לטיפאק 1 ,ןולובז רעד רעטסקעז ןוז ןופ בקעי ןוא האל רעד רעדניפרע ןוא טסיפּארטנאַליפ סאָוו רע טנרעלעג יוו א טאַטלוזער ןופ יד ןעווענאַלפּ ןגעק ףסוי
1 רעדןופרעטרעווידןופעיפּאק ,ןולובז רעסאָווטאָהןטנצרעפןואטרעדנוהםעדןיאתומזיארערעדייאןיזענייזוצןליופֿאַבראָי ןייזןופ ,ןבעל ייווצראָיףסויןופטיוטםעדךאָנ
ןופֿרעײַא .רעטאָפֿ
רעטרעװידוצךיזטיהןולובזןופֿ
2 רעןואייזוצטאָה :טגאָזעג וצטרעה ,רימ ןיזריא
3 ךיא , ןולובז , ןרעטלעעניימראפהנתמעטוגאןראוועגןריובעגןיב .
4 ןיבךיאןעווםיראווןראָבעג ,ןראוועג ןיימזיארעייזןראוועגטרעמעגרעטאָפ ,רעייז ןיאייסןיאייסןואףאָש ,רעדניר רעןעוו טאָהידטימקלחןייזטאַהעג .ךעלקעטש
5 סייווךיא ,טשינ ךיאזאַטקידניזעגבאָהעניימעלאַ ,געט ןיאןדייס .הבשחמ
6 ךאנקנעדעגךיאןוא ,טשינ ןייקןוטעגבאהךיאזא ,תועשר ןופדניזידץוחא ,ןסיוומוא ןגעקןהוטעגבאהךיאסאוו
זיאסאָװ .ןעשעג
7 ןופגעווןופגעטךסאםייהעגןיאןייוועגבאהךיארעבא ,ףסוי עניימראפטאהעגארומבאהךיאםיראוו ,רעדירב ייזםיראוו
םעדןלייצרעדלאזרעצימעביואזא ,דוס ןרעווטעגרהעגרעלאז
םיכסמעלאןבאה ,ןעוועג
רעדןיאקידלושןייזוצטשינ
8 ייזןעוורעבּאםיאןבּאהטלאָוועג ,ןטייט ןרערטטימייזךיאבּאה ,ןראָוושאַבּ
ןעוועגןוּפוניבאָ ;בקעי רימףיואגײלטינטסלאָזוצטנעהערעײַאטולבןסיגראַפֿ ,טולב ךיאםוראָװ
.דניז 9 דָגןואןועמשםעראָווףיואאובןענייזוצםיאףסוֹי ,ןטייט רעןואייזוצטאָהטימטגאָזעג :ןרערט ףיואטמיראַברעד ,רימ עניימ ,רעדירב ידףיואןלצילאנמחר
באָה .תונמחר ןגעקטקידניזעגטינ .ריד
10 ךיאבױאןואבאָה ,טקידניזעג טימרסיךימטסלאָז ,גנורעטסי עניימ ,רעדירב רעבאָרימףױאןגײלטינטסלאָזרעײַא ,טנאַה ןופֿ בקעיןגעװוּניבאָ 11 רעיווןואידטדערעגטאָהעקיזאָד ,רעטרעוו רעיווטאָהיוזאַ ,ןאָטעג טנעקעגטשינךיאבאָהענייזןגאָרטראַפ ,תוניק ךיאןוא באָהןביוהעגנאָ ,ןענייוו ןסאגעגסיואזיארעבעלןיימןוא ,ןראָוועג רעדןוארעצנאַגסולזיאםערעדעגעניימןופעירעטאַמ .ןראָוועג 12 ךיאןואטימןייוועגבּאה ,ןפסוֹי ןואןיימבלטאָה ,ןעגנולקעג ידןואםירשׂןוּפףוגןיימןבּאה ,טרעטיצעג ךיאןואטשינבּאה טנעקעג .דמע 13 ןואזאַףסוֹיטימןענייווךימןעזעגטאָה ,םיא ןעמוקייזןואוצםיאםיאןגעקאַ ,ןענעגרה רעזיא
