IK VERTREK

MET DE STAD OM DE HOEK

Steeds meer Amsterdammers verhuizen naar nét daarbuiten. Stadsverlaters? Integendeel: stadsuitbreiders. ‘Met plekken als Weesp en Zaandam als het nieuwe Noord; een coole plek.’

LUCAS BOON (35, journalist) en DORIEN VLUG (37, communicatieadviseur bij UWV) verhuisden afgelopen februari van een koopappartement in De Pijp naar een doorzonwoning van 112 m² in Weesp. KOOPPRIJS: rond de 5 ton

Dorien: ‘Ik ben opgegroeid in Den Haag en woonde sinds mijn studietijd in Leiden en Amsterdam. Van alles wat niet op een stad lijkt, kreeg ik vlekken in mijn nek. Maar samenwonen op 45 vierkante meter én allebei thuiswerken was vragen om relatieproblemen. Elke dag bouwden we de slaapkamer om tot werkkamer en sleepten we een bureau, dat wegens ruimtegebrek buitenstond, naar binnen. Corona zorgde ervoor dat we met gierende banden zijn vertrokken.’ Lucas: ‘We snakten al eerder naar meer ruimte, lucht, licht en groen, corona heeft het proces versneld. Ik beweerde altijd dat ik de stad echt nooit zou verlaten, nu wonen we in een rijtjeshuis in Weesp. Mijn vrienden lachen erom, maar ik heb er geen seconde spijt van.’ Dorien: ‘Onze zoektocht op Funda schoof steeds vijf kilometer op en opeens keken we naar huizen in Weesp. We gingen er een dag naartoe en zaten op het terras, het voelde als vakantie: de grachtjes, molens, de Vecht en de uitgestrekte weilanden. In De Pijp hoorden we elkaar ademen, hier hebben we allebei onze eigen werkkamer op een andere verdieping. We raken elkaar weleens kwijt in huis! Dan appen we: ‘Waar zit je?’’ Lucas: ‘Hier wonen geeft me meer ruimte in mijn hoofd, ik voel me minder opgejaagd. En als we naar de stad willen, gaat er zes keer per uur een trein. Dorien heeft een elektrische fi ets gekocht om naar haar werk te gaan, binnen een uur is ze er.’ Dorien: ‘Door corona is Amsterdam minder het centrum van Nederland geworden. Mensen hebben vooral de lasten van het wonen in de stad ervaren, niet de lusten. Voorheen kwamen we bijna alleen thuis om te slapen, maar tijdens de pandemie voelde het alsof we vastzaten op een hotelkamer. Nu ervaar ik permanent een vakantiegevoel.’

Nee, het zijn echt niet alleen de gezinnen die weggaan. Ook jonge stedelingen zoeken het vaker in de regio. Natuurlijk: de huizenprijzen. Maar er speelt meer. ‘Corona zorgde ervoor dat we met gierende banden zijn vertrokken.’

tekst Sara Luijters foto’s Marjolein van Damme

‘IK BEWEERDE ALTIJD DAT IK DE STAD ECHT NOOIT ZOU VERLATEN’ HUIS MÉT TUIN, GRAAG

Opeens zat innovator Alouschka van Dijk (37) veel thuis, samen met kat Bennie. De eerste lockdown was een feit en er was geen bioscoop of concert, kroeg of restaurant meer te bezoeken. En naar kantoor hoefde ze ook niet meer. ‘Ik besefte dat ik niet meer dicht bij mijn werk hoef te wonen, want online gaat het ook prima. Ik voelde me vooral opgesloten op mijn 45 vierkante meter in Bos en Lommer. Het was dus tijd voor meer ruimte, dichter bij de natuur.’ Van Dijk verruilde haar huurhuis in Amsterdam voor een koophuis in Hilversum. ‘Door corona heb ik er haast achter gezet; ik kon een goede hypotheek krijgen en het voelde als de laatste kans om in een mijn eentje te kopen.’ In Hilversum woont ze in een huis met twee verdiepingen, een garage en een tuin, op tien minuten lopen van de hei en dertig minuten rijden (of twintig minuten treinen) van Amsterdam. Corona en de doorbraak van het thuiswerken heeft ervoor gezorgd dat het afgelopen jaar ook steeds meer jonge Amsterdammers ervoor kiezen de overspannen woningmarkt links te laten liggen en op zoek gaan naar een huis net buiten de stad. Die trek naar de periferie is natuurlijk al langer aan de gang: sinds 2014 verhuizen elk jaar meer Amsterdammers naar de regio dan andersom. Niet zo gek; de woningen in de stad zijn onbetaalbaar geworden en vaak nogal klein, en de stad wordt daarnaast als steeds minder veilig ervaren. Maar de pandemie deed sommige mensen ook beseffen dat hun liefde voor Amsterdam vooral bestaat uit de aantrekkingskracht van het uitgaansleven, de restaurants en het grote cultuuraanbod. Nu ze een jaar lang geen toegang meer tot al die lusten hadden, ervoeren ze vooral de lasten.

