Lingala - 1st Maccabees

MOKAPO YA 1 1 Mpe esalemaki ete, nsima wana Alesandala mwana ya Filipe, Momasedonia, oyo abimaki na mokili ya Ketiime, alongaki Dalio mokonzi ya Baperse mpe ya Bamede, + ayangelaki na esika na ye, moto ya liboso na Grèce.

2 Mpe asalaki bitumba mingi, mpe alongaki bisika mingi ya makasi, mpe abomaki bakonzi ya mabele; + 3 Mpe alekaki tii na nsuka ya mabele, mpe bakangaki biloko ya bikólo mingi, mpenza ete mabele ezalaki kimya liboso na ye; likolo lya yango atombolamaki mpe motema mwa ye motombolaki.

4 Mpe asangisaki limpinga lya makasi lya nguya mpe ayangelaki bikolo, mpe bikolo, mpe bakonzi, baye bakomaki mpako epai ya ye.

5 Mpe nsima ya makambo maye azwaki bokono, mpe asosolaki ete akokufa.

6 Yango wana abengaki basali ba ye, baye bazalaki na lokumu, mpe babokolamaki elongo na ye uta bolenge na ye, mpe akabolaki bokonzi bwa ye o ntei ya bango, ntango azalaki naino na bomoi.

7 Bongo Alesandala ayangelaki mbula zomi na mibale, mpe na nsima akufaki. + 8 Mpe basaleli na ye bazalaki koyangela moto na moto na esika na ye.

9 Mpe nsima ya liwa lya ye banso batiaki mitole likolo lya bangomei; bongo bana ba bango babali nsima na bango basalaki bambula mingi: mpe mabe ekómaki mingi na mabele.

10 Mpe ebimaki kati na bango mosisa moko mobe Antiochus nkombo na ye Epiphane, mwana ya Antiochus mokonzi, oyo azalaki mokangami na Loma, mpe ayangelaki na mobu nkama na ntuku misato na nsambo ya bokonzi ya Bagreke. + 11 Na mikolo yango, bato mabe babimaki na Yisraele, mpe bandimisaki bato mingi mpe balobaki ete: “Tiká tókende kosala kondimana na bikólo oyo ezali zingazinga na biso.

12 Na yango, aparɛyi yango esepelisaki bango mpenza. + 13 Bongo bato mosusu bakendaki epai ya mokonzi, + oyo apesaki bango ndingisa ya kosala mibeko ya bikólo.

14 Na yango, batongaki esika ya kosala ngalasisi na Yerusaleme na kolanda mimeseno ya bapakano.

15 Mpe bamipesaki bakatama ngenga te, mpe batikaki kondimana mosantu, mpe bamisanganaki na bapakano, mpe batekamaki mpo na kosala mabe. + 16 Nzokande ntango bokonzi yango etɛlɛmaki liboso ya Antiochus, akanisaki ete akoyangela Ezipito mpo azala na bokonzi ya bikonzi mibale. + 17 Yango wana akɔtaki na Ezipito elongo na ebele monene, na makalo, bangando, mpe bato oyo batambolaka na mpunda, mpe basoda monene ya mai.

18 Abundi na Ptolemee mokonzi ya Ezipito, kasi Ptolemee abangaki ye, mpe akimaki; mpe mingi bazokaki tii na liwa.

19 Boye bazwaki bingumba ya makasi na mokili ya Ezipito mpe ye azwaki biloko na yango.

20 Mpe esilaki ete Antiochus alongaki Ezipito, azongaki lisusu na mobu nkama ntuku minei na misato, mpe amataki kobundisa Yisalaele mpe Yelusaleme elongo na ebele enene. + 21 Mpe akɔtaki na lolendo nyonso na esika mosantu, mpe alongolaki etumbelo ya wolo + mpe etɛlɛmiselo ya mwinda ya pole, mpe bisaleli na yango nyonso.

22 Mpe mesa ya mampa ya kolakisa, mpe bambɛki ya kosopa mpe bambɛki. mpe bitunga ya mpaka ya malasi ya wolo, mpe rido, mpe motole, mpe biloko ya kokembisa ya wolo oyo ezalaki liboso ya tempelo, nyonso oyo alongolaki. + 23 Akamataki mpe palata ná wolo mpe bambɛki ya motuya, mpe azwaki biloko ya motuya oyo ebombami oyo amonaki.

24 Mpe esilisaki kokamata nyonso, akendeki o mboka ya yemei, kosalaka bobomi bonene, mpe alobaki na lolendo mpenza. + 25 Yango wana mawa monene ezalaki na Yisraele, na bisika nyonso epai bazalaki;

+ 26 Na bongo, bankumu mpe mikóló balelaki, bangɔndɔ mpe bilenge mibali balɛmbaki, mpe kitoko ya basi ebongwanaki. + 27 Mobali nyonso ya libala azalaki kolela, mpe mwasi oyo afandaki na ndako ya libala azalaki na kilo. + 28 Mokili yango mpe eninganaki mpo na bafandi na yango, mpe ndako mobimba ya Yakobo ezipamaki na mobulungano.

29 Mpe nsima ya mibu mibale esilaki mpenza, mokonzi atindaki mosangisi monene ya mpako na ye na bingumba ya Yuda, oyo ayaki na Yelusaleme elongo na ebele enene. + 30 Mpe alobaki maloba ya kimya epai na bango, + kasi nyonso ezalaki bokosi, + mpo ntango bapesaki ye kondima, akweyaki na mbalakaka likoló ya engumba, mpe abɛtaki yango makasi mpenza, mpe abomaki bato mingi ya Yisalaele. + 31 Mpe ntango azwaki biloko oyo epunzamaki na engumba, atumbaki yango, mpe akweisaki bandako mpe bifelo na yango na ngámbo nyonso. + 32 Kasi basi mpe bana bakangaki bango, mpe bazwaki bibwele. + 33 Bongo batongaki engumba ya Davidi na efelo monene mpe ya makasi, mpe na bandako milai ya makasi, mpe bakómisaki yango esika makasi mpo na bango.

34 Mpe batiaki o kati ya yango ekolo moko ya masumu, bato ba nkuna, mpe bamibatelaki o kati na yango. + 35 Babombi yango mpe na bibundeli mpe na bilei, mpe ntango bayanganisaki biloko oyo bapunzaki na Yerusaleme, batyaki yango kuna, mpe bongo bakómaki motambo makasi. + 36 Mpo ezalaki esika ya kolala na esika mosantu, mpe monguna mabe mpo na Yisraele. + 37 Na ndenge wana, basopaki makila ya bato oyo basali eloko te na ngámbo nyonso ya esika mosantu, + mpe bakómisaki yango mbindo. + 38 Na boye ete bato oyo bafandi na Yerusaleme bakimaki mpo na bango, + bongo engumba yango ekómaki esika ya kofanda ya bapaya, mpe ekómaki mopaya mpo na baoyo babotamaki na kati na yango. mpe bana ba yemei batikaki ye. + 39 Esika mosantu na ye ebebaki lokola esobe, bafɛti na ye ebongwanaki mawa, basabata na ye ekómaki kofinga lokumu na ye ekómaki kotyola. + 40 Lokola nkembo na ye ezalaki, bongo ns ɔni na ye ekómaki makasi, mpe lokumu na ye ekómaki mawa. + 41 Lisusu, mokonzi Antiochus akomelaki bokonzi na ye mobimba mokanda ete bato nyonso bázala ekólo moko. + 42 Mpe moto na moto asengeli kotika mibeko na ye, + bongo bapakano nyonso bayokanaki na kolanda etinda ya mokonzi.

43 Iyo, mingi lisusu ya Bayisalaele bandimaki na lingomba lya ye, mpe bapesaki mbeka epai ya bikeko, mpe babebisaki sabata. + 44 Mpo mokonzi atindaki mikanda na nzela ya bamemi-nsango na Yerusaleme mpe na bingumba ya Yuda ete bálanda mibeko ya bapaya ya mboka.

45 Mpe bopekisa makabo ya kotumba, mpe mbeka, mpe makabo ya masanga, na tempelo; mpe ete babebisa basabata mpe mikolo ya bafɛti. + 46 Mpe bóbebisa esika mosantu mpe bato mosantu. + 47 Bótɛlɛmisa bitumbelo + mpe banzete ya zamba + mpe bandako ya losambo ya bikeko, + mpe bópesa mbeka ya mosuni ya ngulu mpe banyama ya mbindo. + 48 Basengeli mpe kotika bana na bango bakatama ngenga te, + mpe kokómisa milimo na bango ns ɔni na makambo nyonso ya mbindo mpe ya mbindo.

49 Na nsuka bakobosana Mibeko, mpe kobongola mibeko nyonso.

50 Mpe oyo alingaki te kosala engebene na motindo mwa mokonzi, alobaki, akokufa. + 51 Na lolenge yango moko, akomelaki bokonzi na ye mobimba, mpe atyaki bakɛngɛli na bato nyonso, + mpe apesaki mitindo na bingumba ya Yuda ete bápesa mbeka, bingumba na engumba.

52 Bongo bato mingi bayanganaki epai na bango, mpo na moto nyonso oyo atikaki Mibeko; mpe boye basalaki bobe o mboka; + 53 Mpe abenganaki Bayisraele na bisika ya kobombana, ata epai nyonso oyo bakokaki kokima mpo na kozwa lisalisi. + 54 Sikawa na mokolo ya zomi na mitano ya sanza Casleu, na mbula nkama na ntuku minei na mitano, batɛlɛmisaki eloko ya

nsɔni ya libebi likoló ya etumbelo, mpe batongaki bitumbelo ya bikeko na bingumba nyonso ya Yuda na ngámbo nyonso; + 55 Mpe bazalaki kotumba mpaka ya malasi na baporte ya bandako na bango mpe na babalabala. + 56 Mpe epasolaki biteni ya mikanda ya Mibeko oyo bamonaki, batumbaki yango na mɔtɔ.

57 Mpe onso oyo azwamaki elongo na moko na buku ya boyokani, to soko moko amipesaki na mobeko, motindo mwa mokonzi mozalaki, ete baboma ye. + 58 Boye bazalaki kosala na bokonzi na bango epai ya Bayisraele sanza na sanza, epai ya bato nyonso oyo bazwamaki na bingumba.

59 Sikawa mokolo mwa tuku mibale na mitano mwa sanza basalaki mbeka likolo lya etumbelo ya bikeko, eye ezalaki likolo lya etumbelo ya Nzambe. + 60 Na ntango wana, na kolanda mobeko, babomaki basi mosusu oyo bakatamaki ngenga ya bana na bango. + 61 Mpe bakakisaki bana mike na nkingo na bango, mpe babɛtaki mindoki na bandako na bango mpe babomaki bato oyo bakataki bango ngenga. + 62 Nzokande bato mingi na Yisraele bazwaki ekateli mpenza mpe bandimaki bango moko ete bálya eloko moko ya mbindo te. + 63 Yango wana balingi kokufa, + mpo bábebisama na bilei te, + mpe bábebisa kondimana ya bulɛɛ te.

64 Mpe nkanda enene mpenza ezalaki likolo lya Yisalaele.

MOKAPO YA 2 1 Na mikolo wana, Matatiasi mwana ya Yoane, mwana ya Simeone, nganga-nzambe ya bana ya Yoaribe, abimaki na Yerusaleme, mpe afandaki na Modine.

2 Mpe abotaki bana mitano ya mibali, Joanane, nkombo na ye Kadisi.

3 Simona; babengaka yango Thassi: 4 Yuda, oyo babengaki ye Makabe; + 5 Eleazar, oyo abengamaki Avaran: mpe Yonatane, oyo nkombo na ye ya libota ezalaki Afuse. + 6 Mpe ntango amonaki maloba ya kofinga oyo esalemaki na Yuda mpe na Yerusaleme.

7 Alobi: "Mawa na ngai! mpo na nini nabotamaki mpo ya komona mpasi eye ya bato ba ngai, mpe ya engumba esantu, mpe kofanda kuna, ntango epesamaki o loboko la monguna, mpe esika esantu o loboko la bapaya?

8 Tempelo na ye ekómi lokola moto oyo azangi nkembo. + 9 Bambɛki na ye ya nkembo bamemami na boombo, bana na ye ya mike babomami na babalabala, bilenge mibali na ye na mopanga ya monguna.

10 Ekolo nini ezwi eteni na bokonzi na ye te mpe ezwi biloko na ye te?

11 Balongoli biloko na ye nyonso ya kokembisa; ya mwasi ya bonsomi akomi moombo.

12 Mpe, tala, esika esantu ya biso, kutu kitoko ya biso mpe nkembo ya biso, ebebisami, mpe Bapaganu babebisi yango.

13 Bongo tokozala lisusu na bomoi mpo na nini? + 14 Bongo Matatia ná bana na ye ya mibali bapasolaki bilamba na bango, mpe balati saki, mpe balelaki makas i.

15 Na ntango wana, bakonzi ya mokonzi, lokola batindaki bato bátomboka, bayaki na engumba Modin, mpo na kopesa bango mbeka.

16 Mpe ntango mingi ya Yisalaele bayaki epai na bango, Matatia mpe bana ba ye babali bayaki esika moko. + 17 Bongo bakonzi ya mokonzi bazongiselaki Matatiasi boye: “Ozali mokonzi + mpe moto ya lokumu mpe monene na engumba oyo, + mpe opesameli makasi na bana mibali mpe bandeko.

18 Sikoyo, yaka liboso, mpe kokokisa etinda ya mokonzi, lokola lokola bapakano nyonso basalaki, iyo, mpe bato ba Yuda mpe baoyo batikali na Yelusaleme: boye yo mpe ndako na yo bokozala na motango ya mokonzi baninga, mpe yo mpe bana ba yo bokokumisama na palata mpe wolo, mpe mbano mingi.

+ 19 Bongo Matatia ayanolaki mpe alobaki na mongongo makasi ete: “Ata bikólo nyonso oyo ezali na nse ya bokonzi ya mokonzi batosi ye, + mpe moto na moto alongwa na losambo ya bankɔkɔ na bango mpe andimi mibeko na ye.

20 Nzokande ngai mpe bana babali ba ngai mpe bandeko ba ngai tokotambola na boyokani bwa batata ba biso.

21 Nzambe apekisa ete totika Mibeko mpe makuli. + 22 Tokoyoka te maloba ya mokonzi, + tólongwa na losambo na biso, ezala na lobɔkɔ ya mobali to na lobɔkɔ ya mwasi.

23 Sikawa etikalaki koloba maloba maye, eyaki moko wa Bayuda o miso ya bato banso mpo ya kopesa mbeka likolo lya etumbelo eye ezalaki o Modini, engebene na motindo mwa mokonzi.

24 Likambo yango ntango Matatia amonaki, apeliki na molende, mpe minoko na ye eninganaki, mpe akokaki te kotika kolakisa nkanda na ye engebene na bosambisi. + 25 Lisusu, mokonzi ya mokonzi, oyo azalaki kotinda bato na makasi bápesa mbeka, abomaki na ntango wana, mpe akwesaki etumbelo.

26 Boye asalelaki Mobeko ya Nzambe na molende lokola lokola Finees asalaki Zambire mwana ya Salome.

27 Mpe Matatia agangaki na engumba mobimba na mongongo makasi, alobi: "Moto nyonso oyo azali na molende mpo na Mibeko mpe azali kotosa kondimana, alanda ngai." + 28 Bongo ye ná bana na ye ya mibali bakimaki na bangomba, mpe batikaki biloko nyonso oyo bazalaki na yango na engumba. + 29 Bongo bato mingi oyo bazalaki koluka bosembo mpe kosambisa bakitaki na esobe mpo na kofanda kuna.

30 Bango pe bana na bango, pe basi na bango; mpe bangɔmbɛ na bango; mpo ete bampasi ekómaki makasi likoló na bango. + 31 Nzokande, ntango bayebisaki basaleli ya mokonzi ná mampinga oyo bazalaki na Yerusaleme, na engumba ya Davidi, + ete bato mosusu oyo babukaki mobeko ya mokonzi bakitaki na bisika ya kobombana na esobe.

32 Balandaki bango ebele, mpe bazwaki bango, batyaki kaa na bango, mpe babundaki na bango na mokolo ya sabata.

33 Mpe balobaki epai ya bango: “Tika ete oyo bosali kino sikawa ekokoka; bóbima, mpe bósala engebene na motindo mwa mokonzi, mpe bokozala na bomoi. + 34 Kasi bango balobaki ete: “Tokobima te, + mpe tokotosa etinda ya mokonzi te mpo na kobebisa mokolo ya sabata.” + 35 Bongo na nsima, bapesaki bango etumba na lombangu nyonso.

36 Nzokande bayanolaki bango te, babwakaki bango libanga te, mpe bakangaki bisika wapi balalaki babombami te; 37 Nzokande alobaki ete: “Tiká biso nyonso tokufa na mbeba na biso. + 38 Bongo batɛlɛmaki na bango na etumba na sabata, mpe babomaki bango, elongo na basi na bango mpe bana na bango mpe bangɔmbɛ na bango, tii na motángo ya bato nkóto moko. + 39 Nzokande ntango Matatia mpe baninga na ye basosolaki likambo oyo, balelaki mpo na bango makasi mpenza. + 40 Mpe moko na bango alobaki na mosusu ete: “Soki biso banso tosali lokola bandeko na biso basalaki, mpe tobundi te mpo na bomoi na biso mpe mibeko na biso na bapakano, bakolongola biso nokinoki na mabele.” + 41 Na ntango wana, bapesaki mobeko ete: “Moto nyonso oyo akoya kobunda na biso na mokolo ya sabata, tokobunda na ye. mpe tokokufa banso te, lokola bandeko ba biso babomamaki o bisika ya kobombana. + 42 Bongo etuluku moko ya Baasida oyo bazalaki bato ya nguya ya Yisraele bayaki epai na ye. + 43 Lisusu, bato nyonso oyo bakimaki mpo na minyoko, bamipesaki na bango, + mpe batikaki bango. + 44 Bongo basangisaki mampinga na bango, mpe babɛtaki bato ya masumu na nkanda na bango mpe bato mabe na nkanda na bango. + 45 Bongo Matatia ná baninga na ye batambolaki zingazinga mpe bakwei bitumbelo.

+ 46 Mpe bana nyonso oyo bamonaki na kati ya libongo ya Yisraele oyo bakataki ngenga te, bazalaki kokata bango ngenga na mpiko. + 47 Balandaki mpe bato ya lolendo, mpe mosala yango ekómaki malamu na lobɔkɔ na bango.

48 Bongo bazongelaki mobeko o loboko la Bapaganu, mpe o loboko la bakonzi, mpe batikaki te mosumuki alonga. + 49 Nzokande ntango ekómaki pene na ntango oyo Matatia akufa, alobaki na bana na ye ete: “Sikoyo lolendo mpe mpamela ezwi makasi, + mpe ntango ya libebi + mpe nkanda ya nkanda.

50 Sikawa bongo, bana ba ngai, bozala na molende mpo ya mobeko, mpe bopesa bomoi bwa bino mpo ya boyokani bwa batata ba bino.

51 Bóbenga mpo na komikundola misala nini batata na biso basalaki na ntango ya bango; boye bokozwa lokumu monene mpe nkombo ya seko.

52 Abalayama azwamaki sembo na komekama te, mpe etangamaki epai ya ye mpo ya boyengebene? + 53 Yozefe na ntango ya mpasi na ye, atosaki mobeko yango mpe akómaki nkolo ya Ezipito.

54 Phinees tata wa biso na kozalaka na molende mpe na molende azwaki boyokani ya bonganganzambe ya seko.

55 Yesu mpo akokisaki liloba, akómaki mosambisi na Yisraele.

56 Kalebe mpo apesaki litatoli liboso ya lisangá azwaki libula ya mabele.

57 Davidi mpo azalaki na motema mawa, azwaki kiti ya bokonzi ya bokonzi ya seko.

58 Eliya mpo azalaki na molende mpe na molende mpo na Mibeko, amemamaki na likoló.

59 Anania, Azarias, na Misaele, na kondima babikisamaki na lolemo. + 60 Danyele abikisamaki na monɔkɔ ya bankɔsi mpo azalaki na ngambo te.

61 Mpe boye botala na mibu inso, ete moko te oyo atie elikia ya ye na ye akolonga.

62 Bongo kobanga maloba ya moto ya masumu te, mpo nkembo na ye ekozala bosoto mpe banyoka.

63 Lelo akotombolama mpe lobi akozwama te, zambi azongi o kati ya mputulu ya ye, mpe makanisi ma ye mazali na eloko te.

64 Yango wana, bino bana babali ba ngai, bozala na mpiko mpe bomilakisa bato na ntina ya mobeko; mpo na yango bokozwa nkembo.

65 Mpe tala, nayebi ete ndeko wa bino Simona azali moto wa toli, bopesa matoyi epai ya ye ntango inso: akozala tata epai ya bino. + 66 Mpo na oyo etali Yuda Makabe, azalaki na nguya mpe makasi, banda na bolenge na ye.

67 Bo mema lisusu epai na bino baye banso bazali kotosa Mibeko, mpe bozongisi mabe ya bato ba bino.

68 Bopesa mbano mobimba na bapakano, pe bokeba na mitindo ya Mibeko. + 69 Bongo apambolaki bango, mpe ayanganisamaki epai ya bankɔkɔ na ye.

70 Mpe akufaki o mobu mwa nkama ntuku minei na motoba, mpe bana ba ye bakundaki ye o malita mya batata ba ye o Modini, mpe Yisalaele banso basalaki kolela enene mpo ya ye.

