Quechua - 1st Maccabees

1 kaq RAKI 1 Felipepa churin Alejandro, Macedonia suyumanta lloqsimuq, Persia nacionpa, Media runakunaq reynin Dariota wañuchisqan qhepamanmi, paypa rantinpi kamachikurqan Grecia nacionta.

2 Askha awqanakuykunata ruwaspa, askha kallpasapakunata atipaspa, kay pachapi reykunatapas wañuchirqan.

3 Hinaspan kay pachaq k'uchunkama rirqanku, askha suyukunamantataq qechusqankuta hap'irqanku, chaymi kay pachaqa ch'inlla karqan. chaymantan payqa hatunchasqa karqan, sonqonpas hoqarisqa karqan.

4 Hinaqtinmi Jesusqa huk kallpasapa ejercitota huñuspa, suyukunata, suyukunata, reykunatapas kamachirqan.

5 Chaykuna qhepatataq onqospa wañunanta repararqan.

6 Chhaynaqa, wayna-sipasmantapacha paywan kuska uywasqa, allin qhawarisqa kamachinkunata waqyaspa, kawsashaspa paykunapura qhapaq suyunta t'aqarqan.

7 Chaymi Alejandroqa chunka iskayniyoq wata rey kapurqan, chaymantataq wañupurqan.

8 Kamachiqninkunaqa sapankankun paypa rantinpi kamachikurqanku.

9 Wañusqan qhepamantaq llapanku coronata churakurqanku.

Chhaynatan askha watakuna qhepankuta churinkunapas ruwarqanku, kay pachapitaq mana allinkuna yapakurqan.

10 Paykunamantan lloqsimurqan huk millay saphi Antioco sutiyoq, rey Antiocopa churin Epifanes sutiyoq, paymi Roma llaqtapi rehen kasharqan, paymi rey karqan pachak kinsa chunka qanchisniyoq wata griegokunaq gobiernonpi.

11 Chay p'unchaykunapin Israel nacionmanta millay runakuna lloqsimurqanku, paykunan askha runakunata convencechirqanku: –Rusuychis muyuriqninchispi kaq suyukunawan rimanakuyman, paykunamanta t'aqakusqanchismantapachan sinchita llakikushanchis, nispa.

12 Chaymi kay aparatoqa paykunata kusichirqan.

13 Hinaqtinmi wakin runakunaqa kaypi kashaspanku, reypa kasqanman riranku, reytaq mana judío runakunaq kamachikuyninman hina ruwanankupaq permisota qorqan.

14 Hinaqtinmi paykunaqa Jerusalén llaqtapi ejercicio ruwana wasita hatarichirqanku mana judío runakunaq costumbrenman hina.

15 Hinaspan mana señalasqa karqanku, ch'uya rimanakuyta saqespa, mana judío runakunawan hukllachakurqanku, mana allin ruwaykunata ruwanankupaqtaq vendesqa karqanku.

16 Antiocoq ñawpaqenpi qhapaqsuyun takyasqaña kashaqtinmi, Egipto suyupi kamachikuqta yuyaykurqan, iskay suyukunata kamachinanpaq.

17 Chayraykun Egipto nacionman haykurqan askha runakunawan, carretakunawan, elefantekunawan, caballopi sillakuqkunawan, askha lamar-qochaq soldadokunawan ima.

18 Egipto suyupi rey Tolemewan maqanakurqan, Tolemetaq mancharikuspa ayqekurqan. Askhataqmi k'irisqa wañurqanku.

19 Chhaynapin Egipto hallp’api kallpasapa llaqtakunata hap’ikapurqanku, paytaq qechusqankunata hap’ikapurqan.

20 Antioco Egiptota atipasqan qhepamanmi, pachak tawa chunka kinsayoq watapi kutimurqan, hinaspan askha runakunawan Israelta Jerusalén llaqtatawan maqanakurqan.

21 Santuarioman hatunchakuspa haykuspanku, qorimanta altarta, k'anchayta k'anchayta, llapa vasokunatapas aparqanku.

22 T'anta t'anta, hich'anapaq p'uyñukuna, p'uyñukuna ima mesapi.

Qorimanta inciensokunata, velota, coronata, temploq ñawpaqenpi qorimanta adornokunatapas, llapanta horqorqan.

23 Qolqetapas qoritapas, ancha valorniyoq vasokunatapas hap'irqan, pakasqa qhapaq kaykunatapas hap'irqan.

24 Llapallanta qechuruspanmi, hallp'anman rirqan, hatun wañuchiyta ruwaspa, sinchi hatunchakuspataq rimarirqan.

25 Chayraykun Israel runakunaqa maypi kasqankupi sinchi llakikurqanku.

26 Chaymi kamachikuqkuna, kurak runakunapas waqarqanku, sipaskunapas waynakunapas pisi kallpayapurqanku, warmikunaq sumaq rikch’ayninpas cambiasqa karqanku.

27 Llapa noviokuna waqaqku, casarakuy was ipi tiyaq warmipas sinchi llakisqa kasharqan.

28 Chay hallp'ataq chaypi tiyaqkunapaq astasqa karqan, Jacobpa mirayninpas ch'aqwaywanmi hunt'aykusqa karqan.

29 Iskay wata hunt'akuqtintaq reyqa impuesto cobraq umalliqninta Judá llaqtakunaman kacharqan, paykunan Jerusalén llaqtaman askha runakunawan hamurqanku.

30 Paykunamanmi thak simikunata rimarqan, ichaqa llapanmi q'otusqa karqan, iñiyta qoqtinkutaq qonqaylla llaqtaman urmaykuspa sinchita wañuchirqan, askha Israel runakunatataq ch'usaqyachirqan.

31 Llaqtamanta qechusqankunata hap'ispataq ninawan hap'ichirqan, hinaspan wasinta perqakunatapas tuñichirqan.

32 Warmikunapas wawakunatapas presochaspankun uywakunata hap'ikapurqanku.

33 Chaymantataq Davidpa llaqtanta hatarichirqanku hatun, allin takyasqa perqawan, hatun torrekunawan ima, hinaspan chay llaqtata sayarichirqanku.

34 Hinaqtinmi chay nacionman churaranku huchasapa nacionta, millay runakunata.

35 Chaytataq waqaycharqanku armadurakunawan, mikhunakunawan ima, Jerusalén llaqtamanta saqueokunata huñuspataq chayman churarqanku, chhaynapin sinchi toqllaman tukupurqanku.

36 Chay wasiqa santuarioq contranpi puñunapaqmi karqan, Israel runakunaq millay awqantaqmi karqan.

37 Chhaynapin santuarioq tukuy ladonman mana huchayoq yawarta hich’aykuspanku qhellicharqanku.

38 Chay hinapin Jerusalén llaqtapi tiyaqkunaqa paykunarayku ayqekurqanku, chaymi llaqtata wak llaqtayoq runakunaq tiyananpaq tukupurqan, chaypi naceqkunapaqtaq wak llaqtayoq kapurqan. kikin wawankunan payta saqerparipunku.

39 Ch'inneq wasiqa ch'inneq hinan thunisqa karqan, fiestankunapas llakikuymanmi tukupurqan, samana p'unchaykunan p'enqayman tukupurqan hatunchasqa kayninta pisichasqa.

40 Imaynan hatunchasqan karqan, chay hinallataqmi p'enqayniyoq kayninpas yapakurqan, hatun kayninpas llakikuymanmi tukupurqan.

41 Chaymantapas rey Antíocoqa llapa gobiernonmanmi qelqarqan llapa runakuna huk llaqtalla kanankupaq.

42 Sapanka runan kamachikuyninkunata saqepunan, chhaynapin llapa nacionkunapas reypa kamachisqanman hina rimanakurqanku.

43 Ari, askha Israel runakunapas religionninman ari nispanku, idolokunaman sacrificiota haywarqanku, samana p’unchaytapas qhellicharqanku.

44 Reyqa Jerusalén llaqtaman, Judá llaqtakunamanpas willakuqkunawanmi cartakunata apachirqan, chay nacionpi mana reqsisqa kamachikuykunata kasukunankupaq.

45 Dios yupaychana wasipi ruphachina sacrificiokunata, sacrificiokunata, ukyana sacrificiokunatapas hark'aychis. Samana p'unchawkunata, raymi p'unchawkunatapas qhellichanankupaqmi.

46 Ch'uya cheqastapas ch'uya llaqtatapas qhellichaychis.

47 Altarkunata, Arboledakunata, idolokunaq capillonkunatawan sayarichiy, khuchi aychata, qhelli animalkunatawan sacrificiota haywaychis.

48 Chhaynapin wawankuta mana señalasqata saqenqaku, tukuy imaymana qhelli ruwaykunawan, qhelli ruwaykunawan ima, millay sonqoman tukuchinqaku.

49 Kamachikuy simita qonqaspa llapan kamachikuykunata cambiankuman.

50 Pipas reypa kamachisqanman hina mana ruwayta munaqqa wañupunanmi nispa niran.

51 Hinallataqmi Jesusqa llapa gobiernonman carta qelqarqan, hinaspan llapa runakunata umallikunata churarqan, Judá llaqtakunata kamachirqan sacrificiota haywanankupaq.

52 Hinaqtinmi askha runakuna paykunaman huñunakurqanku, kamachikuy simita saqeq runakunata. chhaynataq chay hallp’api mana allinkunata ruwaranku;

53 Hinaspan Israel runakunata qarqoranku pakasqa cheqaskunaman, maymanpas ayqekuspanku yanapachikunankupaq.

54 Casleu killapa chunka phisqayoq p’unchayninpi, pachak tawa chunka phisqayoq watapi, ch’usaq millay millay mikhunata altar patapi churarqanku, idolo altarkunatataq ruwarqanku Judá suyuntinpi llapa ladonpi.

55 Wasinku punkukunapi, callekunapipas inciensota ruphachiqku.

56 Kamachikuy Simipi tarisqanku librokunata llik’ispa ninawan ruphachirqanku.

57 Pipas testamento librota tariqtinkupas, kamachikuy simiman hap'ipakuq kaqtinpas, reypa kamachikuyninmi karqan wañuchinankupaq.

58 Chay hinatan paykunaqa sapa killa Israel runakunaman kamachikurqanku, llaqtakunapi llapa runakunaman.

59 Qhepa iskay chunka phisqayoq p’unchaypin Diospa altarninpi kaq idolo altarpi sacrificiota haywarqanku.

60 Kamachikusqanman hinan wakin warmikunata wañuchirqanku, paykunan wawankuta señalarqanku.

61 Hinaqtinmi wawachakunata kunkankuman warkuspanku, wasinkutapas fusilwan wataranku, señalaqkunatataq wañuchiranku.

62 Israel llaqtapi askha runakunan ichaqa mana ima qhelli kaqtapas mana mikhunankupaq yuyaykurqanku.

63 Chayraykun aswan allinqa wañuranku, ch'uya rimanakuyta ama qhellichanankupaq, ch'uya rimanakuytapas ama qhellichanankupaq.

64 Israel runakunata sinchita phiñakurqanku.

2 kaq RAKI 1 Chay p'unchaykunapin Joaribpa mirayninmanta sacerdote Simeonpa churin Juanpa churin Matatias Jerusalén llaqtamanta hatarirqan, hinaspan Modin llaqtapi tiyarqan.

2 Paypa pichqa churinkunam karqa Juanan, Cadis sutiyuq.

3 Simón; Thassi sutiyuq: 4 Judas sutiyoqmi karqan Macabeo.

5 Eleazar, Avaran sutiyoq, Jonatantaq Afo sutiyoq.

6 Judá llaqtapi, Jerusalén llaqtapipas Diospa contranpi rimasqankuta rikuspa.

7 Paytaq nirqan: ¡Ay! imanaqtintaq nacerqani kay millay llaqtaypa, ch’uya llaqtatawan rikuspa, chaypi tiyanaypaq, awqaq makin man qosqa kaqtin, ch’uya cheqastaq wak llaqtayoq runakunaq makinman qosqa kaqtin?

8 Yupaychana wasinqa mana hatunchasqa runa hinan kapun.

9 K'ancharishaq vasonkunan preso apasqa kanku, wawachankunapas callekunapin wañuchisqa kanku, waynankunapas awqanpa espadanwan.

10 ¿Mayqen naciontaq gobiernonpi mana parteyoqchu karan, qechusqankunatapas mana qechuran?

11 Llapan adornokunan qechusqa kashan; libre warmimantaqa kamachimanmi tukupun.

12 Hinataq, qhawariychis, santuarionchis, sumaq kayninchispas, hatunchayninchispas, thunisqaña kashan, mana judío runakunataq qhellicharqanku.

13 Chhaynaqa, ¿imapaqtaq kawsasun?

14 Matatias churinkunapiwan p'achankuta llik'ikuspa saco p'achawan p'achakuspa sinchita waqarqanku.

15 Chaykamataq reypa oficialninkuna, runakunata hatarinankupaq tanqaqkuna, Modin llaqtaman hamurqanku, sacrificiota ruwanankupaq.

16 Askha Israel runakuna paykunaman hamuqtinkun Matatias churinkunapiwan huñunakurqanku.

17 Hinaqtinmi reypa umallinkunaqa Matatiasta niranku: –Qanmi kay llaqtapi kamachikuq, allin qhawarisqa, hatun runa kanki, churinkunawan wawqe-panakunawan kallpachasqataqmi kanki.

18 Kunantaq ñawpaqta hamuspa reypa kamachikuyninta hunt'ay, imaynan llapa suyukunapas ruwarqanku hinata, arí, hinallataq Judá runakunapas, hinallataq Jerusalén llaqtapi qhepakuqkunapas

amigokuna, qanpas wawaykikunapas qolqewan qoriwan, askha premiokunawan ima hatunchasqa kankichis.

19 Matatiastaq kunkawan kutichispa nirqan: –Reypa kamachisqan nacionkunaña payta kasukuspanku, sapankanku ñawpa taytankuq religionninmanta t'aqakuspa kamachikuyninkunata aceptaqtinkupas.

20 Chaywanpas ñoqapas churiykuna, wawqeykunawanmi ñawpa taytanchiskunaq rimanakuyninman hina purisaqku.

21 Dios amayachun kamachikuy simita, kamachikuy simikunatapas saqenanchista.

22 Noqaykuqa manan reypa nisqanta uyarisaqkuchu, religionniykumanta ripunaykupaq, paña ladomanpas, lloq'e ladomanpas.

23 Kay simikunata rimaspa ripuqtintaq, huknin judío llapa runakunaq qayllanpi hamurqan Modinpi kaq altarpi sacrificiota haywananpaq, reypa kamachisqanman hina.

24 Chayta rikuspan Matatias sinchita rawrarirqan, riendanpas khatatatarqan, manataqmi juicioman hina phiñakuyninta rikuchiyta atirqanchu.

25 Reypa kamachisqan runatapas sacrificiota haywanankupaq obligaqmi chay tiempopi wañuchirqan, altartapas thunirqan.

26 Salompa churin Zambrita hina Finees hina Diospa kamachikuy siminta tukuy sonqowan ruwarqan.

27 Matatiastaq hatun kunkawan llaqtantinpi qaparirqan: —Pipas kamachikuy simita tukuy sonqowan rimaspa rimanakuyta hunt'aq chayqa, qatikuchun, nispa.

28 Chaymi payqa churinkunapiwan orqokunaman ayqekurqanku, hinaspan llaqtapi llapa kaqninkunata saqerparirqanku.

29 Hinaqtinmi askha runakuna chanin juzgasqa kayta maskhaqkuna ch’inneqman uraykamurqanku chaypi tiyanankupaq.

30 Paykunapas, wawankunapas, warminkupas. uywankutapas; Paykunaman ñak'ariykuna astawan yapakusqanrayku.

31 Reypa kamachinkunaman, Davidpa llaqtanpi Jerusalén llaqtapi ejercitokunamanpas willaqtinkun, wakin runakuna reypa kamachikuyninta p’akispa ch’inneqpi pakasqa cheqaskunaman uraykamusqankuta.

32 Askha runakunata qatiparqanku, hap'ispataq paykuna contra campamentota churarqanku, samana p'unchaytaq paykuna contra maqanakurqanku.

33 Paykunataq nirqanku: –Kunankama ruwasqaykichisqa aypachun. lloqsimuychis, reypa kamachisqanman hina ruwaychis, hinan kawsankichis, nispa.

34 Paykunan ichaqa nirqanku: –Manan lloqsimusaqkuchu, nitaqmi reypa kamachisqantapas hunt'asaqkuchu samana p'unchayta qhellichanaykupaq, nispa.

35 Chaymi paykunaman usqaylla maqanakuyta qorqanku.

36 Ichaqa manan paykunata kutichirqankuchu, manataqmi rumitapas wikch'urqankuchu, nitaq pakakusqanku cheqaskunatapas hark'arqankuchu.

37 Hinaqtinmi ichaqa niran: –Llapanchismi mana huchayoq kaspa wañusun, hanaq pachapas kay pachapas sut'inchawasunmi mana allinta wañuchiwasqanchista, nispa.

38 Hinaqtinmi samana p’unchaypi paykuna contra maqanakuspanku, warminkuta, wawankuta, uywankutawan, waranqa runakunata wañuchirqanku.

39 Matatias amigonkunapiwan chayta entiendespankun sinchita llakikurqanku.

40 Hukninmi hukta nirqan: –Llapanchis wawqenchiskunaq ruwasqanman hina ruwasun, manataq wak suyukunawan kawsayninchispaq kamachikuyninchispaqpas maqanakusunchu chayqa, usqhayllan kay pachamanta saphichawasun, nispa.

41 Hinaqtinmi chay tiempopi kamachikurqanku: –Pipas samana p'unchaypi ñoqaykuwan maqanakuq hamuqtinqa paywanmi maqanakusaqku, nispa. manataqmi llapanchispas wañusunchu, pakallapi wañuchisqa wawqenchiskuna hinaqa.

42 Hinaqtinmi Israel nacionpa kallpasapa assia runakunan Jesusman hamuranku.

43 Llapa qatiykachasqa kaspanku ayqekuqkunapas paykunamanmi hukllawakurqanku, hinaspan paykunaq hark'asqan karqanku.

44 Hinaqtinmi paykunaqa huñunakuspa huchasapa runakunata phiñakuspanku, millay runakunata phiñakuspa maqarqanku.

45 Matatias amigonkunapiwan muyuykuspanku altarkunata thunirqanku.

46 Israel nacionpa costanpi mana señalasqa wawakunata tarispankuqa, kallpawanmi señalakuqku.

47 Paykunapas hatunchakuq runakunata qatiparqanku, chaymi paykunaq makinpi llank’ayqa allintapuni puririrqan.

48 Chaymi paykunaqa kamachikuy simita mana judío runakunaq makin manta, reykunaq makinmantawan kutichipurqanku, manataqmi saqerqankuchu huchasapata atipananta.

49 Matatias wañunan p'unchay qayllaykamuqtintaq churinkunata nirqan: –Kunanqa hatunchakuyninpas, anyakuypas kallpachasqañan, chinkay pachapas, phiñakuy phiñakuypas.

50 Chhaynaqa, churiykuna, Kamachikuy Simita tukuy sonqowan ruwaychis, ñawpa taytaykichispa rimanakuyninraykutaq kawsayniykichista qoychis.

51 Yuyariychis, ñawpa taytanchiskunaq tiemponkupi ima ruwasqankuta; chhaynatan hatun yupaychayta, wiñay-wiñaypaq sutitapas chaskinkichis.

52 ¿Manachu Abrahamta wateqaypi hunt'aqta tarirqanku, chaninpaqtaq yuparqanku?

53 Sasachakuypi tarikuspan Joseqa kamachikuy simita hunt’arqan, chaymi Egipto nacionpa señoran kapurqan.

54 Taytanchis Finees, tukuy sonqowan tukuy sonqowan llank’aspa, wiñaypaq sacerdote kanankupaq rimanakuyta chaskirqan.

55 Jesusqa chay simita hunt’asqanraykun Israel nacionpi juez kananpaq churasqa karan.

56 Calebqa congregacionpa ñawpaqenpi testigo kasqanmanta, chay allpapa herencian chaskisqanmanta.

57 Davidqa khuyapayakuq kasqanraykun wiñaypaq qhapaq suyu kamachikuy tiyananta hap’ikapurqan.

58 Eliasmi hanaq pachaman apasqa karqan Kamachikuy Simita tukuy sonqowan munasqanrayku.

59 Ananías, Azarias, Misaelpiwan, iñisqankurayku, nina rawraymanta qespichisqa karqanku.

60 Danielqa mana huchayoq kasqanraykun leonkunaq siminmanta qespichisqa karqan.

61 Chhaynatataq yuyaykunkichis tukuy pachakunapi, mana pipas paypi hap’ipakuqqa atipasqa kananta.

62 Chay hinaqa, ama manchakuychischu huchasapa runaq rimasqanta, paypa k'anchariyninqa wanu hinallataq kurukuna hinan kanqa.

63 Kunan p’unchaymi hoqarisqa kanqa, paqarintaq mana tarisqachu kanqa, ñut’u allpanman kutipusqanrayku, yuyayninpas mana imaman tukupusqanrayku.

64 Chhaynaqa, qankuna churiykuna, kallpasapa kaychis, hinaspataq kamachikuy simiq rantinpi runakunata rikuchikuychis; Chaywanmi hatunchasqa kankichik.

65 Yachanin wawqeykichis Simón allin yuyayniyoq kasqanta, payta uyariychispuni.

66 Judas Macabeotaq wayna-sipasmantapacha atiyniyoq kallpasapa karqan, paymi umalliykichis kachun, hinaspa runakunaq maqanakuyninpi maqanakuchun.