רעטניהןפאָלטנאַ ,רימ ןואטאָה ןטעבעגייז 14 ןבוארזיאלייוורעדרעבּא ,ןענאטשעגפיוא ןואטאָה :טגאָזעג ,םוק עניימ ,רעדירב טינםיארימאָל ,ןטייט טרעיינםיארימאָל ידןופםענייאןיאןפראַוו
,תורוב ןרעטלעערעזדנואסאָווןבאָהןייקןענופעגטינןואןבאָרגעג .רעסאַוו
ענעקורטעקיזאָד
15 םעראָווראַפרעדטאָה 'ה ןרעווראַפייזןיאזאַ
16 ייזןוּאןבּאהיוזאַ ,ןאָטעג ייזזיבּידוצרכמםיאןבּאה .םילאעמשי
17 ןייזןיאםעראָווסייפּטשינךיאבאָהןייקטאַהעג ,קלח עניימ .רעדניק
18 ןועמשרעבּאןוּא ,דָג ןוּא 6 ערעדנאַערעזדנואןוּפ ,רעדירב םעדןעמונעגןבּאהזיירפּןוּפ ,ןפסוֹי ייזןואךישטפיוקעגןבּאהראַפ ,ךיז ןואערעייזראַפ ,רעבייוו ערעייזןוא ,רעדניק וציוזאַ :ןגאָז
19 ןסעטשינןלעוורימ ,ןופרעד םעראָוורעדזיאסאָדרעזדנואןופטולבןופזיירפּ ,רעדורב סעןלעוורימרעבאָידטימדירטראַפ ,סיפֿ טגאזעגטאהרעלייוורעביאךלמאןייזטעוורעזאַ ,זדנוא ןואןעזרימאָלתומולחענייזןופןרעווטעווסאָוו
20 טייטשרעבּירעדהביתכםעדןיאןבּירשעגרעדןוּפהרוֹתּןוּפ ,ןהשמ ןייטשפיואטשינטעוועסרעווזאַןייזוצןעמאָז ,רעדורב לאָז ןייזןרעווןפאָלטנאַ ,ךיש ייזןואןלאָזןייזןיאןעייפּש .םינפּ
21 רעדירבידןואףסויןופֿטינןבאָה ,טלאָוועג רעדורברעייזזאַלאָז ,ןבעל ןואטאָגטאָהןסירעגפּאךישםעדייזןופֿייזסאָווןבאָה רעדורברעייזןגעקןאָטעגנאָ .ףסוי
22 םעראָווייזזאַןייקאובןענייז ,םירצמ לטבייזןענייזןראָוועגםידבעידןוּפןופןסיורדניאףסויןוּפ ,רעש ייזןוּאהחשךיזןבּאה וצחסונםעדטיולףסוֹיךלמןוּפןהערפּ 23ראפטקובעגזיולבטינךיזןבאהייזןוא ,םיא םיאףיואךיואטאהןעמטרעיינ ,ןטייפשעג
ראפןלאפעגפאראףכיתןענעזייזןוא ,םיא השוברעירפייזןענעזיוזאןוא .ןראוועג יד .םיירצמ 24 םעראָווםעדךאָנידןבּאהטרעהעגםירצמלכּהערייזסאָווןבּאהוצהשׂעףסוֹי 25טפיוקראפזיארעיווםעדכאנןוא ,ןראוועג ןואןסעטצעזעגךיזרעדירבעניימןבאה .ןעקנירט
