Llamado #22 by Ian Atienza

Recharge ad Thursday, March 14, 2013 10:21:13 AM

MANNY E. BERBANO President/CEO

Ulat ng Tagalathala ni Manny E. Berbano

Mula sa Patnugot ni William M. Rodriguez II

Calvin Randall Kampeon sa Loob at Labas ng Ruweda ni Rodolfo R. Avellana, Jr

Daniel Saman Pambato ng Valiant 7 Gamefarm

Puhunan, Palaguin Natin Sa Pugad ng Agila ni Mayor Juancho Aguirre

Buboy Tangtang Halaga ng Tungkuling Naiatang

Meron o Wala? Ito ang Aking Katanungan ni Vincent E. Gabitan

Ed Delgado Halina ng Sabong

Gandang Llammado

ANJ BAYLON

48 50

FRED GABOT COO/Editorial Director

Neytib, eh Magandang Lahi ni Dok Andrew T. Bunan

Oras Ganda at Tapang ni Joy Aira Baraga

WILLIAM M. RODRIGUEZ II Editor BOYET SANCHEZ National Distributions Manager ERROL TOPACIO Marketing Assistant MICHALE JOWIN ESPIQUE Account Executive ABIGAIL MABAQUIAO Bookkeeper

Mga Tama at Maling Paggamit ng Gamot Pang-tao sa Manok-Panabong Dok John Dela Cruz

David Thurston Bateranong Magmamanok ng North Carolina Banyagang Magmamanok

Alex Pedregosa Diskarteng AAP Gamefarm

Oroña Cobra Line ni Dennis Oroña

Capt. Noel Lamostre Mula Barko Hanggang Sabungan

Mark Vincent Martinez Hustler na Handler

Engr. Malvin Lomboy Serbisyo sa Sabong

84 Kwelang Karatula atbp. 85 Libangan sa Llammado

HENRY M. PABUSTAN RODERICK VALENZUELA PJ GARCIA JOHANN JUDE SORIANO MARK ANGELO AGUSTIN Graphic Designers FREELY ABRIGO Cartoonist NELSON MATAWARAN RAMIL CURARATON JAIRUZ ESTURCO MARLON MABINGNAY Contributing Photographers MAYOR JUANCHO AGUIRRE JOY AIRA BARAGA VINCENT GABITAN RODOLFO AVELLANA, JR. DENNIS OROÑA ANDREW T. BUNAN, PhD Contributors

EDITORIAL POLICY Ang Pitgames Media, Inc. ang may karapatang‐ ari sa lahat ng nilalaman ng magasin na ito. Maaari nitong ayawan ang anumang kopya, patalastas, at anumang materyal para sa paglalathala. Ang mga pananaw na naipahayag ng mga manunulat ay hindi nangangahulugang nanggaling sa LLAMMADO. Walang materyal a n g m a a a r i n g m a i m p re nta n g wa l a n g pahintulot mula sa tagalathala. Ang LLAMMADO Magasin ay inilalathala tuwing ika‐dalawang buwan ng Pitgames Media, Inc. Ipadala ang lahat ng komunikasyon sa Concession Unit, Prince Gregory Condominium, 105 12th Avenue, Cubao, Quezon City. Para sa mga katanungan, komento, mungkahi at patalastas, tumawag, magtext o mag‐email sa: CP#: 0917‐8481276 / 0920‐9475207 (Manny Berbano) 0915‐5605644 (Boyet Sanchez) Tel. Nos.: (02) 912‐1269/ (02) 709‐0312 (02) 438‐6031 Email: pitgames2000@yahoo.com Website: http://www.pitgames.net

pakyaw Thursday, March 15, 2012 6:05:15 PM

ko po ay mapalad na naimbitahan ng pangulong Ricoy Palmares, Jr. upang sumama sa isang team building at planning workshop para po sa mga proyektong gagawin ng ating NFGB. Isa pong malaking karangalan ang mapabilang sa mga nakasama upang magawan ng programa ang mga adhikain ng NFGB. Nagtungo po kami sa bansang Hapon at naglayag sakay ng Voyager of the Seas, isang pampasaherong barko na naglalaman ng mahigit kumulang sa 5,000 katao kasama na po rito ang crew ng nasabing barko. Nakakamangha ang laki ng barkong ito at lalong nakakabilib na makita natin ang laking pagkakaiba ng mga bansang karatig natin. Tumungo kami sa Haneda Airport, Tokyo Tower, at pagkatapos ay sumakay na kami sa barkong napakalaki na tila isang bayan na pumalaot sa dami ng taong naglayag at sumama upang maranasan ang buhay sa loob ng isang cruise ship. Ito po ang aking unang karanasan na makasakay sa isang dambuhalang barko na sa loob nito ay naroon na halos lahat ng pagkakalibangan mula sa sinehan, shopping mall, restaurant, park, amusement center, casino, spa at maraming pang iba. Naalala kong bigla ang aking mga anak na kapag dumating ang pagkakataon ay isasama ko rin sila rito upang maranasan nila ang kaligayahang kahit minsan ay makapamasyal lalo na sa ibang bansa at maihantulad kung nasaan na ba ang bansang Pinas kumpara sa mga bansang malapit sa atin. Nakalulungkot mang sabihin subali't ang katotohanang naiwan na ang bansa natin ay hindi na maikakaila. Disiplina, malasakit, taus-pusong pagsiserbisyo sa kanilang mamamayan at mahigpit na pagtupad ng batas. Nakalulungkot man subali't ang mga katotohanang ito sana ang gumising sa bawat Pilipino na hindi pa huli ang lahat at kaya rin nating maging tulad nila. Ang kultura ng mga Hapon at Intsik ay makikita mo sa kasaysayan ng kanilang bansa libong taon na ang nakalipas. Napakataas ng pagpapahalaga sa katapatan sa sariling bayan, disiplina, delikadesa at maayos na panunungkulan ng mga namumuno sa bansang ito. Hindi pa huli dahil unti unti ay nakikitaan na natin ang ating bansa ng pagbabagoâ&#x20AC;Śmabagal nga langâ&#x20AC;Ś.Subali't mas magandang umpisahan na natin habang may pagkakataon. Ako po ay lubhang humanga sa napakainit na pagtanggap ng mga Pilipino Crew sa Voyager of the Seas na karamihan ay pawang mga sabungerong tulad natin.

Ang pamunuan ng NFGB kasama si Ricoy Palmares, Jr. nang sila ay tumungo sa Japan upang gumawa ng mga programa para sa pederasyon.

Ang mga tumangg

Ang mga Filipino Crew na mainit sa aming tumanggap at nagbigay ng serbisyo.

Manny Berbano

Boy Buyco

Engr. Dumlao

Ang malinis at magandang tanawin sa Japan at China

Engr. Solano

Mga kababayang nagtitiis na mapalayo sa kanilang mga mahal sa buhay upang mabigyan ng magandang kinabukasan ang kanilang mga pamilya. At dahil dito ay nagtitipid, nag-iipon upang ang bawat perang pinagpaguran ay makapaghatid ng ligaya at ginhawa sa kani-kanilang mga pamilya. Para sa akin, sila ang mga tunay na bayani ng ating bansa. Bawat dolyar na kanilang pinapadala ay nakakatulong upang tuluyang gumanda ang ekonomiya ng ating bansa. Sila ang mga bagong bayani at ako po ay naliligayahan na sa pamamagitan ng ating babasahing Pit Games at Llammado Magasin, ang TV show na Tukaan at Sultada pati na ang mga DVD na ating ginagawa ay nakakatulong upang maibsan ang kanilang kalungkutan at kasabikang makauwi na sa kani-kanilang mga pamilya. Marahil ay sadyang tadhana na nating mga Pilipino ang magsilbi at magpaligaya sa hindi natin kalahi subali't hindi ba mas maganda sana kung ang ating pamahalaan ay magkaroon ng malinaw na programa upang ang mga kababayan natin ay hindi na mangibang bansa? Katulad ng ating NFGB, ipinagmamalaki ko po na sa halos 15 taon ng ating federation ay napakarami ng pagbabago ang naganap sa ating national pastime. Tuloy-tuloy na umunlad at lumago dahil na rin sa tapat na paglilingkod sa ating lahat na mga namumuno rito. Mga lider na nagsisilbi, hindi dahil sa pera kundi dahil sa pagmamahal at pagmamalasakit sa libangang ito. Malayo na po ang inabot ng sabong 'di lamang sa ating bansa kundi maging sa buong mundo. Unti-unti ay tinatanggap na rin ng karamihan na ito ay hindi sugal o kalupitan sa hayop kundi isang industriya na malaki ang naiaambag sa ating ekonomiya. Salamat sa mga namumuno ng ating NFGB at sa wakas ay lalo pang uunlad ang sabong sa ating bansa. Ako po ay kasama ninyo upang ipaglaban ang kulturang ito na tunay namang nagbibigay ng wagas na kaligayan sa bawat isa. Saludo po ako sa bawat Pilipinong sabungero at sa ating mga OFW's na hindi matatapatan ang kanilang kabayanihanâ&#x20AC;ŚMabuhay po kayo at maraming salamat sa inyong pagtangkilik sa lahat ng ating gawain at sana po ay magkita kita tayo sa Jan.16, 17and 18 , 2015 para sa ikalimang taon ng WORLD GAMEFOWL EXPO na kasabay po nito ang WORLD PIGEON EXPO and CONGRESSâ&#x20AC;Ś

umusta mga kasabong? Sana ay nasa mabuti kayong kalagayan at nasa magandang kundisyon ang inyong pagmamanok. Narito kaming muli para ihatid ang panibagong isyu nitong Llammado Magasin. Gaya ng dati, hitik na naman sa impormasyon ang inyong mababasa. Mga istorya ng iba't ibang breeders na masayang nagbahagi ng kanilang mga karanasan at nalalaman sa sabong. Iba't iba ang lugar na kanilang pinagmulan at iba-iba rin ang kanilang mga propesyon, subali't nagkakaisa sila sa pagtataguyod ng minamahal nating sport. Marahil nagtataka kayo kung bakit isang dayuhan ang nasa pabalat para sa isyu natin ngayon? Dati pa naman tayong nagtatampok ng mga dayuhang magmamanok sa ating magasin. Sa pagkakataong ito ay napili nating ibida si Calvin Randall dahil maganda ang kanyang istorya bilang magmamanok. Isa pa, dito na rin naman siya sa ating bansa nakabase. Bagama't isang Amerikano ay mayroon siyang pusong Pilipino. 'Ika nga, isa siyang Foreignoy kung ating hihiramin ang pauso ng isang programang pangtahali sa telebisyon. Kahit isang prominenteng magmamanok si Calvin ay sadyang malapit siya sa masa. Kaya't nababagay talaga siya rito sa Llammado Magasin.

Posible bang maging isang taga-tangkilik ng sabong ang isang taong simbahan? Ito ang sasagutin ni Ed Delgado. Ano ang kuneksyon ng sabong sa buhay ng isang marino? Ito naman ang ikukuwento sa atin ni Capt. Noel Lamostre. Maaari bang gawing pansabong ang manok na katutubo? Tunghayan ang pagpapatuloy ng serye ng Magandang Lahi ni Dok Andrew T. Bunan. At 'di lamang 'yan, ibabahagi rin ni Dennis Orona ang kanyang karanasan kung paano niya ginawang panlaban ang manok na katutubo. Bukod sa mga ito ay marami pa kayong mababasa mga kasabong kaya't mabuting namnamin ang nilalaman ng bawat pahina ng magasin na ito. Nagpapasalamat ang inyong lingkod kay Prof. Vincent Gabitan, guro ng Pilosopiya sa isang unibersidad sa Lungsod ng Quezon dahil pinaunlakan niya ang aking paanyaya na magbigay ng kontribusyon sa Llammado Magasin. Kaya't simula sa isyu na ito ay regular n'yo nang mababasa ang kanyang mga kaisipan tungkol sa sabong. Papag-isipin niya tayo sa kanyang mga akda. Ang sabong pala ay sadyang napakalawak ng kahulugan at maaari itong iugnay sa napakaraming pilosopiya sa buhay. Isang bagsak para kay Prof. Gabitan! Kung mayroon kayong mga suhestiyon at nais ibahagi, hanapin n'yo lang kami sa Facebook at magiwan ng mensahe. O, paano 'yan mga kasabong basa-basa lang 'pag may time. Hanggang sa muli! LM

ERRATUM Kami po ay taus-pusong humihingi ng paumanhin dahil sa maling pagkakasulat sa apelyido ng dating alkalde ng Albay, Malinao na si Billy Ceriola sa Llammado Bilang 21. Sariola ang aming nailagay, sa halip na Ceriola. Hinihingi po namin ang pang-unawa ng lahat at sisikaping ito ay â&#x20AC;&#x2DC;di na mangyayaring muli sa susunod. Maraming salamat.

Salto ads Tuesday, November 05, 2013 2:34:13 PM

un mg dit na "M bu na mg Na da ba klim pa mg na ka

ng Ca na wa na se Arm na na su Pil pa ran ku ma ba kin ma sa ng bu na si E da tao Na Pil

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:13:04 PM

aalinsabay ng paghihigpit sa Estados Unidos tungo sa larong sabong ay ang unti-unti namang pagdagsa ng mga Amerikanong mananabong dito sa ating bansa. Ang Pilipinas na kilala sa bansag bilang "Mecca" ng mga sabungero sa buong mundo, ay isa sa mga nangungunang destinasyon ng mga banyagang sabungero. Nagiging kaakit-akit para sa mga dayuhang mananabong ang ating bayan dahil sa napakagandang klima, kung ang plano ay ang pagmamanok. Higit sa lahat, ang mga Pilipino ay likas na magigiliw na tao at masarap kasama o kausapin. Hindi ito lingid sa kaalaman ng sundalong si Calvin Randall na mahigit dalawampung taon nagbigay ng serbisyo sa US Army. Kaya nang siya'y nagretiro, 'di siya nagdalawang isip na subukang bisitahin ang Pilipinas. Sa unang pagkakataon, naranasan ni Calvin kung paano mabuhay sa isang bayan na walang kinatatakutan na baka mahuli siyang nanunuod ng sabong. Dito, masaya halos lahat ng tao kahit gaano kahirap ang buhay ng ilan. Habang nagbabakasyon siya, nakilala niya si Elle at nahulog ang kanyang damdamin at makalipas ang isang taon sila'y nagpakasal. Nagdesisyon siyang dumito na sa Pilipinas.

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:13:15 PM

pumalpak sa kanyang gagawing manukan. Hindi biro ang pagod at panganib ang kanyang sinuong nang ikutin niya ang mga manukan dito. Para sa tulad niyang isang estranghero, ang mag-ikot sa mga liblib na kabundukan na hindi niya kabisado ay sadyang mapanganib. Subali't ang mga bagong kaalaman na natutunan niya sa mga lokal na mga manlalahi pati na ang pagkakaroon ng mga bagong kaibigan ang nagsilbing bitamina para sa kanya. Dito siya humugot ng lakas. Sa mga pagkakataong ito, nasubok ang tatag at determinasyon ni Calvin bilang isang sabungero. Gaano man kahirap ang daan o katarik ang bundok na Nilisan niya ang Dallas, Texas, ang kanyang lupang sinilangan upang makasama ang kanyang asawa at upang ipagpatuloy ang kanyang pagmamanok dito sa ating bayan. Likas na bihasa si Calvin sa pag aalaga ng mga manokpanabong pati na rin sa pakikipaglaban. Isa siya sa mga pinalad na makasalamuha ang mga tinitingalang manlalahi sa mundo ng sabong tulad nina Jeff Hudspeth at lalo na ang kanyang matatalik na mga kaibigan na sina Tommy Greene, Bob Sutton at marami pang iba. Malaki ang kaibahan ng klima ng Pilipinas sa Amerika at dahil dito ay nagkaroon si Calvin ng maraming agam-agam sa

mga pagbabagong dapat niyang gawin sa sistema ng kanyang pagmamanok. Iba kasi ang kanyang kinasanayang pamamaraan ng pagmamanok noong naninirahan pa siya sa Amerika. Kaya nang dumating siya rito ay minabuti niyang hindi agad simulan ang kanyang manukan. Naglibot muna siya sa iba't ibang manukan at matiyaga niyang pinagaralan ang mga paraan ng pagmamanok ng mga Pilipinong manlalahi. Ginalugad niya ang isla ng Negros mula sa maliliit na manlalahi na may iilang manok lang sa likod ng kanilang bahay hanggang sa malalawak na manukan ng mga tanyag na manlalahi ng bansa. Sa ganitong paraan, naisip niya, na mas liliit ang tsansa na

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:13:29 PM

aak ina

Ang anak ni Calvin na si Tristan

nam pag mg Na bah pal Sa kar pam pla ma nak ord um sa him pan hun ma mg nag ara per

g d at g

n ag

aakyatin ay wala siyang inatrasan. Sa paglilibot din niyang ito, namalas kung gaano kalalim ang pagmamahal at dedikasyon ng mga Pilipino sa sabong. Napansin niya na halos lahat ng bahay na madaanan niya ay palaging may nakataling manok. Sa mga kalsada, sa ibabaw ng kariton at maging sa ilang pampublikong lugar gaya ng plaza at mga kalsada ay may makikita kang mga manok na nakatali. Sa isla ng Negros isang ordinaryong tanawin ang mga umpukan ng mga mananabong sa gilid ng mga kalsada habang himas-himas ang kanilang mga panlaban. Madalas ang mga huntahan nila ay nauuwi sa mga mahahabang bitaw ng kanilang mga manok na lalong nagpapasaya sa kanilang mga araw. Simple ang pamumuhay, pero masaya ang lahat.