67 Llapallan Kamachikuy Simita kas ukuqkunata apakuychis, hinaspa llaqtaykichispa mana allin ruwasqanmanta vengakuychis.

68 Mana judío runakunaman hunt'asqata kutichipuychis, Kamachikuy Simipi kamachikuykunatapas uyariychis.

69 Chaymi Jesusqa paykunata samincharqan, hinaspan ñawpaq taytankunaman huñusqa kapurqan.

70 Pachak tawa chunka soqtayoq watapitaq wañupurqan, churinkunataq Modin llaqtapi taytankunaq aya p’ampanankunapi p’amparqanku, llapan Israeltaq paymanta sinchita waqarqanku.

3 RAKI 1 Hinan churin Judas, Macabeo sutiyoq, paypa rantinpi sayarirqan.

2 Llapa wawqenkunan payta yanaparqanku, hinallataq taytanwan hap'ipakuqkunapas, Israelpa maqanakuynintataq kusikuywan maqanakurqanku.

3 Chaymi llaqtanta hatuncharqan, hatunkaray runaman rikch'akuq pecho p'achata churakuspa, awqa-tinkuy munaq ardantapas wataykukuspa, awqanakuykunata ruwaq, espadanwantaq ejercitota hark'arqan.

4 Ruwasqankunapiqa leon hinan karan, leonpa uñachan hinataqmi qapariq uywankunata maskhaq.

5 Paymi millay runakunata qatiykachaspa, paykunata maskhaspa, llaqtanta ñak’arichiqkunata ruphachirqan.

6 Chayraykun millay runaqa pisiyapurqan payta manchakuspa, llapa mana allin ruwaqkunapas mancharisqa karqanku, qespikuy makinpi wiñasqanrayku.

7 Askha reykunatan llakichirqan, Jacobtataq kusichirqan ruwasqanwan, yuyariyninqa wiñaypaq saminchasqan.

8 Hinaspapas Judá llaqtakunata purispa, mana manchakuq runakunata ch'usaqyachispa, Israel runakunaq phiñakuyninta saqespa.

9 Chhaynapin payqa allin reqsisqa karqan kay pachaq k’uchunkama, wañunanpaq hina kaq runakunatataq payman chaskirqan.

10 Hinaqtinmi Apolonioqa mana judío runakunata, Samaria llaqtamanta askha ejercitotawan huñurqan Israel contra maqanakunankupaq.

11 Chayta yachaspa Judastaq paywan tupananpaq lloqsirqan, hinan payta maqaspa wañuchirqan.

12 Chayraykun Judasqa qechusqankuta, Apolonioq espadantawan hap'irqan, chaywantaq tukuy kawsayninpi maqanakurqan.

13 Siria nacionpa ejercitonpa umallin Serón uyarispanmi, Judas sutiyoq iñiqmasinchikkunata huñururqa, paywan kuska guerraman rinankupaq.

14 Hinaqtinmi Jesusqa nirqan: –Diospa qhapaqsuyunpi sutinta, hatunchasqatawan chaskisaq, nispa. Ñoqaqa risaqmi Judaswan, paywan kuska kaqkunawanpas maqanakuq, paykunan reypa kamachikuyninta pisichanku, nispa.

15 Hinaqtinmi Jesusqa wicharinanpaq alistarqan, paywan kuskataq millay ejercitokuna rirqanku payta yanapanankupaq, Israelpa mirayninkunamanta vengakunankupaqwan.

16 Bethorón wichaman asuykuqtintaq, Judasqa huk t'aqa runakunawan paywan tupananpaq lloqsirqan.

17 Hinaqtinmi Jesusqa Judasta niran: —¿Imaynataq kay p'unchay ayunaspa pisi kallpayoq kashaqtinchis, askha runakunawan maqanakunanchispaq?

18 Paykunatan Judas kutichirqan: —Mana sasachu askha runakunapaq pisi runakunaq makinpi wisq'asqa kayqa. Hanaq pacha Dioswanqa hukllan, askha runakunawan otaq pisi t'aqa runakunawan kacharichiyqa.

19 Maqanakuypi atipayqa manan askha ejercitokunapichu sayan; kallpan ichaqa hanaq pachamanta hamun.

20 Ancha hatunchakuspa, mana allin ruwaykunawan contranchista hamuwanchis, esposanchistapas wawanchistapas wañuchiwananchispaq, suwawananchispaqpas.

21 Ichaqa noqaykuqa kawsayninchisrayku, kamachikuyninchiskunaraykun maqanakunchis.

22 Chayraykun kikin Señor Diosqa paykunata urmachinqa, qankunamantapas ama paykunata manchakuychischu.

23 Rimayta saqerparispan qonqaylla paykunaman saltaykuran, chaymi Seronpas ejercitonpiwan ñawpaqenpi urmaykurqanku.

24 Bethorón llaqtamanta uraykamuspa pampakama qatiparqanku, chaypin yaqa pusaq pachak qharikuna wañuchisqa karqanku.

Puchuq runakunataq Filistea runakunaq hallp'anman ayqekurqanku.

25 Chaymantataq Judasta wawqenkunatawan manchachikurqanku, muyuriqninkupi kaq suyukunamanpas sinchitapuni manchachikurqanku.

26 Chay hinapin reypa allin reqsisqa kapurqan, llapa suyukunataq Judaspa maqanakuyninkunamanta rimarqanku.

27 Chaykunata uyarispan rey Antiocoqa sinchi phiñasqa kasharqan, chaymi kamachikusqan llapa ejercitokunata kachaspa huñurqan.

28 Qolqe waqaychanantapas kichariranmi, soldadonkunamanpas huk watapaq pagaran, kamachirantaqmi maypachachus necesitakuqtinqa listolla kanankupaq.

29 Chaywanpas, qhapaq kayninkunaq qolqen pisiyapushaqta rikuspa, chay hallp’api impuestokuna pisilla kashaqta rikuspa, ch’aqwayrayku, muchuyraykuwan, chay hallp’aman apamusqanrayku, ñawpaq pachamanta kamachikuykunata qechuspa; 30 Manchakuranmi chay huchakunata manaña aguantayta, nitaq ñawpaqpi hina qollqe qoyniyoq kayta, ñawpaq reykunamantapas aswan askharaq kasqanrayku.

31 Chayrayku, yuyayninpi sinchita musphaspa, Persia suyuman riyta yuyaykurqan, chaypi suyukunaq impuestonkunata hap’inanpaq, askha qolqeta huñunanpaqwan.

32 Hinaqtinmi payqa Lisiasta saqerpariran, payqa allin qhawarisqa runan karan, payqa reypa hukninmi karqan, Éufrates mayumanta Egipto nacionkama reypa ruwayninkunata qhawananpaq.

33 Churin Antiocota uywananpaq, kutimunankama.

34 Hinaqtinmi Jesusqa kuskan soldadonkunata, elefantekunatawan entregarqan, hinaspan Judá llaqtapi Jerusalén llaqtapi tiyaqkunamantapas tukuy ima ruwananmanta kamachirqan.

35 Chaywantaq, paykuna contra ejercitota kachamunanpaq, Israelpa kallpanta, Jerusalén llaqtamanta puchuqkunatapas thuñichinanpaq, saphichananpaq ima, chay cheqasmanta yuyarinankutapas qechunanpaq; 36 Wak llaqtayoq runakunata llapa llaqtankuman churananpaq, hinaspa allpankuta sorteananpaq.

37 Hinaqtinmi reyqa puchuq soldadokunaq kuskanninta hap’ispa, reypa llaqtan Antioquía llaqtamanta pachak tawa chunka qanchisniyoq watata ripurqan. Éufrates mayuta chimpaspataq, alto suyukunata rirqan.

38 Lisiastaq Dorimenespa churin Tolemeota, Nicanorta, Gorgiastawan akllarqan, paykunan karqan reypa amigonkunamanta kallpasapa runakunata.

39 Paykunawan kuskataq tawa chunka waranqa chakipi puriqkunata, qanchis waranqa caballopi sillakuq runakunatawan kacharqan, Judá suyuman rispa, reypa kamachisqanman hina ch'usaqyachinankupaq.

40 Hinaqtinmi paykunaqa tukuy atisqankuwan lloqsirqanku, hinaspan Emaús llaqtaq qayllanpi pampaman sayarirqanku.

41 Hinaqtinmi chay nacionmanta qhatuq runakunaqa, paykunaq allin reqsisqa kasqankuta uyarispanku, askha qolqeta qoritapas, kamachinkunawan kuska, Israel runakunata esclavo kanankupaq rantinankupaq campamentoman haykurqanku paykunaman hukllawakurqanku.

42 Judastaq wawqenkunapiwan rikuspa, ñak'ariykunaqa askhayasqa kashaqta, tropakuna fronterankupi campamentota churakusqankutapas, yacharqankun reypa kamachikusqanta, runakunata ch'usaqyachinankupaq, llapanta chinkachinankupaqwan.

43 Paykunan ninakurqanku: –Llaqtanchispa ismusqa qhapaq kayninta kutichipusun, llaqtanchisrayku, ch'uya cheqasrayku maqanakusun, nispa.

44 Hinaqtinmi runakunaqa huñunakurqanku maqanakunankupaq listo kanankupaq, Diosmanta mañakunankupaq, khuyapayanankupaq, khuyapayanankupaqwan.

45 Jerusalenmi ch'inneq ch'inneq hina ch'usaq kasharqan, manan mayqen wawanpas haykuqpas lloqsiqpas karqanchu, ch'uya cheqaspas saruykusqa kasharqan, wak llaqtayoq runakunapas hark'asqa kasharqan. mana judío runakunaqa chay cheqaspin tiyananku karqan; Jacobmantataq kusikuyqa qechusqa kapurqan, arpa tocaq toqyayninpas sayapurqan.

46 Chayraykun Israel runakunaqa huñunakuspa Jerusalén llaqtaq chimpanpi kaq Masfa llaqtaman chayarqanku. Masfa llaqtapin Israel nacionpi ñawpaqta Diosmanta mañakuqku.

47 Chay p'u nchaymi ayunarqanku, ch'ulla p'achawan p'achakuspa, usphata umankuman wikch'uykuspa p'achankutapas llik'irqanku.

48 Hinaqtinmi mana judío runakunaq imaymana rikch’ayninta pintayta munasqanku Kamachikuy Simi qelqata kichariranku.

49 Sacerdotekunaq p'achankunata, ñawpaq rurukunata, diezmokunatawan apamurqanku.

50 Hinan hanaq pachaman sinchita qaparirqanku: –¿Imatan ruwasun kaykunata, maymantaq apasun?

51 Ch'uya wasiykiqa sarusqa, qhellichasqa, sacerdoteykikunapas sinchi llakisqa, pisichasqa ima kashanku.

52 Mana judío runakunan ñoqanchis contra huñunakushanku wañuchiwananchispaq.

53 ¿Imaynataq paykuna contra sayariyta atisunman, manachus qan, Diosníy, yanapawaqniyku?

54 Hinaqtinmi paykunaqa trompetakunata tocarqanku, kallpawantaq qaparirqanku.

55 Chay qhepatataq Judas kamachirqan runakunaq umallinkunata, waranqantin, pachak-pachak, phisqa chunka, chunka runakunaq umallinkunata.

56 Ichaqa wasita hatarichiq, casarakuqkuna, uvas chakrata tarpuq, mancharikuqkuna, sapankanku wasinkuman kutipunankupaq kamachirqan, kamachikuy simiman hina.

57 Chaymi campamentokuna lloqsispa Emaús llaqtaq uray ladonpi campamentota sayarirqanku.

58 Judastaq nirqan: –Armachakuychis, kallpasapa qharikuna kaychis, hinaspa qhawariychis tutamanta contra wakichisqa kanaykichista, chay nacionkunawan maqanakunaykichispaq.

59 Aswan allinmi noqaykupaq maqanakuypi wañuy, llaqtanchispa ch'uya cheqasninchispa sasachakuyninta qhawananchismantaqa.

60 Ichaqa, imaynan Diospa munaynin hanaq pachapi kashan, chhaynata ruwachun.

4 kaq RAKI 1 Chaymantataq Gorgiasta hap'irqan phisqa waranqa chakipi puriqkunata, waranqa allin caballopi sillakuqkunatawan, hinaspan tutamanta campamentomanta lloqsirqanku.

2 Hinaqtinmi judío runakunaq campamentonman phawaylla haykuspa qonqaylla paykunata wañuchinman. Chay fortalezapi kaq runakunapas pusaqninmi karqaku.

3 Judastaq chayta uyarispa, paywan kuska kallpasapa runakunawan ripurqan, Emaús llaqtapi reypa ejercitonta wañuchinanpaq.

4 Chay soldadokuna campamentomanta ch’eqesqaraq kashaqtinku.

5 Hinaqtinmi Gorgias tuta Judaspa campamentonman haykurqan, mana pitapas tarispa orqokunapi maskharqan, nispa 6 Ichaqa p’unchayña kashaqtinmi Judasqa kinsa waranqa runakunawan kuska pampapi rikhurimurqan, paykunaqa manan armadurayoqchu nitaq espadankupas yuyaykusqankuman hinachu.

7 Hinaqtinmi paykunaqa rikuranku nacionkunapa campamentonta, allin watasqa kashaqta, caballopi sillakuqkunapas muyuriqninta muyuykushaqta. chaykunaqa guerramanta yachaqmi karqanku.

8 Hinaqtinmi Judasqa paywan kashaq runakunata nirqan: –Ama manchakuychischu askha runakunata, amataq manchakuychischu paykunaq maqananta, nispa.

9 Yuyariychis, ñawpa taytanchiskuna Puka lamar-qochapi kacharichisqa kasqankuta, Faraon huk ejercitowan qatiykachaqtin.

10 Kunanqa hanaq pachaman qaparisun, Señor Dios khuyapayawasunman, ñawpa taytanchiskunaq rimanakuyninta yuyarispa, kunan p'unchay ñawpaqenchispi kay ejercitota ch'usaqyachisunman chayqa.

11 Chhaynapin llapa mana judío runakuna yachanqaku Israel runakunata qespichiq, qespichiq kashasqanta.

12 Hinaqtinmi wak llaqtayoq runakunaqa, paykunata qhawarispa paykunaq contranpi hamushaqta rikurqanku.

13 Chayraykun campamentomanta lloqsirqanku maqanakuyman; Judaswan kuska kaqkunam ichaqa trompetankuta tocarqaku.

14 Chaymi paykunaqa maqanakuyman huñunakurqanku, hinan mana judío runakunaq ch'aqwasqan pampaman ayqekurqanku.

15 Llapallan qhepa kaq runakunan espadawan wañuchisqa karqanku, Gazera pampakama, Idumea pampakama, Azoto, Jamnia pampakama qatipasqankurayku, chaymi kinsa waranqa runakuna wañuchisqa karqanku.

16 Chayta ruwaspataq, Judasqa ejercitonwan kuska kutimurqan, mana qatiykachaspa.

17 Hinaqtinmi runakunata nirqan: –Ama munapayaychischu qechusqaykichista, ñawpaqenchispi maqanakuy kashaqtinqa.

18 Gorgias ejercitonpiwan orqopi kaypi kashanku, kunanmi awqayku contra sayarispa atipaychis, chay qhepamantaq mana manchakuspa qechusqaykichista hap'iwaqchis.

19 Judas kay simikunata rimashaqtinraq, huk parten orqomanta qhawaspa rikhurimurqan.

20 Paykunan musyakurqanku judío runakuna ejercitonkuta ayqechispa karpakunata ruphachisqankuta. Chay rikusqa q'osñiqa imachus pasasqanmantan willakurqan.

21 Chaykunata musyakuspankun sinchita mancharikurqanku, Judaspa soldadonkunatapas pampapi maqanakunankupaq listo kashaqta rikuspa.

22 Sapankallan ayqekurqanku wak llaqtayoq runakunaq hallp'anman.

23 Hinan Judas kutipurqan karpakunata suwananpaq, chaypin askha qorita, qolqeta, azul sedata, lamar-qochamanta morado colorta, askha qhapaq kaykunata ima chaskirqanku.

24 Chay qhepatataq wasinkuman kutipurqanku, hinaspan gracias takiyta takirqanku, hanaq pachapitaq Señor Diosta yupaycharqanku.

25 Chhaynapin Israel runakunaqa chay p’unchaypi hatun kacharichisqa karqanku.

26 Llapan mana reqsisqa runakuna ayqekuq runakuna hamuspa Lisiasman willarqanku imachus pasasqanmanta.

27 Chayta uyarispanmi, Israel nacionman mana imatapas ruwasqankurayku, nitaq reypa kamachisqanpas mana hunt’akusqanrayku, p’enqaykuspa hukmanyasqa tarikurqan.

28 Qhepan wata qhepamanmi Lisias pusaq chunka waranqa allin chaki puriq runakunata, phisqa waranqa caballopi sillakuq runakunatawan huñurqan, paykunata kamachinanpaq.

29 Idumea llaqtaman chayaspataq Betsura llaqtapi karpankuta sayarichirqanku, Judastaq chunka waranqa runakunawan huñunakurqanku.

30 Chay kallpasapa ejercitota rikuspataq Diosmanta mañakuspa nirqan: –Israelpa qespichiqnin, saminchasqan kanki, kamachiyki Davidpa makinwan kallpasapa runaq maqanakuyninta chinkachispa, wak llaqtayoq runakunatataq makinman qorqanki, nispa Saulpa churin Jonatan, armaduran apaqwan.

31 Kay ejercitota Israel llaqtaykiq makinman wisq'ay, atiyninkupi, caballopi sillakuqkunapiwan p'enqachisqa kachunku.

32 Ama kallpayoq kaychis, mana manchakuq kallpankutapas urmachiychis.

33 Munakuqniykikunaq espadanwan wikch'uy, sutiykita reqsiqkunataq agradecekuspa yupaychasunki.

34 Chaymi paykunaqa maqanakuyman hukllawakurqanku.

Lisiaspa ejercitonmantataq yaqa phisqa waranqa runakuna wañuchisqa karqanku.

35 Lisiastaq rikurqan soldadonkuna ayqekusqankuta, Judaspa soldadonkunaq qhari kasqankuta, kallpawan kawsanankupaq otaq wañunankupaqpas listo kashasqankuta, Antioquia llaqtaman rispa huk t’aqa wak llaqtayoq runakunata huñuspa ejercitonta aswan hatunyachirqan aswanqa, Judeaman wakmanta hamuyta yuyaykurqan.

36 Hinaqtinmi Judas wawqenkunapiwan niranku: –Qhawariychis, awqanchiskunaqa sinchi llakisqañan kashanku.

37 Llapa ejercitokuna huñunakuspa Sion orqoman wicharqanku.

38 Ch’uya wasi ch’usaqyachisqata, altartapas qhellichasqata rikuspa, punkukuna ruphasqata, sach’a-sach’akunapi hina, otaq huknin orqopi hina sach’a-sach’akuna wiñaqta rikuspa, ari, sacerdotekunaq cuartonkunapas thunisqa; 39 Paykunan p'achankuta llik'ispa sinchita waqarqanku, usphatataq umankuman wikch'uykurqanku.

40 Uyankuta pampaman k'umuykuspa, trompetakunawan tocaspanku, hanaq pachaman qaparirqanku.

41 Hinaqtinmi Judasqa wakin runakunata churaran chay fortalezapi kaqkunawan maqanakunankupaq.

42 Hinaqtinmi Jesusqa ajllaran Diospa kamachikuy siminwan kusikuq mana huchayoq sacerdotekunata.

43 Paymi santuariota ch'uyancharqan, qhelli ru mikunatataq qhelli cheqasman horqorqan.

44 Ruphachina sacrificiota qhellichasqa altarwan imatachus ruwanankuta yuyaykushaspanku.

45 Paykunaqa aswan allinpaqmi qhawarirqanku urmachiyta, mana judío runakuna qhellichasqankurayku.

46 Chay rumikunatataq templo orqopi allin cheqasman churarqanku, huk profeta hamunankama, paykunawan imachus ruwananta willananpaq.

47 Kamachikuy Simi nisqanman hinan rumikunata hap'ispa mosoq altarta ruwarqanku.

48 Santuariota, templo ukhupi kaqkunatawan ruwaspa, patiokunatapas ch'uyancharqanku.

49 Mosoq ch’uya vasokunatan ruwarqanku, templomanmi apamuranku candelabrota, ruphachina sacrificiota, inciensota, mesatapas.

50 Altar patapin inciensota ruphachirqanku, candelabro patapi kaq lamparatataq rawrachirqanku, chhaynapi templopi k’ancharinankupaq.

51 Chaymantapas t'antakunata mesa pataman churarqanku, velokunatapas mast'arirqanku, tukuy ruwayta qallarisqankutataq tukurqanku.

52 Pachak tawa chunka pusaqniyoq wata isqon kaq killaq iskay chunka phisqayoq p’unchayninpin, pachak tawa chunka pusaqniyoq watata hatarirqanku.

53 Kamachikuy simiman hinataqmi sacrificiota haywarqanku ruphachina sacrificio mosoq altar patapi.

54 Qhawariychis, ima horapi, ima p’unchaypitaq mana judío runakuna qhellicharqanku, chay p’unchaypitaq takikunawan, citernakunawan, arpakunawan, platillokunawan ima sapaqchasqa karqan.

55 Hinaqtinmi llapa runakunaqa uyankuman k’umuykuspa, hanaq pacha Diosta yupaychaspa yupaycharqanku, paymi paykunaman allin kawsayta qorqan.

