Generated by Foxit PDF Creator 漏 Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
JUSTIZIA, LAN ETA GIZARTE SEGURANTZA SAILA Justizia Sailburuordetza Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritza
DEPARTAMENTO DE JUSTICIA, EMPLEO Y SEGURIDAD SOCIAL Viceconsejer铆a de Justicia Direcci贸n de Relaciones con la Administraci贸n de Justicia
Euskararen erabilera-plana
Justizia Administrazioa Bergara (2008)
Diagnostikoa
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
1. A URKIBIDEA 1. 2. 3. 4.
Aurkibidea ....................................................................................................................... 2 Sarrera ............................................................................................................................. 3 Erabilera-planaren marko legala ................................................................................... 4 Epaitegiaren deskribapena ............................................................................................ 5 4.1. Barrutia...................................................................................................................... 5 4.2. Barrutiko egoera soziolinguistikoa ............................................................................. 5 4.3. Langileak ................................................................................................................... 7 5. Erabilera-planaren prozesua.......................................................................................... 8 5.1. Lehenengo urratsa .................................................................................................... 9 5.2. Bigarren urratsa......................................................................................................... 9 5.3. Hirugarren urratsa ................................................................................................... 10 6. Hizkuntza-egoeraren diagnostikoa ............................................................................. 10 6.1. Ezagutza.................................................................................................................. 10 6.1.1. Ama-hizkuntza....................................................................................................................... 10 6.1.2. Hizkuntza-agiriak ................................................................................................................... 11 6.1.3. Euskara ikasten ..................................................................................................................... 11 6.1.4. Ezagutza: ulertu, hitz egin, irakurri eta idatzi........................................................................... 12 6.1.5. Gaitasun komunikatiboa: lanari buruz eta gai pertsonalez ...................................................... 12 • Lanari buruz................................................................................................................................... 12 • Gai pertsonalez.............................................................................................................................. 13
6.2.
Erabilera .................................................................................................................. 13
6.2.1. Kanpo irudia .......................................................................................................................... 15 6.2.2. Barne idatzizkoa .................................................................................................................... 16 6.2.3. Barne ahozkoa (bulegoko neurketak eta inkestetan jasotako pertzepzioa).............................. 17 • Lan harremana duten lankideen artean euskara dakitenen kopurua ............................................... 17 • Lankide euskaldunekin zein hizkuntza erabiltzen den ..................................................................... 17 • Ahozko erabileraren neurketak....................................................................................................... 18 6.2.4. Prestakuntza.......................................................................................................................... 19 6.2.5. Bilerak ................................................................................................................................... 19 6.2.6. Lan-tresnak............................................................................................................................ 19 6.2.7. Tramitatutako dokumentu judizialak ....................................................................................... 19 6.2.8. Hornitzaileak.......................................................................................................................... 21
6.3. 6.4. • • •
