1-СЕ БҮЛЕК 1 Туғандар, Йәрүсәлимдә һәм Йәһүҙиә ерендә булған йәһүдтәр, бөтә Мысырҙа булған туғандаштарға, йәһүдтәрҙең һаулығын һәм тыныслығын теләй: 2 Алла һеҙгә мәрхәмәтле булығыҙ һәм Ибраһим, Исхаҡ, Яҡуп, уның тоғро хеҙмәтселәре менән төҙөгән килешеүен иҫегеҙҙә тотоғоҙ; 3 Уға хеҙмәт итер өсөн барығыҙға ла йөрәк бирегеҙ, һәм уның ихтыярын үтәгеҙ, яҡшы ҡыйыулыҡ һәм ихтыярлы аҡыл менән; 4 Уның ҡанундарында һәм әмерҙәрендә күңелегеҙҙе асып, һеҙгә тыныслыҡ ебәрегеҙ, 5 Доғаларығыҙҙы ишетегеҙ һәм һеҙҙең менән бер урында булығыҙ, бәлә-ҡазалар ваҡытында бер ҡасан да онотмағыҙ. 6 Ә хәҙер беҙ бында һеҙҙең өсөн доға ҡылабыҙ. 7 Деметриус хакимлыҡ иткән ваҡытта, йөҙ өс һәм туғыҙынсы йылда беҙ йәһүдтәр һеҙгә Ясон һәм уның компанияһы изге ерҙән һәм батшалыҡтан баш тартҡандан алып, шул йылдарҙа беҙҙең алдыбыҙға килеп тыуған бәлә-ҡазаларҙа яҙҙыҡ, 8 Күтәрмәне яндырҙыҡ та, ғәйепһеҙ ҡан түктек: шунан Раббыбыҙға доға ҡылдыҡ, ишеттек; ҡорбандар ҙа, ваҡ он да тәҡдим иттек, лампаларҙы яҡтырттыҡ та, икмәктәр ҡуйҙыҡ. 9 Ә хәҙер ҡарағыҙ, чатыр табынын Каслеу айында һаҡлайһығыҙ. 10 Йөҙ дүртлектә һәм һигеҙенсе йылда Йәрүсәлимдә һәм Йәһүҙиәлә, йәһүҙиәлә булған халыҡ, шулай уҡ Йәһүҙиәлә булған халыҡ Аристобулусҡа, батшаның хужаһы Птолемеусҡа һәм Мысырҙа йәшәгән йәһүдтәргә сәләм һәм сәләмәтлек ебәрә: 11 Инсомух, Алла беҙҙе ҙур хәүефтәрҙән ҡотолоп ҡалған кеүек, беҙ ҙә уға, батшаға ҡаршы һуғышҡандай, юғары рәхмәт белдерәбеҙ. 12 Сөнки ул уларҙы изге ҡала эсендә һуғышҡандарын ҡыуып сығарған. 13 Персияға етәксе килеп ингәс, уның менән еңелмәҫ булып күренгән армияны Нанея руханиҙарының алдауы нанея ғибәҙәтханаһында үлтерәләр. 14 Антиох өсөн, кейәүгә сығыр кеүек, урынға килеп инә, ә уның менән булған дуҫтары бирсәткә хаҡына аҡса алырға була. 15 Нанеяның дин әһелдәре уны ҙур булмаған компас менән ғибәҙәтхана компастарына индергәс, Антиохтар килеп ингәс, ғибәҙәтхананы ябалар: 16 Ҡыйыҡтың йәшерен ишеген асып, йәшен кеүек таш ырғыттылар ҙа капитанды бәрҙерҙеләр, киҫәктәргә тейҙерҙеләр, баштарынан ысҡындырҙылар һәм унһыҙҙарға ташланылар. 17 Бөтә нәмәлә лә Беҙҙең Аллабыҙ фатихаһын алһын, ул бәләгә тарымағандарҙы ҡотҡарҙы. 18 Шуға күрә беҙ хәҙер Каслеу айының биш-егерменсе көнөндә ғибәҙәтхананы таҙартыуҙы маҡсат итеп ҡуйһаҡ та, уны раҫларға кәрәк тип уйлағайныҡ. шунан һуң ғибәҙәтхананы һәм миһрапты төҙөгән. 19 Сөнки ата-әсәләребеҙ Фарсыға алып килгәс, ул саҡта диндар булған руханиҙар миһраптың утын ҡысҡырып алалар һәм соҡорҙо һыуһыҙ соҡорҙоң соҡорона йәшерәләр. 20 Хәҙер инде күп йылдар үткәс, Фарсы батшаһынан ебәрелгән Неемия, Алланы ҡыуандырғандан һуң, уны
утҡа йәшергән руханиҙарҙың быуындарын ебәрә: ләкин улар беҙгә ут түгел, ә ҡалын һыу таптылар, тигәс; 21 Шунан уға уны төҙөргә һәм алып килергә бойора; ҡорбандар һалынғас, неемиялар руханиҙарға ағасты һәм унан һыу менән һалынған әйберҙәрҙе һиптерергә бойора. 22 Шулай эшләнгәс тә, элек болотта йәшеренгән ҡояш балҡығас, һәр ир-егет һоҡланһын өсөн, ҙур ут тоҡанды. 23 Ә дин әһелдәре ҡорбан килтереү йонсоған ваҡытта доға ҡылдылар, әйтәм: руханиҙар ҙа, ҡалғандары ла, Джонатан башлаған, ә ҡалғандары, неемиялар кеүек, шунда яуап биргән. 24 Доға ошо рәүешле булған; Эй Раббым Алла, һәр нәмәне барлыҡҡа килтереүсе, ҡурҡыу, көслө, тәҡүә, шәфҡәтле, берҙән-бер мәрхәмәтле Батша, 25 Бөтә нәмәне биреүсе берҙән-бер, берҙән-бер ғәҙел, ҡөҙрәтле, мәңгелек, һин Израилде бөтә бәләнән ҡотолоп, аталарҙы һайлап, изгеләндерәһең: 26 Бөтә халҡым Израилгә ҡорбан сал, үҙ өлөшөн һаҡлап, изгеләндер. 27 Беҙҙән таралғандарҙы бергә йыйығыҙ, уларҙы тәкәбберҙәр араһына хеҙмәт итеүселәрҙе килтерегеҙ, хурлыҡлы һәм мыҫҡыллы кешеләргә ҡарағыҙ, һинең Аллабыҙ икәнлегеңде һинең Аллаң икәнлегеңде һинең белһен. 28 Беҙҙе йәберләүсе уларҙы язала, ғорурлыҡ менән беҙҙе рәнйетә. 29 Муса әйткәнсә, тағы ла изге урынға ултырт. 30 Ә руханиҙар шөкөр псалмдары йырланылар. 31 Хәҙер ҡорбан салынғас, неемиялар бөйөк таштарға ҡойорға ҡалған һыуға командалыҡ итә. 32 Быны эшләгәс, ялҡын тоҡандырыла: әммә миһраптан балҡыған яҡтылыҡ уны йота. 33 Шулай итеп, был мәсьәлә билдәле булғас, Фарсы батшаһына, ҡыуылған руханиҙар утты йәшергән урында һыу барлыҡҡа килеүе һәм неемияларҙың ҡорбандарҙы таҙартыуы тураһында әйтәләр. 34 Шунан батша, урынды ҡамауға алып, эште һынап ҡарағас, уны изге итә. 35 Батша бик күп бүләктәр алып, ҡыуанырға теләгәндәргә бүләк иткән. 36 Ә неемиялар был әйберҙе Нафтар тип атағандар, әйтерһең дә, таҙартыу: әммә күп кенә ир-егеттәр уны Нефи тип атай. 2-СЕ БҮЛЕК 1 Шулай уҡ яҙмаларҙа пәйғәмбәр Джереми уларға утты тоҡандырырға ҡушҡан, тип яҙылған: 2 Һәм нисек итеп пәйғәмбәр, уларға закон биреп, Раббының әмерҙәрен онотмаҫҡа, көмөш һәм алтын һүрәттәрен орнаменттары менән күргәс, уларҙың аңында яңылышмаҫҡа ҡушҡан. 3 Һәм башҡа ошондай сығыштар менән ул уларҙы, закон уларҙың күңеленән китмәҫкә, тип өгөтләгән. 4 Шул уҡ яҙмала шулай уҡ пәйғәмбәрҙең, Алла тураһында иҫкәртелгәндә, чатыр менән көймәгә уның менән барырға бойороҡ биреүе лә яҙылған. 5 Ә Джереми тирләп килгәс, соҡорло мәмерйә таба, унда изге урынды, ә кәшәнәне, фимиам миһрабын һала һәм ишекте туҡтата. 6 Ә уның артынан эйәргәндәрҙең ҡайһы берҙәре юлды билдәләргә килгән, әммә таба алмаған.
7 Джереми быны ҡабул иткәс, ул уларҙы ғәйепләй: «Был урынға килгәндә, Алла үҙ халҡын яңынан бергә йыйып, шәфҡәтлелеккә алғансы билдәһеҙ буласаҡ. 8 Шул саҡта Хоҙай уларға ошоларҙы һөртөр, Раббының даны барлыҡҡа килер, Шулай уҡ Болот, Муса ваҡытындағы кеүек, һәм Сөләймән был урындың намыҫлы изгеләндерелеүен теләгәндәй булыр. 9 Шулай уҡ уға бағышлау ҡорбанын, ғибәҙәтхананы тамамлауҙы тәҡдим итеүҙәре тураһында иғлан ителә. 10 Муса Раббыға доға ҡылған саҡтағы кеүек, ут күктән төшөп ҡорбандарҙы йота: Хатта Сөләймән дә шулай доға ҡыла, ут күктән төшөп, янған ҡорбандарҙы йота. 11 Ә Муса, гонаһ ҡорбаны ашарға тейеш булмағанлыҡтан, ашалған, ти. 12 Сөләймән шул һигеҙ көнөн һаҡлаған. 13 Неемия яҙмаларында һәм комментарийҙарында ла шундай уҡ хәбәрҙәр бар; һәм нисек итеп китапханаға нигеҙ һалыуы батшаларҙың, пәйғәмбәрҙәрҙең, Дауыттың, батшаларҙың изге бүләктәргә ҡағылышлы эпистолдәрен бергә йыя. 14 Шулай уҡ йәһүҙиә һуғыш арҡаһында юғалған бөтә нәмәне бергә йыйҙы, һәм улар беҙҙең менән ҡала, 15 Әгәр һеҙгә кәрәк булһа, ҡайһы берҙәрен үҙегеҙгә алып ҡайтырға ебәрегеҙ. 16 Ул саҡта таҙартыуҙы билдәләргә йыйынһаҡ, беҙ һеҙгә яҙҙыҡ, шул уҡ көнөгөҙҙө һаҡлаһағыҙ, яҡшы эшләрһегеҙ. 17 Беҙ шулай уҡ бөтә халҡын ҡотҡарыусы һәм уларға мираҫ, батшалыҡ, руханилыҡ, изге урын биргән Алла булыр тип өмөтләнәбеҙ. 18 Законда вәғәҙә иткәнсә, тиҙҙән беҙгә шәфҡәтлелек күрһәтербеҙ һәм беҙҙе күк аҫтындағы һәр ерҙән изге урынға йыйырбыҙ: сөнки ул беҙҙе ҙур мәшәҡәттәрҙән ҡотҡарҙы, урынды таҙартты. 19 Хәҙер Йәһүҙиә Маккабейға һәм уның ҡәрҙәштәренә ҡағылышлы, бөйөк ғибәҙәтхананы таҙартыу, миһрапты бағышлау, 20 Антиох эпифандарына һәм уның улы Евпаторға ҡаршы һуғыштар, 21 Иудаизм өсөн үҙҙәрен намыҫлы тотоусыларға күктән килгән асыҡ билдәләр: бер нисәүһе генә булһа ла, бөтә илде еңеп, аяуһыҙ күптәрҙе эҙәрлекләһен өсөн, 22 Ғибәҙәтхананы яңынан тергеҙеп бөтә донъяға билдәле булған, һәм ҡаланы азат иткән, һәм түбәнәйгән закондарҙы ҡал иткән, Раббы уларға бөтә файҙаһына мәрхәмәтле булған: 23 Ошоларҙың барыһы ла, әйтәм, Ясон Кирендан биш китапҡа иғлан итеп, беҙ бер томда ҡыҫҡартыуға һөжүм итербеҙ. 24 Сикһеҙ һанды һәм хикәйәнең хикәйәләүҙәрен, мәсьәләнең төрлөлөн ҡарау теләген ниндәй ҡыйынлыҡтар менән осратҡаны өсөн, 25 Беҙ һаҡ булдыҡ, улар уҡыр, рәхәтләнеп уҡыр, хәтергә ынтылыусыларҙың еңеләйеүе, кемдең ҡулына эләгеүе табышлы булыуы ихтимал. 26 Шуға күрә беҙгә был ауыр хеҙмәтте үҙ өҫтөбөҙгә алған, еңел түгел, ә терләү һәм ҡарау мәсьәләһе; 27 Банкет әҙерләү һәм башҡаларҙың мәнфәғәтен эҙләү уға еңел булмаһа ла: шулай ҙа күптәрҙең ҡыуанысы өсөн беҙ был ҙур һыҙланыуҙарҙы ҡыуанып кисерербеҙ; 28 Авторға һәр теге йәки был эш менән теүәл шөғөлләнеүҙе ҡалдырыу, ҡыҫҡартыу ҡағиҙәләрен үтәү өсөн тырышлыҡ һалыу.
29 Сөнки яңы йортто төҙөүсе оҫта булараҡ бөтә бина тураһында хәстәрлек күрергә тейеш; әммә уны асыҡларға, буярға йөкләмә алған кеше уны биҙәү өсөн яраҡлы әйберҙәр эҙләргә тейеш: шулай ҙа беҙҙең менән тип уйлайым. 30 Һәр нөктәлә баҫып торорға, әйберҙәрҙе бөтөнләй үтеп китергә, айырым алғанда ҡыҙыҡһынырға, хикәйәнең беренсе авторына ҡарай: 31 Әммә ҡыҫҡалыҡ менән файҙаланыу һәм эштең күп көсөн йәлләүҙән ҡасыу уға әшәкелек бирәсәк. 32 Ошонда уҡ хикәйәне башлап ебәрәбеҙ: әйтелгәндәргә шул тиклем күп өҫтәп кенә, оҙон пролог эшләү— ахмаҡлыҡ, ә хикәйәнең үҙендә ҡыҫҡа булыу — ахмаҡлыҡ. 3 БҮЛЕК 1 Хәҙер изге ҡалала бөтә тыныслыҡ йәшәй, һәм закондар бик яҡшы үтәлгән була, сөнки Онияның юғары руханийы аллалары һәм уның яуызлыҡҡа ҡарата нәфрәте арҡаһында, 2 Был урынды хатта батшалар үҙҙәре лә хөрмәт иткән, һәм ғибәҙәтхананы иң яҡшы бүләктәре менән ҙурайтҡан; 3 Азия Селевкустың үҙ килемдәре ҡорбандарға хеҙмәт итеүгә киткән бөтә сығымдарҙы яланғасландырыуы. 4 Әммә ғибәҙәтхана губернаторы булған Бенджамин ҡәбиләһе симондың береһе баш рухани менән ҡалалағы тәртипһеҙлек тураһында төшөп ҡала. 5 Оняны еңә алмағас, ул уны Аполлонийға ул саҡта Целосирия һәм Феникс губернаторы булған Трасейҙың улы Аполлонийға йүнәлтә, 6 Иерусалимдағы ҡаҙна сикһеҙ аҡса менән тулы булыуын, ҡорбандар иҫәбенә ҡағылмаған байлыҡтарының күплеге иҫәпһеҙ-хисапһыҙ булыуын һәм барыһын да батша ҡулына алыу мөмкинлеген әйтә. 7 Хәҙер, Аполлоний батша янына килеп, уға әйтелгән аҡсаны алып ҡайтҡас, батша үҙенең ҡазыйын Гелиодорусты һайлай һәм алдан әйтелгән аҡсаны алып ҡайтырға бойороҡ бирә. 8 Шулай итеп Гелиодорус сәйәхәткә сыға; Келосырия һәм Фенице ҡалаларына барыу төҫө аҫтында, әммә ысынлап та батшаның ниәтен үтәү өсөн. 9 Йәрүсәлимгә килгәс һәм уны әҙәпле рәүештә ҡаланың юғары руханийы ҡабул иткәс, ул уға аҡсанан ниндәй разведка бирелеүен әйтә һәм ҡайҙа килеүен белдерә һәм был әйберҙәрҙең ысынлап та шулаймыюҡмы икәнлеген һорай. 10 Шул саҡта баш рухани уға тол ҡатындарға һәм атайһыҙ балаларға ярҙамға шундай аҡса һалыныуы тураһында әйтә: 11 Һәм уның бер өлөшө Хирканус тобиас улы Тобиастыҡы, ә яуыз Симон яңылыш мәғлүмәт биргәнсә түгел: сумма бөтәһе дүрт йөҙ талант көмөш һәм ике йөҙ алтын тәшкил итә: 12 Һәм бындай хаталарҙы уларға, уны урындың изгелегенә, ғибәҙәтхананың бөтә донъяға хөрмәткә лайыҡ булған ҡөҙрәтле һәм тейелгеһеҙ изгелегенә тапшырған эш бөтөнләй мөмкин түгел ине. 13 Әммә Гелиодор, батшаның бойороғо буйынса, уны теләһә ниндәй аҡыл менән батша ҡаҙнаһына индерергә кәрәк, тигән.