MOKAPO YA 3 1 Bongo mwana na ye Yudasi, oyo babengi Makabe, atɛlɛmaki na esika na ye.

2 Mpe bandeko ba ye banso basungaki ye, mpe boye basalaki bango banso baye bakangaki elongo na tata wa ye, mpe babundaki na esengo etumba ya Yisalaele.

3 Bongo azwaki bato na ye lokumu monene, mpe alataki elamba ya ntolo lokola engambe, mpe akangaki nsinga na ye ya etumba zingazinga na ye, mpe asalaki bitumba, abatelaki limpinga na mopanga na ye.

4 Na misala na ye azalaki lokola nkosi, mpe lokola mwana ya nkosi oyo ezali konguluma mpo na koluka nyama na ye.

5 Mpo alandaki bato ba nkuna, mpe alukaki bango, mpe atumbaki baye bazalaki kotungisa bato ba ye.

6 Yango wana moto nkuna akitanaki mpo ya bobangi na ye, mpe basali banso ba mabe batungisamaki, zambi lobiko elongaki o loboko la ye.

7 Apesaki bakonzi mingi mawa, mpe asepelisaki Yakobo na misala na ye, mpe bokundoli na ye epambolami libela. + 8 Lisusu alekaki na bingumba ya Yuda, mpe abomaki bato oyo batyolaka Nzambe na kati na yango, mpe alongolaki nkanda na Yisraele.

9 Boye ayebanaki kino na nsuka ya mabele, mpe ayambaki epai ya ye baye bamilengela mpo na kokufa. + 10 Na nsima, Apoloni ayanganisaki bato ya bikólo mosusu, ná mampinga monene oyo bautaki na Samaria, mpo na kobunda na Yisraele.

11 Likambo yango, ntango Yudasi ayebaki yango, abimaki mpo na kokutana na ye, mpe bongo abɛtaki ye mpe abomaki ye.

12 Yango wana Yuda akamataki biloko na bango, mpe mopanga ya Apollonius, mpe na yango abundisaki bomoi na ye mobimba.

13 Nzokande ntango Seron, mokonzi moko ya mampinga ya Siri, ayokaki koloba ete Yudasi ayanganisaki ebele ya bato ya sembo epai na ye mpo na kobima elongo na ye na etumba; 14 Ye alobaki ete: “Nakozwa nkombo mpe lokumu na bokonzi; + mpo nakokende kobunda na Yudasi ná baoyo bazali elongo na ye, oyo bazali kotyola mobeko ya mokonzi. + 15 Bongo abongisaki ye mpo na komata, mpe limpinga monene ya bato oyo batyolaka Nzambe bakendaki elongo na ye mpo na kosalisa ye, mpe kozongisa mabe na bana ya Yisraele. + 16 Mpe ntango akómaki pene na komata ya Bete-horone, Yudasi abimaki mpo na kokutana na ye elongo na etuluku moke.

17 Nani, ntango bamonaki basoda bazali koya kokutana na bango, balobi na Yudasi ete: “Ndenge nini tokoki kobunda na ebele ya bato mingi mpe ya makasi boye, mpamba te tozali pene ya kolɛmba mpo na kokila bilei mokolo oyo mobimba?

18 Yuda ayanolaki ye: "Ezali likambo ya mpasi te mpo na bato mingi kokangama na maboko ya bato moke; mpe epai ya Nzambe ya lola ezali kaka moko, mpo na kobikisa elongo na ebele monene, to etuluku moke.

19 Mpo elonga ya etumba etelemi te na ebele ya mampinga; kasi makasi euti na lola.

20 Bazali kobundisa biso na lolendo mingi mpe na mabe mpo na koboma biso, mpe basi mpe bana na biso, mpe kopunza biso.

21 Kasi tozali kobunda mpo na bomoi na biso mpe mibeko na biso.

22 Yango wana Nkolo ye moko akokweisa bango liboso ya elongi na biso.

23 Sikawa ntango kaka atikaki koloba, apumbwaki na mbalakaka likolo na bango, mpe bongo Seron mpe mampinga na ye bakweaki liboso na ye.

24 Mpe balandaki bango uta o bokiti bwa Bete-horone kino na patatalu, wapi babomamaki soko bato nkama mwambe kati na bango; mpe batikali bakimaki na mokili ya Bafilistia. + 25 Bongo bobangi ya Yudasi ná bandeko na ye ebandaki kokwea na bikólo oyo ezalaki zingazinga na bango. + 26 Boye lokumu na ye ekómaki epai ya mokonzi, mpe bikólo nyonso balobelaki bitumba ya Yudasi.

27 Nzokande ntango mokonzi Antiochus ayokaki makambo maye, atondaki na nkanda: yango wana atindaki mpe ayanganisaki mampinga nyonso ya bokonzi na ye, limpinga moko ya makasi mpenza. + 28 Afungolaki lisusu eloko na ye ya motuya, + mpe apesaki basoda na ye lifuti mpo na mbula moko, + apesaki bango mitindo ete bámibongisa ntango nyonso oyo akozala na mposa na yango.

29 Nzokande, emonoki ete mbongo ya bomengo bwa ye ezangaki mpe ete mpako o mboka ezalaki moke, na ntina ya bokabwani mpe bolɔzi, boye amemaki likolo lya mboka na kolongolaka mibeko miye mizalaki ya ntango ya kala; + 30 Abangaki ete akokoka lisusu te komema bifundeli yango, + to kozala na makabo ya kopesa na boboto lokola liboso, + mpo alekaki bakonzi oyo bazalaki liboso na ye.

31 Yango wana, lokola abulungani mingi na makanisi na ye, azwaki mokano ya kokende o Perse, kuna mpo ya kozwa mpako ya bikolo, mpe kosangisa mbongo mingi. + 32 Bongo atikaki Lisia, moto ya lokumu mpe moko ya bato ya bokonzi ya makila, + mpo na kotambwisa makambo ya mokonzi banda na ebale Efrate tii na ndelo ya Ezipito.

33 Mpe mpo na kobɔkɔla mwana na ye Antiochus, tii akozonga. + 34 Lisusu, apesaki ye ndambo ya mampinga na ye mpe bangando, + mpe apesaki ye mokumba ya makambo nyonso oyo alingaki kosala, lokola mpe mpo na bato oyo bafandaki na Yuda mpe na Yerusaleme.

35 Elingi koloba, ete atinda limpinga moko kobunda na bango, mpo ya kobebisa mpe kolongola makasi ya Yisalaele, mpe batikali ya Yelusaleme, mpe kolongola bokundoli bwa bango uta esika wana; 36 Mpe ete akotia bapaya o bisika binso bya bango, mpe akabola mboka ya bango na mbɛbu. + 37 Bongo mokonzi azwaki ndambo ya mampinga oyo etikalaki, mpe alongwaki na Antiokia, engumba na ye ya bokonzi, mbula nkama na ntuku minei na nsambo; mpe alekisaki ebale Efrate, alekaki na mikili ya milai.

38 Bongo Lisia aponaki Ptolemee mwana ya Dorimene, Nikanore ná Gorgias, mibali ya nguya ya baninga ya mokonzi. + 39 Mpe elongo na bango atindaki basoda ya makolo nkóto ntuku minei (40 000) + mpe basoda oyo batambolaka na mpunda nkóto nsambo, mpo na kokende na mokili ya Yuda, + mpe koboma yango, ndenge mokonzi apesaki mitindo. + 40 Bongo babimaki na nguya na bango nyonso, mpe bayaki mpe batyaki libenga pembeni ya Emause na mboka ya patatalu. + 41 Mpe bato ya mombongo ya mboka, bayokaki lokumu na bango, bazwaki palata mpe wolo mingi, elongo na basaleli, mpe bakɔtaki na kaa mpo na kosomba bana ya Yisraele mpo bázala baombo: nguya moko ya Siri mpe ya mokili ya Bafilistia basangisaki bangomei na bango. + 42 Sikawa ntango Yudasi mpe bandeko ba ye bamonoki ete mawa mazali mingi, mpe ete mampinga mamipesaki kaa na ndelo ya bango: mpo bayebaki boniboni mokonzi apesaki etinda ya kobebisa bato, mpe kolongola bango mpenza; + 43 Balobaki ete: “Tiká tózongisa bozwi ya bato na biso oyo ebebaki, mpe tóbunda mpo na bato na biso mpe esika mosantu.”

44 Bongo liyangani esanganaki esika moko, ete bakoka komilengela mpo na etumba, mpe ete bakoka kosambela, mpe kosenga mawa mpe mawa.

45 Nzokande Yelusaleme etikalaki mpamba lokola esobe, ata moko te kati na bana na ye azalaki kokɔta to kobima. bapakano bazalaki na bisika na bango ya kofanda na esika wana; mpe esengo elongolamaki epai ya Yakobo, mpe pingoli elongo na nzɛnzɛ esilaki. + 46 Yango wana Bayisraele bayanganaki, mpe bakómaki na Masfa, na ngámbo mosusu ya Yerusaleme; mpo na Masfa ezalaki esika oyo bazalaki kobondela liboso na Yisraele. + 47 Bongo bakilaki bilei mokolo wana, mpe balati saki, mpe babwakaki mputulu na mitó na bango, mpe bapasolaki bilamba na bango. + 48 Mpe afungolaki buku ya Mibeko, oyo bapakano balukaki kopakola langi ya bikeko na bango. + 49 Bamemaki mpe bilamba ya banganga-nzambe, + mbuma ya liboso + mpe moko na zomi. + 50 Bongo bagangaki na mongongo makasi epai ya likoló: “Tokosala nini na biloko yango mpe tokomema yango epai wapi?” + 51 Mpo esika mosantu na yo enyatami mpe ekómi mbindo, mpe banganga-nzambe na yo bazali na kilo mpe bakitisami.

52 Mpe tala, bapakano basangani elongo na biso mpo na kobebisa biso: makambo maye bazali kokanisa mpo na biso, oyebi.

53 Ndenge nini tokokoka kotelemela bango, soko yo, O Nzambe, ozali mosungi na biso?

54 Bongo babetaki bakelelo, mpe bagangaki na mongongo makasi.

55 Mpe nsima ya eye Yuda atia bakapiteni likolo lya bato, kutu bakapiteni likolo lya nkoto, mpe likolo lya bankama, mpe likolo lya ntuku mitano, mpe likolo lya zomi.

56 Kasi lokola mpo ya baye bazalaki kotonga bandako, to bafiancé basi, to bazalaki kolona bilanga ya vinyo, to bazalaki kobanga, baoyo atindaki ete bazonga, moto na moto na ndako na yemei, engebene na mobeko. + 57 Bongo kaa elongwaki, mpe etɛlɛmaki na ngámbo ya sudi ya Emause. + 58 Mpe Yudasi alobaki, mimeka bibundeli, mpe bózala bato ya mpiko, mpe bótala ete bozala na komilengela mpo na kobunda na ntongo, ete bokoka kobunda elongo na bikolo oyo, biye biyangani elongo na biso mpo ya kobebisa biso mpe esika mosantu na biso.

59 Mpo ezali malamu mpo na biso kokufa o etumba, koleka kotala mawa ma bato ba biso mpe esika bosantu bwa biso.

60 Nzokande, lokola bolingi bwa Nzambe ezali o lola, tika ye asala bongo.

MOKAPO YA 4 1 Bongo bakamataki Gorgias basoda ya makolo nkóto mitano, mpe basoda ya mpunda oyo baleki malamu nkóto moko, mpe balongwe na kaa na butu; + 2 Na nsuka, akoki kokɔta mbangumbangu na kaa ya Bayuda, mpe kobɛta bango na mbalakaka. Mpe bato ya ndako makasi bazalaki batambwisi na ye. + 3 Nzokande, ntango Yudasi ayokaki yango, ye moko alongwaki, ná bato ya mpiko elongo na ye, + mpo na kobundisa limpinga ya mokonzi oyo ezalaki na Emause.

4 Ntango naino basoda bapalanganaki longwa na kaa.

5 Na ntango wana, Gorgias ayaki na butu na kaa ya Yudasi, mpe ntango akutaki moto moko te kuna, alukaki bango na bangomba, mpo alobaki ete: “Bato oyo bakimi liboso na biso.” + 6 Kasi ntango kaka moi ekó maki, Yuda amimonisaki na patatalu elongo na bato nkóto misato, oyo atako bongo bazalaki na bibundeli te to mipanga te na makanisi na bango. + 7 Mpe bamonoki kaa ya bapakano, ete ezalaki makasi mpe ekangamaki malamu, mpe ezingamaki zingazinga na bato oyo batambolaka na mpunda; mpe bato yango bazalaki bato ya mayele na makambo ya bitumba. + 8 Bongo Yuda alobaki na bato oyo bazalaki elongo na ye ete: “Bóbanga ebele na bango te, mpe bóbanga te mpo na kobundisa bango.” + 9 Bókanisa ndenge batata na biso babikisamaki na Mbu Motane, ntango Farao alandaki bango na mampinga.

10 Sikawa bongo tika tobelela o lola, soko Nkolo akoyokela biso mawa, mpe tómikundola boyokani bwa batata ba biso, mpe tóbebisa limpinga liye liboso lya elongi na biso lelo. + 11 Mpo bapakano nyonso báyeba ete ezali na moto moko oyo akobikisa + mpe akobikisa Yisraele. + 12 Bongo bapaya batombolaki miso mpe bamonaki bango bazali koya liboso na bango.

13 Yango wana bakendeki libanda lya kaa mpo ya etumba; kasi baoyo bazalaki elongo na Yudasi babɛtaki bakelelo na bango.

14 Bongo basanganaki na etumba, mpe bapakano oyo babulungani bakimaki na patatalu. + 15 Nzokande bato nyonso ya nsima babomamaki na mopanga: mpo balandaki bango tii na Gazela, + mpe tii na patatalu ya Idumea, + mpe Azote + mpe Jamania, boye babomamaki na bato nkóto misato. + 16 Esalemi boye, Yuda azongaki lisusu elongo na mampinga na ye mpo na kolanda bango. + 17 Mpe alobaki na bato ete: “Bózala na lokoso ya biloko oyo bapunzi te, mpamba te etumba ezali liboso na biso.

18 Mpe Gorgias ná mampinga na ye bazali awa pene na biso na ngomba: kasi bótelema sikoyo liboso ya banguna na biso, mpe bólonga bango, mpe nsima na yango bokoki kozwa na mpiko nyonso biloko oyo bapunzaki.

19 Ntango Yudasi azalaki naino koloba maloba oyo, eteni moko na bango ebimaki na ngomba. + 20 Ntango bamonaki ete Bayuda bakimaki mampinga na bango mpe bazalaki kotumba bahema; mpo milinga oyo emonanaki esakolaki likambo oyo esalemaki. + 21 Na yango, ntango bamonaki makambo yango, babangaki makasi, + mpe bamonaki mpe mampinga ya Yudasi na esika ya patatalu oyo bamibongisi mpo na kobunda. + 22 Bakimaki moto na moto na mokili ya bapaya. + 23 Bongo Yudasi azongaki mpo na kopunza bahema, epai bazwaki wolo mingi, palata, soie bleu, violet ya mbu, mpe bomengo mingi.

24 Nsima na yango bazongaki na ndako, mpe bayembaki loyembo ya botondi, mpe bakumisaki Nkolo na likoló. + 25 Na ndenge yango, Yisraele azwaki lobiko monene mokolo wana.

26 Nzokande bapaya nyonso oyo bakimaki bayaki mpe bayebisaki Lisia likambo oyo esalemaki. + 27 Ye, ntango ayokaki yango, ayokaki nsɔni mpe alɛmbaki nzoto, + mpamba te makambo lokola oyo alingaki masalemaki epai ya Yisraele, + mpe makambo lokola mokonzi apesaki ye mitindo esalemaki te. + 28 Na mbula oyo elandaki, Lisiya ayanganisaki bato nkóto ntuku ntuku mibale (7000) oyo batambolaka na makolo, mpe bato nkóto mitano (5 000) oyo batambolaka na mpunda, + mpo akweisa bango. + 29 Bongo bakómaki na Idumea, mpe batɛlɛmisaki bahema na bango na Betesura, mpe Yudasi akutanaki na bango elongo na bato nkóto zomi.

30 Mpe emonoki limpinga linene liye, abondeli mpe alobi ete: “Opambolami, O Mobikisi wa Yisalaele, oyo okitisaki mobulu ya moto ya nguya na loboko ya mosaleli wa yo Davidi, mpe opesaki limpinga ya bapaya na maboko ya Yonatane mwana ya Saulo, mpe momemi bibundeli na ye; + 31 Kangá limpinga oyo na lobɔkɔ ya bato na yo Yisraele, + mpe tiká ete báyoka nsɔni na nguya na bango mpe na bato oyo batambolaka na mpunda. + 32 Bosala ete bazala na mpiko te, mpe bósala ete mpiko ya makasi na bango ekwea mosika, mpe tiká bango báningana na ntango ya kobebisama na bango. + 33 Bwaka bango na nse na mopanga ya bato oyo balingaka yo, + mpe baoyo nyonso bayebi nkombo na yo básanzola yo na matɔndi.

34 Bongo basanganaki na etumba; mpe babomamaki ba limpinga lya Lisiya bato soko nkoto mitano, kutu liboso lya bango babomamaki.

35 Nzokande, ntango Lisiya amonaki limpinga na ye kokima, mpe bobali ya basoda ya Yudasi, mpe ndenge bazalaki pene ya kozala na bomoi to kokufa na mpiko, akendaki na Antiokia, mpe ayanganisaki ebele ya bapaya, mpe akómisaki limpinga na ye monene koleka ndenge ezalaki, akanaki koya lisusu na Yudea. + 36 Bongo Yudasi ná bandeko na ye balobaki ete: “Talá, banguna na biso bazali na mobulu.

37 Likolo na yango, basoda nyonso bayanganaki, mpe bamataki na ngomba Siona.

38 Mpe emonoki esika esantu etikali mpamba, mpe etumbelo epeli, mpe bikuke biziki, mpe matiti makokolaka o lopango lokola o zamba, to o moko wa ngomba, iyo, mpe bashambre ya banganga-nzambe ebukanaki; + 39 Bapasolaki bilamba na bango, + mpe balelaki mingi, + mpe babwakaki mputulu na mitó na bango. + 40 Mpe bakweaki na nse na bilongi na bango, mpe babɛtaki nkembo na bakelelo, mpe bagangaki epai ya likoló. + 41 Bongo Yudasi aponaki bato mosusu mpo na kobunda na baoyo bazalaki na ndako makasi, tii ntango akopɛtola esika mosantu. + 42 Na yango, aponaki banganga-nzambe ya bizaleli oyo ezangi mbeba, oyo basepelaki na Mibeko. + 43 Ye apetolaki esika mosantu, mpe abimisi mabanga ya mbindo na esika ya mbindo.

44 Mpe ntango bazalaki kokanisa nini basengeli kosala na etumbelo ya makabo ya kotumba, oyo ebebisamaki; 45 Bakanisaki malamu kobenda yango na nse, noki ezala kofinga bango, mpo bapakano babebisi yango.

46 Mpe atyaki mabanga na ngomba ya tempelo na esika moko ya malamu, kina ekoya profeta moko mpo na kolakisa nini ekosalema na yango. + 47 Bongo bakamataki mabanga ya mobimba engebene na Mibeko, mpe batongaki etumbelo ya sika engebene na oyo ya liboso; + 48 Mpe basalaki esika mosantu + mpe biloko oyo ezalaki na kati ya tempelo, + mpe basantisaki lopango. + 49 Basalaki mpe bambɛki ya sika ya bulɛɛ, mpe na kati ya tempelo bamemaki etɛlɛmɛlo ya miinda mpe etumbelo ya makabo ya kotumba, ya mpaka ya malasi mpe mesa. + 50 Mpe likoló ya etumbelo bazalaki kotumba mpaka ya malasi, + mpe miinda oyo ezalaki likoló ya etɛlɛmiselo ya miinda, + mpo bángɛngisa na tempelo.

51 Lisusu batiaki mampa likolo lya mesa, mpe batandolaki bilamba, mpe basilisaki misala nyonso oyo babandaki kosala.

52 Na mokolo ya ntuku mibale na mitano ya s anza ya libwa, oyo babengaka sanza Casleu, na mbula nkama na ntuku minei na mwambe, balamukaki na ntɔngɔ.

53 Mpe bapesaki mbeka engebene na Mibeko likolo ya etumbelo ya sika ya makabo ya kotumba, oyo bapesaki.

54 Tala, na ngonga nini mpe mokolo nini bapakano bapesaki yango mbindo, kutu na yango ebulisamaki na banzembo, mpe na banzɛnzɛ, na banzɛnzɛ, mpe na babɛti. + 55 Bongo bato nyonso bakweaki na bilongi na bango, bazalaki kosambela mpe kosanzola Nzambe ya likoló, oyo apesaki bango elonga ya malamu.

56 Mpe boye babatelaki bobulisi ya etumbelo mikolo mwambe mpe bapesaki makabo ya kotumba na esengo, mpe bapesaki mbeka ya lobiko mpe ya masanzoli. + 57 Bakembisaki mpe liboso ya tempelo na mitole ya wolo mpe nguba; mpe baporte mpe bashambrɛ bazongisaki sika, mpe bakangisaki bikuke likolo lya bango.