Jarrera eta sentsibilizazioa ...................................................................................... 21 Parte-hartzea........................................................................................................... 22 Mintza saioak ................................................................................................................................. 23 Barrutiko Batzordea........................................................................................................................ 23 Dokumentu elebidunak egiteko prestakuntza.................................................................................. 24
6.5. AMIA matrizea ......................................................................................................... 24 7. Helburuak eta ekintza plana......................................................................................... 26
2
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2. S ARRERA Esku artean duzun erabilera-plana Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzak sustatutako ekimenaren emaitza da. Plan horren bidez Bergarako barrutian euskararen normalizazio prozesuan jauzi nabarmena emateko erabakia hartu da. Gizartean eta lan-munduan ahalegin handia egin da azken urteotan euskara arlo guztietara zabaltzeko, eta Justizia Administrazioa ez da salbuespena izan. Azken
hamar
urteetan,
Justizia
Administraziorekiko
Harremanetarako
Zuzendaritzapean,
aurrerapauso handiak eman dira Justizia Administrazioko langileak euskalduntzen eta alfabetatzen, hizkera juridikoa bateratzen eta elebitasuna bultzatzen. Ezagutza zein erabilera bultzatzeko egitasmoak jarri dira abian, hala nola, euskara ikastaroak, mintzamena eta terminologia lantzeko saioak, idatzizko saioak, dokumentu elebidunak sortu eta tramitazioan integratzeko ekimenak, itzulpen memoriak‌ Egitasmo horietako batzuk esperientzia pilotuen bidez jarri ziren abian, eta barruti gutxi batzuetan izan dute, batez ere, eragina (Bergara izan da barruti horietako bat). Gerora, esperientzia horietan oinarriturik, eta euskara erabiltzeko baliabideak hobetu ahala, barrutiz barruti zabaltzen joan dira. Eginahalak eginda ere, Justizia Administrazioan euskarak oraindik ere presentzia urria du; hori dela eta, Justizia Sailburuordetzari eta Justizia Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritzari ezinbestekoa iruditu zaie beste neurri batzuk hartzea Euskararen Oinarrizko Legeak1 herritarrei aitortzen dizkien hizkuntza-eskubideen erabilera bermatzeko. Plazaratzear dagoen EAEko Justizia Administrazioan Hizkuntza Normalizatzeko Plan Orokorrean zehaztu dira neurri horiek. Normalizazioaren ardatz nagusiak markatzen ditu Plan Orokorrak, eta erreferentzia-marko gisa hartu da barrutietako erabilera-planak garatzen joan daitezen. Erabilera-planen helburua, oro har, barruti judizial bakoitzean euskararen presentzia areagotzea izango da. Horrela, batetik, herritarren hizkuntza-eskubidea bermatu nahi da; eta, bestetik, euskara ikasi eta erabili nahi duten langileei aukera eman nahi zaie beren ikaskuntza-prozesuan euskara komunikazio-testuinguru errealean erabiltzeko. Helburu nagusi hori bi komunikazio-esparrutan gauzatzen da: idatzizko komunikazioan eta ahozko komunikazioan. Idatzizko komunikazioak garrantzi handia du justizia arloan. Horregatik, idatzizko ekoizpenean euskara ere erabiltzea bermatu behar du erabilera-planak, eta horretan lehentasuna du herritarrari bidaltzen zaion dokumentazioak (zitazioak, jakinarazpenak, epatzeak, ediktuak eta abar). 1
3
Euskararen Erabilpena Arauzkotzeko azaroaren 24ko 10/1982 Oinarrizko Legea, 9. atala. (EHAA, 1982-12-16)
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Idatzizko komunikazioarekin batera, ahozko komunikazioak ere berebiziko garrantzia du euskararen erabilera handitzeko. Izan ere, euskararen erabilera bermatu nahi bada justizian diren eragileen arteko ahozko harremanek euskarazkoak izan behar dute, igorle nahiz hartzaile jakinak direnean (mostradorea, telefonoa‌), nahiz zehaztugabeak direnean (megafonia, erantzungailuak‌). Gauzak horrela, Bergarako barrutiko erabilera-plana aurrera eramateko asmoz, euskararen egoera aztertu eta gero helburuak ezarri eta ekintza plana diseinatu da. Erabilera-plan honek hiru atal nagusi ditu: 1. Barrutietako erabilera-planen ikuspegi orokorra azaletik deskribatu eta egindako lanean jarraitu den prozesua adierazten da. 2. Bergarako barrutian euskararen egoera zein den azaltzen da eta horretarako, hiru alderdi hauek hartzen dira kontuan: langileen euskararen ezagutza, euskararen erabilera eta euskararen gainean duten jarrera. 3. Datozen urteetarako helburu orokorrak, urtebeterako helburu zehatzak eta aurrera eraman beharreko ekintzak jasotzen dira. Horrekin batera, plana martxan jartzeko aurreikusten diren baliabideak eta eragileen erantzukizunak ere zehazten dira. Erabilera-plan honen aurkezpenari amaiera eman aurretik, Bergarako epaitegiko langile guztiei eskerrak eman nahi dizkiegu, beraien ahalegin eta ekarpenik gabe ezin izango baikenuke plan hori burutu. Bide batez, uste dugu plana gauzatzeko ezinbestekoa dela langileen parte-hartzea, eta hastera goazen plan honetan ere bidaide izan daitezen animatu nahi ditugu.
