Bashkir - 1st Maccabees

1-СЕ БҮЛЕК 1 Четтиим еренән сыҡҡан македонлы Александр Филипптың улы Дарийҙы фарсылар һәм медецтар батшаһына бәреп төшөргәндән һуң, уның урынына, Греция өҫтөнән беренсе булып, хакимлыҡ итә.

2 Һәм күп һуғыштар алып барҙы, һәм күп кенә көслө тотҡарлыҡтарҙа еңеү яуланы, ер батшаларын еңде, 3 Ер осона үтеп инеп, күп милләттәрҙең табышын алды, йоҡоһоҙлоҡтан, уның алдында ер тынып ҡалды; шунан уны күтәрҙеләр ҙә, йөрәге күтәрелде.

4 Һәм ул көслө хужа йыя һәм илдәр, милләттәр, батшалар өҫтөнән хакимлыҡ итә, улар уға ҡушылдыҡ була.

5 Ошо әйберҙәрҙән һуң ул ауырып китте лә үлергә кәрәклеген ҡабул итте.

6 Шунан ул үҙенең хеҙмәтселәрен, мәҫәлән, хөрмәтле тип атаған, йәш сағынан уҡ уның менән тәрбиәләнгән, әле иҫән саҡта уҡ батшалығын улар араһында бүлгән.

7 Шулай итеп Александр ун ике йыл хакимлыҡ итә, ә һуңынан вафат була.

8 Ә уның хеҙмәтселәре уның урынына һәр береһен яланғас хакимлыҡ итә.

9 Уның вафатынан һуң бөтәһе лә үҙҙәренә таж кейҙерҙеләр; күп йылдар үткәс улдары ла шулай эшләгән: ерҙә яуызлыҡ күбәйгән.

10 Һәм уларҙан Римда аманат булып ҡалған Антиох батшаның улы Эпифан фамилиялы антиохтарҙың яуыз тамыры сыға, һәм ул гректар батшалығының йөҙ утыҙ һәм етенсе йылында хакимлыҡ итә.

11 Ул замандарҙа Израилдең яуыз кешеләре сығып китә, улар күптәрҙе инандыра: әйҙәгеҙ, барып, беҙҙең турала әйлән-бәйлән булған һикәлтә менән килешеү төҙөгөҙ: сөнки беҙ уларҙан киткәнгә күрә ҡайғырҙыҡ.

12 Шулай итеп, был ҡоролма уларҙы ҡыуандырҙы.

13 Шул саҡта ҡайһы бер кешеләр бында шул тиклем алға киткәндәр, хатта батша янына киткәндәр, һәм улар, һиҙгәндәрҙең бойороғонан һуң, уларға лицензия биргәндәр: 14 Йәрүсәлимдә йәрүсәлимдә һыуһарҙың ғөрөф-ғәҙәттәре буйынса күнегеүҙәр үткәреү урыны төҙөйҙәр: 15 Үҙҙәрен сөннәткә ултыртмағандар, изге килешеүҙән баш тартҡандар, һәм үҙҙәрен һиҙҙермәҫкә ҡушылып, бәләҡазалар ҡылыу өсөн һатҡандар.

16 Хәҙер антиохтар алдында батшалыҡ урынлашҡас, ул Мысыр өҫтөнән хакимлыҡ итергә уйлай, бәлки, уның ике донъя хакимлығы булыуы ихтимал.

17 Ни өсөн ул Мысырға бик күп арбалар, филдәр, һыбайлылар, ҙур флот менән ингән, 18 Мысырҙың Птолемее батшаһына ҡаршы һуғыш алып бара: әммә Птолеме унан ҡурҡа һәм ҡаса; һәм күптәр яралана һәм һәләк була.

19 Шулай итеп улар Мысыр ерендәге көслө ҡалаларҙы ала һәм ул табышты үҙ ҡулына ала.

20 Антиох Мысырға бәреп ингәндән һуң, ҡырҡынсы һәм өсөнсө йылда ҡабат ҡайта, Израиль менән Иерусалимға ҡаршы бик күп кеше менән сыға, 21 Һәм ғорурлыҡ менән изге урынға инеп, алтын миһрапты, яҡтылыҡ кәнфитен һәм уның бөтә һауыттарын тартып алды, 22 Һәм шеврея таблицаһы, ҡойоусы һауыттар, ампулалар. һәм алтын цензура, япма, таж, ғибәҙәтхана алдында торған алтын орнаменттар, ул бөтәһен дә тартып сығарҙы.

23 Ул шулай уҡ көмөш һәм алтын, ҡиммәтле һауыттарҙы алды: шулай уҡ үҙе тапҡан йәшерен хазиналарҙы ла алды.

24 Бөтәһен дә тартып алғас, ҙур ҡырылыу яһап, үҙ еренә инеп, бик ғорурлыҡ менән һөйләште.

25 Шуға күрә Израилдә, улар булған һәр ерҙә ҙур матәм булған; 26 Кенәздәр һәм аҡһаҡалдар хәсләшһен өсөн, ҡыҙҙар һәм егеттәр зәкәр булһын, ҡатын-ҡыҙҙарҙың матурлығы үҙгәрһен өсөн.

27 Һәр кейәү мыжғып торҙо, ә ул никах камераһында ултырҙы, 28 Ерҙе шулай уҡ унда йәшәүселәр өсөн күсергәндәр, һәм Яҡуптың бөтә йорто буталсыҡлыҡ менән ҡапланған булған.

29 Иерусалимға бик күп кеше килгән Йәһүҙиәгә батша үҙенең баш трибуна йыйыусыһын ебәрә.

30 Һәм уларға тыныс һүҙҙәр ырғытһалар ҙа, барыһы ла алдаҡсы була: сөнки улар уға ышаныс биргәс, ул ҡапыл ҡала өҫтөнә ҡолай һәм уны бик ныҡ емерә, Израилдең күп халҡын юҡ итә.

31 Ҡала табышын алғас, уны яндырып, һәр яҡтан йорттарҙы һәм стеналарҙы аҫҡа төшөрҙө.

32 Әммә ҡатын-ҡыҙҙар һәм балалар уларҙы әсирлеккә ала, малға эйә була.

33 Һуңынан улар дауыт ҡалаһын ҙур һәм ныҡлы диуарлы, ҡеүәтле башнялар менән төҙөйҙәр һәм уны ныҡлы тотоп торалар.

34 Һәм унда гонаһлы, яуыз халыҡты ҡуйып, унда үҙҙәрен нығыттылар.

35 Уны шулай уҡ ҡорал һәм виктуаль әйберҙәр менән һаҡлағандар, Йәрүсәлимдең табыштарын бергә йыйғас, уларҙы шунда һалғандар, шунлыҡтан улар бик ауыр тоҙаҡҡа әйләнгән: 36 Сөнки изге урынға ҡаршы көтөргә урын булған, Израилгә яуыз дошман булған.

37 Шулай итеп улар изге урындың һәр яғына ғәйепһеҙ ҡан түгәләр һәм уны мыҫҡыл итәләр: 38 Йәрүсәлим халҡы улар арҡаһында ҡасып киткән: шул арҡала ҡала сит кешеләр йәшәгән, һәм ул тыуғандарға ғәжәпкә ҡалған; һәм уны үҙ балалары ҡалдырған.

39 Уның ғибәҙәтханаһына ҡырағай тәбиғәт кеүек сүп-сар һалына, уның байрамдары матәмгә әйләнә, сәбалары уның намыҫын хурлыҡҡа әйләндерә.

40 Уның даны кеүек, уның намыҫһыҙлығы ла артҡан, һәм уның отличиеһы матәмгә әйләнгән.

41 Антиохус батша үҙенең бөтә батшалығына, бөтәһе лә бер кеше булырға тейеш, тип яҙған, 42 Һәм һәр кем үҙ ҡанундарын ҡалдырырға тейеш: шуға күрә бөтә һағыш батшаның әмере буйынса ризалашҡан.

43 Эйе, израиллеләрҙең күбеһе лә уның диненә ризалыҡ биргән, һәм поттарға ҡорбан иткән, шәмбене хурлаған.

44 Батша Йәрүсәлимгә һәм Йәһүҙиә ҡалаларына илселәрҙең ғәжәйеп ер ҡанундарын үтәргә тейешлеге тураһында хат ебәргән, 45 Ғибәҙәтханала яндырыу ҡорбандарын, ҡорбан килтереүҙе, эсемлектәрҙе тыйырға; һәм улар аббатлыҡтарҙы һәм фестиваль көндәрен хурларға тейеш: 46 Изге һәм изге халыҡты бысрата: 47 Ҡорбандар, сауҡалыҡ, бот часовнялары, сусҡа итен, бысраҡ йәнлектәрҙе ҡорбанға килтереү: 48 Балаларын да сөннәтһеҙ ҡалдырырға, һәр төрлө мыҫҡыллау һәм хурлыҡ менән күңелдәрен мыҫҡыл итергә тейеш: 49 Ахыр сиктә улар законды онотоп, барлыҡ ҡанундарҙы үҙгәртергә мөмкин.

50 Батша әмере буйынса бер кем дә эшләмәһә, ул үлергә тейеш, тине.

51 Үҙ-үҙен тотошо менән уны бөтә батшалығына яҙа, йәһүҙиә ҡалаларын ҡалалар буйынса ҡорбанға килтерергә

бойороҡ биреп, бөтә халыҡ өҫтөнән күҙәтеүселәр тәғәйенләй.

52 Шул саҡта күп халыҡ, закондан баш тартҡан һәр кемде мыҫҡыл итер өсөн, уларға йыйылды; һәм шуның өсөн ерҙә яуызлыҡ ҡылдылар; 53 Һәм израиллеләрҙе йәшерен урындарға ҡыуып алып китәләр, хатта ҡайҙа ғына ярҙам һорап ҡасып йөрөһәләр ҙә.

54 Хәҙер Айҙың ун бишенсе көнө Каслеу, йөҙ ҡырҡ бишенсе йыл эсендә, миһрапта ташландыҡ хәлдә булыуҙы яйға һалалар, һәр яҡтан Йәһүҙиә ҡалалары буйлап потмиһраптар төҙөйҙәр; 55 Йорт ишектәрендә лә, урамдарҙа ла янған фимиам.

56 Ә улар тапҡан закон китаптарын өлөштәргә бүлгәс, уларҙы ут менән яндырҙылар.

57 Васыят китабы ниндәй ҙә булһа китап менән табылһа, йәки законға буйһонһа, батшаның бойороғо буйынса, уны үлем язаһына тарттырырға кәрәк булған.

58 Шулай итеп улар ай һайын израиллеләргә үҙ вәкәләттәре менән ҡалаларҙа табылғанса эшләгән.

59 Хәҙер айҙың биш-егерменсе көнөндә Алла миһрабында торған идол миһрабына ҡорбан килтерҙеләр.

60 Ул ваҡытта ҡайһы бер ҡатын-ҡыҙҙарҙы үлтергәндәр, был уларҙың балаларын сөннәткә ултыртыуға сәбәпсе булған.

61 Ә сабыйҙарҙы муйынына аҫып, йорттарын мылтыҡтан ысҡындырҙылар, сөннәткә ултыртҡандарын үлтерҙеләр.

62 Хоубейт Израилдә күптәр тулыһынса хәл ителә һәм үҙҙәрендә бер ниндәй ҙә бысраҡ нәмә ашамауҙарын раҫлай.

63 Ни өсөн үлергә, ит менән ҡаушап ҡалмаҫҡа, изге килешеүҙе хурламаһын өсөн: шунан үлеп ҡалалар.

64 Һәм Израилгә бик ҙур асыу булған.

2-СЕ БҮЛЕК 1 Ул замандарҙа Йәрүсәлимдән Иоариб улдарының руханийы Яхъяның улы Маттатиас барлыҡҡа килә.

2 Уның Каддис исемле биш улы була: 3 Симон; Тасси тип атала: Маккабюс тип аталған 4 Йәһүҙиә: 5 Элеазар, Аваран тип атала: һәм Фамилияһы Апфус булған Джонатан.

6 Йәһүҙиәлә һәм Иерусалимда ҡылынған көфөрлөктәрҙе күргәс, 7 Ул: "Ҡыҙғанысҡа, мин! ни өсөн мин халҡымдың, изге ҡаланың был ғазаптарын күреп, шунда, дошман ҡулына тапшырылғас, унда, ә изге урын сит кешеләр ҡулына тапшырылғас, тыуғанмын?

8 Уның ғибәҙәтханаһы данһыҙ кеше булып китә.

9 Уның данлы һауыттарын әсирлеккә алып китәләр, урамда уның сабыйҙарын, дошман ҡылысы менән егеттәрен үлтерәләр.

10 Ниндәй милләт уның батшалығында ҡатнашмаған һәм уның табышынан алған?

11 Уның бөтә орнаменттары тартып алына; ирекле ҡатындан ул бондлавҡа әйләнә.

12 Беҙҙең изге урын, хатта матурлығыбыҙ ҙа, даныбыҙ ҙа әрәм-шәрәм ителә, ә сәнсеүселәр уны хурланы.

13 Шуға күрә беҙ тағы ла ниндәй маҡсатта йәшәрбеҙ?

14 Шунан Маттатиас улдары менән кейемдәрен ҡуртымға алып, сәкән кейеп, бик ныҡ ҡайғыра.

15 Батшаның офицерҙары, мәҫәлән, халыҡты фетнәгә мәжбүр итеп, Модин ҡалаһына килеп, уларҙы ҡорбанға килтерерҙәр.

16 Израилдең күп өлөшө уларға килгәс, Маттатиас улдары менән бергә йыйыла.

17 Шунан батшаның офицерҙарына яуап бирәләр һәм Маттатиасҡа был аҡыл буйынса әйтәләр: һин хаким, һәм был ҡалала бөйөк һәм хөрмәтле кеше, улдары һәм ҡәрҙәштәре менән нығына: 18 Шуға күрә хәҙер беренсе булып килегеҙ һәм батшаның әмерен үтәгеҙ, бөтә һин эшләгән кеүек, эйе, йәһүҙиә кешеләре һәм Йәрүсәлимдә ҡалалар: шулай итеп, һеҙ һәм йортоғоҙ батшаның дуҫтары иҫәбендә булығыҙ, һәм һеҙ һәм балаларығыҙ көмөш һәм алтын менән хөрмәт ителерһегеҙ, һәм күп бүләктәр.

19 Шунан Маттатиас яуап бирә һәм тауыш менән шыуыша, батша хакимлығы аҫтында булған бөтә халыҡтар уға буйһонһалар ҙа, һәр береһен аталарының диненән ситләштерһәләр ҙә, уның әмерҙәренә ризалыҡ бирегеҙ: 20 Шулай ҙа мин, улдарым һәм ҡәрҙәштәрем атайҙарыбыҙҙың килешеүе буйынса йөрөйәсәкбеҙ.

21 Алла беҙгә закондан һәм ҡанундарҙан башларға кәрәклеген тыйҙы.

22 Беҙ батшаның һүҙҙәрен ишетмәйәсәкбеҙ, динебеҙҙән уң яҡтан да, һулдан да барырға.

23 Хәҙер ул ошо һүҙҙәрҙе һөйләп китеп барғанда, батшаның бойороғо буйынса, йәһүдтәрҙең береһе Модинда булған миһрапҡа ҡорбан салырға килгән.

24 Маттатиас ниндәй нәмәне күргәс, ул ашҡынып торҙо, ә рейны тирбәлде, ул да асыуын хөкөм буйынса түҙемһеҙләнеп көтөп ала алманы: шунан йүгереп килеп, миһрап өҫтөнә ырғытты.

25 Шулай уҡ кешеләрҙе ҡорбанға килтерергә мәжбүр иткән батша комиссары ул ваҡытта үлтерелә, ә миһрапты ул тартып ала.

26 Шулай итеп, ул, Финес Замбриға Саломдың улы кеүек, Алла ҡануны өсөн ашҡынып эш иткән.

27 Ә Маттатиас, кем законға ашҡынып торһа, һәм килешеүҙе һаҡлаһа, минең артымдан эйәрһен, тип, бөтә ҡала буйлап ҡысҡырып иланы.

28 Шулай итеп ул улдары менән тауҙарға ҡаса һәм ҡалала булғандарының барыһын да ҡалдыра.

29 Ул саҡта ғәҙеллек һәм хөкөм эҙләгәндәрҙең күбеһе ҡырағай тәбиғәткә инеп, шунда урынлаша: 30 Улар ҙа, балалары ла, ҡатындары ла; һәм уларҙың эре мөгөҙлө малдары; сөнки аффикстар уларға ауыртыуҙы арттырған.

31 Хәҙер батшаның хеҙмәтселәренә һәм Йәрүсәлимдә, Дауыт ҡалаһында булған хужабикәгә батшаның әмерен боҙған ҡайһы бер кешеләрҙең ҡырағай тәбиғәттәге йәшерен урындарға төшөүе тураһында әйткәс, 32 Улар артынан бик күп кеше эҙәрлекләйҙәр, уларҙы уҙып китеп, уларға ҡаршы лагерь ҡороп, сабыш көнөндә уларға ҡаршы һуғыш алып баралар.

33 Һәм уларға әйттеләр: һеҙ ҡылған эштәрегеҙ етә; сыҡ, батша әмере буйынса эш ит, һин йәшәрһең.

34 Әммә улар: "Беҙ сыҡмаясаҡбыҙ, батшаның әмерен дә үтәмәйәсәкбеҙ, сәба көнөн хурламаясаҡбыҙ", - тинеләр.

35 Шулай итеп, улар алышты бөтә тиҙлек менән бирәләр.

36 Хоубейт уларға яуап бирмәй, уларға таш та, йәшеренгән урындарын да туҡтатмай; 37 Әммә: Әйҙәгеҙ, барыһын да ғәйепһеҙлегебеҙҙә үлтерәйек: күк менән ер беҙҙең өсөн шаһитлыҡ итер, һеҙ беҙҙе хаталы рәүештә үлтерәһегеҙ, тинеләр.

38 Шулай итеп, улар шәмбе көнө яуҙа уларға ҡаршы күтәреләләр һәм ҡатындары, балалары һәм малдары менән мең кешегә тиклем еткерәләр.

39 Хәҙер Маттатиас дуҫтары менән ошоно аңлағас, улар өсөн хәс ҡора.

40 Һәм уларҙың береһе икенсеһенә әйтте: Әгәр беҙ барыбыҙ ҙа ҡәрҙәштәребеҙ эшләгәнсә эшләһәк һәм үҙебеҙҙең тормошобоҙ һәм ҡанундарыбыҙ өсөн көрәшмәһәк, улар хәҙер беҙҙе тиҙ арала ерҙән тамырынан йолҡоп ташлаясаҡ.

41 Шуға күрә улар, кәмә көнөндә беҙҙең менән алышҡа кем килһә, беҙ уға ҡаршы көрәшәсәкбеҙ, тигән ҡарар сығаралар; йәшерен урындарҙа үлтерелгән ҡәрҙәштәребеҙ кеүек, беҙ ҙә барыбыҙ ҙа үлмәйәсәкбеҙ.

42 Шунан уға Израилдең ҡеүәтле кешеләре булған ассайдандар компанияһы килә, хатта уларҙың барыһы ла үҙ ирке менән законға бағышлана.

43 Шулай уҡ эҙәрлекләүҙәргә ҡасҡандарҙың барыһы ла үҙҙәренә ҡушылып, уларға ҡала.

44 Шулай итеп улар үҙ көстәренә ҡушылалар, асыуланып гонаһлы кешеләрҙе, ә яуыз кешеләрҙе асыуланып мыҫҡыл итәләр: әммә ҡалғандары ярҙам һорап һикәлтәгә ҡаса.

45 Шунан Маттатиас дуҫтары менән әйләнеп сығып, миһраптарҙы аҫҡа төшөрә: 46 Израиль яры буйында ниндәй балаларҙы сөннәткә ултыртһалар ҙа, уларҙы ҡыйыу рәүештә сөннәткә ултыртҡандар.

47 Ғорур кешеләр артынан да эҙәрлекләйҙәр, эш ҡулдарында гөрләп тора.

48 Шулай итеп, улар нәзәкәтле кешеләр ҡулынан законды ҡайтарып алалар, батшалар ҡулынан ғазапланмайҙар ҙа, еңеү яулау өсөн гонаһлылар ҙа зыян күрмәйҙәр.

49 Маттатиас үлергә тейеш ваҡыт еткәс, ул улдарына әйтте: хәҙер ғорурлыҡ һәм шелтә көс алды, емерелеү ваҡыты, ярһыу ярһыу: 50 Хәҙер, улдарым, һин законға ашҡынып тор, атайҙарыңдың килешеүе өсөн үҙ ғүмереңде бир.

51 Аталарыбыҙҙың үҙ заманында ҡылған эштәрен иҫкә алырға саҡырыу; һеҙгә оло хөрмәт һәм мәңгелек исем бирелер.

52 Ибраһим вәсвәсәгә тоғро тип табылмағанмы ни?

53 Йософ бәләгә тарыған мәлдә әмерҙе үтәй һәм Мысырҙың хужаһы була.

54 Финес атайыбыҙ ашҡынып һәм мауыҡтырғыс булып, мәңгелек руханилыҡ килешеүен ала.

55 Ғайса Һүҙҙе үтәгәне өсөн Израилдә судья итеп билдәләнгән .

56 Калеб йыйылыш ер мираҫын алғанға тиклем шаһитлыҡ иткәне өсөн.

57 Дауыт шәфҡәтле булғаны өсөн мәңгелек батшалыҡ тәхетенә эйә булған.

58 Элиас законға ашҡынып, мауыҡтырғыс булғаны өсөн күккә күтәрелә.

59 Ананиас, Азарияс һәм Мизаэль, ышанып, ялҡындан ҡотолоп ҡалған.

60 Даниэль үҙенең ғәйепһеҙлеге өсөн арыҫландар ауыҙынан килтерелә.

61 Шулай итеп, һеҙҙе бөтә йәштәгеләр буйы күҙ уңында тотоғоҙ, уға таянған бер кемде лә еңә алмаясаҡһығыҙ.

62 Ул саҡта гонаһлы кешенең һүҙҙәренән ҡурҡма: сөнки уның даны ҡамсы һәм ҡорт булыр.

63 Көндән-көн уны күтәрерҙәр һәм морякҡа табан тапмаҫтар, сөнки туҙанына ҡайтарыла, уйы юҡҡа сыға.

64 Ни өсөн, һин улдарым, ҡыйыу бул һәм закон исеменән үҙ ир-егеттәреңде ысҡындыр; сөнки уның менән дан алаһың.

65 Һәм, күрәһең, ағайың Симондың кәңәшсе кеше булыуын беләм, уға һәр ваҡыт ҡолаҡ һалығыҙ: ул һеҙгә атай булыр.

66 Йәһүҙиә Маккабейға килгәндә, ул йәш сағынан уҡ ҡеүәтле һәм көслө була: ул һинең капитаның булһын, халыҡ алышы менән көрәшһен.

67 Законды үтәүселәрҙең барыһын да үҙегеҙгә алығыҙ һәм үҙ халҡығыҙҙың хаталарынан үс алығыҙ.

68 Йәһәннәмде тулыһынса үтәй, закон әмерҙәренә ҡолаҡ һалырға.

69 Шуға күрә ул уларҙы фатихаланы, һәм аталарына йыйылды.

70 Һәм ул йөҙ ҡырҡ алтынсы йылда вафат була, улдары уны Модинда аталарының сепульхраларына ерләй, һәм бөтә Израиль уның өсөн ҙур ҡайғы яһай.