58 Boye ezalaki bosepeli bonene mpenza o ntei ya bato, mpo ete bofingi bwa bapakano bolongolamaki. + 59 Lisusu, Yudasi ná bandeko na ye elongo na lisangá mobimba ya Yisraele bapesaki mit indo ete mikolo ya kobulisa etumbelo ebatelama na eleko na yango mbula na mbula na boumeli ya mikolo mwambe, kobanda mokolo ya ntuku mibale na mitano ya sanza Casleu , na esengo mpe na esengo. + 60 Na ntango wana mpe batongaki ngomba Siona na bifelo milai mpe bandako milai ya makasi zingazinga, mpo bato ya bikólo mosusu báya konyata yango te ndenge basalaki liboso. + 61 Mpe batyaki kuna liboke ya basoda mpo na kobatela yango, mpe bakangaki Betesura mpo na kobatela yango; ete bato bázala na libateli na Idumea.

MOKAPO YA 5 1 Nzokande ntango bikólo ya zingazinga bayokaki ete etumbelo etongami mpe esika mosantu ezongisami sika lokola liboso, esepelisaki bango mingi te.

2 Yango wana bakanisaki kobebisa nkola ya Yakobo eye ezalaki o ntei ya bango, mpe likolo lya yango babandaki koboma mpe kobebisa bato. + 3 Bongo Yudasi abundisaki bana ya Esau na Idumea na Arabatine, + mpamba te bazingaki Gaele, mpe akweisaki bango mingi, mpe akitisaki mpiko na bango, mpe azwaki biloko oyo bapunzaki.

4 Lisusu amikundolaki mpasi ya bana ba Bean, baye bazalaki motambo mpe mbeba epai ya bato, na ete balalaki bango na banzela. + 5 Na yango, akangaki bango na bandako milai, mpe atyaki kaa liboso na bango, mpe abebisaki bango mpenza, mpe atumbaki bandako milai ya esika yango na mɔtɔ, mpe bato nyonso oyo bazalaki na kati.

6 Na nsima, alekaki epai ya bana ya Amona, epai akutaki nguya moko ya nguya, mpe bato mingi, elongo na Timote kapiteni na bango.

7 Bongo abundiki bitumba mingi elongo na bango, kino na nsuka babulunganaki liboso na ye; mpe abɛtaki bango.

8 Mpe ntango azwaki Yazare, elongo na bingumba oyo ezalaki na yango, azongaki na Yudea. + 9 Bongo bikólo oyo ezalaki na Galaade bayanganaki mpo na kobundisa Bayisraele oyo bazalaki kofanda na bisika na bango, mpo na koboma bango; kasi bakimaki na esika makasi ya Dathema. + 10 Atindelaki Yudasi ná bandeko na ye mikanda: “Bapakano oyo bazali zingazinga na biso bayangani mpo na kobundisa biso mpo na koboma biso.

11 Mpe bazali komilengela mpo ya koya mpe kozwa esika ya makasi wapi tokimi, Timote azali kapiteni wa mampinga ma bango.

12 Boye, yaka sikoyo, mpe bóbikisa biso na maboko na bango, mpo bato mingi kati na biso tobomami.

13 Iyo, bandeko ba biso banso baye bazalaki o bisika bya Tobie babomami: basi ba bango mpe bana ba bango lokola bamemaki bakangemi, mpe bamemaki biloko bya bango; mpe babebisi kuna bato soko nkoto moko.

14 Ntango mikanda yango ezalaki naino kotánga, talá, bameminsango mosusu oyo bautaki na Galile bayaki na bilamba na bango oyo epasuka, mpe balobaki likambo yango. + 15 Mpe balobaki ete: “Bato ya Ptolémée, ya Tulo, ya Sidone, + mpe ya Galile mobimba ya bapakano, bayangani mpo na kobundisa biso mpo na koboma biso.”

16 Nzokande, ntango Yudasi ná bato bayokaki maloba wana, lisangá moko monene bayanganaki, mpo na kotuna nini basengeli kosala mpo na bandeko na bango, oyo bazalaki na mpasi mpe kobundisa bango. + 17 Bongo Yuda alobi na ndeko na ye Simona ete: “Poná bato, + mpe kende kobikisa bandeko na yo oyo bazali na Galile, mpo ngai ná ndeko na ngai Yonatane tokokende na mboka ya Galaade.” + 18 Bongo atikaki Yozefe mwana ya Zakaria ná Azaria, bakapitɛni ya bato, elongo na batikali ya mampinga na Yudea mpo na kobatela yango.

19 Ye apesaki ye etinda, alobi: "Bózwa mokumba ya bato oyo, pe bótala ete bóbunda na bapakano te tii tango tokozonga." + 20 Sikawa bapesaki Simona mibali nkóto misato mpo na kokende na Galile, mpe epai ya Yudasi mibali nkóto mwambe mpo na mboka ya Galaade. + 21 Na nsima, Simona akendaki na Galile, epai abundaki bitumba mingi na bapakano, na boye ete bapakano babulunganisamaki na ye.

22 Mpe alandaki bango o ekuke ya Ptolemaisi; mpe babomamaki na bapakano soko bato nkóto misato, oyo azwaki biloko na bango. + 23 Mpe baoyo bazalaki na Galile + mpe na Arbati, elongo na basi na bango mpe bana na bango mpe biloko nyonso oyo bazalaki na yango, bamemaki bango elongo na ye, mpe amemaki bango na Yudea na esengo monene. + 24 Yuda Makabe mpe ndeko na ye Yonatane bakatisaki Yordani mpe basalaki mobembo ya mikolo misato na esobe. + 25 Bakutanaki na Banabate, oyo bayaki epai na bango na kimya mpe bayebisaki bango makambo nyonso oyo ekómelaki bandeko na bango na mokili ya Galaade.

26 Mpe boniboni ete mingi kati na bango bakangamaki o Bosora, mpe Bosore, mpe Alema, Kasfore, Maked, mpe Karanaime; bingumba oyo nyonso ezali makasi mpe minene; 27 Mpe ete bakangamaki o bingumba bitikali bya mboka ya Galaade, mpe ete na lobi baponaki mpo ya komema limpinga lya bango kobunda na mabanga, mpe mpo ya kokanga bango, mpe kobebisa bango banso na mokolo moko.

28 Na ntango wana Yudasi mpe mampinga ma ye babalukaki na mbalakaka na nzela ya esobe epai ya Bosora; mpe ntango alongaki engumba, abomaki mibali nyonso na mopanga, mpe azwaki biloko nyonso oyo bapunzaki, mpe atumbaki engumba yango na mɔtɔ.

+ 29 Uta kuna alongwaki na butu, mpe akendaki tii akómaki na esika makasi.

30 Mpe ntango mosusu na ntongo batalaki likolo, mpe, tala, ezalaki na bato ebele oyo bamemaki eskalye mpe mituka mosusu ya etumba, mpo na kozwa esika ya makasi: mpo ete babundisaki bango.

31 Na yango, Yuda amonaki ete etumba ebandi, mpe koganga ya engumba emati na likoló, na bakelelo mpe lokito makasi.

32 Alobi na limpinga na ye ete: “Bóbunda lelo mpo na bandeko na bino.” + 33 Bongo abimaki nsima na bango na bituluku misato, baoyo babɛtaki bakelelo na bango mpe bazalaki koganga na libondeli. + 34 Bongo limpinga ya Timote, bayebaki ete ezali Makabe, bakimaki epai na ye. bongo babomamaki kati na bango mokolo wana mibali soko nkóto mwambe. + 35 Esalemi boye, Yudasi abalukaki epai ya Masefa; mpe esilaka ye kobundisa yango akamataki mpe abomaki mibali banso kati na yango, mpe azwaki biloko bipunzami bya yango mpe mpe atumbaki yango na moto.

36 Uta kuna, akendaki, mpe azwaki Kasfone, Magede, Bosore, mpe bingumba mosusu ya mboka ya Galaade. + 37 Nsima ya makambo yango, Timote ayanganisaki limpinga mosusu mpe atyaki kaa na Rafone na ngámbo mosusu ya ebale. + 38 Bongo Yudasi atindaki bato bátala mampinga, mpe bayebisaki ye ete: “Bikólo nyonso oyo ezali zingazinga na biso, esangani epai na bango, mampinga monene mpenza.”

39 Afuteli lisusu Baarabe mpo na kosunga bango mpe batelemisi bahema ba bango na ngambo ya ebale, bamilengela mpo ya koya mpe kobunda na yo. Na yango, Yuda akendaki kokutana na bango. + 40 Bongo Timote alobaki na bakonzi ya mampinga na ye ete: “Ntango Yudasi ná mampinga na ye bakopusana pene na ebale, soki akatisi liboso epai na biso, tokokoka kotɛmɛla ye te; mpo akolonga biso na makasi.

41 Kasi soko azali kobanga, mpe kaa na ngambo mosusu ya ebale, tokokende epai na ye, mpe tokolonga ye.

42 Nzokande, ntango Yudasi akómaki pene na ebale, atindaki bakomeli ya bato pembeni ya ebale. + 43 Bongo akendaki liboso epai na bango, mpe bato nyonso balandaki ye, mpe bapakano nyonso, babulungani liboso na ye, babwakaki bibundeli na bango mpe bakimaki na tempelo oyo ezalaki na Karanaime. + 44 Kasi bazwaki engumba yango mpe batumbaki tempelo elongo na bato nyonso oyo bazalaki na kati. Na ndenge wana, Karanaime ekómaki na nse ya bokonzi, bakokaki mpe kotɛlɛma lisusu liboso ya Yudasi te. + 45 Bongo Yudasi ayanganisaki Bayisraele nyonso oyo bazalaki na mboka ya Galaade, banda na moke tii na monene, basi na bango mpe bana na bango, mpe biloko na bango, limpinga monene mpenza, tii na nsuka oyo bakokaki koya na mokili ya Yudea.

46 Sikawa ntango bayaki epai ya Efrane, (oyo ezalaki engumba enene o nzela lokola basengelaki kokende, ebatelami malamu mpenza) bakokaki te kobaluka uta na yango, ezala na loboko ya mobali to na loboko ya mwasi, kasi esengeli esengeli eleka o katikati ya yango. + 47 Bongo bato ya engumba bakangaki yango, mpe bakangaki baporte na mabanga. + 48 Na yango, Yudasi atindaki bato epai na bango na kimya mpe alobaki ete: “Tiká tóleka na mokili na bino mpo na kokende na mboka na biso, mpe moto moko te akosala bino mabe; tokoleka kaka na makolo: nzokande balingaki kofungolela ye te. + 49 Yango wana Yudasi apesaki mitindo ete básakolama na kati ya mampinga mobimba ete moto na moto atɛlɛmisa hema na ye na esika oyo azali. + 50 Bongo basoda batɛlɛmaki mpe babundisaki engumba mokolo mobimba mpe butu mobimba, tii na nsuka engumba yango epesamaki na mabɔkɔ na ye.

+ 51 Na nsima, ye abomaki mibali nyonso na mopanga, mpe abukaki engumba, mpe azwaki biloko na yango, mpe alekaki na engumba yango likoló ya bato oyo babomamaki.

52 Nsima na yango, bakatisaki Yordani tii na patatalu monene liboso ya Betesana. + 53 Mpe Yuda ayanganisaki bato oyo bayaki nsima, + mpe alendisaki bato na nzela mobimba tii ntango bakómaki na mokili ya Yudea. + 54 Bongo bamataki na Ngomba Siona na esengo mpe na esengo, epai bapesaki makabo ya kotumba, mpamba te ata moko te na bango abomamaki tii ntango bazongaki na kimya.

55 Na ntango nini Yudasi ná Yonatane bazalaki na mokili ya Galaade, mpe Simona ndeko na ye na Galile liboso ya Ptolémée. + 56 Yozefe mwana ya Zakaria ná Azaria, bakapitɛni ya basoda, bayokaki makambo ya mpiko mpe misala ya bitumba oyo basalaki. + 57 Yango wana balobaki ete: “Tózwa mpe nkombo na biso mpe tókende kobunda na bikólo oyo ezali zingazinga na biso.” + 58 Bongo ntango bapesaki mokumba ya basoda oyo bazalaki elongo na bango, bakendaki na ngámbo ya Jamania. + 59 Bongo Gorgias ná bato na ye babimaki na engumba mpo na kobunda na bango. + 60 Mpe esalemaki boye: Yozefe mpe Azarasi bakimaki, mpe balandaki tii na ndelo ya Yudea: mpe bato soko nkóto mibale ya bato ya Yisalaele babomamaki mokolo wana.

61 Boye ezalaki bokweyisami bonene o ntei ya bana ba Yisalaele, zambi bazalaki kotosa te epai ya Yudasi mpe bandeko ba ye, kasi bakanisaki kosala mosala mwa mpiko. + 62 Lisusu bato oyo bayaki te na momboto ya baoyo, na lobɔkɔ na bango lobiko epesamaki epai ya Yisalaele. + 63 Nzokande moto yango Yudasi mpe bandeko na ye bayebanaki mingi na miso ya Yisraele mobimba mpe ya bikólo nyonso, epai nyonso oyo nkombo na bango eyokamaki; 64 Boye bato bayanganaki epai ya bango na masanzoli ya esengo. + 65 Na nsima, Yudasi abimaki elongo na bandeko na ye, mpe abundisaki bana ya Esau na mokili oyo ezali na ngámbo ya sudi, epai abundisaki Hebrone + mpe bingumba na yango, mpe akweisaki ndako makasi na yango, mpe atumbaki bandako milai na yango zingazinga. + 66 Uta kuna, alongwaki mpo na kokende na mokili ya Bafilistia, mpe alekaki na Samaria. + 67 Na ntango wana, banganga-nzambe mosusu, oyo bazalaki na mposa ya komonisa mpiko na bango, babomamaki na etumba, mpo babimaki mpo na kobunda kozanga ete báyeba. + 68 Bongo Yudasi abalukaki epai ya Azote na mokili ya Bafilistia, mpe ntango akweisaki bitumbelo na bango, mpe atumbaki bikeko na bango oyo eyemami na mɔtɔ, mpe apunzaki bingumba na bango, azongaki na mokili ya Yudea.

MOKAPO YA 6 1 Penepene na ntango wana, mokonzi Antiochus azalaki kotambola na mikili ya milai, ayokaki koloba ete Elimai na mboka ya Perse ezalaki engumba eye eyebani mingi mpo na bozwi, palata mpe wolo; 2 Mpe ete ezalaki na kati na yango tempelo moko ya bozwi mingi, oyo ezalaki na bilamba ya wolo, mpe bilamba ya ntolo, mpe nguba, oyo Alesandala, mwana ya Filipe, mokonzi ya Masedonia, oyo ayangelaki liboso na kati ya Bagreke, atikaki kuna.

3 Yango wana ayaki mpe alukaki kokamata engumba, mpe kopunza yango; kasi akokaki te, mpo bato ya mboka, bazwaki likebisi mpo na yango. + 4 Tɛlɛmá na ye na etumba: bongo akimaki, mpe alongwaki kuna na kilo mingi, mpe azongaki na Babilone. + 5 Lisusu, moto moko ayaki koyebisa ye nsango na Perse, ete mampinga oyo mazalaki kobundisa mokili ya Yudea, bakimaki.

6 Mpe ete Lisia, oyo akendeki liboso na nguya enene abenganamaki mosika na Bayuda; mpe ete bakomisamaki makasi na bibundeli, mpe nguya, mpe ebombelo ya biloko bipunzami, biye bazwaki na mampinga, baye babebisaki;

+ 7 Lisusu ete bakweisaki eloko ya nsɔni, oyo atɛlɛmisaki likoló ya etumbelo na Yelusaleme, mpe bazingaki esika mosantu na bifelo milai, lokola liboso, mpe engumba na ye Betesura.

8 Nzokande, ntango mokonzi ayokaki maloba wana, akamwaki mpe akamwaki makasi, mpe alalisaki ye na mbeto na ye, mpe abɛlaki mpo na mawa, mpamba te likambo yango ekómelaki ye te ntango azalaki kozela.

9 Mpe afandaki kuna mikolo mingi: mpo ete mawa na ye ezalaki se kobakisama, mpe azalaki kotánga ete akokufa. " + 11 Mpe nakanisaki na motema na ngai ete: “Nazali koya na bolɔzi nini, mpe mpela monene ya mpasi oyo nazali na yango sikoyo! mpo nazalaki na bofuluki mpe nalingami na nguya na ngai.

12 Kasi sikawa namikundoli mabe maye nasalaki o Yelusaleme, mpe ete nakamataki biloko binso bya wolo mpe palata biye bizalaki kati na yango, mpe natindamaki mpo ya kobebisa bavandi ba Yudea kozanga ntina.

13 Yango wana namoni ete mpo ya ntina eye matungisi maye mayei likolo lya ngai, mpe, tala, nakufi o nzela ya mawa manene o mboka mopaya.

14 Bongo abengaki Filipe, moko ya baninga na ye, oyo atyaki mokonzi ya bokonzi na ye mobimba.

15 Mpe apesaki ye motole, mpe elamba ya ye, mpe elembo ya ye, na nsuka akomema mwana wa ye Antiochus, mpe akoleisa ye mpo ya bokonzi.

16 Bongo mokonzi Antiochus akufaki kuna na mbula nkama na ntuku minei na libwa.

17 Nzokande, ntango Lisiya ayebaki ete mokonzi akufi, atyaki Antiochus mwana na ye, oyo abokolaki ntango azalaki elenge, mpo ayangela na esika na ye, mpe apesaki nkombo na ye Eupator. + 18 Na ntango wana, bato oyo bazalaki na ndako molai bakangaki Bayisraele zingazinga ya esika mosantu, mpe bazalaki ntango nyonso koluka kozokisa bango mpe kolendisa bapakano.

19 Yango wana Yudasi, na mokano ya koboma bango, abengaki bato banso mpo na kozinga bango. + 20 Bongo bayanganaki, mpe bazingaki bango na mbula nkama na ntuku mitano, mpe asali bangomba mpo na masasi mpo na kobundisa bango, mpe mituka mosusu. + 21 Nzokande, bato mosusu oyo bazingaki babimaki, + mpe bato mosusu ya Yisraele oyo bazangi Nzambe basanganaki na bango.

22 Mpe bakendaki epai ya mokonzi, mpe balobaki ete: “Ekozala ntango boni liboso okosambisa mpe ozongisa mabe na bandeko na biso?”

23 Tondimi kosalela tata wa yo, mpe kosala lokola alingaki biso, mpe kotosa mitindo mya ye; + 24 Mpo na yango, bato ya ekólo na biso bazali kozinga ndako molai, + mpe bazali mosika na biso. + 25 Basembolaki mpe lobɔkɔ na bango kaka na biso te, kasi mpe na ndelo na bango.

26 Mpe, tala, lelo bazali kozinga linɔ́n gi na Yelusaleme, mpo na kozwa yango: esika mosantu mpe Betesura bakangi.

27 Yango wana soko opekisi bango noki te, bakosala makambo manene koleka maye, mpe okokoka te koyangela bango.

28 Nzokande, ntango mokonzi ayokaki yango, asilikaki, mpe ayanganisaki baninga na ye nyonso, mpe bakonzi ya mampinga na ye, mpe baoyo bazalaki kotambwisa mpunda. + 29 Bazalaki mpe koya epai na ye uta na makonzi mosusu, mpe uta na bisanga ya mbu, bituluku ya basoda oyo bafutamaki. + 30 Bongo motángo ya limpinga na ye ezalaki bato nkóto nkama moko oyo batambolaka na makolo, mpe bato nkóto ntuku mibale (2000) oyo batambolaka na mpunda, mpe bangando ntuku misato na mibale (230) bazalaki kosala ngalasisi na etumba. + 31 Bato yango baleki na Idumea, mpe batɛlɛmaki na Betesura, mpe babundisaki yango mikolo mingi, mpe basalaki mituka ya etumba; kasi bato ya Betesura babimaki, mpe batumbaki bango na mɔ́tɔ, mpe babundaki na mpiko.

+ 32 Likolo na yango, Yudasi alongwaki na ndako molai mpe atyaki mpunda na Batezakaria, na ngámbo mosusu ya kaa ya mokonzi. + 33 Bongo mokonzi atɛlɛmaki ntɔngɔntɔngɔ mpenza, atambolaki na makasi elongo na mampinga na ye epai ya Batezakaria, epai mampinga na ye abongisaki bango mpo na etumba, mpe abetaki bakelelo. + 34 Mpe kino nsuka bakokaki kosilikisa bangando mpo na kobunda, balakisaki bango makila ya mbuma ya vinyo mpe ya mbɛki. + 35 Lisusu bakabolaki banyama na mampinga, mpe mpo na ngando mokomoko baponaki bato nkóto moko, balati bilamba ya motako mpe bakasɛti ya motako na mitó na bango; mpe pembeni ya eye, mpo nyama nyonso etiamaki bakumbi mpunda nkama mitano ya bato ya malamu koleka.

36 Bato yango bazalaki komibongisa na mabaku nyonso: epai nyonso oyo nyama yango ezalaki mpe epai nyonso oyo nyama yango ezalaki kokende, bazalaki kokende mpe kolongwa na ye te.

37 Mpe likolo lya banyama ezalaki na bandako ya makasi ya mabaya, oyo ezipaki moko na moko na bango, mpe ekangamaki makasi epai ya bango na mayele: ezalaki lisusu likolo ya moko na moko bato ya makasi ntuku mibale na misato, oyo bazalaki kobunda na bango, pembeni ya Mondele oyo azalaki koyangela ye. + 38 Mpo na oyo etikali ya bato oyo batambolaka na mpunda, batyaki bango na ngámbo oyo mpe na ngámbo oyo na ngámbo mibale ya limpinga + mpo na kopesa bango bilembo oyo basengeli kosala, mpe kokangama na nsinga nyonso na kati ya milɔngɔ. + 39 Nzokande ntango moi ezalaki kongɛnga likoló ya nguba ya wolo mpe ya motako, bangomba ezalaki kongɛnga na yango, mpe ezalaki kongɛnga lokola miinda ya mɔtɔ. + 40 Bongo ndambo ya limpinga ya mokonzi epalanganaki na bangomba milai, mpe ndambo na mabwaku oyo ezalaki na nse, batambolaki na kimya mpe na molɔngɔ. + 41 Yango wana baoyo nyonso bayokaki makɛlɛlɛ ya ebele na bango, + mpe botamboli ya lisangá, + mpe koganga ya nsinga ya nsinga, baninganaki: mpo limpinga yango ezalaki monene mpenza mpe na nguya. + 42 Bongo Yudasi ná mampinga na ye bapusanaki pene, mpe bakɔtaki na etumba, mpe bato nkama motoba (600) babomamaki na limpinga ya mokonzi.