טאָה ,טרעהעג זיארעתעשבזאַףסויזיאקעװאַטפֿױקראַפֿ ,ןראָװעג ןסירעצרעטאָהענײַז ,רעדײלק ןואטאָה ,טרעױרטעג ןואטאָה
טינשכרודץרוקאטימסעטידאָלגאָרט
ןבּאהןטיירבםעדטזאָלראַפ ,געוו ידךרודטרירישראמןוא
31 ןעוועגזיאןבואררעבּא ,רעצ ןואםענעיןיאןסעגעגטשינטאָה .גאָט
32 ןוּאזיאןדםיאוּצ ,ןעגנאַגעג ןוּאטאָה :טגאָזעג טנייוו ,טשינ טשינןוּא ;רעיורט רימםוראָװןבאָהןענופֿעגןענעקרימסאָװוצןגאָז רעזדנואןבקעירעטאָפֿ 33 ידןופדיגאגרהרימאָל ,גיצ םעדםיאןיאלובטןואןופלטנאַמ ;ףסוי ןואוצןקישסערימאָל ,ןבקעי וצױזאַ :ןגאָז ,סײװ
רעדלטנאַמןופֿןײַד ?ןוז 34ןאטעגיוזאןבאהייזןוא
ײזםוראָװןבאָהןאָטעגפּאןופֿןפֿסוֹיןײַז ,לטנאַמ ײזןעװםיאןבאָה ,טפֿױקראַפֿ ןואםיאןבאָהןאָטעגנאָ דײלקסאָדאןופֿ .טכענק
35 ןועמשןוּאםעדחקלטאָה ,ליעמ ןוּאטשינםיאטאָה ,ןתנ רעםעראָווטימערקוצהצרםיאטאָהןײַז ,ברש רעןוּאךיזטאָה טנרעצעגזאַףסוֹיטאָה ,טבעלעג ןוּארעזאַגרהטשינםיאטאָה
םעדןבעגפּא ,לטנאַמ רימןלעוורעזדנואוצןגאָז ,רעטאָפ ודזאַןיילאַטאָהידןאָטעג
36 רימןענעזעלאַ ,ןענאטשעגפיוא ןואםיאוצןבאָה :טגאָזעג טשינטסעווודביוא
עטכעלשעקיזאָדןיאךאַז .לארשי 37 ןואיוזאַייזוצסערעטאָה ,ןבעגעג ייזןואןבאָהןדיווןאָטעגטאָהטגאָזעג
לטיפאק 2 ע ר גערפ ט א ן עכעלשטנעמ ר יטאפמיס ע וא ן דנאטשראפ , ופ ן ד י טעבראטימ .
1 ןוא ,דנוצאַ ,רעדניק ךיא ,ךייא ןופתווצמידןטיהוצ ,טאָג ערעייאוצתונמחרןבעגוצןוא ,םינכש וצןואףיואתונמחרןבאָה ,עלאַ וצזיולבטינ ,ןשטנעמ ףיואךיוארעבאָ .תומהב 2 רעדןגעװןופֿרעקיזאָדרעצנאַגךאַזךימטאָהטאָג ,טשטנעבעג ןואזאַעלאַרעדירבענײַמןעװעגןענײַז ,קנאַרק ךיאןיב
ןאָ ,הלחמ םוראָװידןעקטאָגתוילכתּןופֿ .רעכעלטיא 3 ,רעבּירעד ןיאםימחרבּאהערעײַא ,רעצרעה עניימ ,רעדניק ןייזוצטוטשטנעמאיוולייוו ,רבח ךיואטעוויוזאַ 'ה וצהשׂע .םיא
4 ןעוועגןענעזרעדירבעניימןופרעדניקידםיראווןענעזןואקנאַרקןופגעווןופןבראָטשעג ,ףסוי ייזלייווןיאתונמחרןייקןבאָה רעייז ;ץראַה רעבאָןיזענײַמןענײַזןטלאַהעגןראָוועגןאָ ,טייקנאַרק ריאיוו .טסייוו