3 БҮЛЕК 1 Һуңынан уның урынына Маккабей исемле улы Йәһүҙиә ҡалҡып сыға.

2 Уға бөтә туғандаштары ла ярҙам итә, атаһы менән тотҡандары ла шулай була, улар Израиль һуғышын шатланып алып баралар.

3 Шулай итеп, ул үҙ халҡына оло хөрмәт күрһәтә, алпауыт булараҡ күкрәккә тағыла, һәм уның тураһында һуғышсан жгутын һуға, хужаны ҡылысы менән һаҡлап, алыштар алып бара.

4 Үҙенең ғәмәлдәрендә ул арыҫлан кеүек, йыртҡысы өсөн ҡысҡырған арыҫлан елкәһе кеүек була.

5 Сөнки Ул яуыздарҙы эҙәрлекләгән, уларҙы эҙләгән, халҡын борсоғандарҙы яндырған.

6 Шуның өсөн яуыздар унан ҡурҡып ҡысҡырып ебәрҙеләр, һәм бөтә яуыздар ҙа мәшәҡәтле булды, сөнки уның ҡулында ҡотолоу гөрләп тора ине.

7 Ул шулай уҡ бик күп батшаларҙы ҡайғырта, яҡупты үҙенең ҡылыҡтары менән ҡыуандыра, уның мемориалы мәңгегә фатихалана.

8 Унан да бигерәк, йәһүҙиә ҡалалары аша үтеп, уларҙан яуыздарҙы юҡ итә һәм Израилдең асыуын кире ҡаға: 9 Ул ерҙең иң ҙур өлөшө менән дан тотолһын өсөн, һәм уға һәләк булырға әҙер булған кеүек ҡабул итһен өсөн.

10 Һуңынан Аполлоний Израилгә ҡаршы көрәшеү өсөн сәнскеле халыҡты һәм Самариянан бик шәп хужаны йыя.

11 Йәһүҙиә ниндәй хәлде ҡабул иткәс, ул уны ҡаршы алырға сыға һәм уны мыҫҡыл итә һәм үлтерә: күптәр шулай уҡ ҡолап төшә, әммә ҡалғандары ҡаса.

12 Бынан һуң Йәһүҙиә талауҙарын, шулай уҡ Аполлоний ҡылысын ала, һәм шуның менән ул ғүмер буйы һуғыша.

13 Хәҙер Сүриә армияһы кенәзе Серон, Йәһүҙиәнең уға үҙе менән һуғышҡа сығыр өсөн күп һанлы һәм диндарҙарҙың ширҡәтен йыйғанын ишеткәс; 14 Ул, батшалыҡта миңә исем һәм хөрмәт алырмын, тине; сөнки мин батшаның әмерен боҙған Йәһүҙиә һәм уның менән бергә булғандар менән һуғышырға барасаҡмын.

15 Шулай итеп, ул уны өҫкә күтәрелергә әҙер итә, һәм унда уға ярҙам итер өсөн, израиль балаларынан үс алырға бик ҡөҙрәтле хужабикә китә.

16 Бетхоронға яҡынлашҡас, Йәһүҙиә уның менән ҙур булмаған компания менән осрашырға сыға: 17 Кем, хужаның улар менән осрашырға килеүен күргәс, Йәһүҙиәгә әйтте: Беҙ нисек, шул тиклем аҙ булһаҡ та, шул тиклем күп һәм шул тиклем көслөгә ҡаршы көрәшә алырбыҙ?

18 Йәһүҙиә кемгә яуап бирһә, күптәрҙең бер нисәүһе ҡулынан ҡысҡырыуы ауыр түгел; һәм күк Аллаһы менән барыһы ла бер, ҙур күплек менән, йә бәләкәй генә компания менән еткереү: 19 Алышта еңгән өсөн хужаның күплегенә ҡаршы тормай; әммә көс күктән килә.

20 Беҙҙе, ҡатындарыбыҙҙы һәм балаларыбыҙҙы юҡ итеү, боҙоу өсөн беҙгә ҡаршы ҙур ғорурлыҡ һәм тигеҙһеҙлек менән киләләр: 21 Әммә беҙ үҙ тормошобоҙ һәм закондарыбыҙ өсөн көрәшәбеҙ.

22 Ни өсөн уларҙы йөҙөбөҙ алдында Раббы үҙе ҡолатасаҡ: һәм һеҙгә килгәндә, уларҙан ҡурҡмағыҙ.

23 Хәҙер һөйләүҙән киткәс, ул ҡапыл уларға ырғый, шуға күрә Серон һәм уның хужабикәһе уның алдында ҡолатыла.

24 Һәм уларҙы Бетхорон аҫтынан тигеҙлектәргә тиклем эҙәрлекләйҙәр, унда һигеҙ йөҙгә яҡын кеше үлтерәләр; һәм ҡалдыҡ филистиҙәр еренә ҡаса.

25 Шунан Йәһүҙиәнән һәм уның ҡәрҙәштәренән ҡурҡыу һәм улар тураһында халыҡтар араһына эләгеү ҡурҡынысы башлана: 26 Инсомух батшаға үҙенең даны булараҡ килә, һәм бөтә халыҡтар йәһүҙиә алыштары тураһында һөйләй.

27 Хәҙер антиох батша ошоларҙы ишеткәс, ул асыу менән тулы була: шуға ла ул үҙ донъяһының бөтә көстәрен, хатта бик көслө армияны ла ебәрә һәм йыя.

28 Ул шулай уҡ үҙенең хазинаһын аса, һалдаттарына, кәрәк саҡта әҙер булырға бойороҡ биреп, бер йыл дауамында аҡса түләй.

29 Шуға ҡарамаҫтан, ул хазиналарының аҡсаһы уңышһыҙлыҡҡа осрағанын һәм илдәге трибуналарҙың әҙ булыуын күреп ҡала.

30 Ул ғәйепләүҙәрҙе башҡаса күтәрә алмауҙан, элекке кеүек либераль рәүештә биреү өсөн ундай бүләктәргә эйә булыуҙан ҡурҡҡан: сөнки үҙенән алда булған батшаларҙан өҫтөнөрәк булған.

31 Шуға күрә ул, аңына ныҡ аптырап, Фарсыға барырға, унда илдәрҙең трибуналарын алырға, күп аҡса йыйырға ҡарар итә.

32 Шулай итеп ул батшаның эштәрен Евфрат йылғаһынан Мысыр сиктәренә тиклем күҙәтеү өсөн дворян һәм ҡан батшаһының береһе Лисияны ташлап китә: 33 Һәм улын Антиохус тәрбиәләү өсөн, ул яңынан килгәнсе.

34 Бынан тыш, ул үҙенә көстәренең яртыһын, филдәрҙе лә еткерә, йәһүҙиәлә һәм Иерусалимда ятҡан бөтә эштәр өсөн яуаплылыҡ бирә: 35 Уларға ҡаршы армия ебәрергә, Израилдең көсөн, Йәрүсәлимдең ҡалдыҡтарын юҡ итергә һәм тамырынан ҡороторға, шул урындан уларҙың мемориалын тартып алырға; 36 Һәм ул таныш булмаған кешеләрҙе бөтә кварталдарына урынлаштырырға, уларҙың ерҙәрен лотҡа бүлергә тейеш.

37 Шулай итеп, король ҡалған көстәрҙең яртыһын ала һәм антиохиянан, уның батша ҡалаһынан, йөҙ ҡырҡ етенсе йылынан китә; һәм Евфрат йылғаһын үтеп, ул бейек илдәр аша үтә.

38 Ул саҡта Лисиас Птолемеены Дорименестың, Никанорҙың һәм Горгиастың, батша дуҫтарының ҡөҙрәтле ир-егеттәрен һайлай: 39 Һәм улар менән йәһүҙиә еренә инергә ҡырҡ мең йәйәүлене һәм ете мең һыбайлыны ебәрә, батша ҡушҡанса, уны юҡ итергә.

40 Шулай итеп, улар бар көсө менән сығып китәләр, һәм тигеҙ илдә Эммаус килеп шайба һуға.

41 Ә илдең сауҙагәрҙәре, уларҙың данын ишетеп, бик күп көмөш һәм алтын алып, хеҙмәтселәр менән лагерға килеп, Израилдең балаларын ҡолдарға һатып алырға киләләр: уларға Сүриәнең дә, филистиҙәрҙең еренең дә власы ҡушыла.

42 Хәҙер Йәһүҙиә һәм уның ҡустылары михнәттәрҙең күбәйеүен, көстәрҙең үҙ сигендә лагерға эләгеүен күргәс: батшаның халыҡты юҡ итергә һәм уларҙы бөтөнләй юҡҡа сығарырға бойороҡ биргәнен белгән өсөн; 43 Бер-беребеҙгә әйттеләр: Әйҙәгеҙ, халҡыбыҙҙың тарҡалған байлығын тергеҙәйек, халҡыбыҙ һәм изге урын өсөн көрәшәйек.

44 Ул саҡта йыйылыш йыйыла, улар һуғышҡа әҙер булһын, доға ҡылып, шәфҡәтлелек һәм шәфҡәтлелек һораһын өсөн.

45 Хәҙер Иерусалим ҡырағай тәбиғәт булараҡ буш ята, уның бер балаһы ла инеп-сығып йөрөмәй: изге урын да баҫып алына, сит ил кешеләре ныҡ тора; һикәлтәнең был урында йәшәү урыны булған; һәм Яҡуптан шатлыҡ алына, арфа менән торба туҡтай.

46 Ни өсөн израиллеләр бергә йыйылалар һәм Йәрүсәлимгә ҡаршы Масфаға киләләр; сөнки Масфала израилдә күптән доға ҡылған урын булған.

47 Шул көндө ураҙа тотторҙолар ҙа сәкән кейҙеләр, баштарына көл һалдылар, кейемдәрен ҡуртымға алдылар, 48 Һәм закон китабын асты, унда һикәлтә уларҙың образдарына оҡшашлыҡ төшөрөргә тырышҡан ине.

49 Улар шулай уҡ дин әһелдәренең кейемдәрен, тәүге кейемдәрен, титрҙарын алып килгәндәр: һәм улар ҡысҡырған назариттар, улар үҙ көндәрен үткәргәндәр.

50 Шунан улар көслө тауыш менән күккә ҡарай илап ебәрҙе: "Беҙ бының менән нимә эшләрбеҙ, ә беҙ уларҙы алып китәбеҙме?

51 Сөнки һинең изге урынға баҫҡандар һәм хурланғандар, ә һинең руханиҙарың ауыр хәлдә, түбәнгә килтерелгән.

52 Һәм, әлбиттә, һин беҙҙе юҡ итер өсөн беҙгә ҡаршы йыйылалар: беҙгә ҡаршы нимәне күҙ алдына килтерәләр, беләһең.

53 Беҙ уларға ҡаршы нисек тора алабыҙ?

54 Шунан торбалар менән яңғыранылар ҙа, көслө тауыш менән иланылар.

55 Ә бынан һуң Йәһүҙиә халыҡ өҫтөнән капитандар, хатта меңдән ашыу капитан, йөҙҙән ашыу, илленсе йылдарҙан ашыу, тиҫтәләрсә капитандар ҡуя.

56 Әммә йорттар төҙөү, йә ҡатындары булған, йә виноград баҡсалары ултыртҡан, йә ҡурҡыу тойғоһо кисергән, улар, законға ярашлы, һәр ир-егетте үҙ йортона ҡайтарырға ҡушҡан.

57 Шулай итеп лагерь алып ташлана, һәм Эммаустың көньяҡ яғына ырғытыла.

58 Йәһүҙиә әйтте: "Үҙегеҙҙе ҡоралландырығыҙ һәм ҡыйыу кешеләр булығыҙ һәм иртәнгә ҡаршы әҙерлектә булыуығыҙҙы, беҙҙе һәм изге урыныбыҙҙы юҡ итеү өсөн беҙгә ҡаршы йыйылған ошо халыҡтар менән һуғышырға әҙер булыуығыҙҙы ҡарағыҙ: 59 Сөнки халҡыбыҙҙың һәм изге урындың бәләҡазаларын ҡарауға ҡарағанда, яуҙа һәләк булыу беҙҙең өсөн яҡшыраҡ.

60 Шулай ҙа, Алла ихтыяры күктә булған кеүек, шулай эшләһен.

4 БҮЛЕК 1 Шунан Горгиасты биш мең аяҡлы, ә мең иң яҡшы һыбайлыны алып сығалар һәм төнөн лагерҙан сығаралар; 2 Аҙағына тиклем ул йәһүдтәр лагерына ашығып инеп, ҡапыл уларға мыҫҡыл итеүе ихтимал. Ә ҡәлғәнең ирегеттәре уның юлбашсылары булған.

3 Хәҙер Йәһүҙиә үҙе лә, уның менән ҡыйыу кешеләр ҙә, Эммаус янында булған батша армияһын бәреп төшөрөп ҡалдырыр өсөн, уны алып ташланылар,

4 Әлегә лагерҙан көстәр ҡыуыла.

5 Уртаса миҙгелдә Горгиас төндә Йәһүҙиә лагерына килеп инә: һәм унда бер кем дә тапмағас, уларҙы тауҙарҙа эҙләй: сөнки әйтәйек, был яҡташтар беҙҙән ҡаса 6 Әммә көн үтеү менән Йәһүҙиә өс мең ир-егет менән тигеҙлектә үҙен һөртөп ебәрә, шуға ҡарамаҫтан уларҙың аңына ҡорал да, ҡылыс та теймәй.

7 Һәм улар һикәлтә лагерын, уның көслө һәм һәйбәт файҙаланылғанын, һыбайлылар менән урап үтеүен күргәндәр; һәм улар һуғыш белгесе ине.

8 Шунан Йәһүҙиә үҙе менән булған ир-егеттәргә: «Ҡурҡ, уларҙың күплегенән ҡурҡма, уларҙың һөжүменән дә ҡурҡма.

9 Фирғәүен уларҙы армия менән эҙәрлекләгәндә, атайҙарыбыҙҙың Ҡыҙыл диңгеҙҙә нисек ҡотолоп ҡалғанын хәтергә төшөрөгөҙ.

10 Шуға күрә, әйҙәгеҙ, күккә ҡысҡырайыҡ, әгәр мәңгелеккә етһә, Раббы беҙгә шәфҡәтлелек күрһәтер, атайҙарыбыҙҙың килешеүен иҫтә тотоғоҙ һәм был хужаны беҙҙең йөҙөбөҙгә тиклем юҡ итәйек: 11 Израилде ҡотҡарыусы барлығын белһен өсөн.

12 Шунан таныш булмаған кешеләр күҙҙәрен күтәреп, уларға ҡаршы килгәндәрен күрҙеләр.

13 Ни өсөн улар лагерҙан яуға сығалар; әммә улар Йәһүҙиә менән булғандар торбаларын яңғыратты.

14 Шулай итеп улар алышҡа ҡушылалар, һәм уңайһыҙланған һикәлтә тигеҙлеккә ҡаса.

15 Хоубейт ҡылыс менән үлтерелә: уларҙы Ғәзәргә, Идумея, Азот, Джамния тигеҙлектәренә эҙәрлекләйҙәр, өс мең кеше үлтерелһен өсөн.

16 Шулай эшләп, Йәһүҙиә хужабикәһе менән уларҙы эҙәрлекләүҙән ҡайта, 17 Халыҡҡа: "Беҙҙең алдыбыҙҙа алыш булғанлыҡтан, боҙоҡлоҡтан ҡомһоҙ булма, тине, 18 Ә Горгиас һәм уның хужабикәһе бында тауҙа: ләкин һеҙ хәҙер дошмандарыбыҙға ҡаршы тороғоҙ һәм уларҙы еңегеҙ, шунан һуң ҡыйыу рәүештә табыш алыуығыҙ ихтимал.

19 Йәһүҙиә был һүҙҙәрҙе һөйләгәндә, уларҙың тауҙан ҡарап торған өлөшө барлыҡҡа килә: 20 Йәһүдтәрҙең хужабикәһен ҡасып киткәнен һәм палаткаларҙы яндырғанын кем ҡабул иткән; нимә эшләнгәне тураһында иғлан ителгән төтөн өсөн: 21 Шуға күрә улар был әйберҙәрҙе ҡабул иткәс, ҡурҡып, йәһүҙиәнең хужабикәһен дә тигеҙлектә һуғышырға әҙер итеп күреп, ҡурҡып ҡалғандар, 22 Улар һәр береһен таныш булмаған кешеләр еренә ҡасҡан.

23 Йәһүҙиә палаткаларҙы талау өсөн ҡайта, унда бай алтын, көмөш, зәңгәр ебәк, диңгеҙ көрән, ҙур байлыҡ ала.

24 Бынан һуң өйгә ҡайтып, рәхмәт йырын йырланылар, күктә Хоҙайҙы маҡтанылар: сөнки яҡшы, сөнки уның шәфҡәтлелеге мәңгегә һаҡлана.

25 Шулай итеп, ул көндө Израиль ҙур ҡотолоу кисергән.

26 Хәҙер ҡасҡан таныш булмаған кешеләр килеп Лисияға нимә булғанын һөйләп бирә: 27 Кем, быны ишеткәс, аптырап ҡала һәм төшөнкөлөккә бирелә, сөнки Израилгә улай эшләнмәй, батша ҡушҡан эштәр ҙә тормошҡа ашмай.

28 Шуға күрә киләһе йылда Лисия өс мең һайланған аяҡлы ир-егеттәрҙе һәм биш мең һыбайлыны йыйып, уларҙы буйһондора ала.

29 Шулай итеп улар Идумаяға килеп инәләр һәм Бетсураға палаткаларын ырғыталар, йәһүҙиә уларҙы ун мең кеше менән осрата.

30 Һәм шул ҡөҙрәтле армияны күргәс, доға ҡыла һәм әйтә: "Фатихалы һин, Эй Израилдең ҡотҡарыусыһы, ул ҡөҙрәтле кешенең көсләүен хеҙмәтсәндәрең Дауыт ҡулынан ҡыҫырыҡламаған һәм таныш булмаған кешеләрҙе Йонафанға Саулдың улы һәм уның бронетанксыһы ҡулына тапшырған; 31 Израиль халҡың ҡулында ошо армияны туҡтат, уларҙың ҡеүәтенә һәм һыбайлыларына аптырап ҡалһын: 32 Уларҙы ҡыйыу булмаһын, көстәренең ҡыйыулығы төшөп ҡалһын, емерелгәндә тетрәнһен: 33 Уларҙы һине яратҡан ҡылысы менән төшөрөп ҡалдырығыҙ һәм исемегеҙҙе белгәндәрҙең барыһы ла һеҙҙе рәхмәт йөҙөнән маҡтаһын.

34 Шулай итеп улар алышҡа ҡушыла; һәм Лисияның хужабикәһе биш меңгә яҡын ир-егетте мыҫҡыллағандар.

35 Хәҙер Лисиас үҙенең армияһының осоп китеүен, йә Йәһүҙиә яугирҙәренең маневрын, уларҙың йә ҡыйыу йәшәргә, йә һәләк булырға әҙер булыуҙарын күргәс, Антиохияға инеп, таныш булмаған кешеләрҙән торған рота йыя, һәм үҙенең армияһын унан да ҙурыраҡ иткәс, ул яңынан Йәһүҙиәгә килергә ниәтләй.

36 Шунан Йәһүҙиә һәм уның ҡустылары, Бына, дошмандарыбыҙ ризаһыҙлыҡ белдерә: әйҙәгеҙ, таҙартырға һәм изге урынды бағышларға барайыҡ.

37 Бының менән хужаларҙың барыһы ла бергә йыйылып Сион тауына күтәрелә.

38 Изге урындың ташландыҡ хәлдә булыуын, ә миһраптың янып китеүен, ҡапҡаларҙың янып китеүен, ә ҡыуаҡлыҡтарҙың урмандағы кеүек, йә тауҙарҙың береһендә, эйе, руханиҙарҙың палаталары аҫҡа төшөүен күргәс; 39 Кейемдәрен ҡуртымға алып, ҙур ҡайғы яһап, баштарына көл ҡойоп, 40 Йөҙҙәренә яҫы ергә ҡолап төшөп, торбалар менән сигнализация өрҙө лә күккә ҡарай иланы.

41 Йәһүҙиә ҡәлғәлә булғандарға ҡаршы көрәшеү өсөн, изге урындарҙы таҙартҡансы, ҡайһы бер ир-егеттәрҙе тәғәйенләй.

42 Шулай итеп, ул ғәйепһеҙ һөйләшеү руханиҙарын һайлай, мәҫәлән, закондан рәхәтлек ала: 43 Изге урынды таҙартҡан, ә нәжес таштарҙы бысраҡ урынға яланғасландырған.

44 Ә яндырылған тәҡдир миһраптары менән нимә эшләргә кәрәклеген тикшергәндә; 45 Улар уны аҫҡа төшөрөү яҡшыраҡ тип уйлаған, сөнки һикәлтә уны мыҫҡыл иткән: ни өсөн уны аҫҡа төшөргәйҙәр, 46 Һәм таштарҙы ғибәҙәтхана тауына уңайлы урынға һалды, улар менән нимә эшләргә кәрәклеген ысҡындырыр өсөн пәйғәмбәр килгәнсе.

47 Һуңынан закон буйынса бөтөн таштарҙы алып, элеккеһенә ярашлы яңы миһрап төҙөйҙәр; 48 Ғибәҙәтхананы, ғибәҙәтхана эсендәге әйберҙәрҙе тәшкил итте, судтарға дан бирҙе.

49 Шулай уҡ яңы изге һауыттар эшләгәндәр, ә ғибәҙәтханаға шәмде, янған тәҡдир миһраптарын, фимиам, өҫтәлде алып килгәндәр.

50 Ә миһрап өҫтөндә фимиам яндырҙылар, ә шәм өҫтөндәге лампалар, ғибәҙәтханала яҡтылыҡ бирһен өсөн, яҡтырттылар.

51 Бынан тыш, икмәктәрҙе өҫтәлгә ҡуйып, япмаларын йәйеп, башҡара башлаған бөтә эштәрен тамамлағандар.

52 Хәҙер туғыҙынсы айҙың биш һәм егерменсе көнөндә, Каслеу айы тип атала, йөҙ ҡырҡ һигеҙенсе йылда улар иртәнсәк уяу торҙолар,

53 Һәм улар эшләгән яндырыу тәҡдирҙәренең яңы миһрабына закон буйынса ҡорбан килтерергә тәҡдим иткән.

54 Ҡарағыҙ, ниндәй ваҡытта һәм ниндәй көндә һикәлтә уны хурлаған, хатта унда йырҙарға, цитерндарға, арфаларға, цимбалдарға бағышланған булған.

55 Һуңынан бөтә халыҡ, уларға яҡшы уңыштар бүләк иткән күк Аллаһына табынып, маҡтап, йөҙҙәренә ҡолап төштө.

56 Шулай итеп улар миһраптың бағышланыуын һигеҙ көн һаҡлап, ҡыуаныс менән яндырылған тәҡдирҙәр тәҡдим иттеләр, ҡотолоу һәм маҡтау ҡорбандарын ҡорбан иттеләр.

57 Улар шулай уҡ алтын тажлы һәм ҡалҡандар менән ғибәҙәтхананың алғы планына ҡуйылған; һәм ҡапҡалар һәм улар яңырған камералар, уларға ишектәр элеп ҡуйғандар.