3. E RABILERA - PL ANAREN M ARKO LEG ALA EAEko barruti judizialetan abian jarri diren erabilera-plan guztiek EAEko Justizia Administrazioan Hizkuntza Normalizatzeko Plan Orokorrean dute oinarria. Baina horrez gain, euskararen inguruko lege, dekretu eta hitzarmenek baldintzatzen dituzte plan hauen nondik norakoak.
Lehenik eta behin azaroaren 24ko 10/1982 Oinarrizko Legea, Euskararen Erabilpena Arautzekoa aipatu behar dugu. Lege horrek Autonomia Estatutuaren 6. artikuluan xedatutakoa garatzen du, eta helburua Euskal Autonomia Erkidegoan euskara eta gaztelaniaren erabilera arautzea da.
Bestetik, oraintsu argitaratutako ------/ 2008 Dekretua dago, Euskal Autonomia Erkidegoko Justizia Administrazioko hizkuntza-normalizazio prozesua arautzen duena. Dekretu horretan helburuak, lehentasunak eta hizkuntza ofizialak erabiltzeko jarraibideak zehazten dira. 6 4
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Legeaz eta dekretuaz gain euskararen erabilera sustatzeko hainbat hitzarmen sinatu dira.
Batetik, Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiaren eta Eusko Jaurlaritzaren arteko 1999ko otsailaren 18ko lankidetza hitzarmena dago. Honek Autonomia Erkidegoko Justizia Administrazioko zenbait arlotako hizkuntza normalkuntzako kontuak zehazten ditu.
Justizia Ministerioaren, Ogasun eta Herri Administrazio Sailaren eta Justizia Sailaren arteko Lankidetza Hitzarmena dugu bestetik. Berau euskararen eta euskara egiaztatzearen inguruko hitzarmena da, eta fiskaltzak eta idazkari judizialak biltzen ditu.
Azkenik, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailaren eta Justizia Administrazioko sindikatuen arteko akordioa dugu. Hizkuntza normalkuntzaren inguruko gaiak ere jasotzen ditu.
4. E PAITEGI AREN DESKRIBAPENA 4.1. BARRUTIA Bergarako barruti judiziala Gipuzkoan dauden sei barruti judizialetako bat da. Eraikina XIX. mendekoa da eta egun, Erregistro Zibilaz gain, 4 epaitegi misto (Lehen Auzialdiko eta Instrukziokoak) daude han. Debagoieneko eskualdea (Antzuola, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Elgeta, Eskoriatza, Leintz Gatzaga eta OĂąati) eta Legazpi, Urretxu eta Zumarragako herriak biltzen ditu; hain zuzen ere, 87.000 biztanle inguru dituen eremua (2005, Eustat).
4.2. BARRUTIKO EGOERA SOZIOLINGUISTIKOA Euskararen ezagutzari buruzko datuak (2001, Eustat) aintzat hartuta, euskaldunen kopurua hauxe da: Debagoienean biztanleen %65; Legazpin %57,8; Urretxun %54,6 eta Zumarragan %46,5 (ordena horretan daude grafikoak). Euskararen ez agutza. Legaz pi, 2001
Euskararen ezagutza. Debagoiena, 2001
%26 % 19,7
%58 % 51,5
% 28,9
Euskaldunak
5
Ia euskaldunak
Erdaldunak
%16
Euskaldunak
Ia euskaldunak
Erdaldunak
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Euskararen ezagutza. Urretxu, 2001
Euskararen ezagutza. Zumarraga, 2001
%26
%38 %47
%55 %19
%15
Euskaldunak
Ia euskaldunak
Erdaldunak
Euskaldunak
Ia euskaldunak
Erdaldunak
Ondorengo grafikoetan, Debagoieneko2 euskararen erabilerari eta eraginkortasun indizeari3 buruzko datuak ikus daitezke. Euskararen kale erabilera. Debagoiena, 1989-2006 100 80 60 40 20 0 1989
1993
Debagoiena
1997 Gipuzkoa
2001
2006
Euskal Herria
1993 eta 2001 arteko erabileraren bilakaeran, azken urteetako igoera aipagarria da, nahiz eta ez den %50era iristen. Aldiz, euskararen eraginkortasun indizeak %50 gainditzen du. (43,7 / 65,6 x 100=66) Eraginkortasun indizea. Debagoiena, 2001 100 90 80 70 60 50 40 30