56 Chhaynapin pusaq p’unchay altarta sapaqcharqanku, kusikuywantaq ruphachina sacrificiokunata haywarqanku, kacharichinankupaq, alabanankupaqwan sacrificiota haywarqanku.

57 Dios yupaychana wasiq ñawpaqentapas qorimanta coronakunawan, escudokunawan ima sumaqcharqanku.

Punkukunatapas cuartokunatapas mosoqyachirqanku, punkukunatapas warkurqanku.

58 Chhaynapin runakuna ukhupi ancha hatun kusikuy karqan, mana judío runakunaq k’amiyninku chinkachisqa kasqanrayku.

59 Chaymantapas Judas wawqenkunapiwan llapan Israel llaqtawan kuska kamachirqanku altar sapaqchasqa p’unchaykunata watanmanta wata pusaq p’unchaypi, Casleu killapa iskay chunka phisqayoq p’unchayninmantapacha , kusikuywan kusikuywan ima.

60 Chay tiempopin Sion orqota sayarichirqanku alto perqakunawan, allin takyasqa torrekunawan ima, mana judío runakuna ñawpaqpi hina hamuspa sarunankupaq.

61 Chayta waqaychanankupaqmi huk soldadokunata churarqanku, Betsura llaqtatataq hark'arqanku waqaychanankupaq. Idumea llaqtamanta runakuna defiendekunankupaq.

5 kaq RAKI 1 Muyuriq nacionkunaqa, altar hatarichisqa kashasqanta, ch'uya wasipas ñawpaq hina mosoqyachisqa kasqanta uyarispankun, sinchita phiñachirqanku.

2 Chhaynataq paykuna ukhupi kaq Jacobpa mirayninkunata ch’usaqyachinankupaq yuyaykurqanku, chaymantataq runakunata wañuchiyta, ch’usaqyachiytawan qallarirqanku.

3 Hinaqtinmi Judasqa Idumea llaqtapi Arabatine llaqtapi Esaupa mirayninkunawan maqanakurqan, Gael llaqtata muyuykusqankurayku.

4 Yuyarirqantaqmi Beanpa wawankunaq k’irisqa kasqankuta, paykunan runakunapaq toqlla hina karqanku, ñankunapitaq paykunata hark’arqanku.

5 Chaymi paykunata torrekunapi wisq'arqan, paykunaq contranpitaq campamentota churarqan, llapantataq thunirqan, chay cheqaspi torrekunatapas ninawan ruphachirqan, chaypi llapa kaqkunatawan.

6 Chay qhepamanmi Amonpa mirayninkunaman rirqan, chaypin tarirqan huk atiyniyoq runakunata, askha runakunatawan, paykunaq umallin Timoteowan kuska.

7 Chaymi paykunawan askha maqanakuykunata maqanakurqan, qhepaman paypa ñawpaqenpi hukmanyasqa kanankama. Hinan paykunata maqarqan.

8 Jazar llaqtata hap'ispataq, Judeaman kutipurqan.

9 Galaad llaqtapi tiyaq nacionkunataq huñunakurqanku wasinkupi kaq israelitakunata wañuchinankupaq. ichaqa Dathema llaqtaq hatun llaqtanmanmi ayqekurqanku.

10 Hinaspan Judasman wawqenkunamanwan cartakunata apachirqan: Muyuriqniykupi kaq mana judío runakunan ñoqanchis contra huñunakushanku wañuchiwananchispaq.

11 Paykunan alistakushanku ayqekusqanchis fortalezata hap’inankupaq, Timoteotaq ejercitonkupi capitan karqan.

12 Kunan hamuspa paykunaq makinmanta qespichiwayku, askha runakunan wañuchisqa kashayku.

13 Ari, Tobieq cheqasninpi kaq llapa wawqenchiskunan wañuchisqa kapunku, warminkupas wawankunapas presokunatan aparqanku, imankutapas aparqankun; Chaypim yaqa waranqa runakunata wañuchirunku.

14 Kay cartakunata leeshashaqtinkun Galileamanta huk willakuqkunapas p'achanku llik'isqa hamurqanku, paykunan willarqanku.

15 Hinaqtinmi khaynata niranku: Tolemaismanta, Tiromanta, Sidónmanta, Galileamantawan mana judío nacionmanta runakunan ñoqanchis contra huñunakushanku wañuchiwananchispaq, nispa.

16 Judaspas runakunapas chay simikunata uyarispankun, askha runakuna huñunakurqanku, sasachakuypi tarikuq wawqenkunapaq imatachus ruwanankuta tapunankupaq.

17 Hinaqtinmi Judas wawqen Simonta nirqan: –Runakunata akllaspa Galilea llaqtapi kaq wawqeykikunata qespichiy, wawqey Jonatanwan Galaad suyuman risaqku, nispa.

18 Chaymi Zacariaspa churin Joseta, soldadokunaq umallin Azariastawan Judea provinciapi ejercitomanta puchuq runakunatawan saqerqan.

19 Paykunatan kamachirqan: –Kay llaqtata kamachikuychis, hinaspa kutimunayku p'u nchaykama mana nacionkunawan maqanakunaykichispaq, nispa.

20 Simonmanqa kinsa waranqa runakuna Galilea llaqtaman rinankupaq, Judasmanñataq pusaq waranqa runakuna Galaad suyuman rinankupaq.

21 Hinaqtinmi Simonqa Galilea llaqtaman rirqan, chaypin mana judío runakunawan askha maqanakuykunapi maqanakurqan, chhaynapin mana judío runakunapas sinchita llakichirqanku.

22 Hinaqtinmi Jesusqa paykunata qatiykacharqan Tolemais llaqta punkukama. Mana judío runakunamantan yaqa kinsa waranqa runakuna wañuchisqa karqanku.

23 Galileapi, Arbatispi tiyaqkunata, warminkuwan, wawankunawan, tukuy ima kapuqninkutapiwan, Jesusqa apapuspa, Judeaman ancha kusikuywan pusarqa.

24 Judas Macabeo wawqen Jonatanpiwan Jordán chimpapi rirqanku, ch'inneqpitaq kinsa p'unchay purirqanku.

25 Chaypin paykunaqa Nabat runakunawan huñunakurqanku, paykunan thakpi paykunaman hamurqanku, Galaad hallp'api wawqenkunawan tukuy ima pasasqanta willarqanku.

26 Askha runakunan wisq'asqa karqanku Bosora llaqtapi, Bosor llaqtapi, Alema llaqtapi, Casfor llaqtapi, Makeda llaqtapi, Carnaim llaqtapiwan. llapan kay llaqtakunaqa kallpasapa hatunmi.

27 Galaad suyupi wakin llaqtakunapi wisq’asqa kasqankuta, paqarin p’unchaypitaq ejercitonkuta churarqanku chay hatun wasikunata hap’inankupaq, hinaspa huk p’unchayllapi llapankuta thuninankupaq.

28 Hinan Judas ejercitonpiwan qonqayllamanta ch'inneq ñanninta Bosora llaqtaman kutipurqanku. Llaqtata atiparuspanmi, llapallan qarikunata espadawan wañuchirqa, tukuy ima qepasqankutapas hapiruspan llaqtata ninawan ruparurqa.

29 Chaymantataq tuta ripurqan, hinaspan rirqan fortalezaman chayanankama.

30 Tutamantataq qhawarirqanku, hinan mana yupay atina runakuna escalerakunata, huk motorkunatawan apasharqanku, chay hatun wasita hap'inankupaq.

31 Judastaq, maqanakuy qallarisqanta rikuspa, llaqtaq qapariynin hanaq pachaman wichashaqta, trompetakunawan, sinchi qapariywan ima.

32 Paytaq ejercitonta nirqan: –Kunan p'unchay wawqeykichisrayku maqanakuychis, nispa.

33 Chaymi Jesusqa kinsa t’aqapi paykunaq qhepanta lloqsirqan, paykunan cornetankuta tocarqanku, Diosmanta mañakuspataq qaparirqanku.

34 Hinaqtinmi Timoteoq ejercitonqa Macabeo kasqanta yachaspa ayqekurqanku. Chaymi chay p'unchaypi yaqa pusaq waranqa runakuna wañuchisqa karqanku.

35 Chayta ruwaspa Judastaq Masfa llaqtaman kutipurqan. maqasqan qhepamantaq chaypi llapa qharikunata hap’ispa wañuchirqan, qechusqankunatataq hap’ispa ninawan ruphachirqan.

36 Chaymanta rispanmi Casfon, Maged, Bosor, Galaad lawpi huk llaqtakunatawan hapirurqa.

37 Chay qhepatataq Timoteo huk ejercitota huñurqan, hinaspan Rafón llaqtaq contranpi campamentota churarqan mayu chimpapi.

38 Chaymi Judasqa runakunata kacharqan ejercitota qhawanankupaq, paykunan willarqanku: –Llapa muyuriqninchispi kaq nacionkunan paykunaman huñunasqa kashanku, ancha hatun ejercitopas, nispa.

39 Arabe runakunatapas contratarqanmi paykunata yanapanankupaq, paykunan carpankuta sayarichirqanku mayu chimpapi, qanwan maqanakuq hamunankupaq. Chayta uyarispan Judas rirqa paykunawan tupananpaq.

40 Hinaqtinmi Timoteoqa ejercitonpa umallinkunata nirqan: – Judas ejercitonpiwan mayuman asuykuptinkuqa, ñawpaqtaraq chimpaykuptinchikqa, manam atipachwanchu.

Payqa kallpawanmi atipawasun.

41 Ichaqa mancharikuspa mayu chimpapi campamentota churasun chayqa, payman chimpaspa atipasaqku.

42 Judastaq mayu pataman asuykuqtin, runakunaq kamachikuy simita yachachiqkunata mayu patapi qhepachirqan.

43 Hinaqtinmi Jesusqa ñawpaqtaqa paykunaman rirqan, llapa runakunapas qhepanta rirqan, chaymantataq llapa mana judío runakunapas llallinakuspa armankuta wikch'upuspa Carnaim llaqtapi yupaychana wasiman ayqekurqanku.

44 Ichaqa chay llaqtata hap'ikapuspa, Dios yupaychana wasita llapa chaypi kaqkunawan ruphachirqanku. Chhaynatan Carnaimqa kamachikurqan, manañataqmi Judaspa ñawpaqenpi sayayta atirqankuñachu.

45 Hinan Judas Galaad suyupi llapa israelitakunata huñurqan, huch'u ykunamanta kuraqkama, warminkuta, wawankutapas, kaqninkunatawan, ancha hatun ejercitota, paykunaq hallp'an hallp'aman chayanankupaq Judea.

46 Efrón llaqtaman chayaspataq, (kay llaqtaqa rinanku ñanpi hatun llaqtan karqan, ancha allin hark'asqa) manan chaymanta

kutiriyta atirqankuchu, paña ladomanpas lloq'e ladomanpas, aswanpas necesitasqankun pasarqan chawpinta chayta.

47 Llaqtamanta runakunataq, punkukunata rumikunawan wisq'arqanku.

48 Hinaqtinmi Judasqa thak-kaypi paykunaman kachamurqan: – Haku kay llaqtaykichista pasasun llaqtanchisman, manataq pipas ima mana allintapas ruwasunkichischu, nispa. chakillapim pasasaqku, ichaqa manam kichayta munarqakuchu.

49 Chayraykun Judas kamachirqan llapa ejercitoman willanankupaq, sapankanku carpankuta sayarichinankupaq.

50 Chaymi soldadokunaqa chay p'u nchayntin tutantin llaqtata maqanakurqanku, llaqtata paypa makinman hap'ichikunankama.

51 Hinaqtinmi Jesusqa llapa qharikunata espadawan wañuchispa llaqtata ch’usaqyachirqan, qechusqankunatapas hap’ispa wañuchisqa runakunaq hawanpi llaqtanta pasarqan.

52 Chay qhepamanmi Jordán chimpaman rirqanku Betsanpa ñawpaqenpi hatun pampaman.

53 Hinaqtinmi Judasqa qhepapi hamuq runakunata huñuykurqan, hinaspan runakunata kallpacharqan Judea suyuman chayanankukama.

54 Chaymi Sion orqoman rirqanku kusikuywan kusikuywan, chaypin ruphachina sacrificiokunata haywarqanku, thakpi kutimunankukama mana mayqenninkupas wañuchisqa kasqankurayku.

55 Judaswan Jonatanwan Galaad hallp'api kasharqanku, wawqen Simóntaq Galilea llaqtapi Tolemaís qayllapi kasharqanku.

56 Zacariaspa churin Josepas, soldadokunaq umallin Azaríaspiwanmi uyarirqanku mana manchakuq ruwasqankuta, guerrapi hina ruwasqankutawan.

57 Chayraykun niranku: Noqaykupas huk sutita hap'iykusun, hinaspa muyuriqniykupi kaq mana judío runakunawan maqanakusun, nispa.

58 Hinaqtinmi paykunaqa Jamnia llaqtaman rirqanku.

59 Chaymantataq Gorgias runankunapiwan llaqtamanta lloqsimurqanku paykuna contra maqanakunankupaq.

60 Hinaqtinmi Josewan Azaraswan ayqekuspa Judea nacionpa patankama qatiparqanku, chay p'u nchaytaq Israel runakunaqa yaqa iskay waranqa runakuna wañuchisqa karqanku.

61 Chhaynapin Israelpa mirayninkuna ukhupi hatun urmay karqan, Judasta wawqenkunatawan mana kasukusqankurayku, aswanqa ima valorta ruwanankupaq yuyaykusqankurayku.

62 Kay runakunaqa manan Israel runakunaq mirayninkunamantachu hamurqanku.

63 Chaywanpas Judas runaqa wawqenkunapiwanmi ancha reqsisqa karqanku Israel runakunaq ñawpaqenpi, hinallataq llapa suyukunaq ñawpaqenpi, maypichus sutinkumanta uyarisqa karqanku.

64 Chhaynapin runakunaqa kusikuywan alabaspa paykunaman huñunakurqanku.

65 Chay qhepamanmi Judas wawqenkunawan kuska rirqan, hinaspan Esaúq mirayninkunawan maqanakurqan sur lado hallp’api, chaypin Hebrón llaqtata, llaqtankunatapas thuñichirqan, chay llaqtaq allin takyaynintataq thunirqan, muyuriqninpi torrekunatapas ruphachirqan.

66 Chaymantataq Filistea runakunaq hallp'anman rispa Samaria llaqtata pasarqan.

67 Chay tiempopin wakin sacerdotekuna mana manchakuspa maqanakuq lloqsirqanku.

68 Hinaqtinmi Judasqa Filistea runakunaq hallp’anpi Azotoman kutirispa, altarninkuta thunispa, tallasqa idolonkuta ninawan ruphachispa, llaqtankutapas suwaspa, Judea hallp’aman kutipurqan.

6 RAKI 1 Chay ratopin rey Antíoco alto suyukunata purishaspa uyarirqan Persia suyupi Elimais llaqtaqa qhapaq kaywan, qolqewan, qoriwan ima ancha reqsisqa llaqta kasqanmanta.

2 Chaypin kasharqan ancha qhapaq yupaychana wasi, chaypin saqesqa qorimanta p’achakuna, pectoral p’achakuna, escudokuna

ima, chaykunatan saqerqan Grecia runakuna ukhupi ñawpaqta kamachikuq Macedonia rey Felipepa churin Alejandro.

3 Chayraykun Jesusqa hamuspa llaqtata hap’iyta munarqan, suwaytataq maskharqan. Ichaqa manan atirqanchu, llaqtapi tiyaq runakuna willasqankurayku.

4 Maqanakuypi pay contra sayarispa, ayqekuspa sinchita sinchita ripuspa Babiloniaman kutipurqan.

5 Chaymantapas huk runan Persia nacionman willaran: Judea nacionman riq soldadokuna ayqechisqa kasqankuta.

6 Ancha atiywan ñawpaqta lloqsimuq Lisiastaq judío runakunamanta qarqosqa karqan. Saynallataqmi paykunaqa, wañuchisqanku ejercitokunamanta armakusqankuwan, atiyninkuwan hinaspa qechusqanku waqaychasqankuwan kallpanchasqa karqaku.

7 Jerusalén llaqtapi altar patapi churasqan millay millay millay millay millaykunatapas urmachirqanku, ñawpaq hinataq santuariota alto perqakunawan muyurirqanku, llaqtan Betsura llaqtatapas.

8 Chay simikunata uyarispan reyqa admirakuspa sinchita llakikurqan, chaymi puñunanpi puñuykuspa onqorqan, suyakusqanman hina mana chayamusqanrayku.

9 Chaypin askha p'u nchaykuna qhepakurqan, astawanmi llakisqa kasharqan, wañunanmantan cuentata qorqan.

10 Chaymi Jesusqa llapa amigonkunata waqyaspa niran: — Puñuyqa chinkapunñan, sonqoypas sinchi llakisqañan kashan, nispa.

11 Ñoqaqa sonqoypin yuyaykurqani: Ima ñak'ariymanmi hamushani, may hatun millp'uytaq kunan kashani! atiyniypi ancha munakuqmi karqani.

12 Kunanmi ichaqa yuyarini Jerusalén llaqtapi mana allinkuna ruwasqayta, chaypi kashaq qorimanta qolqemanta llapa vasokunatapas hap’ispa Judea llaqtapi tiyaqkunata mana imaraykupas wañuchinaypaq kachasqayta.

13 Chayraykun reparani kay llakikuna ñoqaman chayamuwasqanta, hinan huk hallp'api sinchi llakikuywan wañupushani.

14 Hinaqtinmi Jesusqa Felipe sutiyoq amigonta waqyachirqan, paytan llapa suyunpi kamachikuqta churaran.

15 Paymanmi qorqan coronata, p'achantapas, señalnintapas, churin Antiocota pusamunanpaq, hinaspa qhapaq suyupaq mikhuchinanpaq.

16 Chaymi rey Antiocoqa pachak tawa chunka isqonniyoq watanpi wañupurqan.

17 Lisiastaq reypa wañupusqanta yachaspa, wayna kashaspa uywasqan churin Antiocota churarqan, paypa rantinpi kamachikuq kananpaq, sutintataq suticharqan Eutorta.

18 Chay tiempopin torrepi kashaqkunaqa Israel runakunata ch'uya cheqas muyuriqpi wisq'arqanku, sapa kutitaqmi mana judío runakunaq k'iriyninta maskharqanku.

19 Chayraykun Judasqa paykunata wañuchiyta munaspa llapa runakunata waqyarqan muyuykunankupaq.

20 Hinaqtinmi paykunaqa pachak phisqa chunka watapi muyuykurqanku, hinaspan huk montakunata churarqan huk motorkunatapas.

21 Chaywanpas muyuykusqa wakin runakunan lloqsimurqanku, paykunawanmi Israel nacionmanta wakin millay runakuna huñunakurqanku.

22 Hinaqtinmi reyman rispa niranku: —¿Hayk'aqkamataq juzgaspa wawqenchiskunata vengakuwaq?

23 Taytaykita serviyta munayku, paypa munasqanman hina ruwanaykupaq, kamachikuyninkunata kasukunaykupaqpas.

24 Chayraykun llaqtanchismanta torreta muyuykushanku, ñoqanchismantataq karunchakushanku.

25 Manataqmi ñoqallanchismanpas makinkuta haywariwarqankuchu, aswanpas llaqtankumanpas.

26 Kunan p'unchaymi Jerusalén llaqtapi torreta muyuykushanku hap'ikapunankupaq.

27 Chhaynaqa, mana usqhaylla hark’ankichu chayqa, kaykunamanta aswan hatun ruwaykunatan ruwanqaku, manataqmi paykunata kamachiyta atiwaqchu.

28 Chayta uyarispan reyqa phiñakuspa llapa amigonkunata, ejercitonpa capitanninkunata, caballopi encargakuqkunatapas huñuykurqan.

29 Wak reinokunamanta, lamar qocha pata islakunamantapas contratasqa soldadokunan payman hamurqanku.

30 Ejercitonqa pachak waranqa chakipi puriq soldadokuna, iskay chunka waranqa caballopi sillakuqkuna, iskay kinsa chunka elefantekuna ima maqanakurqanku.

31 Paykunan Idumea llaqtanta pasaspa Betsura llaqta contra askha p'unchay maqanakurqanku. Betsura llaqtamanta runakunan ichaqa lloqsimuspa ninawan ruphachirqanku, hinaspan kallpawan maqanakurqanku.

32 Hinaqtinmi Judasqa torremanta lloqsispa, reypa campamentonpa chimpanpi kaq Batzacarias llaqtapi karpaykuran.

33 Hinaqtinmi reyqa temprano hatarispa ejercitonwan Batzacarias lawman sinchita puririrqa, chaypim trompetakunata tocarqaku.

34 Chay elefantekunata phiñachinankukamataq uvasmanta, morramantawan yawarta rikuchirqanku.

35 Chay animalkunataqa ejercitokunamanmi t’aqaranku, sapa elefantepaqmi waranqa runakunata churaranku, paykunan kashasqaku p’achayoq, broncemanta cascoyoq ima. kaypa ladonpitaq, sapanka animalkunarayku, aswan allin caballopi sillakuqkunamanta pishqa pachak nombrasqa karqanku.

36 Chay animalkunaqa sapa kutillanmi listo kasharqanku, maymanpas chay animalpa mayman risqanpas rirqankun, manataqmi paymanta karunchakurqankuchu.