58 Шулай итеп, халыҡ араһында ҙур ҡыуаныс булған, сөнки һикһәндең шелтәләүе бөтөрөлгән.

59 Бынан тыш, Йәһүҙиә һәм уның бөтә Израиль конгрегацияһы менән туғандаштары миһрапты бағышлау көндәрен йыл да үҙ миҙгелендә һигеҙ көн арауығында, Айҙың биш һәм егерменсе көнөнән алып, муртлыҡ һәм шатлыҡ менән һаҡларға ҡуша.

60 Ул ваҡытта сион тауын бейек диуарҙар һәм түңәрәк буйлап көслө башнялар менән төҙөйҙәр, нәзәкәтле кешеләр килеп, элекке кеүек аҫҡа табан бармаһын өсөн.

61 Уны һаҡлап ҡалыр өсөн гарнизон ҡуялар һәм уны һаҡлап ҡалыу өсөн Бетсураны нығыталар; халыҡтың Идумаянан яҡлауы булыуы ихтимал тип.

5 БҮЛЕК 1 Хәҙер халыҡтар миһраптың төҙөлөүен һәм изге урындың элекке кеүек яңыртылыуын ишеткәс, уларҙы бик ныҡ яратмай.

2 Шунан һуң улар араһында булған Яҡуп быуынын юҡ итергә уйлайҙар, шунан һуң халыҡты үлтерә һәм юҡ итә башлайҙар.

3 Шунан Йәһүҙиә Идумеялағы Идумеялағы балаларына ҡаршы Арабаттинда һуғыша, сөнки улар Гаэлды ҡамауға ала: һәм ул уларға ҙур ҡолатыу бирә, батырлығын кәметә, уларҙың табышын ала.

4 Шулай уҡ ул халыҡҡа тоҙаҡ һәм енәйәт ҡылған Бэн балаларының йәрәхәтләнеүен иҫенә төшөрә, сөнки уларҙы юлдар менән көтөп яталар.

5 Шуға күрә уларҙы башняларҙа яба, һәм уларға ҡаршы лагерь төҙөй, бөтөнләй юҡ итә, шул урындың башняларын ут менән яндыра, һәм ундағыларҙың барыһын да яндыра.

6 Һуңынан ул Аммондың балаларына күсә, унда үҙенең капитаны Тимотейс менән ҡеүәтле көс һәм бик күп кеше таба.

7 Шулай итеп, ул улар менән күп алыштар алып бара, оҙонлоҡҡа һуҙылғанға тиклем; һәм уларҙы мыҫҡыл итә.

8 Ә Джазарҙы, ундағы ҡаласыҡтарҙы алып ҡайтҡас, Йәһүҙиәгә ҡайта.

9 Һуңынан Галаадта булған һикәлтә үҙ кварталдарында булған израиллеләргә ҡаршы йыйылып, уларҙы юҡ итергә йыйыла; әммә улар Датема ҡәлғәһенә ҡаса.

10 Йәһүҙиәгә һәм уның ҡустыларына хаттар ебәргәндә, беҙҙе юҡ итер өсөн беҙҙең турала әйлән-бәйлән булған һикәлтә йыйыла: 11 Ә беҙ ҡасҡан ҡәлғәне алырға әҙерләнәләр, Тимотейс уларҙың хужабикәһе капитаны була.

12 Шуға күрә хәҙер кил, һәм беҙҙе уларҙың ҡулынан ысҡындыр, күптәребеҙ өсөн былай тип ҡысҡыралар: 13 Эйе, Тоби урындарында булған бөтә ҡәрҙәштәребеҙҙе лә үлтерәләр: уларҙың ҡатындары һәм балалары ла әсирҙәрҙе алып киткәндәр, әйберҙәрен алып киткәндәр; һәм унда меңгә яҡын ир-егетте юҡ иткәндәр.

14 Был хаттар уҡылһа ла, Галилейҙан кейемдәрен ҡуртымға алған башҡа хәбәрселәр ҙә килгән, улар был турала хәбәр иткән, 15 Һәм әйттеләр: «Улар Птолемайҙан, Тирустан, Сидондан һәм бөтә галилейҙарҙан, беҙҙе ашар өсөн беҙгә ҡаршы йыйылалар.

16 Хәҙер Йәһүҙиә һәм халыҡ был һүҙҙәрҙе ишеткәс, унда ҙур йыйылыш йыйыла, бәләгә тарыған һәм уларға һөжүм иткән ҡәрҙәштәре өсөн нимә эшләргә кәрәклеге тураһында кәңәшләшә.

17 Шунан Йәһүҙиә Симонға ҡустыһына әйтте: "Һине ирегеттәрҙе һайла, һәм барып Галилейҙағы ҡәрҙәштәреңде алып ҡайтырһың, сөнки мин һәм Джонатан ағайым Галаад иленә китәсәкбеҙ.

18 Шулай итеп ул Йософто Захариастың улы, ә Азариясты, халыҡ капитандарын, хужаның ҡалдыҡтары менән Йәһүҙиәлә ҡалдырып китә.

19 Уға бойороҡ биреп: "Ошо халыҡты үҙ өҫтөгөҙгә алығыҙ һәм беҙ ҡабат килгәнсе һин һиңә ҡаршы һуғыш алып бармауыңды күр.

20 Хәҙер Симонға Галилейға барыу өсөн өс мең кеше, ә Галаад иле өсөн һигеҙ мең кеше бирелә.

21 Шунан Симон Галилейға китә, унда ул, һикәлтәне яратмаһын өсөн, һикәлтә менән күп алыштар алып бара.

22 Һәм уларҙы Птолемайс ҡапҡаһына тиклем эҙәрлекләй; һәм өс меңгә яҡын ир-егеттең үлтерелеүе, уларҙың табышын алыуы тураһында һүҙ барҙы.

23 Галилейҙа, ә Арбаттиста булғандар, ҡатындары һәм балалары һәм бар нәмәләре менән уны үҙе менән алып китәләр һәм ҙур шатлыҡ менән Йәһүҙиәгә алып киләләр.

24 Йәһүҙиә Маккабюс ҡустыһы Джонатан менән Иорданияны үтеп китәләр һәм өс көнлөк сәйәхәтте ҡырағай тәбиғәттә үткәрәләр, 25 Набатиҙар менән осрашҡанда улар үҙҙәренә тыныслыҡ менән килгән һәм Галаад ерендәге ҡәрҙәштәре менән булған хәлдәрҙең барыһын да һөйләп биргән: 26 Босорала, Босорҙа, ә Алемала, Касфорҙа, Македта һәм Карнаимда уларҙың нисәүһе ябылған; бөтә был ҡалалар көслө һәм бөйөк: 27 Һәм уларҙы Галаад илдең башҡа ҡалаларында ҡыҫырыҡлап сығаралар, һәм моряктарға ҡаршы форттарға ҡаршы хужаларын алып ҡайтырға, уларҙы алырға, бер көндә уларҙың барыһын да юҡ итергә тәғәйенләйҙәр.

28 Бындаупон Йәһүҙиә һәм уның хужабикәһе ҡапыл ҡырағай тәбиғәт юлынан Босораға борола; ҡаланы еңеп сыҡҡас, ҡылыс сите менән бөтә ир-аттарҙы һөртөп, бөтә табыштарын алып, ҡаланы ут менән яндырҙы, 29 Ул төндән алып, ҡәлғәгә килгәнсе китте.

30 Иртәнсәк өҫкә ҡаранылар ҙа, ҡәлғәне алыр өсөн баҫҡыстар һәм башҡа һуғыш двигателдәре йөрөтөүсе иҫәпһеҙ-һау кешеләр бар ине: уларға һөжүм иткәндәре өсөн.

31 Йәһүҙиә алыштың башланыуын, ҡала ҡысҡырыуының күккә күтәрелеүен күргәс, торбалар һәм ҙур тауыш менән, 32 Хужабикәһенә әйтте: "Был көндө туғандарығыҙ өсөн көрәшегеҙ.

33 Шулай итеп ул өс компанияла арттан сығып китте, улар торбаларын яңғыратты ла доға ҡылып иланы.

34 Һуңынан Тимотейҙың хужабикәһе, Маккабюс икәнен белеп, унан ҡаса: шунан уларҙы ҙур ҡырылыу менән һөртөп ебәрә; шул көндө һигеҙ меңгә яҡын кеше үлтерелһен өсөн.

35 Йәһүҙиә Масфанан ситкә тайпыла; һәм уға һөжүм иткәндән һуң, ундағы бөтә ата заттарҙы алып, мыҫҡыллап, талауҙарҙы алып, ут менән яндырҙы.

36 Шунан алып ул Касфонды, Магедты, Босорҙы һәм галаад илдең башҡа ҡалаларын ала.

37 Ошоларҙан һуң Тимотеус тағы бер хужаны йыя һәм бруктан ситтә Рапхонға ҡаршы лагерға сыға.

38 Шулай итеп, Йәһүҙиә хужабикәне эспегә ир-егеттәр ебәрә, ул уға һүҙ алып килә: беҙҙең турала әйлән-бәйлән булған бөтә һикәлтәләр уларға йыйыла, хатта бик шәп хужа.

39 Уларға ярҙам итер өсөн ғәрәптәрҙе лә яллаған һәм улар, килеп, һинең менән көрәшергә әҙер булып, палаткаларын шишмәнән ситкә ырғытҡан. Ошонан һуң Йәһүҙиә уларҙы ҡаршы алырға китә.

40 Тимотейс хужабикә капитандарына, Йәһүҙиә һәм уның хужабикәһе брук эргәһенә килеп еткәс, беренсе булып беҙгә үтеп инһә, беҙ уға сыҙай алмаясаҡбыҙ, тине; сөнки ул беҙгә ҡаршы ныҡлы өҫтөнлөк алыр: 41 Әммә ҡурҡһа, йылғанан ситтә лагерь төҙөһә, беҙ уның эргәһенә үтеп инербеҙ һәм уға ҡаршы сығырбыҙ.

42 Хәҙер Йәһүҙиә шишмә эргәһенә килеп еткәс, ул халыҡ яҙмаларын шишмә янында ҡалдырырға мәжбүр итә: кемгә бойороҡ бирә: лагерҙа ҡалырға бер кемде лә ғазаплама, әммә барыһы ла алышҡа килһен, тип бойороҡ бирә.

43 Шулай итеп, ул тәүҙә уларға, ә унан һуңғы барлыҡ кешеләргә үтеп инә: һуңынан бөтә һикәлтә, үҙенән алда ризаһыҙлыҡ белдереп, ҡоралдарын ташлай һәм Карнаймда булған ғибәҙәтханаға ҡаса.

44 Әммә ҡаланы алалар, һәм ғибәҙәтхананы бөтә булғандары менән яндыралар. Шулай итеп Карнайм буйһондорола, улар ҙа Йәһүҙиә алдында тора алмай.

45 Йәһүҙиә Галаад илендә булған бөтә израиллеләрҙе, иң кәмендә бөйөктәрҙән алып, хатта ҡатындарынан, балаларынан, һәм уларҙың әйберҙәрен, бик шәп хужаны йыйып, ахыр сиктә Йәһүҙиә еренә килеп етеүҙәре ихтимал.

46 Хәҙер Эфронға килеп еткәс, унан уң яҡтан да, һул яҡтан да борола алмағандар, әммә уның уртаһынан үтергә кәрәк.

47 Шунан ҡаланан уларҙы һүндерәләр, һәм таштар менән ҡапҡаларҙы туҡтаталар.

48 Шундаупон Йәһүҙиә уларға тыныслыҡ менән ебәргән: "Әйҙәгеҙ, үҙ илебеҙгә инер өсөн үҙ ереңдән үтәйек, һиңә бер кем дә зыян килтермәҫ; йәйәү генә үтеп китәбеҙ: ни тиһәң дә, уға асылмаҫтар ине.

49 Шуға ла Йәһүҙиә бөтә хужаға, һәр ир-егет үҙ палаткаһын үҙе булған ергә ырғытырға тейеш, тип иғлан итергә бойора.

50 Шулай итеп, һалдаттар, ҡаланы ҡулына тапшырғансы, көнө буйы һәм төнө буйы ҡалаға һөжүм итәләр: 51 Шул саҡта ҡылыс сите менән бөтә ир-аттарҙы үлтергән, ҡаланы талаған, шунан табыш алған һәм улар өҫтөнән һәләк булғандар өҫтөнән үткән.

52 Бынан һуң улар Иордания өҫтөнән Бетсанға тиклемге бөйөк тигеҙлеккә сыға.

53 Ә йәһүҙиә артта ҡалғандарҙы йыйып, йәһүҙиә еренә килеп еткәнсе халыҡты өгөтләне.

54 Шуға күрә улар шатлыҡ һәм шатлыҡ менән Сион тауына күтәреләләр, унда янған тәҡдирҙәр тәҡдим итәләр, сөнки уларҙың береһе лә тыныс ҡына ҡайтҡансы үлтермәйҙәр.

55 Хәҙер Галаад ерендә Йәһүҙиә һәм Джонатан, ә Симон Птолемейсҡа тиклем Галилейҙа уның ҡустыһы булған, 56 Иосиф Захариастың улы һәм гарнизон капитандары Азариас уларҙың ҡылған батырлыҡтары һәм һуғыш эштәре тураһында ишетә.

57 Ни өсөн тиһәләр ҙә, әйҙәгеҙ, беҙгә лә исем алайыҡ, беҙҙең турала әйлән-бәйлән булған һикәлтәгә ҡаршы көрәшәйек.

58 Шулай итеп, үҙҙәре менән булған гарнизонға зарядка биргәс, Джамния яғына сығалар.

59 Шунан Горгиас һәм уның кешеләре ҡаланан уларға ҡаршы һуғышырға сыға.

60 Шулай итеп, Йософ менән Азарасты ҡасып, Йәһүҙиә сиктәренә тиклем эҙәрлекләйҙәр: һәм ул көндө Израиль халҡы ике меңгә яҡын кеше һәләк була.

61 Шулай итеп Израиль балалары араһында ҙур ҡолатыу була, сөнки улар Йәһүҙиәгә һәм уның ҡәрҙәштәренә буйһонмайҙар, ә ниндәйҙер ҡыйыулыҡ ҡылырға уйлайҙар.

62 Өҫтәүенә, был ир-егеттәр Израилгә ҡулы менән килтерелгән орлоҡтан килмәгән.

63 Йәһүҙиә кешеһе йәһүҙиә һәм уның ҡәрҙәштәре бөтә Израиль һәм уларҙың исеме ҡайҙа ғына ишетелһә лә, бөтә хитендар алдында ҙур билдәлелек ала; 64 Инсомух, халыҡ уларға шатлыҡлы аккламациялар йыйылғас.

65 Артабан Йәһүҙиә ҡустылары менән юлға сыға, һәм Исауҙың балаларына ҡаршы көньяҡҡа табан һуғыша, унда ул Хевронды һәм уның ҡаласыҡтарын мыҫҡыллай, уның ҡәлғәһен аҫҡа төшөрә һәм башняларҙы яндыра.

66 Шунан филистиҙәр еренә инергә сыға һәм Самария аша үтә.

67 Ул ваҡытта ҡайһы бер руханиҙар яуҙа һәләк булалар, шуның өсөн улар һиҙҙермәй генә һуғышырға сығалар.

68 Шулай итеп Йәһүҙиә Филистиҙәр ерендә Азотҡа мөрәжәғәт итә, уларҙың миһрабын төшөрөп, уларҙың семәрле һүрәттәрен ут менән яндырып, ҡалаларын талағандан һуң, йәһүҙиә еренә кире ҡайта.

6 БҮЛЕК 1 Ул ваҡытта юғары илдәр буйлап сәйәхәт иткән антиох батшаһы, Фарсы илендә Елисей байлығы, көмөшө, алтыны менән дан тотҡан ҡала, тигән һүҙҙәр ишеткән; 2 Һәм унда бик бай ғибәҙәтхана булған, унда алтын япмалары, күкрәк, ҡалҡандар булған, уны Александр, Филипптың улы, гректар араһында беренсе булып хакимлыҡ иткән Македония батшаһы, ҡалдырған.

3 Шунан килеп ҡаланы алырға, уны боҙорға тырыша; әммә ул өлгөрмәне, сөнки улар, иҫкәртеү яһап, ҡаланан, 4 Роза яуҙа уға ҡаршы күтәрелә: шуға ҡасып китә лә, ныҡ ауырлыҡ менән сығып китә һәм Вавилонға ҡайта.

5 Унан да бигерәк, Фарсыстанға Йәһүҙиә еренә ҡаршы сыҡҡан хәрбиҙәрҙе ҡасырға ебәреүҙәре тураһында хәбәр алып килгән кеше килә: 6 Һәм бөйөк көс менән беренсе булып сыҡҡан Лисияны йәһүдтәрҙән ҡыуып сығаралар; һәм уларҙы ҡорал, көс, үҙҙәре юҡ иткән хәрбиҙәр алған табыштарҙы һаҡлау көслө итеп эшләнеләр: 7 Шулай уҡ Иерусалимдағы миһрапҡа ул ҡорған әхлаҡты төшөрөп ҡалдырғандар, шулай уҡ элекке кеүек бейек диуарлы изге урын һәм уның ҡалаһы Бетсура тураһында һөйләгәйҙәр.

8 Хәҙер батша был һүҙҙәрҙе ишеткәс, ғәжәпләнеп, ауырып китте: шунан уны түшәгенә һалды ла ҡайғы-хәсрәт менән ауырып китте, сөнки эҙләгәнсә уға бәлә-ҡаза килмәне.

9 Һәм шунда ул күп көндәр дауам итә: ҡайғыһы көндәнкөн арта бара, һәм ул үлергә тейешлеген иҫәпкә ала.

10 Шунан ул барлыҡ дуҫтарын саҡырҙы ла, уларға әйтте: "Йоҡо минең күҙҙәремдән китте, йөрәгем бик хәстәрлек күрә алмай.

11 Ә мин үҙем менән уйланым: Мин ниндәй бәлә-ҡазаға тарыйым, һәм ул ни тиклем ҙур бәлә-ҡаза, хәҙер шунда! сөнки мин үҙ көсөмдә мул һәм һөйөклө булдым.

12 Әммә хәҙер Йәрүсәлимдә ҡылған яуызлыҡтарҙы, ундағы барлыҡ алтын һәм көмөш һауыттарын алып, йәһүҙиә халҡын сәбәпһеҙ юҡ итергә ебәреүемде хәтерләйем.

13 Шуға күрә ошо сәбәптән минең өҫтөмә ошо мәшәҡәттәр килеп сығыуын, ғәжәйеп ерҙә оло ҡайғы кисереүемде күрәм.

14 Һуңынан ул үҙенең бөтә донъяһы өҫтөнән хакимлыҡ иткән дуҫтарының береһе Филиппты саҡыра, 15 Тажды ла, халатын да, ҡултамғаһын да аҙаҡҡа тиклем улын Антиохус тәрбиәләргә, батшалыҡҡа туҡландырырға тейеш була.

16 Шулай итеп батша Антиохус унда ҡырҡынсы һәм туғыҙынсы йылда вафат була.

17 Хәҙер Лисиас батшаның үлгәнен белгәс, антиохияны уның урынына идара итеү өсөн үҙе йәш сағында тәрбиәләгән улын ҡора һәм уның исемен Евпатор тип атай.

18 Яҡынса был юлы улар башняла израиллеләрҙе изге урын тураһында урап үтәләр, һәм һәр ваҡыт уларҙың зыянын, әрнеүен, нығыныуын эҙләйҙәр.

19 Йәһүҙиә, уларҙы юҡ итергә йыйынып, бөтә халыҡты бергә ҡамауға ала.

20 Шулай итеп улар бергә йыйылалар, йөҙ илленсе йылда уларҙы ҡамауға алалар, һәм ул уларға һәм башҡа двигателдәргә ҡаршы атыу өсөн тауҙар эшләй.

21 Ҡамауҙа ҡалғандарҙың ҡайһы берҙәре Хоубейт ҡамауға эләгә, уларға Израилдең ҡайһы бер динһеҙ кешеләре ҡушыла: 22 Ә батша янына барып: "Хөкөм ҡарарын үтәү, ҡәрҙәштәребеҙҙән үс алыу күпмегә һуҙылыр?

23 Беҙ атайығыҙға хеҙмәт итергә, үҙебеҙҙә булғанса эшләргә, уның әмерҙәренә буйһонорға әҙер инек; 24 Бының өсөн улар башняны ҡамауға ала, һәм беҙҙән ситләшә: өҫтәүенә, күптәребеҙ уларҙы яҡтыртып, мираҫыбыҙҙы боҙҙо.

25 Беҙгә ҡаршы ғына түгел, үҙ сиктәренә лә ҡул һуҙманылар.

26 Иерусалимдағы башняны ҡамауға алалар: изге урын да, Бетсура ла нығытҡан.

27 Әгәр ҙә һеҙ уларға тиҙ генә ҡамасауламаһаң, уларҙан да ҙурыраҡ эштәр башҡарасаҡтар, һин дә улар менән идара итә алмаҫһың.

28 Хәҙер батша быны ишеткәс, асыулана һәм бөтә дуҫтарын, уның армияһы капитандарын, атты етәкләгәндәрҙе бергә йыя.

29 Уға шулай уҡ башҡа батшалыҡтарҙан, ә диңгеҙ ярҙарынан ялланған һалдаттар төркөмө килә.

30 Шулай итеп, уның армияһының һаны йөҙ мең футзал, ә егерме мең һыбайлы, яуҙа ике-утыҙ фил күнегелгән.

31 Былар Идумая аша үтәләр һәм Бетсураға ҡаршы сығалар, һуғыш двигателдәрен эшләп, күп көндәргә һөжүм итәләр; әммә Улар Бетсуранан сығып, уларҙы ут менән яндыра, ҡыйыу һуғыша.

32 Был йәһүҙиә башнянан төшөп ҡала һәм Батзахариаста батша лагерына ҡаршы сыға.

33 Ул саҡта бик иртә күтәрелгән король хужабикәһе менән Батзахариас яғына аяуһыҙ бара, унда уның ғәскәре уларҙы һуғышҡа әҙер итә һәм торбалар яңғырата.

34 Ә ахыр сиктә филдәрҙе һуғышырға этәреүе ихтимал, уларға йөҙөм һәм муйыл ҡанын түккәндәр.

35 Унан да бигерәк, улар йәнлектәрҙе ғәскәрҙәр араһында бүләләр, һәм һәр фил өсөн мең кеше тәғәйенләйҙәр, улар почта пальтоһы менән ҡоралланған һәм баштарына баҡыр шлем менән; бынан тыш, һәр йәнлек өсөн иң яҡшы биш йөҙ һыбайлы билдәләнгән.

36 Был һәр осраҡҡа әҙер ине: йәнлек ҡайҙа ғына барһа ла, йәнлек нисек кенә китһә лә, унан да китмәнеләр.

37 Ә йәнлектәр өҫтөндә көслө ағас башнялар торған, улар һәр береһен ҡаплаған һәм уларға ҡулайламалар менән ураҙа тотҡан: шулай уҡ һәр ике-утыҙ көслө ир-атҡа, уның менән идара иткән индеецтар менән бер рәттән, улар менән һуғышҡан.

38 Һыбайлыларҙың ҡалдыҡтарына килгәндә, уларҙы ошо яҡҡа һәм хужаның ике яғына ҡуйып, уларға нимә эшләргә кәрәклеген билдәләр бирәләр һәм сафтар араһында бөтә яҡҡа ла ылыҡтыралар.