Minsan, sa kagustuhan niyang makapanood ng lusok/tupada nagpunta si Calvin sa kaibuturan ng bundok, napagawi siya sa isang ilang na lugar na balwarte ng mga NPA. Sa pagkakataong iyon, hindi niya naiwasang kabahan at matakot na baka may masamang mangyayari sa kanya. Napakahirap magtago sa mga mapanuring mata ng mga Pilipino ang dayo na katulad niya. Sa tangkad niya na mahigit anim na talampakan, kahit saan siya magpunta ay sinusundan siya ng tingin ng mga tao. Sa una ay nailang siya at sa palagay niya ay ganun din ang naramdaman ng mga tao sa kanya. Subali't likas na palakaibigan si Calvin. Siya palagi ang nauunang bumabati sa mga nakakasalamuha niya. Ayaw niyang maging hadlang ang pagkakaiba ng lengwahe, kulay ng balat o antas ng buhay sa pagbuo ng isang pagkakaibigan.

Marahil ay alam din ng mga tao kung bakit siya nandito. Ito ay para lamang pawiin ang kanyang pagka-uhaw sa larong sabong na minsan nang naipagkait sa kanya sa sariling niyang bayan. At dahil na rin sa magkatulad na pagpamamahal sa kultura ng sabong, madali niyang nakuha ang kiliti ng mga Negrense. Ang dating mga paiwas na tingin ng mga mananabong sa kanya sa tuwing nakakasalubong siya ay dagling napalitan ng mga matatamis na ngiti at pagbati. Dito napatunayan ni Calvin na sadyang napakamakapangyarihan ng sabong. Nagagawa nitong pag-isahin ang mga damdamin ng tao kahit saan mang sulok ng mundo ito nagmula. Taong 2007 nang itayo niya ang Paradise GamefarmBacolod sa tulong ng kanyang

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:13:38 PM

mapapasakamay din lang ito sa mga pabayang tagapag-alaga ay mawawalan din ng saysay ang lahat.

butihing maybahay na si Elle. Kumuha siya ng mga tauhan na tutulong sa kanya sa sariling manukan. Piniling mabuti ni Calvin ang kanyang mga tauhan dahil ayon sa kanya ito ay isa sa mga napakahalagang haligi ng kanyang pagmamanok dito. Sinigurado niyang wala itong bisyo at higit sa lahat ay mapagkakatiwalaan. Naniniwala siya na kung gaano kahalaga sa isang manlalahi ang pagpili ng kanyang mga materyales, ganoon din dapat kahalaga sa kanya ang pagpili nito ng kanyang mga tauhan. Naniniwala siya na gaano man kagaling ang mga manok kung

Ayon sa kanya, hindi matutumbasan ng anumang halaga ang kanyang mga tauhan. Kung wala sila ay hindi magiging posible ang lahat. Kaya tinatanaw niyang malaking utang na loob ang katapatang ipinakita sa kanya ng mga ito. Hindi sila nagkulang sa pagbibigay ng tamang pagaalaga sa kanyang mga manok kaya palagi siyang masaya sa resulta ng kanyang mga laban. Sa maikling panahon pa lang na nailagi niya sa Pilipinas ay marami na ring kampeonato ang napasakamay nila ng kanyang mga tauhan. Napakahirap ng trabaho ng mga handler. May mga pagkakataon na gumigising sila sa gabi para lamang puntahan ang mga sisiw. Nagpupuyat sila kung kinakailangan at itinataya rin nila

an pa ga gin ara sa

an ya ng sik Ma ka niy at iba ba Ma mg

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:14:08 PM

Ang may-bahay ni Calvin na si Elle

ang kanilang mga buhay sa pagbabantay sa mga inaalagaang manok. Ito ay kanilang ginagawa, hindi lamang sa isang araw kung hindi sa lahat ng araw sa loob ng beinte-kwatro oras. Hindi naman kaila sa kanya ang hirap at sakripisyo ng kanyang mga tauhan kaya sa abot ng kanyang makakaya ay sinisikap din niya itong tumbasan. Maganda ang pasahod sa kanyang manukan. Hindi lang niya pinapantayan ang pasweldo at benepisyong ibinibigay ng ibang manlalahi sa lugar niya bagkus ay tinataasan pa niya ito. Mahalaga para sa kanya ang mga tauhan at ayaw niya na

lumipat ito sa iba dahil nakukulangan ito sa ibinibigay niyang kumpensasyon at benepisyo. Masayang-masaya siya sa kanyang mga tauhan kaya sabi niya dapat lang na sila ay masaya rin sa kanya. Para sa kanya, nagiging mas produktibo ang isang tao kapag masaya ito sa ginagawa niya. Binigyan niya ng diin na kapag nananalo ang mga manok ng isang manlalahi, hindi dapat nakasentro lamang sa may ari ng farm ang lahat ng mga parangal at papuri. Dapat binibigyan din ng parangal at pagkilala ang mga tauhan sa manukan na walang kapagurang nagbuhos ng

kanilang panahon at dedikasyon sa pag-aalaga ng mga manok. Para sa kanya, kung ano ang papuring natatangap ng manlalahi ay ganun din dapat ang ibinibigay sa mga tauhan nito dahil sila ay mga tunay na bayani ng ating mga manukan. Sana lagi nating alalahanin na napakapalad nating mga Pilipino sa ating tinatamasang kalayaan sa larangan ng sabong. Habang patuloy na sinasakal ang mga sabungero sa ibang bansa sa pamamagitan ng mga bagong batas laban sa sabong, patuloy naman nating napapag-alab at napalalakas ang isport dito sa

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:14:25 PM

ating bayan. Ito ay dahil sa pagmamahal na ipinakita natin dito at higit sa lahat ang pagpapahalaga na ating ibinibigay sa ating mga kapwa sabungero. Bilang isang Amerikano ay kinailangang umangkop ni Calvin sa maraming bagay dito sa Pilipinas. Iba kasi rito ang klima at kapaligiran. Kaya't noon ay mistulang naging walang katiyakan ang kanyang karera sa sabong. Dumaan siya sa maraming pagsubok. Napansin niya, nang sinubukan niyang gumamit ng Salto Gamefowl Feeds, sa kabuuan ay gumanda ang kalusugan ng kanyang mga sisiw. Nababatid niya na sa kasalukuyan ay sadyang napakatindi na ng kumpetisyon. Kaya't naniniwala siya na dapat simula pa lang sa pagkasisiw ay dapat na itong maalagaang mabuti dahil ito ang nagsisilbing pundasyon ng

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:14:58 PM

isang manukan. At dahil sa naging maganda ang kanyang pundasyon, sa tulong na rin ng Salto ay nakasungkit o makakasungkit pa sila ng pinakaaasam nilang kampeonato. Para kay Calvin, ang pagbibigay ng pinakamagandang nutrisyon ay ang unang hakbang na kinakailangang gawin ng sinuman kung nais nitong maging matagumpay sa pagpapapalahi ng manok. Isa siya sa mga naniniwala na ang karanasan ay ang pinakamagaling na guro at ang paggamit ng Salto ang isang napakahusay niyang karanasan sa pagmamanok. Inaanyayahan niya ang mga sabungero na tangkilikin din nila ito dahil kapag sinabing Salto ay siguradong 'sakto'! LM

sa .

sin

w. g

Calvin Randall Monday, July 28, 2014 2:15:23 PM

apag mahusay ka sa isang bagay, imposibleng walang magkakainteres na kumuha sa iyo. Gaya na lamang ni Daniel â&#x20AC;&#x153;Dannyâ&#x20AC;? Saman na nagsisilbing handler, breeder at farm manager ng Valiant 7 Gamefarm. Bago mapunta sa nasabing farm ay naging handler at breeder muna siya ng isa sa mga tinitingalang breeder sa bansa na si Biboy Enriquez. Nagkahilig magmanok si Danny noong siya ay labimpitong taong gulang pa lang. Pagkatapos nun ay nakilala niya si Buboy De Vera at tinanong siya nito kung mahilig ba siyang magmanok. Ang sagot niya ay mahilig siya ng konti. Kaya't ipinasok siya nito sa farm ni Biboy Enriquez sa may Tanay, Rizal. Nagsimula lang siya sa pagiging maintainance. Napansin ng kanyang amo na maayos ang kanyang paghawak sa

00 18

tra Ha nit aa ino bre ng ku pa Da ma ku pa

Bib at Go Na ma pa siy du Go niy na ka big as ga

ng s ng

arm . ay siya er

a a

g g k sa

trabahong naiatang sa kanya. Hanggang sa ginawa naman siya nitong handler. â&#x20AC;&#x153;Nung time na aalis na ako kay Sir Biboy ay inofferan niya akong maging breeder. Hanggang sa inabot ako ng eight years sa kanya,â&#x20AC;? kuwento pa niya. Dahil sa pagiging breeder ay natutunan ni Danny kung paano ang pumili ng magagandang materyales at kung paano maghanda ng panlaban. Matapos manilbihan kay Biboy ay umuwi si Danny sa Bicol at nakilala naman niya si Bise Gobernador Jonah Pimentel. Nagsisimula pa lang itong magmanok noon at kinuha siya para mag-breed. Nang mapunta siya rito ay doon na nagsimulang dumami ang manok ng Bise Gobernador. Sabi niya, â&#x20AC;&#x153;Hanggang nagpa-banded kami sa mga bigating asosasyon gaya sa

na me ma na Gu 50 Po ba ma iba pa Pe na sis

ma em ara ka ma ito na ka na na ba pa tat CGBA, RGBA, LGBA, NCBA at Bakbakan. Sa awa ng Diyos, Stag Fighter of the Year kami sa RGBA nung 2011 hanggang 2012”. Tapos sa Bullang-Bullang noong 2013 ay dalawa ang kanilang naging entry. Ang isang entry ay naka-iskor ng walong panalo at isang talo at ang isa pang entry ay naka-iskor ng walong panalo at isang tabla. Marami rin sila diumanong mga laban sa CGBA. Natutuwa siya dahil maganda naman ang kanilang performance dahil mas lamang ang panalo kaysa talo. Nabanggit pa niya na noong Setyembre 18, 2013 ay isa sila sa nag-champion sa big event sa may Laor. Ang Roundhead ang pambatong linyada nina Danny sa farm ng kanyang amo.Ito diumano ay Lacy Roundhead na galing kay Biboy Enriquez. Noong makita nila na maganda ang development ng manok na ito ay tinutukan na nila at pinarami saka pinapapuro.

Ikinu-cross nila ito sa Hatch, McLean, Regular Grey at Sweater. Halos lahat ng kanilang linyada ay ikinu-cross nila sa Roundhead. Kasi kahit saan naman daw ito i-breed ay pupuwede. Nagustuhan din nila ito dahil pumapalo ito ng maayos dahil maganda ang hipo. “Ang isa kong nakita sa Roundhead napakatalinong lumaro saka power cock sila. 'Yung paa nila kung makikita mo napakaraming bumitaw kapag namalo,” sabi pa niya. Sinabi ni Danny na kapag pumipili siya ng manok ay hindi lang siya sa hitsura tumitingin. Pero ang gusto niya “Dapat 'yung body confirmation perfect din tulad ng binti nila. Sa mga manok na panlaban natin, mas maganda kung malaki ang buto”. Sigurado raw kasi na pagdating sa basaan ay lamang ka na dahil mananatiling matatag ang manok matapos ang sampung minuto. Kapag napansin niya na tihaya ang paa

ng manok ay iniitsapuwera na niya ito. Kasi kapag pumalo ang ganito ay mahirap makatama sa kalaban. Pagdating sa pagkukundisyon ng manok, nagpi-precon muna sina Danny ng dalawang linggo bago ang 21 days conditioning. Binanggit niya na kahit gaano pa kagaling ang manok kung pabaya ang nag-aalaga at walang maayos na medication program ay wala rin. Hindi puwede' yung basta sasabihin mo lang na ayos na 'yan, puwede nang ilaban. Dapat daw talaga ay kumpleto ang programa pagdating sa mga panlaban na mga manok. Kailangang sigurado ka na magaling nga ang mga ito at kayang makipagsabayan hanggang sa basaan.

Kada apat na araw ay nagbibigay sina Danny ng medikasyon sa kanilang mga manok. Nagdi-deworm sila at nagba-bacterial flushing. Gumagamit na sila ng Amtyl 500 na gawa ng Excellence Poultry & Livestock Specialist bago ikundisyon ang mga manok. Ayon sa kanya, iba't ibang paraan ang ginagawang paghahanda ng mga handler. Pero sa kanya, kung saan sila nagpapanalo ay ito na lang ang sistemang itinutuloy. Kapag naglalaban ng manok, ang gusto niya dapat ay empty o tuyo ang manok sa araw ng laban. Kapag ganito kasi ay kikilos ang manok ng maayos dahil nagiging agresibo ito. Talagang makikita mo na napakabilis gumalaw. Ayon sa kanya, “Malalaman mong empty na ang manok kapag tsokolate na ang ipot nila. Lalo na kapag basa ng puti ang kulay”. Kung pagkain naman sa manok ang tatanunungin ay mas pabor si

Danny sa wet feeding. Ang pampakain nila sa hapon, umaga pa lang ay ibinababad na nila. “Ang advantage ng wet feeding sa dry mas madali nilang matunaw ang kinain nila. Sa katawan gumaganda hipo nila,” paliwanag pa niya. Ipinapayo ni Danny sa mga handler na dapat talaga ay maalam ka sa pagmamanok. Para kapag tinanong ka ng amo mo o ng ibang tao ay meron kang isasagot. Ang mga amo diumano ay 'di naman pare-pareho ang ugali. Sabi niya, “Dapat maintindihan natin sila kapag dumating ang oras na pagtatalunan natin ang tungkol sa manok. Kasi kahit na napakagaling mong handler, dumarating din sa time na tayo ay tinatalo”.

Sa huli ay nagbigay ng pasasalamat si Danny. Una sa kanyang pinasasalamatan ay ang kasalukuyan niyang amo na si Bise Gobernador Jonah Pimentel na palaging nakasuporta sa kanila. Nagpapasalamat din siya sa kanilang mga kasamahan sa farm. Dahil kung wala naman daw ang mga ito ay hindi sila makakakuha ng mga kampeonato sa sabong. LM

iya ito an.

a ya yos

Arvet new ad Friday, March 14, 2014 1:31:37 PM

iguro ay nagtataka kayo kung bakit puhunan ang napili nating paksa, puhunan na kailangan ay palaguin natin. Natural naman ito dahil kung negosyante ka, ang pangunahin na layunin mo ay palaguin ang puhunan mo dahil kailangang patubuin mo ito. Kung hindi mo magawang palaguin ang puhunan mo, dalawang bagay ang posibleng dahilan nito - kulang ka sa

Sa Pugad ng Agila # 22 Wednesday, July 23, 2014 3:01:50 PM

kaalaman sa negosyo na pinasok mo, o kaya ay wala sa panahon ang pagsimula mo nito, kung ito ay may pinapaborang panahon. Ang pagmamanok, ituring din nating negosyo kahit pa hindi tayo nagbibenta. Sigurado, namuhunan na tayo ng pera, lugar at oras para lamang maitayo at mapangasiwaan ang manukan natin. Dito pa lang, obligado na tayo na pagbutihin ang pagmamanok natin. Tingin ko nga, lalo nang dapat nating ilagay sa talagang maayos ang pagmamanok natin kung hindi natin ibinibenta ang mga manok natin. Sigurado ako, hindi tayo papayag na ang mga gagamitin nating manok ay mga segunda klase! Kung titingnan nating mabuti, mismong ang mga manok ang

Hindi lamang mas malaking tsansang mabuhay ang maaasahan natin kung maganda ang naging simula sa buhay ng mga palahi natin. Ang mga ganitong manok ang maaasahan natin na magpapakitang mabuti ng kung anuman ang potensiyal na mayroon sila pagdating ng araw. Pero hindi ito awtomatikong nangyayari. Kumbaga sa lupang tinantamnan, kailangan silang linanging mabuti para magkaroon tayo ng masaganang ani.