5 ןואןיאןעװעגןיבךיאזאַדנאַל ,ןענכּ גערבםײַב ,םי ךיאבאָהאטפּאכעגשיפֿראַפֿןײַמרעטאָפֿ ;ןבקעי ןואךסאזאַןענײַז טקיטשרעדםעניאןראָוועג ,םי ךיאןיבטגידעשעגטינרעטײַווןראָוועג
6 וצרעטשרערעדןעוועגןיבךיאםעדףיואטיישוצהריסאןכאַמ ,םי ןיאהמכחןואלכשןבעגעגרימטאהראהידראַפֿ .םיא
7 ךיאןוּאבּאהאםיארעטניהטזאָלעגפּאראַ
,רעדור ןוּאאטקערטשעגסיואבּאהףיואלגמןאַקיטשרעדנאַןיאץלאָה .ןטימ 8 ךיאןוּאידףיואןיהרעדאציבּאה ,ןגערב ןוּאבּאהשיפטפּאכעגראַפתיבּסיבאָרימזיבּןייקאובןענייזםירצמ 9 תונמחרךרודןואןדעיטימךיאבאָהןיימטלייטעגרעדמערפֿ .פּאכ 10 אןעוועגזיאשטנעמאביואןוא ,רעדמערפ רעדאָ ,קנאַרק רעדאָ ,טלאַ ךיאידןכאָק ,שיפ טנוזעגייזןוא ,ןאטעגנא ןואייזטניפֿעג וצעלאַ ,ןשטנעמ טאהשטנעמרעדעייוו ,ןפֿראַד ןואייזטימקירעיורטייזףיואתונמחרןבאָה
11 ךיוארעבּירעד 'ה ךימטאָהעפשטימעבשׂ ,שיפ ךיאןעוובּאהןהכּ ;שיפ םוראָװ ,רעד סאָװטימקלחאטאָהןײַז ,רבֿח רעמטמענ ןופֿ .טאָג 12 ףניפֿ
ךיאסאָוובאָה .ןאָטעג
14 ןלייצרעדךייאךיאלעווטציא
ןיאטייקטעקאַנ ,רעטניוו ךיאןואףיואתונמחרבאָה ,םיא
15 ךיאךרודהרצןיאשטנעמאהארבאָה
ןופםייהעגןיאדגבאבנגןוא רעטאפןיימ ס' ,זיוה םעדוצןבעגעגןואטיונןיאןעוועגזיאסאָוו
,רעדניק ןופ ,םעד סאָווףיואןתנטאָג ,ךייא וצתונמחרןואתונמחרןאָט
16 ריאטלאָז ,רעבירעד עניימ
עלאַ ,ןשטנעמ וצןבעגןוא טוגאטימשטנעמרעדעי .ץראַה
17 ןואריאבּיואןבעגוצחכןייקטשינטאָה ,םעד סאָוו ,ףראַד םימחרןיאםיאףיואםחר
םעדוצןבעגוצסאָווסאָוו ,ףראַד ןיבךיאןואןביזןייוועגןיאםיאטימןעגנאַגעג ;
ףיואתונמחרןואתונמחרלאָז
18 סייווךיאןיימזאַדיאצמטשינטאָה
19 בּאהךיוארעבּירעד ,ךייא עניימ ,רעדניק ןדעיףיואתונמחר ,ןאַמ ךיואידכּ 'ה
20 טעווגעטעטצעלידןיאךיואתמחמרעדףיואתונמחרןייזןקישטאָג ,דרע וווןואטניפעגרעראָנ ,תונמחר םיאןיאטניואוורע
21 הגרדמרעדןיאםעראָוושטנעמאסאָווףיואםימחרטאָהענייז ,םינכש הגרדמרעקיבלעזרעדןיאטאָה 'ה ףיואךיוא .םיא
22 ןואןענעזרימזאַןייקןעגנאַגעגפּאראַ ,םירצמ טאָהטינףסוֹיףיואתועשרןייקןגאָרטעג