43 Eleazar mpe nkombo na ye Savaran, asosolaki ete moko ya banyama, oyo alataki nsinga ya bokonzi, aleki basusu nyonso, mpe akanisaki ete mokonzi azali likolo na ye. + 44 Amitya na likama, + mpo abikisa bato na ye, + mpe azwa nkombo ya libela na libela.

45 Yango wana akimaki mbangu likolo lya ye na mpiko o katikati ya etumba, kobomaka o loboko la mobali mpe o loboko la mwasi, boye bakabwanaki uta na ye o ngambo mibale. + 46 Esalemi, akɔtaki na nse ya ngando, mpe akɔtisaki ye na nse, mpe abomaki ye, mpe ngando akweyaki likoló na ye, mpe kuna akufaki.

47 Nzokande Bayuda basusu bamonoki makasi ya mokonzi, mpe mobulu ya mampinga na ye, batikaki bango. + 48 Bongo basoda ya mokonzi bamataki na Yerusaleme mpo na kokutana na bango, mpe mokonzi atɛlɛmisaki bahema na ye mpo na kobundisa Yudea mpe na Ngomba Siona. + 49 Kasi asali kimya na bato oyo bazalaki na Betsura, + mpo babimaki na engumba, mpo bazalaki na bilei te mpo na koyika mpiko na kozingama, + ezalaki mbula ya bopemi mpo na mokili.

50 Bongo mokonzi akangaki Betesura, mpe atyaki basoda kuna mpo na kobatela yango. + 51 Mpo na esika mosantu, azingaki yango mikolo mingi, mpe atyaki kuna bibundeli oyo ezalaki na mituka mpe bis aleli mpo na kobwaka mɔtɔ mpe mabanga, mpe biteni mpo na kobwaka baflɛ́mɛ mpe mbeli.

52 Yango wana basalaki lisusu mituka na mituka ya bango, mpe bakangaki bango etumba eleko molai.

+ 53 Nzokande na nsuka, bambɛki na bango ezalaki na bilei te, (mpo ete ezalaki mbula ya nsambo, + mpe bato oyo babikisamaki na Yudea na mabɔkɔ ya bapakano, balyaki biloko oyo etikalaki na ebombelo;) + 54 Batikalaki kaka mwa moke na esika mosantu, + mpo nzala elongaki bango, + na boye ete balɛmbaki kopalangana, moto na moto na esika na ye.

55 Na ntango wana, Lisia ayokaki koloba ete: Filipe, oyo Antiochus mokonzi, ntango azalaki na bomoi, aponaki mpo na kobɔkɔla mwana na ye Antiochus, mpo azala mokonzi. + 56 Azongaki na Perse mpe na Mede, mpe mampinga ya mokonzi oyo ekendaki elongo na ye, mpe alukaki komema ye bokonzi ya makambo.

57 Yango wana akendaki na lombangu mpenza, mpe alobaki na mokonzi mpe bakapiteni ya mampinga mpe lisangá: “Tozali kopɔla mokolo na mokolo, mpe bilei na biso ezali moke, mpe esika oyo tozali kozinga ezali makasi, mpe makambo ya bokonzi.” kolala likolo na biso: 58 Sikawa bongo tika tozala baninga na bato baye, mpe tosala kimia elongo na bango, mpe na ekolo ya bango mobimba; 59 Mpe boyokani elongo na bango, ete bakozala na bomoi nsima ya mibeko mya bango, lokola basalaki liboso: mpo yango wana basepeli te, mpe basali makambo maye manso, zambi tolongolaki mibeko mya bango.

60 Bongo mokonzi mpe bankumu basepelaki: yango wana atindaki epai ya bango mpo na kosala kimya; mpe bandimaki yango.

61 Lisusu, mokonzi ná bankumu balapaki ndai epai na bango.

62 Bongo mokonzi akoti na ngomba Siona; kasi emonoki bokasi bwa esika, abukaki ndai na ye ete asalaki, mpe apesaki etinda ya kobenda efelo zingazinga.

63 Na nsima, alongwaki na lombangu, mpe azongaki na Antiokia, epai akutaki Filipe azali mokonzi ya engumba.

MOKAPO YA 7 1 Na mbula nkama na moko na moko na ntuku mitano, Demetrio mwana ya Seleucus alongwaki na Loma, mpe amataki na bato moke na engumba moko na libongo ya mbu, mpe ayangelaki kuna.

2 Mpe lokola akotaki o ndako-nzambe ya bankoko ba ye, boye ezalaki, ete mampinga ma ye mazwaki Antiochus mpe Lisia, mpo ya komema bango epai ya ye.

3 Yango wana, ntango ayebaki yango, alobaki ete: “Tika ngai namona bilongi na bango te.”

4 Bongo limpinga na ye babomaki bango. Nzokande ntango Demetrio afandaki na kiti ya bokonzi ya bokonzi na ye. + 5 Bato nyonso ya mabe mpe ya kobanga Nzambe ya Yisalaele bayaki epai na ye, + bazalaki na Alsime, oyo azalaki na mposa ya kozala nganga-nzambe monene, mpo na kapitɛni na bango. + 6 Mpe bafundaki bato epai ya mokonzi, balobi ete: “Yudasi ná bandeko na ye babomi baninga na yo nyonso, mpe babenganaki biso na mokili na biso.” + 7 Sikoyo tinda moto moko oyo ozali kotyela ye motema, + mpe tiká ye akende kotala mbeba nini asali kati na biso mpe na mokili ya mokonzi, mpe tiká ye apesa bango etumbu elongo na bato nyonso oyo bazali kosunga bango.

8 Bongo mokonzi aponaki Bakide, moninga ya mokonzi, oyo azalaki koyangela na ngambo mosusu ya mpela, mpe azalaki moto monene na bokonzi, mpe sembo epai ya mokonzi. + 9 Mpe atindaki ye elongo na Alsimusi + wana ya nkuna, oyo akómisaki nganga-nzambe monene, mpe atindaki ete azongisa mabe na bana ya Yisalaele.

10 Bongo balongwaki, mpe bayaki na nguya monene na mokili ya Yudea, epai batindaki bamemi-nsango epai ya Yudasi mpe bandeko na ye na maloba ya kimya na bokosi.

11 Kasi bapesaki likebi te na maloba ma bango; mpo bamonoki ete bayaki na nguya enene.

12 Bongo bato ya bakomeli bayanganaki epai ya Alsime ná Bakide mpo na kosɛnga bosembo.

13 Nzokande Baasida bazalaki bato ya liboso kati na bana ya Yisraele oyo balukaki kimya epai na bango. + 14 Mpo balobaki ete: “Moto oyo azali nganga-nzambe ya momboto ya Arona ayei elongo na limpinga oyo, mpe akosala biso mabe ata moke te.”

15 Bongo alobaki epai ya bango, na kimia, mpe alapaki ndai epai ya bango, kolobaka: Tokozwa mbeba te ya bino to baninga na bino.

16 Na yango, bandimaki ye: Nzokande, azwaki kati na bango mibali ntuku ntuku mibale (60) mpe abomaki bango na mokolo moko, engebene maloba oyo akomaki.

17 Babwaki mosuni ya basantu na yo libanda, mpe makila na bango basopani zingazinga ya Yelusaleme, mpe moto moko te azalaki kokunda bango.

18 Yango wana bobangi mpe bobangi bwa bango bokweyaki likolo lya bato banso, baye balobaki: Bosolo to boyengebene ezali te kati na bango; mpo babuki boyokani mpe ndai eye basalaki.

19 Nsima na yango, alongolaki Bakide na Yelusaleme, mpe atɛlɛmisaki bahema na ye na Bezete, epai atindaki mpe akangaki bato mingi oyo batikaki ye, mpe bato mosusu, mpe ntango abomaki bango, abwakaki bango na kati ya bato minene libulu. + 20 Na nsima, apesaki mboka yango na mabɔkɔ ya Alsime, + mpe atikaki epai na ye nguya mpo na kosalisa ye.

21 Kasi Alsime abundaki mpo na bonganga-nzambe monene.

22 Mpe epai ya ye bazongelaki bango banso baye bazalaki kotungisa bato, baye, nsima ya kozwa mboka ya Yuda o kati ya nguya ya bango, basalaki mpasi mingi o Yisalaele. + 23 Nzokande, ntango Yudasi amonaki mabe nyonso oyo Alsime ná etuluku na ye basalaki epai ya Bayisraele, ata likoló ya bikólo. + 24 Abimaki na mikili nyonso ya Yudea, + mpe azongiselaki bato oyo batombokaki epai na ye, na boye ete batikaki lisusu mpiko te mpo na kokende na mboka. + 25 Na ngambo mosusu, ntango Alsime amonaki ete Yudasi ná etuluku na ye bazwi bokonzi, mpe ayebaki ete akokaki te koyika mpiko na makasi na bango, akendaki lisusu epai ya mokonzi, mpe alobaki makambo nyonso ya mabe epai na bango ete akokaki. + 26 Bongo mokonzi atindaki Nikanore, moko ya bankumu na ye ya lokumu, moto oyo amemaki koyina Yisraele oyo ebomaka, mpe apesaki mobeko ya koboma bato.

27 Bongo Nikanore ayaki na Yerusaleme na basoda mingi; mpe atindaki na bokosi epai ya Yuda mpe bandeko na ye na maloba ya boninga, kolobaka: 28 Tika ete etumba ezala te kati na ngai ná bino; Nakoya elongo na bato moke, mpo namona bino na kimya. + 29 Na yango, ayaki epai ya Yudasi, mpe bapesakina mbote na kimya. Nzokande banguna bamibongisaki mpo na kolongola Yudasi na mobulu.

30 Likambo yango nsima ya koyeba na Yudasi, elingi koloba ete ayaki epai na ye na bokosi, abangaki ye mingi, mpe alingaki komona elongi na ye lisusu te.

31 Nikanore mpe, ntango amonaki ete toli na ye ezwamaki, abimaki mpo na kobunda na Yudasi pembeni ya Kafas alama. + 32 Epai kuna, bato soki nkóto mitano (5 000) babomamaki na ngámbo ya Nikanore, mpe basusu bakimaki na engumba ya Davidi. + 33 Nsima na yango, Nikanore amataki na Ngomba Siona, mpe banganga-nzambe mosusu mpe mikóló mosusu ya bato babimaki na esika mosantu mpo na kopesa ye mbote na kimya mpe kolakisa ye mbeka ya kotumba oyo bapesaki mpo na mokonzi. + 34 Kasi ye azalaki kotyola bango, mpe asekaki bango, mpe azalaki kofinga bango na nsɔni, + mpe azalaki koloba na lolendo. + 35 Mpe alapaki ndai na nkanda na ye ete: “Soki Yudasi ná limpinga na ye bapesameli sikawa na mabɔkɔ na ngai te, soki nazongi na libateli, nakotumba ndako oyo. + 36 Bongo banganga-nzambe bakɔtaki mpe batɛlɛmaki liboso ya etumbelo mpe na tempelo, bazali kolela mpe koloba ete:

37 Yo, O Nkolo, oponaki ndako eye mpo ya kobengama na nkombo ya yo, mpe kozala ndako ya losambo mpe ya kosenga mpo ya bato ba yo. + 38 Bózongisela moto oyo ná mampinga na ye mabe, + mpe tiká bango bákwea na mopanga. + 39 Bongo Nikanore abimaki na Yerusaleme, mpe atɛlɛmisaki bahema na ye na Bete-horone, epai limpinga moko ya basoda oyo bautaki na Siri bakutanaki na ye. + 40 Kasi Yuda akendaki kofanda na Adasa elongo na bato nkóto misato (3 000) mpe abondelaki kuna. + 41 Ee Nkolo, ntango bato oyo batindamaki na mokonzi ya Baasulia bafingi, anzelu na yo abimaki, mpe abomaki bato nkóto nkama moko na ntuku na ntuku mitano (145 000).

42 Kutu bobebisa limpinga liye liboso lya biso lelo, ete batikali bakoka koyeba ete alobaki na kofinga esika mosantu na yo, mpe kosambisa ye engebene na nkuna ya ye. + 43 Bongo na mokolo ya zomi na misato ya sanza Adare, mampinga masanganaki na etumba, kasi mampinga ya Nikanore ebulunganaki, mpe ye moko abomamaki liboso na etumba.

44 Nzokande, ntango mampinga ya Nikanore bamonaki ete abomami, babwakaki bibundeli na bango, mpe bakimaki. + 45 Bongo balandaki bango mobembo ya mokolo moko, banda na Adasa tii na Gazera, mpe babɛtaki nkembo nsima na bango na bakelelo na bango. + 46 Yango wana babimaki na bingumba nyonso ya Yudea zingazinga mpe bakangaki yango; bongo bango, bazongelaki baoyo bazalaki kolanda bango, bango nyonso babomamaki na mopanga, mpe ata moko te kati na bango atikaki.

47 Nsima bakamataki biloko bipunzami, mpe biloko biyei, mpe babotaki motó ya Nikanore, mpe lobɔkɔ na ye ya mobali, oyo asembolaki na lolendo mpenza, mpe amemaki yango mosika, mpe akangaki yango epai ya Yelusaleme.

48 Mpo na yango bato basepelaki mingi, mpe babatelaki mokolo wana mokolo ya esengo monene. + 49 Lisusu bapesaki mitindo ete bátosa mokolo oyo mbula na mbula, + mokolo ya zomi na misato ya Adare. + 50 Boye mokili ya Yuda ekómaki na bopemi mwa ntango moke.

MOKAPO YA 8 1 Sikawa Yudasi ayokaki na ntina ya Baloma, ete bazalaki bato ya nguya mpe ya mpiko, mpe baoyo bakondimela na bolingo nyonso baye bamisanganaki elongo na bango, mpe kosala boyokani ya boninga elongo na bango banso bayaki epai ya bango; 2 Mpe ete bazalaki bato ba mpiko enene. Eyebisamaki lisusu na ntina ya bitumba na bango mpe misala ya lokumu oyo basalaki o ntei ya Bagalatia, mpe lolenge balongaki bango, mpe bamemaki bango na nse ya mpako; 3 Mpe maye basalaki o mboka ya Espagne, mpo ya bolongi ya mabanga ya ntalo ya palata mpe ya wolo oyo ezali kuna; 4 Mpe ete na politiki mpe bompikiliki bwa bango balongaki esika inso, atako ezalaki mosika mpenza uta na bango; mpe bakonzi lisusu baye bayaki kobundisa bango uta o nsuka ya mabele, kina babulunganisaki bango, mpe bapesaki bango bokweyisami bonene, boye ete basusu bapesaki bango mpako mbula na mbula; + 5 Longola yango, ndenge babulunganisaki Filipe ná Perse, mokonzi ya Ba-Cites, + na etumba, + ná bato mosusu oyo bamitombolaki mpo na kobundisa bango mpe balongaki bango. + 6 Boniboni lisusu Antiochus mokonzi monene ya Azia, oyo ayaki kobunda na bango na etumba, azalaki na bangando nkama moko na ntuku mibale, elongo na batambwisi mpunda, mpe makalo, mpe limpinga monene mpenza, abulunganaki na bango; 7 Mpe boniboni bakangaki ye na bomoi, mpe basalaki liyokani ete ye mpe baoyo bakonzi nsima na ye bakofuta mpako monene, mpe bakopesa bato ya bokangami, mpe oyo bayokanaki; 8 Mpe mboka ya Inde, mpe ya Mede, mpe ya Lidia mpe ya mikili ya kitoko, oyo bazwaki epai na ye mpe bapesaki na mokonzi Eumene.

+ 9 Lisusu ndenge oyo Bagreke bazwaki ekateli ya koya mpe koboma bango; 10 Mpe ete bango, kozalaka na boyebi bwa yango batindaki kobunda na bango kapiteni moko, mpe kobunda elongo na bango babomaki mingi na bango, mpe bamemaki bakangemi basi ba bango mpe bana ba bango, mpe bapunzaki bango, mpe bazwaki mabele ma bango, mpe babendaki na nse ya makasi ya bango asimbi, mpe amemi bango mpo na kozala basaleli na bango kino lelo.

11 Bayebisaki ye longola se, boniboni babebisaki mpe bamemaki o nse ya bokonzi bwa bango makonzi mpe bisanga binso bisusu biye bizalaki kotelemela bango; 12 Kasi elongo na baninga na bango mpe baoyo bazalaki kotyela bango motema, bazalaki kobatela boninga, mpe ete balongaki makonzi ya mosika mpe ya penepene, boye bato nyonso oyo bayokaki nkombo na bango bazalaki kobanga bango.

13 Lisusu ete, oyo balingaki kosalisa mpo na bokonzi moko, baoyo bakoyangela; mpe oyo balingaki lisusu, balongolami: na nsuka, ete batombolamaki mingi; 14 Nzokande mpo na nyonso wana, moko te kati na bango alataki motole to alataki bilamba ya motane-bulé, mpo na kokumisama na yango. + 15 Lisusu ndenge bamibongisaki ndako ya bazuzi, oyo mibali nkama misato na ntuku mibale (320) bazalaki kofanda na likita ya likita mokolo na mokolo, mpe bazalaki kotuna ntango nyonso mpo na bato, mpo bázala na molɔngɔ.

16 Mpe ete bapesaki boyangeli bwa bango na moto moko mbula na mbula, oyo azalaki koyangela ekolo ya bango mobimba, mpe ete banso bazalaki na botosi epai ya moko wana, mpe ete ezalaki na zuwa te to komekola te o ntei ya bango. + 17 Mpo na kotalela makambo yango, Yuda aponaki Eupoléme mwana ya Yoane, mwana ya Akose, mpe Yasona mwana ya Eleazare, + mpe atindaki bango na Loma mpo básala boyokani ya boninga mpe boyokani elongo na bango.

18 Mpe mpo ya kobondela bango ete balongola ekanganeli uta na bango; mpo bamonoki ete bokonzi bwa Bagreke banyokolaki Yisalaele na bowumbu.

19 Bongo bakendaki o Loma, eye ezalaki mobembo monene mpenza, mpe bayaki na kati ya sénate, epai balobaki mpe balobaki. + 20 Yuda Makabe elongo na bandeko na ye, + mpe bato ya Bayuda, batindi biso epai na bino, + mpo na kosala boyokani mpe kimya elongo na bino, + mpe ete tókomisa nkombo ya bato ya boyokani na bino mpe baninga na bino.

21 Bongo likambo yango esepelisaki Baloma. + 22 Mpe oyo ezali kopi ya mokanda oyo Sénat ekomaki lisusu na bitando ya motako, mpe etindaki na Yelusaleme, + ete kuna bakoka kozala na bokundoli ya kimia mpe ya boyokani na nzela na yango.

23 Bolongi malamu mpo na Baloma mpe bato ya Bayuda, na mbu mpe na mabele mpo na libela: mopanga mpe monguna ezala mosika na bango. + 24 Soki etumba moko ekómeli liboso na Baloma to na bato oyo bazali na boyokani na bango na boyangeli na bango mobimba. + 25 Bato ya Bayuda bakosalisa bango na motema na bango mobimba.

26 Bakopesa te eloko moko te epai ya bango baye bazali kosala etumba likolo lya bango, to kosunga bango na bilei, bibundeli, mbongo, to masuwa, lokola emonanaki malamu epai ya Baloma; kasi bakobatela mayokani ma bango kozanga kozwa eloko moko boye. + 27 Bobele bongo, soki etumba ekómeli ekólo ya Bayuda liboso, Baloma bakosalisa bango na motema na bango mobimba, + ndenge ntango etyami. + 28 Baoyo bakosangana na bango, bakopesa bango bilei te, + to bibundeli, + mbongo, to masuwa, + ndenge emonanaki malamu epai ya Baloma; kasi bakobatela mayokani ma bango, mpe yango kozanga bokosi.

29 Na kolanda masolo yango, Baloma basalaki kondimana na bato ya Bayuda.

30 Nzokande soko nsima na yango moto moko to mosusu akokanisa kokutana mpo na kobakisa to kokitisa eloko moko, bakoki kosala yango na bosepeli na bango, mpe nyonso oyo bakobakisa to bakolongola ekondimama. + 31 Mpe mpo na makambo mabe oyo Demetrio azali kosala epai ya Bayuda, tokomeli ye ete: “Mpo na nini okómisi ekanganeli na yo kilo likoló ya baninga na biso mpe osangisaki Bayuda?”

32 Na yango, soko bamilelaleli lisusu na yo, tokosalela bango bosembo, mpe tokobunda elongo na yo na nzela ya mbu mpe na mabele.

MOKAPO YA 9 1 Lisusu, ntango Demetrio ayokaki Nikanore ná mampinga na ye babomamaki na etumba, atindaki Bakide ná Alsime na mokili ya Yudea mpo na mbala ya mibale, mpe elongo na bango bato minene ya mampinga na ye.