14 Шулай итеп, ул тәғәйенләгән көндө был мәсьәләне хәл итеү өсөн инә: бының өсөн бөтә ҡала буйлап бәләкәй генә ғазап булмай. 15 Әммә руханиҙар, дин әһелдәренең кейемендә миһрап алдында сәждә ҡылып, күккә саҡыралар, ул үҙе һаҡлаған әйберҙәргә ҡағылышлы закон ҡабул итәләр, уларҙы һаҡлап ҡалырға тейештәр. 16 Ул саҡта кем баш руханиҙың йөҙөнә ҡараһа, был уның йөрәген яралар ине: сөнки уның йөҙлөлөгө һәм төҫө үҙгәреүе уның аңының эске ғазаптарын иғлан итте. 17 Сөнки ир тәндән ҡурҡыу һәм ҡурҡыу тойғоһо менән шул тиклем һуғарылған, тап уларға асыҡтан-асыҡ уға ҡарап торған, хәҙер күңелендә ниндәй ҡайғы булған. 18 Башҡалар өйҙәренән дөйөм доға ҡылыуға йүгергән, сөнки был урын хурлыҡҡа килгән кеүек булған. 19 Ә ҡатын-ҡыҙҙар, күкрәге аҫтына сәкән һуғып, урамдарҙа күпләп йөрөнө, ә ҡамсыла тотолған ҡыҙҙар йүгерҙе, берәүҙәре ҡапҡаларға, берәүҙәр стеналарға ҡараны, ә икенселәре тәҙрәләрҙән сығып ҡараны. 20 Һәм барыһы ла, ҡулдарын күккә табан тотоп, доға ҡылды. 21 Ул саҡта күптәрҙең ҡолап төшөүен, баш руханиҙың шундай ғазапҡа эләгеү ҡурҡынысын күреү ир-егетте аяныслы итер ине. 22 Һуңынан улар Сикһеҙ ҡөҙрәтле Раббыны үҙҙәрен ҡылған кешеләр өсөн ышаныслы һәм ышаныслы тоторға саҡырҙы. 23 Шуға ҡарамаҫтан, Гелиодор указды үтәй. 24 Хәҙер ул үҙен ҡаҙна, рухтар Раббыһы һәм бөтә властың кенәзе тураһында үҙенең ҡарауылсыһы менән таныштырғанда, уның менән килгән тип фаразланғандарҙың барыһы ла Алла власына ғәжәпләнеп, талып, ҡурҡып китһен өсөн, ҙур аппетит тыуҙырҙы. 25 Сөнки уларға ҡот осҡос һыбайлыһы менән ат күренде, һәм ул бик ғәҙел япма менән биҙәлде, һәм ул аяуһыҙ йүгереп килеп, маңлайы менән Гелиодорусҡа мыҫҡыллап ебәрҙе, һәм, күрәһең, ул ат өҫтөндә ултырып бөтөнләй алтын ебәргән. 26 Унан да бигерәк, уның алдына тағы ике егет килеп сыға, улар көслө, матурлығын яҡшы лә, ике яҡтан да уның янында торған кейемдә килеп сыға; һәм уны өҙлөкһөҙ урап сыҡты, бик күп ауыр һыҙаттар бирҙе. 27 Ә Гелиодорус ҡапыл ергә ҡолай, һәм ҙур ҡараңғылыҡ менән һуғарыла: әммә уның менән булғандар уны күтәреп алалар ҙа сүплеккә һалалар. 28 Шулай итеп, ул, һуңғы ваҡытта ҙур поезд менән һәм бөтә ҡарауылсыһы менән әйтелгән ҡаҙнаға килеп, ҡоралы менән үҙенә ярҙам итә алмағас, башҡаралар: һәм асыҡтан-асыҡ Алланың ҡеүәтен таныйҙар. 29 Сөнки ул Алла ҡулы менән төшөрөлдө, һәм бөтә тормошҡа өмөтһөҙ телмәрһеҙ ятты. 30 Әммә мөғжизәле рәүештә үҙ урынын хөрмәт иткән Хоҙайҙы маҡтағандар: ғибәҙәтхана өсөн; ул саҡ ҡына ҡурҡыу һәм бәлә-ҡазалар менән тулы ине, Аллаһы Тәғәлә пәйҙә булғас, шатлыҡ һәм ҡыуаныс менән тулды. 31 Ул саҡта Гелиодорустың ҡайһы бер дуҫтары Оньясҡа, рухтан баш тартырға әҙер ятҡан, ғүмерен бирергә өндәүен һорап доға ҡыла. 32 Шулай итеп, баш рухани, батша йәһүдтәрҙең Гелиодорусҡа ниндәйҙер хыянат ҡылғанын дөрөҫ
аңламаһын өсөн, кеше һаулығы өсөн ҡорбан килтерергә тәҡдим итә. 33 Хәҙер баш рухани ғәфү үтенгән саҡта шул уҡ кейемдәге егеттәр Пәйҙә була һәм Гелиодор янында тороп, Оньясҡа юғары руханиға ҙур рәхмәт әйтегеҙ, сөнки уның хаҡына Раббы һеҙгә ғүмер бүләк иткән: 34 Күктән ысҡындырылғанын күреп, барлыҡ ирегеттәргә лә Алланың ҡөҙрәтле көсөн иғлан ит. Ә был һүҙҙәрҙе әйткәс, башҡаса күренмәнеләр. 35 Шулай итеп Гелиодорус, Хоҙайға ҡорбан килтереп, уға ғүмерен ҡотҡарған һәм Оньясты сәләмләгән ҙур ант биргәндән һуң, хужабикәһе менән батша янына ҡайта. 36 Һуңынан ул барлыҡ ир-егеттәргә күҙҙәре менән күргән Бөйөк Алла әҫәрҙәре тураһында шаһитлыҡ итә. 37 Иерусалимға тағы ла бер тапҡыр ебәрелергә яраҡлы кеше булырға мөмкин булған батша Гелиодорус, ти. 38 Әгәр һеҙҙә дошман йәки хыянатсы булһа, уны тишегеҙ һәм, әгәр ҙә ул үҙ ғүмере менән ҡасып китһә, уны яҡшылап ҡабул итерһегеҙ: сөнки ул урында, һис шикһеҙ; Алланың эспециаль көсө бар. 39 Сөнки күктә йәшәй торған кеше шул урынға күҙе менән ҡарай һәм уны яҡлай; һәм уны рәнйетергә килгән уларҙы бәйетләй һәм юҡ итә. 40 Ә Гелиодорусҡа, ҡаҙнаны тотоуға ҡағылышлы әйберҙәр шундай хәлгә төшөп ҡала. 4 БҮЛЕК 1 Был Симон хәҙер, аҡсаға һәм үҙ иленә хыянат итеп, Оньясҡа, Гелиодорусты ҡурҡытҡандай, яла, һәм ошо яуызлыҡтарҙың эшсеһе була. 2 Шулай итеп, ул уны хыянатсы тип атарға ҡыйыу булған, ҡала именлегенә лайыҡ булған, үҙ милләтен һағынған, закондарға шул тиклем ашҡынып торған. 3 Әммә уларҙың нәфрәте әлегә тиклем барып еткәс, Симондың бер фракцияһы тарафынан үлтерелә, 4 Ония был бәхәстең хәүефле булыуын күреп, Аполлоний, Целосирия һәм Феникс губернаторы булараҡ, ярһып, Симондың яманлығын арттыра, 5 Батшаға үҙенең яҡташтарына ғәйепләүсе булыу өсөн түгел, ә йәмәғәтселектең дә, хосусиҙарҙың да именлеген эҙләргә бара: 6 Сөнки ул дәүләттең тынып ҡалыуы мөмкин түгеллеген күрә, һәм Симон, батша уға күҙ һалмаһа, ахмаҡлығын ташлап китә. 7 Әммә Селевктың вафатынан һуң, Эпифан тип аталған Антиох батшалыҡты алғас, Ясон Оньястың ҡустыһы юғары рухани булыу өсөн ҡул аҫтында эшләй, 8 Батшаға өс йөҙ өс ыҙғышлы көмөш таланты һәм тағы ла һикһән талантлы һикһән таланттар биреп, батшаға вәғәҙә бирә: 9 Бынан тыш, ул, әгәр уға спорт менән шөғөлләнергә урын ҡуйырға лицензияһы булһа, йөҙ иллегә күберәк аҡса тәғәйенләргә, ә йәштәрҙе һикәлтә модаһына өйрәтергә һәм уларҙы Йәрүсәлимде антиохиандар исеме менән яҙырға вәғәҙә итә. 10 Батша биргәндә һәм ул ҡулына алғас, ул идара иткән хакимлыҡ үҙ милләтен грек модаһына алып килгән. 11 Иоанн Евполемдың атаһы Иоанн ярҙамында йәһүдтәргә айырым файҙа килтергән батша привилегияларын тартып ала; һәм законға ярашлы
булған хөкүмәттәрҙе ҡолатып, законға ҡаршы яңы ғөрөф-ғәҙәттәр тәрбиәләй: 12 Сөнки ул башня аҫтында шатланып күнегеүҙәр урыны төҙөй, баш егеттәрҙе үҙ подданныйы аҫтына алып килә, һәм уларҙы баш кейеме кейергә мәжбүр итә. 13 Хәҙер грек модаһының бейеклеге шундай булған, ясондың әшәкелеге, аяуһыҙ аяныслылығы һәм юғары руханиҙың булмауы арҡаһында йәлләү манераһының артыуы; 14 Дин әһелдәренең миһрап янында хеҙмәт итергә ҡыйыулығы етмәүе, ләкин ғибәҙәтхананы һанға һуҡмауы һәм ҡорбандарҙы һанға һуҡмауы, уларҙы дискус уйыны саҡырғандан һуң, күнегеүҙәр урынына законһыҙ пособие алыуҙа ҡатнашырға ашығыуы; 15 Аталарының хөрмәтен билдәләү түгел, ә гректарҙың данын иң яҡшыһы итеп оҡшатыу. 16 Уларға бәлә-ҡаза килгән сәбәптәр арҡаһында: улар үҙҙәренең дошмандары һәм үс алыусылары булырға тейеш ине. 17 Сөнки Алла ҡанундарына ҡаршы яуызлыҡ ҡылыу еңел эш түгел: әммә ошоларҙы киләһе ваҡыт иғлан итер. 18 Хәҙер һәр иман йылында ҡулланылған уйын Тируста һаҡланғас, батша ҡатнаша, 19 Был мәрхәмәтһеҙ Ясон Йәрүсәлимдән антиохиандар булған махсус хәбәрселәрҙе Геркулес ҡорбанына өс йөҙ драхм көмөш ташыу өсөн ебәрә. 20 Геркулестың ҡорбанына ебәреүсегә ҡарата был аҡса тәғәйенләнә; әммә уны йөрөтөүселәр арҡаһында галлиҙар эшләүгә эшкә урынлаштырғандар. 21 Хәҙер Аполлонийҙы Менестейҙың улы Мысырға батша Птолемей Филометор антиохияны тәхеткә ултыртыу өсөн ебәргәс, уның эштәренә яҡшы йоғонто яһамауын аңлап, үҙ хәүефһеҙлеген тәьмин итә: шунан ул Йоппаға, ә шунан Иерусалимға: 22 Ясонды һәм ҡаланы хөрмәтләп ҡабул иткәндәр, факел яҡтыртып, ҙур ҡысҡырыуҙар менән алып килгәндәр: һәм шунан һуң хужабикәһе менән Феничеға барып тоташа. 23 Өс йылдан һуң Ясон симондың ҡустыһы Менелаусты, аҡсаны батшаға тапшырырға һәм кәрәкле мәсьәләләрҙе күҙ уңында тоторға ебәрә. 24 Әммә батша алдына килтерелә, ул, үҙ власының данлы ҡиәфәте өсөн уны ҙурайтҡас, Ясондан өс йөҙҙән ашыу талант көмөш тәҡдим итеп, руханилыҡты үҙенә ала. 25 Шулай итеп, ул батша мандаты менән килә, юғары руханилыҡҡа лайыҡлы бер нәмә лә килтермәй, ә аяуһыҙ тиран ярһыуына, ҡот осҡос йәнлектең ярһыуына эйә була. 26 Шул саҡта үҙ ҡустыһын кәмһеткән Ясонды икенсеһе кәмһеткән, аммондар иленә ҡасырға мәжбүр була. 27 Шулай итеп, Менелаус кенәзлекте ала: әммә батшаға вәғәҙә иткән аҡсаға килгәндә, ул, замок хакимы Состратис талап итһә лә, уға бер ниндәй ҙә тәртип бирмәй: 28 Уға ғөрөф-ғәҙәттәр йыйылыуын баһалаған. Шуға күрә улар икеһе лә батша алдына саҡырылған. 29 Хәҙер Менелаус ҡустыһы Лисимахусты руханилыҡта ҡалдыра; һәм Состратус кипр губернаторы булған Клетсты ташлап китә.
30 Был эштәр башҡарылған ваҡытта Тарсус һәм Маллос баш күтәреүҙәр башҡара, сөнки улар батшаның Антиохус тип аталған кәнизәгенә бирелә. 31 Шунан батша, вәкәләтле Андроникусты үҙенең урынбаҫарына ҡалдырып, бөтә эштәрҙе тынысландырырға ашҡынып килә. 32 Хәҙер Менелаус, уңайлы ваҡыт алған тип уйлап, ғибәҙәтхананан ҡайһы бер алтын һауыттарын урлап, уларҙың бер өлөшөн Андроникҡа бирә, ә ҡайһы берҙәрен Тирусҡа һәм ҡалаларға һата. 33 Оньяс берәй ышаныслылыҡ тураһында белгәс, уны шелтәләй һәм Антиохия ялған Дафналағы изге урынға алып китә. 34 Андроникты айырып алып, Оньясты ҡулына алыу өсөн доға ҡыла; Инандырып, алдап Оньяс янына килеп, уға ант биреп уң ҡулын биргән; һәм унан шикләнһә лә, уны изге урындан сығырға күндерҙе: ғәҙеллекте иҫәпкә алмайынса кемде ҡыҫырыҡлап сығарҙы. 35 Йәһүдтәрҙе генә түгел, башҡа халыҡтарҙы ла тыуҙырған өсөн ҙур асыу ала, кешене ғәҙелһеҙ үлтергән өсөн бик ныҡ ҡайғыра. 36 Ә ҡабат киликиянан, ҡалала булған йәһүдтәрҙән һәм гректарҙың ҡайһы берҙәренән килгәс, Оньяс сәбәпһеҙ һәләк булғанға зарлана. 37 Шуға күрә Антиохус бик ныҡ ҡайғыра, ҡыҙғаныуға күсә, ә илап ебәрә, сөнки уның айыҡ һәм тыйнаҡ ҡылығы үлгән. 38 Асыуланып, андрониктың алһыу төҫөн тартып ала, ә кейемен ҡуртымға ала, һәм уны бөтә ҡала буйлап Оньясҡа ҡаршы аяуһыҙлыҡ ҡылған урынға алып бара, унда ул ҡарғалған үлтереүсене үлтерә. Шулай итеп, Хоҙай уға, лайыҡ булғанса, язаһын тапшырған. 39 Хәҙер ҡалала Менимаус ризалығы менән бик күп изге әйберҙәр ҡылынғас, уның емеше сит илдәргә таралғас, күптәр Лысимахҡа ҡаршы бергә йыйыла, алтын һауыттарын күпләп алып китәләр ҙә инде. 40 Лайсимач өс меңгә яҡын кешене ҡоралландыра һәм тәүҙә көс ҡулланыуҙы тәҡдим итә башлай; бер Ауран — юлбашсы, йылдар үтеү менән алыҫҡа киткән кеше, ахмаҡлыҡта ла. 41 Һуңынан Лисимахустың ынтылышын күреп ҡалалар, ҡайһы берҙәре таш тоҡандыра, ҡайһы берҙәре клубтар, икенселәре ҡулдарынан саң алып, барыһын да Лисимахусҡа һәм уларға ҡуйылғандарға ҡоя. 42 Шулай итеп, уларҙың күбеһе яралана, ә ҡайһы берҙәре ергә һуғыла, һәм бөтәһе лә ҡасырға мәжбүр була: әммә сиркәү башлығының үҙенә килгәндә, уны ҡаҙна янында үлтерәләр. 43 Шуға күрә Менелаусҡа ҡарата ғәйепләү ҡуҙғатыла. 44 Хәҙер батша Тирусҡа килгәс, сенаттан ебәрелгән өс ир-егет уның алдында эште үтенә: 45 Әммә Менелаус, хәҙер хөкөм ителеп, Птолемеға Доременестың улы, батшаны үҙенә ҡарата бушатһа, уға күп аҡса бирергә вәғәҙә итә. 46 Птолеме батшаны билдәле бер галереяға алып сыға һәм уны икенсе фекергә килтерә: 47 Инсомух Менелаусты ғәйепләүҙәрҙән бушатҡан, шуға ҡарамаҫтан, бөтә бәлә-ҡазаларға сәбәпсе булған: һәм фәҡирҙәр, әгәр улар үҙ эшен әйтһәләр, эйе, скифтар алдында ғәйепһеҙ тип табылырға тейеш булған, уларҙы үлем язаһына хөкөм иткән. 48 Шулай итеп улар ҡала өсөн дә, халыҡ өсөн дә, изге һауыттар өсөн дә тиҙҙән ғәҙелһеҙ язаға тарттырыла.