39 Хәҙер алтын һәм баҡыр ҡалҡандарында ҡояш балҡығас, тауҙар шунда ялтырап, ут лампалары кеүек балҡыны.

40 Шулай итеп, батша армияһының бер өлөшө бейек тауҙарға тарала, ә аҫтағы үҙәндәрҙә улар имен-аман һәм тәртиптә йөрөйҙәр.

41 Ни өсөндөр уларҙың күплегенең тауышын ишеткәндәрҙең барыһы ла, компаньондың маршы, жгут һыҙлауы ла күсерелә: сөнки армия бик бөйөк һәм ҡеүәтле була.

42 Шунан Йәһүҙиә һәм уның хужабикәһе яҡын юлға сығалар һәм һуғышҡа инәләр, батша армияһында алты йөҙ кеше һәләк була.

43 Элеазар, Саваран фамилиялы, батша жгуты менән ҡоралланған йәнлектәрҙең береһенең башҡаларҙан юғарыраҡ булыуын һәм батшаның уның өҫтөндә булыуын күҙҙә тотоп, 44 Үҙен хәүеф аҫтына ҡуйығыҙ, ахыр сиктә ул үҙ халҡын еткерә алыр ине һәм уға мәңгелек исем бирер ине: 45 Шуның өсөн алыш уртаһында ҡыйыу йүгереп килеп, уң яҡтан һәм һулдан үлте, ике яҡтан да унан айырылдылар.

46 Шулай килеп сыҡҡас, ул фил аҫтына инеп, аҫтына ырғытты ла уны үлтерҙе: шунан фил уның өҫтөнә ҡоланы, һәм шунда үлде.

47 Батшаның көсөн һәм уның көстәренең көс ҡулланыуын күргән ҡалған йәһүдтәр Хоубейт уларҙан ситләшә.

48 Шунан батша ғәскәре йәрүсәлимгә уларҙы ҡаршы алырға сыға, батша йәһүҙиәгә ҡаршы һәм Сион тауына ҡаршы палаткаларын ырғыта.

49 Әммә улар менән Бетсурала солох төҙөгән: сөнки улар ҡаланан сыҡҡан, сөнки унда ҡамауҙа ҡалырлыҡ виктуалдары булмағанлыҡтан, был ергә ял йылы булған.

50 Шулай итеп батша Бетсураны ала һәм уны һаҡлап ҡалыр өсөн шунда гарнизон ҡуя.

51 Изге урынға килгәндә, ул уны күп көндәр ҡамауға ала: һәм унда ут һәм таш ҡойоу өсөн двигателдәр һәм приборҙар менән артиллерия, дартс һәм һылтанмалар ҡойоу өсөн киҫәктәр ҡуя.

52 Уопон шулай уҡ двигателдәренә ҡаршы двигателдәр эшләгәндәр һәм оҙайлы миҙгел алышта тотҡандар.

53 Шулай ҙа, ниһайәт, уларҙың һауыттары виктуаль булмаған, (бының өсөн етенсе йыл булған, ә йәһүҙиҙәрҙән килтерелгән йәһүҙиәлә улар магазин ҡалдыҡтарын ашаған;)

54 Изге урында бик аҙҙар ҡалды, сөнки аслыҡ уларға ҡаршы шул тиклем өҫтөнлөк бирҙе, улар үҙҙәрен, һәр ирегетте үҙ урынына таратырға наҙлы ине.

55 Ул ваҡытта Лисиас, антиох батша йәшәгән филипп, батша булыр өсөн, үҙенең улы Антиохусты тәрбиәләү өсөн тәғәйенләгән, тигән һүҙҙәр ишетә.

56 Фарсы һәм Киң мәғлүмәт сараларынан кире ҡайтарыла, батшаның хужабикәһе лә уның менән китә, һәм ул эштәрҙең ҡарарын үҙенә алырға тырыша.

57 Шуға күрә ул ашығыс рәүештә барҙы ла батшаға, хужаның һәм ротаның капитандарына әйтте: "Беҙ көн һайын тарҡалабыҙ, ә виктуалдарыбыҙ бәләкәй генә, ә беҙ ҡамауҙа ҡалған урын көслө, батшалыҡ эштәре беҙҙең өҫтөбөҙҙә ята: 58 Шуға күрә әйҙәгеҙ, хәҙер ошо ирҙәр менән дуҫ булайыҡ, улар менән дә, бөтә милләттәре менән дә татыулыҡ урынлаштырайыҡ; 59 Һәм улар менән, элекке кеүек, закондарынан һуң йәшәргә, тип килешеү яһарға: сөнки улар риза түгел, һәм беҙ уларҙың закондарын юҡҡа сыҡҡанға күрә ошоларҙың барыһын да эшләнек.

60 Батша һәм кенәздәр ҡәнәғәт булалар: шуға күрә ул уларға солох төҙөргә ебәрә; һәм шуның менән риза булдылар.

61 Шулай уҡ батша һәм кенәздәр уларға ант бирәләр: шунан улар ныҡлы тороштан сығалар.

62 Шунан батша Сион тауына инә; әммә урындың көсөн күргәс, антын боҙҙо ла стенаны урап үтергә бойорҙо.

63 Шунан һуң ул бар көсөн һалып китә һәм Антиохияға ҡайта, унда Филиппты ҡала оҫтаһы тип таба: шуға күрә уға ҡаршы һуғыша, ҡаланы көс менән ала.

7-СЕ БҮЛЕК 1 Йөҙ-илле йыл эсендә Селевкустың улы Деметриус Римдан сығып китә һәм бер нисә ир-егет менән диңгеҙ яры буйындағы ҡалаға килеп етә һәм шунда хакимлыҡ итә.

2 Ата-бабаларының һарайына ингәндә, тап уның көстәре Антиохус менән Лисияны үҙенә алып ҡайтырға мәжбүр була.

3 Шунан, быны белгәс, уларҙың йөҙөн күрмәйем, тине.

4 Шулай итеп, хужабикә уларҙы еңгән. Хәҙер Димитрий батшалығы тәхетенә ултырғас, 5 Уға Израилдең бөтә яуыз һәм яуыз кешеләре килә, уларҙың капитаны өсөн юғары рухани булырға теләгән Алцим була: 6 Һәм улар халыҡты батшаға ғәйепләп, Йәһүҙиә һәм уның ҡустылары барлыҡ дуҫтарыңды мыҫҡыллап, беҙҙе үҙ еребеҙҙән ҡыуып сығарҙылар, тинеләр.

7 Шуға күрә хәҙер һеҙ ышанып тапшырған кешене ебәрегеҙ, һәм уны ебәрегеҙ һәм арабыҙҙа, батша ерендә ниндәй гауптвахта яһағанын күрһен, уларға ярҙам иткәндәрҙең барыһын да язаға тарттырһын.

8 Шунан батша батшаның дуҫы Бакхидесты һайлай, ул һыу баҫыуҙан тыш хакимлыҡ итә, батшалыҡта бөйөк кеше була һәм батшаға тоғро була, 9 Һәм ул юғары рухани иткән яуыз Алцимус менән ебәрә һәм Израиль балаларынан үс алырға бойора.

10 Шулай итеп улар юлға сығалар һәм ҙур көс менән Йәһүҙиә еренә киләләр, унда йәһүҙиәгә һәм уның ҡәрҙәштәренә алдаҡсы килешле һүҙҙәр менән хәбәрселәр ебәрәләр.

11 Әммә һүҙҙәренә бер ниндәй ҙә ҡоллоҡ бирмәнеләр; сөнки улар бөйөк көс менән килгәндәрен күргәндәр.

12 Унан һуң, ғәҙеллек талап итер өсөн, Алцимусҡа һәм Бакчидесҡа яҙылыусылар компанияһын йыялар.

13 Хәҙер ассайдтар Израиль балалары араһында беренсе булып улар араһында тыныслыҡ урынлаштырыуға ынтыла: 14 Сөнки улар, Һарун орлоғо руханийы, был армия менән киләләр, һәм ул беҙгә бер ниндәй ҙә насарлыҡ эшләмәйәсәк.

15 Шуға күрә ул уларға тыныс ҡына ыуылдырыҡ сәсә һәм, һеҙгә лә, дуҫтарығыҙға ла зыян килтермәйәсәкбеҙ, тип, уларҙан һаҡ булығыҙ.

16 Шупон уға ышанған: нишләптер ул уларҙан өс ҡамсылы ирҙәрҙе алып, бер көндә, яҙған һүҙҙәре буйынса, үлтергән, 17 Изгеләреңдең итен ташлағандар, йәрүсәлим тураһында ҡандарын түккәндәр, ерләргә лә булмағандар.

18 Ни өсөн уларҙан ҡурҡыу һәм ҡурҡыу тойғоһо барлыҡ халыҡҡа ла төштө, улар: «Уларҙа хәҡиҡәт тә, тәҡүәлек тә юҡ; сөнки улар үҙҙәре төҙөгән килешеүҙе һәм антты боҙған.

19 Бынан һуң Бакчидты Йәрүсәлимдән сығарып ебәрә һәм Безеттағы палаткаларын ырғыта, унда үҙенән баш тартҡан бик күп ир-егеттәрҙе, шулай уҡ ҡайһы бер кешеләрҙе ебәрә һәм алып китә, уларҙы үлтергәс, оло соҡорға ташлай.

20 Шунан ул илде Алцимусҡа тапшыра һәм үҙе менән уға ярҙам итеү көсөн ҡалдыра: шуға күрә Бакхидес батша янына китә.

21 Әммә Альцим юғары руханилыҡҡа дәғүә итә.

22 Йәһүҙиә ерен үҙ власына алғас, Израилдә ҙур зыян күргән мәшәҡәтле халыҡ уға мөрәжәғәт итә.

23 Хәҙер Йәһүҙиә Алцимустың һәм уның компанияһының израиллеләр араһында ҡылған бөтә бәлә-ҡазаларын күргәс, хатта һикһәндән дә юғарыраҡ, 24 Ул Йәһүҙиәнең бөтә ярҙарына сыға һәм, илгә сыҡмаһын өсөн, унан баш тартҡандарынан үс ала.

25 Икенсе яҡтан, Альцимус Йәһүҙиәнең һәм уның компанияһының өҫтөнлөгөн күреп, уларҙың көсөн үтәй алмауын белгәс, ул тағы ла батша янына барып, ҡулынан килгәндең барыһын да әйтә.

26 Шунан король үҙенең хөрмәтле кенәздәренең береһе Булған Никанораны, халыҡты юҡ итергә бойороҡ менән, Израилгә үлемесле нәфрәт менән яла ялған кешене ебәрә.

27 Никанор Йәрүсәлимгә ҙур көс менән килә; һәм Йәһүҙиәгә һәм уның ҡустыларына алдап дуҫтарса һүҙҙәр әйтеп ебәрҙеләр, әйтерһең дә, 28 Минең менән һеҙҙең арағыҙҙа алыш булмаһын; Мин бер нисә ир менән килермен, һеҙҙе тыныслыҡта күрермен.

29 Шуға күрә Ул Йәһүҙиә янына килгән, һәм улар бербереһен тыныс сәләмләгән. Дошмандар Йәһүҙиәне көс ҡулланып тартып алырға әҙер булған.

30 Йәһүҙиәгә билдәле булғандан һуң, уның янына алдашыу менән килеүе, унан ҡурҡыуы, йөҙөн башҡаса күрмәүе билдәле булған.

31 Никанор, кәңәше табылғанын күргәс, Капхарсаламанан ситтә йәһүҙиҙәргә ҡаршы һуғышырға сыға: 32 Никанор яғы биш меңгә яҡын кеше һәләк булған, ә ҡалғандары Дауыт ҡалаһына ҡасҡан.

33 Бынан һуң Никанор Сион тауына тиклем барып етә, изге урындан ҡайһы бер руханиҙар һәм халыҡтың ҡайһы бер аҡһаҡалдары сыға, уны тыныс ҡына сәләмләй, батшаға тәҡдим ителгән янған ҡорбанды түгеү өсөн.

34 Әммә ул уларҙы мыҫҡыллап көлдө лә, оятһыҙ рәүештә мыҫҡыл итте лә, ғорурланып ырғытты, 35 Йәһүҙиәне һәм уның хужабикәһен хәҙер ҡулыма килтермәһәләр, тағы ла именлектә килһәм, ошо йортто

яндырасаҡмын: һәм шуның менән ул ҙур ярһып сығып китте.

36 Шунан руханиҙар инеп, миһрап һәм ғибәҙәтхана алдында тороп, илап илап, әйтеп торҙолар, 37 Һин, Эй Раббым, был йортто үҙеңдең исемең менән аталырға һәм халҡыңа доға ҡылыу һәм үтенес йорто итеп һайлағанһың: 38 Был кешенән һәм уның хужабикәһенән үс алып, ҡылыс менән ҡолап төшөп китегеҙ: көфөрлөктәрен иҫегеҙгә төшөрөгөҙ һәм артабан дауам итмәүҙәрен кисерегеҙ.

39 Шулай итеп, Никанор Йәрүсәлимдән сығып китә һәм Бетхорондағы палаткаларын ырғыта, унда уның менән Сүриәнән хужабикә таныша.

40 Әммә Йәһүҙиә Адасала өс мең кеше менән шайба һуға, һәм шунда доға ҡыла, әйтә, 41 Эй Раббым, ассирийҙар батшаһынан ебәрелгәндәр, көфөрлөккә бирелгәс, фәрештәң сығып, йөҙ дүрт ҡамсы һәм уларҙың биш меңен һөртөп ебәргән.

42 Беҙҙең алда ошо хужаны юҡ итегеҙ, ҡалғандар уның һинең изге урынға ҡаршы көфөрлөк менән һөйләгәнен белһен һәм уны яуызлығы буйынса хөкөм итһен.

43 Шулай итеп, айҙың ун өсөнсө көнөндә хужалар алышҡа ҡушыла: әммә Никанорҙың хужаһы ризаһыҙлыҡ белдерә, һәм ул үҙе алышта беренсе тапҡыр үлтерә.

44 Хәҙер Никанорҙың хужабикәһе уның үлтерелгәнен күргәс, ҡоралдарын ташлап ҡасалар.

45 Шунан улар артынан бер көнлөк сәйәхәт артынан, Адасанан Ғәзәргә тиклем эҙәрлекләйҙәр, торбалары менән улар артынан сигнализация яңғырай.

46 Йәһүҙиәнең бөтә ҡалаларынан сығып, уларҙы ябалар; эҙәрлекләгәндәрен кире бороп, барыһы ла ҡылыс менән һәләк булһын өсөн, уларҙың береһе лә ҡалмаһын өсөн.

47 Һуңынан табыштарҙы, йыртҡысты алып, Никанорстың башын, уң ҡулын һөртөп алалар, ул уны шул тиклем ғорурлыҡ менән һуҙып алып китә һәм Йәрүсәлим яғына аҫып ҡуя.

48 Бының өсөн халыҡ бик шатланды, һәм улар был көндө оло шатлыҡ көнөн тотто.

49 Адарҙың ун өсөнсө кешеһе булып, улар был көндө йыл һайын тоторға бойорҙо.

50 Шулай итеп, Йәһүҙиә ере бер аҙ ял иткән.

8-СЕ БҮЛЕК 1 Хәҙер йәһүҙиә римлеләр тураһында ишеткән, улар ҡөҙрәтле һәм ҡыйыу кешеләр булған, мәҫәлән, үҙҙәренә ҡушылғандарҙың барыһын да яратып ҡабул итерҙәр һәм үҙҙәренә килгәндәрҙең барыһы менән дә берҙәмлек лигаһы төҙөрҙәр ине; 2 Һәм улар оло баһалы ир-егеттәр ине. Шулай уҡ уларға һуғыштары һәм галатлылар араһында ҡылған аҫыл ғәмәлдәре, уларҙы нисек яулап алыуҙары һәм хөрмәткә килтереүҙәре тураһында һөйләнеләр; 3 Ә Испания илендә көмөш һәм алтын рудниктарын еңгән өсөн нимә эшләгәндәр; 4 Һәм үҙҙәренең сәйәсәте һәм түҙемлеге менән, уларҙан бик алыҫ булһалар ҙа, бөтә урынды яулап алғандар; һәм уларға ҡаршы ерҙең бөтөн өлөшөнән килгән батшалар ҙа, уларға ризаһыҙлыҡ белдергәнсе, ҙур ҡолатыу бүләк иткәндәр, ҡалғандары уларға йыл һайын хөрмәт күрһәткәндәр: 5 Бынан тыш, улар Филипп менән Ситимдар батшаһы Персейҙы үҙҙәренә ҡаршы күтәргән һәм уларҙы еңгән башҡа кешеләр менән нисек яратмағандар:

6 Нишләп антиохия азияның бөйөк батшаһы, йөҙ егерме филле, һыбайлылар, арбалар һәм бик бөйөк армия менән алышта уларға ҡаршы сыҡҡан; 7 Һәм уны нисек тере килеш алып киттеләр, һәм ул һәм уның артынан хакимлыҡ иткән кешеләр ҙур хөрмәт күрһәтергә, тотҡондарға бирергә, килешелгәнде бирергә, тигән килешеү төҙөнөләр.

8 Һиндостан иле, Киң мәғлүмәт саралары, Лидия һәм унан алған һәм король Эуменесҡа биргән иң яҡшы илдәр: 9 Гректар нисек килеп уларҙы юҡ итергә ҡарар иткән; 10 Һәм, белемгә эйә булып, уларға ҡаршы билдәле бер капитан ебәреүҙәрен һәм улар менән һуғышып, уларҙың күбеһен үлтергәндәрен, ҡатындарын һәм балаларын әсирлеккә алып китеүҙәрен, уларҙы талауҙарын, ерҙәрен баҫып алыуҙарын, ныҡлы тотҡаларын тартып алыуҙарын һәм бөгөнгө көнгә тиклем үҙҙәренең хеҙмәтселәре булыуҙарын: 11 Уға, башҡа батшалыҡтарҙы һәм ислеләрҙе нисек юҡ итеүҙәре һәм уларҙың хакимлығы аҫтына алып ҡайтыуҙары тураһында һөйләнеләр; 12 Әммә дуҫтары менән, мәҫәлән, уларға таянып, улар дуҫлыҡ һаҡлаған: һәм уларҙың исеме тураһында ишеткәндәрҙең барыһы ла уларҙан ҡурҡҡанлыҡтан, алыҫта ла, яҡында ла батшалыҡтарҙы яулап алғандар: 13 Шулай уҡ батшалыҡта кемгә ярҙам итерҙәр, шул хакимлыҡ итерҙәр; һәм тағы кемде күсереп ултыртырҙар ине: ниһайәт, улар бик ҡалҡып сыҡты: 14 Бының өсөн уларҙың береһе лә таж кеймәгән йәки көрән төҫкә буялмаған, шуның менән ҙурайтылыр: 15 Бынан тыш, улар үҙҙәренә сенат йортон нисек эшләгәндәр, унда көн һайын советта өс йөҙ егерме ир-егет ултырған, һәр ваҡыт халыҡ өсөн кәңәшләшкәндәр, аҙағына тиклем уларға заказ бирелеүе ихтимал: 16 Һәм улар йыл һайын үҙ хөкүмәтен бөтә ил өҫтөнән хакимлыҡ иткән бер кешегә йөкмәтә, һәм барыһы ла уға буйһона, улар араһында көнләшеү ҙә, эммуляция ла булмай.

17 Ошоларҙы иҫәпкә алып, Йәһүҙиә Эвполемды Иоанндың улы, Аккостың улы Ясонды һәм Элеазарҙың улы Ясонды һайлай һәм уларҙы Римға ебәрә.

18 И мыжыҡты уларҙан алырҙар тип уларға ярҙам итер өсөн; сөнки улар гректар батшалығының Израилде хеҙмәт менән ҡыҫырыҡлауын күргәндәр.

19 Шуға күрә римгә юлланалар, был бик шәп сәйәхәт була, һәм сенатҡа киләләр, унда ыуылдырыҡ сәсәләр һәм әйтәләр.

20 Йәһүҙиә Маккабей ҡәрҙәштәре һәм йәһүдтәр халҡы менән беҙҙе һеҙгә, һеҙҙең менән конфедерация һәм татыулыҡ урынлаштырырға, конфедерацияларығыҙҙы һәм дуҫтарығыҙҙы теркәргә ебәрҙе.

21 Шулай итеп, был мәсьәлә римлеләрҙе ҡыуандырҙы.

22 Сенат ҡабаттан баҡыр баҡыр таблицаларҙа яҙып, Иерусалимға ебәргән эпистлдың күсермәһе: 23 Римлеләргә лә, йәһүд халҡына ла, диңгеҙҙә лә, ҡоро ерҙә лә мәңгегә яҡшы уңыштар: ҡылыс менән дошман да уларҙан алыҫ тора, 24 Римлеләргә йәки уларҙың конфедераттарына бөтә хакимлығы дауамында беренсе булып һуғыш килһә, 25 Йәһүдтәр уларға бөтә йөрәктәре менән ярҙам итер: 26 Римлеләргә яҡшы булып күренгәнсә, уларға һуғыш алып барған, йә виктуалдар, ҡорал, аҡса йәки караптар менән ярҙам иткән бер нәмә лә бирмәҫтәр; әммә улар бер нәмә лә алмайынса килешеүҙәрен һаҡлап ҡалырға тейеш.

27 Шулай уҡ, йәһүдтәр милләтенә һуғыш беренсе урынға сыҡһа, римлеләр уларға бөтә йөрәктәре менән ярҙам итерҙәр.

28 Уларға ҡаршы ҡатнашҡан виктуалдәр ҙә бирелмәй, ҡорал да, аҡса ла, караптар ҙа римлеләргә яҡшы булып күренгән кеүек тойола; әммә улар килешеүҙәрен, һәм быны алдамайынса һаҡлаясаҡтар.

29 Был мәҡәләләр буйынса римлеләр йәһүд халҡы менән килешеү төҙөнөләр.

30 Хоубейт, әгәр артабан теге йәки был яҡ нимәнелер өҫтәү йәки кәметеү өсөн йыйылырға уйлаһа, улар быны үҙ күңеленән эшләй ала, ә нимә өҫтәһәләр ҙә, тартып алһалар ҙа ратификацияланасаҡ.

31 Димитрий йәһүдтәргә ҡылған яуызлыҡтарҙы ҡуҙғатҡанда, беҙ уға былай тип яҙҙыҡ: "Ни өсөн һин һинең иебеңде дуҫтарыбыҙға ауыр һалдың һәм йәһүдтәрҙе конфедерацияланың?

32 Әгәр һеҙгә тағы ла зарланһалар, беҙ уларға ғәҙеллек ҡылырбыҙ, диңгеҙҙә лә, ҡоро ерҙә лә һинең менән һуғышырбыҙ.

9 БҮЛЕК 1 Бынан тыш, Деметриус Никанорҙың һәм уның хужабикәһенең яуҙа үлтерелеүен ишеткәс, Икенсе тапҡыр Бакчидес менән Алцимды Йәһүҙиә еренә ебәрә, һәм улар менән хужаның төп көсө: 2 Галгалаға алып барыусы юлдан барған һәм Арбелалағы Масалот алдында палаткаларын ырғытҡан һәм уны еңгәндән һуң күп кешене үлтергән.

3 Шулай уҡ йәрүсәлимгә тиклем лагерға ултыртҡан йөҙ илле һәм икенсе йылдың беренсе айы: 4 Улар, егерме мең йәйәүле һәм ике мең һыбайлы менән, береяға китәләр.