2 Baoyo babimaki na nzela oyo ememaka na Galgala, mpe batɛlɛmisaki bahema na bango liboso ya Masalote, oyo ezali na Arbela, mpe nsima ya kolonga yango, babomaki bato mingi. + 3 Lisusu na sanza ya liboso ya mbula nkama na ntuku mitano na mibale na mibale, batyaki kaa liboso ya Yerusaleme. + 4 Balongwaki mpe bakendaki na Berea, elongo na bato nkóto ntuku mibale (2000) oyo batambolaka na makolo mpe bato nkóto mibale (2 000) oyo batambolaka na mpunda. + 5 Nzokande Yudasi atɛlɛmisaki bahema na ye na Eleasa, + mpe bato nkóto misato oyo baponami elongo na ye.

6 Bango bamonoki ebele ya limpinga mosusu epai ya ye monene boye babangaki mingi; likolo na yango mingi bamimemaki libanda ya mampinga, na boye ete bafandaki lisusu te bobele mibali nkama mwambe. + 7 Na yango, ntango Yuda amonaki ete mampinga na ye mazali kokita, mpe ete etumba ezali kotungisa ye, atungisamaki makasi na makanisi, mpe atungisamaki mingi, mpo ete azalaki na ntango te ya kosangisa bango esika moko. + 8 Nzokande, alobi na baoyo batikali ete: “Tiká totɛlɛma mpe tómata mpo na kobundisa banguna na biso, soki tokoki kobunda na bango.”

9 Kasi babongolaki ye mpe balobi: "Tokokoka ata mokolo moko te: tóbikisa bomoi na biso, mpe na nsima tokozonga elongo na bandeko na biso mpe tokobunda na bango, mpo tozali bato moke." + 10 Bongo Yudasi alobaki ete: “Nzambe apekisa ngai nasala likambo oyo mpe nakima mosika na bango. + 11 Na yango, limpinga ya Bakide balongwaki na bahema na bango, mpe batɛlɛmaki liboso na bango, basoda na bango oyo batambolaka na mpunda bakabwanaki na mampinga mibale, mpe basoda na bango ya masasi mpe babɛti masasi oyo bazalaki kokende liboso ya mampinga mpe bato oyo bazalaki kotambola liboso bazalaki bango nyonso bato ya nguya. + 12 Mpo na Bakide, azalaki na lipapu ya mobali, + bongo basoda bapusanaki penepene na biteni mibale, mpe babetaki kelelo na bango. + 13 Bango mpe bato ya ngámbo ya Yudasi, babɛtaki mpe bakelelo na bango, na boye ete mabele eninganaki na makɛlɛlɛ ya mampinga, mpe etumba ekobaki banda ntɔngɔ tii na butu.

14 Nzokande, ntango Yuda amonaki ete Bakide ná makasi ya basoda na ye bazali na ngámbo ya mobali, azwaki bato nyonso ya makasi.

15 Ye abulunganisaki lipapu ya loboko ya mobali, mpe alandaki bango kino na ngomba Azotus. + 16 Kasi ntango bato ya lipapu ya lobɔkɔ ya mwasi bamonaki ete bato ya lipapu ya lobɔkɔ ya mobali babulungani, balandaki Yudasi ná bato oyo bazalaki elongo na ye na nsima.

1 Lisusu, ntango Demetrio ayokaki Nikanore ná mampinga na ye babomamaki na etumba, atindaki Bakide ná Alsime na mokili ya Yudea mpo na mbala ya mibale, mpe elongo na bango bato minene ya mampinga na ye.

2 Baoyo babimaki na nzela oyo ememaka na Galgala, mpe batɛlɛmisaki bahema na bango liboso ya Masalote, oyo ezali na Arbela, mpe nsima ya kolonga yango, babomaki bato mingi. + 3 Lisusu na sanza ya liboso ya mbula nkama na ntuku mitano na mibale na mibale, batyaki kaa liboso ya Yerusaleme. + 4 Balongwaki mpe bakendaki na Berea, elongo na bato nkóto ntuku mibale (2000) oyo batambolaka na makolo mpe bato nkóto mibale (2 000) oyo batambolaka na mpunda. + 5 Nzokande Yudasi atɛlɛmisaki bahema na ye na Eleasa, + mpe bato nkóto misato oyo baponami elongo na ye.

6 Bango bamonoki ebele ya limpinga mosusu epai ya ye monene boye babangaki mingi; likolo na yango mingi bamimemaki libanda ya mampinga, na boye ete bafandaki lisusu te bobele mibali nkama mwambe. + 7 Na yango, ntango Yuda amonaki ete mampinga na ye mazali kokita, mpe ete etumba ezali kotungisa ye, atungisamaki makasi na makanisi, mpe atungisamaki mingi, mpo ete azalaki na ntango te ya kosangisa bango esika moko. + 8 Nzokande, alobi na baoyo batikali ete: “Tiká totɛlɛma mpe tómata mpo na kobundisa banguna na biso, soki tokoki kobunda na bango.”

9 Kasi babongolaki ye mpe balobi: "Tokokoka ata mokolo moko te: tóbikisa bomoi na biso, mpe na nsima tokozonga elongo na bandeko na biso mpe tokobunda na bango, mpo tozali bato moke." + 10 Bongo Yudasi alobaki ete: “Nzambe apekisa ngai nasala likambo oyo mpe nakima mosika na bango. + 11 Na yango, limpinga ya Bakide balongwaki na bahema na bango, mpe batɛlɛmaki liboso na bango, basoda na bango oyo batambolaka na mpunda bakabwanaki na mampinga mibale, mpe basoda na bango ya masasi mpe babɛti masasi oyo bazalaki kokende liboso ya mampinga mpe bato oyo bazalaki kotambola liboso bazalaki bango nyonso bato ya nguya. + 12 Mpo na Bakide, azalaki na lipapu ya mobali, + bongo basoda bapusanaki penepene na biteni mibale, mpe babetaki kelelo na bango. + 13 Bango mpe bato ya ngámbo ya Yudasi, babɛtaki mpe bakelelo na bango, na boye ete mabele eninganaki na makɛlɛlɛ ya mampinga, mpe etumba ekobaki banda ntɔngɔ tii na butu.

14 Nzokande, ntango Yuda amonaki ete Bakide ná makasi ya basoda na ye bazali na ngámbo ya mobali, azwaki bato nyonso ya makasi.

15 Ye abulunganisaki lipapu ya loboko ya mobali, mpe alandaki bango kino na ngomba Azotus. + 16 Kasi ntango bato ya lipapu ya lobɔkɔ ya mwasi bamonaki ete bato ya lipapu ya lobɔkɔ ya mobali babulungani, balandaki Yudasi ná bato oyo bazalaki elongo na ye na nsima.

17 Yango wana ezalaki etumba ya makasi, mpenza ete bato mingi babomamaki na biteni mibale.

18 Yuda mpe abomamaki, mpe batikali bakimaki.

19 Bongo Yonatane ná Simona bakangaki Yuda ndeko na bango, mpe bakundaki ye na lilita ya bankɔkɔ na ye na Modine. + 20 Lisusu balelaki ye, mpe Yisraele mobimba balelaki ye mingi, mpe balelaki mikolo mingi. + 21 Mobali ya mpiko, oyo abikisaki Yisraele, akwei mpenza!

22 Mpo na makambo mosusu oyo etali Yudasi mpe bitumba na ye, mpe misala ya lokumu oyo asalaki mpe bonene na ye, ekomami te. + 23 Sikawa nsima ya liwa ya Yuda, bato mabe babandaki kosembola mitó na bango na bibende nyonso ya Yisalaele, mpe batomboki bato nyonso ya ndenge wana oyo basalaki mabe.

24 Na mikolo wana mpe nzala monene mpenza ezalaki, mpo na yango mboka batomboki, mpe bakendaki elongo na bango.

25 Bongo Bakide aponaki bato mabe, mpe akómisaki bango bankolo ya mboka.

26 Mpe batunaki mpe balukaki baninga ba Yudasi, mpe bamemaki bango epai ya Bakide, oyo azongiselaki bango mabe, mpe asalelaki bango na nkanda.

+ 27 Bongo ezalaki na mpasi monene na Yisraele, oyo ekokani na yango ezalaki te banda ntango oyo mosakoli moko amonanaki te kati na bango. + 28 Mpo na yango, baninga nyonso ya Yuda bayanganaki mpe balobaki na Yonatane: + 29 Banda ndeko na yo Yudasi akufaki, tozali na moto moko te lokola ye oyo akobima mpo na kobundisa banguna na biso, + mpe Bakide + mpe mpo na kobundisa bato ya ekólo na biso oyo bazali banguna na biso.

30 Sikawa yango wana toponi yo lelo mpo ya kozala mokonzi mpe kapiteni wa biso na esika ya ye, ete okoka kobunda bitumba bya biso.

31 Na ntango wana, Yonatane azwaki bokonzi likoló na ye, mpe atɛlɛmaki na esika ya ndeko na ye Yudasi.

32 Kasi ntango Bakide ayebaki yango, alukaki koboma ye + 33 Bongo Yonatane ná ndeko na ye Simona ná bato nyonso oyo bazalaki elongo na ye, bamonaki yango, bakimaki na esobe ya Tekoe, mpe batɛlɛmisaki bahema na bango pembeni ya mai ya etima Asfare. + 34 Bakide asosolaki yango, apusanaki pene na Yordani elongo na mampinga na ye nyonso na mokolo ya sabata. + 35 Nzokande Yonatane atindaki ndeko na ye Yoane, kapitɛni ya bato, mpo na kobondela baninga na ye Banabate, + mpo bátika na bango pusu na bango, oyo ezalaki mingi.

36 Nzokande bana ba Jambri babimaki o Medaba, mpe bakangaki Yoane, mpe biloko binso na ye, mpe bakendaki elongo na yango. + 37 Nsima na yango, nsango eyaki epai ya Yonatane mpe Simona ndeko na ye, ete bana ya Jambri basalaki libala monene, mpe bazalaki komema mwasi ya libala longwa na Nadabata na engbunduka monene, lokola mwana mwasi ya moko ya bankumu minene ya Kanana. + 38 Yango wana bakanisaki Yoane ndeko na bango, + mpe bamataki mpe bamibombaki na nse ya lopango ya ngomba.

39 Wapi batombolaki miso, mpe batalaki, mpe, tala, ezalaki na makelele mingi mpe makalo monene: mpe mobali ya libala abimaki, mpe baninga na ye mpe bandeko na ye, mpo na kokutana na bango na mingongo, mpe na bibɛtɛli ya miziki, mpe na bibundeli mingi. + 40 Bongo Yonatane ná bato oyo bazalaki elongo na ye batɛlɛmaki mpo na kobundisa bango longwa na esika oyo balalaki na esika ya kobombana, mpe babomaki bango na ndenge wana, + lokola bato mingi bakweaki bakufi, mpe batikali bakimaki na ngomba, mpe bakamataki bango nyonso biloko oyo bapunzaki na bango.

69 Yango wana asilikaki mingi na bato ba nkuna baye bapesaki ye toli ya koya o mboka, lokola abomaki mingi ya bango, mpe akanaki kozonga o mboka ya yemei.

70 Yango Yonatana ayebaki boyebi, atindaki bantoma epai na ye, mpo na nsuka asala kimia elongo na ye, mpe abikisa bango bakangami.

71 Likambo liye andimaki, mpe asalaki engebene na masengi ma ye, mpe alapaki ndai epai ya ye ete akosala ye mabe te mikolo minso ya bomoi bwa ye.

72 Yango wana ezongisaki epai ya ye bakangami baye azwaki kala libanda lya mboka ya Yudea, azongaki mpe akendeki nzela ya ye o mboka ya yemei, mpe ayaki lisusu te o kati ya ndelo ya bango.

73 Boye mopanga esilaki na Yisraele, kasi Yonatane afandaki na Makmas, mpe abandaki koyangela bato; mpe abomaki bato bazangi Nzambe na Yisalaele.

MOKAPO YA 10 1 Na mbula nkama na ntuku motoba, Alesandala, mwana ya Antioke, nkombo na ye Epiphane, amataki mpe azwaki Ptolémée, mpo bato bayambaki ye, oyo ayangelaki kuna.

2 Nzokande ntango mokonzi Demetrio ayokaki yango, ayanganisaki limpinga monene mpenza, mpe abimaki kobunda na ye mpo na kobunda.

3 Lisusu Demetrio atindelaki Yonatane mikanda na maloba ya bolingo, ndenge azalaki kokumisa ye.

4 Pamba té alobaki boye: "Tiká tósala liboso kimya na ye liboso ete asangana na Alesandala mpo na kobundisa biso.

5 Soki te akomikundola mabe manso maye tosalaki na ye, mpe na bandeko ba ye mpe bato ba ye.

6 Yango wana apesaki ye bokonzi ya kosangisa mampinga, mpe kopesa bibundeli, mpo ete akoka kosunga ye na etumba. + 7 Bongo Yonatane ayaki na Yerusaleme mpe atángaki mikanda yango liboso ya bato nyonso mpe ya bato oyo bazalaki na ndako molai.

8 Bango babangaki mingi, ntango bayokaki ete mokonzi apesi ye bokonzi ya koyanganisa mampinga.

9 Yango wana bato ya ndako molai bapesaki bato na bango na boombo epai ya Yonatana, mpe ye apesaki bango epai ya baboti na bango.

10 Esalemi boye, Yonatana afandaki na Yelusaleme, mpe abandaki kotonga mpe kobongisa engumba.

11 Mpe atindaki basali batonga bifelo mpe ngomba ya Siona mpe zingazinga na mabanga ya karé mpo ya bokasi; mpe basalaki bongo. + 12 Bongo bapaya, oyo bazalaki na bandako makasi oyo Bakide atongaki, bakimaki; + 13 Na boye ete moto na moto alongwaki na esika na ye, mpe akendaki na mboka na ye.

14 Kaka na Betesura, bato mosusu oyo batikaki Mibeko mpe Mibeko, batikalaki kimia, mpo ezalaki esika na bango ya kokima.

15 Nzokande, ntango mokonzi Alesandala ayokaki bilaka oyo Demetrio atindelaki Yonatane.

16 Alobi: "Tokokuta moto mosusu ya ndenge wana? sikoyo yango wana tokomisa ye moninga na biso pe confédéré.

17 Likolo lya eye akomaki mokanda, mpe atindaki yango epai ya ye, engebene na maloba maye, kolobaka: 18 Mokonzi Alesandala atindeli ndeko na ye Yonatane mbote.

19 Toyoki yo, ete ozali moto ya nguya monene, mpe tokoki kozala moninga na biso.

20 Yango wana sikawa lelo totindi yo ozala nganga-nzambe monene ya ekolo ya yo, mpe kobengama moninga wa mokonzi; (mpe na yango atindaki ye elamba ya motane-bulé mpe motole ya wolo:) mpe kosɛnga yo ozwa eteni na biso, mpe obatela boninga na biso. + 21 Bongo na sanza ya nsambo ya mbula nkama na ntuku motoba, na fɛti ya bahema, Yonatane alataki elamba mosantu, mpe ayanganisaki mampinga mpe apesaki bibundeli mingi.

22 Ntango Demetrio ayokaki yango, ayokaki mawa mingi mpe alobaki ete: 23 Tosali nini, ete Alesandala apekisi biso tósala boninga na Bayuda mpo na komipesa makasi?

24 Nakokoma lisusu epai ya bango maloba ma bolendisi, mpe nakolaka bango lokumu mpe makabo, ete nakoka kozwa lisalisi lya bango.

25 Atindelaki bango boye: Mokonzi Demetrio atindeli bato ya Bayuda mbote.

26 Nzokande bobateli mayokani elongo na biso, mpe bokobaki o boninga bwa biso, kosangana te elongo na bayini ba biso, toyoki boye, mpe tosepeli.

27 Yango wana sikawa bokoba naino kozala sembo epai ya biso, mpe tokofuta bino malamu mpo ya makambo bozali kos ala mpo ya biso, 28 Mpe akopesa bino ba immunités ebele, pe akopesa bino mbano.

29 Mpe sikawa nakosikola bino, mpe mpo na bino nabimisi Bayuda banso, na mpako, mpe na mimeseno ya mungwa, mpe na mpako ya motole, 30 Mpe uta na eye esengeli ngai kozwa mpo ya ndambo ya misato to momboto, mpe ndambo ya mbuma ya nzete, nabimisi yango uta lelo, ete bakokamata te o mboka ya Yudea, to ya baguvɛrnema misato oyo ebakisami na yango libanda ya mboka ya Samaria mpe ya Galile, banda lelo mpo na libela.

+ 31 Tiká ete Yelusaleme ezala mosantu mpe na bonsomi, + ná ndelo na yango, banda na ndambo ya zomi mpe mpako.

32 Mpe na ntina ya linɔ́n gi oyo ezali na Yelusaleme, napesi bokonzi likoló na yango, mpe napesi nganga-nzambe monene, ete akoka kotya kati na yango bato oyo akopona mpo na kobatela yango. + 33 Lisusu, nazali kosikola Bayuda mokomoko, oyo bamemamaki na boombo longwa na mokili ya Yudea, na eteni nyonso ya bokonzi na ngai, mpe nalingi ete bakonzi na ngai nyonso bálimbisa mpako ya bangɔmbɛ na bango.

34 Lisusu nalingi ete bafɛti nyonso, mpe sabata, mpe basanza ya sika, mpe mikolo ya lokumu, mpe mikolo misato yambo ya elambo, mpe mikolo misato nsima ya elambo ekozala nyonso ya bozangisi mpe bonsomi mpo ya Bayuda banso na bokonzi bwa ngai.

35 Lisusu, moto moko te akozala na bokonzi ya komikotisa to ya kobebisa moko na bango na likambo moko boye.

36 Nalingi lisusu, ete bakomisami o ntei ya mampinga ma mokonzi, mibali soko nkóto ntuku misato ya Bayuda, oyo bakopesa bango lifuti, lokola ezali ya mampinga manso ma mokonzi. + 37 Mpe na kati na bango bamosusu bakotiama na bisika makasi ya mokonzi, oyo bamosusu bakotiama na makambo ya bokonzi, oyo ezali ya kotyela motema: mpe nalingi ete bakɛngɛli mpe baguvɛrnɛrɛ na bango bázala na bango moko, mpe bázala na bomoi nsima na bango mibeko na bangomei, kutu lokola mokonzi atindaki o mboka ya Yudea. + 38 Mpe na ntina na baguvɛrnema misato oyo ebakisami na Yudea longwa na mboka ya Samaria, tiká ete básangana na Yudea, mpo bátángama lokola bato oyo bazali na nse ya bokonzi moko, + mpe bákangama te mpo na kotosa bokonzi mosusu longola kaka oyo ya nganga-nzambe monene. + 39 Mpo na Ptolémée mpe mabele oyo etali yango, nazali kopesa yango lokola likabo ya ofele na esika mosantu na Yerusaleme mpo na mbongo oyo esengeli mpo na esika mosantu. + 40 Lisusu, napesaka mbula na mbula shekele ya palata nkóto zomi na mitano (15 000) na mikanda ya mokonzi na bisika oyo ezali. + 41 Mpe mbongo nyonso oyo eleki, oyo bakonzi bafutaki te lokola na ntango ya kala, banda sikoyo ekopesama epai ya misala ya tempelo. + 42 Mpe longola yango, shekele ya palata nkóto mitano (5 000), oyo bazwaki na mikanda oyo basalelaka na tempelo mbula na mbula, + kutu biloko yango ekobima, + mpamba te ezali mpo na banganga-nzambe oyo basalaka mosala.

43 Mpe banso banso bazali baye bakimi o tempelo o Yelusaleme, to bazalaka o kati ya bonsomi bwa yango, kozalaka na nyongo epai ya mokonzi, to mpo ya likambo lisusu, tika bango bazala na bonsomi, mpe manso maye bazali na yango o bokonzi bwa ngai. + 44 Mpo mosala ya kotonga mpe kobongisa misala ya esika mosantu ekopesama na ba comptes ya mokonzi.

45 Iyo, mpe mpo ya botongi ya bifelo bya Yelusaleme, mpe bokasi bwa yango nzinganzinga, misolo mikopesama libanda lya ba comptes ya mokonzi, lokola lisusu mpo ya botongi ya bifelo o Yudea.

46 Sikawa ntango Yonatana mpe bato bayokaki maloba maye, bapesaki lokumu te epai ya bango, mpe bayambaki yango te, zambi bamikundolaki bobe bonene boye asalaki o Yisalaele; mpo anyokolaki bango makasi mpenza. + 47 Kasi Alesandala basepelaki mingi, + mpamba te azalaki moto ya liboso oyo abondelaki kimya ya solosolo elongo na bango, + mpe bazalaki na boyokani elongo na ye ntango nyonso. + 48 Bongo mokonzi Alesandala ayanganisaki mampinga minene, mpe atyaki kaa liboso ya Demetrio. + 49 Mpe nsima wana bakonzi mibale basanganaki na etumba, mampinga ya Demetrio bakimaki, kasi Alesandala alandaki ye, mpe alongaki bango. + 50 Mpe akobaki etumba makasi mpenza tii moi elalaki.

51 Na nsima, Alesandala atindaki bantoma na Ptolemee mokonzi ya Ezipito na nsango oyo emonisi ete:

+ 52 Mpo ete nazongi lisusu na bokonzi na ngai, mpe nafandi na kiti ya bokonzi ya bankɔkɔ na ngai, mpe nazwi bokonzi, mpe nakweisaki Demetrius, mpe nazongisi mboka na biso; + 53 Mpo na kosangana na ye na etumba, ye ná mampinga na ye babulunganaki na biso, mpe tofandi na kiti ya bokonzi ya bokonzi na ye. + 54 Sikoyo, tósala boyokani ya boninga elongo, mpe tópesa ngai sikoyo mwana na yo ya mwasi mpo azala mwasi na yo. + 55 Bongo Ptolemee mokonzi ayanolaki mpe alobaki ete: “Esengo na mokolo oyo ozongaki na mokili ya bankɔkɔ na yo mpe ofandaki na kiti ya bokonzi ya bokonzi na bango.”