37 Uywakunaq hawanpitaq kasqa k’aspimanta sinchi torrekuna, sapankankuta tapakuq, toqllakunawantaq watasqa kasqa, sapankankupitaq iskay kinsa chunka kallpasapa runakuna, paykunawan maqanakuq, kamachikuq indiomantawan pay.

38 Caballopi sillakuqkunamanta puchuq runakunatataq, ejercitoq iskay ladonman kay ladoman huk ladoman churarqanku, ima ruwanankuta señalachispa, llapa filakunaq chawpinpitaq watasqa karqanku.

39 Inti qorimanta broncemanta escudokunaman k'anchariqtinmi orqokuna k'ancharisharqan, nina lamparata hinataq k'ancharirqan.

40 Chaymi reypa ejercitonmanta huk parten alto orqokunaman mast’arisqa kashaspa, wakintaq uray wayq’okunaman, chaymi mana imamanta manchakuspa ordenpi purirqanku.

41 Chayraykun llapa runakunaq qapariyninta, t'aqa runakunaq qapariyninta, ardanpa qapariyninta uyariqkunapas kuyurirqanku.

42 Hinan Judas ejercitonpiwan asuykamuspa guerraman haykurqanku, hinan reypa ejercitonmanta soqta pachak qharikuna wañuchisqa karqanku.

43 Savaran sutiyoq Eleazarpas, reypa arnwan armasqa animalkunamanta hukninmi llapa animalkunamanta aswan alto kasqanta reparaspan reypa contranpi kashasqanta yuyaykurqan.

44 Pay kikinta peligroman churakuy, llaqtanta qespichinanpaq, wiñaypaq sutichasqa kananpaq.

45 Chayraykun payqa mana manchakuspa maqanakuy chawpinta phawarirqan, paña ladonta lloq’e ladontawan wañuchispa, chaymi iskaynin ladomanta paymanta t’aqanakurqanku.

46 Chayta ruwaspataq, elefanteq ukhunman phawaykuspa, ukunman wikch'uykuspa wañuchirqan.

47 Ichaqa wakin judío runakunan reypa kallpanta, soldadonkunaq maqanakuynintawan rikuspa, paykunamanta karunchakurqanku.

48 Hinaqtinmi reypa soldadonkuna Jerusalén llaqtaman rirqanku paykunawan tupanankupaq, hinan reyqa karpankunata sayarichirqan Judea ladoman, Sion orqomanwan.

49 Betsura llaqtapi tiyaqkunawanmi ichaqa thak-kaypi tiyaykurqan, chay llaqtamantan lloqsimurqanku mana mikhunayoq kasqankurayku.

50 Chaymi reyqa Betsura llaqtata hap'ispa huk soldadokunata churarqan chay llaqtata waqaychanankupaq.

51 Santuariotataq askha p'unchaykuna muyuykuran, chaypitaq artilleríakunata churarqan motorkunawan instrumentokunawan ninata rumikunata wikch'unankupaq, t'aqakunatawan flechakunata, llant'akunata wikch'unankupaq.

52 Chaytataq motorninkuq contranpi motorkunata ruwarqanku, unay tiempotaq maqanakurqanku.

53 Qhepamanmi vasonku mana mikhunayoq kashaspa, qanchis kaq wata kashaqtin, Judea provinciapi mana judío runakunamanta qespichisqakunaqa, waqaychananku puchuqninta mikhurqanku.

54 Santuariopiqa pisillan puchuqku, yarqay paykunata atipasqanrayku, sapankanku maypi tiyasqankuman ch’eqerikunankupaq.

55 Chay tiempopin Lisias uyarirqan rey Antíoco Felipe rey kananpaq churin Antiocota uywananpaq churasqanmanta.

56 Persiamanta, Mediamantawan kutimurqan, reypa ejercitonpas paywan riq runakunapas, kamachikuqta payman pusayta munarqanku.

57 Chayraykun Jesusqa usqhaylla rispa reyta, ejercitopi umalliqkunata, t'aqapiwan nirqan: –Sapa p'unchaymi ismushayku, mikhunaykupas pisillan, muyuykusqayku cheqaspas sinchi kallpayoqmi, qhapaq suyupa ruwayninkunapas, nispa llullakuychik: 58 Chhaynaqa, kunanqa kay runakunawan amigontin kasun, paykunawan, llapa llaqtankuwanpas thak-kaypi kawsasun.

59 Paykunawan rimanakuychis, kamachikuyninkuman hina kawsanankupaq, ñawpaqpi hina, chayraykun paykunaqa mana kusisqachu kashanku, llapan kaykunatataq ruwarqanku, kamachikuyninkuta chinkachisqaykurayku.

60 Chaymi reywan kamachikuqkuna kusisqa karqanku, chaymi paykunaman kacharqan thak-kaypi kawsanankupaq. chaytataq chaskirqanku.

61 Reypas umallikunapiwanmi juramentota ruwaranku.

62 Hinan reyqa Sion orqoman haykurqan. ichaqa chay cheqasp a kallpanta rikuspa, jurasqanta p'akispa, perqata muyuchimunankupaq kamachirqan.

63 Chay qhepamanmi usqhaylla ripuspa Antioquia llaqtaman kutipurqan, chaypin Felipeta tarirqan llaqtaq dueñonta.

7 RAKI 1 Pachak phisqa chunka hukniyoq watapin Seleucoq churin Demetrio Roma llaqtamanta ripurqan, hinaspan pisi runakunawan kuska lamar-qocha patapi huk llaqtaman rispa chaypi kamachikurqan.

2 Ñawpa taytankunaq palacionman haykuqtinmi, soldadonkuna Antiocota Lisiastawan hap’irqanku, payman pusamunankupaq.

3 Chayta yachaspataq Jesusqa nirqan: –Ama paykunaq uyankuta rikusaqchu, nispa.

4 Chaymi ejercitonqa paykunata wañuchiranku. Demetrio kamachina tiyananpi tiyaykuptinñam.

5 Israelpi llapa millay mana manchakuq runakunan Jesusman hamurqanku, paykunan uma sacerdote kayta munaq Alcimota umallinku karqan.

6 Hinaqtinmi reyman runakunata tumparqanku: –Judas wawqenkunapiwan llapa amigoykikunata wañuchispa llaqtaykumanta qarqowarqanku, nispa.

7 Kunantaq, confiasqayki runata kachamuy, hinaspa qhawamunanpaq, reypa hallp'anpi ima ch'usaqyachiyta ruwasqanmanta, hinaspa llapa yanapaqkunawan muchuchichun.

8 Hinan reyqa reypa amigon Baquidesta akllarqan, payqa unu millp'uq chimpanpi kamachikuq, qhapaq suyuntinpi, reyman hunt'aq runa.

9 Payta kacharqan millay Alcimota, paytan uma sacerdoteta churarqan, hinaspan kamachirqan Israel runakunamanta vengakunanpaq.

10 Hinaqtinmi paykunaqa ripurqanku, hinaspan Judea suyuman rirqanku, chaypin Judasman wawqenkunamanwan willaqkunata kacharqanku thak simikunawan q’otuspa.

11 Ichaqa manan uyarirqankuchu rimasqankuta; ancha atiyniyoq hamusqankuta rikusqankurayku.

12 Hinaqtinmi Alcimowan Baquideswan kamachikuy simita yachachiq t’aqa runakuna huñunakurqanku chanin kanankupaq.

13 Israelpa mirayninkunamanta ñawpaq kaq asisia runakunan thak kawsayta maskharqanku.

14 Paykunan nirqanku: Aaronpa mirayninmanta sacerdoteqa kay ejercitowanmi hamurqan, manataqmi ima mana allintapas ruwawasunchu, nispa.

15 Hinaqtinmi Jesusqa thak-kaypi rimaspa paykunaman jurarqan: –Manan qankunata nitaq amigoykichistapas mana allintachu ruwasaqku, nispa.

16 Hinaqtinmi Jesusqa Jesuspi creerqanku, ichaqa Jesusqa soqta chunka runakunatan huk p'unchayllapi wañuchirqan, qelqasqan simikunaman hina.

17 Ch'uya runakunaq aychanta wikch'upurqanku, yawarninkutataq Jerusalen muyuriqpi hich'arqanku, manataq pipas p'ampananpaq karqanchu.

18 Chayraykun llapa runakunaman manchakuywan manchachikurqanku, paykunan nirqanku: Manan cheqaq-kaypas chanin kaypas kanchu. Paykunaqa contrato ruwasqankuta, jurasqankutapas p’akisqankuraykun.

19 Chay qhepamanmi Baquidesta Jerusalén llaqtamanta qarqorqan, hinaspan Bezet llaqtapi karpankunata sayarichirqan, chaypin kacharqan askha runakunata, wakin runakunatawan pusamunankupaq, wañuchispataq hatun llaqtakunaman wikch’uykurqan pukyu.

20 Hinaqtinmi Jesusqa Alcimoman chay nacionta entregarqan, hinaspan huk atiyta saqerqan yanapananpaq, chaymi Baquides reyman rirqan.

21 Alcimomi ichaqa uma sacerdote kananpaq atipanakurqan.

22 Hinaqtinmi runakunata llakichiq lliw runakunata payman asuykurqanku, Judá hallp’ata munaychakusqanku qhepamanmi Israel llaqtapi sinchita k’irirqanku.

23 Judastaq rikurqan Alcimowan t'aqapiwan Israel runakuna ukhupi tukuy mana allin ruwasqankuta.

24 Judea suyupa muyuntinman rispanmi paymanta hatariqkunamanta vengakurqa, chaymi paykunaqa manaña chay lawman riyta munarqakuñachu.

25 Huk ladumantataq Alcimoqa Judaswan t’aqantin atipasqankuta rikuspa, kallpankuta mana aguantayta atisqanta yachaspa, reyman kutispa, llapan millay runakunaman atisqanta nirqan.

26 Hinaqtinmi reyqa Israel nacionta wañuchiq cheqnikuq Nicanor runata kacharqan, paymi kamachirqan runakunata wañuchinanpaq.

27 Chaymi Nicanorqa Jerusalén llaqtaman rirqan. Hinan Judasman wawqenkunamanwan q'otuspa q'otuspa kacharqan: 28 Ama awqanakuy kachun ñoqawan qankunawanqa. Aslla runakunawanmi hamusaq, hawkalla qawanaypaq.

29 Hinaqtinmi Jesusqa Judasman hamuspa thak-kaypi napanakurqanku. Ichaqa awqakunaqa preparasqañan kasharqanku Judasta maqanakuywan qechunankupaq.

30 Judastaq yacharuspa q'otukuspa payman hamusqan qhepaman sinchita mancharikurqan, manataqmi uyanta rikuyta munarqanñachu.

31 Nicanorpas, yuyaychasqanta yacharuspan, Cafarsalama ladoman Judaswan maqanakuq lloqsirqan.

32 Nicanorpa ladonmantan yaqa phisqa waranqa runakuna wañuchisqa karqanku, wakintaq Davidpa llaqtanman ayqekurqanku.

33 Chay qhepatataq Nicanor rirqan Sion orqoman, ch'uya cheqasmantataq wakin sacerdotekuna, wakin kurak runakunapas lloqsimurqanku, thakpi napaykunankupaq, reyrayku ruphachisqa sacrificiota rikuchinankupaqwan.

34 Hinaqtinmi Jesusqa paykunata burlakuspa asikuran, p'enqaypitaq k'amirqan, hatunchakuspataq rimarqan.

35 Hinan phiñakuspa jurarqan: –Manachus Judas ejercitontawan makiy man qowanqaku chayqa, mana imamanta manchakuspa kutimusaq chayqa, kay wasitan ruphachisaq, nispa.

36 Hinan sacerdotekuna haykuspa altarpa ñawpaqenpi temploq ñawpaqenpi sayaykurqanku, waqaspanku.

37 Qanmi Señor Diosníy, kay wasita akllarqanki sutiykiwan sutichasqa kananpaq, llaqtaykipaq mañakuy wasi kananpaq, mañakuy wasi kananpaqwan.

38 Kay runamanta ejercitonmantawan vengakuychis, hinaspa espadawan urmachunku, Diospa contranpi rimasqankuta yuyariychis, amataq saqeychischu.

39 Nicanorqa Jerusalén llaqtamanta lloqsispa Bethorón llaqtapi karpankunata sayarichirqan, chaypin Siriamanta huk soldadokuna paywan tuparqanku.

40 Judastaq kinsa waranqa runakunawan Adása llaqtapi tiyaranku, chaypitaq Diosta mañakurqan: 41 Señor Diosníy, Asiria reypa kachamusqan runakuna k'amiqtinkun, angelniyki lloqsispa pachak pusaq chunka phisqayoq waranqa runakunata wañuchirqan.

42 Kunan p’unchaypas ñawpaqeykupi kay ejercitota ch’usaqyachiy, wakinkuna yachanankupaq ch’uya wasiyki contra k’amisqanta, millay ruwayninman hinataq juzganaykipaq.

43 Adar killapa chunka kinsayoq p'unchayninpin soldadokuna maqanakurqanku, Nicanorpa ejercitonmi ichaqa hukmanyasqa karqanku, pay kikinmi awqanakuypi ñawpaqta wañuchisqa karqan.

44 Nicanorpa ejercitonkuna wañuchisqa kasqanta rikuspataq, armankuta wikch’uspa ayqekurqanku.

45 Hinaspan huk p'unchay puriyta qatirqanku Adasa llaqtamanta Gazera llaqtakama, trompetankuwan waqachispa.

46 Hinaqtinmi Judea provincia muyuriq llaqtakunamanta lloqsispa, wisq'arqanku. Chaymi qatikachaqkunata kutirispanku, llapallanku espadawan wañuchisqa karqaku, manataqmi hukllapas puchurqachu.

47 Qhepamanmi qechusqankuta, hap’isqankutapas hap’ispa, Nicanorpa umantapas, paña makintawan wañuchirqanku, chaykunatan payqa ancha hatunchakuyninwan haywarirqan.

48 Chayraykun runakunaqa anchata kusikurqanku, chay p'unchaytaq ancha kusikuy p'unchayta waqaycharqanku.

49 Chay p’unchaypitaq sapa wata kamachikurqanku Adar p’unchaypi chunka kinsayoq p’unchaypi.

50 Chhaynapin Judá suyuqa pisi tiempolla samarirqan.

8 RAKI 1 Judasqa uyarisqañan Roma runakunamanta, paykunaqa atiyniyoq kallpasapa runakuna kasqankuta, llapa paykunaman huñukuq runakunata munakuywan chaskikunankupaq, llapa paykunaman hamuqkunawanpas hukllachakunankupaq.

2 Ancha kallpasapa runakuna kasqankutapas. Willakurqantaqmi Galacia runakuna ukhupi maqanakuyninkumanta, allin ruwaykunamantawan, paykunata atipasqankumanta, impuesto pagasqankumantawan.

3 Ispaña suyupi imatachus ruwasqankuta, chaypi kaq qolqe qori qhuyakunata gananankupaq.

4 Hinataq, kamachiyninkuwan, pacienciankuwan ima, paykunamanta ancha karu kashaspapas, llapan chay cheqasta atipasqankuta; Kay pachaq k'uchunmantapacha paykuna contra hamuq reykunapas, paykunata ch'aqwachinankukama, hatunta thuñichinankukama, wakintaq sapa wata impuestota qoqku.

5 Chaymantapas, Felipeta, Citima rey Perseotapas, paykuna contra sayarispa atipaq runakunatawan maqanakuypi ch'aqwachirqanku.

6 Asia suyupi hatun rey Antíocopas, pachak iskay chunka elefanteyoq, caballopi sillakuqkunawan, carretakunawan, ancha askha ejercitowan ima, paykuna contra hamurqan.

7 Hinaqtinmi Jesusta kawsashaqta hap'ispa rimanakurqanku, paypas qhepanpi kamachikuqkunapas hatun impuesto paganankupaq, rehenkunata qonankupaq, rimanakusqankuman hina.

8 India suyuta, Media suyuta, Lidia suyuta, aswan sumaq suyukunatapas, paymanta hap'ispa rey Eumenesman qorqanku.

9 Griego runakuna hamuspa paykunata wañuchinankupaq yuyaykurqanku.

10 Chayta yachaspankutaq huk capitanta paykuna contra kacharqanku, paykunawan maqanakuspataq askha runakunata wañuchirqanku, warminkutapas wawankutawan preso aparqanku, suwarqankutaq, hallp’ankutataq hap’ikapurqanku, kallpankutataq

urmachirqanku hap'ispa, kunankama kamachin kanankupaq pusamurqan.

11 Chaymantapas willasqakutaqmi, maypachapas paykunaq contranpi kaq llapa reinokunata, islakunatapas thunispa kamachikuyninkuman churasqankuta.

12 Amistadninkuwan, paykunaman hap'ipakuqkunawanpas amigontinmi karqanku, karu-karu suyukunatapas atiparqankun, sutinkumanta uyariqkunapas manchakurqankun.

13 Hinallataq, pikunatachus huk qhapaq suyuman yanapayta munarqanku, paykunan kamachikunqaku; pikunatataq yapamanta munaspaqa, hukmanta qarqonku, tukupaypiqa, ancha hatunchasqa kasqankuta.

14 Chaywanpas manan mayqenninkupas coronayoqchu karqanku, nitaq morado p'achawan p'achasqachu karqanku.

15 Hinallataq paykuna kikinkupaq huk wasita ruwaranku, chaypin sapa p'unchay kinsa pachak iskay chunka qharikuna huñunakuypi tiyaqku, sapa kutilla runakunapaq tapuqku, allin allichasqa kanankupaq.

16 Sapa wata kamachiyninkuta huk runaman qoqku, paymi llapa llaqtankupi kamachikuq, llapankutaqmi chay runata kasukurqanku, manataqmi paykuna ukhupi envidiakuypas nitaq yanqachakuypas karqanchu.

17 Chaykunata qhawarispan Judasqa Acospa churin Juanpa churin Eupolemota, Eleazarpa churin Jasontawan akllarqan, hinaspan Roma llaqtaman kacharqan paykunawan hukllachakunankupaq.

18 Paykunamanta yugota qechunankupaq valekunankupaq; Griego runakunaq qhapaq suyun Israelta kamachi kaspa sarunchasqanta rikurqanku.

19 Hinaqtinmi paykunaqa Roma llaqtaman rirqanku, chayqa ancha hatunmi karqan, hinaspan Senadoman haykurqanku, chaypin rimaspa nirqanku.

20 Judas Macabeo wawqenkunawan, judío runakunapiwan kachamuwarqanku, qankunawan hukllachakunanchispaq, thakpi kawsananchispaq, hinallataq amigoykichiskuna amigoykichiskuna qelqasqa kanaykichispaq.

21 Chaymi Roma runakunata kusichirqan.

22 Kaymi chay cartapa copian, chaytan hukmanta qelqarqan senado broncemanta tablakunapi, hinaspa Jerusalén llaqtaman apachirqan, chaypi thak kawsayta, hukllachasqa kayta yuyarinankupaq.

23 Roma runakunapaqpas, judío runakunapaqpas, lamar-qochapi, hallp'apipas wiñaypaq allin kachun.

24 Llapan kamachikusqankupi Roma nacionniyoq runakunawan otaq paykunaq hukllachasqan runakunawanpas ñawpaqtaqa ima guerrapas hamunman chayqa.

25 Judío runakunan paykunata yanapanqa, tiempon kasqanman hina, tukuy sonqonkuwan.

26 Manataqmi imatapas qonqakuchu paykunawan maqanakuqkunaman, nitaq yanapanqakuchu mikhunakunawan, armakunawan, qolqewan, barcokunawanpas, imaynan Roma runakunaq allin qhawarisqan hinaqa. ichaqa, mana imatapas hap'ispa rimanakuyninkuta hunt'anqaku.

27 Saynallataqmi judío runakunaman guerra ñawpaqtaraq hamunman chayqa, Roma nacionmanta runakunapas tukuy sonqonkuwanmi paykunata yanapanqaku, tiempon kasqanman hina.

28 Manataqmi paykunaq contranpi kaq runakunamanpas mikhunata qonqakuchu, nitaq armakunata, qolqetapas, barcokunatapas, Roma runakunaq allin qhawarisqanman hinaqa.

Aswanpas rimanakuyninkuta hunt'anqaku, chaytataq mana q'otuspa.

29 Kay yachachikuykunaman hinachu Roma runakunaqa judío runakunawan rimanakurqanku.

30 Ichaqa sichus kay qhepaman huk parte otaq huknin yuyaykunkuman huñunakunankupaq imatapas yapanankupaq otaq pisiyachinankupaq chayqa, munasqankuman hinan ruwayta atinkuman, ima yapanankupaqpas otaq qechusqankupas allinpaq qhawarisqa kanqa.

31 Demetrio judío runakunata mana allin ruwasqanmantan payman qelqamurqayku: “¿Imanaqtintaq amigonchiskunaman, judío runakunamanpas yugoykita llasaykuchirqanki?”, nispa.

32 Chhaynaqa, sichus paykuna contra qanmanta astawan quejakunqaku chayqa, chanintan ruwasaqku, lamar-qochapipas hallp'apipas maqanakusaqku.

9 RAKI 1 Chaymantapas Demetrioqa, Nicanor soldadonwan ejercitonwan guerrapi wañuchisqa kasqankuta uyarispan, iskay kaq kutipi Baquidesta Alcimotawan Judea suyuman kacharqan.

2 Galgala llaqtaman riq ñanninta rispanku, Arbela llaqtapi Masalot llaqtaq ñawpaqenpi karpankuta sayarichirqanku, atipasqanku qhepamantaq askha runakunata wañuchirqanku.