Siguro naman, ang pinakamadaling bahagi ng pangangasiwa ng manok-pansabong ay ang pagpapalaki sa kanila matapos ang kanilang pagkasisiw. Kasi nga, nasa alpasan sila sa buong panahong sila ay pinalalaki natin. Madali nga ito, pero kailangan pa ring siguraduhin natin na tama ang paglaki nila. Kung hindi, masasayang lahat ang pinagsimulan natin. Ang tanong ay kung paano ang gagawin natin para masiguradong

puhunan natin. Inalagaan natin silang mabuti habang mga sisiw pa, at kailangan nating alagaan din silang mabuti habang sila ay lumalaki kung gusto nating talagang ipakita nila ang husay na hinahanap natin sa kanila paglaki nila. Kung magawa natin ito, puwede na nating ipagmalaki na napalago na natin ang puhunan natin. Kung naalagaan natin nang mabuti ang mga palahi natin habang sila ay sisiw pa, mas madali ang trabaho natin sa pagpapalaki ng mga ito. Bakit kamo? Kasi, binigyan natin sila ng magandang simula sa kanilang buhay. Ibig sabihin, mas malakas sila, at mas maresistensiya sa sakit at kapaguran o stress. Kapag ganito ang mga palahi natin, mas malaki ang tsansa nilang mabuhay. tama nga ang paglaki ng mga palahi natin. Ang unang una dito ay kung saan natin sila palalakihin. Karamihan sa mga nagmamanok ay naglalaan talaga ng lugar kung saan aalpasan ang mga sisiw matapos silang i-brood. Hangga't maaari, presko ang lugar na ilaan natin para dito. 'Pag sinabi nating presko, hindi naman natin sinasabi na kailangang bago ang lugar dahil hindi naman palaging posible ang ganito. Ang kailangan lang, napananatiling malinis ang lugar kahit na walang mga manok na nakaalpas dito. Isama na natin sa paniniguradong malinis ang lugar ang paggawa ng paraan para hindi pamahayan ng anumang mikrobyong maaaring makaapekto sa kalusugan ng mga sisiw. Kulang pa. Habang pinagpapahinga ang lugar, tingnan nating mabuti kung tinutubuan pa ito ng damo o hindi. Maganda kasi na ang lugar-alpasan ay may damo dahil dito nakakakuha ng mga ekstrang sustansiya ang mga manok. Isa pa, mas presko ang lugar kung ito ay damuhan. Mas maganda rin kung may mga puno na puwedeng silungan ng mga manok kung

Sa Pugad ng Agila # 22 Wednesday, July 23, 2014 3:01:55 PM

sum kun

kin ma kal ma wa nat at w ma mg

pin nut ma pal lum ina kla pat alp kar ma lam Da did pat

ahi g

ay an

di ng

to a ahil

sumobra ang init ng araw, o kaya ay kung umuulan. Kapag naibigay natin ang mga kinakailangan para lumaking maayos ang mga palahi natin, higit kalahati na ang kasiguraduhan na mapalalaki natin ang mga ito nang walang problema. Dagdagan pa natin ng magandang pangangasiwa, at wala nang rason para hindi tayo magtagumpay sa pagpapalaki ng mga ito.

Sa susunod na labas nitong LLAMMADO MAGASIN, bibigyan natin ng kaunting detalye kung paano natin gagawin ang mga binanggit natin para mapalaki nang maayos ang mga puhunan natin. Abangan! LM

Kasama sa pangangasiwa ng pinalalaking mga manok ang nutrisyon o pagpapatuka. Kahit kasi maganda ang kapaligiran ng mga palahi natin, maaaring hindi sila lumaki at madebelop ayon sa inaasahan natin kung hindi tama ang klase at dami na ibinibigay nating patuka sa kanila. Sinabi nating ang alpasan ay nakapagbibigay ng karagdagang sustansiya sa mga manok. Talagang hanggang ganoon lamang - karagdagang sustansiya. Dahil ang mga manok natin, didepende pa rin sa ibinibigay nating patuka.

Sa Pugad ng Agila # 22 Wednesday, July 23, 2014 3:01:59 PM

Mahalaga ang ginagampanan ng mga farm manager lalo na kung malayo ang farm at 'di gaanong napupuntahan ng may-ari. Kaya't dapat lang na ibigay ang lahat ng tiwala at suporta sa kanila. Kabilang na rito si Buboy Tangtang, nagsisilbing tagapamahala ng Double F Gamefarm na nakabase sa Nabua, Bicol. Dahil sa pagtitiwalang ibinibigay sa kanya ng mga amo ay pinagbubuti niya ang tungkuling naiatang sa kanya. Taong 2000 pa nang magsimulang magbreed si Buboy. Pero nasa elementarya pa lang ay nagkainteres na siya sa pagmamanok dahil ang kanyang tatay ay isang sabungero. Mula noon ay naging tuluy-tuloy na ang kanyang pagmamanok. Hanggang nagkakilala sila ng kanyang bayaw at nalaman nito na mahilig pala siya sa manok. Kaya't nagtayo ito ng manukan sa Bicol kung saan ay si Buboy nga ang nagsisilbing tagapamahala. Ang kanyang bayaw kasi ay taga-Bulacan at bihira lang magpunta ng Bicol. Nagpapadala ito ng mga manok na kanila namang inaalagaan. Tinawag na Double F Gamefarm ang manukan dahil ang dalawang may-ari nito ay parehong nagsisimula sa letrang F ang apelyido. Ang bayaw ni Buboy ay Floreci habang ang kapartner nitong nagngangalang Marshal ay Fullero. Ang kanilang farm ay mahigit isang ektarya. Iba't iba ang linyada na mayroon dito gaya ng Sweater, Kelso, Roundhead at marami pang iba. Sa loob ng isang season ay target nilang makapag-cord ng 400 na manok. Hindi pa kasama rito ang mga inahin. Kapansin-pansin na maraming Gold sa Double F. Ayon kay Buboy, "Ang ikinu-cross namin sa mga Gold ay Lemon-Sweater.

Buboy Tangtang Thursday, May 22, 2014 10:10:53 AM

M a

tal pu na pu pa an lan ka ay ma

Magagaling dahil salto sila o angat. Hindi sila masyadong agresibo. Matalino talaga at magandang maglaro." Maging sa pagpili ng panlaban ay meron ding partisipasyon si Buboy. Hindi raw kasi uubra ang pasok na lang ng pasok o kahit ano ay puwede nang gamitin. Kailangan talagang mamili ng kung ano ang magiging panlaban. Aniya, "Pinipili talaga namin kung ano ang puwedeng ipasok. Lahat kami ay nagdidesisyon kung ano ang puwedeng ipasok namin". Mas pabor talaga siya sa istilong angat. Pero ayaw niya 'yung bira lang nang bira. Salungat sa kagustuhan ng iba, na ang gusto ay 'yung palo lang ng palo. Mas maganda para sa kanya 'yung

sumasabay sa laro ng kalaban. Napansin ni Buboy na ang sabong sa kasalukuyan ay lumaki na nang husto. Sa tingin niya, ang mga manok ay 'di na basta-basta ipinapasok sa sabungan. Hindi kagaya noong bata pa siya na pakainin mo lang ng konting mais at palay ay puwede na. Pero ngayon ay ibang-iba na talaga. Kahit sa Bicol ay matindi na rin diumano ang labanan. "Titindi pa siguro ang labanan dito sa amin sa susunod na taon. Kasi marami nang breeder dito sa amin. Saka karamihan ng mga tao rito ay gusto na talagang matuto," sabi niya. Malaking tulong diumano ang mga seminar tungkol sa pagmamanok na isinasagawa ng

iba't ibang kumpanya kabilang na rito ang Excellence Poultry & Livestock Specialist. "Kapag ganyang labanan, kailangan marunong ka talaga. Para 'di ka madehado o maiwan, mag-aral lang ng tuluy-tuloy," dagdag pa niya. May panawagan si Buboy sa mga tao o grupo na nagnanais ipatigil ang sabong sa Pilipinas. Huwag naman daw nilang ipagbawal ang sabong. Para sa kanya kasi, ang sabong ay isang magandang laro o libangan at 'di lang basta isang sugal. Wala raw

Buboy Tangtang Thursday, May 22, 2014 10:10:58 AM

talagang tatalo sa sabong dahil marami ang nabubuhay dito. Ngunit 'di lang pangkabuhayan ang kanyang tinutukoy. Naniniwala kasi siya na ang sabong ay pampahaba rin ng buhay. Aniya, "Kasi, kung mawawala ang sabong, marami ring mawawala nang maaga. Siguro 'yung mga sabungero na aabot pa sana sa edad na otsenta ay baka umedad na lang ng singkuwenta". Ipinapayo niya sa mga gustong mag-breed na kinakailangan talaga na may disiplina ka sa iyong sarili. Kung wala ay wala ring mangyayaring maganda. Importante rin na alagaan mo ang

sarili mo pati na rin ang iyong mga tauhan. Aniya, "Hindi naman kasi lahat ng desisyon ay nanggagaling sa amin. Dahil meron ding 'di alam ng amo na nalalaman ng tauhan. Kaya't importante na magbigayan para maging maganda ang takbo ng farm". Nagpapasalamat si Buboy sa kanyang bayaw at sa kapartner nito dahil sa pagtitiwalang ibinibigay nila sa kanya. Pinasasalamatan niya rin ang kanyang mga kasamahan sa farm. Pati na rin sa kanyang maybahay na si Miriam Tangtang dahil suportado siya nito at 'di pinipigilan sa kanyang pagmamanok. LM

Buboy Tangtang Thursday, May 22, 2014 10:11:01 AM

Sa ak

na ko na na aki tuw pa na na ng an tum na kur iba na pa kap

ng pagsusulat ay kapwa responsibilidad at panata. Higit pa sa pagpapaliwanag ng mga bagay na nakikita, ito ay isang sagradong gawain na tumutulong upang linawin ang masalimuot na mundo ng katotohanan. At kung mayro'n mang magandang bagay na naidudulot ang pagsusulat, ito ay walang iba kundi ang katagang "kaligayahan." Tama. Mayro'ng kaligayahan sa pagsusulat na hindi pwedeng pantayan ninuman. Hindi lang 'yan. Sa pagsusulat ay makikita

Meron o Wala Wednesday, May 21, 2014 2:26:21 PM

mo ang mga bagay na hindi kayang tingnan ng mga mata, hindi kayang ipinta ng panulat ni Juan Luna at Hidalgo, at hindi kayang bigkasin ng mga bibig ni Balagtas at Jacinto. Sa pagsusulat ay madidinig mo ang tunog, katok, kidlat, tampisaw at tilaok ng panahong lumipas at makikita mo ang mga bagay na paparating pa lamang. Sa pagsusulat, mababasa mo at madidinig ang mga imortal na obra ni Juan Luna sa Calumpit, daing at sigaw ni Bonifacio sa

Balintawak, panaghoy ng mga kababaihan sa Pampanga at tagumpay ni Manuel L. Quezon nang s'ya ay taas-noong umupo sa trono ng bantayog na Palasyo ng MalacaĂąang. Sa pagsusulat ay mapapaibig ka sa mga sulat ni Rizal para kay Leonora Rivera at Del Pilar para kay Josefa Gatmaitan. At higit sa lahat, nang dahil sa pagsusulat ay masasariwa mo ang buhay nina Juan at Pedro na kailan ma'y naging bahagi na ng ating kasaysayan at tagumpay.

An â&#x20AC;&#x153;m

me ma ma "w sa kat mu me

An me na

o yo ay

Sa tuwing hawak ko ang aking panulat "Meron" o "Walaâ&#x20AC;? Totoo. Napakasarap namnamin na sa tuwing hawak ko ang aking panulat ay naipapahayag ko ang mga bagay na 'di kayang ipaliwanag ng aking bibig at imahinasyon. At sa tuwing hawak ko na s'ya ay payapa kong naipipinta at naipapaliwanag ang mga bagay na mahirap intindihin at bigyan ng tunay na kahulugan. Kaya ang aking puso ay busilak na tumatalon sa tuwa t'wing naisusulat ko na ang aking mga kuru-kuro at opinyon tungkol sa iba't-ibang aspeto ng buhay gaya na lamang ng pagbabalat-kayo, pagtitimpi, pagmamalasakit sa kapwa, pag-ibig at iba pa.

Subali't sa obrang ito ay nais kong ipinta at pag-usapan ang mga katagang "meron" o "wala" sa mundo ng sabong. Kaya bilang isang masugid na tagasubaybay ng "Llammado" at magiting na alagad ng sabong, maraming beses ko nang naitanong sa aking sarili kung bakit ang mga katagang "meron" o "wala" ay kailan ma'y hindi napalitan ng ibang salita? Dahil dito, nais kong tanungin ang lahat ng mga sabungero sa buong mundo-- kung pwede bang "meron" na lang at palitan na natin ang "wala" ng "tama"? O sabihin na lang natin- "may tama sa wala." Sapagka't napagtanto ko sa aking sarili na tayong mga alagad ng sabong ay gustunggusto ang "magkameron" sa tuwing papasok tayo sa loob ng sabungan. Hindi ba na sa tuwing tayo ay pumupunta sa loob ng sabungan ay dala natin ang pagasa ng tagumpay? Na sana palarin tayo sa ating pakikipagsapalaran sa gitna ng maingay at masalimuot na lugar? Na sana, sa araw na tayo ay nakikipagsiksikan, nakikipag-

Ano ang meron sa â&#x20AC;&#x153;meron?â&#x20AC;? Ano nga ba ang mayroon sa meron kung bakit sa tingin ko ay mas marami sa sabungan ang mahilig sa "meron"-kaysa "wala"? Pero bago tayo pumunta sa mas malalim na pagtingin ng katagang meron, pag-usapan muna natin ang kahulugan ng meron at wala. Unahin natin ang "meron." Ang katagang meron ay isang metapisikal na bagay na nagsasaad ng mas malalim pa

na kahulugan na hindi kayang ipaliwanag ng ating pandama bilang isang tao. Ang katagang meron ay katulad din ng sabong na mahirap maipaliwanag kung bakit kahit dalawa na lamang ang ating pagpipilian ay hindi pa natin masundan at malaman kung sino ang mananalo sa laban. Higit pa riyan, ang katagang meron ay isang positibong bagay na nagsasaad ng pag-asa at tagumpay. Pero sa aking pakikipanayam kina Jose, Pedro at Juanito, ito ang aking narinig at nasaksihan:

unahan at nakikipagtawagan sa kapwa natin sabungero--upang makapusta sa manok ng ating mga iniidolo ay masungkit natin ang tagumpay na panalo kahit sa ilang saglit lamang? Hindi ba gusto nating magkaroon ng maraming manok at kaibigan sa loob ng sabungan? Na sana tulad nina Dicky Lim, Patrick Antonio, Eric dela Rosa at iba pa ay makuha natin ang tropeyo ng tagumpay. Pero, teka muna. Bakit ba karamihan sa mga mananabong na aking nakilala sa loob at labas ng sabungan ay gustung-gusto nila ang meron? Ano nga ba ang meron sa "meron" na wala sa "wala?" Mga kasabong, ang sarap nitong pag-usapan, kaya ipagpapatuloy ko ang obra na ito.

Ang meron ay hango sa nakaraan Katulad ng isang istorya, ang meron ay may isang istorya na hango sa ating nakaraan. Bilang isang Filipino, tayo ay galing sa salin-saling lahi na kung minsan ay hindi na natin alam ang tunay nating dugo at kulay. Pero isang bagay lamang ang sigurado ako. 'Yan ay ang hilig natin sa matatangos ang ilong at pogi kung tawagin. Madali tayong mahilig o "ma-in-love" sa mga gwapo o gwapa. Kaya nga hindi na tayo dapat magtaka kung bakit may manok na kung tawagin ay "Lemon Guapo" ni Juancho Aguirre, "Perfection Grey" ni Mike at Tonio Romulo, at "Super Sweater" ni Biboy Enriquez. Dahil sa kung gwapo ang isang manok o tandang, doon tayo pumupusta na sigurado ako na madalas itong nakapila sa â&#x20AC;&#x153;meron."

Meron o Wala Wednesday, May 21, 2014 2:26:25 PM

Ang meron ay isang personal na bagay Gaya ng isang sariling gamit, ang katagang meron ay isang personal na bagay o hilig ng isang tao. Ito ay isang preference ng isang tao. Kaya walang sinuman ang makapipigil kung ang gusto mo ay meron at ayaw mo sa wala. Sinuman ang kumontra nito ay gulo ang kahahantungan. Kaya huwag na tayong magtaka kung minsan ay hindi nagkakasundo ang "kristo" at "boss" kung kinukontra ng sinuman sa kanila ang may hilig sa "meron." Kaya minsan, madalas nating marinig sa sabungan ang mga katagang ito: oâ&#x20AC;?Kung hindi mo lamang ako kinontra ay nanalo sana tayo."

Si Ang meron ay kolonyal na salita Ang katagang meron ay isang kolonyal na bagay o salita. Ang meron ay nagsasaad ng istraktura sa buhay o status na maihahambing sa isang pyramid ng ating lipunan. Silang mga nasa taas ay meron at tayong nasa baba ay wala. Sila ay merong makain araw-araw, maraming pera, maraming sasakyan, maraming bahay, maraming kaibigan at maraming manok. Tayong nasa baba ay wala, o kung meron man ay konti lamang. At ang ganitong pananaw o sitwasyon sa buhay ay naging trend na rin ng ating lipunan kaya kung misan ay nakakalimutan natin na meron din sa wala at hindi lahat ng panahon ay wala ang wala. Kung may oras ang meron, ganun din ang wala.

sa Ton ay ma na sa ven si J pa tag Bo da Brg na ni P

na na na ng da nila iba sab Ra

oâ&#x20AC;?Sabi ko na, sa meron tayo pumusta. Ikaw kasi, ang tigas ng ulo mo. 'Yan tuloy, talo tayo." o "Yan tuloy, talo tayo. Sabi ko na, sa meron tayo pumusta kasi manok 'yun ni Patrick "Idol" Antonio na pinahawakan lang sa handler n'ya."

Ma na bu sa

Ang pagpapalalim Siguro, para sa iba ay sapat na ang mga kuru-kuro tungkol sa meron na aking nakalap galing kina Jose, Pedro at Juanito. Subali't, datapwa't kung ako ang tatanungin ay ito lamang ang aking masasabi: Una. Ang meron ay tulad din ng pag-ibig. Sabi nga nila... "Nang dahil sa pag-ibig tayo ay naging tao; nang dahil sa pagbig nagkakulay ang mundo ko...."