5 Хәҙер Йәһүҙиә Элеасаға палаткаларын ырғытҡан, ә уның менән өс мең ир-егет һайлаған: 6 Икенсе армияның күплеген уға шул тиклем бөйөк күргәндәр ҡурҡыу тойғоһо менән тулған; шунан күптәр үҙҙәрен хужанан сығарҙы, йоҡоһоҙлоҡ һигеҙ йөҙ кешенән башҡа торманы.

7 Шуға күрә Йәһүҙиә хужабикәһенең ҡасып китеүен, алыштың уға баҫыуын күргәс, уны бик ныҡ борсой, һәм бик ныҡ хафалана, сөнки уларҙы бергә йыйырға ваҡыты булмай.

8 Шуға ҡарамаҫтан, ул: "Әйҙәгеҙ, барлыҡҡа киләйек һәм дошмандарыбыҙға ҡаршы сығайыҡ, әгәр перадвенция булһа, беҙ улар менән һуғыша алырбыҙ.

9 Ләкин уны, беҙ бер ҡасан да булдыра алмаясаҡбыҙ, тип мыҫҡыл иттеләр: әйҙәгеҙ, хәҙер үҙ ғүмеребеҙҙе ҡотҡарайыҡ, артабан ҡәрҙәштәребеҙ менән ҡайтып, уларға ҡаршы көрәшәсәкбеҙ: сөнки беҙ аҙ.

10 Йәһүҙиә әйтте: "Алла миңә был эште башҡарырға һәм уларҙан ҡасырға тыйҙы: ваҡытыбыҙ етһә, ҡәрҙәштәребеҙ өсөн иркәләп үләйек, намыҫыбыҙҙы буямайыҡ.

11 Ошоноң менән Бакчидтарҙың хужабикәһе палаткаларынан сыға һәм уларға ҡаршы тора, уларҙың һыбайлылары ике ғәскәргә бүленә, ә уларҙың һыңарҙары һәм уҡсылары хужа алдына сыға һәм улар барыһы ла ҡеүәтле кешеләр була.

12 Бакчидесҡа килгәндә, ул уң ҡанатта була: шуға күрә хужа ике өлөшкә яҡын һыҙғыра һәм уларҙың торбаларын яңғырата.

13 Улар йәһүҙиә яғынан да, хатта, һуғыштарҙың шаушыуынан ер тетрәнһен өсөн, торбаларын да яңғыраттылар, һәм алыш иртәндән төнгә тиклем дауам итте.

14 Хәҙер Йәһүҙиә Бакчидестың һәм уның армияһының көсө уң яҡта торғанын аңлағас, бөтә ҡаты кешеләрҙе үҙе менән алып китә,

15 Уң ҡанатын боҙоп, уларҙы Азот тауына тиклем эҙәрлекләгәндәр.

16 Әммә һул ҡанаттан уң ҡанаттарының яраҡһыҙ булыуын күргәс, улар Йәһүҙиәгә һәм уның янында булғандарға артынан эйәреп, арттан үксәһенә ныҡ итеп баҫып торалар: 17 Шупондың алышы ауыр була, йоҡоһоҙлоҡ ике яҡтан да күп кеше һәләк була. Шулай уҡ 18 йәһүҙиә үлтерелә, ә ҡалдыҡтары ҡаса.

19 Шунан Джонатан менән Симон Йәһүҙиәне ҡустыларын алып китәләр, һәм уны Модинда аталарының сепульхраһына ерләйҙәр.

20 Унан да бигерәк, уны мыҫҡыл иттеләр, һәм бөтә Израиль уның өсөн ҙур ҡайғы кисерҙеләр, күп көндәр ҡайғырттылар, тиҙәр, 21 Израилде нисек батыр кеше ҡолаған!

22 Йәһүҙиәгә һәм уның һуғыштарына ҡағылышлы башҡа нәмәләргә, уның ҡылған аҫыл ғәмәлдәренә, бөйөклөгөнә килгәндә, улар яҙылмаған: сөнки улар бик күп булған.

23 Хәҙер йәһүҙиә үлгәндән һуң яуыздар Израилдең бөтә ярҙарына башын һала башлайҙар, һәм унда бөтә яуызлыҡ барлыҡҡа килә.

24 Ул замандарҙа ла бик ҙур аслыҡ булған, шуға күрә ил фетнә күтәреп, улар менән киткән.

25 Шунан Бакчидес яуыздарҙы һайлай һәм уларҙы илдең хужалары итә.

26 Һәм улар һорау алып, Йәһүҙиәнең дуҫтарын эҙләй, һәм уларҙы Бакчидесҡа алып киләләр, улар үс алалар һәм, шуға ҡарамаҫтан, ҡулланалар.

27 Израилдә лә ҙур афәт булған, улар араһында пәйғәмбәр күренмәгән ваҡыттан бирле ундай хәл булмаған.

28 Шуның өсөн Йәһүҙиәнең бөтә дуҫтары бергә йыйыла һәм Джонатанға әйтә, 29 Ҡустығыҙ Йәһүҙиә үлгәндән алып дошмандарыбыҙға, Бакчидесҡа, беҙгә дошман булған милләтебеҙгә ҡаршы сығырлыҡ уның кеүек кешебеҙ юҡ.

30 Хәҙер беҙ һеҙҙе, алыштарыбыҙ менән көрәшһен өсөн, уның урынына беҙҙең кенәз һәм капитан итеп һайланыҡ.

31 Ошоноң менән Джонатан идаралыҡты үҙ өҫтөнә ала һәм ҡустыһы Йәһүҙиә урынына күтәрелә.

32 Әммә Бакчидес белем алғас, уны үлтерергә тырыша 33 Һуңынан Джонатан һәм Симон уның ҡустыһы һәм уның янында булғандарҙың барыһы ла, быны күреп, Теко ҡырағайлығына ҡасалар һәм ашхар бассейны һыуы янында палаткаларын ырғыталар.

34 Бакчидес был хәлде аңлағас, ул бөтә хужабикәһе менән Иорданияға табан килеп инә.

35 Хәҙер Джонатан халыҡ капитаны ҡустыһы Джонды дуҫтарына набаттарға доға ҡылырға ебәргән.

36 Әммә Джамбриҙың балалары Медабанан сығып, Яхъяны һәм уның бар нәмәһен алып китәләр һәм уның менән юлға сығалар.

37 Джонатан менән Симонға уның ҡустыһына Джамбриҙың балалары ҙур никахҡа инеүе һәм Надабатанан кәләште ҙур поезд менән алып ҡайтыуы тураһында хәбәр килгәс, Чанаандың бөйөк кенәздәренең береһенең ҡыҙы була.

38 Шуға күрә улар ҡустыһы Яхъяны иҫтәренә төшөрөп, өҫкә күтәрелеп, тау йәшеренгән: 39 Унда күҙҙәрен күтәреп ҡаранылар ҙа, ҡаранылар ҙа, бик күп адо һәм ҙур вагон булды: ә кейәү, ә уның дуҫтары һәм ҡәрҙәштәре, уларҙы барабандар, музыка ҡоралдары, бик күп ҡоралдар менән ҡаршы алырға сыҡты.

40 Шунан Джонатан һәм уның менән булғандар амбушюрала ятҡан ерҙән уларға ҡаршы күтәреләләр һәм

уларҙы шундай итеп ҡыралар, сөнки күптәр һәләк була, ә ҡалдыҡ тауға ҡаса, һәм улар бөтә табыштарын ала.

41 Шулай итеп никах матәмгә әүерелә, ә уларҙың клодының шау-шыуы мыҫҡыллауға әйләнә.

42 Шулай итеп, ағаһының ҡанынан тулыһынса үс алғас, йәнә Иордания һаҙлығына мөрәжәғәт итәләр.

43 Хәҙер Бакчидес бының тураһында ишеткәс, ул аббатлыҡ көнөндә Иордания ярҙары янына ҙур көс менән килә.

44 Һуңынан Джонатан үҙенең компанияһына әйтте: "Әйҙәгеҙ, хәҙер өҫкә күтәрелеп, тормошобоҙ өсөн көрәшәйек, сөнки ул беҙҙең менән элекке кеүек көндәнкөн тормай: 45 Сөнки, күрәһең, алыш беҙҙең алдыбыҙҙа ла, артта ла бара, иордан һыуы ошо яҡтан да, шул яҡтан да, һаҙлыҡ та, ағас та, беҙгә лә ситкә тайпылырға урын юҡ.

46 Ни өсөн һин хәҙер күккә илайһың, дошмандарың ҡулынан ҡотолоуың ихтимал.

47 Ошоноң менән улар алышҡа ҡушыла, һәм Джонатан Бакчидесҡа һуғыу өсөн ҡулын һуҙып ебәрә, әммә ул унан кире борола.

48 Һуңынан Джонатан һәм уның менән булғандар Иорданияға һикереп инәләр һәм икенсе ярға йөҙөп сығалар: икенсеһе Иордания өҫтөнән уларға үтеп инмәй.

49 Шулай итеп, ул көндө Бакчидес яғына меңгә яҡын кеше һәләк була.

50 Һуңынан Бакчидесты Йәрүсәлимгә ҡайтара һәм Йәһүҙиәләге көслө цитаталарҙы йүнәтә; Форт Иерихо, Эммаус, Бетхорон, Бетхорон, Һәм Темната, Фаратони һәм Тапхонда, ул бейек диуарҙар, ҡапҡалар һәм рәшәткәләр менән нығына.

51 Ә уларҙа Израилгә яманлыҡ ҡылһын өсөн гарнизон ҡуя.

52 Ул шулай уҡ Бетсура ҡалаһын, Ғәзәрҙе, башняны нығыта, уларға көстәр ҡуя, виктуалдар менән тәьмин итә.

53 Бынан тыш, ул илдәге баш ирҙәрҙең улдарын аманатҡа ала һәм йәрүсәлимдәге башняға һаҡларға ҡуя.

54 Бынан тыш, йөҙ илле һәм өсөнсө йыл эсендә, икенсе айҙа, Алцимус ғибәҙәтхананың эске һарайы стенаһын аҫҡа төшөрөргә бойора; пәйғәмбәрҙәрҙең әҫәрҙәрен дә төшөрөп ҡалдырған 55 Алцим бәләгә тарый, һәм уның аяҡ кейеме ҡамасаулай: сөнки ауыҙы туҡтатыла, һәм уны, бер нәмә лә һөйләшмәҫ өсөн, бер нәмә лә һөйләмәй, йортона ҡағылышлы бойороҡ та бирмәҫ өсөн, пальма менән алып китәләр.

56 Шулай итеп, Алцим ул ваҡытта ҙур ғазап менән вафат була.

57 Хәҙер Бакхидес Алцимдың үлгәнен күргәс, батшаға кире ҡайта: йәһүҙиә ере ике йыл ял итә.

58 Ул саҡта бөтә динһеҙ ир-егеттәр совет үткәрә, Бэтмен, Джонатан һәм уның компанияһы имен, һәм улар хәстәрлек күрмәй тора: шуға күрә беҙ Бакчидесҡа хет килтерәбеҙ, улар бөтәһен дә бер төн эсендә алып китәсәк.

59 Шулай барып уның менән кәңәшләштеләр.

60 Шунан уны алып ташлайҙар, һәм бик шәп хужа менән киләләр һәм Йәһүҙиәлә үҙенең тарафдарҙарына, Джонатанды һәм уның менән бергә булғандарҙы алырға кәрәклеген белдереп хаттар ебәрәләр: ни тиклем хәйләкәр булалар, сөнки уларға кәңәштәре билдәле була.

61 Ни өсөн илдең шул бәлә-ҡазаның авторҙары булған ирегеттәрҙе, иллегә яҡын кешене алып, уларҙы мыҫҡыл итәләр.

62 Джонатан һәм Симон һәм уның менән булғандар уларҙы ҡырағай тәбиғәттәге Бетбасиға алып китәләр һәм уның тарҡалыуын йүнәтәләр һәм көслө итәләр.

63 Бакчидес ниндәй нәмәне белгәс, барлыҡ хужаларын йыйып, уларға Йәһүҙиә тураһында һүҙ ебәрә.

64 Шунан барып Бетбасиға ҡаршы ҡамауға эләгә; һәм уға ҡаршы оҙайлы миҙгел көрәшәләр һәм һуғыш двигателдәре яһайҙар.

65 Әммә Джонатан ағаһы Симонды ҡалала ҡалдырып китә, һәм үҙе илгә сығып китә, һәм билдәле бер номер менән сығып китә.

66 Һәм ул Одонаркесты һәм уның ҡустыларын, Фасирон балаларын уларҙың палаткаһында мыҫҡыл итә.

67 Һәм ул уларҙы һуғып ебәрә башлағас, үҙенең көстәрен уйлап тапҡас, Симон үҙенең компанияһы менән ҡаланан сығып китә, һуғыш двигателдәрен яндыра, 68 Улар ризаһыҙлыҡ белдергән Бакчидесҡа ҡаршы һуғыша, һәм улар уны ауырта: сөнки уның кәңәше һәм трактаты бушҡа була.

69 Шуға күрә ул илгә килергә кәңәш биргән яуыз ирегеттәргә бик ныҡ асыуланған, уларҙың күбеһен үлтергән һәм үҙ иленә ҡайтырға ниәтләгән.

70 Джонатан белеме булғанда, ул үҙенә илселәр ебәрә, ахыр сиктә уның менән солох төҙөргә, тотҡондарҙы килтерергә тейеш була.

71 Ул ниндәй эште ҡабул иткән, һәм уның талаптары буйынса эшләгән, һәм ғүмеренең бөтә көндәрендә лә уға бер ҡасан да зыян килтермәҫ тип һаҡ булығыҙ.

72 Шуға күрә йәһүҙиә еренән үҙе алып сыҡҡан тотҡондарҙы кире ҡайтарғас, кире ҡайтып, үҙ еренә юл тота, уларҙың сиктәренә лә инмәй.

73 Шулай итеп ҡылыс Израилдән туҡтай: әммә Джонатан Махмас янында йәшәгән һәм халыҡ менән идара итә башлаған; һәм ул Израилдән ыҙаланмаған кешеләрҙе юҡ итте.

10-СЫ БҮЛЕК 1 Йөҙ алтмышынсы йылда Эпифан фамилиялы Антиочустың улы Александр өҫкә күтәрелеп Птолемайсты ала: сөнки халыҡ уны ҡабул иткән, шул рәүешле ул шунда хакимлыҡ иткән, 2 Хәҙер батша Деметриус уның тураһында ишеткәс, бик шәп хужаны бергә йыйып, уға ҡаршы һуғышырға сыға.

3 Деметриус Джонатанға мөхәббәтле һүҙҙәр менән хаттар ебәрә.

4 Александр менән беҙгә ҡаршы ҡушылыр алдынан, әйҙәгеҙ, тәүҙә уның менән татыулыҡ урынлаштырайыҡ: 5 Тағы ла ул беҙ уға, уның ҡәрҙәштәренә һәм халҡына ҡаршы ҡылған бөтә яуызлыҡтарҙы иҫенә төшөрөр.

6 Шунан һуң ул уға хужаны йыйырға, ә ҡорал менән тәьмин итергә, яуҙа ярҙам итергә вәкәләттәр бирә: шулай уҡ башнялағы тотҡондарҙы ла килтерергә бойора.

7 Шунан Иерусалимға Йонафан килә һәм бөтә халыҡтың һәм уларҙың башнялағы хаттарын уҡый: 8 Батшаның уға хужабикәне йыйырға вәкәләттәр биргәнен ишеткәс, кем ҡурҡып ҡалған.

9 Башнянан улар тотҡондарын Джонатанға алып киләләр, һәм ул уларҙы ата-әсәләренә еткерә.

10 Шулай эшләп, Джонатан Йәрүсәлимдә төпләнә, ҡаланы төҙөргә һәм йүнәтергә тотона.

11 Һәм ул эшселәргә нығытма өсөн стеналар һәм Сион тауын һәм квадрат таштар менән төҙөргә бойора; һәм шулай эшләнеләр.

12 Ул саҡта Бакчидес төҙөгән ҡәлғәләрҙә булған таныш булмаған кешеләр ҡасып китәләр; 13 Йоҡоһоҙлоҡ һәр кеше үҙ урынын ҡалдырып, үҙ иленә инеп киткән.

14 Тик Бетсурала ғына закондан һәм әмерҙәрҙән баш тартҡандарҙың ҡайһы берҙәре һаман да һаҡлана: сөнки был уларҙың һыйыныу урыны булған.

15 Хәҙер батша Александр Деметрийҙың Джонатанға ниндәй вәғәҙәләр биргәнен ишеткәс: шулай уҡ уға үҙенең һәм ҡәрҙәштәренең ҡылған алыштары һәм аҫыл ғәмәлдәре, кисергән һыҙланыуҙары тураһында һөйләгәндә, 16 Ул: "Беҙ ундай ирҙе табырбыҙмы? шуға күрә беҙ уны дуҫыбыҙ һәм конфедерациябыҙ итербеҙ.

17 Ошонан һуң хат яҙып, ошо һүҙҙәр буйынса уға ебәргән, ти, 18 Король Александр ағаһы Джонатанға сәләм ебәрә: 19 Беҙ һинең бөйөк көскә эйә кеше булыуыңды ишеттек һәм дуҫыбыҙ булыр өсөн осрашаһың.

20 Ошо көндәрҙә беҙ һеҙҙе үҙ милләтегеҙҙең юғары руханийы булырға һәм батшаның дуҫы тип атарға бойорабыҙ; (шунан һуң ул уға алһыу халат һәм алтын таж ебәрҙе: һәм һинән беҙҙең ҡатнашыуҙы, беҙҙең менән дуҫлыҡты һаҡлауҙы талап итә.

21 Шулай итеп, йөҙ алтмышынсы йылдың етенсе айында, чатыр табынында, Джонатан изге халатты кейеп, көстәр йыя, бик күп ҡорал менән тәьмин итә.

22 Деметриус ишеткәс, бик ҡайғырҙы ла әйтте, 23 Беҙ нимә эшләнек, Александр беҙгә йәһүдтәр менән аралашырға ҡамасауланы?

24 Мин дә уларға дәртләндереү һүҙҙәре яҙам, уларға ярҙам булһын өсөн лайыҡлылыҡ һәм бүләктәр вәғәҙә итәм.

25 Шуға күрә уларға ебәргән: батша Деметрий йәһүд халҡына сәләм ебәрә: 26 Әгәр ҙә һеҙ беҙҙең менән килешеүҙәрҙе һаҡлап, дуҫлығыбыҙҙа дауам итһәгеҙ, дошмандарыбыҙ менән ҡушылмаһағыҙ, беҙ бының менән ишеттек, ҡыуанабыҙ.

27 Ни өсөн хәҙер ҙә беҙгә тоғро булыуығыҙҙы дауам итегеҙ, һәм беҙ һеҙгә беҙҙең исемдән ҡылған эштәрегеҙ өсөн яҡшылыҡ бирербеҙ, 28 Һәм һеҙгә күп иммунитеттар бирер, бүләктәр бирер.

29 Ә хәҙер мин һине азат итәмме, ә һинең өсөн бөтә йәһүдтәрҙе, трибуналарҙан, тоҙ ғөрөф-ғәҙәттәренән, таж һалымдарынан азат итәм, 30 Ә миңә өсөнсө өлөшкә йәки орлоҡҡа, ә ағас емешенең яртыһын алған нәмәнән, йәһүҙиә еренән дә, Самария һәм Галилей иленән өҫтәлгән өс хөкүмәттән дә алынмаһын өсөн, ошо көндән алып сығарам. ошо көндән мәңгелеккә.

31 Йәрүсәлим шулай уҡ изге һәм ирекле булһын, уның сиктәре ундан бер өлөшөнән дә, трибуналарҙан да булһын.

32 Йәрүсәлимдәге башняға килгәндә, мин уның өҫтөнән вәкәләттәр бирәм һәм баш руханиға, уны һаҡлап ҡалырға теләгән ир-егеттәрҙе ҡуйыр өсөн, бирәм.

33 Бынан тыш, йәһүҙиә еренән әсирҙәрҙе батшалығымдың теләһә ҡайһы өлөшөнә алып сыҡҡан йәһүдтәрҙең һәр береһен иреккә сығарҙым һәм бөтә офицерҙарымдың хатта малдарынан да яһаҡ ҡайтарыуын теләр инем.

34 Бынан тыш, мин бөтә байрамдар, саббандар, яңы юлдаштар, тантаналы көндәр, байрамға тиклем өс көн, байрамдан һуңғы өс көн минең донъямдағы бөтә йәһүдтәр өсөн бөтә иммунитет һәм азатлыҡ булыр тип өмөтләнәм.

35 Шулай уҡ бер кешенең дә ниндәй ҙә булһа мәсьәләлә уларҙың береһенә лә ҡыҫылырға йәки көсләргә вәкәләттәре булмай.

36 Батша көстәре араһында йәһүдтәрҙең утыҙ меңгә яҡын кешеһе иҫәпкә алынһын өсөн, уларға, батшаның бөтә көстәренә ҡараған кеүек, эш хаҡы бирелергә тейеш.

37 Һәм уларҙың ҡайһы берҙәре батшаның ныҡлы тотҡарлыҡтарына урынлаштырыласаҡ, уларҙың ҡайһы берҙәре ышаныслы булған батшалыҡ эштәре өҫтөнә ҡуйыласаҡ: һәм мин уларҙың күҙәтеүселәре һәм наместниктары үҙҙәренән булһын, батша Йәһүҙиә ерендә ҡушҡан кеүек, үҙ ҡанундары буйынса йәшәһен, тип теләр инем.

38 Самария иленән Йәһүҙиәгә ҡушылған өс хөкүмәткә ҡағылышлы, уларға Йәһүҙиә менән ҡушылырға рөхсәт итегеҙ, улар бер йәшкә тиклемгеләр тип иҫәпләнһен, шулай уҡ юғары руханиҙан башҡа хакимлыҡҡа буйһонорға тейеш түгел.

39 Птолемайсҡа һәм уға ҡағылышлы ерҙәргә килгәндә, мин уны йәрүсәлимдәге изге урынға изге урындың кәрәкле экспансияһы өсөн бушлай бүләк итеп бирәм.

40 Бынан тыш, мин йыл һайын батша иҫәбенән килгән урындарҙан ун биш мең шекел көмөш бирәм.

41 Ә офицерҙар элекке кеүек түләмәгән бөтә өҫлөктәр ҙә шул ваҡыттан алып ғибәҙәтхана эштәренә ҡарата биреләсәк.

42 Бынан тыш, ғибәҙәтхананы йылдан-йыл иҫәптәрҙән ҡулланған биш мең шекел көмөш, хатта шул әйберҙәр ҙә сығарыласаҡ, сөнки улар шул министрҙы руханиҙарға нығыта.

43 Иерусалимдағы ғибәҙәтханаға ҡасҡан йәки бында азатлыҡ эсендә булған, батшаға бурыслы булған йәки башҡа берәй мәсьәлә буйынса булған һәр кем азатлыҡта булһын, минең донъямда булғандарҙың барыһы ла азат булһын.

44 Шулай уҡ бина өсөн һәм изгеләндереү эштәрен йүнәтеү батша иҫәбенә биреләсәк.

45 Эйе, йәрүсәлим диуарҙарын төҙөү һәм уның нығытмаһы батша иҫәбенән, шулай уҡ Йәһүҙиә диуарҙарын төҙөүгә лә ҡағыла.