3 Pachak phisqa chunka iskayniyoq wata qallariy killapin Jerusalén llaqtaq qayllanpi campamentota churarqanku.

4 Chaymanta lloqsispataq iskay chunka waranqa chakipi puriq soldadokunawan iskay waranqa caballopi sillakuqkunawan kuska Berea llaqtaman rirqanku.

5 Judastaq Eleasa llaqtapi karpankunata sayarichirqan, paywan kuskataq kinsa waranqa akllasqa runakunapas.

6 Paykunan huk ejercitota rikuspa sinchita mancharikurqanku. chaymantan askha runakuna ejercitomanta lloqsirqanku, chaymi manaña pusaq pachak runakunallachu tiyarqanku.

7 Judasqa ejercitonkuna ayqekusqanta rikuspa, maqanakuyqa sinchita llakisqa kasharqan, sinchi llakisqataqmi kasharqan, paykunata huñunanpaq mana tiempoyoq kasqanrayku.

8 Chaywanpas puchuq runakunatan nirqan: –Hatarispa awqanchiskunawan maqanakusun, nispa.

9 Hinaqtinmi Jesusta hark'arqanku: –Manan hayk'aqpas atisaqkuchu, kunanqa aswan allin kawsayniykuta qespichisun, qhepamantaq wawqenchiskunawan kuska kutispa paykunawan maqanakusaqku, pisillan kayku, nispa.

10 Hinaqtinmi Judastaq nirqan: –Dios amachaychu kaykunata ruwaspa paykunamanta ayqenaypaq, tiemponchis chayamuqtinqa wawqenchiskunarayku qhari hina wañusun, amataq hatunchasqanchista qhellichasunchu, nispa.

11 Baquides ejercitokuna karpankumanta lloqsispa paykunaq chimpanpi sayaykurqanku, caballopi sillakuqninkunataq iskay tropaman t’aqasqa kasharqanku, ejercitota ñawpaqman riq lanzaqninku, flechaqkunapas, ñawpaqman puriqkunapas, llapanku kallpasapa runakuna karqanku.

12 Baquidestaq paña raphranpi kasharqan, chaymi ejercitoqa iskaynin ladoman asuykurqanku, hinaspan trompetankuta tocarqanku.

13 Judaspa ladonpi kaqkunapas trompetankuta tocarqanku, chaymi ejercitokunaq qaparisqanwan hallp'a chhaphchikurqan, tutamantamanta tutakamataq maqanakuyqa karqan.

14 Judastaq Baquides ejercitonpa kallpankuna paña ladopi kashasqankuta reparaspa, llapa kallpasapa runakunata pusarqan.

15 Paymi paña raphrakunata ch'aqwaspa Azoto orqokama qatiykacharqan.

16 Lloq'e ladomanta runakunan ichaqa, paña ladomanta runakuna sinchita llakisqa kashaqta rikuspa, Judasta, paywan kuska kaqkunatawan qhepanmanta sinchita qatikurqanku.

17 Chaymi sinchi millay maqanakuy karqan, chaymi askha runakuna iskaynin ladomanta wañuchisqa karqanku.

18 Judastapas wañuchirqankun, puchuqkunapas ayqekurqanku.

19 Jonatanwan Simónwanmi wawqen Judasta hap'ispa Modin llaqtapi ñawpaq taytankunaq sepulturanpi p'amparqanku.

20 Chaymantapas waqarqankun, llapa Israel runakunapas paymanta sinchita waqarqanku, askha p'unchaytaq waqarqanku.

21 Israel runakunata qespichiq valiente runaqa, ¡imaynataq urmaran!

22 Judasmanta, guerrankunamantapas, allin ruwasqankunamanta, hatun kayninmantapas, manan qelqasqachu kashan.

23 Judas wañupusqan qhepamanmi millay runakunaqa Israel nacionpa suyuntinpi umankuta churayta qallarirqanku, hinan llapa mana allin ruwaqkuna hatarirqanku.

24 Chay p'unchaykunapipas sinchi hatun yarqaymi karqan, chayraykun suyu runakuna hatarispa paykunawan rirqanku.

25 Hinaqtinmi Baquidesqa millay runakunata akllaspa, llaqta kamachiqkunaman churarqan.

26 Hinaspan Judaspa amigonkunata tapuspa maskhaspa Baquidesman aparqanku, paymi paykunata vengakuspa millay qhellichakurqan.

27 Israel nacionpiqa hatun ñak’ariymi karqan, chay hinaqa manan karqanchu paykuna ukhupi huk profeta mana rikukusqanmantapacha.

28 Chayraykun Judaspa llapa amigonkuna huñunakuspa Jonatanta nirqanku: 29 Wawqeyki Judas wañupusqanmantapachan, manan pipas pay hinaqa kanchu awqanchiskunawan, Baquideswan, llaqtanchismanta awqanchiskunawan ima.

30 Kunan p'u nchaymi akllakurqayku paypa rantinpi kamachikuqniyku, umalliqniyku kanaykipaq, awqanakuyniykupi maqanakunaykipaq.

31 Chayta uyarispan Jonatanqa chay tiempopi kamachikuyta hap'ikapurqan, wawqen Judaspa rantinpitaq sayarirqan.

32 Bacquidesmi ichaqa chayta yachaspa wañuchiyta maskharqan 33 Hinaqtinmi Jonatan wawqen Simón, llapa paywan kaqkunapas chayta reparaspa Tecoe ch'inneqman ayqekurqanku, hinaspan karpankuta sayarichirqanku Asfar estanqueq qayllanpi.

34 Chayta Baquides entiendespanmi, samana p'unchaypi llapa soldadonkunawan Jordán mayuman asuykuran.

35 Jonatanmi wawqen Juanta kacharqan, payqa nabati runakunaq capitanmi karqan, amigunkunata mañakunanpaq, chay carretankuta saqenankupaq.

36 Jambripa mirayninkunan ichaqa Medaba llaqtamanta lloqsispa Juanta llapa kaqninkunatawan hap'ispa rirqanku.

37 Chay qhepatataq Jonatanman wawqen Simónmanwan willarqanku, Jambriq wawankuna hatun casarakunankupaq, Canaán llaqtapi huknin hatun kamachikuqpa ususinta hina Nadabata llaqtamanta noviata pusamusqankuta.

38 Hinaqtinmi paykunaqa wawqen Juanta yuyarispanku, orqo patapi pakakurqanku.

39 Chaypin paykunaqa ñawinkuta hoqarispa qhawarirqanku, hinan rikurqanku sinchi ch'aqway, hatun carrokuna ima kashaqta, noviotaq amigonkunawan wawqenkunapiwan huñunakunankupaq lloqsimurqanku tamboreswan, takiq tocanakunawan, askha armakunawan ima.

40 Hinaqtinmi Jonatanwan paywan kuska kaqkunapas paykunaq contranpi sayarispa, chay hinata wañuchirqanku, askha wañusqa urmaykuspanku, puchuqkunapas orqoman ayqekuspanku, llapankuta hap'irqanku paykunaq qechusqankuta.

41 Chhaynapin casarakuyqa waqayman tukupurqan, takiq qapariynintaq waqayman tukupurqan.

42 Hinaqtinmi paykunaqa wawqenkuq yawarninmanta tukuy sonqowan vengakuspanku, Jordán mayu pataman kutipurqanku.

43 Chayta uyarispan Baquidesqa samana p'u nchaypi hatun atiyniyoq Jordán mayu pataman rirqan.

44 Hinaqtinmi Jonatan paypa t'aqankunata nirqan: –Kunanqa wicharisun kawsayninchista qespichimuspa maqanakusun, kunan p'unchaypas manan ñawpaq tiempopi hinachu ñoqanchiswan sayashan.

45 Ñawpanchispi, qhepanchispiwan maqanakuyqa kashan, Jordán mayu unupas kay ladomanta huk ladoman, pantano hinallataq sach'a-sach'a, manataqmi kanchu huk ladoman kutinanchispaq.

46 Chayrayku, kunanqa hanaq pachaman waqyakuychis, awqaykichispa makinmanta kacharichisqa kanaykichispaq.

47 Hinaqtinmi Jonatanqa Baquidesta maqachinanpaq makinta haywarirqan, paytaq ichaqa kutiripurqan.

48 Hinaqtinmi Jonatanwan paywan kuska Jordán mayuman saltaspa huk lado qocha pataman nadaspa chimparqanku.

49 Chay p’unchaymi Baquidespa ladonmanta waranqa waranqa runakuna wañuchisqa karqanku.

50 Chay qhepamanmi Baquides Jerusalén llaqtaman kutipurqan, hinaspan Judea suyupi allin takyasqa llaqtakunata allicharqan.

Jerico llaqtapi, Emaús llaqtapi, Bet-horón llaqtapi, Betelpi,

Tamnatapi, Faratonipi, Tafón llaqtapi ima, chaykunatan kallpacharqan alto perqakunawan, punkukunawan, k'aspikunawan ima.

51 Paykunapin huk soldadokunata churarqan Israel runakunata millay huchata ruwanankupaq.

52 Betsura llaqtatapas, Gazera llaqtatapas, torretapas kallpacharqan, chaykunamanmi soldadokunata churarqan, mikhunata mikhunatawan qorqan.

53 Chaymantapas, chay chakrapi umallikunaq churinkunata hap'ispa, Jerusalén llaqtapi torreman wisq'arqan cuidanankupaq.

54 Chaymantapas pachak phisqa chunka kinsayoq watapi, iskay kaq killapi, Alcimo kamachirqan santuario ukhu patio perqata thuninankupaq; profetakunaq ruwasqankutapas urmachirqan 55 Hinaqtinmi Jesusqa urmaykuyta qallarishaqtinpas, Alcimoqa ñak’arichisqa kasharqan, llank’ayninkunapas hark’asqa kasharqan, siminpas hark’asqa kasqanraykun, manaña imatapas rimayta atirqanchu, nitaq imatapas kamachiyta atirqanchu wasin.

56 Chay ratopin Alcimoqa sinchi ñak’ariywan wañupurqan.

57 Baquidesqa Alcimo wañupusqanta rikuspa reyman kutipurqan, Judea suyutaq iskay wata samarqan.

58 Hinaqtinmi llapa mana manchakuq runakunaqa huk huñunakuypi huñunakuspanku nirqanku: —Qhawariy, Jonatanwan t'aqankunapiwanqa thakmi kashanku, mana cuidakuspan tiyashanku.

59 Hinaqtinmi paykunaqa rispa paywan rimariranku.

60 Hinaqtinmi Jesusqa askha ejercitowan hamuspa Judea provinciapi tiyaqmasinkunaman pakallapi cartakunata apachirqan Jonatantawan paywan kaqkunata pusanankupaq.

61 Chhaynaqa, chay millay runata, chay millay ruwaqkunamanta, yaqa phisqa chunka runakunata hap’ispa, wañuchirqanku.

62 Chay qhepamanmi Jonatan, Simón, paywan kaqkunawan, ch'inneqpi kaq Betbasi llaqtaman aparqanku, hinaspan ismusqakunata allichaspa kallpacharqanku.

63 Chayta Baquides yacharuspanmi, llapallan soldadonkunata huñuruspan Judea lawpi kaqkunaman willarqa.

64 Chaymantataq Betbasi llaqtata muyuykuran. chaywantaq unay tiempo maqanakurqanku, awqanakuypaq motorkunatataq ruwarqanku.

65 Jonatantaq wawqen Simón llaqtata saqerparispa, pay kikin chakraman ripurqan.

66 Hinaspan Odonarkesta wawqenkunatawan Fasironpa mirayninkunatapas karpankupi wañuchirqan.

67 Paykunata maqayta qallaykuspan soldadonkunawan kuska ripuqtinmi, Simón llaqtanta lloqsispa guerraq motorninkunata ruphachirqanku.

68 Baquideswanmi maqanakurqanku, paymi sinchita ñak'arichirqanku.

69 Chayraykun payqa sinchita phiñakurqan chay suyuman hamunanpaq yuyaychaq millay runakunawan, askha runakunata wañuchispa, llaqtanman kutipuyta yuyaykusqanrayku.

70 Chayta yachaspa Jonatanqa embajadorkunata kacharqan paywan allipunakunanpaq, hinaspa presokunata qespichinanpaq.

71 Chaytataq chaskirqan, mañakusqanman hinataq ruwarqan, hinaspan jurarqan tukuy kawsasqan p’unchaykunapi mana hayk’aqpas mana allinta ruwananta.

72 Hinaqtinmi Judea hallp’amanta ñawpaq presokunata kutichipuspa, kutispa llaqtanman ripurqan, manañataqmi paykunaq hallp’ankunaman hamurqanñachu.

73 Chhaynapin Israel nacionmanta espadaqa tukukapurqan, Jonatantaq Macmas llaqtapi tiyaran, hinaspan llaqtata kamachiyta qallarirqan. Hinaspan Israelmanta mana manchakuq runakunata ch'usaqyachirqan.

10 RAKI 1 Pachak soqta chunka watayoq kashaqtinmi, Antíocoq churin Alejandro, Epifanes sutiyoq, Tolomeota hap'inanpaq rirqan, chaypi kamachikusqanraykun runakuna chaskirqanku.

2 Chayta uyarispan rey Demetrioqa sinchi askha ejercitota huñuspa maqanakuq rirqan.

3 Chaymantapas Demetrioqa Jonatanmanmi cartakunata apachirqan, Jonatan hatunchananpaq.

4 Hinaqtinmi Jesusqa niran: “Ñawpaqtaqa paywan allipunakusun, manaraq Alejandrowan ñoqanchis contra hamushaqtin.

5 Mana chayqa yuyarinqapunin pay contra, wawqen contra, llaqtan contra ima mana allin ruwasqanchista.

6 Chayraykun payqa kamachirqan huk ejercitota huñunanpaq, armakunata qonanpaqwan, chhaynapi maqanakuypi yanapananpaq.

7 Jonatan Jerusalén llaqtaman hamuspa, llapa runakunaq, torrepi kaq runakunaq uyarisqan cartakunata leerqan.

8 Paykunan sinchita mancharikurqanku, rey huk ejercitota huñunanpaq atiyta qosqanta uyarispanku.

9 Hinaqtinmi torrepi tiyaq runakunaqa, Jonatanman qoykurqanku, Jonatantaq tayta-mamankuman entregarqan.

10 Chayta ruwaspan Jonatan Jerusalén llaqtapi tiyaykurqan, hinaspan llaqtata hatarichiyta allichayta qallarirqan.

11 Llank'aq runakunatan kamachirqan perqakunata, Sion orqotapas, muyuriqnintawan sayarichinankupaq. chaytataq ruwarqanku.

12 Hinaqtinmi Baquidespa hatarichisqan fortalezakunapi tiyaq wak llaqtayoq runakunaqa ayqekurqanku.

13 Chaymi sapankanku tiyanankuta saqespa llaqtankuman ripurqanku.

14 Betsura llaqtapin Kamachikuy Simita Kamachikuy Simita Kamachikuy Simita saqerpariq wakinkuna ch'inlla karqanku.

15 Rey Alejandro Demetrio Jonatanman apachisqan promesakunata uyarispan, wawqenkunapiwan maqanakuykunamanta, allin ruwaykunamantawan, ñak'ariykunamantawan willarqanku.

16 Hinaqtinmi Jesusqa niran: —¿Huk runatachu tarisun? kunanqa chayraykun amigonchista, confederadonchismanpas tukuchisunchis.

17 Hinaqtinmi Jesusqa huk cartata escribispa, payman apachimuran, kay rimaykunaman hina.

18 Rey Alejandroqa wawqen Jonatanmanmi napaykamurqan.

19 Qanmantan uyarirqayku, ancha atiyniyoq runa kasqaykita, amigoyku kanaykipaqpas.

20 Chayraykun kunan p'unchay nombraykiku llaqtaykiq uma sacerdoten kanaykipaq, reypa amigon nispa sutichasqa kanaykipaqpas. (chaywantaq payman apachimurqan morado p'achata qori coronatawan).

21 Chaymi pachak soqta chunka kaq watapi qanchis kaq killapi, karpa fiestapi, Jonatan ch’uya p’achawan churakuspa, soldadokunata huñuspa, askha armadurakunata qorqan.

22 Chayta uyarispan Demetrioqa sinchita llakikuspa nirqan.

23 ¿Imatan ruwarqanchis, Alejandro hark'awanchis judío runakunawan ch'aqwayta kallpachakunanchispaq?

24 Ñoqataq paykunaman kallpachaq simikunata qelqasaq, hinallataq paykunaman prometesaq hatunchasqakunata, qoykunatawan, paykunaq yanapayninta chaskinaypaq.

25 Hinaqtinmi Jesusqa paykunaman kachamuran: Rey Demetrio judío runakunaman napaykamunanpaq.

26 Qankuna noqaykuwan rimanakuykunata hunt'arqankichis, awqaykuwan mana hukllachakuspaykichispas, noqaykuqa uyarirqayku, kusisqataqmi kashayku.

27 Chhaynaqa, kunanpas noqaykupaq hunt'aqllapuni kaychis, noqaykutaqmi ñoqaykurayku ruwasqaykichismanta allinta kutichipusqaykiku.

28 Askha inmunidadkunatan qosunkichis, premiokunatapas qosunkichismi.

29 Kunanmi kacharichiykichis, qanraykun llapa judío runakunata kacharichiykichis, impuesto pagaymanta, kachi costumbremanta, coronamanta impuesto pagaymantawan.

30 Sach'a-sach'akunaq kinsa t'aqanmanta, muhumanta, kuskan rurunmantawan chaskinaymantaqa, kunan p'unchaymantapacha kacharini, Judea hallp'amanta mana hap'isqa kanankupaq Samaria provinciamanta Galileamantawan kinsa kamachikuqkunamanta, kunan p'unchaymanta wiñaypaq.

31 Jerusalén llaqtapas ch'uya kachun, mana hark'asqa kachun, chunka t'aqamantapas impuestokunamantapas.

32 Jerusalén llaqtapi kaq torremantataq kamachikuni, uma sacerdotemantaq qoni, chay torreta waqaychananpaq akllasqan runakunata chaypi churananpaq.

33 Sapanka judío runakunatan kacharichini, paykunan Judea suyumanta maymanpas preso apasqa karqanku, hinaspan munani llapa oficialniykuna uywankumanta impuesto paganankuta.

34 Chaymantapas munani, llapa fiestakuna, sábado p’unchaykuna, mosoq killakuna, solemne p’unchaykuna, fiestamanta ñawpaq kinsa p’unchaykuna, fiesta qhepata kinsa p’unchaykuna, llapanku mana hark’asqa, libre kanankuta, llapan judío runakunapaq, suyuypi.

35 Manan pipas atiyniyoqchu kanman mayqenninkupas ima asuntopipas chaqrukunanpaq otaq maqananpaqpas.

36 Chaymantapas reypa soldadonkuna ukhupin qelqasqa kanankuta, judío runakunamanta kinsa chunka waranqa runakuna, paykunamanmi qolqeta qonqaku, llapan reypa soldadonkunaman hina.

37 Paykunamanta wakintataq reypa allin takyasqan cheqaskunaman churanqaku, wakintaq reypa kamachisqan ruwaykunata qhawanankupaq, paykunan munani, paykunaq umallinkuna, kamachikuqkuna paykuna kikinkumanta kanankuta, qhepaman kawsanankutawan paykunaq kamachikuyninkunata, Judea suyupi reypa kamachisqan hina.

38 Samaria nacionmanta Judea nacionman yapasqa kinsa gobiernokunamantapas, Judea nacionman hukllawakuchunku, chhaynapi jujpa kamachisqan kanankupaq, amataq uma sacerdoteq kamachisqan kamachikuqta kasukunankupaq.

39 Tolemaismanta, chay hallp'amantawan, Jerusalén llaqtapi santuarioman mana qolqellapaq qoni, ch'u ya cheqaspi gastokuna ruwakunanpaq.

40 Sapa watanmi reypa cuentanmanta chunka phisqayoq waranqa siclo qolqeta qoni.

41 Ñawpa tiempopi hina oficialkunaq mana pagasqanku lliw sobrasqa qolqetaqa kunanmantapachan Dios yupaychana wasipi llank’aykunata qonqaku.

42 Chaymantapas, watanmanta wata yupaychana wasimanta pishqa waranqa siclo qollqeta horqomusqankun kacharisqa kanqa, serviq sacerdotekunaq kasqanrayku.

43 Pipas Jerusalén llaqtapi yupaychana wasiman ayqekuqkunapas, otaq kaypi kacharichisqa kaypi kaqkunapas, reyman manusqa kaspanku, otaq imamantapas, kacharichisqa kachunku, hinallataq suyuypi llapan kapuqninkunapas.

44 Santuario wasi hatarichiypas, allichaypas reypa qolqenmantan qosqa kanqa.

45 Ari, hinallataq Jerusalén perqakunata hatarichinapaq, muyuriqninta kallpachanapaqwan, gastokunata qosqa kanqa reypa cuentanmanta, hinallataq Judeapi perqakunata hatarichinapaq hina.

46 Jonatan runakunapiwan kay simikunata uyarispanku, manan paykunaman yupaycharqankuchu, manataqmi chaskirqankuchu, Israelpi hatun millay ruwasqanmanta yuyarisqankurayku.

Paykunata sinchita ñak’arichisqanrayku.