LAATSTE ZETJE Afgelopen maart zei socioloog Jan Willem Duyvendak in Het Parool dat hij denkt dat corona geen zelfstandige verhuisreden is voor Amsterdammers, eerder het laatste zetje. Het virus heeft volgens hem vooral voor een versnelling gezorgd bij mensen die toch al wilden verhuizen. Jerry Wijnen, voorzitter van de Amsterdamse Vereniging voor Makelaars, herkent dat. ‘De tendens was een paar jaar geleden nog dat mensen vaker buiten de Ring gingen wonen, in Nieuw-West, Noord of Sloten. Plekken waar je tien jaar geleden als jonge Amsterdammer niet gezien wilde worden, zijn nu helemaal geaccepteerd. Inmiddels gaat de trek ook de stad uit, vooral naar plaatsen met een goede treinverbinding. Zaandam, Krommenie, Castricum, Weesp, Abcoude of Bussum zijn populair onder stedelingen. Groot-Amsterdam is ook een serieuze woningmarkt geworden nu mensen een heel andere visie hebben gekregen op afstanden en werk.’ In die

‘VOOR IEMAND UIT LONDEN STELT EEN HALFUUR IN DE TREIN NAAR JE WERK ECHT NIKS VOOR’

ODINE AANDEWIEL-VAN

HAASTERT (34, fertiliteitsarts en stemactrice) is getrouwd met MICHIEL AANDEWIEL (35, commercial developer bij Sunrock). Samen hebben ze dochter Chrisje (9 maanden) en er is een drieling op komst. In oktober 2019 verhuisden ze naar een tweeonder-een-kapper in Ransdorp.

‘We woonden met veel plezier op 90 vierkante meter op driehoog in De Pijp en zochten, zonder haast, naar een huis met een buiten. Het liefst midden in de Amsterdamse gezelligheid. Op aanraden van vrienden die naar Noord verhuisd waren, gingen we op een zomerse dag op de motor daar wat huizen bekijken. We zaten bij Pllek toen een vriend van Michiel een foto van dit huis in Ransdorp stuurde, van 136 vierkante meter met een voor- en achtertuin. We zijn er ter plekke heen gereden. Het bleek een oude koeienstal te zijn, met metershoog gras en overal wilde bloemen. De buurman stond met een handmaaier het gras te maaien, het voelde allemaal heel idyllisch. Het huis was een fl ink klusproject, maar Michiels grootste droom was juist om zelf ooit een huis te verbouwen. Een dag later hadden we een bezichtiging en twee dagen later tekenden we voor de koop. Negen maanden lang heeft Michiel zelf verbouwd, het werd steeds mooier. Toen het af was, kreeg hij een nieuwe baan in Amsterdam-West. In een halfuur is hij met de elektrische fi ets op zijn werk. Er wonen zo’n 300 mensen in Ransdorp en wij zijn de jongsten. Er is één kroeg, het Zwaantje, waar we graag komen. En we zitten in de dorps-appgroep, waar het gaat over verdwaalde kippen of een koe in de sloot. Een supermarkt is er niet, maar bij de Zorgboerderij halen we boter, melk en eieren uit de automaat en voor de rest gaan we naar Noord. Pas tijdens corona realiseerden we ons extra goed hoe fi jn het is de ruimte te hebben. En ik ben nu 28 weken zwanger van een drieling; met vier kinderen wonen op driehoog was ook zeker wel een uitdaging geweest.’