46 Хәҙер Джонатан һәм халыҡ был һүҙҙәрҙе ишеткәс, уларға бер ниндәй ҙә кредит бирмәйҙәр, алалар, сөнки уның Израилдә ҡылған оло яуызлығын иҫләйҙәр; сөнки ул уларҙы ныҡ бәләгә дусар иткән.

47 Әммә Александр менән улар бик ҡыуана, сөнки ул беренсе булып улар менән ысын татыулыҡҡа өндәй, һәм улар һәр ваҡыт уның менән конфедерацияланалар.

48 Һуңынан батша Александр бөйөк көстәрен йыя, һәм Деметрийға ҡаршы лагерға бара.

49 Ике батша алышҡа ҡушылғас, Димитрийҙың хужаһы ҡаса: әммә Александр уның артынан эйәреп, уларға ҡаршы өҫтөнлөк бирә.

50 Һәм ул алышты ҡояш баҫҡансы ныҡ аяныслы дауам итә: һәм ул көндө Деметриус үлте.

51 Һуңынан Александр Мысырҙың Птолемее батшаһына илселәр ебәрә: 52 Форасмюх, мин ҡабаттан минең донъяма киләм, һәм нәҫелемдең тәхетенә ултырам, хакимлыҡҡа эйә булам, Димитрийҙы ҡолатам, илебеҙҙе кире ҡайтарам; 53 Сөнки мин уның менән алышҡа ҡушылғандан һуң, уның батшалығы тәхетендә ултырыр өсөн, уны ла, хужабикәһен дә беҙ ҡабул иттек: 54 Хәҙер әйҙәгеҙ, бергә күңел асыу лигаһын булдырайыҡ, ә миңә хәҙер ҡыҙығыҙҙы ҡатынға бирәйек: һәм мин һинең ҡәйнәң булырмын, һиңә лә, уға ла үҙ хөрмәтегеҙ буйынса бирермен.

55 Шунан Птолемее батша яуап бирә: "Аталарың еренә ҡайтып, батшалыҡ тәхетендә ултырған көн бәхетле.

56 Ә хәҙер мин һеҙгә, яҙғанығыҙса, шулай эшләрмен: шуға күрә минең менән Птолемейҙа осрашығыҙ, бер-беребеҙҙе күрербеҙ; сөнки ҡыҙыма һинең теләгемә ярашлы кейәүгә сығырмын.

57 Шулай итеп, Птолемее ҡыҙы Клеопатра менән Мысырҙан сығып китә, һәм улар Птолемейсҡа йөҙ өс һәм икенсе йылда киләләр: 58 Александр батша уның менән осрашҡанда, ул уға ҡыҙы Клеопатра бүләк итә, һәм уның никахын Птолемейста, батшаларҙың манераһы кеүек үк, ҙур дан менән ҡаршы ала.

59 Хәҙер король Александр Джонатанға, килеп уның менән осрашырға кәрәк, тип яҙған булған.

60 Кем Птолемайсҡа хөрмәт менән бара, унда ике батша менән таныша, уларға һәм уларҙың дуҫтарына көмөш һәм алтын, күп бүләктәр бирә, уларҙың күҙ алдында һәйбәтлек таба.

61 Ул ваҡытта Израилдең ҡайһы бер ҡоротҡос яҡташтары, яуыз тормош кешеләре, уны ғәйепләү өсөн, уға ҡаршы йыйылалар: ләкин батша уларҙы ишетмәй.

62 Эйе, унан да бигерәк, батша кейемен сисеп, көрән төҫкә буярға бойорҙо: һәм шулай эшләнеләр ҙә.

63 Һәм ул уны үҙе ултырырға мәжбүр итә, һәм кенәзенә: "Уның менән ҡала уртаһына барығыҙ, һәм иғлан ит, бер кем дә уға бер нәмәгә лә зарланмай, бер кем дә уны ниндәй ҙә булһа эш өсөн борсомай, тип иғлан итә.

64 Хәҙер уны ғәйепләүселәр уның иғлан ителеүе буйынса хөрмәткә лайыҡ булыуын һәм көрән төҫкә буялғанын күргәс, барыһынан да ҡасып китәләр.

65 Шулай итеп, батша уны хөрмәт итә, һәм уны баш дуҫтары араһында яҙа, һәм уны герцог итә, хакимлығында ҡатнаша.

66 Һуңынан Джонатан Иерусалимға тыныслыҡ һәм шатлыҡ менән ҡайта.

67 Бынан тыш; Йөҙ өс һәм бишенсе йыл Деметриустың улы Деметриус Криттан аталары еренә килеп инә: 68 Александр батша һөйләүҙе ишеткәс, ғәфү үтенгән һәм Антиохияға әйләнеп ҡайтҡан.

69 Ул саҡта Димитрий Аполлонийҙы үҙенең генералгубернаторы итә, ул бөйөк хужаны йыя һәм Джамнияла лагерға бара һәм Джонатанға юғары руханиҙы ебәрә, ти.

70 Һин генә үҙеңде беҙгә ҡаршы күтәрәһең, ә мин һинең хаҡың өсөн мыҫҡыллап көләм дә, шелтәләйем: ә ниңә тауҙарҙа беҙгә ҡаршы көсөңдө мыҫҡыл итәһең?

71 Хәҙер, үҙ көсөңә ышанһаң, беҙгә ябай яланға төш, һәм шунда мәсьәләне бергәләп һынап ҡарайыҡ: сөнки минең менән — ҡалаларҙың ҡеүәте.

72 Һорағыҙ һәм минең кем икәнемде белегеҙ, ә ҡалғандары беҙҙең өлөштө үҙ өлөшөбөҙгә ала, һәм улар һиңә аяғыңдың үҙ ерендә осоп китә алмауын әйтер.

73 Ни өсөн хәҙер һеҙ һыбайлыларға буйһонорға һәм тигеҙлектә шул тиклем ҙур көскә эйә була алмаҫһығыҙ, унда таш та, флинт та, ҡасырға урын да юҡ.

74 Шулай итеп, Джонатан Аполлонийҙың был һүҙҙәрен ишеткәс, уны аңына күсерәләр, һәм ул Йәрүсәлимдән сыҡҡан ун мең ир-егетте һайлай, унда уға ярҙам итер өсөн ағаһы Симон менән осраша.

75 Һәм ул палаткаларын Йоппаға ҡаршы ырғыта: әммә; Иоппаны ҡаланан ситкә сығаралар, сөнки унда Аполлоний гарнизоны була.

76 Шунан Джонатан уны ҡамауға ала: шунан ҡаланан ҡурҡып, уны ебәрәләр: шуға күрә Джонатан Джоппаны еңә.

77 Аполлоний ишеткәс, өс мең һыбайлыны алып, бик шәп йәйәүлене алып, Азотусҡа сәйәхәткә сыға һәм шуның менән уны тигеҙлеккә алып сыға. сөнки уның һыбайлылары күп булған, уға ышаныс белдергән.

78 Шунан Джонатан уның артынан Азотусҡа юллана, унда армиялар һуғышҡа ҡушыла.

79 Хәҙер Аполлоний мең һыбайлыны амбушюрала ҡалдырған.

80 Ә Джонатан уның артында ҡамсы барлығын белгән; сөнки уның хужабикәһенә компакт яһап, иртәндән кискә тиклем халыҡҡа дарт ҡойғандар.

81 Әммә халыҡ, Джонатан ҡушҡанса, бер урында тора: дошман аттары арыған була.

82 Шунан Симон хужабикәһен алып сыға һәм уларҙы үҙенә ризаһыҙлыҡ белдергән аяҡлыларға ҡаршы ҡуя һәм ҡаса.

83 Һыбайлылар, баҫыуҙа таралып, Азотусҡа ҡасып, именлек өсөн үҙҙәренең кумир ғибәҙәтханаһы Булған Бетдагонға юлланалар.

84 Әммә Джонатан Азотты яндыра, һәм ҡалалар уның тураһында урап үтә, һәм уларҙың табышын ала; һәм Дагон ғибәҙәтханаһы, улар менән уға ҡасҡан, ут менән яна.

85 Шулай итеп, һигеҙ мең кеше тирәһендә ҡылыс ҡоҙоҡ менән яндырыла һәм талалар.

86 Һәм шул ваҡыттан алып Джонатан хужабикәһен алып ташлай, һәм Аскалонға ҡаршы лагерға бара, унда ҡаланың ир-егеттәре сыға һәм уның менән ҙур помпа менән таныша.

87 Бынан һуң Джонатан һәм уның хужабикәһе Иерусалимға ҡайта.

88 Хәҙер король Александр ошоларҙы ишеткәс, Джонатанды тағы ла нығыраҡ хөрмәт итә.

89 Һәм уға бер тоҡ алтын ебәрә, сөнки ҡулланылышы батша ҡанындағы кеүектәргә бирелергә тейеш: ул уға шулай уҡ аккаронға эйә булыу сиктәрен бирә.

11-СЕ БҮЛЕК 1 Ә Мысыр батшаһы диңгеҙ буйында ятҡан ҡом һәм бик күп караптар кеүек ҙур хужаны йыя һәм алдау аша Александр батшалығын алырға һәм уға үҙенә ҡушылырға йыйыла.

2 Унопон Испанияға сәйәхәтен тыныс юл менән алып бара, шулай итеп ҡалалар уға асыла һәм уның менән таныша: сөнки король Александр уларға бойороҡ биргән, сөнки ул ҡәйнәһе булған.

3 Хәҙер Птолеме ҡалаларға ингәндә, уны һаҡлап ҡалыр өсөн уларҙың һәр береһенә һалдат гарнизоны ҡуя.

4 Ә Азотҡа яҡынлашҡас, уға янған Дагон ҡорамын, ә Азотусты һәм уның биҫтәләрен, сит илгә ҡойолған кәүҙәләрҙе һәм уның алышта янған кәүҙәләрен һөртөп ебәрәләр; сөнки ул үтергә тейешле юл менән уларҙың өйөмдәрен эшләгәндәр.

5 Шулай уҡ батшаға Джонатандың нимә эшләгәнен, уны ғәйепләү ниәте тураһында әйтәләр: әммә король үҙенең тыныслығын тота.

6 Шунан Джонатан батшаны Йоппала ҙур помпа менән осрата, унда улар бер-береһен сәләмләй һәм шунда йәшәй.

7 Шунан һуң Джонатан, батша менән Элеутерус тип аталған йылғаға китеп барғанда, Иерусалимға ҡайта.

8 Король Птолемее, диңгеҙ буйындағы Селевкияға диңгеҙ буйындағы ҡалалар хакимлығын алғас, Александрға ҡаршы яуыз кәңәштәр күҙ алдына килтерә.

9 Шунан ул батша Деметрийға амбасадорҙар ебәрә: «Кил, әйҙәгеҙ, беҙгә лигала бетвикст яһайыҡ, һәм мин һеҙгә Александрҙа булған ҡыҙымды бирермен, ә һеҙ атайығыҙ батшалығында хакимлыҡ итерһегеҙ: 10 Ҡыҙыма биргәнемә тәүбә иткәнем өсөн, ул мине үлтерергә тырышҡан өсөн.

11 Шулай итеп ул уға яла, сөнки батшалығын теләр ине.

12 Шунан ҡыҙын үҙенән алып, Деметриусҡа бирә, ә Александрҙы нәфрәттәре асыҡтан-асыҡ билдәле булһын өсөн уҙып китә.

13 Һуңынан Птолеме Антиохияға инә, унда башына ике таж ҡуя— Азия тажы, Мысыр тажы.

14 Уртаса миҙгелдә Киликияла король Александр була, сөнки унан шул өлөштәрҙә йәшәгәндәр баш күтәргән була.

15 Әммә Александр был турала ишеткәс, уға ҡаршы һуғышҡа килә: шунан батша Птолеме үҙенең хужаһын алып сыға, һәм уның менән ҡөҙрәтле көс менән осраша, һәм уны ҡасырға мәжбүр итә.

16 Александр унда яҡлау өсөн Ғәрәбстанға ҡаса; әммә батша Птолемеены: 17 Забдиэль өсөн ғәрәп Александрҙың башын сисеп, Птолемееға ебәрә.

18 Король Птолеме шулай уҡ өсөнсө көндә вафат була, һәм улар көслө трюмдарҙа бер-береһен үлтерә.

19 Шуның менән Деметриус йөҙ өс һәм етенсе йылда хакимлыҡ итә.

20 Джонатан йәрүсәлимдәге башняны алыу өсөн йәһүҙиәлә булғандарын бергә йыя: һәм уға ҡаршы бик күп һуғыш двигателдәре яһай.

21 Шунан үҙ халҡын нәфрәт иткән нәфрәтле кешеләр батша янына килеп, Йонафандың башняны ҡамауҙа тотҡанын әйтә, 22 Ҡайҙан ишеткәс, асыуланып, шунда уҡ Птолемайсҡа килә һәм Джонатанға башняны ҡамауҙа тоторға ярамай, ә килеп уның менән Птолемайста бик тиҙ һөйләшергә кәрәклеген яҙа.

23 Шуға ҡарамаҫтан, Джонатан, быны ишеткәс тә, уны ҡамауға алырға бойора: һәм ул Израилдең ҡайһы бер аҡһаҡалдарын һәм руханиҙарҙы һайлай, үҙен хәүеф аҫтына ҡуя; 24 Көмөш һәм алтын, раймент, водолаздар бынан тыш бүләктәр алып, батша янына Птолемайсҡа юллана, унда күҙ алдында һәйбәтлек таба.

25 Халыҡтың ҡайһы бер ялыуҙарын ҡабул итһәләр ҙә, 26 Шулай ҙа батша уға элгәрҙәре кеүек нәфрәтләнә һәм бөтә дуҫтары алдында уны алға этәрә, 27 Һәм уны юғары руханилыҡта һәм быға тиклем булған барлыҡ хөрмәттәрендә раҫлай, баш дуҫтары араһында уға өҫтөнлөк бирә.

28 Ул саҡта Джонатан батшаға Йәһүҙиәне, шулай уҡ өс хөкүмәтте, Самария иле менән яһаҡтан азат итергә теләй; һәм уға өс йөҙ талант вәғәҙә итте.

29 Шулай итеп, батша ризалыҡ бирә һәм Джонатанға ошонан һуң ошоларҙың барыһы тураһында хаттар яҙа: 30 Батша Димитрий ҡустыһы Йонафанға, ә йәһүдтәр халҡына сәләм ебәрә: 31 Беҙ һеҙгә ошонда уҡ инәйебеҙ Ластхенсҡа һеҙҙең хаҡта яҙған хаттың күсермәһен ебәрәбеҙ.

32 Батша Деметриус атаһы Ластхенсҡа сәләм ебәрә: 33 Беҙ дуҫыбыҙ булған йәһүд халҡына изгелек ҡылырға, беҙгә ҡарата изге ихтыярҙары арҡаһында беҙҙең менән килешеүҙәрҙе үтәргә тәүәккәллек итәбеҙ.

34 Беҙ уларға Йәһүҙиә сиктәрен ратификацияланыҡ, Самария иленән Йәһүҙиәгә өҫтәлгән Аферема һәм Лидда һәм Раматемдың өс хөкүмәттәре һәм уларға Иерусалимда ҡорбан килтереү кеүек бөтә нәмә өсөн дә батшаның йыл һайын ер емештәренән һәм ағастарҙан алған түләүҙәре урынына ҡорбан килтереүҙәрен күҙҙә тоталар.

35 Үҙебеҙҙә булған башҡа нәмәләргә, беҙгә ҡағылышлы титр һәм ғөрөф-ғәҙәттәргә, шулай уҡ тоҙ тейәгестәргә, беҙгә тейешле таж һалымдарына килгәндә, беҙ уларҙың барыһын да ярҙам өсөн сығарабыҙ.

36 Ошо ваҡыттан алып бер нәмә лә мәңгегә кире ҡайтарылмаясаҡ.

37 Хәҙер ҡарағыҙ, һеҙ ошо әйберҙәрҙең күсермәһен эшләйһегеҙ, һәм уны Джонатанға килтереп, изге тауға күҙгә күренеп торған урынға ҡуйығыҙ.

38 Бынан һуң, батша Деметриус ерҙең үҙенә ҡаршы бер ниндәй ҙә ҡаршылыҡ күрһәтелмәүен күргәс, үҙенең бөтә көстәрен, һәр береһен үҙ урынына ебәрә.

39 Бынан тыш, Александрҙың бер өлөшө булған бер Трифон да була, ул, бөтә хужаларҙың Димитрийға ҡаршы зарланыуын күреп, Сималкуэға Александрҙың йәш улын тәрбиәләгән ғәрәбстан ғәрәбстанына юллана.

40 Ошо йәш Антиохусты, атаһы урынына хакимлыҡ итһен өсөн, уға бик ныҡ ҡайғыра: шуға күрә ул уға Деметриустың бөтә эштәрен, һуғыш кешеләренең уның менән нисек дошманлыҡта булыуын әйтә, һәм унда ул оҙайлы миҙгел булып ҡала.

41 Шул арала Джонатан батша Деметрийға башняны Йәрүсәлимдән, шулай уҡ ҡәлғәләрҙәгеләрҙе ташлап китергә ебәрә: сөнки улар Израилгә ҡаршы һуғыша.

42 Шулай итеп, Деметриус Джонатанға ебәрә: мин быны һинең һәм халҡыҙ өсөн генә эшләмәйәсәкмен, мөмкинлек хеҙмәт итһә, һине һәм милләтеңде оло хөрмәт итермен.

43 Хәҙер һин, миңә ярҙамға ир-егеттәр ебәрһәң, яҡшы эшләрһең; сөнки минең бөтә көстәрем минән китте.

44 Ошоноң менән Джонатан уны Антиохияға өс мең көслө кеше ебәрә: батша янына килгәс, батша уларҙың килеүенә бик шат була.

45 Улар ҡала араһына, йөҙ егерме мең кешенән торғанға тиклем, бергә йыйылалар һәм батшаны һәләк итерҙәр ине.

46 Шунан батша һарайға ҡаса, әммә улар ҡала юлдарын һаҡлап ҡала һәм һуғыша башлай.

47 Шул саҡта батша йәһүдтәрҙе ярҙам һорап саҡырған, һәм улар бер юлы уға килеп еткән, һәм ул көндө ҡалала йөҙ меңгә тиклем тарҡалған.

48 Шулай уҡ ҡаланы яндыралар, һәм ул көндө күп табыштар тоҡандыралар, батшаны алып киләләр.

49 Шулай итеп, ҡаланан йәһүдтәрҙең ҡаланы үҙҙәре теләгәнсә алыуын күргәс, уларҙың батырлығы кәмей: шунан батшаға доға ҡылалар ҙа илап ебәрәләр, тиҙәр.

50 Беҙгә тыныслыҡ бир, йәһүдтәр беҙгә һәм ҡалаға һөжүм итеүҙән туҡтаһын.

51 Шуның менән ҡоралдарын ташлап, солох төҙөгәндәр; һәм йәһүдтәрҙе батша алдында, ә уның донъяһында булғандарҙың барыһын да күреп хөрмәт иткәндәр; һәм улар, ҙур табыш алып, Йәрүсәлимгә ҡайттылар.

52 Батша Димитрий батша тәхетендә ултыра, уға тиклем ер тынып ҡалған була.

53 Шуға ҡарамаҫтан, ул бөтә ыуылдырыҡ сәсә, Джонатандан ситләшә, уны алған файҙаһы буйынса бүләкләмәй, ныҡ борсой.

54 Ошонан һуң Трифонды һәм уның менән бергә хакимлыҡ иткән һәм таж кейгән бәләкәй бала Антиохусты кире ҡайтара.

55 Шунан уның эргәһенә Деметрий ситкә ебәргән барлыҡ хәрби кешеләрҙе йыя, һәм улар Деметрийға ҡаршы һуғыша, ул кире борола һәм ҡаса.

56 Триффон филдәрҙе ала һәм Антиохияны еңә.

57 Ул ваҡытта йәш Антиохус Джонатанға хат яҙа: мин һеҙҙе юғары руханилыҡта раҫлайым, һәм һеҙҙе дүрт хөкүмәт өҫтөнән хаким итеп тәғәйенләйем, һәм батшаның дуҫтарының береһе булам.

58 Ошоно күҙҙән ысҡындырыр өсөн уға алтын һауыттар ебәрә, алтынға эсергә, көрән төҫкә буярға, алтын тоҡ кейергә рөхсәт итә.

59 Ҡустыһы Симон шулай уҡ Мысыр сиктәренә тиклем Тирус баҫҡысы тип аталған урындан капитан була.

60 Шунан Джонатан сығып китә һәм һыуҙан ситтәге ҡалалар аша үтә, сүриәнең бөтә көстәре уға ярҙам итер өсөн йыйыла: Аскалонға килгәс, уны ҡала кешеләре хөрмәт менән ҡаршы алалар.

61 Ғәззәгә барған мәлдән, ләкин Ғәззәнән уны ҡыҫырыҡлап сығаралар; шунан уны ҡамауға ала һәм уның биҫтәләрен ут менән яндыра, боҙоп ебәрә.

62 Унан һуң, Ғәззәнән Йонафанға доға ҡылғас, ул улар менән солох төҙөп, начальниктарының улдарын аманатҡа ала һәм Йәрүсәлимгә ебәрә һәм ил аша Дамаскҡа күсә.

63 Хәҙер Джонатан Деметрийҙың кенәздәре Галилейҙағы Кадесҡа ҙур көс менән килгәнен ишеткәс, уны илдән сығарырға йыйына, 64 Улар менән осрашырға китә, һәм Симондың ҡустыһын илдә ҡалдыра.

65 Шунан Симон Бетсураға ҡаршы лагерға эләгә һәм оҙайлы миҙгел уға ҡаршы һуғыша һәм уны туҡтата: 66 Әммә улар уның менән татыулыҡ урынлаштырырға теләй, ул уларға бүләк итә, шунан алып уларҙы сығарып ебәрә, ҡаланы алып сығып, унда гарнизон ҡуя.

67 Джонатанға һәм уның хужабикәһенә килгәндә, улар Геннесар һыуына ырғый, иртәнсәктән алып Насор тигеҙлегенә тиклем ырғыталар.

68 Һәм, күрәһең, таныш булмаған кешеләрҙең хужабикәһе уларҙы тигеҙлектә осратҡан, улар, тауҙарға ир-егеттәр һалып, уға ҡаршы сыҡҡан.

69 Шулай итеп, улар амбушюрала ятҡан урындарынан сығып һуғышҡа ҡушылғас, Джонатан яғында булғандарҙың барыһы ла ҡаса; 70 Инсомух, абсаломдың улы Маттатиас һәм хужаның капитандары Кальфи улы Йәһүҙиәнән башҡа, уларҙың береһе лә ҡалмаған.

71 Шунан Джонатан кейемен ҡуртымға алып, ерҙе башына төшөрөп доға ҡылды.

72 Алышҡа ҡабат боролош яһағандан һуң, ул уларҙы ҡасырға мәжбүр итә, һәм улар ҡасып китә.

73 Хәҙер ҡасҡан үҙ ир-егеттәре быны күргәс, уға тағы мөрәжәғәт итәләр, һәм уның менән бергә уларҙы Кадесҡа, хатта үҙ палаткаларына ла эҙәрлекләйҙәр, һәм шунда лагерға баралар.

74 Шулай итеп, ул көндө өс меңгә яҡын кеше үлтерелә: әммә Джонатан Иерусалимға ҡайта.