47 Ichaqa Alejandrowanmi anchata kusikurqanku, paymi paykunawan cheqaq thakpi kawsanankupaq ñawpaqta rogakusqanrayku.

48 Hinaqtinmi rey Alejandro askha soldadokunata huñuspa Demetrio contra campamentota churarqanku.

49 Iskaynin reykuna maqanakuqtinkutaq Demetrioq ejerciton ayqekurqanku, Alejandrotaq qhepanta qatikuspa atiparqan.

50 Hinan inti chinkaykuykama sinchita maqanakusharqan, chay p'unchaytaq Demetriota wañuchirqanku.

51 Chay qhepamanmi Alejandroqa Egipto nacionpa reynin Tolemee llaqtaman embajadorkunata kacharqan: 52 Ñoqaqa suyuyman kutimuspaymi ñawpaq taytaykunapa kamachikuy tiyananpi tiyaykuni, kamachikuyta hap'ispa Demetriota thunispa, suyunchistapas kutichipurqani.

53 Paywan maqanakushaqtiymi paypas ejercitonpas hukmanyachiwarqanku, chaymi gobiernonpa kamachikuy tiyananpi tiyaykurqayku.

54 Chhaynaqa, huk rimanakuyta ruwasun, hinaspa ususiykita warmiman qoykuway, ñoqataq cuñadoyki kasaq, qantapas paytapas allin qhawarisqaykiman hina qosqayki, nispa.

55 Hinaqtinmi rey Tolemeotaq nirqan: –Kusisqa kachun ñawpa taytaykikunaq hallp'anman kutipusqayki p'unchay, qhapaq suyunkupi tiyananpi tiyasqayki p'unchay, nispa.

56 Kunantaq qelqasqaykiman hina ruwasaq: Tolemais llaqtapi tupaykuway, rikunakunaykupaq. Munasqaykiman hinan ususiyta qanwan casarakusaq, nispa.

57 Chaymi Tolemeoqa ususin Cleopatrawan kuska Egipto suyumanta lloqsirqan, pachak soqta chunka iskayniyoq watanpitaq Tolomeo llaqtaman chayarqanku.

58 Maypichus rey Alejandrowan tuparqan, chaypin ususin Cleopatrata qorqan, hinaspan Tolemais llaqtapi casarakusqanta ancha k'anchariywan raymicharqan, reykunaq ruwasqanman hina.

59 Rey Alejandroqa Jonatanmanmi qelqarqan, paywan tupananpaq.

60 Hinaqtinmi payqa Tolemais llaqtaman sumaqta rirqan, chaypin iskaynin reykunawan tuparqan, hinaspan paykunaman amigonkunaman qolqeta qorita, askha regalokunatawan qorqan, hinaspan paykunaq allin qhawarisqan kapurqan.

61 Chay tiempopin Israel nacionmanta millay millay runakuna, pay contra huchachanankupaq huñunakurqanku, reyqa manan uyariyta munarqanchu.

62 Arí, aswan askharaqmi reyqa kamachirqan p'achanta horqospa morado p'achawan p'achachikunankupaq.

63 Hinaqtinmi Jesusqa sapallan tiyachiran, umalliqninkunatataq nirqan: –Llaqta chawpiman riychis, hinaspa willaychis ama pipas imamantapas pay contra quejakunanpaq, ama pipas imamantapas llakichinanpaq, nispa .

64 Hinaqtinmi huchachakuqkunaqa, chay willakuyman hina hatunchasqa kasqanta, morado p’achayoq kasqanta rikuspa, llapanku ayqekurqanku.

65 Chaymi reyqa payta hatuncharqan, hinaspan umalliq amigonkunaman qelqarqan, hinaspan kamachikuqta churarqan, kamachikusqanman hinataq.

66 Chay qhepamanmi Jonatan Jerusalén llaqtaman kutipurqan thak-kaywan kusikuywan ima.

67 Chaymantapas kay; pachak soqta chunka phisqayoq watayoqmi Demetrioq churin Demetrioqa Creta llaqtamanta ñawpaq taytankunaq hallp'anman hamurqan.

68 Rey Alejandro willakusqanta uyarispanmi, Antioquía llaqtaman kutipurqan.

69 Hinan Demetrioqa Celosiria llaqtapi kamachikuq Apoloniota generalninman churarqan, paymi askha ejercitota huñuspa Jamnia llaqtapi campamentota churarqan, hinaspan uma sacerdote Jonatanman kacharqan: 70 Qanlla noqayku contra sayarishanki, ñoqataq asikusqa kani qanrayku pisichasqa, k'amisqataq kani, ¿imaraykutaq orqokunapi atiyniykiwan hatunchakunki?

71 Chhaynaqa, kallpaykipi hap'ipakunki chayqa, pampaman uraykamuwayku, chaypitaq t'aqwirisunchis.

72 Tapukuy hinaspa yachay pi kasqayta, wakin parteykupi kaqkunapas, paykunan nisunkiku chakiyki mana ayqeyta atisqanmanta kikin hallp’ankupi.

73 Chhaynaqa, kunanqa manan atiwaqchu caballopi sillakuq runakunata, chhayna hatun atiyniyoqtapas pampapi takyayta, maypichus mana rumipas, nitaq pederanpas, nitaq maymanpas ayqekunaykipaqpas.

74 Chaymi Jonatanqa Apolonioq nisqanta uyarispa sonqonpi sinchita llakikurqan, hinaspan chunka waranqa runakunata akllaspa Jerusalén llaqtamanta lloqsirqan, chaypin wawqen Simón paywan tuparqan yanapananpaq.

75 Jope llaqtaq contranpi karpankunata sayarichirqan. Jope llaqtayoq runakunan chay llaqtamanta wisq'arqanku, Apolonioq soldadonkuna chaypi kasqanrayku.

76 Jonatan llaqtata muyuykuran, chay llaqtapi tiyaq runakunaqa mancharikuspan Jopeta llaqtata hap'iykurqanku.

77 Chayta uyarispan Apolonioqa kinsa waranqa caballopi sillakuq runakunata pusarqan, askha chakipi puriq runakunawan, puriq hina Azoto llaqtaman rirqan, chaywantaq pampaman aysarqan. Achka caballopi sillakuq runakuna kasqanraykum, paykunapim hapipakurqa.

78 Jonatan qhepanta rirqan Azoto llaqtaman, chaypin ejercitokuna maqanakurqanku.

79 Apolonioqa waranqantin caballopi sillakuq runakunatan pakaykusqa.

80 Jonatantaq yacharqan qhepanpi huk embuscada kashasqanmanta. Ejercitonpa chawpinta muyuykuspankum, tutamantamanta tardekama runakunaman flechawan wischuykurqaku.

81 Runakunan ichaqa Jonatan kamachisqanman hina sayarqanku.

82 Hinaqtinmi Simonqa ejercitonta horqomurqan, hinaspan chakipi puriq runakuna contra sayarichirqan.

83 Caballopi sillakuqkunapas chakrapi ch’eqesqa kaspankun Azoto llaqtaman ayqekurqanku, hinaspan idolonku yupaychana wasiman Betdagón llaqtaman rirqanku.

84 Jonatanmi ichaqa Azotota, muyuriqninpi llaqtakunatawan ninawan kañaspa qechusqankuta hap'irqan.

Dagonpa templontapas, chayman ayqekuqkunawan kuska, ninawan ruphachirqan.

85 Chhaynapin yaqa pusaq waranqa runakuna ruphachisqa, espadawan wañuchisqa karqanku.

86 Chaymantataq Jonatan ejercitonta t'aqakuspa Ascalón llaqtaman campamentota churarqan, chaypin llaqta runakuna lloqsimurqanku, hinaspan paywan tuparqanku.

87 Chay qhepatataq Jonatan ejercitonpiwan Jerusalén llaqtaman kutipurqanku ima q'otusqantapas hap'ispa.

88 Chaykunata uyarispan rey Alejandroqa astawanraq Jonatan hatuncharqan.

89 Hinaspan qorimanta huk hebillata apachimurqan reypa yawarninmanta kaqkunaman qonanpaq hina.

11 RAKI 1 Egipto reyqa lamar-qocha patapi rit'i hina askha barcokunata huñuspa, q'o tukuspa purirqan Alejandroq qhapaq suyunta hap'inanpaq, paypa qhapaq suyunwan hukllachakunanpaq.

2 Hinaqtinmi Jesusqa thak-kaypi España nacionman riran, chay llaqtakunapi tiyaq runakuna payman kicharikuspanku, paywan tupasqankuman hina, rey Alejandroqa cuñado kasqanrayku.

3 Tolemeo llaqtakunaman haykuspataq, sapankaman soldadokunata churarqan chay llaqtata waqaychanankupaq.

4 Azotoman asuykuspantaq, Dagonpa ruphachisqa templonta, Azotota, chaypa waqtanpi kaq uywakunatapas, hawaman wikch'usqa ayakunata, maqanakuypi ruphachisqankunatapas rikuchirqanku. Paykuna pasanan ñanpi montonasqaña kasqankurayku.

5 Hinaspapas Jonatan huchachananpaqmi reyman willarqanku.

6 Jonatantaq Jope llaqtapi reywan tuparqan, chaypin napanakurqanku, hinaspan samapakurqanku.

7 Chay qhepamanmi Jonatan reywan kuska Eleutero sutiyoq mayuman rispa Jerusalén llaqtaman kutipurqan.

8 Chaymi rey Tolemeo lamar qochapa patanpi kaq llaqtakunata Seleucia llaqtakama kamachikuspan Alejandropa contranpi millay yuyaykunata piensaran.

9 Hinaqtinmi rey Demetrioman embajadorkunata kacharqan: – Hamuy, huk rimanakuyta ruwasaqku, Alejandropa ususiytataq qosqayki, qantaq taytaykiq qhapaqsuyunpi kamachikunki, nispa.

10 Ususiyta payman qosqaymanta kutirikuni, wañuchiyta munawasqanrayku.

11 Chhaynatan payta k'amirqan, qhapaq suyunta munapayasqanrayku.

12 Chayraykun Jesusqa ususinta qechuruspa Demetrioman qorqan, Alejandrotataq saqerparirqan, chhaynapin paykunaq cheqnikuyninku sut'ita reqsikurqan.

13 Hinan Tolemeo Antioquía llaqtaman haykurqan, chaypin umanman churarqan iskay coronata, Asia suyumanta Egiptomantawan.

14 Chay tiempopin rey Alejandro Cilicia llaqtapi kasharqan, chay cheqaskunapi tiyaqkuna paymanta hatarisqankurayku.

15 Chayta uyarispan Alejandroqa paywan maqanakuq rirqan, hinan rey Tolemeo ejercitonta horqomuspa huk atiyniyoq kallpawan tupaspa ayqechirqan.

16 Chaymi Alejandroqa Arabia nacionman ayqekurqan defiendesqa kananpaq. Rey Tolemetan ichaqa hatunchasqa karqan.

17 Arabia nacionmanta Zabdiel runan Alejandroq umanta horqospa Tolemeoman apachirqan.

18 Rey Tolemeopas kinsa p'unchay qhepamanmi wañupurqan, chaymi hatun pampakunapi kaq runakunaqa wañuchinakurqanku.

19 Chaywanmi Demetrioqa pachak soqta chunka qanchisniyoq wata kamachikurqan.

20 Chaypachan Jonatan Judea provinciapi kaqkunata huñurqan Jerusalén llaqtapi torreta hap'inankupaq.

21 Hinaqtinmi mana manchakuq runakuna, llaqtankuta cheqnikuq runakuna, reyman rispanku, Jonatan torreta muyuykusqanmanta willarqanku.

22 Chayta uyarispan phiñakuspa Tolemais llaqtaman rispa Jonatanman qelqarqan: “Ama torreta muyuykunanpaq, aswanpas Tolomeo llaqtaman hamuspa ancha usqhaylla rimapayananpaq”, nispa.

23 Chayta uyarispan Jonatan kamachirqan muyuykunankupaq.

24 Qolqe qorita, p'achakunata, imaymana regalokunatapas hap'ispa, Tolemais llaqtaman rirqanku reypa kasqanman, chaypin payqa allin qhawarisqa karqan.

25 Llaqtamanta wakin millay runakunaña pay contra quejakurqanku chaypas.

26 Chaywanpas reyqa ñawpaqninpi kaq runakuna hinan payta valekurqan, hinaspan llapa amigonkunaq ñawpaqenpi hatuncharqan.

27 Uma sacerdote kayninpi, ñawpaqpi tukuy hatunchasqankunapiwan takyachirqan, umalliq amigonkunamantapas aswan allinpaq qhawarichirqan.

28 Hinaqtinmi Jonatan reyta valekurqan Judea llaqtata mana impuesto pagananpaq, hinallataq kinsa gobiernokuna Samaria suyutawan. Paymanmi prometerqan kinsa pachak talento qolqeta.

29 Hinaqtinmi reyqa arí nispa Jonatanman kay hinata cartakunata escribiran.

30 Rey Demetrio wawqen Jonatanman, judío runakunamanwan napaykamurqan.

31 Qankunamanta primoyku Lasthenesman qelqamusqayku cartamanta huk copiata kayman apachimuykichis, chayta qhawanaykichispaq.

32 Rey Demetrioqa taytan Lastenesmanmi napaykamurqan.

33 Ñoqaykuqa decidisqañan kashanchis judío runakunaq allin kausayninta ruwanaykupaq, paykunan amigoyku kanku, noqaykuwantaq rimanakuykunata hunt’aykuyku.

34 Chayraykun Judea nacionpa linderonkunata, Samaria suyumanta Judea suyuman yapas qa Aferema, Lida, Ramatem kinsa kamachikuykunata, hinallataq Jerusalén llaqtapi sacrificiota haywaq llapa runakunapaq. hallp’aq rurunkunamanta, sach’akunamantawan sapa wata reypa chaskisqan qolqenpa rantinpi.

35 Huk kaqninkunamantapas, diezmomanta, costumbrekunamantawan, kachi t’oqokunamanta, coronamanta impuestokunamantawan, llapanta saqepuyku allinyanankupaq.

36 Manataqmi kay pachamanta wiñaypaqchu qechusqa kanqa.

37 Chay hinaqa, kaykunamanta huk copiata ruwaspa Jonatanman qoy, hinaspa ch'uya orqo patapi rikukuq cheqasman churay.

38 Chay qhepamanmi rey Demetrioqa rikuspa chay hallp’a ch’inllaña kashaqta, manataqmi ima hark’akuypas kashasqanmanta, llapa soldadonkunata kacharqan, sapankanku llaqtankuman, ichaqa huk t’aqa wak llaqtayoq runakunallatan mana judío runakunaq wat'ankunapi, chayraykun ñawpaq taytankunaq llapa kallpankuna payta cheqnikurqanku.

39 Chaymantapas Alejandroq wawqen Trifon runan kasharqan, paymi llapa soldadokuna Demetrio contra rimapakusqankuta rikuspa, Alejandroq churin Antiocota uywaq Arabia runa Simalcueman rirqan.

40 Hinan kay Antioco waynata kacharichinanpaq, taytanpa rantinpi kamachikunanpaq, payman willarqan Demetriopa tukuy ruwasqankunata, awqan runankuna paywan awqanakusqankumantawan, chaypitaq unayta qhepakurqan pacha.

41 Chaykamataq Jonatan rey Demetriota kacharqan, Jerusalén llaqtamanta torrepi kaqkunata qarqonanpaq, hinallataq fortalezakunapi kaqkunatawan, Israel contra maqanakusqankurayku.

42 Hinaqtinmi Demetrioqa Jonatanman kacharqan: –Manan qanpaqchu llaqtaykipaqpas kaytaqa ruwasaq, aswanpas qantapas llaqtaykitapas anchatan respetasaq, sichus oportunidad kaqtinqa, nispa.

43 Kunanqa allintan ruwanki, yanapawanankupaq runakunata kachamuwaqtiykiqa. lliw kallpaykunaqa chinkapunñan, nispa.

44 Chayta uyarispan Jonatan kinsa waranqa kallpasapa runakunata Antioquía llaqtaman kacharqan, reyman chayaqtinkutaq reyqa anchata kusikurqan hamusqankumanta.

45 Llaqtamanta runakunan ichaqa pachak iskay chunka waranqa runakunata huñunakuspa reyta wañuchiyta munarqanku.

46 Chayraykun reyqa patioman ayqekuran, chay llaqtapi tiyaq runakunan ichaqa chay llaqtaq purinan ñankunata waqaychaspa maqanakuyta qallariranku.

47 Hinaqtinmi reyqa judío runakunata qayarqan yanapayta mañakunankupaq, paykunan huk kutillapi payman hamurqanku, chay p’unchaytaq llaqtapi ch’eqerirqanku pachak waranqa runakunata.

48 Chay p'unchaymi llaqtata ninata hap'ispa askha saqueokunata hap'ispa reyta qespichirqanku.

49 Chay llaqtapi tiyaq runakunaqa, judío runakuna munasqankuman hina llaqtata hap'isqankuta rikuspa, pisi kallpayarqanku.

50 Hawka kawsayta qowayku, judío runakunapas amaña ñoqaykutapas llaqtatapas maqapachunku.

51 Chaywanmi paykunaqa armankuta wikch'upurqanku, hinaspan thak-kaypi kawsarqanku. Judío runakunataq reypa ñawpaqenpi, suyunpi llapa runakunaq ñawpaqenpipas hatunchasqa karqanku.

Hinaspan Jerusalén llaqtaman kutipurqanku askha saqueokunata hap'ispa.

52 Chaymi rey Demetrioqa gobiernonpi tronopi tiyaykuran, hallp’antaq ch’inllaña kasharan.

53 Chaywanpas tukuy rimasqankunapin juchachakuran, Jonatanmantataq karunchakuran, manataqmi paymanta chaskisqanman hinachu premiaran, aswanpas sinchitan llakichirqan.

54 Chay qhepamanmi Trifon kutimurqan, paywan kuskataq rey kashaspa coronasqa Antioco wawapas.

55 Hinaqtinmi Demetriopa qarqosqan llapa guerrapi soldadokuna Jesusman huñunakurqanku, hinaspan Demetriowan maqanakurqanku, paytaq qhepanta kutirispa ayqekurqan.

56 Trifonqa elefantekunata hap'ispa Antioquia llaqtata atiparqan.

57 Chay tiempopin Antioco wayna Jonatanman qelqarqan: –Uma sacerdote kaypi takyachiyki, tawa gobiernokunapi kamachikuqta churayki, reypa huknin amigon kanaykipaqpas, nispa.

58 Chayta uyarispan qorimanta vasokunata apachirqan servinanpaq, hinaspan permisota qorqan qorimanta ukyananpaq, morado p’achawan p’achakunanpaq, qorimanta hebillawan churakunanpaqwan.

59 Wawqen Simóntapas capitanta churarqan Tiro escalera nisqa cheqasmanta Egipto nacionkama.

60 Hinan Jonatan lloqsispa unuq chimpanpi kaq llaqtakunata pasarqan, Siria nacionmanta llapa soldadokunan payman huñunakurqanku yanapanankupaq.

61 Chaymantataq Gaza llaqtaman rirqan, Gaza llaqta runakunan ichaqa wisq'arqanku. chayraykutaq muyuykurgan, chaypa muyuchiqninkunatataq ninawan ruphachirqan, suwarqantaq.

62 Chay qhepamanmi Gaza llaqtayoq runakuna Jonatanmanta rogakuqtinku, Jonatan paykunawan thak-kaypi tiyaykurqan, umalliqninkuq churinkunatataq rehenpaq hap’ispa Jerusalén llaqtaman kacharqan, hinaspan llaqtanta pasarqan Damasco llaqtaman.

63 Jonatan uyarispanmi, Demetriopa kamachiqninkuna Galilea lawpi kaq Cades llaqtaman hamusqankuta yacharurqa.

64 Paykunawan tupananpaqmi riran, wawqen Simontataq chay campopi saqerpariran.

65 Chaymantataq Simonqa Betsura contra campamentota sayarispa unayta maqanakuspa wisq'arqan.

66 Paykunawanmi thak kawsayta munarqanku, chaytan paykunaman qorqan, hinaspan chaymanta qarqospa llaqtata hap’ikapurqanku, chaypitaq huk guarnicionta churarqanku.

67 Jonatan ejercitonpiwantaq Genesar unu qayllapi karpakurqanku, chaymantan tutamantan Nasor pampaman chayaqku.

68 Hinaqtinmi chay pampapi mana reqsisqa runakunaq t’aqan paykunawan tuparqanku, paykunan orqokunapi runakunata pakaykuspanku, paypa contranpi hamurqanku.

69 Chaymi pakasqa runakuna maypi kasqankumanta hatarispanku, Jonatanpa ladonpi kaq llapa runakuna ayqekurqanku.

70 Chaymi mana huknillapas puchurqachu, Absalonpa churin Matatias hinaspa Calfipa churin Judas, ejercitopi kamachiqkuna.

71 Hinaqtinmi Jonatan p'achanta llik'ikuspa umanman hallp'ata wikch'uykuspa Diosmanta mañakurqan.

72 Chay qhepamanmi hukmanta maqanakuyman kutispa ayqechirqan, chaymi paykunaqa ayqekurqanku.

73 Chayta rikuspa ayqekuq runakunan payman kutipurqanku, paywan kuskataq Cades llaqtakama qatiykacharqanku karpankukama, chaypitaq campamentota churarqanku.

74 Chay p'unchaymi mana judío runakunamanta kinsa waranqa qharikuna wañuchisqa karqanku, Jonatantaq Jerusalén llaqtaman kutipurqan.

12 RAKI 1 Jonatanataq chay tiempota servisqanta rikuspa, wakin runakunata akllaspa Roma llaqtaman kacharqan, paykunawan amigontin kasqankuta mosoqyachinankupaq.