Meron o Wala Wednesday, May 21, 2014 2:26:28 PM

â&#x20AC;&#x153;....at nang dahil sa pag-ibig nagkaroon ng malawakang sabong sa Pinas at ibang ibayo." Hindi na maikukubli na parami nang parami ang umiibig sa sabong kaya't ito'y patuloy na namamayagpag sa rurok at tuktok ng tagumpay. At dahil dito

nagkameron ng pag-asa ang daan-daan nating mga kababayan na walang trabaho at walang magawa sa buhay.

na pa ay ka na ha bo ma tar an ka bu ay ka Ba

Si Crispin, Tonio at iba pa Si Crispin na isang tambay sa kanto ay naging handler; si Tonio na isang undergrad ng kule ay naging listador at matchmaker, at si Sisa naman na nawalan ng asawa't anak dahil sa Ondoy ay naging isang vendor at masahista. Nariyan pa si Joaquin na naging isang palaboy ngunit ngayon ay tagapagpatuka na ng manok ni Boss Arnel, at si Paknet na dating isang mangingisda ng Brgy. San Jose sa Tacloban ay naging isang janitor sa sabungan ni Pareng Boboy. Tama. Nang dahil sa marami na kami, tayo, sila, ikaw at ako na umiibig sa sabong ay nagkameron "sila"-hindi lang sa ngayon kundi hanggang sa darating na bukas at sa patuloy nilang pakikipagsapalaran sa ibabaw at labas ng ruweda ng sabungan ni Don Rafael at Don Ramon. Pangalawa ay tagumpay. Marami nang tao ang nagtagumpay sa kani-kanilang buhay dahil sa sabong at hindi sa pagsasabong o pagsusugal.

Kasi, wala pang naging milyonaryo sa pagsasabong o pagsusugal. Hindi literal na sabong ang aking tinutukoy, bagkus, ang gusto kong ipahiwatig ay marami na ang "nagkameron" dahil sa sabong industry. Alam ko, maraming mga sabungero ang walang-wala dati ngunit sa ngayon ay meron na sila. Isa na r'yan si Pareng Isko at Mareng Iska na nakabili ng lupa at sasakyan at nagkapagpatayo ng sarili nilang farm dahil sa sabong industry. Ang iba naman ay nakapagpaaral ng anak sa kule at ang iba ay nakapagpatayo ng tindahan ng feeds and medicines ng Excellence, Sagupaan, Supremo at iba pa. Pangatlo ay kapamilya. Nang dahil sa sabong, marami na sila, kami, ikaw at ako ang nagkameron ng kaibigan, kapatid, karamay, kasabay, kakwentuhan, kalaro, kahati, kakosa at higit sa lahat ay kapamilya. Likas na sa ating mga sabungero ang pagiging masayahin at palakaibigan. Kahit una pala lamang natin itong nakita o nakilala ay hindi mabigat para sa atin ang makipag-usap o

makipagkwentuhan tungkol sa iba't-ibang bagay lalo na kung sabong ang pinag-uusapan. Dahil nga tayo ay likas na makatao, tama lamang na tayo ay magkaroon ng kaibigan at magkaroon ng magandang reputasyon sa iba. 'Ika nga, nang dahil sa sabong marami na ang nakarating sa mas mataas ng posisyon sa gobyerno at "nagkameron" ng mas mataas na kita at antas ng pamumuhay. Isa na rito ay si Mang Magno na dating sundalo ng Bundok ng Kanlaon na naging Mayor sa Bayan ng San Lazaro dahil sa kanyang "popularity image." Paano kasi, lagi syang sumasali sa lahat ng mga pasabong at paderby sa kanyang bayan. Dahil dito, lumawak ang kanyang pananaw sa buhay at "nagkameron" siya ng mas malaking pamilya, kaibigan at kakosa. Sa ngayon, full support n'ya ang mundo ng sabong-dahil sa naniniwala s'ya na talagang may "meron" sa mundo ng sabong. 'Yun lang, dapat "sipag at tiyaga" ang puhunan.

"Wala," ano nga ba ito? Ang katagang "wala" ay nagsasaad ng kawalan o pagkawala ng isang bagay. Ito ay maihahalintulad sa mga katagang: "walang pakinabang na manok," "walang pakialam na handler," "walang respeto sa boss," "walang panalo," "walang magandang bloodline," "walang tari," "walang ganang kumain ang manok ko" at "walang katuturan o patutunguhan ang buhay na ito." Higit sa lahat ito ay tumutukoy sa "kawalan ng kabuluhan" sa anumang bagay. Bagkus, kung ating titingnan

Meron o Wala Wednesday, May 21, 2014 2:26:31 PM

from nothing at all. And when God saw it, He made the world into something out of nothing.

nang maigi ang kahulugan ng katagang "wala", ito ay isang negatibong aspeto ng buhay. Ito ay walang gamit o walang kwenta kung tawagin. Ngunit, subalit, datapwa't kung ating papalalimin ang kahulugan ng katagang "wala" ay masasabi nating ito ay may positibong kahulugan. Gaya na lamang ng mga katagang ito: "Nihil Obstat" means nothing hinders (walang balakid) o walang makapipigil at walang makakahadlang. Ito ay kadalasang ginagamit sa Bibliya kung saan nagsasaad ng positibong aspeto. Na kapag ang bibliya mo ay may sulat na "Nihil Obstat", ibig sabihin n'yan ay hindi pirated ang bibliya mo. Hindi lang 'yan. Hindi ba sa kasaysayan ng ating buhay ay nagsimula tayo sa wala? As in walang wala tayo sa simula: walang alam, walang buhok, walang pinag-aralan, walang salita, walang damit at iba pa. Pero, paano kaya kung meron na bago tayo nilikha? Hindi ba mahirap intindihin 'yun? Kasi, wala nang magagawa ang Maylikha dahil meron na. Kaya pasalamat tayo na galing tayo sa wala. At ng dahil sa wala ay nagkameron tayo. Kaya ngayon ay masasabi ko na "there's something in nothing, and not all the time nothing has nothing at all!" In fact, the world was created

Meron o Wala Wednesday, May 21, 2014 2:26:36 PM

Madalas hindi s'ya napapansin Ang "wala" ay madalas hindi pinapansin o binibigyan ng halaga ng karamihan ng mga mananabong. Tama o mali? Kaya minsan, kung si "wala" ay umaarangkada sa panalo, madalas na sinasabi sa sabungan ang katagang "pahamak." Hindi pa naman ako gumawa ng aktwal na pagsasaliksik tungkol dito. Ngunit bilang isang sabungero ay tantya ko na mas marami ang bilang ng mga dehadista kaysa mga llamadista. Bakit kaya? Uulitin ko, dahil likas na sa ating mga Filipino ang mahilig sa meron. Ito sa tingin ko ay may bahid ng ating nakaraan. Hindi natin maipagkakaila na tayo ay sinakop ng mga banyaga na mahigit kumulang sa tatlong daang panahon. At sa panahon na 'yun ay nawalan tayo ng sariling atin. Katulad na lamang ng kalayaan at tagumpay na maraming beses nang ipinaglaban ng ating mga ninuno at mga bayani ng ating bayan. Isa na sa mga ito ay sina Andres Bonifacio at Jose Rizal. Kaya sa tingin ko, ganun na lamang ang pagkahilig natin sa meron sapagka't tayo ay matagal na

panahon ding nawalan. Kaya nang makamit natin ang ating kalayaan sa tulong ng mga magigiting na bayani ng ating bayan ay hindi pa rin nawala sa atin ang pagkahilig sa meron. Marahil, ito ay nasa dugo na natin o 'di kaya'y normal na lamang. Kaya ang "wala" ay minsan lang napapansin saang sulok man ng ating sabungan o sa buong mundo na tumatangkilik ng isport na ito.

na pa ng

pu lan ulit

wa pu ng

Mas meron sa "walaâ&#x20AC;? Pero ako ay nagtataka kung bakit napakarami minsan ang nadadalang tagumpay ng mga mahilig sa wala. Ang bilis kumita kung tumatama ang wala. At bakit kahit alam mo na ang mananalo ay ang wala ay doon ka pa rin pumupusta sa meron? Kaya natural na lamang na maririnig ang mga katagang ito sa sabungan:

oâ&#x20AC;&#x153; ma Ito ma pa iton kun

tin

g g

ort

o"Naku, sabi ko na nagdidehado na, bakit sa meron pa rin tayo! 'Yan tuloy, talo tayo ng mas malaki." o"Sabi ko na, sa wala tayo pumusta dahil nagpapadehado lang si idol, 'yan tuloy, talo tayo ulit."

ng kahulugan. Kaya tara na, mga kasabong, punta na tayo ng sabungan at subukan nating alamin kung sino ang mas lamang-- si "Meron" ba o si "Wala?" LM

o"Mas maganda tumaya sa wala dahil konti lang ang puhunan mo ngunit mananalo ka ng mas malaki."

Pagtatapos

a kit o

Ang mga katagang "Meron" o â&#x20AC;&#x153;Wala"-gaya ng buhay-- ay mahirap intindihin o ipaliwanag. Ito ay nangangailangan ng mas malawak na pag-unawa at pagtingin. Ngunit pwede natin itong mabigyan ng kahulugan kung tayo mismo ang gumagawa

Meron o Wala Wednesday, May 21, 2014 2:26:41 PM

ung minsan, kahit 'di ka mahilig sa manok, kung ang mga nakapaligid sa iyo ay mga nagmamanok din, malabong hindi ka mahatak dito. Kumbaga, mahirap umiwas, lalo na kung sadyang nakalaan ka naman para rito. Lalo na't ang sabong ay isang napakagandang libangan at maganda ring gawing negosyo. Ganito ang nangyari sa istorya ng breeder na si Ed Delgado, taga-Bukidnon. Ang pamilya ng mga magulang ni Ed ay parehong mahilig sa manok. Subali't noong una ay wala pa siyang interes dito. Ang kanyang mga kaklase noong elementarya at haiskul

Ed Delgado Tuesday, July 22, 2014 3:21:54 PM

ay mga sugarol. Nakikita niyang sinusugal lang ng mga kaklase ang kanilang pera kapag may ulutan kada araw ng Linggo. Sa tingin niya ay hindi maganda ang ganito kaya't umiwas siya rito. Itinuon niya lang ang kanyang atensyon sa pag-aaral. Naging scholar siya at nakatapos ng kursong Economics sa Mindanao State University. Nang makatapos ng pag-aaral ay lagi siyang nakababad sa simbahan. Ang isa sa kanyang misyon bilang presidente ng mga kabataan ay makapag-akay siya ng kapwa kabataan para magsimba. Naisasama siya ng kaibigan sa sabungan na gusto niyang isama sa simbahan. "Pinag-aralan ko ang sistema sa manok. Sabi ko, mas maganda itong gawing business. At that

Ed Delgado Tuesday, July 22, 2014 3:22:02 PM

"N Sa ak ma mi na ka pu bu ay gin Pa siy ina si T be Ta ma sa dit an Ka ma siy time, I was working as a youth affairs organizer sa Gensan. Ang nangyari one time, sumama ako sa isang pulitiko, doon kina Chiongbian. Binigyan ako ng isang manok, yung Lemon 84". Ito diumano ang ibinigay niya sa kaibigan na inaakay niyang magsimba. 'Yun nga lang ay

hindi niya ito naakay, sa halip ay siya nga ang naakay sa sabungan. Nataon naman na binigyan siya ng kanyang ninong at doon na siya nagsimulang magpalahi ng manok, noong 1999. Una siyang nagpalahi ng manok sa may Valencia,

Bukidnon at maganda naman ang naging resulta. Hanggang pumunta siya sa Iloilo at bumili siya ng sisiw na Albany kina Ricoy Palmares. Nai-cross niya ito sa Lemon at ang kinalabasan ay laging nagpapanalo. Noong mag-asawa siya ay nahinto siya sa pagmamanok. Nag-aaral pa kasi siya noon ng Law.

MEL SIMS GREY HEN

Ed Delgado Tuesday, July 22, 2014 3:22:10 PM

na Bu Ma ipin Na ka ma ku ka lup na An an ka tat na na

Ga liny Gr Ro Sil Gr Ro Me Go Ta

a an g ya a

"Napansin ng misis ko every Saturday at Sunday, wala akong ginagawa kundi magbasa ng libro. Siya na mismo ang nagsabi na bumalik na ako sa pagmamanok. Kasi kahit paano ay may perang pumapasok sa amin". Nang bumalik siya sa pagmamanok ay sumali siya sa Rambulan na ginanap sa may Davao. Pagkauwi niya ay may dala pa siyang broodcock at sampung inahin na galing sa breeder na si Tata Sala. Ito ang unang beses niyang mag-breed. Tatlong beses na magkakasunod siyang nanalo sa malalaking pasabong. Dahil dito ay tinuluy-tuloy niya lang ang kanyang pagbi-breed. Kapag nauubusan siya ng materyal ay pumupunta lang siya kay Tata. Ang farm ngayon ni Ed ay nasa may Malaybalay, Bukidnon, sa may Tugas sa Managok at dito niya rin ipinangalan ang kanyang farm. Napansin niya na ang lupang kanyang nabili ay may malalaking puno o hardwood kung tawagin. Sabi nga sa kanya ng dating may-ari ng lupa, panahon pa ng Hapon ay nakatayo na ang mga puno rito. Ang Tugas sa Managok na rin ang ginagamit niyang entry kapag siya ay nagsasabong at tatlong beses na rin siyang nagkampeon gamit ang nasabing entry name.

sa Sweater. Meron ding Gold si Tata Sala at ipinares niya rin rito. "Ang galing ng naging resulta, talagang napakataas ng winning percentage. In fact, in our case ilan pa lang 'yung talo," pagmamalaki niya. Ang kanya namang Mel Sims ay ipinares niya sa High Action. Pero meron din siyang manok na hindi nag-click sa kanya, ito ay ang Blue Band Kelso na galing ng Davao. Sa ngayon, ang pinaparami niya ay ang Yellow Legged Kelso. Meron ding manok na Hiraw si Ed. Ipinagmalaki niya na isang beses pa lang itong natalo. Noong nakaraang semifinals ng Digmaan ay ginawa pa nila itong joker at natalo nga. Bukod sa mga ito, meron din siyang imported na manok ni Rat Graves at maganda rin ang naging resulta. Ang Foster Kelso at Dan Gray ang pinakapundasyon sa palahian ni Ed. Ang problema lang diumano sa kanyang Dan Gray kapag hinawakan mo ay parang barko at mataas ang katawan. Ang gusto kasi ng ibang sabungero ay 'yung bilog na bilog ang katawan. Kaya't 'di na niya pinaparami

ang nasabing linyada. Pero kung performance lang naman ang pag-uusapan, sinabi niyang magaling talaga itong lumaban. Ang istilo ni Ed sa pagbibreed ay kumukuha siya sa labas ng bloodline na may kapareho sa kanyang farm at ito ang pinagpapares niya. "Halimbawa, itong Foster Kelso ko, ikinu-cross ko 'yan sa Kelso ni Rikki Reyes. Maganda naman ang resulta. Tapos may Kelso ako with Yellow Legged Hatch, 'yung ibi-breed ko naman 'yung Kelso na galing kay Wilson Ong. So, hindi talaga lalabas doon 'yung Sweater Lemon na kinu-cross ko r'yan dati," paliwanag pa niya. Nang kumustahin ang performance ng mga manok ni Ed sa kasalukuyan, sinabi niyang maayos naman ang ipinapakitang laban ng mga ito. Katunayan, nang lumaban siya sa Digmaan, sa walong mga manok na inilaban niya ay lima ang nanalo sa mga ito. Pagdating naman sa lokal na labanan ay naging Stag Fighter of the Year at naging Breeder of the Year pa siya.

HATCH GREY MELSIMS GREY HEN

Ang Tugas sa Managok Gamefarm ay binubuo ng mga linyada gaya ng Kelso, Silver Grey, Hatch, Mel Sims, Roundhead at iba pa. Ang Silver Grey ay ikinuros ni Ed sa Grey Hatch, habang ang Roundhead ay ipinares niya sa Mel Sims. Meron din siyang Gold na galing kay Bernie Tacoy na ikinuros niya naman

Ed Delgado Tuesday, July 22, 2014 3:22:18 PM

dalawampu't dalawang munisipalidad at dalawang siyudad kaya't ang sabungan ay dalawampu't apat. Lima rin ang asosasyon ng mga magmamanok sa kanilang lugar kaya't matindi talaga ang kumpetisyon. Gusto nga niya sana silang pag-isahin pero mahirap diumano itong mangyari.