49 Тирустың был яуыз ҡылығына ҡарата нәфрәт менән хәрәкәт итһәләр ҙә, уларҙы намыҫлы ерләйҙәр. 50 Шулай итеп, уларҙың власҡа ынтылышы аша Менелаус һаман да хакимлыҡта ҡала, яманлыҡ көсәйә, граждандарға ҙур хыянатсы була. 5 БҮЛЕК 1 Антиохтар Мысырға икенсе тапҡыр барырға әҙерләнгән: 2 Ә һуңынан, бөтә ҡала буйлап ҡырҡ көн тиерлек һауала, алтын туҡыма кейеп, һалдаттар төркөмө кеүек ланс менән ҡоралланған һыбайлылар күренде, 3 Ә һыбайлыларҙың ғәскәре, ҡалҡан һелкетеп, бербереһенә ҡаршы йүгереп килеп, ҡалҡан һелкетеп, күп һанлы суртандар, ҡылыстар һыҙыу, дарт ҡойоу, алтын орнаменттарҙы ялтыратыу, һәр төрлө жгут. 4 Ни өсөн һәр ир-егет, был аптека яҡшыға әйләнер, тип доға ҡылған. 5 Хәҙер ялған имеш-мимештәр сыҡҡас, Антиочус үлгән кеүек, Ясон кәм тигәндә мең кешене ала һәм көтмәгәндә ҡалаға һөжүм итә; һәм улар артҡа сигенеп торған диуарҙарҙа торғандар, һәм ҡала оҙонлоҡҡа һуҙылған, Менелаус замокҡа ҡасҡан: 6 Әммә Ясон үҙ граждандарын шәфҡәтлелек күрһәтмәйенсә үлтерә, сөнки уларҙың көнөн үҙ милләтенән алыу уның өсөн иң бәхетһеҙ көн булыр тип уйламай; әммә уларҙы ул яулап алған яҡташтары түгел, ә уның дошманы тип уйлау. 7 Хоубейт бының өсөн кенәзлекте түгел, ә хыянат өсөн оятҡа ҡала һәм ҡабаттан аммондар иленә ҡаса. 8 Ахыр сиктә ул бәхетһеҙ ҡайтып китә, Аретас алдында ғәрәбстан батшаһы алдында ғәйепләнә, ҡаланан ҡалаға ҡаса, бөтә ир-егеттәрҙе эҙәрлекләй, закондарҙы ҡал итеүсе булараҡ нәфрәтләнә, үҙ иленең һәм яҡташтарының асыҡ дошманы булараҡ әшәкелектә була, Мысырға ҡыуыла. 9 Шулай итеп, күптәрҙе үҙ иленән ҡыуып сығарған кеше ғәжәйеп ерҙә һәләк була, лакедемондарға отставкаға китә һәм унда үҙенең ҡәрҙәше арҡаһында ярҙам табырға уйлай: 10 Күп ерләнмәгән кеше уның өсөн хәсләшергә лә, тантаналы ерләүҙәргә лә, аталары менән дә айырылырға тейеш булмаған. 11 Хәҙер батшаның машинаһына был эш килеп еткәс, ул Йәһүҙиә баш күтәргән тип уйлай: шунан һуң, ярһып, Мысырҙан сығып, ҡаланы ҡорал көсө менән ала, 12 Һәм үҙенең һуғыш кешеләренә осрашҡан кеүек запасҡа сыҡмаҫҡа, өйгә менгән кеүектәрҙе мыҫҡыл итергә бойора. 13 Шулай итеп, йәш һәм ололарҙы үлтерә, ирҙәрҙе, ҡатын-ҡыҙҙарҙы, балаларҙы ситкә ебәрә, ҡыҙҙарҙы һәм сабыйҙарҙы үлтерә. 14 Һәм өс көн арауығында емерелгән дүрт ҡамсылы мең кеше, низағта ҡырҡ мең кеше үлтерелә; һәм һатылғандан да аҙыраҡ түгел. 15 Шулай ҙа ул бының менән ҡәнәғәт булмай, әммә донъяның иң изге ғибәҙәтханаһына инергә уйлай; Менелаус, закондарға һәм үҙ иленә хыянатсы, уның юл күрһәтеүсеһе була: 16 Изге һауыттарҙы бысранған ҡулдар менән, ә башҡа батшалар бағышлаған әйберҙәрҙе аҫҡа төшөрөп, ул уларҙы бирҙе.
17 Антиохус шул тиклем тәкәбберлекте күҙ уңында тотҡан, шуға күрә ул Раббының ҡалала йәшәгән гонаһтары өсөн бер ни тиклем ваҡыт асыуланғанын күҙ алдына ла килтермәгән, шунлыҡтан уның күҙе урында булмаған. 18 Әгәр ҙә улар элек күп гонаһтарға төрөлмәһәләр, был кеше, килеп етеү менән үк, ҡаушап ҡалған һәм, Гелиодорус кеүек, үҙенең презумпцияһынан ситкә тайпылған, батша Селевк уны ҡаҙнаға ҡарарға ебәргән. 19 Шуға ҡарамаҫтан, Алла халыҡты урын хаҡына түгел, ә халыҡ хаҡына алыҫ урын һайлаған. 20 Һәм шуның өсөн дә улар менән милләткә булған бәлә-ҡазаларҙан ҡатнашҡан урын һуңынан Хоҙайҙан ебәрелгән льготалар менән аралашты: һәм Ул Аллаһы Тәғәләнең асыуынан баш тартҡан кеүек, йәнәһе, Бөйөк Хоҙайҙың татыулашыуына бәйле, ул бөтә дан менән ҡоролған. 21 Шулай итеп, Антиох ғибәҙәтхананан мең һигеҙ йөҙ талант алып барғанда, ул, ерҙе суднолар йөрөтөргә мөмкин булһын өсөн, ғорурлығы менән ғорурланып Антиохияға юллана, ә диңгеҙ йәйәүләп үтә: был уның аңының тәкәбүәлеге була. 22 Һәм ул губернаторҙарҙы милләтте борсоуға һала: Йәрүсәлимдә, Филиппта, үҙ иле өсөн фригиан, ә әҙәплелек өсөн уны шунда ҡуйғандан да аяуһыҙыраҡ; 23 Һәм Гаризимда, Андроникта; һәм бынан тыш, башҡаларҙан да насарыраҡ булған Менелаус, яҡташтарына ҡаршы яман аҡылға эйә булып, граждандарҙы ауыр ҡулдан ысҡындыра. 24 Ул шулай уҡ ике һәм егерме меңлек армия менән нәфрәтле ринглидер Аполлонийҙы ебәрә, уға иң яҡшы йәштәгеләрҙе лә, ҡатын-ҡыҙҙарҙы ла, йәшерәктәрҙе лә һатырға бойора: 25 Йәрүсәлимгә килгән һәм тыныслыҡ сағылдырған кешеләр, изге һабан көнөнә тиклем, йәһүдтәрҙе изге көн тотҡанда, ул үҙенең ир-егеттәренә ҡоралланырға ҡушҡан. 26 Шулай итеп, ул шәмбе байрамына киткәндәрҙең барыһын да мыҫҡыллап, ҡала буйлап ҡорал менән йүгереп үтә. 27 Әммә Йәһүҙиә Маккабюс тағы туғыҙ кеше менән ҡырағай тәбиғәткә сыға һәм йәнлектәр манераһынан һуң тауҙарҙа йәшәй. 6 БҮЛЕК 1 Бынан һуң күп тә үтмәй батша Афина ҡартын йәһүдтәрҙе аталарының ҡанундарынан ситләшергә һәм Алла ҡанундары буйынса йәшәмәҫкә мәжбүр итергә ебәрә: 2 Иерусалимдағы ғибәҙәтхананы бысратыу һәм уны Юпитер Олимпий ғибәҙәтханаһы тип атау; һәм Юпитерҙың «Сит кешеләрҙе һаҡлаусы» Гаризимында, улар был урында ергә инергә теләгән кеүек. 3 Был бәлә-ҡазаның килеүе халыҡ өсөн ауыр һәм аяныслы булды: 4 Сөнки ғибәҙәтхананы сыуалыштар һәм күңелгә ятышлы халыҡтар тултырған, улар харлоттар менән мауыҡҡан, изге урындар контуры эсендә ҡатын-ҡыҙҙар менән бәйләнешкә инергә тейеш булған, бынан тыш законлы булмаған әйберҙәр килтергән. 5 Миһрап шулай уҡ закон тыйған хурлыҡлы нәмәләр менән тулған.
6 Ир-егеткә һабан көнөн дә, боронғо ураҙаларҙы ла үткәреү, йә үҙен бөтөнләй йәһүд тип әйтеү законлы булманы. 7 Батша тыуған көндә уларҙы ай һайын ҡорбандарҙы ашарға аяуһыҙ сикләүҙәр килтергәндәр; бакхус ураҙаһын тотҡарлағас, йәһүдтәр, айви күтәреп, Бакчусҡа йөрөргә мәжбүр булалар. 8 Унан да бигерәк, Птолемееның йәһүдтәргә ҡаршы ла шундай уҡ моданы күҙәтергә, ҡорбандарынан ҡатнашырға тигән бойорғо сыға: 9 Ә кем үҙен нәзәкәтле кешеләрҙең манераһына тап килмәһә, үлем язаһына дусар ителергә тейеш. Ул саҡта кеше хәҙерге бәлә-ҡазаны күргәндер. 10 Балаларын сөннәткә ултыртҡан ике ҡатын килтерелгән; Ҡаланы асыҡтан-асыҡ урап сыҡҡас, күкрәгенә тапшырған бәпестәр уларҙы стенанан башын аҫҡа төшөрҙөләр. 11 Һәм, филипп асҡан сәба көнөн сер итеп тотоу өсөн, яҡын мәмерйәләргә бергә йүгергән башҡа кешеләр бөтәһе лә бергә яндырыла, сөнки улар иң изге көн хөрмәтенә үҙҙәренә ярҙам итер өсөн выждан яһайҙар. 12 Хәҙер ошо китапты уҡығандарға был бәлә-ҡазалар өсөн күңел төшөнкөлөгөнә бирелмәүҙәрен, шул язаларҙы юҡ итеү өсөн түгел, ә милләтебеҙҙе язалау өсөн хөкөм итеүҙәрен үтенәм. 13 Сөнки был уның бөйөк изгелегенең ишеге, сөнки яуыздар оҙаҡҡа һуҙылмай, ә алдан язаға тарттырыла. 14 Раббыһы яза биреүҙе түҙемһеҙлек менән көткән башҡа халыҡтар кеүек булмаһын өсөн, улар үҙ гонаһтарының йомшаҡлығына килгәнсе, шуға күрә ул беҙҙең менән килешә, 15 Гонаһтың иң бейек нөктәһенә еткәс, ул беҙҙән үс алырға тейеш. 16 Шуға күрә ул беҙҙән бер ҡасан да шәфҡәтлелеген кире ҡаҡмай: бәлә-ҡазалар менән язалаһа ла, үҙ халҡынан бер ҡасан да баш тартмай. 17 Әммә беҙ һөйләгән был беҙгә иҫкәртеү булһын. Ә хәҙер мәсьәләне иғлан итеүгә бер нисә һүҙ менән килербеҙ. 18 Элеазар, төп яҙмаларҙың береһе, оло йәштәге һәм һәйбәт йөҙлө, ауыҙын асырға, ә сусҡа итен ашарға ҡамасаулаған. 19 Әммә ул, шундай әшәкелек менән буялған килеш йәшәүҙән бигерәк, данлы үлеүҙе һайлап, уны төкөрөп, үҙ теләге менән ғазапҡа килде, 20 Тормош мөхәббәтен тәмләп ҡарау законлы булмаған кеүек, уларға киләсәккә ынтылғанса, ундай нәмәләргә ҡаршы айырылып тороу тәүәккәллек. 21 Әммә был яуыз байрамда ғәйепле булғандар, ир менән булған ҡарт таныштары өсөн, уны ситкә алып китеп, уны үҙ ризығынан, мәҫәлән, ҡулланыу өсөн законлы булған тәнде алып ҡайтырға һәм батша ҡушҡан ҡорбандан алынған тән ашағандай итеп эшләүен һораған; 22 Бының менән ул үлемдән ҡотолорға мөмкин, ә улар менән иҫке дуҫлыҡ файҙа таба. 23 Әммә ул аҡыллы фекер йөрөтә башлай, йәшенә ҡарап, боронғо йылдарының отличиеһы, һоро башының хөрмәте, ә баланан иң намыҫлы белем алыуы, дөрөҫөрәге, Алла тарафынан ҡабул ителгән һәм бирелгән изге законы: шуға күрә ул яуап бирә һәм уларҙы туранан-тура ҡәбергә ебәрергә васыят итә.