12-СЕ БҮЛЕК 1 Хәҙер Джонатан был ваҡыттың уға хеҙмәт иткәнен күргәс, билдәле бер ир-егеттәрҙе һайлай һәм, улар менән булған дуҫлыҡты раҫлау һәм яңыртыу өсөн, уларҙы Римға ебәрә.

2 Ул шулай уҡ лацедемондарға, башҡа урындарға ла ошо маҡсатта хаттар ебәргән.

3 Шулай итеп, улар Римға барып, сенатҡа инәләр, һәм әйттеләр: Юғары рухани Джонатан һәм йәһүд халҡы беҙҙе һеҙгә ебәрҙе, ахыр сиктә һеҙ, элекке кеүек, улар менән булған дуҫлыҡты һәм лиганы яңыртырға тейешһегеҙ.

4 Римлеләр уларға һәр урындың наместниктарына уларҙы Йәһүҙиә еренә тыныслыҡ менән килтерергә тигән хаттар бирә.

5 Джонатандың лацедемондарға яҙған хаттарының күсермәһе шундай: 6 Джонатан юғары рухани, ә милләт аҡһаҡалдары, руханиҙар һәм башҡа йәһүдтәр лацедемондарға сәләм ебәрә: 7 Элек Ониасҡа һеҙҙең арала хакимлыҡ иткән Дарийҙың баш руханийы Ониасҡа һеҙҙең туғандаштарыбыҙ икәнегеҙҙе билдәләү өсөн хаттар ебәрелгән, сөнки бында яҙылған күсермәлә күрһәтелгәнсә.

8 Ул ваҡытта Оньяс илсегә мөрәжәғәт итә, һәм хаттар ала, унда лига һәм дуҫлыҡ тураһында декларация ҡабул ителә.

9 Шуға күрә беҙгә лә, был әйберҙәрҙең береһе лә кәрәк булмаһа ла, беҙҙе йыуатыр өсөн ҡулыбыҙҙа изге яҙма китаптары булыуы,

10 Һеҙгә туғанлыҡты һәм дуҫлыҡты яңыртыу өсөн ебәрергә тырыштыҡ, һеҙгә бөтөнләй ят булмаһын өсөн: сөнки һеҙ беҙгә ебәргәнегеҙгә күп ваҡыт үтте.

11 Шуға күрә беҙ һәр ваҡыт байрамдарыбыҙҙа ла, башҡа уңайлы көндәрҙә лә һеҙҙе ҡорбандарҙа ла, доғаларыбыҙҙа ла иҫкә алабыҙ: 12 Һәм беҙ һеҙҙең намыҫығыҙға бик шатбыҙ.

13 Үҙебеҙгә килгәндә, беҙҙә һәр яҡтан ҙур мәшәҡәттәр һәм һуғыштар булды, беҙҙең турала әйлән-бәйлән батшалар беҙгә ҡаршы һуғышҡан кеүек, форсомух та булды.

14 Хоубейт беҙгә лә, башҡа конфедераттарыбыҙға һәм дуҫтарыбыҙға ла был һуғыштарҙа мәшәҡәт тыуҙырмаҫ инек: 15 Сөнки беҙҙә күктән ярҙам бар, ул беҙҙе йыуата, дошмандарыбыҙҙан ҡотолоп, дошмандарыбыҙ аяҡ аҫтына төшөрөлә.

16 Шуның өсөн беҙ Антиохустың улын Нуменийҙы, ә Антипатерҙы Ясондың улы итеп һайланыҡ һәм римлеләргә, улар менән булған әмергә һәм элекке лигаға булған әхлаҡты яңыртыу өсөн ебәрҙек.

17 Беҙ уларға ла һеҙгә барырға, сәләмләргә һәм туғанлығыбыҙҙы яңыртыуға ҡағылышлы хаттарыбыҙҙы еткерергә бойорҙоҡ.

18 Ни өсөн хәҙер беҙгә яуап бирһәң яҡшы булыр.

19 Ә был Ониярес ебәргән хаттарҙың күсермәһе.

20 Лацедемониялыларҙың Арейс батшаһы Ониасҡа баш рухани сәләмләй: 21 Яҙма рәүештә лацедемондар һәм йәһүдтәрҙең туғандаш булыуы, Уларҙың Ибраһимдың запасы булыуы асыҡлана: 22 Хәҙер, был беҙҙең белемгә килгәнгә күрә, һин беҙгә һинең муллығың тураһында яҙып бирһәң яҡшы булыр.

23 Беҙ һеҙгә тағы ла яҙабыҙ: малығыҙ һәм тауарҙарығыҙ беҙҙеке, ә беҙ һеҙҙеке, шуға күрә илселәребеҙгә ошо аҡыл тураһында һеҙгә отчет бирергә бойорабыҙ.

24 Хәҙер Джонатан Демебийҙың кенәздәренең уға ҡаршы элеккегә ҡарағанда күберәк хужа менән һуғышырға килеүен ишеткәс, 25 Йәрүсәлимдән сыға һәм уларҙы Аматиҙар ерендә осрата: сөнки уларға үҙ иленә инергә бер ниндәй ҙә тынғылыҡ бирмәй.

26 Шпиондарҙы ла уларҙың палаткаларына ебәрҙе, улар тағы ла килделәр һәм төнгө миҙгелдә уларға килергә тәғәйенләүҙәрен әйтте.

27 Шуға күрә, ҡояш баҫҡас, Джонатан үҙенең ирегеттәренә, төнө буйы һуғышырға әҙер булһын өсөн, ҡарарға, ә ҡоралда булырға бойора: шулай уҡ хужа тураһында йөҙ йыллыҡтар ебәрә.

28 Әммә дошмандар Джонатандың һәм уның кешеләренең һуғышҡа әҙер булыуын ишеткәс, ҡурҡып, йөрәктәренә тирбәлеп, лагерында ут тоҡандыралар.

29 Хоубейт Джонатан һәм уның компанияһы быны иртәнгә тиклем белмәгән: сөнки улар уттарҙың яныуын күргән.

30 Шунан Джонатан уларҙың артынан эҙәрлекләй, әммә уларҙы уҙып китмәй: сөнки улар Элеутер йылғаһы аша сығып китәләр.

31 Шуға ла Джонатан ғәрәбстандарға мөрәжәғәт итә, уларҙы забадейҙар тип атайҙар һәм һөртөп алалар һәм табыштарын алалар.

32 Ул Дамаскҡа килә һәм бөтә ил аша үтә, 33 Симон да сығып китә һәм ил аша Аскалонға күсә, һәм ундағы трюмдар, ҡасан да булһа Йоппаға ситкә тайпылғас, еңеү яулай.

34 Деметриустың өлөшөн алған тотҡонды үҙҙәренә тапшырасаҡтарын ишеткәне өсөн; шунан уны һаҡлап ҡалыр өсөн шунда гарнизон ҡуйҙы.

35 Бынан һуң Джонатан ҡабаттан өйгә ҡайта һәм халыҡ аҡһаҡалдарын бергә саҡыра, улар менән Йәһүҙиәлә ныҡлы трюмдар төҙөү тураһында кәңәшләшә, 36 Йәрүсәлим стеналарын юғарыраҡ итеү, башня менән ҡала араһында ҙур тау күтәреү, уны ҡаланан айырыу өсөн, ир-егеттәр унда һатмаһын да, һатып та алмаһын өсөн.

37 Ҡаланы төҙөү өсөн бергә йыйылалар, стенаның көнсығыш яғындағы шишмә яғына табан форасмюх емерелә һәм Капхенатха тип аталғанды йүнәтәләр.

38 Симон шулай уҡ Сефелала Адиданы ҡора, ҡапҡалар һәм рәшәткәләр менән уны көслө итә.

39 Хәҙер Трифон Азия батшалығын алырға, ә Антиохусты үлтерергә, тажды үҙ башына ҡуйырға йыйына.

40 Хоубейт, Джонатан уны ғазапламаҫ, уға ҡаршы көрәшәсәк, тип ҡурҡҡан; ни өсөн ул Джонатанды нисек алырға, уны үлтерергә юл эҙләй. Шунан алып китте лә Бетсанға килде.

41 Шунан Джонатан уны алышҡа һайланған ҡырҡ мең кеше менән ҡаршы алырға сыға һәм Бетсанға килә.

42 Хәҙер Триффон Джонатандың шул тиклем ҙур көс менән килгәнен күргәс, уға ҡаршы ҡулын һуҙмай; 43 Әммә уны хөрмәт менән ҡабул итә, һәм барлыҡ дуҫтарына маҡтай, бүләктәр бирә, һуғыш кешеләренә лә, үҙенә лә буйһонорға бойора.

44 Джонатанға ул шулай уҡ: «Ни өсөн беҙгә һуғыш бетвиксты юҡлығын күреп, бөтә был халыҡты шул тиклем ҙур бәләгә тарыттың?

45 Шуға күрә уларҙы хәҙер тағы өйҙәренә ебәрегеҙ, һәм һеҙҙе көтөп алыр өсөн бер нисә ир-егет һайлағыҙ һәм минең менән Птолемейсҡа килегеҙ, сөнки мин һеҙгә бирермен, ә ҡалған көслө тотҡарлыҡтарҙы һәм көстәрҙе һәм бөтә ғәйепләүҙәрҙе бирермен: миңә килгәндә, ҡайтып китәм: бының сәбәбе шул.

46 Шулай итеп, Джонатан уға мыҫҡыллаған кеүек ышана һәм Йәһүҙиә еренә киткән хужабикәһен ебәрә.

47 Ә үҙе менән өс мең ир-егетте һаҡлап ҡала, шуларҙың ике меңен Галилейға ебәрә, ә бер меңе уның менән китә.

48 Хәҙер Джонатан Птолемайсҡа ингәс, Птолемайс ҡапҡаларын ябалар һәм уны алалар, һәм уның менән килгәндәрҙең барыһы ла ҡылыс менән шыуып баралар.

49 Һуңынан Трифонға, Джонатандың барлыҡ компанияһын юҡ итер өсөн, Галилейға һәм бөйөк тигеҙлеккә йәйәүлеләр һәм һыбайлылар ебәрә.

50 Әммә Джонатандың һәм уның менән бергә булғандарҙың алып китеүҙәрен белгәс, бер-береһен дәртләндерәләр; һәм бер-бере менән яҡындан йөрөнө, һуғышырға әҙер ине.

51 Шуға күрә улар, үҙ ғүмере өсөн көрәшергә әҙер булыуҙарын ҡабул итеп, кире боролдолар.

52 Шунан улар бөтәһе лә Йәһүҙиә еренә тыныс ҡына килеп инәләр, һәм унда Джонатанды һәм уның менән булғандарын илайҙар, һәм ҡурҡып китәләр; бының өсөн бөтә Израиль ҙур мыҫҡыллауҙар яһаны.

53 Ул саҡта әйлән-бәйлән булған бөтә һикәлтәләр уларҙы юҡ итергә тырыша: сөнки уларҙың капитаны ла, ярҙамы ла юҡ: хәҙер әйҙәгеҙ, уларға ҡаршы һуғыш алып барайыҡ, ә уларҙың мемориалын ир-егеттәр араһынан тартып алайыҡ.

13 БҮЛЕК 1 Симон Триффондың Йәһүҙиә еренә баҫып инеү һәм уны юҡ итеү өсөн ҙур хужа йыйғанын ишеткәс, хәҙер, 2 Халыҡтың ныҡ тетрәнеүен һәм ҡурҡыуын күреп, Йәрүсәлимгә барып, халыҡты бергә йыйҙы,

3 Мин дә, ҡәрҙәштәрем дә, атайымдың йорто ла ҡанундар, изге урын, алыштар һәм беҙ күргән бәлә-ҡазалар өсөн нимә эшләгәнемде үҙегеҙ ҙә беләһегеҙ, тип өгөтләп, уларға өгөт-нәсика бирҙе.

4 Ни өсөндөр бөтә ҡәрҙәштәрем Израиль хаҡына 2004 йылдың 2-се көнөнә бәлә-ҡазаға тарый, ә мин яңғыҙ ҡалам.

5 Шуға күрә хәҙер минән алыҫ, бәлә-ҡазаларҙың теләһә ҡайһы мәлендә лә үҙ ғүмеремде һаҡлап ҡалырға кәрәк: сөнки мин ҡәрҙәштәремдән дә яҡшыраҡ түгелмен.

6 Һис шикһеҙ, мин милләтемдән, изге урындан, ҡатындарыбыҙҙан, балаларыбыҙҙан үс алам: бөтә бәләҡазалар беҙҙе бик ямандан юҡ итеү өсөн йыйыла.

7 Хәҙер халыҡ был һүҙҙәрҙе ишетеү менән уларҙың рухы тергеҙелә.

8 Һәм улар, Йәһүҙиә менән Джонатан ҡустыһың урынына беҙҙең етәксе булырһың, тип, көслө тауыш менән яуап бирҙеләр.

9 Алыштарыбыҙ менән көрәшегеҙ, һәм һеҙ беҙгә нимә менән командалыҡ итһәгеҙ ҙә, беҙ шулай эшләрбеҙ.

10 Шулай итеп, ул бөтә хәрбиҙәрҙе йыя һәм Йәрүсәлим стеналарын тамамларға ашҡынып тора, һәм уны урап үтергә нығыта.

11 Шулай уҡ ул Йонафанды Абсоломдың улы, һәм уның менән бергә Ҙур державаны Иоппаға ебәрә: унда ҡалғандарын ҡыуып сығарғандар.

12 Шулай итеп, Трифон Йәһүҙиә еренә баҫып инеү өсөн ҙур көс менән Птолемаустан сыға, һәм Джонатан уның менән палатала була.

13 Әммә Симон палаткаларын «Адида»ға, тигеҙлек ҡаршыһына ырғыта.

14 Хәҙер Триффон Симондың ҡустыһы Джонатан урынына күтәрелеүен һәм уның менән алышҡа ҡушылырға йыйыныуын белгәс, уға хәбәрселәр ебәрә, ти.

15 Джонатан ағайыбыҙ тотҡарланһа, тап аҡсаға ул батша хазинаһына бурыслы, уға ҡарата ҡылынған бизнесҡа ҡағыла.

16 Ергә хәҙер йөҙ талант көмөш, ә ике улы аманатҡа ебәрелә, азатлыҡта булғанда беҙҙән фетнә күтәрмәһен, беҙ уны ебәрәсәкбеҙ.

17 Херупон Симон, алдап һөйләшкәндәрен күрһә лә, уға аҡсаны һәм балаларҙы ебәрә, сөнки ул үҙенә халыҡҡа ҡарата ҙур нәфрәт уятырға тейеш була: 18 Кем әйтә алыр ине, сөнки мин уға аҡсаны ла, балаларҙы ла ебәрмәнем, тимәк, Джонатан үлде.

19 Шуға күрә ул уларға балаларҙы һәм йөҙ талантты ебәрә: Нисек кенә булмаһын, Триффон да Джонатанды ебәрмәй.

20 Бынан һуң Трифон ергә баҫып инергә һәм уны юҡ итергә килә, Адораға алып барған юлдан бара: әммә Симон хужабикәһе менән уға ҡаршы һәр ерҙә, ҡайҙа ғына барһа ла, ҡаршы сыға.

21 Хәҙер башняла булғандар Трифонға, ҡырағай тәбиғәт янында килеп етеүҙе ашыҡтырырға һәм виктуаль ебәрһен өсөн, уларға хәбәрселәр ебәрә.

22 Триффон шул төндә барлыҡ һыбайлыларына ла килергә әҙер була: әммә бик ҙур ҡар яуа, шуға күрә ул килеп етмәй. Шунан сығып китте лә Галаад иленә килде.

23 Ә Баскамаға яҡынлашҡас, унда ерләнгән Джонатанды үлтерә.

24 Һуңынан Трифон кире әйләнеп ҡайта һәм үҙ еренә күсә.

25 Шунан Симонды ебәрә, һәм ағаһы Джонатандың һөйәктәрен алып, аталарының Модин ҡалаһында ерләй.

26 Һәм бөтә Израиль уның өсөн ҙур ҡайғыртҡан, һәм күп көндәр буйы уны йәлләгән.

27 Симон шулай уҡ атаһының һәм уның ҡустыларының сепульхреһына һәйкәл төҙөй, һәм уны, арттан һәм унан алдағы хьюн ташы менән, иҫтәлекле урынға күтәрә.

28 Өҫтәүенә, атаһы, әсәһе һәм дүрт туған ҡустыһы өсөн бер-береһенә ҡаршы ете пирамида ҡора.

29 Һәм бының менән ул хәйләкәр ҡулайламалар яһай, улар тураһында ҙур бағаналар ҡуя, ә бағаналарға мәңгелек хәтер өсөн бөтә ҡоралдарын яһай, ә бронетранспортерҙар уйып, уларҙы диңгеҙҙә йөҙөүселәрҙең барыһын да күрһен өсөн.

30 Был уның Модинда яһаған сепульхреһы, һәм ул беҙҙең көндәргә тиклем һаҡланған.

31 Хәҙер Трифон йәш батша Антиохус менән алдаҡсы мөғәмәлә итә һәм уны үлтерә.

32 Һәм ул уның урынына хакимлыҡ итә, үҙен Азия батшаһы итеп таж кейә, ергә ҙур бәлә-ҡаза килтерә.

33 Шунан Симон Йәһүҙиәлә ныҡлы трюмдар төҙөй, уларҙы бейек башнялар, ҙур диуарҙар, ҡапҡалар, барҙар менән кәртәләп ала һәм унда виктуаль нигеҙ һала.

34 Симон ир-егеттәрҙе һайлай һәм батша Деметриусҡа ебәрә, ахыр сиктә ул ергә иммунитет бирергә тейеш була, сөнки Трифон бөтә көсөн боҙорға тейеш була.

35 Батша Димитрий былай тип яуап биргән һәм яҙған: 36 Батша Димитрий Симонға юғары рухани һәм батшаларҙың дуҫы, шулай уҡ өлкәндәргә һәм йәһүд милләтенә сәләм ебәрә: 37 Алтын таж, һәм һеҙ беҙгә ебәргән алһыу халат алдыҡ: һәм беҙ һеҙҙең менән ныҡлы солох төҙөргә, эйе, офицерҙарыбыҙға яҙырға, беҙ биргән иммунитеттарҙы раҫларға әҙербеҙ.

38 Һеҙҙең менән ниндәй генә килешеүҙәр төҙөгәнебеҙ торор; һәм үҙең төҙөгән ныҡлы тотҡалар үҙең булыр.

39 Беҙҙең көндә ҡылынған ниндәй ҙә булһа күҙәтеүгә йәки ғәйепкә килгәндә, беҙ уны ғәфү итәбеҙ, шулай уҡ бурыслы таж һалымы ла бар: Йәрүсәлимдә түләнгән башҡа яһаҡ булһа, ул башҡаса түләнмәйәсәк.

40 Беҙҙең судта булыр өсөн арағыҙҙа кемдәр осрашҡанын ҡарағыҙ, һуңынан яҙылһын, беҙгә тыныслыҡ бетвиксты булһын.

41 Шулай итеп, йөҙ етмешенсе йылда израилдән һикәлтәнең иҙеге тартып алына.

42 Шул саҡта Израиль халҡы үҙҙәренең ҡоралдарында һәм килешеүҙәрендә яҙа башлай, Симондың беренсе йылында баш рухани, губернатор һәм йәһүдтәрҙең башлығы була.

43 Ул замандарҙа Симон Ғәззәгә ҡаршы лагерға бара һәм уны урап ҡамауға ала; шулай уҡ һуғыш двигателен эшләп, ҡала эргәһенә ҡуйып, билдәле бер башняны бәреп төшөрә һәм ала.

44 Ә двигателдәгеләр ҡалаға һикерә; ҡалала ҙур ығы-шыу була: 45 Инсомух, ҡала халҡы кейемдәрен ҡуртымға алып, ҡатындары һәм балалары менән стенаға менеп, көслө тауыш менән илап, Симонға тыныслыҡ биреүҙәрен үтәйҙәр.

46 Һәм әйттеләр: "Беҙҙең менән яуызлығыбыҙ буйынса түгел, ә шәфҡәтлелегең буйынса эш ит.

47 Симон уларға ҡарата тыныслана, һәм уларға ҡаршы һуғышмай, ҡаланан сығарып ебәрә, поттар торған йорттарҙы таҙарта, шуға күрә уға йырҙар һәм рәхмәттәр менән инә.

48 Эйе, ул унан бөтә нескәлектәрҙе сығарып, унда законды һаҡлап ҡалырлыҡ итеп шундай ир-егеттәрҙе урынлаштырҙы ла, элеккенән дә көслөрәк итте лә, унда үҙе өсөн торлаҡ урын төҙөнө.

49 Улар шулай уҡ Йәрүсәлимдәге башняны шул тиклем боғаҙҙа тоталар, хатта килеп тә, илгә инеп тә, һатып та, һатып та алмайҙар: шуға күрә улар виктуаль теләктәр өсөн ҙур бәләгә тарый, ә уларҙың байтаҡ өлөшө аслыҡ арҡаһында һәләк була.

50 Шунан Симонға илап ебәрәләр, улар менән бер урында булыуҙарын мыҫҡыл итәләр: ул уларға ниндәй әйбер биргән; һәм шул ваҡыттан алып уларҙы сығарғас, башняны бысраныуҙан таҙарта: 51 Етмешенсе һәм беренсе йылда уға икенсе айҙың өсегерменсе көнөнә рәхмәт йөҙөнән, пальма ботаҡтары, арфалар, цимбалдар, виолдар, гимндар, йырҙар менән инә: сөнки Израилдән ҙур дошман юҡ ителгән була.

52 Ул шулай уҡ ул көндө йыл һайын ҡыуаныс менән тоторға бойорҙо. Өҫтәүенә, башня янында торған ғибәҙәтхана ҡалҡыулығы унан да көслөрәк булып сыға, һәм шунда үҙенең компанияһы менән дуҫлаша.

53 Һәм Симон улы Яхъяның батыр кеше булыуын күргәс, уны бөтә хужаларҙың капитаны итә; һәм ул Ғәзәрҙә пәйҙә була.

14 БҮЛЕК 1 Хәҙер йөҙ өс һәм ун икенсе курс короле Деметриус үҙ көстәрен йыйып, Триффонға ҡаршы көрәшкә ярҙам итер өсөн Киң мәғлүмәт сараларына мөрәжәғәт итә.

2 Әммә Фарсы һәм киң мәғлүмәт саралары короле Арсачес Димитрийҙың үҙ сиктәренә инеүе тураһында ишеткәс, кенәздәренең береһен уны тере килеш алып ҡайтырға ебәрә: 3 Кем барып Димитрийҙың хужабикәһен мыҫҡыл итә, һәм уны алып Арсачесҡа алып килә, уны палатаға ҡуялар.

4 Йәһүҙиә еренә килгәндә, симондың бөтә көндәре тынып ҡалған; сөнки ул үҙ милләтенең именлеген шул тиклем аҡыллы итеп эҙләгән, сөнки уның абруйы һәм намыҫы уларҙы ҡыуандырған.

5 Бөтә эштәрендә лә хөрмәтле булғанлыҡтан, ул Йоппаны һыйыныу урыны итеп ала һәм диңгеҙ утрауҙарына инеп сыға, 6 Һәм үҙ милләтенең сиктәрен ҙурайтты, илгә тергеҙелде, 7 Һәм бик күп әсирҙәрҙе йыя, Ғәзерә, Бетсура хакимлығына эйә була, башня, унан бөтөн нескәлекте алып сыға, уға ҡаршы торғандары ла булмай.