‘ER IS HIER ÉÉN KROEG, WAAR WE GRAAG KOMEN’

‘Het is wel een zorgelijk fenomeen wanneer twintigers en dertigers massaal de stad verlaten’

zin beginnen we steeds meer op de expats te lijken die pre-corona nog in groten getale naar Amsterdam kwamen voor werk, maar eenmaal hier net zo makkelijk een woning in Zoetermeer of Utrecht betrokken. Wijnen: ‘Wij Amsterdammers vinden zelf dat we in een wereldstad wonen, maar buitenlanders zien dat toch anders. Voor iemand uit Londen stelt een halfuur in de trein naar je werk echt niks voor.’

DE RANDSTAD-METRO Architect Daan Roggeveen van MORE Architecture weet er alles van; zijn perceptie op afstand veranderde nadat hij elf jaar in Shanghai, een stad met 23 miljoen inwoners, woonde en werkte. ‘Eenmaal terug in Amsterdam viel het me op dat mensen hier al klagen als ze van West naar Oost moeten fietsen, terwijl Rotterdam voor mij nu als om de hoek voelt.’ De stijgende woningprijzen, het tekort aan betaalbare woningen, hoe de woningmarkt verdeeld is: het is logisch dat Amsterdammers steeds vaker kijken naar een huis buiten de Ring A10, zegt Roggeveen. ‘Maar het is wel een zorgelijk fenomeen wanneer twintigers en dertigers Amsterdam massaal gaan verlaten. Zonder jonge, talentvolle mensen is een stad ten dode opgeschreven. Aan de andere kant moeten we proberen om niet meer als één stad de grootste te willen zijn of als Amsterdam willen lijken op Londen of Parijs. Laten we de Randstad, met het Groene Hart in het midden, juist als één grote metropool beschouwen. Waarbij het niet gek meer is wanneer je in Den Haag woont, maar in Amsterdam werkt. En waar plekken als Weesp en Zaandam uitgroeien tot het nieuwe Amsterdam-Noord; een coole plek.’ Roggeveen pleit al jaren voor de terugkeer van een minister van Ruimtelijke Ordening, in 2010 afgeschaft door VVD en CDA: ‘We moeten op grote schaal nadenken over waar we met Nederland naartoe willen. Niet alleen qua wonen, maar met allerlei ruimtelijke vraagstukken: van stikstofproblematiek tot windmolens. Die worden nu op lokaal bestuurlijk niveau behandeld. Ik heb de hoop dat die ministerpost terugkeert in het nieuwe kabinet, met voldoende middelen en mandaat om deze kwesties aan te pakken.’

‘IK BEN NU SNELLER OP MIJN WERK DAN VROEGER’

STAD VAN DE RIJKEN? Meer leefruimte, een tuin, rustigere straten of géén huisgenoten meer: er kunnen allerlei goeie redenen zijn om naar de randgemeenten te verhuizen. Maar ook het gebrek aan betaalbare woningen in de stad zelf is natuurlijk een motief. Gemeenteraadslid voor de VVD en woordvoerder van Economische Zaken Claire Martens ziet de exodus naar de regio met lede ogen aan: ‘Het maakte me verdrietig toen ik drie jaar geleden zag hoe al mijn vrienden de stad de rug toekeerden, en niet omdat ze dat nu per se zo graag wilden. Het is al een paar jaar onbetaalbaar voor de middeninkomens om in Amsterdam te blijven wonen. Opa en oma kunnen niet meer komen oppassen, want de auto wordt uit de stad verbannen. Werkende singles mogen geen appartementen meer delen, maar een alternatief wordt ze niet geboden. Amsterdam verlaten omdat je toe bent aan meer ruimte en groen zou een keuze moeten zijn, géén noodzaak.’