2 Lacedemonio runakunamanpas, huk llaqtakunamanpas cartakunata apachirqan, chaypaqmi.

3 Chaymi Roma llaqtaman rispa, senadoman haykuspa nirqanku: Uma sacerdote Jonatan, judío runakunapiwan kachamuwarqanku, paykunawan amigontin kashaqtiykichis mosoqyachimunaykichispaq , ñawpaq tiempopi hina.

4 Chayta uyarispan Roma nacionniyoq runakunaqa cartakunata qorqanku Judea hallp’aman thak-kaypi pusamunankupaq.

5 Kaymi Jonatan Lacedemonia runakunaman qelqasqan cartakunaq copian.

6 Uma sacerdote Jonatan, suyu kurak runakuna, sacerdotekuna, judío runakunapiwan, wawqenkuna Lacedemonia runakunaman napaykamunku.

7 Ñawpa tiempokunapin Darioq uma sacerdote Oniasman cartakuna apachisqa karqan, paymi chay tiempopi qankuna ukhupi kamachikuq, wawqenchiskuna kasqaykichista willananpaq, kaypi qelqasqa copiapi nisqanman hina.

8 Chay ratopin Oniasqa kachasqa embajadorta valekurqan, hinaspan cartakunata chaskirqan, chaypin willakurqan ligamanta amigontin kasqankumantawan.

9 Chayraykun noqanchispas, manaña imatapas necesitashanchischu chaypas, Diospa Simin Qelqapi ch'uya librokunata makinchispi hap'ispa sonqochawananchispaq.

10 Chaywanpas, wawqe-panaykichista, amistadniykichista mosoqyachinapaqmi kachamuyta munarqaykichis, mana llapanpi wak llaqtayoq kanaykichispaq.

11 Noqaykuqa sapa kutillanmi, fiestaykupipas, allin p'unchawkunapipas, sacrificio haywasqaykupi,

mañakuyniykupipas, yuyayniykuman hina, wawqe-panaykupi yuyaykusqaykuman hina, yuyariyku.

12 Noqaykuqa anchatan kusikuyku hatunchasqaykichismanta.

13 Ñoqaykupas tukuy ladopin sinchi sasachakuykunapi guerrakunapipas tarikurqayku, muyuriqniykupi kaq reykuna ñoqaykuwan maqanakusqankurayku.

14 Ichaqa manan qankunapaqpas, nitaq huk confederacionniykupaqpas, amigoykupaqpas, kay maqanakuykunapiqa llakichiyta munaykuchu.

15 Yanapawaqninchis hanaq pachamantan yanapawanchis, imaynan enemigonchiskunamanta qespichisqa kanchis, awqanchiskunapas chakiman apasqa kanchis.

16 Chayraykun Antiocopa churin Numeniota, Jasonpa churin Antipatertawan akllakurqayku, hinaspan Roma runakunaman kacharqayku, paykunawan, ñawpaq ligapi kaqkunawan mosoqyachinaykupaq.

17 Paykunatapas kamachirqaykutaqmi wawqe-panaykichis mosoqyachimunaykichismanta cartaykuta napaykamunankupaq, apachimunaykichispaqwan.

18 Chhaynaqa, kunanqa allintan kutichiwaqchis.

19 Kaytaq Oniarespa apachisqan cartakunaq copian.

20 Lacedemonia rey Areus uma sacerdote Oniasman napaykuspa.

21 Qelqakunapin rikukun Lacedemonia runakunapas judío runakunapas wawqenkuna kasqankuta, Abrahampa mirayninmantawan.

22 Kunan chhaynaqa, kay yachayniykuman chayamusqanmantapachan, allinta ruwankichis allin kawsayniykichismanta qelqamuwayku.

23 Yapamantan qelqamuykichis, wakaykichispas, kapuqniykichispas noqaykupaqmi, noqaykupas qankunaqmi, chayraykun kamachiyku embajadorniykuta kay hinata willanankupaq.

24 Jonatan uyarispan Demebioq umallinkuna ñawpaqmanta aswan askha runakunawan maqanakuq hamusqankuta.

25 Jerusalén llaqtamanta lloqsispa Amatis hallp'api paykunawan tuparqan, manataqmi samariyta qorqanchu llaqtanman haykunankupaq.

26 Karpankuman wateqaqkunata kacharqan, paykunataq kutimuspa willarqanku tutapi paykunaman hamunankupaq churasqa kasqankuta.

27 Inti chinkaykuqtinmi Jonatan runankunata kamachirqan tutantin maqanakunankupaq, awqa-tinta qhawanankupaq, armasqa kanankupaqwan.

28 Jonatan soldadonkunapiwan maqanakunankupaq wakichisqa kasqankuta uyarispankun awqakunaqa mancharikurqanku, sonqonkupi khatatataspataq campamentonkupi ninata rawrachirqanku.

29 Jonatanwan kuskan ichaqa tutamantakamaraqmi chayta yacharqanku.

30 Jonatantaq paykunata qatiykacharqan, ichaqa manan tarirqanchu, Eleutero mayuta chimpaspa.

31 Chayraykun Jonatanqa Zabadea nisqa árabe runakunaman kutirispa paykunata wañuchirqan, qechusqankutapas hap'irqan.

32 Chaymanta t'aqakuspataq Damasco llaqtaman chayarqan, llapan suyuntintataq pasarqan.

33 Simónpas rirqanmi chay pampata pasaspa Ascalón llaqtakama, chaypa ladonpi kaq terrachakunamanpas, chaymantan Jope llaqtaman kutirispa atiparqan.

34 Uyarirqanmi Demetriomanta hap'iqkunaman hap'inankuta. chayraykutaq chaypi huk guarnicionta churarqan chayta waqaychananpaq.

35 Chay qhepatataq Jonatan wasinman kutimurqan, hinaspan llaqta kurak runakunata waqyaspa, Judea suyupi allin takyasqa pampakunata hatarichinapaq rimanakurqan.

36 Jerusalén llaqtaq perqankunata aswan altoman churaspa, torrewan llaqtawan chawpipi hatun orqota hoqarispa, llaqtamanta t’aqanankupaq, chhaynapi sapallan kananpaq, chhaynapi runakuna mana vendenankupaq nitaq rantinankupaqpas.

37 Chayta uyarispankun llaqtata hatarichinankupaq huñunakurqanku, inti lloqsimuy lado wayq’oman riq perqa thunisqa kasqanrayku, Cafenata sutiyoq llaqtatataq allicharqanku.

38 Simóntaq Sefela llaqtapi Adida llaqtata sayarichirqan, punkukunawan, k'aspikunawan ima, allin takyachirqan.

39 Trifontaq Asia suyuta hap'inanpaq rirqan, rey Antiocota wañuchinanpaq, pay kikinpa coronanta churananpaq.

40 Ichaqa mancharikuranmi Jonatan mana saqenanta, paywan maqanakunantapas. chayraykutaq huk ñanta maskharqan imaynatas Jonatanta hap’inman, wañuchinanpaq. Chaymi astakuspa Betsan llaqtaman chayarurqa.

41 Chaymantataq Jonatanaqa tawa chunka waranqa soldadokunawan tupananpaq lloqsirqan, hinaspan Betsan llaqtaman chayarqan.

42 Trifontaq Jonatan sinchi kallpawan hamushaqta rikuspa, mana atrevikurqanchu makinta haywariyta.

43 Ichaqa sumaqta chaskispa, llapa amigonkunaman alabaspa, regalokunata qospa, maqanakuq runakunata kamachirqan, pay kikinta hina kasukunankupaq.

44 Jonatantapas nillarantaqmi: –¿Imanaqtintaq kay llapa runakunata sinchita ñak’arichiranki, manataqmi awqanakuy kashaqtin?

45 Chayrayku, kunanqa wasiykichisman kachamuy, hinaspa huk iskay kinsa runakunata akllakuy suyasunaykipaq, ñoqawan kuska Tolemais llaqtaman hamuy, qanmanmi qosqayki, wakin kallpasapa soldadokunatapas, llapa kamachikuqkunatapas. Ñoqataq kutimusaq, ripusaqtaqmi, kaymi hamunaypaqqa, nispa.

46 Chaymi Jonatanqa paypi iñispa kamachisqanman hina ruwarqan, hinaspan ejercitonta kachapurqan, Judea suyuman ripurqanku.

47 Hinaspan kinsa waranqa runakunallata hap'irqan, paykunamantan iskay waranqa runakunata Galileaman kacharqan, huk waranqataq paywan kuska rirqanku.

48 Jonatan Tolemais llaqtaman haykuqtinkutaq, Tolemais llaqtayoq runakunaqa punkukunata wisq’aspa hap’irqanku, llapa paywan hamuqkunatapas espadawan wañuchirqanku.

49 Chaymantataq Trifonota kacharqan chakipi puriqkunata, caballopi sillakuqkunatawan Galilea llaqtaman, hatun pampamanpas, Jonatanpa llapa t'aqankunata wañuchinankupaq.

50 Jonatanwan paywan kuska kaqkunapas hap'ispa wañuchisqa kasqankuta yachaspankun kallpachanakurqanku. hinaspan asuykurqanku, maqanakunankupaq wakichisqa.

51 Hinaqtinmi paykunata qatikuqkunaqa, kawsayninkurayku maqanakunankupaq wakichisqa kasqankuta reparaspanku, kutirirqanku.

52 Llapallankum hawkalla Judea allpaman chayarurqaku, chaypim Jonatantawan paywan kaqkunamanta waqarqaku, hinaspam mancharikurqaku. chayraykun llapa Israel runakuna sinchita waqarqanku.

53 Hinaqtinmi muyuntinpi llapa nacionkunaqa paykunata wañuchiyta munaranku, paykunan niranku: “Manan capitanpas kanchu, nitaq pipas paykunata yanapananpaqpas”, nispa.

13 RAKI 1 Simón uyarispanmi, Trifon hatun ejercitota huñururqa Judea hallp'aman yaykuruspanku, chay allpata chinkachinankupaq.

2 Runakuna sinchita khatatataspa mancharisqa kashasqanta rikuspa, Jerusalén llaqtaman rispa runakunata huñuykurqan.

3 Hinaqtinmi paykunata kallpacharqan: –Qankuna kikiykichismi yachankichis ima hatun ruwaykunatachus ñoqapas, wawqeykunapas, taytaypa wasinpas, kamachikuy simikunapaq, ch'uya cheqaspaq, rikusqanchis maqanakuykunapaq, sasachakuykunapiwan ima ruwasqaykutapas, nispa.

4 Chayraykun llapa wawqeykuna Israel runakunarayku wañuchisqa karqanku, ñoqataq sapallay qhepakuni.

5 Chhaynaqa, karunchakuwaychis, ima sasachakuypipas kawsayniyta qespichiyqa, wawqeykunamantaqa manan aswan allinchu kani.

6 Llaqtayta, santuariota, warmiykuta, wawaykutawan vengakusaq, tukuy mana judío runakuna sinchi millay sonqowan wañuchiwananchispaq huñunakusqankurayku.

7 Hinaqtinmi runakunaqa chay simikunata uyarisqanku qhepallaman espiritunku kawsariran.

8 Hinan paykunaqa kallpawan kutichirqanku: –Qanmi umalliqniyku kanki, Judas wawqeyki Jonatanpa rantinpi, nispa.

9 Maqanakuyniykupi maqanakuy, ima kamachiwasqaykikutapas ruwasaqku.

10 Chaymi Jesusqa llapa guerrapi kaq runakunata huñuruspa Jerusalén llaqtaq perqankunata usqhaylla tukuchirqan.

11 Absalonpa churin Jonatantapas paywan kuska hatun atiyniyoq runakunatawan Jope llaqtaman kacharqan.

12 Chaymi Trifonqa Tolemaomanta hatun atiyniyoq ripurqan Judea suyuman haykumunanpaq, Jonatantaq paywan kuska guardiakunapi kasharqan.

13 Simonmi ichaqa karpankunata sayarichirqan Adida llaqtapi, pampaq chimpanpi.

14 Trifonqa wawqen Jonatanpa rantinpi Simón hatarisqanta yachaspa, paywan maqanakuyta munaspa, willaqkunata kacharqan.

15 Wawqeyki Jonatantan hap'iykushanku, reypa qhapaq kayninmanta qolqemantan debesqa kashan.

16 Chayrayku, pachak talento qolqeta, iskay churinkunatapas rehenpaq kachamuychis, kacharichisqa kashaspa ama ñoqaykumanta hatarinanpaq, hinan kacharisaqku.

17 Simonqa, q'otukuspa rimasqankuta reparaspapas, qolqeta wawakunatawan apachimurqan, mana chayqa runakunata sinchita cheqnikunanpaq.

18 Pipas ninman karqan: “Qolqeta wawakunatapas mana payman apachisqayraykun Jonatan wañupun”, nispa.

19 Hinaqtinmi Jesusqa paykunaman kacharqan wawankunata pachak talento qolqetawan, Trifon ichaqa manan Jonatanta kachariyta munarqanchu.

20 Chay qhepatataq Trifon hamurqan chay hallp'ata ch'usaqyachinanpaq, Adora llaqtaman riq ñanninta muyuspa, Simón ejercitonpiwantaq maymanpas rirqan.

21 Chay torrepi kaqkuna Trifon llaqtaman willaqkunata kacharqanku, ch'inneq qayllapi usqhaylla paykunaman hamuspa mikhunata apachinanpaq.

22 Chayraykun Trifonqa llapa caballopi sillakuqninkunata chay tuta hamunankupaq wakichirqan, ichaqa sinchi hatun rit'i urmaykurqan, mana hamusqanrayku. Chaymi Galaad suyuman ripuspa.

23 Bascama llaqtaman asuykuspanmi Jonatan wañurachirqa.

24 Chay qhepamanmi Trifon kutispa llaqtanman ripurqan.

25 Hinan Simonta kacharqan wawqen Jonatanpa tullunkunata hap'ispa, ñawpa taytankunaq Modín llaqtapi p'ampananpaq.

26 Hinaqtinmi Israel nacionqa askha p’unchaykuna paymanta waqarqanku.

27 Simonpas taytanpa wawqenkunaq aya p'ampanan patapi monumentota ruwarqan, hinaspan altoman hoqarirqan, qhepanpi ñawpaqenpi rumi k'utusqawan.

28 Taytanpaq, mamanpaq, tawa wawqenkunapaqwan, qanchis pirámidekunata churarqa, juk pirámideta, juk pirámideta churarqa.

29 Chaykunawanmi q'otukuq toqllakunata ruwarqan, chaykunaq muyuriqninpitaq hatun pilarkunata churarqan, chay pilarkunaq hawanpitaq llapa armadurankuta ruwarqan wiñaypaq yuyarinapaq, armadurayoq barcokunatawan tallarqan, lamar-qochapi llapa puriqkunata rikunankupaq .

30 Kaymi Modin llaqtapi ruwasqan aya p'ampana, kunankamapas sayanraqmi.

31 Trifon rey Antioco waynata q'otuspa wañuchirqan.

32 Hinaqtinmi Jesusqa paypa rantinpi kamachikuran, Asia nacionpi rey kananpaq coronakuspataq chay nacionman hatun llakita apamuran.

33 Hinaqtinmi Simonqa Judea suyupi allin takyasqa pampakunata sayarichirqan, hatun torrekunawan, hatun perqakunawan, punkukunawan, wisq'anakunawan ima cercota churarqan, chaypitaq mikhunata churarqan.

34 Chaymantapas Simonqa runakunatan akllarqan, hinaspan rey Demetrioman kacharqan, chay hallp'ata mana hark'ananpaq, Trifonpa tukuy ruwasqanqa suwananpaqmi karqan.

35 Rey Demetriotaq kay hinata kutichispa qelqarqan.

36 Rey Demetrio uma sacerdote Simonman, reykunaq amigonman, hinallataq judío runakunaq kurak runakunamanpas, nación llaqtanmanpas napaykamurqan.

37 Qori coronata, puka p’achatawan, apachimuwasqaykiku, chaskiyku, listotaqmi kayku qankunawan allin thak-kaypi kanaykupaq, ari, hinallataq oficialniykuman qelqanaykupaq, qowasqayku inmunidadkunata takyachinaykupaq.

38 Qankunawan ima rimanakuyniykupas sayarinqan. Saynata sayarichisqaykichis allin takyasqa qaqakunataq qankuna kikiykichispaq kanqa.

39 Kunan p'unchaykama ima mana allintapas huchallikusqaykimantapas pampachayku, coronamanta impuesto debesqaykichistapas.

40 Qankuna ukhupi pikunachus patioykupi kanankupaq allin kaqkunata qhawariychis, matriculasqa kachun, thak kaytaq ñoqaykuwan kachun.

41 Chhaynatan Israelmanta pachak qanchis chunka watayoq nacionkunaq yugonta qechupurqanku.

42 Hinaqtinmi Israel runakunaqa instrumentonkupi contratonkupi qelqayta qallariranku: “Uma sacerdote Simon, judío runakunaq gobernadornin, umalliqninpa qallariy watallanpi”, nispa.

43 Chay p'unchaykunapin Simonqa Gaza llaqtata muyuykuran. guerrapaq motortapas ruwarqan, llaqta qayllapitaq churarqan, huk torretapas maqaspa hap'irqan.

44 Chay motorpi kaq runakunaqa llaqtaman saltaykurqanku.

Hinan llaqtapi sinchi ch'aqway karqan.

45 Llaqta runakuna p'achankuta llik'ikuspa, warminkuwan wawankuwan perqakunaman seqaspa, sinchi kunkawan qaparispanku, Simonta valekurqanku thak kawsayta qonanpaq.

46 Paykunan nirqanku: –Ama millay ruwasqaykuman hinachu ruwawayku, aswanpas khuyapayasqaykiman hinan, nispa.

47 Chaymi Simonqa paykunata sonqonta thasnukuspa manaña maqanakurqanñachu, aswanpas llaqtamanta qarqorqan, idolokunaq kasqan wasikunatataq ch'u yancharqan, chaymi takikunata graciasta qospa chay llaqtaman haykurqan.

48 Ari, chaymanta llapan qhelli kaqkunata churarqan, chaypitaq churarqan kamachikuy simita kasukuq runakunata, ñawpaqmanta aswan kallpasapatataq churarqan, chaypitaq pay kikinpaq tiyay wasita hatarichirqan.

49 Jerusalén llaqtapi torrepi kaq runakunapas sinchi k’irisqa kasharqanku, manataqmi lloqsiyta atirqankuchu, nitaq chakraman riyta atirqankuchu, nitaq rantiyta, nitaq vendeyta atirqankuchu, chayraykun sinchi llakipi tarikurqanku mikhunata pisiyaspa, askhataq wañurqanku yarqaymanta.

50 Hinan Simonta qaparirqanku, paykunawan hukllachakunanpaq.

Hinan chay torreta ch'uyancharqan qhellikunamanta.

51 Pachak qanchis chunka hukniyoq watapi iskay kaq killapa iskay chunka kinsayoq p'unchayninpi, agradecekuspa, palmera sach'a k'allmakunawan, arpakunawan, platillokunawan, violetakunawan, takikunawan, takikunawan ima, chayman haykurqan Israelmanta hatun awqan chinkachisqa karqan.

52 Chay p'unchayta sapa wata kusikunankupaq kamachirqan.

Hinaspapas torrepa waqtanpi kaq templopa orqontam aswan kallpayuqta ruwarqa, chaypim paywan kuska yacharqa.

53 Simón churin Juan kallpasapa runa kasqanta rikuspa, llapa ejercitokunaq umallin kananpaq churarqan. Gazera llaqtapitaq tiyaran.

14 RAKI 1 Pachak soqta chunka iskayniyoq watanpin rey Demetrioqa soldadonkunata huñuspa Media llaqtaman rirqan Trifonwan maqanakunanpaq yanapananpaq.

2 Persia nacionpa, Media nacionpa reynin Arsacesmi ichaqa, Demetrio llaqtaman haykumusqanta uyarispan, huknin kamachikuqninta kacharqan kawsashaqta hap’inanpaq.

3 Paymi rispa Demetrio ejercitota maqaspa hap'ispa Arsaces llaqtaman aparqan, paytaq guardiaman wisq'asqa karqan.

4 Judea hallp'ataq, Simón tukuy p'u nchawkunapi ch'inlla kasharqan. imaraykuchus payqa llaqtanpa allin kaynintan maskharqan, chaymi sapa kutilla kamachikuyninpas hatunchasqanpas paykunata kusichirqan.

5 Imaynan Jesusqa tukuy ruwasqanpi allin qhawarisqa karqan, chhaynatan Jopeta pakakuna wasita hap'ispa lamar-qocha islakunaman haykurqan.

6 Llaqtanpa linderonkunata hatunyachirqan, suyuntapas kutichipurqan.

7 Askha presokunata huñuspataq Gazera llaqtata, Betsura llaqtata, torretapas kamachirqan, chaymantan llapa qhellikunata horqorqan, manataqmi pipas hark'akuqpas karqanchu.

8 Hinaspan thak-kaypi hallp'ankuta tarpurqanku, hallp'ataq wiñarqan, chakra sach'akunatapas rururqan.

9 Ñawpa pacha runakunaqa callekunapin tiyasharqanku, allin kaqkunata rimaspa, waynakunapas sumaq p’achawan p’achawan p’achasqaku.

10 Llaqtakunapaq mikhunata qorqan, chaykunapitaq tukuy imaymana armakunata churarqan, chhaynapin kay pachaq tukukuyninkama allin reqsisqa karqan.