56 Mpe sikawa nakosala epai ya yo, lokola okomi: bokutana na ngai na Ptolémée, ete tokoka komonana; mpo nakobala mwana na ngai ya mwasi epai na yo engebene na mposa na yo. + 57 Bongo Ptolémée abimaki na Ezipito elongo na Cléopâtre mwana na ye ya mwasi, mpe bakómaki na Ptolémée na mbula nkama na ntuku mwambe na mibale (177).

58 Esika mokonzi Alesandala akutanaki na ye, apesaki ye mwana na ye ya mwasi Cléopâtre, mpe akumisaki libala na ye na Ptolémée na nkembo monene, lokola lolenge ya bakonzi ezali.

59 Nzokande mokonzi Alesandala akomelaki Yonatana, ete aya kokutana na ye.

60 Ye akendaki na lokumu epai ya Ptolémée, epai akutanaki na bakonzi mibale, mpe apesaki bango mpe baninga na bango palata mpe wolo, mpe makabo mingi, mpe azwaki boboto na miso na bango. + 61 Na ntango wana, bato mosusu ya maladi ya Yisraele, bato ya bomoi mabe, bayanganaki mpo na kofunda ye, + kasi mokonzi alingaki koyoka bango te.

62 Iyo koleka yango, mokonzi atindaki kolongola bilamba na ye, mpe kolata ye bilamba ya motane-bulé: mpe basalaki bongo. + 63 Mpe afandisaki ye ye moko, mpe alobaki na bankumu na ye ete: “Bókende elongo na ye na katikati ya engumba, mpe bósakola ete moto moko te amilelalela na ye mpo na likambo moko te, mpe ete moto moko te atungisa ye mpo na likambo moko boye.” .

64 Nzokande ntango bafundi na ye bamonaki ete akumisami engebene na esakola, mpe balati bilamba ya motane-bulé, bakimaki bango nyonso. + 65 Bongo mokonzi akumisaki ye, mpe akomaki ye na kati ya baninga na ye ya minene, mpe akómisaki ye mokonzi, mpe mosangani ya bokonzi na ye.

66 Na nsima, Yonatane azongaki na Yelusaleme na kimya mpe na esengo.

67 Lisusu na kati ya; Mobu nkama na ntuku na ntuku mitano (500) Demetrio mwana ya Demetrio ayaki na Krete na mokili ya bankɔkɔ na ye.

68 Tango mokonzi Alesandala ayokaki koyebisa, ayokaki mawa, mpe azongi o Antiokia. + 69 Bongo Demetrio akómisaki Apollone + guvɛrnɛrɛ ya Selosiria mokonzi na ye, + oyo ayanganisaki limpinga monene, + mpe atyaki kaa na Jamania, + mpe atindaki Yonatane nganganzambe monene. + 70 Yo moko omitombolaka liboso na biso, mpe nazali kos ɛka ngai na kotyola mpo na yo, mpe kofinga ngai: mpe mpo na nini ozali komikumisa nguya na yo mpo na biso na bangomba?

71 Sikoyo, soko otie motema na makasi na yo moko, kita epai na biso na elanga ya patatalu, mpe kuna tómeka likambo yango elongo.

72 Tuna mpe yekola nani nazali, mpe batikali baye bazwi eteni ya biso, mpe bakoyebisa yo ete lokolo na yo ezali na makoki te ya kokima o mboka ya bangomei.

73 Yango wana sikawa okokoka te kowumela bakumbi mpunda mpe nguya enene boye o patatalu, wapi ezali libanga te to libanga ya mabanga te, to esika ya kokima te. + 74 Bongo ntango Yonatane ayokaki maloba wana ya Apolonie, akómaki na makanisi na ye, mpe aponaki mibali nkóto zomi, abimaki na Yerusaleme, epai Simona ndeko na ye akutanaki na ye mpo na kosalisa ye.

75 Mpe atɛlɛmisaki bahema na ye liboso ya Yope. bato ya Yope bakangaki ye libanda ya engumba, mpamba te Apollone azalaki na basoda ya basoda kuna. + 76 Bongo Yonatane azingaki yango, mpe bato ya engumba bakɔtisaki ye na kobanga.

77 Eyango ntango Apollonius ayokaki, akamataki bato nkoto misato ya bampunda, elongo na limpinga linene lya bato batambolaka makolo, mpe akendaki o Azotus lokola moto moko oyo azalaki kosala mobembo, mpe na yango abendaki ye libanda o kati ya patatalu. mpo azalaki na motángo monene ya bato oyo batambolaka na mpunda, oyo azalaki kotyela bango motema. + 78 Bongo Yonatane alandaki ye tii na Azote, epai basoda basanganaki na etumba.

79 Nzokande Apollone atikaki basoda nkóto moko oyo batambolaka na mpunda na esika ya kobombana.

80 Mpe Yonatana ayebaki ete ezalaki na esika ya kobombana nsima na ye; mpo bazingaki na kati ya limpinga lya ye, mpe babwakaki mbeli na bato, uta ntongo kino mpokwa. + 81 Kasi bato batɛlɛmaki kaka ndenge Yonatane apesaki bango mitindo, mpe bongo bampunda ya banguna elɛmbaki. + 82 Bongo Simona abimisi limpinga na ye, mpe atyaki bango na bato oyo batambolaka na makolo, (mpo bato oyo batambolaka na mpunda basili) oyo babulunganisamaki na ye, mpe bakimaki. + 83 Bato oyo batambolaka na mpunda mpe, bapalanganaki na elanga, bakimaki na Azote, mpe bakendaki na Betedagone, tempelo ya ekeko na bango, mpo na libateli. + 84 Kasi Yonatane apelisaki mɔtɔ na Azoto, + mpe bingumba oyo ezalaki zingazinga na yango, mpe azwaki biloko na bango oyo epunzamaki; mpe tempelo ya Dagone, elongo na baoyo bakimaki na kati na yango, atumbaki na mɔtɔ.

85 Boye batumbamaki mpe babomamaki na mopanga penepene na bato nkoto mwambe.

86 Mpe uta kuna Yonatana alongolaki limpinga lya ye, mpe atyaki kaa na Ascalone, wapi bato ba engumba babimaki, mpe bakutanaki na ye na lolendo monene.

87 Nsima na yango, Yonatane ná mampinga na ye bazongaki na Yelusaleme, bazalaki na biloko nyonso oyo bapunzaki.

88 Ntango mokonzi Alesandala ayokaki makambo oyo, akumisaki Yonatane lisusu. + 89 Mpe atindelaki ye mokaba moko ya wolo, + ndenge esengeli kopesama na baoyo bazali na makila ya mokonzi.

MOKAPO YA 11 1 Mpe mokonzi ya Ezipito ayanganisaki limpinga monene, lokola zelo oyo elalaki na libongo ya mbu, mpe masuwa mingi, mpe atambolaki na bokosi mpo na kozwa bokonzi ya Alesandala, mpe kosangana na yango na oyo ya ye.

2 Na yango, abandaki mobembo na ye na Espagne na kimia, bongo bato ya bingumba bafungoli ye, mpe bakutanaki na ye, mpo mokonzi Alesandala apesaki bango mitindo ete básala bongo, mpamba te azalaki bokilo na ye. + 3 Nzokande ntango Ptolemee akɔtaki na bingumba, atyaki moko na moko na bango etuluku moko ya basoda mpo na kobatela yango.

4 Mpe ntango apusanaki penepene na Azote, balakisaki ye tempelo ya Dagone oyo ezikisamaki, mpe Azote mpe bibembe na yango oyo ebebisamaki, mpe bibembe biye bibwakama libanda mpe biye atumbaki na etumba; mpo basalaki bitunga na bango o nzela wapi asengelaki koleka. + 5 Bayebisaki mokonzi makambo nyonso oyo Yonatane asalaki, + mpo apesa ye foti. + 6 Bongo Yonatane akutanaki na mokonzi na lolendo mingi na Yope, + epai bapesakina mbote mpe balandaki.

7 Na nsima, Yonatane akendaki elongo na mokonzi na ebale oyo babengi Eleutherus, azongaki lisusu na Yerusaleme. + 8 Mokonzi Ptolémée, lokola azwaki bokonzi ya bingumba pembenipembeni ya mbu tii na Seleusia na libongo ya mbu, akanisaki makanisi mabe mpo na kotɛmɛla Alesandala.

+ 9 Na yango, atindaki bantoma epai ya mokonzi Demetriusi, mpe alobi ete: “Yaka, tósala boyokani kati na biso, mpe nakopesa yo mwana na ngai ya mwasi oyo Alesandala azali na ye, mpe okoyangela na bokonzi ya tata na yo.

10 Mpo nayamboli ete napesaki mwana mwasi wa ngai epai ya ye, mpo alukaki koboma ngai.

11 Boye apesaki ye mabe, mpo azalaki na mposa ya bokonzi na ye.

12 Yango wana azwaki mwana na ye ya mwasi epai na ye, mpe apesaki ye epai ya Demetrio, mpe atikaki Alesandala, boye ete koyina na bango eyebana polele. + 13 Bongo Ptolemee akɔtaki na Antiokia, + epai atyaki mitole mibale na motó na ye, motole ya Azia mpe ya Ezipito.

14 Na eleko wana, mokonzi Alesandala azalaki na Cilicia, mpamba te bato oyo bafandaki na bisika yango batombokelaki ye. + 15 Kasi ntango Alesandala ayokaki likambo yango, ayaki kobunda na ye, + mpe mokonzi Ptolemee abimisaki mampinga na ye, mpe akutanaki na ye na nguya moko ya nguya, mpe akimaki ye.

16 Bongo Alesandala akimaki na Arabie mpo na kobatela ye; kasi mokonzi Ptolemee atombolamaki; 17 Zabdiele Moarabe alongolaki motó ya Alesandala mpe atindaki yango epai ya Ptolemee.

18 Mokonzi Ptolemee akufaki mpe na mokolo ya misato na nsima, mpe baoyo bazalaki na bisika makasi babomaki bango na bango.

19 Na nzela yango, Demetrio ayangelaki na mbula nkama na ntuku nsambo na nsambo. + 20 Na ntango yango, Yonatane ayanganisaki bato oyo bazalaki na Yudea mpo na kozwa ndako molai oyo ezalaki na Yerusaleme. + 21 Bongo bato ya kobanga Nzambe bayaki, oyo bayinaki bato na bango moko, bakendaki epai ya mokonzi mpe bayebisaki ye ete Yonatane azingaki ndako molai.

22 Yango eyokaki, asilikaki, mpe mbala moko alongwaki, ayaki epai ya Ptolémée, mpe akomeli Yonatana, ete azinga ndako molai te, kasi aya koloba na ye na Ptolémée na lombangu mpenza. + 23 Nzokande Yonatane, ntango ayokaki yango, apesaki mitindo ete bázinga yango, + mpe aponaki mikóló mosusu ya Yisraele mpe banganga-nzambe, mpe amikɔtisaki na likama; 24 Mpe azwaki palata mpe wolo, mpe bilamba, mpe makabo ndenge na ndenge, mpe akendaki epai ya Ptolémée epai ya mokonzi, epai azwaki ngɔlu na miso na ye. + 25 Mpe ata bato mosusu oyo bazangi Nzambe na kati ya bato bazalaki komilela mpo na ye. + 26 Nzokande mokonzi abondelaki ye ndenge bato oyo bazalaki liboso na ye basalaki liboso, + mpe atombolaki ye na miso ya baninga na ye nyonso.

27 Mpe asimbaki ye na bonganganzambe monene, mpe na lokumu inso oyo azalaki na yango liboso, mpe apesaki ye lokumu o ntei ya baninga ba ye bakonzi. + 28 Bongo Yonatane as ɛngaki mokonzi ete alongola Yudea mpako te, ndenge moko mpe na baguvɛrnema misato, ná mboka ya Samalia. mpe alakaki ye talanta nkama misato.

29 Bongo mokonzi andimaki, mpe akomelaki Yonatane mikanda na ntina na makambo oyo nyonso nsima ya lolenge oyo. + 30 Mokonzi Demetriuse atindeli ndeko na ye Yonatane mpe epai ya ekólo ya Bayuda.

31 Totindi bino awa kopi ya mokanda moye tokomaki epai ya ndeko wa biso Lasthenes etali bino, ete bokoka komona yango.

32 Mokonzi Demetrio atindeli tata na ye Lastenese mbote.

33 Tozali na mokano ya kosala malamu epai ya bato ya Bayuda, oyo bazali baninga na biso, mpe kobatela mayokani elongo na biso, mpo na bolingi malamu na bango epai na biso.

34 Yango wana tondimi bango ndelo ya Yudea, elongo na baguvɛrnema misato ya Aferema mpe ya Lida mpe ya Ramateme, oyo ebakisami na Yudea uta na mboka ya Samaria, mpe makambo manso matali bango, mpo ya bato banso baye bazali kopesa mbeka na Yelusaleme. na esika ya bafutami oyo mokonzi azalaki kozwa epai na bango mbula na mbula liboso uta na mbuma ya mabele mpe ya banzete.

35 Mpe lokola mpo ya biloko bisusu biye bizali bya biso, bya zomi mpe mimeseno etali biso, lokola lisusu mabulu ya mungwa, mpe mpako ya motole, oyo esengeli na biso, tobimisi yango na bango nyonso mpo ya bopemi na bango.

36 Mpe eloko moko te ya eye ekolongolama uta ntango eye mpo ya libela.

37 Sikoyo tala ete osala kopi ya makambo maye, mpe tika yango epesamela Yonatana, mpe etia yango likolo ya ngomba esantu na esika ya komonana. + 38 Nsima na yango, ntango mokonzi Demetriusi amonaki ete mokili ezali kimya liboso na ye, + mpe ete batɛmɛlaki ye te, atindaki mampinga na ye nyonso, moto na moto na esika na ye, longola kaka bituluku mosusu ya bapaya, oyo ayanganisamaki na bango bisanga bya bapakano: yango wana mampinga manso ma batata ba yeye bayinaki ye. + 39 Lisusu, ezalaki na Trifone moko, oyo azalaki liboso na esika ya Alesandala, oyo amonaki ete basoda nyonso bazalaki koimaima mpo na Demetrio, + akendaki epai ya Simalke Moarabe oyo abokolaki Antioke mwana ya Alesandala. + 40 Mpe apesaki ye mpasi mpo na kobikisa ye elenge Antiochus oyo, ete akoka koyangela na esika ya tata na ye: bongo ayebisaki ye nyonso oyo Demetrio asalaki, mpe ndenge bato na ye ya etumba bazalaki koyinana na ye, mpe kuna atikalaki ntango molai eleko. + 41 Na ntango yango, Yonatane atindaki bato epai ya Mokonzi Demetriusi ete abwaka bato ya ndako molai na Yerusaleme mpe baoyo bazalaki na bandako makasi, mpo babundisaki Yisraele. + 42 Bongo Demetrio atindaki bato epai ya Yonatane mpe alobi ete: “Nakosala kaka boye te mpo na yo mpe bato na yo, kasi nakokumisa yo mpe ekólo na yo mingi, soki libaku epesi yo.”

43 Sikawa bongo okosala malamu, soko otindi ngai bato mpo na kosunga ngai; mpo nguya na ngai nyonso elongwi epai na ngai.

44 Yonatane atindaki ye mibali ya makasi nkóto misato na Antiokia, mpe ntango bakómaki epai ya mokonzi, mokonzi asepelaki mingi mpo na boyei na bango. + 45 Nzokande baoyo bazalaki bato ya engumba bamisanganaki na katikati ya engumba, na motángo ya bato nkóto nkama moko na ntuku mibale (120,000), mpe balingaki koboma mokonzi.

46 Yango wana mokonzi akimaki o kati ya lopango, kasi bango ba mboka babatelaki banzela ya engumba, mpe babandaki kobunda. + 47 Bongo mokonzi abengaki Bayuda mpo na kos ɛnga lisalisi, + bango nyonso bayaki epai na ye mbala moko, mpe bapalanganaki na engumba yango, mokolo wana babomaki bato nkóto nkama moko (10 000). + 48 Lisusu, batyaki mɔtɔ na engumba, + mpe bazwaki biloko mingi oyo bapunzaki mokolo wana, mpe babikisaki mokonzi. + 49 Bongo ntango bato ya engumba bamonaki ete Bayuda bazwi engumba yango ndenge balingaki, mpiko na bango ekiti. + 50 Pesá biso kimya, mpe Bayuda bátika kobundisa biso ná engumba.

51 Na yango babwakaki mandoki ma bango, mpe basalaki kimia; mpe Bayuda bakumimaki o miso mya mokonzi, mpe o miso mya bango banso bazalaki o bokonzi bwa ye; mpe bazongaki o Yelusaleme, na biloko binene. + 52 Bongo mokonzi Demetrio afandaki na kiti ya bokonzi ya bokonzi na ye, mpe mokili ezalaki kimya liboso na ye.

53 Nzokande amimonisaki na nyonso oyo azalaki koloba, mpe amilongolaki na Yonatane, mpe apesaki ye mbano te engebene na matomba maye azwaki epai na ye, kasi atungisaki ye makasi mpenza.

54 Nsima na yango, Trifone azongaki, ná mwana moke Antioke, oyo ayangelaki mpe alataki motole. + 55 Bongo bato nyonso ya etumba bayanganaki epai na ye, baoyo Demetrius abenganaki, mpe babundaki na Demetrio, oyo apesaki mokɔngɔ mpe akimaki.

56 Lisusu Trefone akangaki bangando, mpe alongaki Antiokia.

57 Na ntango wana elenge Antiochus akomelaki Yonatane, alobi: "Nazali kondimisa yo na bonganga-nzambe monene, mpe naponi

yo mokonzi ya baguvɛrnema minei, mpe ozala moko ya baninga ya mokonzi." + 58 Likolo na yango atindaki ye bambɛki ya wolo mpo na kosalela yango, mpe apesaki ye ndingisa ya komɛla na wolo, mpe kolata bilamba ya motane-bulé, mpe kolata bokangami ya wolo. + 59 Ndeko na ye Simona mpe akómisaki kapitɛni banda na esika oyo babengi Eskalye ya Tilo tii na ndelo ya Ezipito. + 60 Bongo Yonatane abimaki mpe alekaki na bingumba oyo ezalaki na ngámbo mosusu ya mai, mpe basoda nyonso ya Siri bayanganaki epai na ye mpo na kosalisa ye.

61 Uta kuna, akendaki na Gaza, kasi bato ya Gaza bakangaki ye libanda; yango wana akangaki epai ya yango, mpe atumbaki bibembe bya yango na moto, mpe apunzaki yango. + 62 Na nsima, ntango bato ya Gaza babondelaki Yonatane, + ayokani na bango na kimya, + mpe akangaki bana mibali ya bankumu na bango mpo bákanga bango, + mpe atindaki bango na Yerusaleme, + mpe alekaki na mboka + tii na Damasi. + 63 Nzokande Yonatane ayokaki ete bakonzi ya Demetrio bakómaki na nguya monene na Kadesi, + oyo ezali na Galile, mpe balingi kolongola ye na mboka.

64 Akendaki kokutana na bango, mpe atikaki Simona ndeko na ye na mboka. + 65 Bongo Simona atyaki kaa na Betesura mpe abundisaki yango ntango molai, mpe akangaki yango.

66 Kasi balingaki kozala na kimia elongo na ye, oyo apesaki bango, mpe nsima babimisaki bango uta kuna, mpe bazwaki engumba, mpe batyaki lisongani ya basoda kati na yango. + 67 Mpo na Yonatane ná limpinga na ye, batɛlɛmaki na mai ya Genesare, epai kuna ntango mosusu na ntɔngɔ bazalaki kokɔtisa bango tii na patatalu ya Nasore.

68 Mpe, tala, limpinga lya bapaya bakutanaki na bango o patatalu, baye, batiaki bato na esika ya kobombana mpo ya ye o bangomba, bayaki bangomei kobunda na ye. + 69 Bongo ntango bato oyo balalaki na esika ya kobombana batɛlɛmaki na bisika na bango mpe basanganaki na etumba, bato nyonso oyo bazalaki na ngámbo ya Yonatane bakimaki; + 70 Bongo ata moko te kati na bango atikalaki, longola kaka Matatia mwana ya Abisalome mpe Yudasi mwana ya Kalafi, bakapitɛni ya mampinga.

71 Bongo Yonatane apasolaki bilamba na ye, mpe abwakaki mabele na motó na ye, mpe abondelaki.

72 Na sima abalukaki lisusu na etumba, akimaki bango, mpe bongo bakimaki.

73 Sikawa ntango bato ba yemei baye bakimaki bamonoki yango, babalukaki lisusu epai na ye, mpe elongo na ye balandaki bango kino na Kade, kutu kino na bahema na bangomei, mpe kuna batiaki kaa. + 74 Na mokolo wana, bato soki nkóto misato (3 000) babomamaki na bikólo mosusu, kasi Yonatane azongaki na Yerusaleme.

MOKAPO YA 12 1 Nzokande, ntango Yonatane amonaki ete ntango wana ezali kosalela ye, aponaki mibali mosusu, mpe atindaki bango na Loma, mpo na kondimisa mpe kozongisa sika boninga oyo bazalaki na yango elongo na bango.