MEL SIMS BROWNRED

Nabanggit din ni Ed na mura lang ang manok sa kanilang bayan. Marami diumano sa mga backyard breeder ang nagtitinda ng stag na mabibili lang sa halagang 1,500 pesos. Sa kaso naman niya ay ibinibenta niya ito sa halagang 3,500 hanggang 6,000 pesos. Habang ang ibang breeder sa kanila ay lagpas pa rito ang presyo. Itinuturing niya ang pagmamanok bilang isang negosyo. "Mahirap nga lang

"Tuluy-tuloy lang ang entry ko, out of 18 fights, nakaiskor ako ng 13 Â˝. Isang beses tayo nagchampion pero consistent 'yung winning. Then, first time din dito na nakuha ng isang tao ang stag fighter at the same time stag breeder," masayang sabi niya. Si Ed ay dating kabilang sa NFGB, pero ngayon ay presidente siya sa MCGBA na nasa ilalim ng PFGB. Bukod dito ay tumatayo rin siyang Bise Presidente ng PFGB sa Mindanao. Kahit abala sa trabaho ay naisasabay niya ang pagiging opisyal sa nasabing mga asosasyon. Sinabi niya na maraming mga asosasyon ng magmamanok sa kanilang bayan. Binubuo kasi ito ng

Ed Delgado Tuesday, July 22, 2014 3:22:25 PM

MEL SIMS GREY CROSS

k e n p a m W n k h

kung paano ka makakapagestablish. Ang kagandahan nito, mas mataas ang winning percentage natin. Kasi, may access tayo sa mga materyal mula kina Rikki Reyes at Wilson Ong," pagmamalaki pa niya. Kinukumbinse ni Ed ang kanyang mga miembro na huwag sabong lang nang

an a ga ng a ga n g

sabong dahil baka kapusin na sila sa pera. Kagaya niya na bihira lang sumali sa mga ulutan. Pagdating sa pagkukundisyon ng manok, ang programa ng Excellence Poultry & Livestock Specialist ang kanyang sinusunod. Halos lahat ng mga gamot na kanyang ginagamit sa

kanyang manukan ay pawang gawa ng nasabing kumpanya. Aniya, "So, far maganda ang naging resulta kasi naging Stag Fighter at naging Breeder of the Year pa ako. Then, when it comes to feeding, ako talaga ang nagpu-formulate. " May walong taon din kasi siyang naging researcher kaya't alam

DOK RONALD CARBA

ERWIN SALES

stag ng an a

(Handler)

BENJIE

JUNEL

niya kung ano'ng babagay na feeds sa gamot na kanyang ginagamit. Nagpapasalamat si Ed kay Tata Sala, Rikki Reyes, Wilson Ong, Bogs at sa mga bumubuo ng Excellence Poultry & Livestock Specialist. Hindi niya rin makalilimutang pasalamatan ang nasa Itaas na palaging nand'yan na gumagabay sa kanya. LM

Ed Delgado Tuesday, July 22, 2014 3:22:33 PM

Guide (12x18) left Friday, March 14, 2014 4:40:18 PM

ma per ma nga gus kat 'Pa nap pan

aano ang gagawin natin kung may nakita na tayong mga katutubong manok na matapang at may larong gusto natin? Kung talagang gusto lang natin ng panlaban, gawin na natin silang panlaban. Kaya lamang, hindi pa rin natin sigurado ang kalidad ng mga manok na ito bilang panlaban. Alam nating may mga manok na astang matapang, ngunit naduduwag kapag nasaktan. Ang mangyayari, magbabakasakali tayong matatapang nga talaga ang mga manok natin. Kung sa ulutan natin ipanlalaban ang mga ito, maaaring makaya nila ang kumpetisyon at kung papalarin, manalo pa. Lalo na kung ang mga kaulutang manok ay mestisuhin din lamang at naalagaang katulad din ng pagkakaalaga sa katutubong manok. Pero kung may pangarap tayong makabuo ng sarili nating lahi ng manokpansabong na katutubo at walang halong manok-banyaga, hindi puwedeng basta laban agad. Kailangang idaan natin sa proseso ang mga manok natin - proseso ng pagpipili, pagpapalahi at pagsusubok. Espesyal na programa? Katulad din lang ng ginagawa natin sa mga manokTeksas natin. Mas matindi lang siguro ang gagawing pagpipili para hindi tumagal ng husto bago natin makita ang hinahanap natin. At, para talagang dumating ang pagkakataong mapapantayan nila ang mga manokTeksas. Kailangan lang talagang ihanda natin ang ating sarili kung magsasagawa tayo ng programa ng pagpapalahi ng katutubong manok. Kung ang takbo ng utak natin ay nagsasabing katutubong manok lang naman ang mga ito, siguro ay mag-isip muna tayong mabuti bago tayo magdesisyon kung itutuloy natin o hindi. Gagastusan natin ito. Ang pinakamalaki rito ay patuka dahil hindi puwedeng kung anu-ano lang ang ibibigay natin gaya ng nakasanayan ng mga ito.

Magandang Lahi # 22 Monday, May 19, 2014 3:39:25 PM

Kaya kailangan ng mas tama at kumpletong nutrisyon ay dahil nga itatalaga natin sila bilang mga manok-pansabong, na ipantatapat natin sa mga manok-Teksas na talagang naalagaang mabuti. Kung ano ang mga kagamitan at pasilidad na ginagamit natin sa pagpapalahi ng Teksas, sila rin nating gagamitin sa mga ito para mapadali ang pagpapalahi natin. Kung handa na ang lahat, magsimula na tayong mamili at magipon ng gagawin nating mga pundasyon ng pagpapalahi natin. Hindi lang mga tandang ang kakailanganin natin, pati rin mga inahin. Kung ilan ang pagsisimulan natin, depende sa gusto at sa kakayahan natin. Isipin natin, ang bawat manok ay kumukonsumo ng hindi bababa sa 100 gramong patuka araw-araw. Puwede nating kuwentahin kung ilang manok ang kaya nating laanan ng pera para mapakain at maalagaang mabuti. Magandang proporsiyon ang isang tandang sa bawat limang inahin. Dahil kailangang cross ang gagawin nating panlaban, kailangan nating gumawa ng hindi bababa sa dalawang pamilyang hindi magkamag-anak. Puwede rin naman, gawin nating magkaiba ang basehan ng pagpipili ng bawat pamilya para kapag pinagcross natin, maging balansiyado ang panlaban natin. Madaling sabihin, pero medyo mahirap at matagal gawin. Hindi ito gaya ng manok-Teksas natin, na sabihin lang natin ang linyada ay halos alam na natin kung anong klaseng manok ang napapaloob dito. Sa gagawin natin, walang linyadang pagmumulan. Tanging indibidwal na katangian ng manok ang magiging basehan natin sa pagpili. Anu-ano ang mga titingnan natin sa mga manok? Unang-una, laro. Ano ba ang gusto natin? Angat? Sugod? Mahirap hanapin ang mga katutubong

puw ang at p ang ind na ma ito? Ku gus nat ma ng na puw ang Ma hen ma ma

tay dip ma tay pin oh ma kap nam ng

ang nam pal Na nan ma Pili

hen na nga pan na sa m nag ma pro naw mg

manok na may ganitong mga katangian, pero kailangan magtiyaga at tiyak may makikita rin. Pangalawa, itsura. Oo nga't nakita natin sa kanya ang larong gusto natin, pero baka naman hindi katanggap-tanggap ang kanyang itsura. 'Pag sinabing itsura, marami ang napapaloob dito - istasyon, pangangatawan, porma. Alam n'yo bang puwede nating sukatin ang binti ng manok at piliin lamang ang mga indibidwal na sadyang mahaba ito? Kung gusto nating magkaroon ng mga manok na matatangkad, puwede nating isagawa ang ganitong pagpipili. Makalipas ang ilang henerasyon, tiyak na matatangkad na ang mga manok natin.

Hindi lamang kulay ng balahibo ang puwede nating bigyan ng kaukulang pansin. Para antimano ay pareparehas na ang itsura ng mga manok, tingnan na rin natin ang klase ng palong at kulay ng paa nito. Siyempre pa, pati kulay ng mata ay isasama na natin. Paano ang edad? Dito tayo walang kontrol sa simula. Siyempre, kung ano ang makita natin, kukunin natin kahit hindi natin alam kung gaano na siya katanda. Sisimulan na lamang nating irekord ang edad doon na sa mga palahi natin.

Ang mga inahin ay pipiliin din ayon sa kanilang itsura. Kung nagkataong ang tinitingnan natin ay nangingitlog, alamin natin kung gaano kaluwang ang kanyang sipit-sipitan sa pamamagitan ng mga daliri natin - mas maluwang ito, mas malaki ang itlog. Tandaan natin, ang timbang ng sisiw pagkapisa ay mga 65% ng timbang ng itlog. Mas malaki ang sisiw, mas malaki rin ang tsansa nitong mabuhay. Malamang na malaki rin ito kapag magulang na.

Kailangan wala tayong makitang anumang diprensiya o kapansanan sa manok. Dahil nga hindi tayo sigurado kung ang pinagpipilian natin ay inbred o hindi, kailangang magsigurado tayo. Kapag may kapansanan, baka ito ay namamana - iyon bagang dala-dala ng recessive gene. Mas maganda kung isama natin ang kulay sa pagpipili natin. Madali naman kasing magkaroon ng mga palahing pareparehas ang kulay. Nagawa ko na ito noong ako ay nananaliksik tungkol sa mga katutubong manok natin sa Unibersidad ng Pilipinas sa Los BaĂąos, Laguna. Makalipas lamang ang ilang henerasyon ay napaghiwa-hiwalay ko na ang mga pula sa itim at sa puti. Iyon nga lang, hindi naman para gawing pansabong ang mga katutubong manok na pinag-aralan ko noon. Pero marami sa mga manok na palahi ko noon ang nagustuhan ng mga kasamang mananabong. Kaya nga isa sa mga problema ko noon ay ang mga nawawalang mga dumalaga't binatang mga katutubong manok na palahi ko!

Kung magagawa, magandang nakita o nasubukang ibitaw ang mga kapatid na lalaki ng mga kandidatong inahin para magkaroon tayo ng kaunting ideya kung ano ang nasa dugo nila. Siyempre, hindi rin natin malalaman ang edad ng mga pipiliing inahin. Kagaya rin ng mga piniling gagawing tatyaw, sa anak na lamang ng mga ito tayo magsimulang magrekord ng edad at iba pa. Nakapagpili na tayo ng mga tatyaw at inahing gagawin nating pundasyon ng ating pagpapalahi para magkaroon ng mga pansabong na katutubong manok. Ano na? Abangan... LM

Magandang Lahi # 22 Monday, May 19, 2014 3:39:34 PM

asa kalagitnaan na ako sa aking pag-aaral tungo sa pagka-agrikulturista. Ngayon nga, pinili ko ang siyensya ng paghahayupan bilang espesyalidad sa binubuo kong karera. Natural nga kasing mahilig ako sa mga hayop at siyempre, kasama na rito ang manok-pansabong.

Mayroon ba namang bentaha sa aking pag-aaral ang pagkahilig ko sa manok-pansabong? Mayroon, at malaki. Sa kadahilanang hindi ko gaanong naiintindihan, pero pagdating sa ginagawa naming pag-aaral tungkol sa mga hayop at sa paghahayupan, pakiramdam ko ay malaki ang aking kalamangan sa mga kaklase ko. Mahaba-haba ring panahon ang lumipas bago ko nabigyang pansin ang naobserbahan kong kalamangan ko sa mga kaeskuwela ko pagdating sa pag-aaral tungkol sa paghahayupan. Dahil dito, kailan ko lang napagtanto na may karanasan nga pala ako sa pag-aalaga ng manok-pansabong. Ito ang nakita kong dahilan! Pero paano, gayong iba't-ibang mga hayop-pambukid ang pinag-aaralan namin at hindi lamang manok? Kapag nag-aalaga ng manokpansabong, hindi lang naman basta pag-aalaga nito ang pinagtutuunan natin ng pansin. Pinag-aaralan nating mabuti ito - hindi lamang kung paano ang tamang pag-aalaga, kundi ang manok mismo! Resulta nito, kayang kaya nating ipaliwanag ang dahilan ng

Ganda at Tapang # 22 Tuesday, May 20, 2014 11:49:03 AM

mg Siy na pa an na tun pa na pa ob pa ma aa de mg

mg tun Ma ma iba na ma kun ba pa ina iba tek ma

at ng

sa a

ing gkol , g

an g

g g

ng o

g ng

mga ginagawa nating pangangasiwa. Siyempre lang, hindi naman lahat ng napag-aralan natin tungkol sa manokpansabong ay tama. Minsan, mali rin ang nabubuo nating rason kung bakit natin ginagawa ang isang bagay tungkol sa pagmamanok. May mga pagkakataong sala ang nabubuo nating desisyon kung paano pangangasiwaan ang isang obserbasyon sa manok. Pero sa pangkalahatan, iba tayong mga magmamanok kaysa sa mga nagaalaga ng ibang mga hayop dahil detalyado kung pag-aralan natin ang mga inaalagaan natin. Ano naman ang kinalaman ng mga binanggit ko sa pag-aaral namin tungkol sa iba't-ibang mga hayop? May isang bagay akong nadiskubre marami ang pagkakapareparehas ng iba't-ibang mga hayop. Kapag naintindihan mong mabuti ang isa, malamang na may ideya ka na rin kung paano alagaan ang iba, bagaman nagkakaiba-iba ang mga ito pagdating sa rason kung bakit sila inaalagaan. Dahil dito, nagkakaibaiba rin ang mga kagamitan at teknolohiyang kinakailangan para maalagaan silang mabuti.

Siyempre lang, kailangan mo ring alamin ang epekto ng kapaligiran at panahon sa iba't-ibang hayop at sa iba't-ibang mga bahagi ng buhay ng mga ito. Alam naman nating nasa tropikal tayong lugar, na may dalawang mayor na mga panahon tag-init at tag-ulan. Kapag naintindihan at naiakma natin ang mga ito sa kung anumang hayop ang aalagaan natin, gamitin lang natin ang ating sentido-kumon ay malaki na ang tsansa na maaalagaan at mapangangasiwaan na natin itong mabuti. Alam n'yo ba ang naging epekto ng pagkakabatid kong ito sa bentaha ko sa mga kaeskuwela ko? Tiwala sa sarili. Kung minsan, pakiramdam ko ay walang tanong ang mga propesor namin na hindi ko kayang sagutin, basta't tungkol lamang ito sa pangangasiwa ng hayop. Kalimitan nga, ako ang nagiging sanggunian ng mga kaklase ko tungkol sa mga bagay-bagay na may kinalaman sa paghahayupan. Napansin ko rin na madali kong natututunan ang mga bagay-bagay tungkol sa paghahayupan na dati ay

hindi ko alam. Kumbaga, magaan para sa akin ang pag-aralan ang lahat tungkol sa bagay-bagay na may kinalaman sa mga hayop. Kung may hindi magandang idinulot sa akin ang kalamangan ko, ito ay ang maging kalaban ko ang sarili ko. May mga pagkakataong hindi ko alam na masyado ko na palang itinutulak ang sarili ko para lamang mamantine ang respetong iginagawad sa akin ng mga kapwa ko estudyante sa siyensya ng paghahayupan - pagod na, pero wala pa ring tigil sa pagrirepaso ng pinag-aralan! Maginhawa o mahirap man ang naging sitwasyon ko dahil sa tinatamasa kong bentaha, lahat ng ito ay utang ko sa naging hilig at kaalaman ko sa manok-pansabong. Iyon nga lang, sa sobrang pagiging abala ko sa pag-aaral ay tila nailagay ko sa bandang hulihan ng aking listahan ang manok-pansabong. Sa ngayon, oras ang kalaban ko. Pero hindi ibig sabihin nito na ang una kong nakahiligan ay unti-unti ko nang nakalilimutan. HINDI, OY! LM

Ganda at Tapang # 22 Tuesday, May 20, 2014 11:49:08 AM

aakalang mas mapapabilis ang bisa nito. Lingid sa ating kaalaman ay nasusobrahan o nau-overdose ang mga manok, na lalo namang nagpapasama sa kanilang kalagayan.

a pag-aalaga ng manokpanabong, minsan ba ay naitatanong mo kung tama ang iyong ginawa? Tama ba ang ating mga suplemento, lalo na ang mga antibayotiko pagdating sa kanilang pagkakasakit? Marami pa rin sa ating mga kaibigan ang naliligaw sa mga pamamaraan ng paggamot ng ating mga mandirigmang manok. Minsan, sa kawalan ng kaalaman, pati ang kanilang sariling gamot (human preparation drugs) ay ginagamit nila sa kagustuhang gumaling agad ang mga ito. Pero ang pamamaraang ito ay lalong nakasasama sa kanila. Kadalasan, sa paggamot ng sipon na kalimitang tumatama sa ating manok ito nangyayari. Ang nakatatawa pa rito ay 'di na tayo nakukuntento sa mga gamot na ito at dinudoble pa natin ang pagbibigay, sa pag-

Mamang Beterinaryo Wednesday, June 25, 2014 10:59:08 AM

Sa pagbibigay ng gamot pang-tao sa manok, palagi nating isipin na ang lahat na nilikhang gamot, natural man o artipisyal, basta labis o kulang ay nagiging lason. Lahat sila ay nakasasama sa kalusugan, ito man ay pang-manok o pang-tao. Nasa tamang dosis ito para mapakinabangan ng tama. Ang kasobrahan at kakulangan ng mga nasabing gamot ay parehong nakasasama. Ang mga gamot na pang-tao ay dinisenyo para sa karaniwang humigit kumulang 40 hanggang 80 kilong timbang ng pangangatawan ng isang tao. Tapos, gagamitin mo sa 2 kilong na timbang ng manok? Alam n'yo ba na ang 2 kilong timbang ng manok ay nangangailangan lamang ng 40 miligramo ng 'amoxicillin'? Sa ating kakulangan sa kaalaman sa mga gamot, binibigyan natin ng amoxicilin 250 capsule ang ating mga alaga. Kasama ang pag-asa na gagaling kaagad ito dahil gumagaling tayo sa gamot na ito. Kung iisipin mo, overdose

ito sa ating manok. Sa halip na tinutulungan natin ito ay lalo nating pinapalala dahil tinatamaan at nasisira ang atay at bato (kidney) dahil sa taas ng amoxicillin na ibinigay mo. Eh, paano pa 'yung mga kaibigan nating nagbibigay ng amoxicillin 500 mg? Sa aming pag-aaral sa pathology (pag-aaral ng mga sakit), napag-alaman namin na ang overdose sa antibayotiko ay nagiging sanhi ng pagkasira ng atay hanggang sa ito ay mamaga, na hahantong sa 'hepatitis'. Dagdagan pa ng pagkakaroon ng tolerance sa gamot na iyong ginamit.

su na na mg sa ma sid na sa tal ay na pla 50 An ay da mg

sa Tu Ge mg ay Vit na su Pa ma gu sa lan ka

at kakulangan sa Vit. E ay pareho ng epekto. Pareho silang sanhi ng pagkabaog. Ganun din sa Vit. A., parehong kulang at sobrang pagkalabo at pagkabulag ng mata ang epekto.