>

CRISTIAN POLETTO (32, senior bierbrouwer bij Two Chefs Brewing) en ROSALIEN DERKINDEREN (33, fotograaf en offi ce- en HR manager bij Two Chefs Brewing) verhuisden afgelopen februari naar een huis uit 1890 in Zaandam. KOOPPRIJS: onder de drie ton

Cristian: ‘Toen we elkaar anderhalf jaar geleden leerden kennen, woonde ik in Osdorp in een appartement met twee huisgenoten. Rosalien woonde in een kleine studio in de Plantagebuurt. Het was vijftig minuten fi etsen naar elkaar.’ Rosalien: ‘Toen we wilden gaan samenwonen, werd al snel duidelijk dat we met ons budget niets zouden vinden in Amsterdam. Tijdens de eerste lockdown begonnen we bij Two Chefs Brewing met het bezorgen van bier. Ik moest voor een bestelling naar Zaandam, het was een mooie dag, de zon stond laag en ik vond het daar zo mooi.’ Cristian: ‘We besloten er regelmatig te gaan wandelen om te kijken of het ons zou bevallen. En dan bekeken we de huizen die we hadden gespot op Funda.’ Rosalien: ‘Dat we tegen dit houten huis zijn aangelopen, is puur toeval: ik was met mijn vader in Zaandam voor een andere bezichtiging, waarna we nog even naar dit huis besloten te kijken, dat we meteen veel mooier vonden. Op zoek naar de auto kwamen we de makelaar tegen die vertelde dat het huis net weer te koop stond en zonder inschrijving. Op donderdag zijn Cris en ik gaan kijken, op vrijdag brachten we een bod uit en nog diezelfde middag was het huis van ons.‘ Cristian: ‘We trokken er begin dit jaar in, alles was nog dicht vanwege corona. Inmiddels ontdekken we dat we wel verwend zijn met lekker uit eten gaan in Amsterdam, maar dat is eigenlijk het enige dat we echt missen. Van een etentje in de stad maken we nu een uitje, dat voelt meteen veel specialer.’ Rosalien: ‘We fi etsen naar ons werk bij Westpoort en zijn dan, inclusief het pontje, veertig minuten onderweg. Voorheen deed ik er langer over.’ Cristian: ‘Na een lange werkdag kom ik tot rust op de pont. Ik vind het fi jn dat we nu dicht bij de natuur wonen, ik hou van vissen en kajakken en daar is het hier een paradijs voor.’ Rosalien: ‘In plaats van door vuilniswagens worden we nu gewekt door vogels. Veel vrienden hebben de afgelopen tijd de stad verlaten of zijn aan het zoeken buiten de stad. Door corona zien we in hoe klein Nederland eigenlijk is en dat de afstanden heel erg meevallen.’

‘INMIDDELS ZIJN ER MEER VRIENDEN HIERHEEN VERHUISD, HEEL GEZELLIG’

ALICE DEN BOER (32 productontwikkelaar) woont sinds mei vorig jaar samen met BAAF VONK (35, ondernemer) in Zaandam. Ze gingen van een woongroep en een huurwoning naar een jarendertigkoophuis. KOOPPRIJS: 250.000 euro

‘Baaf en ik waren zes jaar bij elkaar en wilden gaan samenwonen in een huis met een tuin. Met ons budget was dat geen optie in Amsterdam. Ik werk in Hoorn, Baaf exporteert oesters en vis naar de betere horeca in Berlijn; voor ons werk waren we dus niet aan de stad gebonden. We bekeken vier huizen in Zaandam met een aankoopmakelaar. Het eerste waar we op boden, één dag voor de eerste lockdown, was meteen raak. Inmiddels zijn er meer vrienden uit Amsterdam naar Zaandam verhuisd, heel gezellig. Ik woonde in Oud-West, vlak bij het Vondelpark, en soms mis ik de reuring – en goede hipsterkoffi e – nog wel. Elke zaterdag gaan we met de elektrische bakfi ets naar de Noordermarkt om daar boodschappen te doen en af te spreken met vrienden. Nu alles weer open is, ontdekken we Zaandam ook steeds meer; leuke plekken als de VersKade en Het HEM. En Het Twiske is om de hoek. Toen we onze badkamer verbouwden, konden we bij mensen douchen die ik via een lokale Kledingruilgroep heb leren kennen. En in onze buurt werden we verwelkomd met cadeautjes en kindertekeningen. Dat gemoedelijke ervaar ik als heel prettig, in de stad kende ik mijn buren nauwelijks. Voorheen moest ik mijn auto buiten de Ring parkeren en dan naar huis fi etsen, nu staat-ie gewoon voor de deur. Al die kleine dingen voelen heel luxe.’