2 Atindaki mpe mikanda epai ya Balacedemonia, mpe na bisika mosusu, mpo na ntina yango.

3 Bongo bakendaki o Loma, mpe bakotaki o kati ya senate, mpe balobi: "Nganga-monene Yonatane, mpe bato ba Bayuda, batindi biso epai na bino, mpo na nsuka bosengeli kozongisa sika boninga, oyo bozalaki na yango elongo na bango, mpe boyokani , lokola na ntango ya kala.

4 Likolo ya yango Baloma bapesaki bango mikanda epai ya baguvɛrnɛrɛ ya bisika nyonso ete bámema bango na mokili ya Yudea na kimya.

5 Mpe oyo ezali kopi ya mikanda miye Yonatana akomelaki Balasedemoni.

+ 6 Yonatane nganga-nzambe monene + ná mikóló ya ekólo + ná banganga-nzambe + mpe Bayuda mosusu, + bandeko na bango batindelaki Balasedemoni + mbote. + 7 Ezalaki na mikanda oyo etindamaki na ntango ya kala epai ya nganga-nzambe monene ya Dalio, oyo ayangelaki na ntango wana kati na bino, mpo na komonisa ete bozali bandeko na biso, lokola kopi oyo ekomami awa emonisi yango.

8 Na ntango wana Onias abondelaki ambasadɛrɛ oyo atindamaki na lokumu, mpe azwaki mikanda, oyo esakolamaki mpo na boyokani mpe boninga.

9 Na yango, biso mpe, atako tozali na mposa ya ata moko te ya makambo oyo, ete tózala na mikanda mosantu ya Makomami na maboko na biso mpo na kobɔndisa biso.

10 Nzokande nameki kotinda epai ya bino mpo ya bozongeli bondeko mpe boninga, noki tokoma bapaya epai ya bino mpenza: mpo ete ntango molai eleki uta botindaki epai ya biso.

11 Na yango, ntango nyonso na ntango nyonso, na bafɛti na biso, mpe na mikolo mosusu ya malamu, tomikundoli bino na bambeka oyo tozali kopesa, mpe na mabondeli na biso, lokola makanisi ezali, mpe lokola esengeli biso kokanisa likolo ya bandeko na biso.

12 Mpe tosepeli mpenza na lokumu na bino.

13 Mpo na biso moko, tokutanaki na mikakatano minene mpe bitumba na ngambo nyonso, mpo ete bakonzi oyo bazali zingazinga na biso babundi na biso.

14 Nzokande, tolingaki kozala mpasi te mpo na bino, to mpo na basusu kati na baninga na biso mpe baninga na biso, na bitumba oyo.

15 Mpo tozali na lisalisi uta na lola oyo ezali kosunga biso, boye lokola tobikisami na banguna na biso, mpe bayini na biso bamememi na nse ya makolo.

16 Mpo na yango toponaki Numenius mwana ya Antiochus, mpe Antipatere mwana ya Yasona, mpe totindaki bango epai ya Baloma, mpo na kozongisa sika boninga oyo tozalaki na yango elongo na bango, mpe boyokani ya kala.

17 Topesaki bango mpe mitindo ete bakende epai ya bino, mpe bapesa bino mbote mpe bapesa bino mikanda na biso na ntina ya bozongisi sika ya bondeko na biso.

18 Yango wana sikawa bokosala malamu kopesa biso eyano na yango.

19 Mpe eye ezali kopi ya mikanda miye Oniares atindaki. + 20 Areuse mokonzi ya Balacédemonie apesaki nganga-nzambe monene Onias mbote.

21 Emonani na mokanda ete Balacedemonia ná Bayuda bazali bandeko, mpe bazali na libota ya Abrahama.

22 Sikawa bongo, lokola eye eyei na boyebi bwa biso, bokosala malamu kokoma epai ya biso bomengo bwa bino.

23 Tokomeli bino lisusu, ete bibwele mpe biloko bya bino ezali ya biso, mpe ya biso ezali ya bino Topesi etinda yango wana bantoma ba biso bapesa bino lapolo na boye. + 24 Nzokande, ntango Yonatane ayokaki ete bankumu ya Demebius bayaki kobunda na ye na mampinga monene koleka liboso. + 25 Alongwaki na Yerusaleme mpe akutanaki na bango na mokili ya Amathi, + mpo apesaki bango esika ya kopema te mpo bákɔta na mboka na ye.

26 Atindaki mpe banɔngi epai ya bahema na bango, oyo bayaki lisusu, mpe bayebisaki ye ete baponamaki mpo na koya likolo na bango na eleko ya butu. + 27 Yango wana, ntango moi elalaki, Yonatane atindaki bato na ye bákɛngɛla mpe bázala na bibundeli, + mpo butu mobimba bázala pene ya kobunda. + 28 Kasi ntango banguna bayokaki ete Yonatane mpe bato na ye bamibongisaki mpo na etumba, babangaki, mpe baninganaki na mitema na bango, mpe bapelisaki mɔtɔ na kaa na bango.

29 Nzokande Yonatane ná bato na ye bayebaki yango te tii na ntɔngɔ, mpo bamonaki miinda ezali kopela.

30 Bongo Yonatane alandaki bango, kasi azwaki bango te, mpo bakatisaki ebale Eleutheruse.

+ 31 Yango wana Yonatane abalukaki epai ya Baarabe, oyo babengami Bazabade, mpe abɛtaki bango, mpe azwaki biloko na bango. + 32 Mpe alongwaki kuna, akómaki na Damasi, mpe alekaki na mboka mobimba. + 33 Simona mpe abimaki, mpe alekaki na mboka tii na Ascalone, + mpe na bisika oyo ezalaki pembenipembeni na yango, epai abalukaki epai na Yopa, mpe alongaki yango.

34 Mpo ayokaki ete bakopesa bokangami epai ya baye bazwaki eteni ya Demetrius; yango wana atiaki garnison moko kuna mpo ya kobatela yango.

35 Nsima na yango, Yonatane azongaki lisusu na ndako, mpe abengisaki mikóló ya bato, asololaki na bango mpo na kotonga bandako makasi na Yudea. + 36 Mpe kokómisa bifelo ya Yelusaleme likoló, mpe kotombola ngomba monene kati na ndako molai mpe engumba, mpo na kokabola yango na engumba, ete ezala kaka yango moko, ete bato bakoka kotɛka to kosomba na kati na yango te. + 37 Likolo na yango bayanganaki mpo na kotonga engumba, mpamba te eteni ya efelo oyo ezalaki epai ya ebale na ngámbo ya ɛsti ekweaki, mpe babongisaki esika oyo babengaki Kafenata. + 38 Simona mpe atɛlɛmisaki Adida na Sefela, mpe akómisaki yango makasi na baporte mpe na bifelo.

39 Nzokande, Terifone akendaki mpo na kozwa bokonzi ya Azia, mpe koboma Antiochus mokonzi, mpo ete atya motole na motó na ye moko.

40 Nzokande abangaki ete Yonatane akopesa ye nzela te, mpe ete akobunda na ye; yango wana alukaki nzela ndenge nini akokanga Yonatana, ete akoka koboma ye. Bongo alongwaki, mpe akómaki na Betsana. + 41 Bongo Yonatane abimaki mpo na kokutana na ye elongo na mibali nkóto ntuku minei (40 000) oyo baponaki mpo na etumba, mpe akómaki na Betesana.

42 Nzokande, ntango Trefone amonaki Yonatane ayaki na nguya monene boye, azwaki mpiko te ya kosembola lobɔkɔ na ye na ye; 43 Kasi ayambaki ye na lokumu, mpe apesaki ye longonya epai ya baninga ba ye banso, mpe apesaki ye makabo, mpe atindaki bato ba ye ba etumba bazala na botosi epai ya ye, lokola epai ya yemei.

44 Alobi lisusu na Yonatane ete: “Mpo na nini omemi bato oyo nyonso na mpasi monene boye, mpamba te etumba ezali te kati na biso?” + 45 Yango wana tindá bango sikawa lisusu na ndako, + mpe poná bato moke mpo na kozela yo, + mpe oya elongo na ngai na Ptolémée, + mpo nakopesa yo yango, + mpe mampinga mosusu ya makasi mpe mampinga, + mpe bato nyonso oyo bazali na mokumba. mpo na ngai, nakozonga mpe nakokende: mpo oyo ezali ntina ya koya na ngai.

46 Bongo Yonatane andimaki ye, asalaki ndenge atindaki ye, mpe atindaki basoda na ye, bakendaki na mokili ya Yudea. + 47 Mpe na ye moko abatelaki kaka mibali nkóto misato, + kati na bango atindaki bato nkóto mibale na Galilai, mpe nkóto moko bakendaki elongo na ye. + 48 Ntango kaka Yonatane akɔtaki na Ptolémée, bato ya Ptolémée bakangaki baporte mpe bakangaki ye, mpe bato nyonso oyo bayaki elongo na ye babomaki na mopanga. + 49 Na nsima, atindaki Trifone ebele ya bato oyo batambolaka na makolo mpe batambwisi mpunda na Galile mpe na patatalu monene, mpo na koboma etuluku nyonso ya Yonatane.

50 Kasi ntango bayebaki ete Yonatane ná bato oyo bazalaki elongo na ye bakangami mpe babomamaki, balendisanaki; mpe bakendaki penepene, bamilengela mpo na kobunda.

51 Bongo bango baye balandaki bango, kososolaka ete bamibongisi mpo na kobunda mpo na bomoi bwa bango, bazongaki nsima. + 52 Yango wana bango nyonso bakómaki na mokili ya Yudea na kimya, + mpe kuna balelaki Yonatane mpe bato oyo bazalaki elongo na ye, mpe babangaki mingi; yango wana Yisalaele banso basalaki kolela monene.

+ 53 Bongo bikólo nyonso oyo ezalaki zingazinga na ntango wana balukaki koboma bango, + mpo balobaki ete: “Bazali na kapitɛni te, + mpe moto moko te mpo na kosalisa bango.”

MOKAPO YA 13 + 1 Simo ayokaki ete Trifone ayanganisi mampinga monene mpo na kobundisa mokili ya Yudea mpe kobebisa yango.

2 Mpe amonoki ete bato bazalaki na koningana mpe na bobangi monene, amataki o Yelusaleme, mpe ayanganisaki bato esika moko; 3 Mpe apesaki bango elendiseli, kolobaka ete: “Bino moko boyebi makambo minene oyo ngai, bandeko na ngai, mpe ndako ya tata na ngai, tosali mpo na mibeko mpe esika mosantu, bitumba mpe mpasi oyo tomoni. + 4 Mpo na yango bandeko na ngai nyonso babomami mpo na Yisraele, mpe natikali kaka ngai moko.

5 Na yango, ezala mosika na ngai, ete nabikisa bomoi na ngai moko na ntango nyonso ya mpasi, mpo naleki bandeko na ngai te. + 6 Na ntembe te, nakozongisa mabe na ekólo na ngai, + mpe esika mosantu, + mpe basi na biso mpe bana na biso, + mpo bapakano nyonso bayangani mpo na koboma biso na motema mabe mpenza.

7 Sikawa ntango kaka bato bayokaki maloba maye, molimo na bango esekwi. + 8 Mpe bayanolaki na mongongo makasi: “Okozala mokambi na biso na esika ya Yudasi mpe Yonatane ndeko na yo.”

9 Bunda bitumba bya biso, mpe nyonso, opesi biso mitindo, yango tokosala. + 10 Bongo ayanganisaki bato nyonso ya etumba, + mpe asalaki mbangu mpo na kosilisa bifelo ya Yelusaleme, + mpe akómisaki yango makasi zingazinga.

11 Lisusu atindaki Yonatane mwana ya Abisalome ná nguya moko monene na Yopa.

12 Bongo Trefone alongwaki na Ptolémaus na nguya monene mpo na kobundisa mokili ya Yudea, mpe Yonatane azalaki elongo na ye na basoda.

13 Kasi Simona atɛlɛmisaki bahema na ye na Adida, na ngámbo mosusu ya patatalu.

14 Nzokande, ntango Trefone ayebaki ete Simona asekwi na esika ya ndeko na ye Yonatane, mpe alingi kosangana na ye na etumba, atindaki bamemi-nsango epai na ye.

15 Nzokande tozali na Yonatane ndeko na yo na bokangami, ezali mpo na mbongo oyo azali na nyongo ya bomengo ya mokonzi, mpo na mosala oyo epesamaki na ye.

16 Yango wana sikawa tinda talanta nkama moko ya palata, mpe bana babali babale ba ye mpo ya bokangami, ete ekoka kotombokela biso te, mpe tokotika ye akende.

17 Simo, ata amonoki ete bazalaki koloba na ye na bokosi, atindelaki ye mbongo mpe bana, noki te akomemela ye moko koyina monene ya bato.

18 Nani akoki koloba ete: “Lokola natindelaki ye mbongo ná bana te, yango wana Yonatane akufi.” + 19 Bongo atindaki bango bana + mpe talanta nkama moko (100): + Nzokande, Trifone azalaki kosala bilamba te mpe alingaki kotika Yonatane akende te.

20 Mpe nsima na yango, Tirifone ayaki kobundisa mboka, mpe kobebisa yango, kobalukaka zingazinga na nzela oyo ememaka na Adora: kasi Simona mpe mampinga na ye batambolaki mpo na kobundisa ye na bisika nyonso, epai nyonso oyo azalaki kokende. + 21 Nzokande bato oyo bazalaki na ndako molai batindaki bamemi-nsango epai ya Trefone, mpo akende mbangu epai na bango pembeni ya esobe, mpe atinda bango bilei. + 22 Yango wana, Tirifone abongisaki bato na ye nyonso oyo batambolaka na mpunda mpo báya na butu wana. Bongo alongwaki, mpe akómaki na mboka ya Galaade.

23 Mpe ntango akómaki pene na Baskama, abomaki Yonatane, oyo akundamaki kuna.

24 Na nsima, Trefone azongaki mpe akendaki na mokili na ye.

+ 25 Bongo atindaki Simona mpe akamataki mikuwa ya ndeko na ye Yonatane mpe akundaki yango na Modine, engumba ya bankɔkɔ na ye.

26 Mpe Yisraele mobimba balelaki ye mingi, mpe balelaki ye mikolo mingi. + 27 Simona mpe atongaki monima likoló ya lilita ya tata na ye mpe ya bandeko na ye, mpe atombolaki yango likoló mpo bato bámona yango, na mabanga oyo bakatá na nsima mpe liboso.

28 Lisusu, atɛlɛmisaki bapiramide nsambo, moko na mosusu, mpo na tata na ye, mpe mama na ye mpe bandeko na ye minei.

29 Mpe na maye asalaki mayele mabe, nzinganzinga na yango atyaki makonzí minene, mpe likolo ya makonzí yango asalaki bibundeli na bango nyonso mpo na bokundoli ya libela, mpe na masuwa ya bibundeli maymamaki, ete bakoka komonana na bato banso oyo bazali kotambola na mbu .

30 Oyo ezali lilita eye asalaki o Modini, mpe etelemi naino kino lelo.

31 Nzokande, Terifone akosaki elenge mokonzi Antioke, mpe abomaki ye. + 32 Mpe ayangelaki na esika ya ye, mpe amilakisaki motole ya mokonzi ya Azia, mpe amemeki mpasi monene likolo lya mboka. + 33 Na nsima, Simona atongaki bisika makasi na Yudea, mpe azingaki yango lopango na bandako milai mpe na bifelo minene mpe na baporte mpe na bifelo, mpe atyaki bilei na kati. + 34 Lisusu, Simona aponaki bato, mpe atindaki epai ya Mokonzi Demetrio, + mpo na nsuka apesa mokili yango etumbu, mpamba te makambo nyonso oyo Trifone asalaki ezalaki ya kopunza.

35 Mokonzi Demetrio ayanolaki mpe akomelaki ye boye: + 36 Mokonzi Demetriuse atindeli Simona nganga-nzambe monene + mpe moninga ya bakonzi, + lokola mpe epai ya mikóló mpe ekólo ya Bayuda.

37 Motole ya wolo, mpe elamba ya motane, eye botindaki epai ya biso, tozwi: mpe tomilenge mpo ya kosala kimia ya makasi elongo na bino, iyo, mpe mpo ya kokoma epai ya bakonzi ba biso, mpo ya kondimisa bokangami boye topesaki.

38 Mpe mayokani manso tosalaki elongo na bino makotelema; mpe bisika ya makasi, maye botongi, makozala ya bino. + 39 Mpo na bokɛngi to mbeba nyonso oyo esalemi tii lelo, tozali kolimbisa yango mpe mpako ya motole, oyo bozali na nyongo na biso.

40 Mpe tala baoyo babongi kati na bino mpo na kozala na lopango na biso, tika bongo kokomisa nkombo, mpe tika ete kimia ezala kati na biso. + 41 Boye ekanganeli ya bikólo elongolamaki na Yisraele na mbula nkama na ntuku nsambo. + 42 Bongo bato ya Yisraele babandaki kokoma na bisaleli na bango mpe na mikanda na bango: “Na mbula ya liboso ya Simona nganga-nzambe monene, guvɛrnɛrɛ mpe mokambi ya Bayuda.” + 43 Na mikolo yango, Simona atyaki kaa na Gaza mpe azingaki yango zingazinga; asalaki lisusu moteur ya bitumba, mpe atyaki yango pembeni ya engumba, mpe abetaki linɔ́n gi moko boye, mpe azwaki yango.

44 Mpe baye bazalaki na moteur bapumbwaki o engumba; yango wana mobulu monene ebimaki na engumba. + 45 Bongo bato ya engumba bapasolaki bilamba na bango, + mpe bamataki na bifelo elongo na basi mpe bana na bango, mpe bagangaki na mongongo makasi, + mpe babondelaki Simona ete apesa bango kimya.

46 Mpe balobaki: “Salá biso te engebene na mabe na biso, kasi engebene na ngolu na yo.”

47 Bongo Simona ayokaki motema na bango, mpe abundisaki bango lisusu te, kasi abenganaki bango libanda ya engumba, mpe apetolaki bandako oyo bikeko ezalaki, mpe bongo akɔtaki na kati na yango na banzembo mpe na matɔndi.

48 Iyo, atiaki mbindo inso libanda lya yango, mpe atiaki bato ba lolenge loye baye bakobatela mobeko, mpe asalaki yango makasi koleka ndenge ezalaki liboso, mpe atongaki o kati na yango esika ya kofanda mpo ya yemei.

49 Bango mpe ba linɔ́n gi o Yelusaleme babombamaki na bokasi mpenza, ete bakokaki te kobima, to kokende o mboka, to kosomba, to koteka: yango wana bazalaki na mpasi mingi mpo ya bozangi bilei, mpe motango monene ya bango bakufaki na nzela ya nzala.

50 Bongo babelelaki Simona, kobondela ye azala na bomoko elongo na bango. mpe ntango alongolaki bango uta kuna, apetolaki ndako molai na bosoto. + 51 Mpe akɔtaki na kati na yango na mokolo ya ntuku misato na misato ya sanza ya mibale na mbula nkama na ntuku nsambo na moko, na matɔndi, na bitape ya nzete ya mbila, na nzɛnzɛ, na bacymbale, na ba violes, na banzembo, mpe na banzembo: mpo kuna abebisamaki monguna monene uta na Yisalaele.

52 Apesaki mpe ete mokolo yango ebatelama mbula na mbula na esengo. Lisusu, ngomba ya Tempelo oyo ezalaki pembeni ya ndako molai, akómisaki yango makasi koleka ndenge ezalaki, mpe afandaki kuna elongo na etuluku na ye.

53 Mpe ntango Simona amonaki ete Yoane mwana na ye azalaki moto ya mpiko, akómisaki ye kapitɛni ya mampinga nyonso; mpe afandaki o Gazela.

MOKAPO YA 14 1 Na mbula nkama na zomi na mibale na mibale, mokonzi Demetrio ayanganisaki mampinga na ye, mpe akendaki na Media mpo na kozwa lisalisi mpo na kobunda na Trifone. + 2 Nzokande, ntango Arsake, mokonzi ya Perse mpe ya Mede, ayokaki ete Demetrio akoti na ndelo na ye, atindaki moko ya bankumu na ye azwa ye na bomoi. + 3 Ye akendaki kobundisa mampinga ya Demetrio, + mpe akangaki ye, mpe amemaki ye na Arsase, + oyo batyaki ye na mokɛngɛli. + 4 Mpo na mokili ya Yudea, oyo ezalaki na kimya mikolo nyonso ya Simona; mpo alukaki bolamu bwa ekolo ya ye na boye, lokola ete ntango inso bokonzi mpe lokumu bwa ye esepelisaki bango malamu. + 5 Mpe lokola azalaki na lokumu na misala na ye nyonso, ndenge moko mpe na likambo oyo, azwaki Yope lokola esika ya kobombana, mpe akómisaki esika ya kokɔta na bisanga ya mbu.

6 Mpe akolisaki ndelo ya ekolo na ye, mpe azongisi mboka, . + 7 Mpe ayanganisaki motángo monene ya bakangami, mpe azalaki na bokonzi ya Gazera, mpe Betesura, mpe ndako molai, oyo abimisaki mbindo nyonso na yango, mpe moto moko te azalaki kotɛmɛla ye.

8 Bongo balonaki mabele na bango na kimia, mpe mabele epesaki ye mbuma, mpe banzete ya elanga epesaki mbuma na yango. + 9 Mibali ya kala bafandaki nyonso na babalabala, bazalaki kosolola na makambo ya malamu, mpe bilenge mibali balataki bilamba ya nkembo mpe ya bitumba.