Sa paggamit ng suplementong pang-tao naman, ang kalimitang nabibiktima nito ay ang ating mga kaibigang OFW na sabungero, sa pag-iisip na mas maganda kung stateside o imported ang mga nasabing gamot. Mabuti nga sana kung pang-manok talaga. Malimit na ginagamit ay 'yung mga bitamina na nakalagay sa malalaking plastik na garapon na may 500 pieces ang bilang. Ang 'hypervitaminosis' ay isang kundisyon na dala ng kasobrahan ng mga bitamina. Sa paglilibot namin sa mga farm mula Tuguegarao hanggang GenSan, anim sa sampung mga farm na nabisita namin ay 'di nawawalan ng Kirkland Vit. E o Centrum na alam naman natin na suplementong pang-tao. Palagi kong tinatanong ang may-ari kung bakit sila gumagamit? Ang kalimitang sagot sa akin ay dahil libre lang ito at padala lang sa kanila. Ang iba ay

nakasanayan na ang mga ganitong pamamaraan. Ang mga rason na ito ay 'di katanggap-tanggap para sa atin dahil ang mga ito ay sobra para sa ating mga manokpanabong. Malimit nating

ireklamo na "bakit ganun, dok? Sagana naman sa Vit. E, bakit mahina pa ring magsemilya?" Mga klasmeyt (klasmeyt ko sa sabong iskul), ang kasobrahan

Palagi kong sinasabi sa mga seminar na ginagawa namin sa buong Pilipinas, sa pangkahalatan, kung nagwawagi ka sa iyong pamamaraan ng pag-aalaga, wala kang maling ginagawa. O baka sinuwerte ka lang talaga. At kapag natalo ka naman ay may lugar pa sa iyong pamamaraan na kailangang baguhin. Simulan sa pagaanalisa ng kundisyon ng manok mo ang pinakamagandang gawin. Baka akala natin ay ok na ok na 'yung manok natin, pero naoberdos pala sa mga gamot na ibinigay natin kaya 'di kumilos ng maayos. Puwede namang tama ang pagkukundisyon natin at nagkamali lamang sa pagpapalaki sa mga ito na kaakibat sa pagsusuplemento, na sa pagkatalo mo lamang mabibigyan ng kaukulang pagninilay-nilay. Ang buhay ng ating manok ay puwedeng madugtungan kung nasa tama ang ating pag-aalaga, pagpapatuka at lalo na sa pagsusuplemento. Ang inaakala nating nagpapahaba at nagpapaganda ng kanilang gawi ay siya pang kumikitil at nagpapaigsi ng buhay ng mga ito. Ang mga aspetong nabanggit ay nakasalalay sa ating mga kamay at diskarte. Sa pagwawasto nito ay madadagdagan ang tsansa nating manalo. Tatak EXCELLENCE, 'Yan ang magaling! LM

Mamang Beterinaryo Wednesday, June 25, 2014 10:59:12 AM

aituturing na isang beterano sa pagmamanok ang Amerikanong breeder na si David Thurston ng North Carolina. May anim na dekada na kasi siyang nagmamanok. Lubhang napakarami na niyang naging karanasan sa sabong, kabilang na rito ang pagiging kampeon sa isang malaking sabong sa kanilang bansa. Ang pagmamahal sa ginagawa ang dahilan kung ba't hanggang ngayon ay hindi pa rin siya tumitigil sa pagmamanok. Bakit mo nga naman ititigil ang isang bagay kung ito ang kumukumpleto sa iyong araw?

David Thurston Wednesday, May 21, 2014 3:35:15 PM

manok. Ngunit hindi siya nagbibenta ng manok, bagkus ay pansarili lamang. Ilan sa mga linyadang mayroon siya ay ang Ray Hoskins Mclean na Yellow Legged, na nakuha niya nang direkta kay Ray. Noong una ay isang pares lamang ito. Ipinalahi ang kapatid na lalaki sa kapatid na babae ng dalawang beses, tapos ibinalik ang ama sa anak na babae. At noong taong 2001 ay inilaban nila ang tatlo sa mga ito sa World Championship at nanalo naman sila. Mayroon din siyang mga manok na Mahogany. Bukod sa mga ito ay marami rin siyang iba't ibang uri ng Sweaters. Mayroon ding Green Legged at Yellow Legged na Walton. Taong 1962 pa siya nagkaroon ng ganitong klase ng manok at nagagalingan siya rito. Kabilang ang nasabing linyada sa kanyang pangunahing linyada, kasama ang Kentuckys at Albanys.

Siyam na taong gulang pa lang ay nagmamanok na si David. Ito ay dahil na rin sa naimpluwensiyahan siya ng kanyang ama. Noong panahong 'yun ay nagkaroon siya ng sariling manok na nabili niya sa halagang limang dolyar. Pero nakawala ang nabiling manok dahil hinayaan niya lang na magtatakbo. Pagkatapos nu'n ay ninais niyang magkaroon pa ng mas magandang manok. Noon ay

David Thurston Wednesday, May 21, 2014 3:35:44 PM

nagpapalahi ang kanyang ama ng Clipper at Gulls. Siya pa nga ang inuutusan ng ama na magpatuka at magpainom sa mga manok nito. Si David ay mistulang 'one-manband' dahil mag-isa lamang niyang inaasikaso ang kanyang farm. Sa loob ng isang taon ay nakakapagprodyus siya ng pito hanggang walong daang

Katulad ng ibang magmamanok ay malaki rin ang naitutulong sa kalusugan ni David ang pagmamanok. Sa edad na 70 ay nananatili pa rin siyang malusog. Wala siyang anumang nararamdamang sakit gaya ng marami niyang kaedad na mataas ang presyon ng dugo, mataas ang cholesterol at kung anu-ano pang sakit sa katawan. Halos sa manukan na nga lang umiinog ang mundo ni David. Dito niya kasi ginugugol ang kanyang araw. Umaga pa lang ay nasa farm na siya at lalabas siya ng gabi na. Marami ang naghahanap sa kanya sa bahay nila. Sinasabi na lang ng kanyang asawa na hindi sila mahaharap ni David dahil nasa manukan ito at doon nagpapakaabala! Komento tuloy ng anak na babae ni David sa kanya ay hibang na siya sa

kan hin taw ang pag rin nag Par nar ma Ba nap pak nag sal na

na pag siy Mi Ala

a ng. ay

mga naging kaibigan. Naalala pa nga niya na magkakalaban noon sina Johnnie Jumper, Johnny Moore at Larry Harper.

a Kung idolo ang pag-uusapan, si Johnnie Jumper ang kanyang tinitingala. Si Johnnie raw kasi ay hindi lamang magaling na magmamanok kundi isa ring maginoo at tapat. Ang mga katulad diumano ni Johnnie ang kailangan sa isports na sabong.

ang k

ged

a sa ma

ok.

ng mi on

. nog

a as

ae sa

kanyang mga manok. Baka nga, hindi niya alam kung ano ang tawag sa ginagawa niya. Basta't ang alam niya ay labis ang kanyang pagpapahalaga sa mga manok. Ito rin ang dahilan kung ba't hindi siya nagbibenta ng kanyang mga alaga. Para kay David, ang nararamdaman niya para sa mga manok ay hindi niya maipaliwanag. Basta ang alam niya ay napakaganda ng kanyang pakiramdam kapag siya ay nagmamanok. Kumbaga sa salitang kanto sa atin, high na high siya rito.

kumuha sa kanya ng mga manok na Mclean Walker. Inilaban ng nakakuha sa mga manok niya, at sa labing-apat na laban ay dalawang beses lang natalo.

Sa kabilang banda naman ay labis na ikinalungkot ni David ang pagbabawal sa sabong sa kanilang bansa. Itinuturing na krimen ng estado kapag inilalaban ang mga manok. Pero pinapatay naman nila ang mga manok kapag may nahuhuli sila'ng nagsasabong. Ano'ng klaseng patakaran ito? Lubhang maraming naapektuhang mga tao dahil sa pangyayaring ito. Ginagawa ng mga animal rights activist ang lahat para sa hayop pero wala silang pakialam sa mga tao. Sukdulang bilhin ang mga abogado, pulitiko, pulis at kung sinu-sino pa, magawa lang nila ang kanilang gusto!

Ipinagmamalaki rin niya ang Dahil sa nangyaring pagbabawal pagkakapanalo nila ni Shirley ng sabong sa Amerika ay naibabaling Thompson sa World Championship na isinagawa sa Oklahoma. Ang kanilang puntos sa nasabing sabong ay 12-straight. Nalibang nang husto si David doon dahil marami siyang nakilalang mga sabungero na kanyang

Sa tingin ni David ay marami na rin siyang naabot sa pagmamanok. Nakapagpalahi na siya ng magagaling na mga manok. Minsan kasi ay may tagaAlabama na

David Thurston Wednesday, May 21, 2014 3:36:12 PM

ng mga Amerikano ang kanilang paningin o atensyon sa Pilipinas. Para kay David, tayong mga Pinoy diumano ang pinakamagaling sa mundo pagdating sa sabong. Natutuwa siya dahil halos pareho lang din sa kanilang lugar kapag nasa Pilipinas siya na marami rin siyang nagiging kaibigan. Ipinararamdam diumano ng ating mga kababayan ang init ng kanilang pagtanggap sa kanya. Ang sabong sa Pilipinas ay ang pinakamaganda sa lahat dahil matatagpuan sa atin ang magagaling na mga manok. Ito na rin ang dahilan ni David kung ba't gustung-gusto niyang bumalik sa Pilipinas. Maraming beses na rin siyang nakapunta sa bansa natin. Sa huli, ipinapayo ni David sa mga magmamanok na pagbutihin lang ang ginagawang pagpapalahi. Alagaan nang husto ang mga manok at huwag ilalaban hangga't 'di pa handa ang mga ito. Huwag diumanong ilalaban ang manok kung ito ay

David Thurston Wednesday, May 21, 2014 3:36:21 PM

ma sig kan ma inil Siy par ma na kun Bin tala ilab ma ma ma

Si David kasama si Dante Hinlo

Si David kasama si Manny Berbano

mataba, kung ito ay may sakit dahil siguradong matatalo lang. Base sa kanyang obserbasyon, maraming magmamanok na basta na lang inilalaban ang kanilang mga manok. Siyempre, kailangan mo ring gumastos para magkaroon ng magandang uri ng manok. Pero hindi rin iniaalis ni David na ang problema ay wala sa manok kundi nasa nagmamanok na rin. Binigyang diin lang niya na kailangan talagang ihanda ang manok bago ito ilaban. Kapag ikaw ay magiging magaling na magmamanok ay magkakaroon ka rin ng maraming magagaling na manok. LM

David Thurston Wednesday, May 21, 2014 3:36:36 PM

ay mga tao na maganda ang naging pagpasok nila sa pagmamanok. Dahil kahit baguhan pa lang ay nagpapanalo na sa sabong. Kagaya na lamang ni Alex Pedregosa ng AAP Gamefarm, na sa unang taon pa lang ng pagpapalahi ng manok at pagsali sa asosasyon, sa ilalim ng ICAP ay naging Stag Breeder of The Year agad siya. Kaya naman lalo pa siyang naging masigasig para ipagpatuloy kung anuman ang kanyang nasimulan. Dating marino si Alex mula taong 1990 hanggang 1997.

Alex Pedregosa Wednesday, May 21, 2014 2:36:37 PM

Taong 2009 naman nang magsimula siyang magpalahi ng manok at magsabong. Nakakuha siya ng Johnnie Jumper Kelso mula kay Tata Sala, Dan Grey ni Bebot Uy at nakakuha rin siya ng manok mula kay Doc Fernandez ng Tacurong City. Maganda naman ang naging resulta ng kanyang mga naprodyus. Sa tingin ni Alex ay namana niya ang hilig sa pagmamanok mula sa kanyang lolo na dating biyahero at isa ring magtatari. Ang ama naman niya ay nagpupunta

Alex Pedregosa Wednesday, May 21, 2014 2:36:44 PM

DAN GRAY - ROUNDHEAD

rin ng sabungan. Pagkatapos magmarino ay nagnegosyo siya at dito na nagsimulang magkahilig sa sabong. Kasama ni Alex sa farm ang kanyang kapatid na si Albert Pedregosa. Kaya naman AAP Gamefarm ang ipinangalan sa farm alinsunod na rin sa pangalan nilang magkapatid. Sa mga nakuhang linyada, ang gustung-gustong icross ni Alex ay ang Dan Gray. Kapag inihalo niya kasi ito sa ibang linyada ay nagiging cool sila na manok. Ang fighting style diumano ng manok na ito ay abang. 'Di na kailangan ng maraming palo dahil kapag pumasok ay talagang tatamaan ang kalaban. Sinabi ni Alex na marami na namang breeders sa Pilipinas na mapagkukunan ng magagandang materyales. Pero sana lang ay maging tapat ang mga ito. Para ang mga baguhan na bibili sa kanila ay

Alex Pedregosa Wednesday, May 21, 2014 2:36:49 PM

hindi malulugi. Aniya, "Tayong mga breeders, kailangan ay magbigay tayo ng magagandang palahi natin. Para 'yung mga bumibili sa atin at least ay masiyahan at balik-balikan tayo kasi magagaling 'yung manok natin". Sa kasalukuyan, si Alex ang namamahala ng lupain ng kanyang ama. Pinatataniman niya ito ng oil palm. Kada umaga pagkatapos magkape ay titingnan niya ang kanyang mga manok tapos babalik siya para mag-almusal at didiretso na sa kanilang taniman. Aniya, "Ganun lang ako araw-araw pero at least 'pag tingin ko sa mga manok ko nawawala 'yung pagod ko. Kasi pahipu-hipo lang ako ng mga manok lalo na

SWEATER - ROUNDHEAD

'yung paborito kong manok, mga linyada ko na winning lines. So, lahat ng stress nawawala. Para sa akin, napakagandang gamot ang manok". Kapag may laban ang grupo ni Alex ay tinitingnan na lang niya ang schedule sa blackboard. Ginagawa niya ito para makapaghanda nang mabuti. Pero 'di naman diumano kalakihan ang kanyang budget para sa sabong. Kumbaga, hanggang minimum lang siya. Dahil para sa kanya, ang sabong ay isang uri ng dibersyon sa buhay. "Eleven thousand pinakamalaki na 'yun sa akin. Manalo man o matalo ok na ako. Ang

sabong naman kasi para sa akin, hindi 'yan payabangan," sabi niya. Si Alex ay kasapi ng ICAP at ng Salpukan na pinamumunuan ni Sammy Uy. Pagkatapos ay pumasok din siya ng Bakbakan at Digmaan. Nagpa-band din siya sa SMGBA sa Davao at meron din sa SGBA sa South Socsargen. Sa loob ng isang taon ay nakakapagprodyus siya ng 660 stags, minsan naman ay 550. Para sa ICAP ay nagpuprodyus siya ng 300 na mga manok. Sa tantya niya ay apatnapu hanggang limampung stag ang nagagamit niya para rito. Kapag 'di naman niya nagamit ang mga ito ay dinadala niya sa range area sa kanyang farm. Pinapaabot niya para maging bullstag saka niya ito ilalaban sa mga bullstag derby. At ang mga hindi magagamit ay pinapaabot na lang niya maging cock.

Alex Pedregosa Wednesday, May 21, 2014 2:36:55 PM

Ipinagmamalaki ni Alex na sa bayan nila ay maraming labanan at napakaganda ng sabungan. Kung kalidad ang pag-uusapan ay 'di rin naman sila pahuhuli sa iba. Si Alex din ay namamahala ng sabungan sa Roxas. "Actually, sa loob ng isang taon, dalawang beses lang ako nagpapasabong. Pero napakaraming participants. So, doon ko nakikita 'yung hilig ng mga tao sa sabong", masiglang sabi niya.

Tumulong din sila sa mga naging biktima ng bagyong Yolanda matapos silang makalikom ng malaking halaga ng pera. "Yung sabong makikita mo na ang sabungero tumutulong din at nagtutulungan. Kagaya din dito sa farm ko, pito 'yung tao ko. So, may mga pamilya sila, may trabaho sila sa akin kaya ang daming natutulungan," medyo seryosong pahayag niya.

BLUEFACE HEN

Isa sa malaking naabot niya sa sabong ay noong lumaban siya sa isang malaking pasabong sa Davao. Apat ang kanyang naging panalo at dalawa ang tabla. Bagama't 'di naging kampeon ay naging masaya pa rin siya dahil nakakuha siya ng insurance. Ang isa pa ay "Yung nasali ako sa isang sabungan, tapos nag-champion ako, nagfive-wins. Nag-negotiation kami. Bale pito kami noon, hati kami, tig 1.3 million yata kami doon". Bukod sa mga ito ay madalas din siyang magkampeon sa maliliit na mga pasabong. Para kay Alex, ang sabong ay maraming naibibigay na mga benepisyo para sa mga tao. Kagaya diumano ng ginawa nila sa SGBA na noong manalanta si bagyong Pablo ay 'di sila nagdalawang isip na tumulong sa mga nasalanta ng bagyo.