11 Hallp'api thak-kaypi kawsarqan, Israel runakunataq ancha kusikuywan kusikurqanku.

12 Sapanka runan uvas sach'anpa sikinpi higos sach'anpa sikinpi tiyasharqan, manataqmi pipas llik'inanpaq kasharqanchu.

13 Manataqmi pipas chay hallp'api puchurqachu paykunawan maqanakunanpaq.

14 Llapan pisichasqa runakunatapas kallpacharqanmi.

Kamachikuy simita pisichaqkunata, millay runatapas qechupurqan.

15 Paymi santuariota sumaqyachirqan, yupaychana wasipi vasokunatapas askhayachirqan.

16 Roma llaqtapi, Esparta llaqtapipas Jonatan wañupusqanta uyarispanku, sinchita llakikurqanku.

17 Ichaqa wawqen Simonpa rantinpi uma sacerdote churasqa kasqanta uyarispanku, chay hallp'akunata, llaqtakunatapas kamachirqan.

18 Paykunamanmi broncemanta qelqata qelqaranku, wawqen Judaswan Jonatanwan amigontin kasqankuta mosoqyachinankupaq.

19 Chay qelqakunatan Jerusalén llaqtapi iñiq t’aqapi leerqanku.

20 Kaymi Lacedemonia runakunaq apachisqan cartakunaq copian.

Wawqenchiskuna, Lacedemoniapi kamachikuqkuna, llaqtantin, uma sacerdote Simonman, kurak runakunaman, sacerdotekunaman, judío runakunamanta puchuq runakunamanpas napaykamuychis.

21 Llaqtaykuman kachamusqa embajadorkunan sut'inchawarqanku hatunchasqaykichista hatunchasqaykichistawan.

22 Kay hinatataq runakunaq huñunakuyninpi rimasqanku imaymanakunata qelqarqanku; Antiocopa churin Numenio, Jasonpa churin Antipater, judiokunapa embajadorninkuna, ñuqaykuwan musuqmanta amistadta ruwanankupaq hamuwarqaku.

23 Hinaqtinmi runakunaqa munarqanku chay runakunata sumaqta chaskinankupaq, willasqanku qelqakunata llapa runaq willasqan qelqakunapi churanankupaq, chhaynapi Lacedemonia llaqtapi runakuna chayta yuyarinankupaq .

24 Chay qhepatataq Simonqa Numeniota Roma llaqtaman kacharqan waranqa kilo llasaq qorimanta hatun escudota apaspa, paykunawan rimanakusqankuta takyachinanpaq.

25 Chayta uyarispan runakunaqa niranku: –¿Ima graciastataq Simonman churinkunamanwan qosaqku?

26 Paymi wawqenkunapiwan taytanpa wawankunapiwan Israel llaqtata takyachirqan, awqankunatapas maqanakuypi qarqospa kacharichisqa kasqankuta takyachirqanku.

27 Chaymi broncemanta tablakunapi qelqarqanku, chaykunatan churarqanku Sion orqopi pilarkunapi. Elul killapa chunka

pusaqniyuq p'unchawninpi, pachak soqta chunka iskayniyuq wata, sacerdote uma sacerdote Simonpa kimsa watanpi.

28 Saramel llaqtapi sacerdotekuna, runakuna, suyu kamachiqkuna, kuraq runakuna ima, chaykunamanta willawarqanku.

29 Sapa kutinmi chay suyupi awqanakuykuna karqan, ch'uya cheqasninkuta, kamachikuy simitawan allinta kawsanankupaq, Jaribpa mirayninmanta Matatiaspa churin Simón wawqenkunawan kuska peligroman churakus pa awqankunata hark'arqanku nacionninkumantam llaqtanku anchata hatuncharqaku.

30 (Chay qhepatataq Jonatan llaqtanta huñuspa, uma sacerdotenku kaspa, llaqtanman yapakurqan.

31 Awqankunaqa llaqtankuman haykunankupaqmi alistakurqanku, chhaynapi ch’uya cheqasman makinkuta churanankupaq.

32 Chay tiempopin Simón sayarispa llaqtanrayku maqanakurqan, askha qolqentapas gastarqan, llaqtanpi kaq kallpasapa runakunata armaspa qolqeta qorqan.

33 Judea llaqtakunata, Betsura llaqtawan kuska, Judea nacionpa linderonkunapi, awqakunaq armadurankuna ñawpaqpi kashasqankupi, allin hark'arqan. Judío runakunaq soldadonkunata ichaqa chaypi churarqan.

34 Lamar-qocha patapi kaq Jope llaqtata, Azoto llaqtaq linderonpi kaq Gazera llaqtatapas, ñawpaq awqankunaq tiyasqanku cheqaspin sinchita kallpacharqan.

35 Hinaqtinmi runakunaqa Simón runaq ruwasqanta takirqanku, llaqtanta ima hatunchasqa kananpaqtaq kamachikunankupaq, sacerdotekunaq umalliqninmanwan churarqanku, tukuy chaykunata ruwasqanrayku, hinallataq llaqtanpaq chanin iñiyniyoq kasqanrayku. chayraykutaqmi tukuy imaymanawan llaqtanta hatunchayta maskharqan.

36 Paypa tiemponpin tukuy imaymanakuna allinta ruwakurqan, chaymi mana judío runakunapas, Jerusalén llaqtapi Davidpa llaqtanpi kaq runakunapas, huk torreman tukupurqanku Santuario muyuriqpi tukuyta, ch'uya cheqaspitaq sinchita k'irirqan.

37 Judío runakunatan ichaqa chaypi churarqan. Chay llaqtatataq allin takyachirqan, llaqtapas llaqtapas allin kananpaq, Jerusalén llaqtaq perqankunatapas sayarichirqan.

38 Rey Demetriopas chayman hina sacerdotekunapa jefen kananpaqmi takyachirqan.

39 Hinaqtinmi paytaqa amigonkunamanta hukninta churaranku, anchatan respetaran.

40 Uyarirqanmi, Roma nacionniyoq runakuna judío runakunata amigonkuna, confederacionninku, wawqenkuna nispa nisqankuta.

Simonpa embajadorninkunatataq yupaychaspa chaskirqanku; 41 Judío runakunapas sacerdotekunapas anchatan kusikurqanku Simón gobernadorninku, uma sacerdotenkuwan wiñaypaq kananpaq, hunt'aq profeta hatarinankama.

42 Hinaspapas paymi paykunaq umallin kanqa, ch'uya cheqaspitaq encargakunqa, llank'ayninkuta, hallp'akunata, armadurakunata, fortalezakunatawan qhawananpaq, chhaynapi, niykichis: santuario; 43 Chaywanqa, sapanka runaq kasukunanmi, chay hallp'api llapa qelqakuna paypa sutinpi ruwasqa kananpaq, morado p'achawan p'achasqa qori p'achawan p'achasqa kananpaq.

44 Hinaspapas manan mayqen runakunapas nitaq sacerdotekunapas chaykunamanta mayqentapas p’akiyta, nitaq rimasqanta contranpi rimayta, nitaq paywan mana paywan hallp’api huñunakuyta huñuyta, nitaq morado p’achawan p’achakuyta, nitaq huk hebillatapas churakuyta quri; 45 Pipas hukta ruwanman, otaq chaykunamanta mayqentapas p’akinman chayqa, muchuchisqan kanqa.

46 Chhaynatan llapa runakuna munarqan Simonwan tratayta, nisqanchisman hina ruwaytapas.

47 Hinaqtinmi Simonqa chayta chaskirqan, hinaspan anchata kusikurqan uma sacerdote, judío runakunaq, sacerdotekunaq umallin, gobernadornin, llapankuta defiendenanpaqwan.

48 Chaymi kamachikurqanku kay qelqakunata broncemanta tablakunapi churanankupaq, ch’uya cheqaspa brújula ukhupitaq huk rikukuq cheqaspi churanankupaq.

49 Chaypa copiankunatapas qolqe waqaychana wasiman waqaychanankupaq, Simonwan churinkunapiwan chaskinankupaq.

15 RAKI 1 Rey Demetriopa churin Antiocopas, lamar-qocha islakunamantan cartakunata apachirqan sacerdote Simonman, judío runakunaq umalliqninmanwan, llapa runakunamanwan.

2 Chaypin karan: Rey Antíoco nacionpa uma sacerdoten Simonman, judío runakunamanwan napaykuspa.

3 Wakin onqoyniyoq runakuna ñawpa taytanchiskunaq qhapaq suyunta hap’ikapusqankurayku, yuyaykusqaytaq wakmanta churanakunaypaq, ñawpaq haciendaman kutichipunaypaq, chaypaqtaq askha hawa llaqtamanta soldadokunata huñurqani, barcokunatataq alistarqani awqay; 4 Ñoqaqa niyta munani, chay hallp'ata purinaytapas, chay llaqtata thuñichiqkunamanta vengakunaypaq, qhapaq suyuntinpi askha llaqtakunata ch'usaqyachiwaqniykunamanta.

5 Chayraykun noqaqa, ñawpaqeypi kaq reykunaq tukuy ofrendankunata, mana qowasqankutapas sut'inchaykichis.

6 Ñoqaqa permisotan qoyki selloykiwan llaqtaykipaq qolqeta t’oqyachinaykipaq.

7 Jerusalén llaqtamanta, ch'uya cheqasmantawan, libre kachunku.

Llapan armadurakuna ruwasqaykipas, hatun wasikuna ruwasqaykipas, makiykipi waqaychasqaykipas, qanpaq qhepachun, nispa.

8 Imapas reypa debesqan kanman, otaq kananpas chayqa, kunanmantapacha wiñaypaq pampachasqa kachun.

9 Chaymantapas, qhapaq suyunchista chaskispaqa, qanta, llaqtaykita, yupaychana wasiykitawan hatun yupaychasaqku, chhaynapi hatunchasqaykiqa pachantinpi reqsisqa kanqa.

10 Pachak soqta chunka tawayoq watapin Antiocoqa ñawpa taytankunaq hallp'anman rirqan, chay tiempopin llapa soldadokuna payman huñunakurqanku, chaymi Trifonwanqa pisillaña qheparqanku.

11 Chayraykun rey Antioco qatiykachaspa, lamar-qocha patapi kaq Dora llaqtaman ayqekurqan.

12 Payqa rikuranmi huk kutillapi sasachakuykuna payman chayamusqanta, soldadonkunapas saqerparisqanta.

13 Hinaqtinmi Antiocoqa Dora contra campamentota churarqan, paywan kuska pachak iskay chunka waranqa soldadokuna, pusaq waranqa caballopi sillakuqkunapas.

14 Llaqta muyuriqninta muyuykuspan, lamar-qocha patapi llaqta qayllapi barcokunaman hukllachakuspataq, llaqtata hallp'a patapi, lamar-qochapipas sinchita llakichirqan, manataqmi pitapas saqerqanchu lloqsinanta nitaq haykuyta.

15 Chay tiempopin Roma llaqtamanta Numenio hamurqanku, reykunaman, suyukunamanwan cartakunata apachispa.

Chaykunapin kay imaymanakuna qelqasqa karqan.

16 Roma nacionpa consulnin Lucio rey Tolemeeman napaykuspa.

17 Judío runakunaq embajadorninkuna, amigoykupas, confederacionniykupas, ñawpaq amistadniykuta mosoqyachinankupaqmi hamuwarqanku, sacerdote uma Simonmanta, hinallataq judío runakunamantawan.

18 Hinaqtinmi paykunaqa waranqa kilo qorimanta escudota apamuranku.

19 Chayraykun allinpaq qhawarirqayku reykunaman, suyukunamanpas qelqayta, ama paykunaman ima mana allinta ruwanankupaq, nitaq paykunawan, llaqtankuwan, nitaq suyukunawan maqanakunankupaq, nitaq awqankuta yanapanankupaq.

20 Ñoqaykupaqqa allinmanmi rikch'akurqan paykunaq escudonta chaskisqaykuqa.

21 Chay hinaqa, sichus mayqen onqoyniyoq runakunapas llaqtankumanta ayqemusunkichis chayqa, uma sacerdote

Simonman qoychis, kamachikuy siminkuman hina muchuchinanpaq.

22 Chay hinallatataqmi Jesusqa rey Demetrioman, Atalomanpas, Ariaratemanpas, Arsacesmanpas qelqarqan.

23 Llapa suyukunaman, Samsames llaqtaman, Lacedemoniokunaman, Delo llaqtaman, Mindo llaqtaman, Sición llaqtaman, Caria llaqtaman, Samos llaqtaman, Panfilia llaqtaman, Licia llaqtaman, Halicarnaso llaqtaman, Rodo llaqtaman, Arado llaqtaman, Cos llaqtaman, Side llaqtamanwan ima , Arado, Gortina, Cnido, Chipre, Cirene ima.

24 Hinaqtinmi chay qelqapi qelqakunata qelqarqanku uma sacerdote Simonman.

25 Chaymi rey Antioco iskay kaq p’unchaypi Dora contra campamentota churarqan, sapa kutilla Dora llaqtata maqaspa, motorkunata ruwaspa, Trifon llaqtata wisq’arqan, mana lloqsiyta nitaq haykuyta atinanpaq.

26 Chay tiempopin Simonqa iskay waranqa akllasqa runakunata kacharqan yanapanankupaq. qolqetapas, qoritapas, askha armadurakunatapas.

27 Chaywanpas manan chaskiyta munarqanchu, aswanpas paywan llapa rimanakuykunata p’akispa wak llaqtayoq kapurqan.

28 Hinaqtinmi Jesusqa huknin amigon Atenobiota kacharqan paywan rimananpaq: “Jope llaqtata Gazera llaqtatapas hark’ankichismi, nispa. Jerusalén llaqtapi torrewan kuska, chay llaqtakunaqa kamachikusqay llaqtakunam.

29 Chaypa linderonkunatan usuchirqankichis, chay hallp'apitaq sinchita k'irirqankichis, qhapaq suyuy ukhupitaq askha cheqaskunapi kamachikuyta hap'irqankichis.

30 Chay hinaqa, Judea nacionpa hawanpi kamachikusqaykichis llaqtakunata, hinallataq Judea nacionpa hawallanpi kamachikusqaykichis llaqtakunata qoychis.

31 Mana chayqa, phisqa pachak talento qolqeta qoway. Mana allin ruwasqaykichismanta, llaqtakunapi impuesto pagasqaykichismantawan, huk phisqa pachak talento qolqetawan, mana chayqa, hamuspa qankunawan maqanakusaqku 32 Chaymi reypa amigon Atenobio Jerusalén llaqtaman rirqan, Simonpa k'anchariyninta, qorimanta qolqemanta ruwasqa armariota, askha runakunatawan rikuspa, admirakuspa reypa willakuyninta willarqan.

33 Hinaqtinmi Simonqa payta nirqan: –Manan huk runakunaq hallp'antapas hap'ikapuykuchu, nitaq hukkunaq hallp'antapas hap'iykuykuchu, aswanpas ñawpaq taytaykupa herenciantan hap'iykuyku, awqanchiskunaq huk tiempon mana allinta hap'isqanku, nispa.

34 Chayraykun noqaykupas, tiempoyoq kaspayku, ñawpa taytanchiskunaq herencianta hap'iyku.

35 Jopeta, Gazera llaqtatapas mañakusqaykiman hina, llaqtaykupi runakunata sinchita dañota ruwarqanku chaypas, pachak talento qolqeta qosqaykiku. Atenobioqa manan huk simillatapas kutichirqanchu.

36 Ichaqa sinchi phiñakuspan reyman kutimuspa, chay rimasqankunamanta, Simonpa k'ancharisqanmanta, tukuy rikusqankunamantawan willarqan.

37 Chaykamataq Trifon llaqtamanta barcopi ayqekurqan Ortosias llaqtaman.

38 Hinaqtinmi reyqa Cendebeota lamar qocha patapi capitanta churarqan, hinaspan huk ejercitota qorqan chakipi puriqkunata, caballopi sillakuqkunatapas.

39 Hinaspan kamachirqan ejercitonta Judea ladoman astakunanpaq. kamachirqantaqmi Cedronta sayarichinanpaq, punkukunata allin takyachinanpaq, runakunawan maqanakunanpaqwan; Kikin reymi ichaqa Trifonta qatiykacharqa.

40 Chaymi Cendebeoqa Jamnia llaqtaman chayaspa runakunata phiñachiyta qallarirqan, Judea suyuman haykuyta qallarispa, runakunata preso hap’ispa wañuchiyta qallarirqan.

41 Cedro llaqtata sayarichispataq, caballopi sillakuq runakunata, chakipi puriq soldadokunatawan churarqan, reypa kamachisqanman hina Judea nacionpa ñanninkunaman lloqsinankupaq.

16 RAKI 1 Hinaqtinmi Juanqa Gazera llaqtamanta hamuspa taytan Simonman willarqan Cendebeoq ruwasqanta.

2 Chayraykun Simonqa iskaynin kuraq churinkunata Judasta Juantawan waqyaspa nirqan: –Ñoqa, wawqeykuna, taytaypa wasinpas, wayna-sipas kasqaymantapachan Israelpa awqankunawan maqanakurqaniku. Makiykupitaq imaymanakuna allinta t'ikarirqan, chaymi sapa kutilla Israel llaqtata qespichirqayku.

3 Kunanmi ichaqa machuyasqaña kani, Diospa khuyapayakuyninraykun allin edadniyoqña kankichis, ñoqaq wawqeypa rantinpi, riychis llaqtanchisrayku maqanakuspa, hanaq pachamanta yanapaypas qankunawan kachun.

4 Chaymi chay llaqtamanta akllarqan iskay chunka waranqa caballopi sillakuqkunawan maqanakuq runakunata, paykunan Cendebeo contra lloqsirqanku, chay tutataq Modin llaqtapi samarqanku.

5 Tutamanta hatarispa pampaman rishaqtinkutaq, chakipi puriqkunapas, caballopi sillakuqkunapas, paykuna contra hamusharqanku.

6 Hinaqtinmi payqa llaqtankunapiwan paykunaq contranpi sayarirqanku, unu mayu chimpayta runakuna mancharikusqankuta rikuspataq, ñawpaqtaqa pay kikinpa chimpanta rirqan, chaymantataq rikuq runakunaqa qhepanta pasarqanku.

7 Chayta ruwaspataq, runankunata t'aqaspa caballopi sillakuqkunata churarqan chakipi puriq runakunaq chawpinman.

8 Hinan ch'uya trompetakunata tocarqanku, chaymi Cendebeo ejercitonpiwan ayqesqa karqanku, chaymi askha runakuna wañuchisqa karqanku, puchuqtaq allin hark'ana wasiman aparqanku.

9 Chay tiempopin Judas Juanpa wawqen k'irisqa kasharqan.

Juanmi ichaqa paykunata qatikushallarqan Cendebeoq wasichasqan Cedron llaqtaman chayanankama.

10 Chaymi paykunaqa ayqekurqanku Azoto pampapi kaq torrekunaman. chayraykun ninawan ruphachirqan, chaymi yaqa iskay waranqa runakuna wañuchisqa karqanku. Chay qhepamanmi thak-kaypi Judea suyuman kutipurqan.

11 Jericó pampapitaq Abuspa churin Tolemo capitanta churarqanku, askha qolqetapas qoritapas hap'irqan.

12 Payqa uma sacerdoteq cuñadonmi karqan.

13 Chayraykun sonqon sayarispa, chay hallp'ata pay kikinman apananpaq yuyaykurqan, chaymi Simonwan churinkunawan q'otukuspa rimanakurqan paykunata wañuchinanpaq.

14 Simóntaq chay llaqtakunata watukamusharqan, chay llaqtakunaq allin ordenninta qhawaspa. Chunka chunka qanchisniyoq chunka qanchisniyoq watapin Jericó llaqtaman uraykamurqan, churin Matatiaswan Judaswan, chunka hukniyoq killapi, Sabat sutiyoq.

15 Abubuspa churinmi paykunata q'otuspa Docus sutiyoq huch'u y t'aqaman chaskispa hatun mikhunata ruwarqan, ichaqa chaypi runakunata pakarqan.

16 Chaymi Simón churinkunapiwan sinchita machaykuspa, Tolemeo runankunapiwan hatarispa, armankuta hap’ispa, Simonman chayarqanku, hinaspan Simonta wañuchirqanku, iskay churinkunata, wakin kamachinkunatapas.

17 Chayta ruwaspan payqa sinchita engañarqan, mana allintataq allinninpaq kutichipurqan.

18 Hinaqtinmi Tolemeoqa chaykunata qelqaspa reyman kacharqan, huk ejercitota kachamunanpaq, payta yanapananpaq.

19 Hukkunatapas Gazera llaqtaman kacharqan Juanta wañuchinankupaq, tribunakunamantaq cartata apachirqan qolqeta, qorita, premiotawan qonanpaq.

20 Hukkunatapas kacharqanmi Jerusalén llaqtata, yupaychana wasi orqotapas hap'ikapunankupaq.

21 Huk runan Gazera llaqtaman phawaykuspa Juanman willarqan taytan wawqenkuna wañuchisqa kasqankuta, Tolemeataq qantapas wañuchinaykipaq kachamurqan.

22 Chayta uyarispanmi Jesusqa sinchita admirakuran, chaymi wañurachinanpaq hamuq runakunata makinta hap'ispa wañuchirqan. Payta qechuy munasqankuta yachasqanrayku.

23 Juanpa puchuq kawsayninmanta, maqanakuyninkunamanta, allin ruwasqanmanta, perqakunata hatarichisqanmanta, ruwasqanmantawan.

24 Qhawariy, kaykunaqa sacerdote kayninmanta willakuykunapin qelqasqa kashan, taytanpa qhepanta uma sacerdote churasqa kasqanmantapacha.