24 Сөнки беҙҙең йәшкә әйләнмәй, ти ул, һәр аҡыллылыҡ менән, күп кенә йәш кешеләр Элеазар, дүрт йәш һәм ун йәштә, хәҙер сәйер дингә күсте, тип уйларға мөмкин; 25 Шулай итеп, улар минең икеләнеүем, бер аҙ ваҡыт һәм бер минутҡа оҙағыраҡ йәшәргә ынтылышым аша мин алданырға тейешмен, ә мин ҡартлығыма буяу алам, уны әхлаҡһыҙ итәм. 26 Сөнки әлеге ваҡытҡа мине ирҙәр язаһынан азат итергә кәрәк: шулай ҙа мин Аллаһы Тәғәләнең ҡулынан ҡасырға тейеш түгелмен, тере лә, үле лә түгел. 27 Хәҙер, был тормошто маневрлы рәүештә үҙгәртһәм, үҙемде үҙемдең йәшем талап иткән кеүек итеп һөртөрмен, 28 Намыҫлы һәм изге ҡанундар өсөн теләп һәм ҡыйыу үлеү өсөн йәш булыу кеүектәргә һиҙелерлек өлгө ҡалдырығыҙ. Ошо һүҙҙәрҙе әйткәс, шунда уҡ ғазапҡа китте: 29 Изге ихтыярын үҙгәртеүгә килтергәндәр, уны быға тиклем бер аҙ нәфрәткә дусар иткәндәр, сөнки алдан әйтелгән телмәрҙәр, улар уйлағанса, өмөтһөҙ аҡылдан килгән. 30 Әммә һыҙаттар менән үлергә әҙер булғас, ул мыжғып илап ебәрҙе лә: "Раббыға шуныһы асыҡ: изге белем бар, мине үлемдән азат итһәләр ҙә, мин хәҙер туҡмап тәнемдә ауыртыуҙар кисерәм: әммә күңелемдә был ғазаптарҙы кисерергә ризамын, сөнки мин унан ҡурҡам. 31 Шулай итеп, был кеше, үҙенең үлемен затлы батырлыҡ өлгөһөнә ҡалдырып, һәләк була, егеттәргә генә түгел, барлыҡ милләтенә лә изгелек мемориалы булып ҡала. 7-СЕ БҮЛЕК 1 Шулай уҡ ете туғанын әсәһе менән алып китеүҙәре, батша тарафынан законға ҡаршы сусҡа итен тәмләп ҡарарға мәжбүр итеүе, ғазаптар һәм ыҫлауҙар менән ғазапланыуы ла асыҡлана. 2 Әммә уларҙың береһе тәүҙә шулай тине: "Беҙҙән нимә һорар инегеҙ йәки белер инегеҙ? атайҙарыбыҙҙың ҡанундарын боҙоу урынына үлергә әҙербеҙ. 3 Шунан батша, ярһып, табалар һәм кальдрондар яһарға бойора: 4 Ҡыҙып киткәс, ул тәүҙә ыуылдырыҡ сәсә торған телен өҙөргә, тәненең, ҡалған ҡәрҙәштәренең һәм әсәһенең күҙ асып йомғансы бөтә өлөштәрен өҙөргә бойорҙо. 5 Хәҙер, бөтә ағзаларына ла яраланғас, ул уға әле тере булыуын утҡа тоторға, табала ҡыҙҙырырға бойора: һәм ҡоймаҡтың пары яҡшы урынға таралған һайын, улар әсәһе менән бер-береһен кешелекле үлергә өндәй, шулай тип әйтәләр, шулай тип әйтәләр. 6 Хоҙай Алла беҙгә ҡарап тора, һәм, дөрөҫөн әйткәндә, беҙгә йыуаныс бирҙе, сөнки Уларҙың йөҙөнә шаһит булған йырында Муса, әйткәнсә, һәм ул үҙ хеҙмәтселәрендә йыуаныс табыр. 7 Шулай итеп, был һандан һуң беренсеһе үлгәс, икенсеһен алып ҡайттылар, уны мыҫҡыллы запасҡа әйләндерҙеләр: ә сәстәре менән башының тиреһен тартып алғас, унан һоранылар: Һин ашайһыңмы, тәндең һәр ағзаһына яза бирелер алдынан?
8 Әммә ул үҙ телендә яуап бирҙе лә, әйтте, Юҡ. Шунан ул да, элеккеһе кеүек үк, сираттағы ғазапты тәртипкә килтерҙе. 9 Һәм ул һуңғы ғазапта булғанда, һин беҙҙе бөгөнгө тормоштан ярһыу кеүек алып китәһең, әммә донъя батшаһы беҙҙе, үҙенең ҡанундары өсөн һәләк булғандарҙы, мәңгелек тормошҡа күтәрер, тине. 10 Өсөнсө булғандан һуң, ул мыҫҡыллы запас яһай: һәм талап ителгәс, телен һүндерә, һәм тиҙҙән, ҡулдарын ҡулдан ысҡындырып, ҡулдарын тотоп тора. 11 Ҡыйыу әйтеп, миндә күктән булғандар; һәм уның ҡанундары өсөн мин уларҙы һанға суҡмайым; һәм унан уларҙы тағы ла алырмын тип өмөтләнәм. 12 Инсомух, батша һәм уның менән булғандар егеттең батырлығына хайран ҡалған, сөнки ул һыҙланыуҙарға бер нәмә лә ҡарамаған. 13 Хәҙер был кеше лә үлгәс, дүртенсеһен дә шулай ғазаплағандар һәм манералар. 14 Шулай итеп, ул үлергә әҙер булғас, шулай тине, ирегеттәр тарафынан үлтерелеп, Алланан уның яңынан терелеүенә өмөт эҙләү хәйерле: һиңә килгәндә, һинең терелеүең булмаясаҡ. 15 Һуңынан бишенсене лә алып килделәр һәм уны бәрҙерҙеләр. 16 Шунан ул батшаға ҡараны ла: "Һин кешеләр өҫтөнән хакимлығың бар, һин боҙоҡ, үҙең теләгәнде эшләйһең; шулай ҙа милләтебеҙ Алланан ситләшә тип уйламағыҙ; 17 Әммә күпмелер ваҡыт үт, уның бөйөк көсөн, һине һәм орлоғоңдо нисек ғазаплаясағын күр. 18 Унан һуң алтынсыны ла алып килделәр, үлергә әҙер булғандар: "Сәбәпһеҙ алданмағыҙ: сөнки аллабыҙға ҡаршы гонаһ ҡылып, ошоларҙы үҙебеҙ кисерәбеҙ: шуға күрә беҙгә мөғжизәле эштәр башҡарыла. 19 Әммә аллаға ҡаршы көрәш алып барған, язаһыҙ ҡасырһың, тип уйлама. 20 Әммә әсә барыһынан да бигерәк мөғжизәле һәм намыҫлы хәтергә лайыҡ була: сөнки бер көн арауығында ете улының үлтерелеүен күргәс, Хоҙайҙа булған өмөтө арҡаһында уны яҡшы батырлыҡ менән яланғасландыра. 21 Эйе, ҡыйыу рухтар менән тулған һәр береһен үҙ телендә өгөтләп ебәрҙе; һәм ҡатын-ҡыҙ уйҙарын ирлеҡатынлы ашҡаҙан менән ысҡындырыу, тине ул уларға, 22 Әсәйемә нисек килеп ингәнеңде әйтә алмайым: сөнки мин һиңә тын да, тормош та бирмәнем, һәр берегеҙҙең ағзаларын мин дә формалаштырманым; 23 Әммә, һис шикһеҙ, кеше быуынын барлыҡҡа килтергән һәм бөтә нәмәнең башын асыҡлаған донъяны Барлыҡҡа килтереүсе лә үҙ шәфҡәтлелеге менән һеҙгә яңынан тын һәм тормош бирәсәк, сөнки хәҙер үҙегеҙҙе закондар хаҡына түгел тип һанайһығыҙ. 24 Хәҙер Антиох, үҙен хурлыҡлы телмәр тип уйлап, ә иң кесеһе иҫән булһа ла, уны һүҙ менән өгөтләп кенә ҡалмай, аталарының ҡанундарынан баш тартһа, уны бай ҙа, бәхетле лә итәсәгенә ышандыра; һәм ул да уны дуҫына алып, эштәргә ышаныр ине. 25 Әммә егет бер нисек тә уны ишетмәгәс, батша әсәһенә шылтыратып, егеткә уның ғүмерен һаҡлап ҡалырға кәңәш итәсәген өгөтләй. 26 Һәм ул ҡатынды күп һүҙҙәр менән өгөтләгәс, улына кәңәш бирәсәген вәғәҙә итә.
27 Әммә ҡатын, мыҫҡыллап көлөп, уға табан баш эйеп, туған телендә ошо рәүешле мыҫҡыллап көлә; Эй улым, һине туғыҙ ай ҡарынымда яланғасландырып, һиңә шундай өс йыл бүләк итеп, һине туҡландырып, ошо йәшкә еткерҙем, белем алыу мәшәҡәттәренә түҙеп торҙом, тип ҡайғырт. 28 Мин һиңә, улыма, күккә, ергә һәм ундағы бөтә нәмәгә күҙ һалам һәм Алла уларҙы булмаған нәмәләрҙән барлыҡҡа килтергән, тип уйлайым; һәм кешелек тә шулай эшләне. 29 Был ғазапланыусынан ҡурҡма, ә туғандарығыҙға лайыҡлы булып, һеҙҙе тағы ла ҡәрҙәштәрегеҙ менән шәфҡәтлелек менән ҡабул итер өсөн үҙегеҙҙең үлемегеҙҙе алығыҙ. 30 Әле ошо һүҙҙәрҙе һөйләп йөрөгәндә, егет: "Кемде көтәҙ? Мин батшаның әмеренә буйһонмаясаҡмын: әммә Муса аталарыбыҙға биргән закон әмеренә буйһонормын. 31 Ә һеҙ, еврейҙарға ҡаршы барлыҡ бәлә-ҡазаларҙың авторы булғанһығыҙ, Алла ҡулынан ҡасып китмәҫһегеҙ. 32 Сөнки гонаһтарыбыҙ арҡаһында ғазапланабыҙ. 33 Ә тере Хоҙай беҙгә язалауыбыҙ һәм төҙәтеүебеҙ өсөн бер аҙ асыуланһа ла, ул тағы ла үҙ хеҙмәтселәре менән бергә булырмы? 34 Әммә һин, Аллаһыҙ кеше һәм башҡа яуыздар, бер ниндәй сәбәпһеҙ күтәрелмәйһең дә, билдәһеҙ өмөттәр менән дә мауыҡма, ҡулдыңды Алла хеҙмәтселәренә ҡаршы күтәрәһең: 35 Сөнки һин һәр нәмәне күргән Аллаһы Тәғәләнең хөкөмөнән ҡотолоп ҡалмағанһың әле. 36 Әле ҡыҫҡа ғына һыҙланыу кисергән ҡәрҙәштәребеҙ өсөн Алланың мәңгелек тормош тураһындағы килешеүе буйынса үлә: әммә һин, Алла хөкөмө аша, ғорурлығың өсөн генә яза алаһың. 37 Әммә мин, туғандаштарым булараҡ, тәнемде һәм тормошомдо атайҙарыбыҙҙың ҡанундары өсөн тәҡдим итәм, Аллаға уның тиҙ арала милләтебеҙгә шәфҡәтле булыуын үтенәм; һәм ғазаптар һәм бәлә-ҡазалар менән уның ғына Алла булыуын танырға мөмкин; 38 Ә миндә лә, ҡәрҙәштәремдә лә Милләтебеҙгә ғәҙел итеп килтерелгән Аллаһы Тәғәләнең асыуы туҡтатылыуы ихтимал. 39 Батшаның ярһыу булыуынан бигерәк, уға бөтәһенән дә насарыраҡ бүләк итә һәм уны мыҫҡыллауҙары бик ауыр була. 40 Шулай итеп, был кеше билдәһеҙ вафат була, һәм бөтә ышанысын Хоҙайға таяна. 41 Улдары үлгәндән һуң иң һуңғыһы. 42 Боттарға табындарға, сиктән тыш ғазаптарға ҡағылышлы һөйләү хәҙер ҙә етә. 8-СЕ БҮЛЕК 1 Шунан Йәһүҙиә Маккабюс, һәм уның менән бергә булғандар, ҡалаға ҡысҡырып инәләр, туғандарын бергә саҡыралар, йәһүд динен дауам иткәндәрҙең барыһын да үҙҙәренә алалар һәм алты меңгә яҡын ир-ат йыялар. 2 Һәм Улар Хоҙайҙы, ул бөтөнләй ҡаушырып ултырған халыҡҡа ҡарап торорға саҡырҙылар; шулай уҡ ғибәҙәтхананы хурлыҡлы ирҙәргә лә ҡыҙғанырға; 3 Һәм ул ҡалаға ҡарата шәфҡәтле булыр ине, ауыртынып, хатта ер менән дә яһалырға әҙер булыр ине; һәм уға ҡысҡырған ҡанды ишетер,
4 Зарарһыҙ сабыйҙарҙың яуыз ҡырылыуын, уның исеменә ҡаршы ҡылынған көфөрлөктәрҙе иҫкә төшөрөгөҙ; һәм яуыздарға ҡарата нәфрәтен ысҡһындырасағын. 5 Хәҙер Маккабюстың уның тураһында компанияһы булғанда, уны һиҙҙермәй генә түҙеп тора алмайҙар: сөнки Раббының асыуы шәфҡәтлелеккә әйләнә. 6 Шуға күрә ул һиҙҙермәй генә килеп, ҡала-ҡалаларҙы яндыра, иң аяныслы урындарҙы ҡулына ала, еңеп, дошмандарының аҙ һанлы өлөшөн осоп китергә мәжбүр була. 7 Әммә ул төндө шул тиклем тәүәккәл ынтылыштар, йоҡоһоҙлоҡ өсөн махсус файҙаланған, изгелегенең емеше һәр ерҙә таралған. 8 Шулай итеп, Филипп был кешенең әкренләп артҡанын һәм уның менән хәлдәр тағы ла нығыраҡ сәскә атҡанын күргәс, ул Птолемеусҡа, Целосирия һәм Феникс губернаторына, батша эштәренә күберәк ярҙам күрһәтеү өсөн хат яҙа. 9 Шунан һуң Патроклустың улы, үҙенең махсус дуҫтарының береһен һайлағас, ул уны, йәһүдтәрҙең бөтә быуынын тамырынан ҡоротоу өсөн, үҙенең ҡарамағындағы егерме меңдән дә кәм булмаған милләт менән ебәрә; һәм уның менән бергә Горгиасҡа ла капитан булып ҡушыла, һуғыш мәсьәләләрендә ҙур тәжрибәгә эйә була. 10 Шулай итеп, Никанор әсир йәһүдтәрҙән шул тиклем күп аҡса эшләргә тотона, шулай уҡ батша римлеләргә түләргә тейешле ике мең таланттың трибунаһын боҙа. 11 Шунан ул шунда уҡ диңгеҙ буйындағы ҡалаларға ебәрә, әсир йәһүдтәрҙе һатыу тураһында иғлан итә һәм, ҡөҙрәтле Алланан үс алыуҙы көтмәйенсә, бер талант өсөн дүрт һәм ун кәүҙә булырға тейешлеген вәғәҙә итә. 12 Хәҙер Никанорҙың килеүе тураһында Йәһүҙиәгә һүҙ еткәс, ул үҙе менән булғандарға армияның ҡулында булыуын хәбәр иткән, 13 Улар ҡурҡып, Алла ғәҙеллегенә ышанмағандар, ҡасып киткәндәр, үҙҙәрен ситкә алып киткәндәр. 14 Башҡалар ҡалғандарының барыһын да һата, һәм улар бергә осрашҡанға тиклем яуыз Никанор һатҡан йоҙаҡ менән Хоҙайға мөрәжәғәт итә: 15 Әгәр ҙә улар үҙ мәнфәғәте өсөн булмаһа ла, аталары менән төҙөгән килешеүҙәре өсөн дә, изге һәм данлы исеме хаҡына ла улар шулай аталды. 16 Шулай итеп, Маккабюс үҙенең кешеләрен алты мең һанына саҡырған һәм дошмандан ҡурҡмаҫҡа, уларға ҡаршы яңылыш килгән күп һандан ҡурҡмаҫҡа өндәгән; әммә ир-егет менән көрәшеү, 17 Изге урынға ғәҙелһеҙ рәүештә ҡылған йәрәхәттәрен, ҡала менән тупаҫ мөғәмәлә итеүҙе күҙ алдына килтереү, шулай уҡ ата-бабаларының хөкүмәтен тартып алыу: 18 Улар өсөн, тинеләр, уларҙың ҡоралына һәм ҡыйыулығына ышаныу; әммә беҙҙең ышанысыбыҙ — ҡөҙрәтле Аллаһы Тәғәләгә, ул беҙгә ҡаршы килгән икеһен дә, бөтә донъяны ла бәреп төшөрә ала. 19 Өҫтәүенә, ул уларға ата-бабаларына нимә ярҙам иткәнен һәм уларҙың нисек килтерелеүен, Сенначерис ваҡытында йөҙ дүрт һәм биш мең кеше һәләк булғанын һөйләп бирә. 20 Һәм ул уларға Вавилонда галаттар менән барған алыштары, уларҙың нисек килеүе, әммә бизнесҡа бөтәһе һигеҙ мең, дүрт мең македондар менән килеүе, македондарҙың аптырап ҡалыуы, һигеҙ меңдең күктән
килгән ярҙам арҡаһында йөҙ егерме меңде юҡ итеүе, шуға күрә ҙур итек алыуы тураһында һөйләй. 21 Шулай итеп, ул уларҙы ошо һүҙҙәр менән ҡыйыу иткәндә һәм закон һәм ил өсөн үлергә әҙер булғас, үҙенең армияһын дүрт өлөшкә бүлә; 22 Симонды, Джозефты һәм Джонатанды, һәр береһенә ун биш йөҙ ир-егет биреп, үҙе менән үҙенең туғандаштары, һәр төркөмдөң лидерҙары ҡушылды. 23 Шулай уҡ изге китапты уҡыу өсөн Элеазарҙы тәғәйенләй: һәм уларға был сәғәт һүҙен биргәндә Алланың ярҙамы; үҙе беренсе төркөмдө етәкләй, 24 Сикһеҙ ҡөҙрәтле кеше ярҙамында улар туғыҙ мең дошмандан өҫтөнөрәк һөрөлә, һәм Никанорҙың хужабикәһенең күпселек өлөшөн яралай һәм яралай, шуның өсөн барыһын да ҡасырға мәжбүр итә; 25 Уларҙы һатып алырға килгән аҡсаларын алып, алыҫҡа эҙәрлекләйҙәр: әммә ваҡыты етмәйенсә кире ҡайталар: 26 Сөнки сабютҡа бер көн ҡалғас, уларҙы эҙәрлекләмәнеләр инде. 27 Шулай итеп, ҡоралдарын бергә йыйып, дошмандарын талағас, улар, шул көнгә тиклем уларҙы һаҡлап ҡалған Хоҙайға шөкөр итеп, сәбаба тураһында баҫып алалар. 28 Ә сабюттан һуң, табыштың бер өлөшөн яраланғандарға, тол ҡатындарға, етемдәргә биргәндән һуң, улар үҙҙәре һәм хеҙмәтселәре араһында бүлешкән ҡалдыҡ. 29 Шулай эшләнгәс һәм уртаҡ үтенес менән мөрәжәғәт иткәс, улар мәрхәмәтле Хоҙайҙы үҙенең хеҙмәтселәре менән мәңгегә татыулашырға ылыҡтырған. 30 Уларға ҡаршы һуғышҡан Тимотеус һәм Бакчидтар менән бергә булғандарҙың күбеһе егерме меңдән артыҡ шыуып төштөләр, бик еңел генә бейек һәм ныҡ торҙолар, үҙ-ара күп табыштар бүлделәр һәм яраланғандарҙы, етемдәрҙе, тол ҡатындарҙы, эйе, шулай уҡ ололарҙы үҙҙәре менән талауға тиң иттеләр. 31 Ә ҡоралдарын бергә йыйғас, барыһын да уңайлы урындарға, Йәрүсәлимгә алып килгән табыш ҡалдыҡтарына ентекле һалалар. 32 Тимотейс менән бергә булған һәм йәһүдтәрҙең асыуын килтергән яуыз кеше Филарчесты ла үлтерәләр. 33 Бынан тыш, улар үҙ илендә ҙур булмаған йортҡа ҡасҡан изге ҡапҡаларҙы яндырған Каллиштенесты яндыра; һәм шуның өсөн яуызлығы өсөн бүләк осрашыуы алды. 34 Йәһүдтәрҙе һатып алыр өсөн мең сауҙагәр алып килгән иң мәрхәмәтһеҙ Никанорға килгәндә, 35 Ул улар тарафынан бәреп төшөргән Хоҙай ярҙамы менән булған, уларҙың иң әҙ генә өлөшөн иҫәпкә алған; һәм үҙенең данлы кейемен сисеп, компанияһын эштән сығарып, ул Мидия аша Антиохияға бик ҙур хурлыҡлы ҡасҡын хеҙмәтсе кеүек килә, сөнки хужабикәһе юҡ ителә. 36 Шулай итеп, ул, йәрүсәлимдә әсирҙәр ярҙамында римлеләргә үҙҙәренең хөрмәтен күрһәтер өсөн, сит илдәргә йәһүдтәрҙең Аллаһы улар өсөн көрәшергә тейешлеген әйтә, шуға күрә уларға зыян килтереү мөмкин түгел, сөнки улар ул биргән ҡанундарҙы үтәй.