Alex Pedregosa Wednesday, May 21, 2014 2:37:00 PM

Ano naman ang masasabi ni Alex sa mga grupong nais ipatigil ang sabong sa Pilipinas? Halimbawang mapatigil nga nila ang sabong sa Pilipinas ay marami diumanong mga tao ang maaapektuhan. Una na rito ay ang mga kumpanyang gumagawa ng patuka at gamot para sa mga manok. Napakaraming mawawalan ng trabaho gayung hirap na nga ang bansa natin. Pipigilan pa ba nila na ang industriyang malaki ang naitutulong sa kabuhayan ng maraming Pilipino? "Ang masasabi ko lang, ang mga taong nagiisip na ipatigil ang sabong ay walang magawa sa buhay. Bakit nila ito puputulin? Eh, ang sabong naman ay napakatinong sport. Nagbi-breed tayo ng manok para ilaban lang natin

at sa iba naman ay para ibenta," gigil na sabi niya. Walang ibang maipapayo si Alex sa mga nagnanais pumasok sa larangan ng sabong. Dapat ay hindi lang sila basta-basta pumasok sa pagmamanok. Unahin muna ang pamilya, kung hindi kaya ay huwag na lang magmanok. Sa huli ay nagbigay ng pasasalamat si Alex kina Tata Sala, Bebot Uy at Doc Fernandez. Dahil sa kanila ay natupad nang mabilis ang kanyang pangarap na maging kampeon. Aniya, "Imagine, first breeding ko pa lang nun nakuha ko na agad. 'Yung pangalawa, hindi ko nakuha pero muntikan na. Kasi itong sabong, weather-weather lang ito. Kapag panahon mo, sa 'yo. Kapag hindi, hindi 'yun para sa â&#x20AC;&#x2122;yo. Kung talagang maganda 'yung bloodlines, malaki ang chance natin". Nagpapasalamat din siya sa kanyang mga tauhan at pati na rin sa kanyang asawa na laging nakasuporta sa kanya. LM

JUNJUN DUREZA

GFS LEVI

DOK RYAN

MELVIN

BASKOY ALDREN

RUTCHEN

Alex Pedregosa Wednesday, May 21, 2014 2:37:06 PM

na an an na ma

an Sa bin kap aya Sig ay

ng Cobra ay Vulture din kung tawagin. Ang vulture ay ibong nasa itaas ng bundok o sa mabatong bundok nakatira. Pero ang tinutukoy nating vulture ay manok na nanggaling sa lugar namin sa Tacurong, Sultan Kudarat o sa Socsargen.

ma sa lah tak tag na lab pa bu kob ma

Ang Cobra ay galing sa mga katutubong manok na hinaluan ko ng dugong Hatch. Katunayan niyan, ibat-ibang mga Hatch ang hinalo rito para tumapang, dahil nga ang ganitong manok ay karaniwan nang pang tinola lamang. Noon ay hinaluan ko ng Boston Roundhead na galing sa EDL Excellence Gamefarm para umangat ang Cobra. Pero tila hindi ito nagkaroon ng impluwensya sa mga manok dahil masyado pa ring agresibo lalo na sa baba. Ang gusto ko kasi ay tumuklaw ito na parang kobra, na kung tawagin ay â&#x20AC;&#x153;cobra punchâ&#x20AC;? at may lakas. Sa ngayon, ang ginawa ko ay Lemon naman ang inihalo ko para kumalma ang aking Cobra. Resulta, ito ngayon ay may ugaling ahas na nag-aabang kung kailan puwedeng tumuklaw, tumitiyempo at matalino na. Hindi

OroĂąa Cobra Line Monday, May 19, 2014 3:19:12 PM

kaagad-agad pumapasok, at puro single stroke at ilag ang istilo nila. Kung naramdaman nila na hinog na ang kalaban, saka nila papasukin at pupupugin.

kan mg ma kin an ng 'di wa

Sa unang bitaw sa kanila, dahan-dahan silang papasok. Minamasdan o tinitiyempo ang galaw ng kalaban. Ang kalaban naman, sa pagkakaalam na inahin ang kaharap, gigiri papalapit. Bigla naman itong bibigyan ng isang malakas na palo.

sa bin na mg lab da kun Sa ma nito nito

Ang madalas mangyari, hihinto at biglang tatalikod ang kalabang manok, na bigla namang aatakihin ng Cobra sa katawan. Bigla, dapa ang kalaban. Sigawan ang mga tao. Ang nasasabi ng may-ari ng mga

din ma Da lalo Ku an

ro a. g

n hin

ang

nakalabang manok, naloko raw ang manok nila. Marami rin ang naiinis sa Cobra dahil nasisira raw ang galing ng manok nila sa laban. Kadalasan, walang sugat ang Cobra kapag nanalo ito. Sa laban, kapag ito naman ang binalikan ng kalaban niya, ang kapansin-pansin ay parang ayaw nitong idiin ang palo niya. Siguro nga kasi, ang akala nito ay inahin ang kalaban niya. Ang maganda sa Cobra, madali itong ihanap ng kalaban sa ulutan dahil ang alam ng lahat, neytib ito, lahing takbuhin. Ayon sa marami, taga-bundok daw ang manok na ito na walang alam sa laban. Ang medyo masakit, pati ako ay nasasabihang tagabundok din. Bakit daw ba kobra ang dala ko, baka matuklaw sila. Pagpasok sa ruweda, kantyaw ang inaabot ko sa mga tao. Kasi raw, sa dami ng manok, bakit 'yung "banakon" king cobra (termino sa Bisaya) ang dala ko. Dadagdagan pa ng "Sabagay, 'pag natalo 'yan 'di na mahirap himulmulan dahil walang balahibo sa leeg". Ito ang masarap na bahagi sa laban ng Cobra. Kapag binitawan na, kalimitan, bigla na lang magsisigawan ang mga tao - NALOKO NA! 'Pag labas ko sa ruweda, ang daming sumasalubong sa akin, kung anu-ano ang tinatanong. Saan daw ba nanggaling ang manok, at saan makakakuha nito, at kung ano ang linyada nito - ang sinasabi ko, COBRA.

balahibo. Maliban sa paniki, kung anu-ano pang mga insekto ang kumakagat sa leeg nila kung gabi. Sabi ng Amerikanong si Jesse Horta, "Dare to be different when you breed, and come up with chickens that nobody else bred". Sabi naman

ni Sir Manny Berbano, "Sa ngayong panahong hindi na natin alam ang manok, kung anuman ang nakatago sa anyo o kulay niya ay hindi natin alam kung ano'ng nasa loob niya". Ang mga katagang ito ang naging inspirasyon ko para mabuo ang aking OROĂ&#x2018;A COBRA LINE. LM

Sa naranasan ko, mahirap din ang pagpapalahi ko para mabuo ang OroĂąa Cobra Line. Dapat nga kasi, maingat ka, lalo na kapag sisiw pa sila. Kung gabi, kinakagat ng paniki ang leeg nila dahil nga walang

OroĂąa Cobra Line Monday, May 19, 2014 3:19:16 PM

PANAYAM NI MARLON MABINGNAY

CAPT. NOEL LAMOSTRE PANULAT NI WILLIAM M. RODRIGUEZ II

adyang likas na yata sa mga marino ang pagkahilig sa manok-pansabong. Bakit hindi? Eh, isa itong magandang libangan lalo naâ&#x20AC;&#x2122;t kapag sila ay nagbabakasyon sa Pilipinas. Sinusulit nila ang kanilang oras sa sabong habang sila ay nandito. Maging sa barko ay hilig nilang pagusapan ang tungkol sa manok. Isa sa marinong nalilinya sa sabong ay si Capt. Noel Lamostre, tubong Butuan.

Mula

BARKO Hanggang

SABUNGAN 69

Capt. Noel Lamostre Tuesday, July 22, 2014 2:24:44 PM

Si Capt. Noel ay lumaking may hilig sa manok. Ang lolo niya kasi ay maraming manok at tumutulong siya sa kanyang ama sa kanilang manukan. Ang kanyang lolo na nasa Amerika ang taga-supply sa kanila ng manok. Dahil dito ay natuto siyang magalaga ng manok. Pero pagtuntong ng kolehiyo ay tumigil muna siya sa pagmamanok para tutukan ang kanyang pag-aaral hanggang siya ay maging isang ganap na marino. Dumating ang araw na ang kanya namang kapatid na si Jonathan Lamostre na isa ring marino ay nahilig din sa sabong. Kapag nagbabakasyon ay lagi siya nitong niyayaya na pumunta sa sabungan. At dito na nga bumalik

ang kanyang hilig sa pagmamanok. â&#x20AC;&#x153;Hanggang sa sumakay ulit ako ng barko na ang byahe ko ay Asia, Malaysia at dito sa Pilipinas. Palibhasa maraming manok doon sa Bacolod, kaya sabi ko bibili ako ng manok para

Capt. Noel Lamostre Tuesday, July 22, 2014 2:24:51 PM

mailaban ng kapatid ko. Pero hanggang hackfight lang ako, parang libangan lang,â&#x20AC;? kuwento pa niya. Dahil maganda ang naging performance ng mga manok ni Capt. Noel, hinimok siya ng kanyang kapatid na sumali na sa

mg kun kan ma lan mg na ay pa

Bumili rin siya ng High Action at Possum kay Nene Abello. Noong 2011 ay nagpa-miembro na siya sa MCGBA at GFAN. Noong 2012 ay medyo sinuwerte siya dahil unang sali pa lang niya sa MCGBA ay nagkampeon agad siya sa 3stag derby. Kinabukasan ay nagkampeon naman siya sa 5-stag derby sa Octagon Cockpit na pasabong naman ng GFBAN. At ang masaya ay naging Stag Fighter of the Year din siya sa nasabing taon. Dahil sa naging maganda ang performance ng kanilang mga manok ay nagpasya siyang ipagpatuloy ang pagbibreed. Ikinuwento ni Capt. Noel na bilang isang marino ay malayo sila sa Pilipinas dahil nasa gitna sila ng laot. Minsan ay nakakasalubong nila ang masamang panahon. Malaki ang naitutulong sa kanila ng pagmamanok dahil nawawala ang kanilang stress kapag sila ay nagbabakasyon sa bansa natin. Aniya, “Kaya malaking tulong sa amin ang sabong dahil nalilibang ka na, nananalo ka pa. Tsaka ang maganda r’yan, ‘yung handler mo ay talagang marunong. Tapos kasama na ‘yung mga gamot na ginagamit mo sa conditioning. Kaya naachieve namin ‘yun sa mga sinasalihan naming derby”. mga derby. Para malaman nila kung matibay nga talaga ang kanilang mga manok. Ang mga manok pa noon ay nasa loob lang ng bakuran ng kanilang mga magulang at sila na rin ang nagpapakain sa mga ito. Noon ay wala pa silang alam sa pagkukundisyon ng manok

kaya’t humingi siya ng tulong sa kanyang tiyuhin na nasa Leyte. Nakabili si Capt. Noel ng trio ng Sweater-Gilmore mula kay Boy Marzo. Maganda diumano ang naging performance nito dahil naging kampeon siya sa stag derby na kanilang nasalihan.

Nabanggit ni Capt. Noel na ang kanyang Sweater na galing kay Boy Marzo ay mataas ang winning percentage ng manok na ito. Ito kasi ang nagpanalo sa kanila sa 3 at 6-stag derby. Sa 3stag derby, isa rito ang Yellow Legged Hatch at dalawa ang Sweater. Habang sa 6-stag derby naman ay ang kanilang

Capt. Noel Lamostre Tuesday, July 22, 2014 2:24:57 PM

Yellow Legged na 50/50 high action at Blueface ang ginamit nila at sila ang itinanghal na solo champion. Nakasali na rin ang grupo ni Capt. Noel sa Digmaan, pero kinulang sila sa suwerte. Kaya’t ang kanyang hiling, sana ay makaabot na sila sa finals sa susunod. Nagbabalak din silang sumali sa Bakbakan at sa iba pang mga bigtime na labanan. Para kay Capt. Noel, ang sabong ay laro ng mga maginoo. “Sa sabong kasi, marami kang makikilala na malalaking tao at magiging kaibigan mo pa. Kahit nga ‘di mo kilala, babatiin ka. Kasi ang mga tao rito ay talagang sportsmen kaya magkakasundo talaga kayo,” sabi niya. Nanawagan siya sa mga grupong nagnanais ipatigil ang sabong sa Pilipinas. Dapat diumano ay huwag nilang pakialaman ang sport nating ito. Dahil ang manok, inaalagaan at ikinukundisyon nating mabuti para lumaban. ‘Yung iba nga, direkta nilang kinakatay ang manok. “Yung manok, inaalagaan minsan nasa aircon pa. Kaya paano nila nasabi na kalupitan sa hayop? Saka isa pa, tradisyon na natin ito, namana pa natin sa ating mga ninuno”, mariing sabi niya. Ipinapayo niya sa mga gustong pumasok sa sabong na dapat ay magkaroon sila ng pasensya at determinasyon. Aniya, “Kailangan mong pagtiyagaan ang manok. Para ka ring nag-aalaga ng bata, dapat may tender love and care”. Kagaya niya, na kinakausap pa niya minsan ang kanyang mga manok. Sa tingin niya ay nakikinig naman ang mga ito sa kanya. Pagdating kasi sa ruweda

Capt. Noel Lamostre Tuesday, July 22, 2014 2:25:04 PM

ay puk ma aal gum ma bag nila pa sa

ay talagang lumalaban ng pukpukan ang kanyang mga manok. Kapag mabuti ang pagaalaga mo sa kanila ay gumaganti rin sila sa iyo ng maganda. “Dapat sa mga bagong magsasabong, huwag nilang titipirin ang manok. Simula pa lang sa pagkasisiw hanggang sa paglaki dapat ay bigyan nila

ng proper nutrients. Ito ang pinaka-importante, ‘yung nutrisyon ng manok,” dagdag pa niya. Kung gamot ang paguusapan ay malaki ang tiwala ni Capt. Noel sa mga produkto ng Excellence Poultry & Livestock Specialist. Kabilang na rito ang

Reload Plus na malaking tulong dahil nakatatanggal ng stress ng manok kapag ibinibiyahe sa malayo. “Kapag ginamitan mo ng Reload Plus ang manok, talagang relax na relax pagdating sa laban. Naroon ang gameness ng manok”, patotoo niya. Bukod dito ay gumagamit din siya ng Respigen, True Grit, Astig at

Voltplex KQ. Para sa kanya, perpekto na ang pagkukundisyon ng gamot gamit ang mga produkto ng Excellence. Nagpapasalamat si Capt. Noel sa mga taong nagbigay sa kanya ng magagandang materyales sa pag-aalaga ng manok gaya nina Nene Abello, Boy Marzo pati na rin sa kanyang mga kaibigan. Malaki diumano ang naiambag nila para maging matagumpay ang kanyang pagbi-breed. Nagpapasalamat din siya sa kanyang handler at tiyuhin na si Joey Sanchez; maging sa kanyang financier na tumutulong sa kanyang farm. Pati na rin sa kanyang kapatid na si Jonathan Lamostre at sa isa pa nilang kapatid. LM

Capt. Noel Lamostre Tuesday, July 22, 2014 2:25:10 PM

Tukaan Sultada Pg ad Tuesday, August 05, 2014 10:58:37 AM

â&#x20AC;&#x153;P

arang ang sarap magalaga ng manok kaya nagustuhan ko. Hindi na ako nag-aral, nag-alaga na lang ako ng manok", ito ang naging pambungad ni Mark Vincent Martinez alyas Macky nang kapanayamin siya ng Llammado Magasin. Siya ay nagsisilbing handler ng Kevin Anthony Gamefarm na matatagpuan sa San Nicolas, Iriga City na pagaari ni Ervin Tagumata. Ang pagiging handler ay maituturing na isang magandang karera, dahil bukod sa kumikita ka na ay nalilibang ka pa sa ginagawa mo. Kumuha si Macky ng kursong Civil Engeering pero hanggang third year college lang ang kanyang inabot. Mas pinili pa niya kasing malinya sa sabong kaysa tapusin pa ang kanyang pag-aaral. Nagkahilig siya sa pagmamanok dahil ang kapatid ng kanyang ina ay nakapangasawa ng taga-Bacolod. Nagbibiyahe ito ng mga manok sa Bicol at siya ang nagpapakain sa mga ito. Nasa elementarya pa lang siya ng panahon na 'yun. Pero nang tumuntong ng kolehiyo ay saka siya natutong magsabong. Noong una ay sumasamasama lang si Macky sa mga

00 76

Mark Vincent Martinez Tuesday, July 22, 2014 2:01:44 PM

ha an Ha ka ka ma rec ag din ka na sa Pin na pa rin Sla ay tar mo

an ka un fin niy na am

a ng

handler. Tinitingnan niya kung ano ang kanilang ginagawa. Hanggang sa may kumuha sa kanya para masubukan ang kanyang kakayahan. Medyo maayos naman ang una niyang record noong 2008. Napasabak agad siya sa Bakbakan ng taon ding 'yun. Maganda ang kanilang naging iskor dahil naka-8 Â˝ sila. Nananalo rin sila sa kanilang local derby sa Bicol. Pinapangarap ng kanyang amo na manalo sila sa Bakbakan, pati na rin sa Digmaan. Gusto rin nitong sumali sa World Slasher Cup. Pero sa ngayon ay 'di pa ito ang kanilang tinatarget dahil mataas ang pot money dito.

bilang handler. Kinalaunan ay siya na ang pumalit dito. Hindi lang siya basta isang handler kundi isa ring farm manager. Ang Hulsey Grey na galing kay Mayor Juancho Aguirre ang nagsisilbing winning line sa Kevin Anthony Gamefarm.