8 Шунан тыныслыҡта ергә тиклем ер бирҙеләр, ер уға артым бирҙе, ә баҫыу ағастары емештәрен бирҙе.

9 Боронғолар барыһын да урамда ултырып, изге нәмәләр менән бергә аралаша, ә егеттәр данлы һәм һуғышсан кейем кейә.

10 Ул ҡалаларҙы виктуалдәр менән тәьмин итә, һәм, намыҫлы исеме ахырызаманға тиклем билдәле булһын өсөн, уларға һәр төрлө ҡорал ҡуя.

11 Ул ерҙә татыулыҡ урынлаштырған, Израиль ҙур шатлыҡ менән ҡыуанған: 12 Йөҙөм ағасы һәм йөҙөм ағасы аҫтында ултырған һәр ир-егет өсөн уларҙы боҙоп булмай: 13 Ерҙә уларға ҡаршы һуғышырға бер кем дә ҡалмаған: эйе, ул замандарҙа батшалар үҙҙәре ҡолатылған.

14 Өҫтәүенә, ул үҙ халҡының бөтәһен дә нығыта: ул эҙләгән закон; һәм ул тартып алған закондың һәм яуыз кешенең һәр береһе.

15 Ғибәҙәтхананы матурлай, ғибәҙәтхана һауыттарын күбәйтә.

16 Хәҙер Римда, ә Спартаға килгәндә, Джонатандың үлгәне тураһында ишеткәс, бик ҡайғыралар.

17 Әммә уның урынына ҡустыһы Симондың юғары рухани итеп эшләнгәнен һәм ил менән, ундағы ҡалалар менән идара иткәнен ишеткәс: 18 Уға баҡыр таблицаларҙа, Йәһүҙиә һәм Джонатандың туғандаштары менән дуҫлығын һәм лигаһын яңыртыу өсөн яҙалар: 19 Йәрүсәлимдә йыйылыш алдында ниндәй яҙмалар уҡылған.

20 Һәм был лацедемондар ебәргән хаттарҙың күсермәһе; Ҡала менән лакедемония хакимдары Симонға баш руханиға, өлкәндәргә, руханиҙарға, йәһүд халҡының ҡалдыҡтарына, ҡәрҙәштәребеҙгә сәләм ебәрә: 21 Халҡыбыҙға ебәрелгән илселәр беҙгә һеҙҙең данығыҙҙы һәм намыҫығыҙҙы раҫланы: ни өсөн беҙ уларҙың килеүенә шатландыҡ, 22 Халыҡ советында үҙҙәре ыуылдырыҡ сәсә торған әйберҙәрҙе ошо рәүешле теркәгән; Антиохтың улы Нумений һәм йәһүд илселәре Ясондың Антипатер улы беҙгә беҙҙең менән дуҫлығын яңыртырға килде.

23 Һәм халыҡтың ир-егеттәрҙе намыҫлы күңел асыуы, ә амбассаһының күсермәһен асыҡ яҙмаларға һалыуы ҡыуандырҙы, ахыр сиктә лацедемондар халҡының мемориалы булыуы ихтимал: бынан тыш беҙ симонға баш руханиға уның күсермәһен яҙҙыҡ.

24 Ошонан һуң Симон Нуменийҙы, улар менән лиганы раҫлар өсөн, мең фунт ауырлыҡта ҙур алтын ҡалҡаны менән Римға ебәрә.

25 Халыҡ ишеткәс, Симонға һәм уның улдарына ниндәй рәхмәт әйтербеҙ?

26 Сөнки ул һәм уның ҡустылары һәм атаһының йорто Израиль ҡоролошон урынлаштырған, уларҙан дошмандары менән көрәшеп ҡыуып алып киткән, азатлығын раҫлаған.

27 Шулай итеп, уны еҙ таблицаларҙа яҙалар, уларҙы Сион тауындағы бағаналарға ҡуялар: һәм был яҙыу күсермәһе; Айҙың ун һигеҙенсе көнө Элул, йөҙ өс һәм ун икенсе йылда, Симондың юғары руханийының өсөнсө йылы, 28 Сарамелда руханиҙарҙың, халыҡтың, милләт хакимдарының, илдең аҡһаҡалдарының бөйөк йыйылышында ошолар тураһында беҙгә хәбәр ителә.

29 Форасмюх йыш ҡына илдә һуғыштар алып бара, унда үҙҙәренең изге урынын һаҡлау өсөн һуғыштар бара, ә Маттатиастың улы Симон, Джарибтың быуынынан, туғандары менән бергә үҙҙәрен хәүеф аҫтына ҡуя, үҙ милләтенең дошмандарына ҡаршы тороу үҙ милләтенә ҙур хөрмәт күрһәтә: 30 (Сөнки шунан һуң Джонатан, үҙ милләтен бергә йыйып, уларҙың юғары руханийы булып, үҙ халҡына өҫтәлә, 31 Дошмандары, уны юҡ итеп, изге урынға ҡул һалып, үҙ иленә баҫып инергә әҙерләнгәндәр: 32 Ул ваҡытта Симон өҫкә күтәрелә, һәм үҙ милләте өсөн көрәшә, үҙ матдәһенең күп өлөшөн үткәрә, үҙ милләтенең фиҙакәр кешеләрен ҡоралландыра һәм уларға эш хаҡы бирә, 33 Йәһүҙиәнең Бәйтсура менән бергә элек дошмандар ҡоралы булған сигендә ятҡан ҡалаларын нығыта; әммә унда йәһүдтәр гарнизонын ҡуя: 34 Унан да бигерәк, ул диңгеҙ буйында ятҡан Йоппаны һәм азот менән сиктәш Ғәзәрҙе нығыта: әммә йәһүдтәрҙе шунда урынлаштыра, һәм уларҙы репарация өсөн уңайлы бөтә нәмә менән йыһазландыра.)

35 Шуға күрә халыҡ Симондың ҡылыҡтарын йырлай, һәм ниндәй данға үҙ милләтен алып килергә уйлай, уны үҙҙәренең губернаторы һәм баш руханийы итә, сөнки ул бөтә был эштәрҙе башҡарған, шулай уҡ үҙ милләтенә

һаҡлаған ғәҙеллек һәм иман өсөн, бының өсөн бар көсө менән үҙ халҡын данларға тырыша.

36 Сөнки үҙ заманында, һикәлтәне үҙ иленән сығарып ебәрһен өсөн, уның ҡулында хәлдәр гөрләп торҙо, йәрүсәлимдәге Дауыт ҡалаһында үҙҙәрен башняға әйләндерҙеләр, изге урында бөтә нәмәне бысраттылар, изге урында ҙур зыян килтерҙеләр: 37 Әммә унда йәһүдтәр урынлаштыра. һәм уны илдең һәм ҡаланың именлеге өсөн нығытҡан, Йәрүсәлим диуарҙарын күтәргән.

38 Батша Димитрий ҙа уны юғары руханилыҡта раҫлаған, 39 Һәм уны дуҫтарының береһе итте, һәм уны оло хөрмәт менән хөрмәт итте.

40 Сөнки римлеләр йәһүдтәрҙе үҙҙәренең дуҫтары, конфедераттары һәм ҡәрҙәштәре тип атағандар, тигән һүҙҙәр ишеткән булған; һәм симон илселәрен намыҫлы күңел асҡандарын; 41 Шулай уҡ йәһүдтәр һәм руханиҙар Симондың тоғро пәйғәмбәр барлыҡҡа килгәнгә тиклем мәңгегә уларҙың губернаторы һәм баш руханийы булырға тейешлегенә бик шатланғандар; 42 Өҫтәүенә, ул уларҙың капитаны булырға, изге урындарҙы үҙ өҫтөнә алырға, уларҙы эштәре өҫтөнән, ил өҫтөнән, ә броня өҫтөнән, ҡәлғәләр өҫтөнән ҡуйырға тейеш, әйтәм, ул изге урынды үҙ өҫтөнә алырға тейеш; 43 Бынан тыш, уға һәр ир-егеткә буйһонорға, илдәге бөтә яҙмалар уның исеменә яҙылырға, көрән төҫкә буялырға, алтын кейергә тейеш: 44 Шулай уҡ халыҡтың йәки руханиҙарҙың береһенә лә ошоларҙың береһен дә һындырырға, йә уның һүҙҙәрен уйлап сығарырға, йә илдә унһыҙ йыйылыш йыйырға, йә көрән төҫкә кейергә, йә бер тоҡ алтын кейергә тейеш түгел; 45 Башҡаса эшләргә, йә ошоларҙың ҡайһыһын һындырырға тейеш булһа, ул язаға тарттырылырға тейеш.

46 Шулай итеп, симон менән эш итеү һәм әйтелгәнсә эшләү бөтә халыҡҡа оҡшаған.

47 Шунан Симон ошоно ҡабул итә, һәм юғары рухани, йәһүдтәрҙең һәм руханиҙарҙың капитаны һәм губернаторы булыуына, уларҙың барыһын да яҡлауына бик шат була.

48 Шулай итеп, улар был яҙманы баҡыр таблицаларға һалырға һәм изге урын компастары эсендә күҙгә күренерлек урында урынлаштырырға бойорҙолар; 49 Шулай уҡ уның күсермәләре ҡаҙнаға һалынырға тейеш була, ахыр сиктә Симон һәм уның улдары уларҙа булырға мөмкин.

15-СЕ БҮЛЕК 1 Демитрийҙың антиох улы Батша симонға йәһүдтәрҙең руханийына һәм кенәзенә һәм бөтә халыҡҡа диңгеҙ ярҙарынан хаттар ебәргән; 2 Эстәлеге шундай булған: Симонға батша Антиох үҙ милләтенең баш руханийы һәм кенәзе, йәһүд халҡына сәләмләү: 3 Форасмюх, билдәле бер ҡоротҡос ир-егеттәр булараҡ, ата-ларыбыҙ батшалығын баҫып алған, һәм минең маҡсатым — уны ҡабаттан шик аҫтына ҡуйыу, уны иҫке усадьбаға ҡайтарыу, һәм шуның өсөн күп һанлы сит ил һалдаттарын бергә туплау, һуғыш караптарын әҙерләү; 4 Минең дә мәғәнәһем — илде урап үтеү, унан үс алыу, батшалыҡтың күп ҡалаларын ташландыҡ хәлдә итеү: 5 Шуға күрә мин һиңә үҙемдән алда батшаларҙың һиңә биргән барлыҡ ҡысҡырыуҙарын һәм улар биргән

бүләктәрҙән тыш ниндәй ҙә булһа бүләктәр биреүҙәрен раҫлайым.

6 Мин һеҙгә шулай уҡ үҙ илегеҙгә үҙ маркағыҙ менән аҡса эшләргә отпуск бирәм.

7 Йәрүсәлимгә һәм изге урынға ҡағылышлы, улар ирекле булһын; һәм һин эшләгән барлыҡ ҡорал һәм һин төҙөгән ҡәлғәләр, ҡулдарығыҙҙа тотоғоҙ, улар һеҙгә ҡалһын.

8 Әгәр батшаға бурыслы берәй нәмә булһа, йә булмаһа, уны ошо ваҡыттан алып мәңгегә ғәфү итегеҙ.

9 Бынан тыш, батшалығыбыҙҙы алғас, намыҫың бөтә донъяға билдәле булһын өсөн, һине лә, милләтеңде лә, ғибәҙәтханаңды ла оло хөрмәт менән хөрмәт итербеҙ.

10 Йөҙ өс һәм ун дүртенсе курста Антиохус аталары еренә күсә: был ваҡытта бөтә көстәр, Трифонға бик аҙҙар ҡалһын өсөн, уның янына бергә йыйыла.

11 Антиох батша эҙәрлекләгәндән һуң, ул диңгеҙ буйында ятҡан Дораға ҡаса: 12 Сөнки бер юлы уға бәлә-ҡазалар килеп сығыуын, көстәренең уны мыҫҡыл итеүен күргән.

13 Һуңынан Антиохус дораға ҡаршы лагерға сыға, уның менән йөҙ егерме мең һуғыш кешеһе һәм һигеҙ мең һыбайлы була.

14 Ҡаланы урап үтеп, диңгеҙ яғында ҡалаға яҡын караптарға ҡушылғас, ул ҡаланы ҡоро ер һәм диңгеҙ юлы менән борсолоп ебәрә, бер кемгә лә тышҡа сығырға ла, инергә лә зыян килтермәй.

15 Уртаса миҙгелдә Нумений һәм уның компанияһы Римдан королдәргә һәм илдәргә хат ебәрә; ошолар яҙылған: 16 Люций, римлеләрҙең батша Птолемееға консулы, сәләмләү: 17 Йәһүд илселәре, дуҫтарыбыҙ һәм конфедерацияларыбыҙ беҙгә иҫке дуҫлыҡты һәм лиганы яңыртыу өсөн килделәр, симондан юғары руханиҙан һәм йәһүд халҡынан: 18 Һәм мең фунт алтын ҡалҡан алып килделәр.

19 Шуға күрә батшаларға һәм илдәргә уларға бер ниндәй ҙә зыян килтермәҫкә, уларға, ҡалаларына, илдәренә ҡаршы көрәшмәҫкә, дошмандарына ҡаршы ярҙам итмәҫкә тип яҙыу яҡшы тип уйлағайныҡ.

20 Уларҙың ҡалҡанын алыу беҙҙең өсөн дә яҡшы кеүек тойолдо.

21 Әгәр ҙә һеҙгә үҙ иленән ҡасҡан стипендиаттар булһа, уларҙы Симонға юғары руханиға еткерегеҙ, ул уларҙы үҙ ҡанундары буйынса язаға тарттырһын өсөн.

22 Шул уҡ һүҙҙәрҙе ул батша Деметрийға, ә Атталусҡа, Ариаратесҡа һәм Арсачесҡа яҙған, 23 Һәм бөтә илдәргә һәм Сампсамесҡа, Лацедемониялыларға, Һәм Делусҡа, Мындусҡа, Сиционға, Карияға, Самосҡа, Самосҡа, Памфилияға, Лайцилияға, Халикарнассҡа, Родусҡа, Арадусҡа, Арадусҡа, Сидегә, Арадусҡа, Гортинаға, Кипрға, Киренға.

24 Ә күсермәһен улар Симонға юғары руханиға яҙған.

25 Шулай итеп, Антиох батша икенсе көндө Дораға ҡаршы лагерь ҡора, уға өҙлөкһөҙ һөжүм итә, двигателдәр эшләй, тимәк, Трифонды һүндерә, тышҡа ла, инә лә алмай.

26 Ул ваҡытта Симон уға ярҙамға һайланған ике мең ирҙе ебәрә; көмөш, шулай уҡ алтын, күп ҡорал.

27 Шуға ҡарамаҫтан, ул уларҙы ҡабул итмәй, ә элек үҙе менән төҙөгән барлыҡ килешеүҙәрҙе тотҡарлай һәм уға сәйер булып китә.

28 Бынан тыш, ул үҙенең дуҫтарының береһе Афинабийҙы үҙе менән аралашырға ебәрә, әйтәйек, Йоппа менән Газераны тотҡарлайһың; йәрүсәлимдә урынлашҡан башня менән, ул минең ысынбарлығымдың ҡалалары.

29 Сиктәрҙе әрәм иттегеҙ, ерҙә ҙур зыян килтерҙөгөҙ, батшалығым эсендә күп урындарҙың хакимлығын алдығоҙ.

30 Шуға күрә хәҙер һеҙ алған ҡалаларҙы һәм йәһүҙиә сиктәренән тыш хакимлыҡ иткән урындарҙың трибуналарын тапшыралар: 31 Йә булмаһа миңә биш йөҙ талант көмөш бүләк итегеҙ; һәм һеҙ ҡылған зыянығыҙ һәм ҡалаларҙың, башҡа биш йөҙ таланттың трибуналары өсөн: етмәһә, килеп һеҙгә ҡаршы көрәшәсәкбеҙ 32 Шулай итеп, Афина батшаның дуҫы Йәрүсәлимгә килә: симондың даны, алтын һәм көмөш пластинка шкафын күреп, ул ғәжәпләнә һәм батшаның хәбәрен әйтә.

33 Шунан Симонға яуап бирә һәм уға: "Беҙ башҡа ирҙәр ерен дә алманыҡ, башҡаларға нимәгә яраҡлы икәнен дә тотманыҡ, ә дошмандарыбыҙ билдәле бер ваҡытҡа хаталы рәүештә эйә булған ата-бабаларыбыҙҙың мираҫын тотманыҡ, тинек.

34 Беҙ, мөмкинлеккә эйә булып, атайҙарыбыҙҙың мираҫын тотабыҙ.

35 Иоппа менән Ғәзәрҙән талап итһәң дә, илебеҙҙәге халыҡҡа ҙур зыян килтерһәләр ҙә, беҙ һиңә улар өсөн йөҙ талант бирербеҙ. Бында Афинабий уға бер һүҙ ҙә әйтмәй, тип яуап бирә; 36 Әммә ярһып батшаға әйләнеп ҡайта, һәм уға был телмәрҙәр, Симондың даны һәм күргәндәре тураһында хәбәр итә: шул арҡала батша ығы-зығыны арттырып үтәй.

37 Шул арала Трифондан карап менән Ортосияға ҡаса.

38 Шунан король Кендебейҙы диңгеҙ яры капитаны итә, һәм уға йәйәүлеләр һәм һыбайлылар бүләк итә, 39 Һәм уға хужаһын Йәһүҙиә яғына сығарырға бойора; шулай уҡ уға Седронды төҙөргә, ҡапҡаларҙы нығытырға, халыҡҡа ҡаршы һуғыш алып барырға бойора; әммә батшаның үҙенә килгәндә, ул Трифонды эҙәрлекләй.

40 Шулай итеп, Cendebeus Джамнияға килә һәм халыҡты ыҙалата һәм Йәһүҙиәгә баҫып инә, халыҡты тотҡонлоҡҡа ала, уларҙы һындыра.

41 Седруны төҙөгәс, ул унда һыбайлыларҙы һәм йәйәүлеләрҙе ҡуя, ахыр сиктә, батша ҡушҡанса, йәһүҙиә юлдарына үтеп инергә мөмкин.

16-СЫ БҮЛЕК 1 Шунан Газеранан Яхъя килеп сыға һәм Симонға атаһына Cendebeus-тың нимә эшләгәнен һөйләй.

2 Симон ике өлкән улына — Йәһүҙиәгә һәм Яхъяға шылтыратып, уларға әйтте: мин дә, ҡәрҙәштәрем дә, атайымдың йорто ла йәшлегемдән алып беҙҙең көндәргә тиклем Израиль дошмандарына ҡаршы һуғыштыҡ; һәм ҡулыбыҙҙа хәлдәр шул тиклем яҡшы сәскә атҡан, беҙ Израилде йыш ҡына еткерҙек.

3 Әммә хәҙер мин ҡартайҙым, һәм һин, Алла мәрхәмәте менән, етерлек йәштәһең: үҙем һәм ағайым урынына бул, барып милләтебеҙ өсөн көрәш, күктән ярҙам һинең менән бул.

4 Шулай итеп, ул илдән Кендебейға ҡаршы сыҡҡан һыбайлылар менән егерме мең һуғыш кешеһен һайлай һәм шул төндә Модинда ял итә.

5 Иртәнсәк ҡалҡып, тигеҙлеккә сыҡҡас, уларға ҡаршы йәйәүлеләр ҙә, һыбайлылар ҙа бик шәп хужа килде: ни тиһәң дә, уларға һыу шишмәһе бетвиксты.

6 Шулай итеп, ул һәм уның халҡы уларға ҡаршы сығалар: халыҡтың һыу шишмәһе өҫтөнән үтергә ҡурҡҡанын күргәс, ул тәүҙә үҙ өҫтөнән үтеп китә, ә һуңынан уның артынан уны күргән ир-егеттәр үтеп китә.

7 Шулай эшләп, ул үҙенең ир-егеттәрен бүлә һәм һыбайлыларҙы аяҡ араһына ҡуя: сөнки дошман һыбайлылары бик күп була.

8 Шунан улар изге торбалар менән яңғырай: шунан Чендебей һәм уның хужабикәһе осоп китергә мәжбүр булалар, шулай итеп уларҙың күбеһе һәләк була, ә ҡалғандары уларҙы ныҡлы тотоп тора.

9 Ул ваҡытта Йәһүҙиә Иоанндың ағаһы яралана; Әммә Джон, Cendebeus төҙөгән Седронға килгәнсе, һаман да улар артынан эйәрә.

10 Шулай итеп улар хатта Азот баҫыуҙарындағы башняларға ҡасып китәләр; шунан уны ут менән яндырҙы: ике меңгә яҡын кеше һәләк булһын өсөн. Артабан тыныслыҡта Йәһүҙиә еренә ҡайта.

11 Бынан тыш, Иерихо тигеҙлегендә Абубустың улы Птолемей капитан була, уның көмөш һәм алтыны күп була: 12 Закон буйынса юғары руханиҙың улы булғаны өсөн.

13 Йөрәге күтәрелгәндән һуң ул илде үҙенә алырға уйлай, шунан симонға һәм улдарына ҡаршы алдап уларҙы юҡ итергә кәңәш бирә.

14 Симон хәҙер илдәге ҡалаларҙа булған һәм уларҙы тәртипкә килтереү тураһында хәстәрлек күргән; был ваҡытта ул үҙенең улдары Маттатиас һәм Йәһүҙиә менән Иерихоға йөҙ өс һәм ун етенсе йылда, ун беренсе айҙа , Сабат тип атала: 15 Абубустың улы уларҙы алдап бер аҙ тотҡарлағанда, ул үҙе төҙөгән Докус тип атала, уларҙы ҙур банкетҡа әйләндерә: унда ир-егеттәрҙе йәшереп тотҡан.

16 Шулай итеп, Симон һәм уның улдары күпләп иҫерек булғанда, Птолеме һәм уның кешеләре тороп, ҡоралдарын алып, Симон янына банкет урынына килеп инәләр, уны һәм уның ике улын, ҡайһы бер хеҙмәтселәрен үлтерәләр.

17 Бының менән ул ҙур хыянат ҡылған, яуызлыҡты изгелек өсөн яуызлыҡ ҡылған.

18 Һуңынан Птолеме ошоларҙы яҙа һәм батшаға, уға ярҙам итер өсөн хужабикә ебәрергә, илде һәм ҡалаларҙы килтерергә ебәрә.

19 Яхъяны үлтерер өсөн ғәзәргә башҡаларҙы ла ебәрә: ә трибуналарға үҙенә көмөш, алтын, бүләктәр биреү өсөн хаттар ебәрә.

20 Иерусалимды, ә ғибәҙәтхана тауын алырға ебәргән башҡалар.

21 Хәҙер бер кеше Ғәзерәгә йүгереп килеп, Яхъяға атаһының һәм ҡәрҙәштәренең үлтергәнен әйтә, һәм, цитата буйынса, Птолеме һеҙҙе лә үлтерә.

22 Ереф ишеткәс, бик ныҡ ғәжәпләнә: шуға уны юҡ итергә килгән ҡулдарын һалып, уларҙы үлтерә; сөнки уны ситкә ебәрергә тырышыуҙарын белгән.

23 Яхъяның башҡа ғәмәлдәренә, уның һуғыштарына, лайыҡлы эштәренә, ул эшләгән стеналар төҙөлөшөнә һәм уның эштәренә ҡағылышлы, 24 Бына ошолар уның руханилығы йылъяҙмаларында яҙылған, атаһы артынан юғары рухани булғандан алып.