,ךיוא עניימ ,רעדניק ןגיטעטשאבךיזןאָ ,תועשר בילןוא
;ןרעדנאַ ןוא טינטסלאָזןכאַמ ,ןובשח רעכעלטיאןופֿ ,ךײַא ףױאסטכעלשןײַז .רעדורב 24ןכארבעצסאדםיראוו ,תודחא עלאטלייטעצןוא ,תוהולמ ידדירטמןוא ,המשנ םעדדנעןוא .םינפ
ערעדנאןואדרע
25 ידףיוארעבירעדטיה ,ןרעסאוו ןסילפייזןעווטסייווןוא ,ןעמאַזוצ ןעמאזוצןרעקסיוייז ,רענייטש ,רעמייב
.ןכאז 26 עליפןיאטלייטעצןענעזייזביוארעבא ,ןעמאָרטש ןעגנילשדרעיד ,ייז ייזןוא .ןדניוושראַפ
27 טלייטעצטנעזריאביואןייזךיואריאטעוויוזאַ ײװצןיאןרעװטלײטעצטינרעבירעדריאטלאָזפּעקראַפֿץלאַסאָװטאָגטאָה
.טכאַמעג טאָהןײאראָנ ,פּאק ײװצןוא ,סעציילפּ ײװצ ,טנעה ײװצ ,סיפֿ ןואעקירעביאעלאַ .רעדילגטימ
28 ךיאםעראָווהביתכםעדןיאטנרעלעגבּאה
ןוּפעניימ ,תובא ןיאןרעווטלייטעצטעווריאזאַ ,לארשי טעווריאןואוצןייגכאָנ 2 ,םיכלמ ןואטלאָזהשׂעהבעותלכּ 29 ןואןיאןריפךידןלעווםיאנושערעייא
טפֿאַשנעגנאַפעג , ןייזטעווריאןוא
םייוגידןשיווצרענעגנאַפעג , ןואןתאלוחעליפטימ זנאַשיילאַיבירט . 30 ןואידךאָנעקיזאָדןכאַז
ןעקנעדעגריאטלאָז 'ה הבושתןוא ,ןאט ףיואןבעגתונמחרךיזטעוורעןוא ,ךייא
זיארעםעראָוו ןואתונמחר .תונמחר 31 רעןוּאןתנטשינטאָה
ינבידףיואהער ,םדא ייזםעראָווןענייז ,רשׂבּ ןוּאערעייזטימןובנןענייז .םיעשר
רעייאוצןרעקמואךיזטעווריאןואדנאַל
32 ןואראהרעדךייאוצןייטשפיואטעווםעדךאָנ ,ןיילאַ ןופטכילסאָד ,טייקיטכערעג
33 ןיאןעזםיאטעווריאןוא ,םילשורי ןייזןגעווןופ .ןעמאָנ 34 ןופתועשרידךרודרעדיווןואוצםיאןענערעצרעדריאטעווםישעמערעייא
,רעדניק טרעיורט ,טינ ךיאזאַ ,בּראַטש טינטרעווןוא ,ןפראָוועגפּאראַ ןיאןיימוצםוקךיאסאָוו .ץק
37 ןשיווצןייטשפיוארעדיוולעווךיאםעראָוו ,ךייא ןשיווציאבגאיווענייז ;ןיז ךיזלעװךיאןואןטימןיאןעײרפֿןופֿןײַמ ,טבֿש עלאַידןטיהןלעװסאָװהרוֹתּןופֿ ,טאָג ידןואטאָבעגרעײזןופֿןולובזרעטאָפֿ
38 ידףיוארעבּאטעווםיעשר 'ה קיבייאןעגנערב ,שא ייזןוּאןיאןקיליטראַפ .תורוד-רוד
39 ייגךיארעבּאדנוצאַןיימוצליהאַ ,החונמ