Meron din silang Lemon na peacomb na nabili ng kanyang amo sa kaibigan nito. Meron ding Roundhead na galing kay James Campbell, Mel Sims Black at Dink Fair.

Naging barkada ni Macky ang may-ari ng farm na kanyang pinapasukan. Noong una diumano ay pa-financefinance lang ito sa kakilala niyang handler. Nakursunadahan ito ng kanyang amo at saka kinuha

Kapag pumipili ng panlaban si Macky, ang gusto niya ay 'yung maganda ang katawan. Pero hindi siya mahilig sa high station dahil ang gusto niya ay katamtaman lang ang pangangatawan. Tinitingnan niya rin kung magandang tumayo ang manok. Saka dapat ay hindi pa ito dinapuan ng sakit noong bata pa ito.

ng g ar ng

Ibinahagi ni Macky ang kanyang pamamaraan sa pagkukundisyon. Bago diumano sila mag-21 days conditioning ay nagpi-preconditioning muna sila kaya't lumalabas na halos 42 days ang kanilang pagkukundisyon. "Kapag 'di pa pumapasok sa 21 days, parang hina-hard train pa namin. Tapos kapag 21 days, slight na lang. Kapag hard train, kada isang araw ay nagbibitaw kami mula

d sa

00 77

Mark Vincent Martinez Tuesday, July 22, 2014 2:01:50 PM

apat hanggang limang buckles. Tapos nagti-table training, pakaskas, sampi at kina-catch pa namin", paliwanag niya. Kapag hard training ay binibigyan nina Macky ng electrolytes ang mga manok. Kada isang linggo ay nag-iinject din sila ng Vitamin B - Complex. Pagkatapos ay nagba-bacterial flushing na sila. "Yung mga hindi hina-hard training, minsan may naranasan ako na parang mahina 'yung stamina ng manok. Parang kapag tinamaan, hindi na pumapalo. Parang nagpapabaya na lang," paliwanag pa niya. Pero kapag na-hard training naman daw kahit pilay na pumapalo pa rin. Pakiwari niya ay may extra pang lakas ang manok.

Sa light training ay nagpapakaskas ng manok sina Macky mula lima hanggang sampung minuto. Pagkatapos nito ay pakahig naman at pasampi. Sabi niya, "Yung pagbibitaw, may three days interval 'yan. Tapos maglala-last break ako five days bago ang laban." Nagpapaligo sila ng manok sa apat na huling araw

tapos ay pahinga na lang ang manok. "Yung ginagamit ko one hour before magpakain ibinababad ko. Tapos' yun lang para ma-drain at makakain lang ng konti ang manok. Actually, 5050 ako sa pellets. Magbabawas na lang ako ng pellets kapag last three days sa keeping," dagdag pa niya.

na an Po an sin pa na Re at Le mg na Am

uu tat Me tub ara pin ma an ma

Mark Vincent Martinez Tuesday, July 22, 2014 2:01:56 PM

May payo si Macky sa mga gustong maging handler. "Magtiyaga at magtiistiis lang sila. Alam mo naman kapag trabaho, nakapapagod. Saka huwag maging mayabang,dapat ay humble lang palagi." Magbasa-basa rin diumano ng iba't ibang klase ng pamamaraan ng pagkukundisyon para may mapagkunan ng ideya kagaya ng kanyang ginagawa. Siya kasi ang tipo ng tao na bukas ang isipan sa mga bagay-bagay. Ang anumang kaalaman na sa tingin niya ay uubra ay ina-apply niya lang sa kanyang trabaho. Sinabi niya rin na huwag silang magpu-pusta. "Pumupusta rin naman ako sa inihahanda ko. Pumusta na lang sila sa manok nila. Pero mas maganda kung huwag nang pumusta," pahabol pa niya.

g g 50s ast g

Sa huli ay nagbigay ng pasasalamat si Macky sa kanyang amo dahil sa pagtitiwalang ibinigay nito sa kanya. Nagpapasalamat din siya sa naging mga kasama niyang handler. LM

Taas-noong sinabi ni Macky na sa 21 days conditioning ay ang produkto ng Excellence Poultry & Livestock Specialist ang kanilang ginagamit at sinusunod na programa sa pagkukundisyon. "Ginagamit namin 'yung Voltplex, Respigen, Promotor, Reload at L-Spec. Tapos 'yung Mega Legend, ginagamit namin sa mga sisiw. Sa pagpa-flushing naman gumagamit kami ng Amtyl 500". Kung pointing ang paguusapan, nagsisimula si Macky tatlong araw bago ang laban. Medyo nagbabawas na siya ng tubig. Pero kapag sa mismong araw na ng laban ay 'di na niya pinapainom ng tubig ang manok. Para kapag tinamaan ang manok ay 'di ito masyadong magiging madugo.

Mark Vincent Martinez Tuesday, July 22, 2014 2:02:01 PM

ara kay Engr. Malvin Lomboy ng BlackBerry Gameyard na matatagpuan sa Digos, Davao, del Norte, ang sabong ay walang katapusan. Sa haba kasi ng panahon, ang sabong ay walang kakupaskupas. Gumaganda pa nga ito sa paglipas ng mga araw at lalong dumarami ang mga nagkakainteres dito. 'Di lamang ito basta isang libangan kundi nagbibigay-daan din para makatulong ka sa mga kapwa mo sabungero. Nagsimulang magmanok si Engr. Malvin noong siya ay anim na taong gulang pa lamang. Naimpluwensiya han kasi siya ng kanyang ama na si Macario Lomboy na kursong Animal Science ang tinapos. Ito ang nagturo sa kanya tungkol sa genetics at breeding ng manok. Natatandaan pa niya na nakapagprodyus siya ng dalawang tandang at nang inilaban ay parehong nanalo. Tinawag na BlackBerry ang kanyang farm alinsunod sa kanyang apelyido. Blackberry daw kasi ang ibig sabihin ng Lomboy at saka para madali ring matandaan. Si Engr.

Malvin ay kasapi ng ICAP at Bakbakan. Dati rin siyang miembro ng SNGBA. Noong taong 2011 ay nakakuha ng Hatches si Engr. Malvin mula sa Liza Galore Gamefarm. Meron din siyang Sweater, Dan Gray, Gilmore, Robinson Hatch at Mel Sims Hatch na nakuha niya sa ibang mga breeder. Marami na ring nasalihang mga sabong si Engr. Malvin. Noong 2012 ay nakasali siya sa ICAP pati na rin sa stag derby sa may Tagum. Masaya siya sa naging resulta dahil sa apat na mga manok, tatlo rito ang nanalo at isa ang

nata -lo. Banded din sila sa Digmaan sa Matina. Sa apat na mga manok, tatlo ang panalo at isa ang kanilang naging talo. Sa ngayon diumano ay dinidebelop niya ang nakuha niyang manok mula kay Eddie Araneta. Pati na rin ang kanyang mga Blueface at Sweaters. "Sa ngayon, bago pa lang 'yung tatlong

Sw old Sw Gr Gr sa

Da na sa pa ma na Isa pa pa ma ma sin am ma ma ng ma nit na an or co ba pa du

tat me si E na ba vig 'ya

n h at a

2 ti

aya

sa a tlo

t ng

ata . aned din sila a gan

na. at

lo at

s. a

Sweaters ko. Pero may old lines naman ako ng Sweaters saka Dan Gray, look-a-like Dan Gray ni Boss Tata," sabi niya.

Hindi maipaliwanag ni Engr. Malvin kung ano ang meron sa sabong at nahumaling siya rito. Basta ang alam niya ay gusto niya ang breeding. "To develop a warrior or a fighter, 'yan ang gusto ko. Saka dahil sa sabong, marami akong nagiging mga kaibigan. Siguro, ang mga kaibigan ko dati was 50% tapos ngayon is 101% na," nangingiting sabi niya. Dahil sa sabong ay nakakakuha siya ng mga kliyente. Kapag may kausap kasi siya tungkol sa sabong ay biglang napupunta ang usapan sa konstruksiyon. Isa kasi siyang interior designer. Dahil nga sa sabong ay nakakapagbigay pa siya ng serbisyo sa mga kapwa niya sabungero. Siyempre, masaya siya sa ginagawa niyang ito.

Dahil ang ama ang nakaimpluwensiya sa kanya sa pagmamanok, marami itong naituro sa kanya. Isa na rito ay kung paano ang tamang pag-aalaga ng manok. 'Di niya makalilimutan ang sinabi ng kanyang ama na walang manok na makapagpuprodyus ng itlog kung hindi maganda ang kundisyon nito. "Sabi rin ng tatay ko na magandang paghaluin ang high versus low station or long versus short body conformation para maging balanse o katamtaman ang pangangatawan ng magiging anak nila," dugtong pa niya.

Ipinagmalaki ni Engr. Malvin na ang SweaterRoundhead at Hatch ang nagpapanalo sa kanyang mga linyada. Aniya, "Ngayon ang crosses ko, ibinibreed ko Hatch to Hatch, straight line Hatches and the Blueface which is 50-50. Then, as of now, i-cross ko naman sa SweaterRoundhead". Ang Hatches niya ay angatsarado at abang. "Then, sa pag-cross ko naman

Natatandaan pa niya ang linyada ng kanyang tatay ay 50-50 na Lemon-Sweater. Kaya naman meron din siyang ganitong mga linyada. Naniniwala si Engr. Malvin na lahat ng Sweater at Lemon ay nadidebelop sa pagbi-breed. Aniya, "Hindi 'yan back-back crossing. Ang gusto niya para hybrid vigor, 50/50 with other bloodline. Genetics wise, 'yan ang ginagamit ko".

sa Dan Gray at Sweater, ang Dan Gray ay medyo may speed at saka 'yung katawan nadebelop sa Roundhead. Then, kapag kinombine ko sila sa Sweater is medyo may style," dagdag pa niya. Itinuturing niya ang kanyang sarili bilang Hatch Man dahil gustung-gusto niya ang ganitong linyada. Meron kasi itong cutting ability at gameness. Ang gameness pa naman ang numero unong tinitingnan niya sa manok. Kung tatanungin, mababaw lang naman ang kaligayahan ni Engr. Malvin. Masaya na siya kapag nagkakampeon sa malilit na mga derby gamit ang sariling linyada. Kumbaga, kapag nananalo siya ay hindi na niya ito nalilimutan.

niya gus ay m isa, tatlo kas iniin

pina Vol ng sa S Sum Edd

ONDO FERNANDEZ

ENGR. MALVIN

DOK RYAN

LANDO

Ang maipapayo niya sa mga gustong mag-breed ay magmantine lang ng isa, dalawa o hanggang tatlong linyada. Mahirap din kasi kapag marami kang iniingatang mga linyada. Una sa kanyang pinasasalamatan ay si Voltaire Achansar ng HNB Gamefarm sa Samal. Sumunod ay si Eddie Araneta na

LEVY CAPACILLO

MARLITO

pinagkunan niya ng mga materyales. Nagpapasalamat din sa Excellence Poultry & Livestock Specialist. Ang mga gamot kasi ng nasabing kumpanya ang numero uno sa kanya. "Sa sisiw,

RICHARD

gumagamit ako ng Ambroxitil at Vitaral, 'yan ang weapons ko. Sa breeding naman, Excelite, Promotor 43, Voltplex saka saksakan ng Bitamax weekly, .5 cc. Then, sa conditioning, lahat-lahat na 'yan - Voltplex KQ, Promotor, Astig Dewormer, Respigen, Amtyl 500 saka Reload Plus ,"patotoo pa niya. LM

00 84

Kwelang Karatula # 22 Thursday, May 15, 2014 5:28:15 PM

00 85

Kwelang Karatula # 22 Thursday, May 15, 2014 5:28:22 PM

PAHALANG 1 4 7 14 16 17 18 21 22 24 25 27 28 31 35 37 39 40 41 43 46 47 49 53 54 57 59 60 61 64 65 67 74 71 75 77 78 80 81 83 86 87 89 91 92 93

PABABA

Sisiw Aktres Mina Pakinggan Kasunduan Putaheng may sabaw ___ Vegas Matinding pandidiri Laganap Muli Alyas Magkasunod na letra Bigay ng BIR Baksinasyon Rebulto Bagang lumilipad Balik-karamdaman Chemical symbol ng ‘Tantalum’ Tennis player Ivanovic Lagyan ng ipit Uri ng panggatong Isod Kulaba Panalo Palos Itinakas ang kasintahan Kugon Bayan ng Rizal Masa Gatgat Information Technology Laon Inistorbo Nadale Alkalde ng Mandaluyong Malalaking sasakyan Apelyidong Intsik Labi ng sunog Paniniwala sa pangako Alituntunin Patungan ng kasangkapan Kilusang lumaban sa Kastila Tulong Espada Kapitulo Taguyod Baliw

BAGSAK BITAW DEHADO DERBY DOBLADO ESTRIBO GLAB KRISTO LARGA LLAMADO LOGRO LUGON

Libangan sa Llamado # 22 Tuesday, June 03, 2014 5:07:53 PM

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 15 19 20 23 26 29 30 32 33 34 36 38 39 42 44 45 48 50 51 52 55 56 58 61 62 63 66 68 69 70 72 73 75 76 79 81 82 84 85 88 90

Katarata Saksakin Ikli ng ‘Island’ Duhagi Ina ni Ruffa Gutierez Kapara Balik sa bahay Kasalungat ng out Palayaw ni Nikki Ilug-ilugan Poot Bansag ni Arnold Clavio ____King Cole Sangkap ng tinapay Grupo noon ni Honasan Walang lakas Lote Isang kanta ni MJ Bagwis Taniman ng atis Alpabeto Siyudad sa Camsur Kapuna-puna Magalang na tugon Armas ng manok Munting aso Inilibot Screen Actors Guild Kantahin Matabang lupa na taniman Sabik Ginebra Gawi pagkagising Turong malapit Pamilang ng Intsik Gapas Prutas Negosyo Pagpapatahan sa sanggol Ikli ng ‘gallon’ Marilou Diaz____ Sangkap ng biko Uka Isang paliparan sa India Uri ng saging Punglo Kasalanan Isang skin care product Tuklap, pag inulit ____Juan Bautista Aliwalas Palayaw ni Renato Hiyaw ng karatista National University

MANLILIPAD PAGO PALO PANALO PARAHAS PUSTA SAHOD SIYAPOL TALO TARI’ TUPADA TUSOK

2 1

15 12

24 31

41 29

64 50

72 78 83

86 90 93

L L A M R P N L K N L Y A C P V S R J A G D S L A O A Y B B D J T L Z R N A Y L P D W L R O O W

A J U H G M K P A R E H

D O N L T C D Z N J O K V T A G L D J X L O P A Y D O N T V P Z G X T B M N A S O C V U P T C T Y R S D M D B I L K I E

B T O L A

N R B J W

A S X E Q

R K S C A

V H N O W

N K N A D A P U T G M A

H J L D A

G A E N K

D A P I L I L N A M P Y V X Y L K

48 36

H T F L G

R W T L R

42 46

19 14

N G G N A

J N T O L

L Z B M Q I R I T F C A I S W K K K O R R X R T B N S O U K P T A L W B H L P Q A D L V D J H Y J T Q

R D R

Z D K D C P M T R M L X

T C M A D X N O L

K T D O N

M K L C X

I G T M L A P

L A D O

A L

O A S T A N G U M A W A I R L T Y A N

D O B

D O

A T N

E A T T I L A D

P U

U K A G N

P T I S T

T A S U N

U S A G L A D T

A T A T

A D

T U P A D A T K A B A D O S K T O A P L A S T U I D R A T U O I R A L T I L I T O T T T O S A K A I N A K A L A T A N T T K A A T K A

I G I B A S T G R A N A T E I T O D G A T

A D O R

L A

M A D O

N W B R P R R L E M O N M D W L M K N

H A T C H G R E Y N T R L K X L F K K

Y K Z M N Z C L A R V K H C T O G K N P S W R K M L M E B N E L T L Z K K A X W I Y E F L E F WO N T C S L M A L R N Y E M O N S W T R W F S V X R N Q S P E C B O S T O Y H C T A Z A M B O

Y E A J O R B E N H M C

D T H T B M M L U B Y Q

K N R O S K RM X N ON M S L R A Y N C K X WX

W D M K N H A

E X H L R R N

A C G E O E G

T X M D U P A

B Y Z L U N D H X K M R X K G T V Y C T E X H A J L F B F B W B Y F K A K E N C K H R V A B K G E R O E N X Q N M Y WF H A T C N D H E I E L W W H I T

L E J G C F L E L D M M

Y T L A D L N Q M V G H F E M U C R L C F B Z X D R T R L E Z L R C L A

L L A H A T E

M N S N D M J

Libangan sa Llamado # 22 Tuesday, June 03, 2014 5:08:32 PM

D M J O Z P F

L C H C T A H

Guide (12x18) left Monday, July 21, 2014 6:28:32 PM

Supremo Monday, October 21, 2013 5:45:45 PM