9 БҮЛЕК 1 Персия иленән хурлыҡлы Антиохтар шул ваҡыт тураһында 2 Сөнки ул Персеполис тип аталған ҡалаға инеп, ғибәҙәтхананы таларға, ҡаланы тоторға йыйынған; ҡоралы менән һаҡланыу өсөн йүгергән күп һанлы кеше уларҙы ҡасырға мәжбүр итә; һәм шулай килеп сыҡты ла, Антиохусты халыҡ ҡасып алып ҡайттылар, оялсанлыҡ менән ҡайттылар. 3 Хәҙер Еобатанға килгәс, уға Никанор һәм Тимотейс менән булған хәл тураһында хәбәр килә. 4 Һуңынан асыуланып шешә. йәһүдтәрҙән үс алырға уйлаған, уны ҡасырға мәжбүр иткән кешеләр уға хурлыҡ килтергән. Шуға күрә ул үҙенең арбасыһын туҡтатмайынса машина йөрөтөргә, ә сәйәхәткә ебәрергә ҡушҡан, хәҙер уның артынан Алла хөкөмө сыға. Сөнки ул йәрүсәлимгә килеп, уны йәһүдтәрҙең дөйөм ерләү урыны итер, тип ғорурлыҡ менән һөйләгән. 5 Әммә Сикһеҙ ҡөҙрәтле Хоҙай, Исреал Аллаһы, уны дауалап булмай торған һәм күренмәҫ чума менән мыҫҡыл итә: йә был һүҙҙәрҙе әйткәс, уға әрнеү, эске өлөштәренең ғазаптары килеп эләгә; 6 Һәм иң ғәҙеле: сөнки ул башҡа ирҙәрҙең эсәген бик күп һәм сәйер ғазаптар менән ғазаплаған. 7 Хоубейт маҡтаныуҙан бөтөнләй туҡтамай, әммә һаман да ғорурлыҡ менән тула, йәһүдтәргә ҡаршы ярһып ут өрҙөрә һәм юлды ашыҡтырырға бойора: әммә уның арбаһынан ҡолап төшөүе, көс ҡулланып йөрөүе килеп сыға; ауырып киткәс, уның тәненең бөтә ағзалары ла ныҡ ауыртты. 8 Һәм шулай итеп, ул бер аҙ алдан уҡ диңгеҙ тулҡындары менән командалыҡ итә алам тип уйлаған, (кеше хәленән килмәйенсә шул тиклем ғорурланған) һәм бейек тауҙарҙы тигеҙ итеп үлсәгән, хәҙер ергә ҡойолған, һәм, Алланың барлыҡ ҡөҙрәтенә тейәп, атлы атта йөрөткән. 9 Был яуыз кешенең тәненән ҡорттар ҡалҡып сыҡһын өсөн, ҡайғы-һыҙланыуҙа йәшәгән сағында уның тәне төшөп ҡала, еҫенең бысраҡ булыуы уның бөтә армияһы өсөн еүеш була. 10 Ә бер аҙ алға күк йондоҙҙарына барып етә алам тип уйлаған кеше, түҙеп торғоһоҙ еүешлеге өсөн бер кеше лә түҙеп тора алманы. 11 Бына, бәләгә тарып, оло ғорурлығын ҡалдыра башлай, алла ғазаптары менән үҙен белеүгә килә, уның һыҙланыуҙары һәр мәлгә көсәйә бара. 12 Ә үҙе үҙ еҫен үтәй алмағас, ул был һүҙҙәрҙе әйтте: «Аллаға буйһонорға йыйыналар, әгәр ул Алла булһа, үлемле кеше үҙен ғорурлыҡ менән уйларға тейеш түгел. 13 Был яуыз кеше шулай уҡ Хоҙайға ант иткән, хәҙер ул, шулай тип әйтеп, уға шәфҡәтлелек күрһәтмәҫ ине, ти. 14 Изге ҡала азатлыҡҡа юл ҡуйыр ине: 15 Ерләнеүгә лайыҡлы түгел тип һанаған йәһүдтәргә ҡағылған кеүек, ул да балалары менән ҡауырһын һәм ҡырағай йәнлектәрҙән йотолоу өсөн уларҙың барыһын да Афина граждандарына тиң итер ине: 16 Ул боҙолғанға тиклем изге ғибәҙәтхана яҡшы бүләктәр менән гарнирлай, тағы ла күберәк изге һауыттарҙы тергеҙә, ә үҙ килеменән ҡорбандарға ҡараған ғәйепләүҙәрҙе боҙа:
17 Эйе, һәм ул да үҙе йәһүд булыр ине, йәшәгән бөтә донъяны үтеп, Алланың ҡөҙрәтен иғлан итер ине. 18 Әммә бының өсөн уның һыҙланыуҙары туҡтамаҫ ине: сөнки уға Алланың ғәҙел хөкөмө килә: шуға күрә һаулығына өмөтөн өҙөп, ул йәһүдтәргә ошо рәүешле үтенес формаһы яҙылған хатты яҙа: 19 Антиохия, батша һәм губернатор, яҡшы йәһүдтәргә уның граждандары ҙур шатлыҡ, сәләмәтлек һәм именлек теләй: 20 Әгәр һеҙ балаларығыҙ менән яҡшы юлға сыҡһағыҙ һәм эштәрегеҙ һеҙҙең ҡәнәғәтлегегеҙгә тура килһә, мин, күктә өмөтөм булғанлыҡтан, Аллаға ҙур рәхмәт әйтәм. 21 Миңә килгәндә, мин көсһөҙ инем, йә булмаһа һеҙҙең Фарсынан ҡайтып килгән намыҫығыҙҙы һәм изге ихтыярығыҙҙы, ауыр сир менән яфаланыуығыҙҙы иҫемә төшөрөр инем, бөтәһенең дә дөйөм хәүефһеҙлеген хәстәрләргә кәрәк тип уйлағайным: 22 Һаулығыма ышанмау түгел, ә был сирҙән ҡотолоуға ҙур өмөт бар. 23 Әммә хатта атайымдың да, ниндәй ваҡытта юғары илдәргә армия алып барғанын иҫәпкә алғанда. вариҫы итеп тәғәйенләнә, 24 Көтөлгәнгә ҡаршы килгән берәй нәмә төшөп ҡалһа йәки ниндәй ҙә булһа хәсрәтле хәбәр килтерелһә, улар, дәүләттең кемгә ҡалдырылғанын белеп, борсолмаҫҡа мөмкин: 25 Минең батшалығыма сик буйы һәм күрше булған кенәздәрҙең нисек мөмкинлектәр көтөүен һәм ваҡиғаның ниндәй булырын көтөүен иҫәпкә алғанда тағы ла бер тапҡыр. Мин юғары провинцияларға күскәс, йыш ҡына күптәрегеҙгә тоғро һәм маҡтаған улым Антиох батшаһын тәғәйенләнем; мин уның артынан яҙғандарым: 26 Шуға күрә доға ҡылам һәм һеҙҙән, ғөмүмән, айырым алғанда, башҡарған файҙамды иҫегеҙгә төшөрөүегеҙҙе, һәр ир-егеттең миңә һәм улыма һаман да тоғро булыуын һорайым. 27 Сөнки мин уның зиһенемде аңлауы һинең теләктәреңә ыңғай һәм мәрхәмәтле буйһонорына инанам. 28 Шулай итеп, үлтереүсе һәм көфөр кеше, башҡа ирегеттәргә мөрәжәғәт итеп, иң ауыр ғазап кисергән, шуға күрә тауҙарҙағы ғәжәйеп илдә аяныслы үлемгә дусар булған. 29 Һәм Уның менән бергә тәрбиәләнгән Филипп кәүҙәһен алып китә, ул антиохтың улы ла Мысырға Птолемей Филометорға китә тип ҡурҡа. 10-СЫ БҮЛЕК 1 Хәҙер Маккабей һәм уның компанияһы, уларға етәкселек итеүсе Раббы, ғибәҙәтхананы һәм ҡаланы ҡайтарып ала: 2 Әммә һикәлтә асыҡ урамда төҙөгән миһраптарҙы, шулай уҡ часовняларҙы аҫҡа төшөрҙөләр. 3 Ғибәҙәтхананы таҙартып, икенсе миһрап эшләп, уларҙан ут тоҡандырып, ике йылдан һуң ҡорбан килтерҙеләр, фимиам, ут, кәштә ҡуйҙылар. 4 Шулай эшләнгәс, яҫы ҡолап төшөп, Хоҙайға бындай бәлә-ҡазаларға тарымаҫтар тип ҡысҡырҙылар; Ләкин әгәр уға ҡаршы тағы ла бер гонаһ ҡылһалар, ул үҙе уларҙы шәфҡәтлелек менән язалаясаҡ, көфөр һәм аяуһыҙ халыҡтарға еткерелмәһен өсөн.
5 Хәҙер шул уҡ көндө таныш булмаған кешеләр ғибәҙәтхананы хурлай, шул уҡ көндө уны ҡабаттан таҙарталар, хатта шул уҡ айҙың биш-егерменсе көнөн дә — Каслеу. 6 Ә һигеҙ көнөн, чатыр табынындағы кеүек, ҡыуаныс менән үткәрҙеләр, күп тә үтмәй, тауҙарҙа, йәнлектәр кеүек тығыҙлыҡта йөрөгәндә, табындарҙың табынын үткәргәндәрен иҫтәренә төшөрҙөләр. 7 Шуға күрә ботаҡтарҙы, ғәҙел бутҡаларҙы, пальмаларҙы яланғасландыралар, уның урынын таҙартыуҙа яҡшы уңыштарға өлгәшкән псалтингтар йырлайҙар. 8 Улар шулай уҡ дөйөм статут һәм указ менән, ул көндәр йыл һайын бөтә йәһүд милләтенән һаҡланырға тейеш, тигән указ менән дә бойороҡ бирә. 9 Һәм был Эпифан тип аталған Антиохтың ахыры була. 10 Хәҙер был яуыз кешенең улы булған Антиох Евпаторҙың ғәмәлдәре тураһында иғлан итербеҙ, һуғыштарҙың бәлә-ҡазаларын ҡыҫҡа ваҡытҡа йыйырбыҙ. 11 Шулай итеп, тажға килгәс, ул үҙ донъяһы эштәре өҫтөнән бер Лисияны ҡуя, һәм уны Үҙенең Баш губернаторы Итеп Целосирия һәм Фенике тәғәйенләй. 12 Макрон тип аталған Птолемей өсөн, йәһүдтәргә ҡылынған хаталар өсөн ғәҙеллек урынлаштырыуҙы һайлап, улар менән артабан да татыулыҡ урынлаштырыуға ынтыла. 13 Евпатор алдында королдең дуҫтарын ғәйепләйҙәр, һәм кипрҙы ташлап киткәнгә, Филометор үҙенә тоғро булғанға күрә һәр һүҙгә хыянатсы тип әйтәләр һәм Антиох Епифанға китәләр һәм уның хөрмәтле урында булмауын күреп, шул тиклем күңел төшөнкөлөгөнә бирелә, хатта үҙен ағыулап үлтерә. 14 Әммә Горгиас тотҡарлыҡтарҙың губернаторы булған саҡта һалдаттарҙы яллай, йәһүдтәр менән һуғышты өҙлөкһөҙ туҡландыра: 15 Идумейҙар, ҡулдарына иң мыҫҡыллы тотҡарлыҡтарҙы эләктереп алып, йәһүдтәрҙе оккупацияла тотҡандар, Йәрүсәлимдән ҡыуылғандарҙы алғас, һуғыш тоҡандырырға йыйынғандар. 16 Һуңынан улар Маккабюс менән булғандар доға ҡылалар һәм Алланан, уларҙың ярҙамсыһы булырмын, тип һорайҙар; һәм шулай итеп улар идумендарҙың көслө тотҡаларына көс ҡул менән йүгерҙеләр, 17 Уларға көслө һөжүм итеп, улар трюмдарҙы яулайҙар, стенала барған бөтә һуғыштарҙы тотҡарлайҙар, ҡулдарына төшкәндәрҙең барыһын да үлтерәләр, егерме меңдән дә кәмерәк кешене үлтерәләр. 18 Туғыҙ меңдән дә кәм булмаған ҡайһы бер замоктар, ҡамауҙы дауам итеү өсөн уңайлы булған бөтә нәмәгә эйә булып, ике бик көслө замокҡа ҡасҡанлыҡтан, 19 Маккабюс Симон менән Иосифты, шулай уҡ закчеусты һәм улар менән бергә ҡамауға эләгеү өсөн етерлек булғандарҙы ҡалдырып китәләр һәм уның ярҙамына мохтаж булған урындарға китәләр. 20 Хәҙер симон менән бергә булғандарҙы замоктағыларҙың ҡайһы берҙәре аша аҡсаға инандыралар һәм етмеш мең драхм алалар, һәм уларҙың бер өлөшө ҡасырға рөхсәт итә. 21 Әммә Маккабюсҡа нимә эшләнгәне тураһында әйткәс, ул халыҡ наместниктарын бергә саҡыра, һәм шул кешеләрҙе, туғандаштарын аҡсаға һатҡандары
өсөн ғәйепләй һәм дошмандарын уларға ҡаршы көрәшергә ирек бирә. 22 Шулай итеп, ул хыянатсы табылғандарҙы мыҫтыҡлап, шунда уҡ ике замокты ала. 23 Ҡулына алған бөтә нәмәһендә лә ҡоралы менән яҡшы уңышҡа өлгәшеп, егерме меңдән ашыу тотола. 24 Хәҙер йәһүдтәр быға тиклем дә еңгән Тимотейс, бик күп сит ил көстәрен йыйған саҡта, ә Азиянан аттар бер нисә түгел, йәһүдте ҡорал көсө менән алыр кеүек килеп сыҡҡан. 25 Әммә ул яҡынлашҡас, Улар Маккабюс менән булғандар Аллаға доға ҡылырға боролалар һәм баштарына ер һиптерәләр ҙә, лозунгыларын сәкән менән ураталар, 26 Һәм миһрап итәгенә ҡолап төшөп, уларға шәфҡәтле булырға, дошмандарына дошман булырға, дошмандарына дошман булырға өндәне, законда әйтелгәнсә. 27 Шулай итеп, доғанан һуң ҡоралдарын алып, ҡаланан ситкә тайпылдылар: дошмандарына яҡынлашҡас, үҙҙәрендә тотолдолар. 28 Хәҙер ҡояш яңы ғына күтәрелгәндә улар икеһенә лә ҡушылды; бер өлөшө үҙҙәренең изгелеге менән бергә үҙҙәренең һыйыныу урынын Да Хоҙайға үҙҙәренең уңыштары һәм еңеүҙәре өсөн биргән вәғәҙәһе өсөн бирә: икенсе яҡ үҙ алышының ярһыу юлбашсыһын яһай 29 Әммә алыш көслө булғас, күктән дошмандарға ат өҫтөндә биш кеше килә, алтын ҡабырсаҡтар менән, һәм уларҙың икәүһе йәһүдтәр менән етәкселек итә, 30 Һәм Маккабюсты алып, уны һәр яҡ ҡоралға япҡан, имен-аман һаҡлаған, әммә дошмандарға ҡаршы уҡ һәм йәшен атҡан: һуҡырлыҡ һәм бәлә-ҡазалар менән тулы булып, уларҙы үлтергәндәр. 31 Йәйәүлеләр егерме мең биш йөҙ, алты йөҙ һыбайлыны мылтыҡтан ысҡындыралар. 32 Тимотеустың үҙенә килгәндә, ул бик көслө тотҡарлыҡҡа ҡаса, ул Гавра тип атала, унда Череас губернатор була. 33 Әммә Улар Маккабюс менән булғандар дүрт көн ҡыйыу рәүештә ҡәлғәне ҡамауға ала. 34 Ә эстә булғандар, урындың көсөнә ышанып, сиктән тыш көфөрлөккә бирелгәндәр, яуыз һүҙҙәр әйткәндәр. 35 Шуға ҡарамаҫтан, бишенсе көн башында Маккабюстың егерме егете көфөрлөк арҡаһында асыуланып стенаға кеше менән һөжүм итә, ҡаты ҡыйыулыҡ менән осрашҡандарының барыһын да үлтерә. 36 Башҡалар ҙа улар артынан күтәреләләр, шул уҡ ваҡытта улар эстә булғандар, башняларҙы яндыралар, ут тоҡандыралар, көфөрлөктө тереләй яндыралар; һәм башҡалар ҡапҡаларҙы һындыра, ҡалған армияға эләгеп, ҡаланы ала, 37 Билдәле бер соҡорҙа йәшеренгән Тимотейсты һәм ағаһы Череасты Аполлонфан менән үлтерә. 38 Шулай эшләнгәс, Израиль өсөн шул тиклем ҙур эштәр башҡарған Һәм уларға еңеү биргән Хоҙай Тәғәләне мәҙхиәләр һәм рәхмәттәр менән маҡтағандар. 11-СЕ БҮЛЕК 1 Күп тә үтмәй лисия батшаның яҡлаусыһы һәм ике туған ҡустыһы ла был эштәргә ризаһыҙлыҡ белдерә.