LOES JANSSEN (35, productowner bij de Nationale Postcode Loterij) verruilde eind 2019 haar koopappartement in de Baarsjes voor een eengezinswoning van 100 m² in Bussum. KOOPPRIJS: 425.000 euro

‘Tien jaar geleden had ik nooit kunnen bedenken dat ik ooit weer zou teruggaan naar Bussum, waar ik ben opgegroeid. Toch kreeg ik steeds meer behoefte aan meer ruimte, een tuin. Ik had de bezichtiging bijna afgezegd omdat de treinen waren uitgevallen, maar ik kon alsnog komen. Ik viel meteen als een blok voor dit huis, uit de jaren dertig met een voor- en achtertuin. Drie dagen later was het van mij. In de Baarsjes had ik 55 vierkante meter en een postzegelbalkon. Sinds ik door de pandemie thuiswerk, merk ik hoe fi jn het is om veel ruimte te hebben. Ik speelde ook al een tijd met het idee om in mijn eentje een kind te krijgen en door de verhuizing is dat balletje sneller gaan rollen; inmiddels ben ik 25 weken zwanger. Ik vind het een fi jn idee dat mijn ouders in de buurt wonen, net als een aantal vriendinnen. Een tijdlang was ik nog veel in de stad te vinden, voor werk en om uit te gaan. Ik ging er zelfs nog elke zaterdagochtend naar spinningles. Corona bracht daar verandering in; ik kom er nog weinig. Voorheen fi etste ik vanuit West in 25 minuten naar mijn werk op de Zuidas, nu doe ik er ongeveer net zo lang over. Ik geniet van de rust en de natuur en van het kneuterige van Bussum. Wat ik mis, is het vele fi etsen. Ik hoop dat de overheid gaat investeren in fi etspaden voor elektrische fi etsen die 50 kilometer per uur gaan. Als het zover is, ga ik weer op de fi ets naar mijn werk.’

‘IK GING ZELFS NOG ELKE WEEK SPINNEN IN DE STAD’

Ook wethouder Wonen Laurens Ivens (SP) ziet het probleem en heeft al veel voorstellen gedaan om het betaalbaar wonen in Amsterdam te stimuleren. Een van de pijnpunten is dat veel particulieren in huizen investeren omdat dat nu eenmaal meer oplevert dan geld op de bank. Zij verhuren in de vrije sector en kunnen vaak exorbitant hoge prijzen vragen. Daarom wil Ivens aanvullende maatregelen, zoals het opkopen van woningen van corporaties om de huren betaalbaar te houden, en voor de vrije sector een zelfbewoningsplicht, de herinvoering van een puntenstelsel en een antispeculatiebeding – zodat je de woning niet direct weer met megawinst mag doorverkopen. Maar voor al die maatregelen heeft hij minister Ollongren nodig, die lang niet zover wil gaan. Er is trouwens ook goed nieuws. De bouw van middeldure huurwoningen trekt weer aan. Dit jaar is de bouw van 3800 nieuwe woningen voor de middelhoge huur aangevraagd, zó veel dat de gemeente de productie bijna niet aankan. Vooral Zuidoost, Noord en West zijn in trek bij ontwikkelaars. Ivens in een interview met Omgevingsweb: ‘Amsterdam zal nooit een stad van de rijken worden. De acceptatie hiervan in onze stad is nul, en de druk op mij als wethouder is groot. Ik zet mij hier graag voor in, samen met de Amsterdammers.’