10 Apesaki bilei mpo ya bingumba, mpe atyaki kati na yango bibundeli ya ndenge nyonso, boye nkombo na ye ya lokumu eyebanaki kino na nsuka ya mokili. + 11 Asali kimya na mokili, + mpe Yisraele asepelaki na esengo mingi. + 12 Mpo moto na moto afandaki na nse ya nzete na ye ya vinyo mpe na nzete na ye ya figi, + mpe moto moko te azalaki kokata yango.

13 Etikalaki mpe te o mboka mpo ya kobunda na bango: iyo, bakonzi bangomei bakweyisamaki o mikolo iye.

14 Lisusu alendisaki bato nyonso ya bato na ye oyo bakitisamaki. mpe moto nyonso oyo atyolaka mobeko mpe moto mabe alongolaki. + 15 Akómisaki esika mosantu kitoko, + mpe abakisaki bambɛki ya tempelo.

16 Nzokande, ntango bayokaki na Loma mpe na Sparta ete Yonatane akufi, bayokaki mawa mingi.

17 Kasi ntango kaka bayokaki ete ndeko na ye Simona akómi nganga-nzambe monene na esika na ye, mpe ayangelaki mboka mpe bingumba oyo ezali na kati.

18 Bakomeli ye na bitando ya motako, mpo na kozongisa boninga mpe boyokani oyo basalaki na bandeko na ye Yudasi mpe Yonatane.

19 Mikanda yango etangamaki liboso ya lisangá na Yelusaleme.

20 Mpe eye ezali kopi ya mikanda miye Balasedemoni batindaki; Bakonzi ya Balacédemonie, elongo na engumba, epai ya Simo nganga-nzambe monene, mpe mikóló, banganga-nzambe, mpe bato oyo batikali na bato ya Bayuda, bandeko na biso, batindi mbote.

21 Bantoma oyo batindamaki epai ya bato na biso bapesaki biso nkembo mpe lokumu na bino.

22 Mpe bakomisaki makambo maye balobaki o likita lya bato na lolenge eye; Numenius mwana ya Antiochus, mpe Antipatere mwana ya Yasona, bantoma ya Bayuda, bayaki epai na biso mpo na kozongisa sika boninga oyo bazalaki na yango elongo na biso.

23 Mpe esepelisaki bato koyamba bato na lokumu, mpe kotia kopi ya bantoma na bango na mikanda ya bato banso, mpo na nsuka bato ya Balacedemonie bakoka kozala na bokundoli bwa yango: lisusu tokomeli kopi ya yango epai ya Simon nganganzambe monene .

24 Nsima na yango, Simona atindaki Numenius na Loma na nguba monene ya wolo ya kilo nkóto moko mpo na kondimisa boyokani elongo na bango.

25 Tango bato bayokaki yango, balobi: "Matɔndi nini tokopesa Simona ná bana na ye?"

26 Mpo ye mpe bandeko ba ye mpe ndako ya tata wa ye batelemisi Yisalaele, mpe babenganaki na etumba banguna ba bango uta na bango, mpe batindisi bonsomi bwa bango. + 27 Bongo bakomaki yango na bitanda ya motako, oyo batyaki likoló ya makonzí na Ngomba Siona. Na mokolo ya zomi na mwambe ya sanza ya Elule, na mbula nkama na ntuku na ntuku mibale na mibale (1550), ezalaki mbula ya misato ya Simona nganga-nzambe monene. + 28 Na Saramele na lisangá monene ya banganga-nzambe, + bato, mpe bakonzi ya ekólo + mpe mikóló ya mboka, bayebisaki biso makambo yango. + 29 Mpo mbala mingi bitumba bizalaki na mboka, oyo mpo na kobatela esika mosantu na bango, mpe mibeko, Simona mwana ya Matatia, ya libota ya Yaribe, elongo na bandeko na ye, bamitiaki na likama, mpe batɛmɛlaki banguna ya ekolo na bango epesaki ekolo na bango lokumu monene; + 30 (Mpo na nsima, Yonatane ayanganisaki ekólo na ye esika moko mpe akómaki nganga-nzambe monene na bango, abakisami na bato na ye. + 31 Banguna na bango bamibongisaki mpo na kobundisa mboka na bango, + mpo bábebisa yango mpe bátya mabɔkɔ na esika mosantu. + 32 Na ntango wana, Simona atɛlɛmaki mpe abundelaki ekólo na ye, + mpe abimisaki biloko na ye moko, + mpe apesaki bibundeli na bato ya mpiko ya ekólo na ye mpe apesaki bango lifuti. + 33 Mpe bakangaki bingumba ya Yudea, elongo na Betesura, oyo ezali na ndelo ya Yudea, epai bibundeli ya banguna ezalaki liboso; kasi atyaki etuluku moko ya basoda ya Bayuda kuna. + 34 Lisusu, akómisaki makasi na Yopa, + oyo ezali likoló ya mbu, + mpe Gazera + oyo ezali na ndelo na Azote, epai banguna bafandaki liboso, + kasi atyaki Bayuda kuna, mpe apesaki bango biloko nyonso oyo ebongi mpo na kobongisa yango.

35 Bongo bato bayemba misala mya Simo, mpe na nkembo nini akanisaki komema ekolo na ye, batiaki ye guvɛrnɛrɛ mpe nganganzambe-mokonzi ya bango, mpo ete asalaki makambo maye manso, mpe mpo ya bosembo mpe bondimi oyo abatelaki epai ya ekolo na ye, mpe mpo ya yango alukaki na lolenge nyonso kotombola bato ba ye. + 36 Mpo na ntango na ye makambo makómaki malamu na mabɔkɔ na ye, na boye ete bapakano balongolamaki na mboka na bango, mpe baoyo bazalaki na engumba ya Davidi na Yerusaleme, oyo bamikómisaki ndako molai, oyo babimaki mpe babebisaki nyonso zingazinga ya esika mosantu, mpe esalaki mpasi mingi na esika mosantu.

37 Kasi atie Bayuda na kati. mpe atombolaki yango mpo ya libateli ya mboka mpe mboka, mpe atombolaki bifelo bya Yelusaleme. + 38 Mokonzi Demetrio akómisaki ye lisusu nganga-nzambe monene engebene makambo yango. + 39 Mpe akómisaki ye moko ya baninga na ye, + mpe akumisaki ye na lokumu monene. + 40 Mpo ayokaki koloba ete Baloma babengaki Bayuda baninga na bango mpe bato ya boyokani mpe bandeko na bango; mpe ete bayambaki bantoma ba Simona na lokumu; + 41 Lisusu ete Bayuda mpe banganga-nzambe basepelaki mingi ete Simona azala guvɛrnɛrɛ mpe nganga-nzambe monene na bango libela, tii ntango mosakoli moko ya sembo akobima; 42 Lisusu ete akozala kapiteni na bango, mpe akokamba esika mosantu, mpo na kotia bango likolo lya misala mya bango, mpe likolo lya mboka, mpe likolo lya bibundeli, mpe likolo lya bibundeli, ete, nalobi, akokamba bokambi bwa esika mosantu; 43 Longola yango, ete moto na moto atosa ye, mpe makomi manso na mboka makomama na nkombo na ye, mpe alata bilamba ya motane-bulé mpe kolata wolo.

44 Lisusu ete ekoki kozala na ndingisa mpo na moko te kati na bato to banganga-nzambe kobuka ata moko ya makambo maye, to kotelemela maloba ma ye, to koyanganisa liyangani moko o mboka libanda lya ye, to kolata bilamba ya motane-bulé, to kolata bokangami ya wolo; 45 Mpe oyo akosalaka ndenge mosusu, to akobuka moko ya makambo maye, akozwa etumbu.

46 Boye esepelaki bato banso kosala na Simon, mpe kosala lokola elobami. + 47 Bongo Simona andimaki likambo oyo, mpe asepelaki mpenza kozala nganga-nzambe monene, + kapitɛni mpe guvɛrnɛrɛ ya Bayuda mpe banganga-nzambe, mpe kobatela bango nyonso. + 48 Bongo bapesaki mitindo ete ekomema yango na bamesa ya motako, mpe ete etyama na kati ya boussole ya esika mosantu na esika moko ya komonana; + 49 Lisusu ete bakopi na yango ebombama na ebombelo ya mosolo, mpo Simona ná bana na ye ya mibali bázwa yango.

MOKAPO YA 15 1 Lisusu Antioke mwana ya Demetrio mokonzi atindaki mikanda longwa na bisanga ya mbu epai ya Simo nganga-nzambe mpe mokonzi ya Bayuda mpe epai ya bato nyonso; + 2 Makambo oyo ezalaki na kati na yango ezalaki boye: Mokonzi Antiochus epai ya Simo nganga-nzambe monene mpe mokonzi ya ekólo na ye, + mpe epai ya bato ya Bayuda.

3 Mpo ete bato mosusu ya bokono bazwi bokonzi bwa batata ba biso, mpe mokano mwa ngai mozali kotelemela yango lisusu, ete nakoka kozongisa yango na esika ya kala, mpe mpo ya yango nasangisi ebele ya basoda ba bapaya elongo, mpe nalengelaki masuwa ya bitumba; + 4 Ntina na ngai mpe ezali ya koleka na mboka, + ete nakoka kozongisa mabe na bato oyo babebisaki yango, + mpe bakómisi bingumba mingi ya bokonzi mpamba.

5 Sikawa bongo nazali kondimisa yo makabo manso maye bakonzi liboso na ngai bapesaki yo, mpe makabo manso longola se bapesaki.

6 Napesi yo ndingisa ya kosala mbongo ya mboka na yo na timbre na yo moko.

7 Mpe lokola etali Yelusaleme mpe esika esantu, tika bango bazala na bonsomi; mpe bibundeli binso biye osalaki, mpe mabanga ma makasi maye otongaki, mpe obombi o maboko ma yo, tika matikala epai ya yo.

8 Mpe soko eloko moko ezali, to ekozala, na ntina ya mokonzi, tika ete elimbisama yo uta ntango eye mpo ya libela.

9 Lisusu, ntango tokozwa bokonzi bwa biso, tokokumisa yo, mpe ekolo na yo, mpe tempelo na yo, na lokumu monene, mpo ete lokumu na yo eyebana na mokili mobimba.

+ 10 Na mbula nkama na ntuku nsambo na minei (177) Antiochus akei na mokili ya bankɔkɔ na ye, + na ntango wana mampinga nyonso esanganaki epai na ye, bongo bato moke batikalaki elongo na Trifone.

11 Yango wana, lokola mokonzi Antiochus alandaki ye, akimaki na Dora, oyo ezali pembenipembeni ya mbu.

12 Mpo amonoki ete matungisi makweli ye mbala moko, mpe ete mampinga ma ye masundolaki ye.

13 Bongo Antiochus atyaki kaa na Dora, azalaki na bato nkóto nkama na ntuku mibale (120 000) mpe basoda ya mpunda nkóto mwambe (8 000).

14 Mpe esilaki kozinga engumba zingazinga mpembeni, mpe kosangana na masuwa penepene na mboka na ngambo ya mbu, atungisaki engumba na mabele mpe na mbu, mpe atikaki te moto moko abima to akota.

15 Na eleko wana, Numenius ná etuluku na ye bautaki na Loma, bazalaki na mikanda epai ya bakonzi mpe mikili; na kati na yango makambo oyo ekomamaki.

16 Lusi, consul ya Baloma epai ya mokonzi Ptolemee, apesi mbote.

17 Bantoma ya Bayuda, baninga na biso mpe bato ya boyokani, bayaki epai na biso mpo na kozongisa boninga mpe boyokani ya kala, batindamaki uta na Simo nganga-nzambe monene mpe epai ya bato ya Bayuda.

18 Mpe bamemaki nguba ya wolo ya kilo nkóto moko.

19 Tomonaki malamu boye kokoma epai ya bakonzi mpe bikolo, ete basala bango mabe te, to kobunda na bango, bingumba bya bango, to bikolo bya bango, to naino kosunga bayini ba bango na bango.

20 Emonanaki mpe malamu mpo na biso kozwa nguba ya bango. + 21 Na yango, soki ezali na bato ya maladi ya maladi oyo bakimaki na mboka na bango epai na bino, bópesa bango na mabɔkɔ ya Simo nganga-nzambe monene, + mpo apesa bango etumbu na kolanda mobeko na bango moko.

22 Akomelaki Demetrio mokonzi, mpe Atalusi, na Ariarate ná Arsace, makambo yango. + 23 Mpe na mikili nyonso mpe na Sampasamesi, + Balacedemonia, + mpe na Delus, + Mindus, Sikiyoni, + Karia, + Samos, mpe na Pamfilia, mpe na Likia, mpe na Halikarnase, mpe na Rodo, mpe na Aradu, mpe na Kose, mpe na Side , na Aradus, na Gortina, na Cnido, na Chypre, na Sirène. + 24 Mpe bakomeli yango bakomeli Simona nganga-nzambe monene. + 25 Bongo Antiochus mokonzi atyaki kaa na Dola na mokolo ya mibale, azalaki kobundisa yango ntango nyonso, mpe kosala mituka, + na nzela yango akangaki Trifone, na boye ete akokaki kobima te mpe kokɔta te.

26 Na ntango wana, Simona atindaki ye mibali nkóto mibale oyo baponami mpo na kosunga ye; palata mpe wolo mpe bibundeli mingi.

27 Nzokande alingaki te koyamba bango, kasi abukaki mayokani manso maye asalaki elongo na ye liboso, mpe akomaki mopaya epai ya ye.

28 Lisusu atindaki Atenobie, moko ya baninga na ye, mpo na kosolola na ye, mpe koloba ete: “Bobombi Yope ná Gazera; elongo na ndako molai oyo ezali na Yerusaleme, oyo ezali bingumba ya bokonzi na ngai.

29 Bandelo mya yango bobebisi, mpe bosali mpasi bonene o mboka, mpe bozwi bokonzi bwa bisika mingi o kati ya bokonzi bwa ngai. + 30 Sikoyo, bóbikisa bingumba oyo bozwi mpe mpako ya bisika oyo bozwi bokonzi na libándá ya ndelo ya Yudea. + 31 To pesá ngai mpo na bango talanta nkama mitano ya palata; mpe mpo ya mabe oyo bosali, mpe mpako ya bingumba, talanta mosusu nkama mitano: soki te, tokoya mpe tokobunda na bino 32 Bongo Athénobie moninga ya mokonzi ayaki na Yerusaleme, mpe ntango amonaki nkembo ya Simona, mpe armoire ya wolo mpe ya palata, mpe ebele ya bato na ye, akamwaki mpe ayebisaki ye nsango ya mokonzi.

+ 33 Bongo Simona ayanolaki na ye: “Tozwi mabele ya bato mosusu te mpe tosimbi mabele ya bato mosusu te, kasi libula ya bankɔkɔ na biso, oyo banguna na biso bazwaki na ndenge ya mabe ntango moko boye.”

34 Yango wana, tozwi libaku, tosimbaka libula ya batata na biso.

35 Mpe lokola ozali kosenga Yope mpe Gazela, ata basalaki mabe mingi epai ya bato o mboka ya biso, nzokande tokopesa yo talanta nkama mpo ya bango. Na yango, Athénobe ayanolaki ye ata liloba moko te; + 36 Nzokande azongaki na nkanda epai ya mokonzi mpe ayebisaki ye maloba wana mpe nkembo ya Simona mpe makambo nyonso oyo amonaki.

37 Na ntango wana, akimaki na masuwa na Trifone, epai ya Orthosias. + 38 Bongo mokonzi atyaki Cendebeus kapitɛni ya libongo ya mbu, mpe apesaki ye limpinga ya bato oyo batambolaka na makolo mpe batambwisi bampunda.

39 Mpe atindaki ye ete alongola limpinga na ye epai ya Yudea; lisusu atindaki ye ete atonga Cedrone, mpe akokanga bikuke, mpe akobunda na bato; kasi mpo na mokonzi ye moko alandaki Trifone. + 40 Bongo Cendebeus akómaki na Jamania mpe abandaki kosilikisa bato mpe kobundisa Yudea, mpe kokanga bato na bolɔkɔ mpe koboma bango. + 41 Mpe ntango atongaki Cedrou, atyaki bato oyo batambolaka na mpunda kuna, mpe limpinga ya bato oyo batambolaka na makolo, mpo básala banzela ya Yudea, ndenge mokonzi apesaki ye mitindo.

MOKAPO YA 16 1 Bongo Yoane ayaki na Gazera, mpe ayebisaki Simo tata na ye makambo oyo Cendebe asali.

2 Yango wana Simo abengaki bana babali babale ba nkutu, Yudasi mpe Yoane, mpe alobaki epai ya bango, Ngai, mpe bandeko ba ngai, mpe ndako ya tata wa ngai, uta bolenge na ngai kino lelo tobundaki na banguna ba Yisalaele; mpe makambo malongi malamu mpenza o maboko ma biso, ete tobikisaki Yisalaele mbala mingi.

3 Kasi sikawa nazali mobange, mpe bino, na ngolu ya Nzambe, bozali na mibu ekoki: bozala na esika ya ngai mpe ndeko mobali wa ngai, mpe bokende kobunda mpo ya ekolo ya biso, mpe lisalisi uta lola ezala elongo na bino.

4 Bongo aponaki o mboka bato nkóto ntuku mibale ya etumba elongo na batambwisi mpunda, baye babimaki kobundisa Cendebeus, mpe bapemaki na butu wana na Modin. + 5 Mpe ntango bazalaki kolamuka na ntɔngɔ, mpe bazalaki kokende na patatalu, bamonaki, limpinga monene ya bato oyo batambolaka na makolo mpe bampunda na mpunda bayaki kobundisa bango. + 6 Bongo ye ná bato na ye batɛlɛmisaki mobulu na bango, mpe ntango amonaki ete bato bazali kobanga koleka ebale ya mai, ye moko alataki liboso, mpe na nsima bato oyo bamonaki ye balekaki nsima na ye. + 7 Asilisaki, akabolaki bato na ye, mpe atyaki batambwisi bampunda na katikati ya bato oyo batambolaka na makolo, mpo bato oyo batambolaka na mpunda ya banguna bazalaki mingi mpenza. + 8 Bongo babɛtaki bakelelo mosantu, + bongo Cendebeus ná limpinga na ye bakimaki, mpe bato mingi kati na bango babomamaki, mpe batikali bakendaki na bango na esika makasi.

9 Na ntango wana ndeko ya Yudasi Yoane azokaki; kasi Yoane alandaki bango kaka, tii akómaki na Cedrone, oyo Cendebe atongaki.

10 Bongo bakimaki kutu kino na bandako milai na bilanga ya Azoto; yango wana atumbaki yango na moto: boye babomamaki na bango soko bato nkoto mibale. Na nsima, azongaki na mokili ya Yudea na kimya.

11 Lisusu, na patatalu ya Yeriko, Ptolémée mwana ya Abubus akómaki kapitɛni, mpe azalaki na palata ná wolo mingi.

12 Mpo azalaki bokilo ya nganga-nzambe monene.

13 Yango wana motema mwa ye kotombolama, akanisaki kozwa mboka epai ya yemei, mpe na yango ayokanaki na bokosi na Simo mpe bana ba ye babali mpo ya kobebisa bango. + 14 Sikawa Simona azalaki kotala bingumba oyo ezalaki na kati ya mboka, mpe azalaki kokeba na molɔngɔ na yango; na ntango wana, ye moko akitaki na Yeriko elongo na bana na ye, Matatia ná Yudasi, na mbula nkama na ntuku nsambo na nsambo, na sanza ya zomi na moko, oyo babengi Sabate. + 15 Mwana ya Abubus ayambaki bango na bokosi na mwa esika ya kobombama, oyo babengi Docus, oyo ye atongaki, asali bango fɛti monene, nzokande abombaki bato kuna. + 16 Bongo ntango Simona ná bana na ye bamɛlaki masanga mingi, Ptolemee ná bato na ye batɛlɛmaki, mpe bazwaki bibundeli na bango, mpe bakómaki na Simona na esika ya fɛti, mpe babomaki ye ná bana na ye mibale ya mibali mpe basaleli na ye mosusu.

17 Na kosalaka yango, asalaki bokosi monene, mpe azongiselaki mabe na bolamu. + 18 Bongo Ptolemee akomaki makambo oyo, mpe atindaki ye epai ya mokonzi, + ete atinda ye limpinga mpo na kosunga ye, mpe abikisa ye mboka mpe bingumba. + 19 Atindi mpe bato mosusu na Gazera mpo na koboma Yoane, + mpe atindaki mikanda epai ya bakonzi ya basoda + mpo báya epai na ye, + mpo bápesa bango palata + mpe wolo mpe mbano.

20 Mpe atindaki basusu mpo na kozwa Yelusaleme, mpe ngomba ya tempelo.

21 Sikawa moko akimaki liboso o Gazera mpe ayebisaki Yoane ete tata wa ye mpe bandeko babali babomamaki, mpe, quoth ye, Ptolemee atindaki mpo na koboma yo mpe. + 22 Tango ayokaki yango, akamwaki mingi: bongo atyaki mabɔkɔ na bato oyo bayaki koboma ye, mpe abomaki bango. mpo ayebaki ete balukaki kotika ye mosika.

23 Na ntina ya misala etikali ya Yoane, mpe bitumba na ye, mpe misala mibongi miye asalaki, mpe botongi ya bifelo oyo asalaki, mpe misala na ye.

24 Tala, eye ekomami o kati ya masolo ya kala ya bonganganzambe bwa ye, uta ntango akomaki nganga-nzambe monene nsima ya tata wa ye.