2 Һәм ул бөтә һыбайлылар менән бергә яҡынса дүрт ҡамсы йыйылғас, ҡаланы мәжүсиҙәр йәшәү урыны итергә уйлап, йәһүдтәргә ҡаршы сыға, 3 Ғибәҙәтхананан табыш алыу һәм юғары руханилыҡты йыл һайын һатыуға ҡуйыу өсөн: 4 Алланың ҡеүәтен бөтөнләй күҙ уңында тотмай, уның ун мең аяҡлыһы, меңәрләгән һыбайлылары, дүрт филдәре менән мауыға. 5 Шулай итеп, ул Йәһүҙиәгә килә һәм көслө ҡала булған Бетсураға яҡын юллана, әммә Иерусалимдан яҡынса биш фурлон алыҫлыҡта тора, һәм уға бик ныҡ ҡамауға эләгә. 6 Хәҙер улар Маккабей менән булғанда, уның трюмдарҙы ҡамауҙа тотоуы тураһында ишеткәс, улар һәм бөтә кешеләр мыҫҡыллап, күҙ йәштәрен түгеп, Хоҙайҙан Израилде ҡотҡарыу өсөн яҡшы фәрештә ебәреүен һорайҙар. 7 Һуңынан Маккабюс үҙе тәү башлап ҡорал алып, икенсеһен, туғандарына ярҙам итер өсөн, уның менән бергә үҙҙәрен хәүеф аҫтына ҡуйырға өндәй: шуға күрә улар теләк менән бергә сығып китәләр. 8 Йәрүсәлимдә булғанда, улар алдында аҡ кейемдә, алтын ҡоралын һелкетеп, бер атта пәйҙә була. 9 Һуңынан улар бөтәһе бергә мәрхәмәтле Алланы маҡтап, ирҙәр менән генә түгел, ә иң аяуһыҙ йәнлектәр менән һуғышырға, тимер стеналар аша тишергә әҙер булыуҙарын күңелгә ятышлы итеп ҡабул иттеләр. 10 Шулай итеп улар, күктән ярҙамсы алып , ҡоралдары менән алға баралар: сөнки Раббы уларға шәфҡәтле булған 11 Арыҫландар кеүек дошмандарына зарядка биреп, ун бер мең йәйәүлене, ун алты йөҙ һыбайлыны ысҡындыралар һәм ҡалғандарын осоп китергә ҡуялар. 12 Яраланғандарҙың күбеһе яланғас килеш ҡаса; һәм Лисия үҙе оялсанлыҡ менән ҡасып китте лә ҡасып ҡотолдо. 13 Еврейҙарҙы еңеп булмай, сөнки Уларға Аллаһы Тәғәлә ярҙам иткәнгә күрә, ул үҙе менән ниндәй юғалтыу кисергәнен үҙе менән ҡойған кеше булараҡ, уларға ебәргән, 14 Һәм уларҙы барлыҡ аҡыллы шарттарға ризалашырға күндерә һәм батшаны уларға дуҫ булырға кәрәклегенә инандырырға вәғәҙә итә. 15 Ул саҡта Маккабюс, дөйөм файҙаға һаҡ булып, Лисияның бөтә теләгенә ризалыҡ бирә; һәм Маккабюс Лисияға йәһүдтәргә ҡағылышлы яҙғандарын батша биргән. 16 Лисиянан йәһүдтәргә был эффект тураһында хаттар яҙылған: Лысия йәһүд халҡына сәләм ебәрә: 17 Һеҙҙән ебәрелгән Яхъя менән Абсолом миңә яҙылған петицияны еткерҙеләр һәм уның эстәлеген үтәүҙе һоранылар. 18 Шуға күрә батшаға хәбәр итер өсөн ниндәй нәмәләр осрашҡанын мин уларҙы иғлан иттем, һәм ул мөмкин тиклем күберәк бирҙе. 19 Әгәр ҙә һеҙ үҙегеҙҙе дәүләткә тоғро тотһағыҙ, артабан да һеҙҙең изгелек сараһы булырға ынтылырмын. 20 Әммә мин ошоларға ла, минән килгән икенсеһенә лә һеҙҙең менән аралашырға бойороҡ бирҙем. 21 Юл хаҡы яҡшы. Йөҙ һигеҙ һәм форсатлы йыл, Айҙың дүрт һәм егерменсе көнө Диоскоринтий.
22 Хәҙер батшаның хатында шундай һүҙҙәр яҙылған: Антиох батша ағаһы Лисиасҡа сәләм ебәрә: 23 Атайыбыҙ аллаларға тәржемә ителгәнгә күрә, беҙҙең ихтыярыбыҙ шул: улар беҙҙең донъяла тыныс йәшәй, һәр кем үҙ эштәре буйынса йөрөй ала. 24 Беҙ шулай уҡ шуны ла аңлайбыҙ: йәһүдтәр атайыбыҙға ризалыҡ бирмәй, сөнки уларҙы нәзәкәтле кешеләр ғәҙәтенә килтерергә, киреһенсә, үҙ тормош рәүешен һаҡлап ҡалырға тейеш булғандар: беҙҙән ниндәй сәбәп менән улар беҙҙән талап итә, беҙ уларға үҙ ҡанундары буйынса йәшәү өсөн ғазап сигергә тейешбеҙ. 25 Ни тиһәң дә, был милләт ял итер, ата-бабаларының ғөрөф-ғәҙәттәре буйынса йәшәһен өсөн, беҙ уларға ғибәҙәтханаларын тергеҙергә булдыҡ. 26 Шуға күрә уларға ебәреү, тыныслыҡ биреү яҡшы булыр, улар беҙҙең аңыбыҙҙы танығанда улар яҡшы уңайлыҡтар тыуҙырыр, ҡасан да булһа үҙ эштәре тураһында шатланып йөрөр. 27 Батшаның йәһүдтәр милләтенә яҙған хаты ошолай булған: Антиох батша советҡа һәм башҡа йәһүдтәргә сәләм ебәрә: 28 Әгәр яҡшы юлға сыҡһаң, теләгебеҙ бар; һаулығыбыҙ ҙа яҡшы. 29 Менелаус беҙгә, һинең өйөңә ҡайтырға һәм үҙ эшеңде башҡарырға теләйһең, тип белдерә: 30 Ксантикустың утыҙынсы көнөнә тиклем улар юлға сығасаҡ хәүефһеҙ тәртипкә эйә буласаҡ. 31 Йәһүдтәр элекке кеүек ит һәм ҡанундар ҡулланасаҡ; һәм уларҙың береһе лә наҙанлыҡ менән ҡылынған эштәр өсөн ниндәй ҙә булһа көсләүгә бирелмәйәсәк. 32 Мин дә Менелаусты ебәрҙем, ул һеҙҙе йыуатһын өсөн. 33 Юл хаҡы яҡшы. Ҡырҡынсы һәм һигеҙенсе йылда, айҙың ун бишенсе көнөндә Ксантикус. 34 Римлеләр уларға ошондай һүҙҙәр яҙылған хат ебәргән: Кинтус Меммиус һәм Тит Манлий, римлеләрҙең илселәре, йәһүд халҡына сәләм ебәрә. 35 Батшаның ике туған ҡустыһы Лисия нимә бирһә лә, беҙ ҙә ҡыуанабыҙ. 36 Әммә батшаға ебәрергә кәңәш иткәндән һуң, һеҙгә уңайлы тип иғлан итеү өсөн берәйһен ебәрегеҙ: сөнки беҙ хәҙер Антиохияға барабыҙ. 37 Шуға күрә ҡайһы берҙәрен тиҙлек менән ебәрегеҙ, аҡылығыҙҙың нимә икәнен белһен өсөн. 38 Хушлашыу. Был йөҙ һигеҙ һәм алғы йыл, айҙың ун бишенсе көнө Ксантикус. 12-СЕ БҮЛЕК 1 Был килешеүҙәр төҙөлгәс, Лисия батша янына, ә йәһүдтәр үҙҙәренең ире тураһында һүҙ алып барған. 2 Әммә бер нисә урындың идарасыларынан Тимотей һәм Аполлоний Геннеустың улы, шулай уҡ Иероним һәм Демофон, һәм улар янында Кипр губернаторы Никанор уларҙы тыныслыҡта йәшәү һәм тыныслыҡта йәшәү өсөн ғазапламаҫтар ине. 3 Йоппа ирҙәре лә шундай аяуһыҙ эш ҡылған: ҡатындары һәм балалары менән үҙҙәре әҙерләгән кәмәләргә ултырырға теләгән йәһүдтәргә доға ҡылғандар. 4 Ҡаланың дөйөм указына ярашлы, тыныслыҡта йәшәргә теләүсе һәм бер нәмәгә лә шикләнмәүсе тип
ҡабул иткән кешеләр: әммә тәрәнгә сыҡҡас, уларҙың ике йөҙҙән дә кәм булмаған һыуға батып үлә. 5 Йәһүҙиә яҡташтарына ҡылынған был аяуһыҙлыҡ тураһында ишеткәс, үҙе менән булғандарға уларҙы әҙерләргә ҡушҡан. 6 Һәм Алланы тәҡүә Судья тип атап, ул туғанын үлтереүселәргә ҡаршы сыҡты ла, төндәрен приютты яндырҙы, кәмәләрҙе яндырҙы, ә тиренән ҡасҡандарҙы ул үлтерҙе. 7 Ә ҡаланы япҡас, ул артҡа сигенә, уларҙың барыһын да Йоппа ҡалаһынан тамырынан ҡоротып ҡайтыр кеүек була. 8 Әммә джамндарҙың үҙҙәре араһында тыуып йөрөгән йәһүдтәргә оҡшатып эшләргә уйлағанын ишеткәс, 9 Ул да төндә джамниттарға килеп эләгә, йәрүсәлимдә ут яҡтыһы ике йөҙ ҡырҡ фурлон һүнһен өсөн приютҡа һәм флотҡа ут аса. 10 Хәҙер улар Тимотейға табан барғанда туғыҙ фурлон, йәйәүле биш меңдән дә кәмерәк ир-егет һәм уға ҡуйылған ғәрәптәрҙең биш йөҙ һыбайлыһы. 11 Утопон бик ауыр алыш була; Әммә Йәһүҙиә яғы Алла ярҙамында еңеү яулай; Ғәрәбстан номаделары йәһүҙиәне тыныслыҡ өсөн эҙләһен өсөн, уға мал бирергә лә, башҡаса рәхәтләнеп күңел асыуға ла вәғәҙә бирһен өсөн. 12 Йәһүҙиә, ысынлап та, күп нәмәлә отошло булырмын, тип уйлап, уларға тыныслыҡ бирә: шунан ҡул һелтәп, палаткаларына китәләр. 13 Ул шулай уҡ диуарҙар менән кәртәләп алынған һәм водолаз илдәре кешеләре йәшәгән билдәле бер көслө ҡалаға күпер төҙөргә йыйына; һәм уның исеме Каспис булған. 14 Әммә уның эсендәгеләр стеналарҙың ныҡлығына һәм виктуалдар менән тәьмин итеүгә шул тиклем ышаныс белдерәләр, үҙҙәрен йәһүҙиҙәр, таянғыстар һәм көфөрлөк менән булғандарға ҡарата тупаҫ тоталар, әйтеп булмай торған һүҙҙәр әйтәләр. 15 Жудас үҙенең ротаһы менән, һуғыш двигателдәре һәм рамһыҙ Иерихоны бәреп төшөргән бөйөк донъя Хужаһын саҡырып, стеналарға ҡаты һөжүм яһаған, 16 Ҡаланы Алла ихтыяры менән алды ла, әйтеп бөткөһөҙ ҡырылыу, уға йәнәш торған ерҙә ике фурлон киңлектәге күлдең ҡан менән йүгереп йөрөгәнен күрҙеләр. 17 Шунан улар ете йөҙ илле фурлондан китәләр һәм Шаракаға Тубиени тип аталған йәһүдтәргә киләләр. 18 Әммә Тимотейсҡа килгәндә, уны урындарҙа тапмайҙар: сөнки ул берәй нәмә ебәргәнсе, ул, билдәле бер тотҡарлыҡта бик көслө гарнизон ҡалдырып, шул ваҡыттан сығып китә. 19 Маккабюс капитандарынан булған Хоубейт Доситеус һәм Сосипатер сығып китәләр, һәм Тимотей ҡәлғәлә ҡалдырғандарын, ун меңдән юғарыраҡ кешене, үлтерәләр. 20 Ә Маккабей үҙенең армияһын төркөмдәр менән уратып ала, һәм уларҙы төркөмдәр өҫтөнә ҡуя, һәм Тимотейға ҡаршы сыға, уның тураһында йөҙ егерме мең фут ир-ат, ике мең биш йөҙ һыбайлы була. 21 Хәҙер Тимотеус Йәһүҙиәнең килеүен белгәс, ҡатынҡыҙҙарҙы һәм балаларҙы һәм башҡа багажды Карнион тип аталған ҡәлғәгә ебәрә: сөнки ҡалаға ҡамауҙа ҡалыу ауыр була, һәм бөтә урындарҙың боғаҙы арҡаһында килеп етеү уңайһыҙ була.