NIEUWE WEESPENAREN In Weesp wordt vooral de nieuwbouwwijk Weespersluis, naast het station, bevolkt door steeds meer jonge ex-Amsterdammers. De gemeente is blij met de aanwas. John Vis, lokale wethouder Wonen: ‘Weesp is een historische stad, met een rijk cultureel aanbod en veel groen en water in de omgeving. Over een jaar maken we officieel onderdeel uit van de gemeente Amsterdam, maar het blijft toch het unieke karakter behouden. Ik snap dus goed wat al die Amsterdammers hier zoeken.’ Natuurlijk mist Alouschka haar vrienden in de stad, maar als ze wil, zit ze binnen een halfuur op een Amsterdams terras. ‘Ik heb nu een kantoorplek in de stad gehuurd, zodat ik na het werk nog steeds op de fiets kan springen om af te spreken.’ In plaats van de stad te verlaten, breiden de nieuwe generatie vertrekkers deze dus juist uit. Ze zien Weesp, Zaandam en Bussum als Noord of Nieuw-West; een verlengstuk van de binnenstad, of een buitenwijk van Amsterdam. Cultureel en economisch blijven ze aan de stad verbonden, want daar werken ze, zijn hun favoriete restaurants, winkels en festivals. Vaak is de route van hun nieuwe huis naar het werk, in Westpoort, Sloterdijk, Sciencepark of de Zuidas, zelfs even ver reizen vanuit de binnenstad als vanuit de regio. En dat wordt alleen maar beter, als het aan Daan Roggeveen ligt: de regio ‘metropoliseren’ doe je volgens hem vooral door maximaal te investeren in OV-bereikbaarheid. ‘Zorg voor een hogesnelheidstrein die 24 uur per dag rijdt tussen alle steden in de Randstad, en voor een metronetwerk voor de omliggende gemeenten van die steden.’ In een minuut of twintig van Muiden naar De Pijp: Amsterdam anno 2030?

>

CADEAU

BIJ ABONNEMENT

Amsterdam door! Gijs & Floor

Amsterdam, de stad vol oneindige verhalen, is kleurrijk, groen, verrassend en vrolijk. Negen wandelingen bundelden Floor van Spaendonck en Gijs Stork voor dit boek. Zij liepen tijdens de eerste lockdown door de stad waar zij wonen, werken en feesten. Amsterdam, stiller dan ooit, bleek ook mooier en interessanter dan ooit tevoren. Jan Rothuizen maakte de tekeningen.

De wandelingen starten vanaf de Dam: noord, oost, zuid, west, twee havenroutes, eentje over de Herengracht en wandelingen voor 4 mei en kerst. Het boek vol foto’s voert ook langs de mooiste parken en begraafplaatsen, langs bijzondere architectuur, kunstwerken, ambachtslieden en veel meer. uitgeverijfjord.com

GA NAAR IAMSTERDAM.NL/UITKRANT, NEEM EEN EENJARIG ABONNEMENT (€ 31,99) EN ONTVANG HET WANDELBOEK AMSTERDAM DOOR! GIJS & FLOOR. OP = OP!

Deze actie loopt t/m 31 augustus

mail & win!

GRACHTENFESTIVAL

5x2 tickets t.w.v. € 30 Ook zin in een zomer vol muziek? Tijdens het Grachtenfestival ontdek je tien dagen lang klassiek en jazz van de nieuwste generatie musici in alle stadsdelen van Amsterdam. Verleden, heden en toekomst komen samen in combinaties van musici, genres en locaties. Het thema van dit jaar is ‘Luister! Muziek als protest‘. Muziek brengt over wat woorden niet kunnen of mogen: beweging, strijd, affect. Het kan een boodschap overbrengen en mensen écht laten luisteren. Zet 13 t/m 22 augustus in je agenda en bekijk het programma op grachtenfestival.nl. Deze actie loopt t/m 1 augustus GA NAAR IAMSTERDAM.NL/ACTIES

ZOMERLICHT OP PAMPUS

2 tickets t.w.v. € 72,50 Zomerlicht, de populaire pop-up van het Forteiland, beleeft dit jaar zijn zesde editie. Een avond Zomerlicht begint op IJburg. Motorklipper Ms. Sailboa vaart je in zo’n veertig minuten naar Pampus. Op het eiland word je ontvangen met een fruitig aperitief, een sterk verhaal én een goedgevulde picknickmand. Na de picknick schuif je aan voor een zomers hoofdgerecht en een dessert: vers en met veel ingrediënten van eigen eiland. Sluit af met een zelfgestookte rabarcello en een waanzinnige zonsondergang. De Zomerlicht-avonden vinden plaats t/m 28 augustus. Deze actie loopt t/m 1 augustus