22 Әммә Йәһүҙиәнең беренсе төркөмө күҙгә күренгәс, дошмандар ҡурҡыу һәм ҡурҡыу тойғоһо менән һуғарылған, бөтә нәмәне күргән, амандан ҡасҡан, береһе ошо рәүешле йүгергән, икенсеһе шул рәүешле, йыш ҡына үҙ ир-егеттәрен яралаған, ҡылыс нөктәләре менән яраланған. 23 Йәһүҙиә лә уларҙы эҙәрлекләп, утыҙ меңгә яҡын кешене үлтергән яуыз аяныстарҙы үлтерә. 24 Тимотеус үҙе Доситеус һәм Сосипатер ҡулына эләгә, сөнки уның ата-әсәһе күп була, ә ҡайһы берҙәренең, әгәр уны үлемгә дусар итһәләр, уларҙы баһаларға ярамай. 25 Шулай итеп, күп һүҙҙәр менән уларҙы зыянһыҙ тергеҙәсәгенә ышандырғас, килешеүгә ярашлы, уны ҡәрҙәштәрен ҡотҡарырға ебәрәләр. 26 Шунан Маккабей Карнионға, ә Атаргатис ғибәҙәтханаһына юллана, һәм унда ул биш-егерме мең кешене уҙып китә. 27 И. И. Иудас, осоп китеп, уларҙы юҡ иткәндән һуң, хужаны Эфрон яғына алып сыға, унда Лысиас йәшәгән көслө ҡала, күп һанлы водолаздар йәшәгән халыҡтар, көслө егеттәр стеналарҙы тотоп торалар, һәм уларҙы бик ныҡ яҡлайҙар: унда шулай уҡ двигателдәр һәм дарттар менән тәьмин итеү ҙә ҙур була. 28 Әммә Йәһүҙиә үҙенең көсө менән дошмандарының көсөн өҙгән Аллаһы Тәғәләне саҡырғас, улар ҡаланы еңеп сығалар һәм эсендә булған егерме биш мең кешене үлтерәләр, 29 Шунан Иерусалимдан алты йөҙ фурлон алыҫлыҡта ятҡан Скитополисҡа юлланалар, 30 Әммә унда йәшәгән йәһүдтәр скифполиттарҙың улар менән мөғәмәлә итеүе тураһында шаһитлыҡ иткәс һәм бәлә-ҡазалар ваҡытында уларға изгелек менән мөрәжәғәт иткәндәр; 31 Улар, үҙҙәренә һаман да дуҫтарса мөнәсәбәттә булыуҙарын теләп, рәхмәт әйттеләр: йәрүсәлимгә, аҙналар байрамы яҡынлашып килгән йәрүсәлимгә килделәр. 32 Пятидесятник тип аталған байрамдан һуң Идумия губернаторы Горгиасҡа ҡаршы сығалар, 33 Өс мең аяҡлы һәм дүрт йөҙ һыбайлы менән сыҡҡан. 34 Һәм тап уларҙың бергә барған алыштарында йәһүдтәрҙең бер нисәһе һәләк була. 35 Ул ваҡытта Баценорҙың һыбай йөрөгән компанияһының береһе һәм көслө кеше Доситеус горгиас өҫтөндә була, пальтоһын тотоп алыу уны көс менән йәлеп итә; һәм шул ләғнәтле кешене тере килеш алыр ине, горгиас Мариса янына ҡасып китһен өсөн, уның өҫтөнә килеп ингән Трахия һыбайлыһы яурынынан ысҡынды. 36 Хәҙер улар Горгийҙар менән оҙаҡ һуғышҡанда һәм арыған саҡта Йәһүҙиә Хоҙайҙы, үҙен уларҙың ярҙамсыһы һәм яуҙың етәксеһе итеп күрһәтергә саҡыра. 37 Һәм шуның менән үҙ телендә башланып, көслө тауыш менән псалмдар йырланы, Горгиастың ирегеттәренә һиҙҙермәй ашығып, уларҙы осоп китте. 38 Шулай итеп йәһүҙиә үҙенең хужабикәһен йыйып, Одоллам ҡалаһына килеп инә, етенсе көн килеп еткәс, улар, ғөрөф-ғәҙәттәгесә, үҙҙәрен таҙарталар һәм сабышын бер урында тоталар. 39 Ә икенсе көндө, ҡулланыу кеүек үк, Йәһүҙиә һәм уның ротаһы үлтерелгәндәрҙең кәүҙәләрен алырға һәм
уларҙы туғандары менән аталарының ҡәберҙәренә күмергә килә. 40 Хәҙер һәр береһенең пальтоһы аҫтында йәһүдтәргә закон менән тыйылған джамниттарҙың поттарына изгеләндерелгән әйберҙәр тапҡандар. Шунан һәр ирегет бының сәбәбен күреп ҡала һәм шуның өсөн дә мыҫҡыл итәләр. 41 Шуға күрә бөтә ир-егеттәр ҙә йәшерелгән әйберҙәрҙе асҡан тәҡүә судья Хоҙайҙы маҡтай, 42 Үҙҙәрен доға ҡылырға өндәнеләр һәм ҡылынған гонаһты бөтөнләй хәтерҙән төшөрөп ҡалдырыуҙарын һоранылар. Бынан тыш, ул аҫыл йәһүҙиә халыҡты гонаһтан һаҡланырға өндәгән, күҙ алдында күргәндәре буйынса, һәләк булғандарҙың гонаһтары өсөн үткән нәмәләрҙе күҙ алдына килтергән. 43 Ә компания буйлап ике мең драхм көмөш суммаһына йыйылғас, ул уны Йәрүсәлимгә ебәрә. 44 Сөнки үлтерелгәндәр яңынан күтәрелергә тейеш тип өмөтләнмәһә, үлгәндәр өсөн доға ҡылыу артыҡ һәм бушҡа булған. 45 Шулай уҡ ул Аллаға ярап үлгәндәргә ҙур изгелек һалынғанын, был изге һәм изге уй икәнен ҡабул иткән. Шунан ул үлгәндәрҙе гонаһтан ҡотолоу өсөн яраштырҙы. 13 БҮЛЕК 1 Йөҙ ҡырҡ туғыҙынсы йылда Йәһүҙиәгә Антиох эвпаторы ҙур көс менән йәһүҙиәгә килә, тип әйтәләр. 2 Һәм уның менән бергә Лисиас үҙенең яҡлаусыһы һәм эштәренең хакимы була, уларҙың икеһе лә грек йәйәүлеләр көсөнә эйә була, йөҙ ун мең, һыбайлылар биш мең өс йөҙ өс йөҙ, ике һәм егерме филдәр, өс йөҙ арбалар элмәк менән ҡоралланған була. 3 Менелаус та улар менән берләшә, һәм ҙур ризаһыҙлыҡ менән Антиохусты илде һаҡлау өсөн түгел, ә наместник тип уйлаған өсөн дәртләндерә. 4 Әммә батшалар батшаһы Антиохтың аңын был яуыз аяныслы хәлгә ҡаршы ҡуя, һәм Лисиас батшаға, батша уны Береяға алып килергә һәм үлтерергә бойороҡ бирһен өсөн, был кешенең бөтә бәлә-ҡазаларға сәбәпсе булыуы тураһында хәбәр итә. 5 Хәҙер ул урында көл менән тулы илле кубиклы башня булған, уның түңәрәк ҡоралы булған, ул һәр яҡтан көлгә эленеп торған. 6 Изгелеккә хөкөм ителгән йәки башҡа ауыр енәйәт ҡылған һәр кем уны үлем язаһына тарттырған. 7 Шундай үлем була: яуыз кеше, ер йөҙөндә шул тиклем күп ерләнмәйенсә, үлә; һәм иң ғәҙеле: 8 Уттары һәм көлө изге булған миһрап тураһында бик күп гонаһ ҡылғанға күрә, ул көлө менән һәләк була. 9 Хәҙер батша, атаһы заманындағынан күпкә насарыраҡ эш башҡарыр өсөн, аяуһыҙ һәм аяуһыҙ аҡыл менән килгән. 10 Йәһүҙиә ниндәй нәмәләрҙе ҡабул иткәс, ул күптәргә Хоҙайҙы төнөн дә, көнөн дә саҡырырға бойора, әгәр ҡасан да булһа башҡа ваҡытта уларға ла ярҙам итер ине, сөнки уларҙың законынан, иленән һәм изге ғибәҙәтхананан сығарылырға тейеш була: 11 Һәм ул әле генә булған, әммә бер аҙ яңырған халыҡты көфөр халыҡтарға буйһоноу өсөн ғазапламаҫ ине.
12 Шулай итеп, улар бөтәһе бергә быны эшләп, шәфҡәтле Хоҙайҙы илап, ураҙа тотоп, өс көн буйына ергә яҫы ятҡан килеш эҙләгәс, Йәһүҙиә, уларҙы өгөтләп, әҙерлектә булырға бойорҙо. 13 Иудас, аҡһаҡалдар менән бер-береһенән айырылып, батшаның хужаһы Йәһүҙиәгә инергә, ҡаланы алырға, барырға һәм был мәсьәләне Хоҙай ярҙамы менән көрәштә һынап ҡарарға ҡарар итә. 14 Шулай итеп, ул бөтә донъяны Барлыҡҡа килтереүсегә тоғро булып, үҙенең һалдаттарын закондар, ғибәҙәтхана, ҡала, ил, речь Посполитая өсөн маневр менән көрәшергә өндәгәс, Модин лагерына эләгә: 15 Һәм уларға уның тураһында булған сәғәт һүҙен биреп, Еңеү — Алланан; иң фиҙаҡәр һәм һайланған егеттәре менән ул төндә батшаның палаткаһына инеп, лагерҙа дүрт меңгә яҡын ир-егетте, ә филдәрҙең иң башын, бөтә нәмә менән үлтерә. 16 Һәм, ниһайәт, лагерҙы ҡурҡыу һәм тумба менән тултыралар, яҡшы уңыш менән сығып китәләр. 17 Был көн тәнәфесендә башҡарылған, сөнки Уға Раббыны яҡлау ярҙам иткән. 18 Хәҙер батша йәһүдтәрҙең манифесын тәмләп ҡарағас, сәйәсәт менән тотҡарлыҡ алырға йыйына, 19 Йәһүдтәрҙең көслө баҫып алыуы булған Бетсура яғына табан баралар: әммә уны ҡасырға мәжбүр итәләр, уңышһыҙлыҡҡа тарыйҙар һәм үҙенең кешеләренән юғалталар: 20 Йәһүҙиә уларға кәрәк булғанды еткергән. 21 Әммә йәһүдтәрҙең хужабикәһендә булған Родок дошмандарға серҙәрҙе асып бирә; шуға уны эҙләнеләр, уны алғас, төрмәгә ултырттылар. 22 Батша икенсе тапҡыр Бетсумда улар менән мөғәмәлә итә, ҡулын бирә, уларҙың ҡулын ала, юлға сыға, Йәһүҙиә менән һуғыша; 23 Антиохияла эштәр өҫтөнән ҡалған Филипптың бик ныҡ бөгөлгәнен, аптырап ҡалғанын, йәһүдтәргә ҡарата мөғәмәлә иткәнен, үҙен буйһондорғанын, улар менән килешкән, ҡорбан килтергән, ҡорбан килтергәнен, ғибәҙәтхананы хөрмәт иткәнен, урын менән игелекле мөғәмәлә иткәнен ишеткән. 24 Маккабюсты яҡшы ҡабул итә, уны Птолемейстан геррендарға баш губернатор итә; 25 Птолемайсҡа килгән: ундағы халыҡ килешеүҙәр өсөн ҡайғырған; штурм яһағандары өсөн, сөнки килешеүҙәрен юҡҡа сығыр ине: 26 Лисия хөкөм урынына күтәрелә, сәбәпте яҡлап мөмкин тиклем күберәк, инанған, пацифистик, уларҙы яҡшы йоғонто яһай, Антиохияға ҡайта, тип белдерә. Шулай итеп ул батшаның килеүенә һәм китеүенә ҡағыла. 14-СЕ БҮЛЕК 1 Өс йылдан һуң Йәһүҙиәгә Селевктың улы Деметриустың Триполис приютына ҙур көс һәм флот менән инеүе тураһында хәбәр ителә. 2 Ил менән Антиохусты, ә Лисиасты үҙенең яҡлаусыһы итеп үлтергән. 3 Хәҙер бер Алцим, юғары рухани булған һәм мәжүсиҙәр менән аралашҡанда, үҙен бер нисек тә ҡотҡара алмаясағын, изге миһрапҡа инеү мөмкинлеге булмауын күреп, аңлы рәүештә үҙен нәфрәт иткән,
4 Йөҙ-илленсе йылдарҙа диметрий батша янына килә, уға алтын таж, пальма, шулай уҡ ғибәҙәтханала тантаналы ҡулланылған бүрәнәләрҙе бүләк итә: һәм шул көндө ул үҙенең тыныслығын тота. 5 Хоубейт үҙенең ахмаҡ эшсеһен артабан да нығыраҡ аяҡҡа баҫтырыу мөмкинлеген ала һәм Димитрий тарафынан кәңәшкә саҡырыла һәм йәһүдтәрҙең нисек тәьҫир итеүен һәм нимә ниәтләүҙәрен һорай, һәм ул былай тип яуап бирә: 6 Капитаны Йәһүҙиә Маккабей тип атаған йәһүдтәр, туҡлыҡлы һуғыш һәм мәкерле һуғыш, ҡалғандары тыныслыҡҡа юл ҡуймаясаҡ. 7 Шуға күрә мин, ата-бабаларымдың намыҫынан мәхрүм ителеп, юғары руханилыҡты күҙ уңында тотам, хәҙер хетле булып киләм: 8 Беренсе, ысынлап та, батшаға ҡағылышлы намыҫһыҙ хәстәрлек өсөн; һәм икенсенән, бының өсөн дә мин үҙемдең яҡташтарымдың именлеген ниәтләйем: сөнки уларҙың алдан әйтеп бөтмәгән эштәре аша бөтә милләтебеҙ ҙә бәләкәй генә бәләгә тарымай. 9 Шуға күрә, эй батша, ошоларҙың барыһын да белеп, илгә, һәр яҡтан баҫылған милләтебеҙгә һаҡ булығыҙ. 10 Йәһүҙиә йәшәгәнсә, дәүләттең тынып ҡалырға тейешлеге мөмкин түгел. 11 Был турала уның тураһында әйтеп тораһы ла юҡ, әммә батшаның башҡа дуҫтары, йәһүҙиәгә ҡаршы яманлап ҡуйылғас, Деметриусты нығыраҡ ярһыта. 12 Филдәр оҫтаһы булған Никанорҙы саҡырып, йәһүҙиә өҫтөнән губернатор итеп ҡуйғандан һуң, ул уны ебәрә, 13 Уға Йәһүҙиәне үлтерергә, ә үҙе менән булғандарын таратырға, ә Алцимусты бөйөк ғибәҙәтхананың баш руханийы итергә бойора. 14 Йәһүҙиәнән Йәһүҙиәнән ҡасҡан һикәлтә, йәһүдтәрҙең зыянын һәм бәлә-ҡазаларын уларҙың именлеге тип уйлап, көтөүҙәр менән Никанорға килә. 15 Хәҙер йәһүдтәр Никанорҙың килеүе тураһында ишеткәс һәм уларға ҡаршы торғас, ерҙе баштарына ырғыталар, һәм үҙ халҡын мәңгегә урынлаштырған һәм уның булыуын белдереп, уның өлөшөнә һәр саҡ ярҙам иткән доға ҡылалар. 16 Шулай итеп, капитан әмере буйынса улар тура юлды алып ташлайҙар һәм Дессау ҡалаһына яҡын киләләр. 17 Хәҙер Симон, Йәһүҙиәнең ҡустыһы, Никанор менән алышҡа ҡушылһа ла, дошмандарының ҡапыл өндәшмәүе арҡаһында бер ни тиклем ризаһыҙлыҡ белдерә. 18 Никанор, уларҙың Йәһүҙиә менән булған манифестарын һәм үҙ иле өсөн көрәшергә тура килгән ҡыйыулығын ишетеп, эште ҡылыс менән һынап ҡарамаҫҡа тырыша. 19 Шуға күрә ул Тыныслыҡ урынлаштырыу өсөн Посидонийҙы, теодотусты һәм Маттатиасты ебәрә. 20 Шулай итеп, улар оҙаҡ кәңәш алғас һәм капитан күптәрҙе шуның менән таныштырғанда, улар бөтәһе лә бер аҡыллы булып күренгәс, килешеүҙәргә ризалыҡ бирҙеләр, 21 Һәм бергә йыйылыу көнөн тәғәйенләй: көн килеп еткәс, уларҙың икеһенә лә терәүҙәр ҡуйыла, 22 Лудас, дошмандар кинәт кенә ниндәйҙер хыянат ҡылырға тейеш булмаһын өсөн, ҡораллы кешеләрҙе уңайлы урындарға әҙер урынлаштыра: шуға күрә улар тыныслыҡ конференцияһы ойоштора.
23 Хәҙер Никанор Йәрүсәлимдә йәшәгән, һәм бер ниндәй ҙә зыян килтермәгән, әммә үҙенә ағылған халыҡты ебәргән. 24 Йәһүҙиәне күҙҙән ысҡындырырға теләмәҫ ине: сөнки ул кешене ысын күңелдән ярата 25 Ул да ҡатын алырға, бала тәрбиәләргә доға ҡылды: шуға кейәүгә сыҡты, тынып ҡалды, тормоштоң бер өлөшөн алып китте. 26 Әммә Алцим, уларға булған мөхәббәтте ҡабул итеп һәм төҙөлгән килешеүҙәрҙе иҫәпкә алып, Димитрийға килә һәм Никанорҙың дәүләткә ҡарата яҡшы мөнәсәбәттә булмауы тураһында әйтә; бының өсөн ул үҙенең донъяһына хыянатсы йәһүҙиәне батшаның вариҫы булырға ҡушҡан. 27 Ул саҡта король ярһып китә һәм иң яуыз кешене ғәйепләп, Никанорға хат яҙа, килешеүҙәр менән риза булмауын белдерә һәм уға Антиохияға ашығыс рәүештә Маккабюс тотҡонон ебәрергә бойора. 28 Никанорҙың тыңлауына был хәл килеп еткәс, ул үҙенә бик аптырай, һәм килешелгән мәҡәләләрҙе юҡҡа сығарырға кәрәклеген, ирҙең ғәйебе юҡлығын бик ныҡ ҡабул итә. 29 Әммә батшаға ҡаршы бер ниндәй ҙә эш булмағанлыҡтан, ул был эште сәйәсәт юлы менән башҡарыу ваҡытын күҙәтә. 30 Шуға ҡарамаҫтан, Маккабюс Никанорҙың үҙенә ҡысҡыра башлауын һәм, бындай ҡаймаҡлы ҡылыҡтың яҡшы булмауын аңлап, үҙенән артыҡ нығыраҡ ысҡындырғанын күргәс, ул үҙенең бер нисә кешеһен бергә йыя һәм Никанорҙан ситләшә. 31 Әммә икенсеһе, Йәһүҙиәнең сәйәсәте уға һиҙелерлек ҡамасаулағанын белеп, бөйөк һәм изге ғибәҙәтханаға килеп инә һәм руханиҙарға, ғәҙәти ҡорбандарын тәҡдим итеп, уны килтерергә бойора. 32 Ә кемде эҙләгәнен әйтә алмауҙарынан һаҡланғас, 33 Ул уң ҡулын ғибәҙәтхана яғына һуҙып, ошо рәүешле ант бирҙе: Әгәр һеҙ мине йәһүҙиәне тотҡонлоҡта тотҡонлоҡта алып ҡайтмаһағыҙ, мин алланың был ғибәҙәтханаһын хатта ергә һалырмын да, миһрапты һындырып, Баччусҡа билдәле ғибәҙәтхана төҙөрмен. 34 Ошо һүҙҙәрҙән һуң китте. Шунан дин әһелдәре ҡулдарын күккә табан күтәреп, ҡасан да булһа үҙ милләтен яҡлаусы булғанын эҙләп табалар, шулай тип әйтәләр; 35 Һин, бөтә нәмәнең Раббыһы, бер нәмәгә лә мохтаж түгел, һинең йәшәү урының ғибәҙәтханаһы беҙҙең арабыҙҙа булырға тейешлегенә ҡыуанды: 36 Шуға күрә хәҙер, бөтә изгелектең Изге Раббыһы, һуңғы ваҡытта таҙартылған был йортто бер ҡасан да асыҡламағыҙ һәм һәр тәҡүә ауыҙҙы туҡтатығыҙ. 37 Хәҙер унда Никанорға йәрүсәлим аҡһаҡалдарының береһе, яҡташтарын яратыусы һәм бик яҡшы хәбәрле, игелеге өсөн йәһүдтәрҙең атаһы тип аталған бер Разис ғәйепләнә. 38 Элек мәжүсиҙәр менән аралашмағанда, уны иудаизмда ғәйепләйҙәр, йәһүдтәрҙең диненә ҡарата бөтә ҡәтғилек менән уның тәнен һәм ғүмерен ҡыйыу рәүештә хәүеф аҫтына ҡуялар. 39 Никанор, йәһүдтәргә үҙенең нәфрәтен белдерергә әҙер булып, биш йөҙҙән юғары һуғыш кешеһен үҙенә алырға ебәрә: 40 Сөнки уны йәһүдтәргә ныҡ зыян килтереп уйлаған.
41 Хәҙер күп кеше башняны алып, тышҡы ишеккә көс ҡулланып инеп, уны яндырыу өсөн ут тоҡандырырға кәрәк тигән һығымтаға килгәс, ул ҡылысына һәр яҡтан эләгергә әҙер була; 42 Яуыздар ҡулына эләгеү урынына, кешелекле үлеүҙе һайлап, уның аҫыл тыуыуына ҡамасаулауҙан башҡа көсләүҙәргә дусар ителәләр: 43 Әммә ашығыс рәүештә инсультын юғалта, күптәр ҙә ишек эсенә ашыға, ҡыйыу рәүештә стенаға тиклем йүгереп килеп, үҙен иң ҡалындары рәтенә төшөрөп ебәрә. 44 Әммә улар тиҙ генә кире ҡайта, һәм урын булдырыла, ул буш урын араһына ҡолай. 45 Шуға ҡарамаҫтан, уның эсендә тын алыу булғанда, асыуланып, өҫкә ҡалҡып сыҡты; ҡаны һыу һибелгәндәй ағып сыҡһа ла, яралары ауыр булһа ла, ул халыҡ уртаһынан йүгереп үтте; һәм текә ҡаяла баҫып, 46 Ҡан бөтөнләй юҡҡа сыҡҡас, ул эсәген һөртөп, ике ҡулына ла алып, уларҙы халыҡ өҫтөнә ташлай һәм тормош һәм рух Раббыһын уны яңынан тегеләрҙе тергеҙергә саҡыра, шулай итеп ул һәләк була. 15-СЕ БҮЛЕК 1 Әммә Никанор, Йәһүҙиәнең һәм уның компанияһының Самария тураһында көслө урындарҙа булыуын ишетеп, бер ниндәй хәүефһеҙ хәл ителә. 2 Шуға ҡарамаҫтан, уның менән барырға мәжбүр булған йәһүдтәр: "Эй, ул тиклем аяуһыҙ һәм аяуһыҙ юҡ итмәгеҙ, ә бөтә нәмәне күргән, башҡа көндәрҙән өҫтөнөрәк изгелек менән хөрмәт иткән ул көнгә хөрмәт күрегеҙ. 3 Ул саҡта иң яман аяныслыһы, күктә Ҡөҙрәтле кеше булһа, уны тоторға ҡушҡан. 4 Һәм улар әйткәс, күктә етенсе көндө тоторға бойороҡ биргән тере Хоҙай һәм ҡөҙрәтле Раббы бар: 5 Шунан икенсеһен әйтте, һәм мин дә ер йөҙөндә ҡөҙрәтлемен, һәм мин ҡорал алырға, батша эшен башҡарырға бойорам. Шулай ҙа яуыз ихтыярын үтәмәҫ өсөн алған. 6 Шулай итеп, Никанор ғорурлыҡ һәм тәкәбүәлек менән Йәһүҙиәне һәм улар менән булғандарҙы еңеүенең асыҡ һәйкәлен ҡуйырға ҡарар итә. 7 Әммә Маккабей Раббының уға ярҙам итәсәгенә бер ҡасан да шикләнмәгән: 8 Шунан ул үҙ халҡын уларға ҡаршы һикәлтәнең килеүенән ҡурҡмаҫҡа, ә элек күктән алған ярҙамды иҫтә тоторға, ә хәҙер ҡөҙрәт эйәһенән уларға килергә тейешле еңеүҙе һәм ярҙамды көтөргә өндәй. 9 Һәм уларҙы закондан һәм пәйғәмбәрҙәрҙән шул тиклем йыуатып, уларҙы алға табан яулаған алыштарҙы күҙ уңында тотоп, ул уларҙы шатландырҙы. 10 Һәм уларҙың аңын ҡысҡырғанда, ул уларға ғәйепләүҙәрен еткерҙе, шул рәүешле уларҙы һиҙгерҙең ялғанын, анттарын боҙоуҙан ысҡындырҙы. 11 Шулай итеп, ул уларҙың һәр береһен, уңайлы һәм яҡшы һүҙҙәрҙәге кеүек, ҡалҡандарҙы һәм һөңгөләрҙе һаҡлап ҡоралландыра: һәм бынан тыш, уларға ышанырға лайыҡлы төш әйтә, ысынлап та шулай булған кеүек, был уларға бер аҙ шатланмай. 12 Һәм был уның күреү һәләте була: юғары рухани, изгелекле һәм изге кеше булған Ониас һөйләшеүҙә хөрмәтле, йомшаҡ хәлдә, шулай уҡ яҡшы һөйләшкән,
ҡулдарын тотоп, бөтә йәһүдтәрҙең тәне өсөн доға ҡылған баланан күнегеүҙәр яһаған. 13 Шулай эшләне лә һоро сәсле, һоҡланғыс һәм һоҡланғыс ғали йәнәптәре булған данлы ир-егет күренде. 14 Шунан Оньяс яуап бирә: "Был халыҡ өсөн дә, изге ҡала өсөн дә алла пәйғәмбәре Иремияға күп доға ҡылыусы туғандарҙың һөйәркәһе. 15 Уң ҡулын тотоп торған Иремияс Йәһүҙиәгә алтын ҡылыс бүләк итә, шулай итеп шпага бирә, 16 Дошмандарҙы яралаған был изге ҡылысты, Алла бүләген алығыҙ. 17 Шулай итеп, йәһүҙиәнең бик яҡшы һүҙҙәре күңелен күтәрә, уларҙы ҡыйыулыҡ менән йыуата, егеттәрҙең күңелен дәртләндерә, улар лагерға бармаҫҡа, ҡыйыу рәүештә уларға баҫырға, ҡалаға, изге урынға һәм ғибәҙәтханаға хәүеф янағанлыҡтан, уларҙы ҡыйыу рәүештә һынап ҡарарға ҡарар итә. 18 Ҡатындары, балалары, ҡәрҙәштәре, халыҡ тураһында хәстәрлек күргәндәре өсөн улар кәм тигәндә лә улар менән иҫәптә торғандар: әммә иң ҙур һәм төп ҡурҡыныс изге ғибәҙәтхана өсөн булған. 19 Шулай уҡ ҡалала булғандар, сит илдәге низағ өсөн борсоп, иң аҙ хәстәрлек күргәндәр. 20 Ә хәҙер, барыһы ла күҙгә күренгәнсә, дошмандар яҡынлашҡас, ә армия массивҡа ҡуйылды, йәнлектәрҙе уңайлы итеп урынлаштырҙылар, ә һыбайлылар ҡанаттарына ҡуйылды, 21 Маккабюс күплектең килеүен, ҡоралдың водолаздар әҙерләнеүен, йәнлектәрҙең аяуһыҙлығын күреп, ҡулдарын күккә табан һуҙып, мөғжизәләр яһаусы Хоҙайҙы саҡыра, сөнки еңеүҙең ҡул менән түгел, ә үҙенә яҡшы булып күренгән кеүек тойолһа ла, уны лайыҡлыларға бирә: 22 Шуға күрә доғаһында ошо рәүешле әйткән; Эй Раббым, һин Йәһүҙиә батшаһы Эзекиас заманында һинең фәрештәңде ебәрҙең, һәм Сенначерибтың хужабикәһендә йөҙ дүрт һәм биш меңен үлтерҙең: 23 Шуға күрә, эй күк Раббыһы, беҙҙән ҡурҡыу һәм ҡурҡыу тойғоһо кисерер өсөн беҙҙең алдыбыҙға яҡшы фәрештә ебәрегеҙ; 24 Һәм ҡулдың ҡеүәте аша изге халҡыңа ҡаршы килгән террорға дусар булыусылар көфөрлөккә бирелһен. Һәм шулай тамамланды. 25 Ул саҡта Никанор һәм уның менән булғандар торбалар һәм йырҙар менән сығыш яһанылар. 26 Әммә Йәһүҙиә үҙенең компанияһы менән дошмандарҙы өндәү һәм доға ҡылып осрата. 27 Ҡулдары менән һуғышып, күңелдәре менән Аллаға доға ҡылып, утыҙ меңдән дә кәм булмаған ир-егетте үлтерҙеләр: сөнки Алла ҡиәфәте аша уларҙы бик ҡыуандырҙылар. 28 Хәҙер алыш тамамланғас, шатланып ҡайтып, Никанорҙың жгутында үле ятҡанын беләләр. 29 Шунан улар, Аллаһы Тәғәләне үҙ телендә маҡтап, ҙур ҡысҡырыу һәм шау-шыу ҡуптара. 30 Иудас, ҡасан да булһа тәнендә лә, аңында ла граждандарҙы төп яҡлаусы була, һәм ғүмере буйы яҡташтарына ҡарата мөхәббәтен дауам итеп, Никанорҙың башын, ҡулын яурыны менән һуғып Иерусалимға алып килергә бойора. 31 Шулай итеп, ул унда булғанда һәм уларҙы үҙ милләтенән тип атағанда һәм руханиҙарҙы миһрап
алдына ҡуйғанда, ул уларға башнянан булғандарҙы ебәргән, 32 Һәм уларға мыҫҡыллы Никанорҙың башын һәм ғорур маҡтаныу менән ҡөҙрәтле Аллаһы Тәғәләнең изге ғибәҙәтханаһына һуҙылған шул көфөрҙөң ҡулын һөртөп ебәрҙе. 33 Ә ул шул аяуһыҙ Никанорҙың телен өҙгәс, уны ҡауырһындарға киҫәктәр менән бирергә, ә уның мыҫҡыллылығы әжерен ғибәҙәтхана алдында элеп ҡуйырға бойора. 34 Шулай итеп, һәр кеше данлы Хоҙайҙы күккә маҡтап, үҙ урынын билдәләнмәгән килеш һаҡлаған булыуына фатиха бирҙе. 35 Ул шулай уҡ башня өҫтөндә Никанорҙың башын аҫып ҡуя, был Раббының бөтә ярҙамына асыҡ һәм асыҡ билдә була. 36 Һәм улар барыһына ла бер осраҡта ла, ул көндө тантаналылыҡһыҙ үткәрергә рөхсәт итмәҫкә, ә сүриә телендә Адар тип аталған ун өсөнсө айҙың ун өсөнсө көнөн билдәләргә тигән ҡарар сығарҙы. 37 Никанор менән шулай бара: һәм шул ваҡыттан алып ивриттарҙың үҙ власында ҡала була. Ә бына ахырызаман яһармын. 38 Әгәр ҙә мин яҡшы эшләнем икән, һәм хикәйәгә тап килгән кеүек, мин дә шуны теләнем: ләкин йомшаҡ һәм уртаса булһам, тап шуға ирешә алыр инем. 39 Шарап йәки һыуҙы ғына эсеү ауыр булғанға; һәм шараптың һыу менән ҡушылыуы күңелгә ятышлы, тәмен дә һоҡландыра: хатта шул тиклем матур итеп рамлы телмәр ҙә хикәйәне уҡыған уларҙың ҡолағын һоҡландыра. Ә бына ахыры булыр.