%66
20 10 0
2
Eskualdeka bakarrik daude eskuragarri. Eraginkortasun indizeak data, eremu eta gizatalde jakin baten ezagutzaren eta erabileraren arteko harremana laburbiltzen du. Demagun, eskualde eta egun jakin batean eginiko neurketan erabilera %15 dela, eta ezagutza, berriz, %90. Kasu horretan eraginkortasun indizea 16,7koa da (%15 zati %90 bider 100). 3
6
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
4.3. LANGILEAK EAEko Justizia Administrazioan kudeatzaileak, izapidetzaileak eta laguntzaile judizialak daude. Horiez gain, kopuru txikiagoan, auzitegiko medikuak eta bestelako profesionalen taldekoak daude. Batzuk titularrak dira (postu finkoa dutenak) eta besteak bitartekoak (postu finkorik gabekoak). Bergarako epaitegian horrela banatzen dira lanpostuak: 13 kudeatzaile, 14 izapidetzaile eta 6 laguntzaile. Lanpostua
%19 %39 %42
Kudeatzailea
Izapidetzailea
Laguntzailea
Talderik txikiena laguntzaileena bada ere, erabilera-planari dagokionez pisu handia dute, epaitegi osoko langileekin nahiz herritarrekin harreman gehien eurek dutelako. Auzitegiko medikuaren kasua berezia da. Teorian leku finkoa Bergaran izan arren, praktikan, Eibarko eta Azpeitiko medikuekin txandakatzen da; hiru medikuek hiru epaitegietan lan egiten dute. Txosten honetan auzitegiko bi mediku zenbatu dira. Horiez gain, jende gehiagok ere egiten du lan Bergarako epaitegian. Hala nola, itzultzaileak, abokatuek, fiskalek, prokuradoreek, perituek eta azpikontrataturiko langileek (segurtasun jagoleak, garbitzaileak...), eta bulego judizialetako buru izan arren, erabilera-plan honen eskumenetik kanpo dauden epaile eta idazkari judizialek. Horiek ez dira erabilera-planean aintzat hartu, baina epaile eta idazkariei gonbita egin zaie, hala nahi izanez gero, ahozko eta idatzizko trebatze-saioetan parte har dezaten. Bestetik, eta diagnostiko fasean jasotako datuetan oinarrituta, Bergarako epaitegian era honetan banatzen dira titularrak eta bitartekoak direnak:
7
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Langileen izaera
%42 %58
Titularra
Bitartekoa
Ikusten denez, langile gehienek ez dute postu finkorik. Justizia Administrazioan ohikoa den mugikortasunak eragin handia izan dezake euskararen erabileran, epaitegietako errealitatea egun batetik bestera asko alda daitekeelako.
5. E RABILERA - PL ANAREN PROZESUA Erabilera-plana aurrera eramateko prozesua azaldu nahi da atal honetan, diseinutik hasi, inplementazioa garatu eta ebaluazioa eta ekintza zuzentzaileekin amaitu arte. Hona hemen prozesuko hiru faseak: 1. Diseinua Kuantitatiboki zein kualitatiboki aztertu da euskararen egoera zer-nolakoa den diagnostikoa osatu ahal izateko. Horretarako inkesta, elkarrizketa eta behaketak baliatu dira ezagutzari, motibazioari eta erabilerari buruzko datuak jasotzeko. Datuak bildu ondoren AMIA matrize bat egin da Barrutiko Batzordean dauden aukerak, mehatxuak, indarguneak eta ahulguneak identifikatzeko. Ondoren, aldeko eta kontrako faktoreak kontuan izan eta lehentasunak oinarri hartuta helburu estrategikoak ezarri dira. Barrutiko Batzordean zehaztu diren Bergarako epaitegiko ildo nagusi horietan oinarrituko da, hain zuzen ere, hurrengo urterako Gestio Plana, hau da, urteko helburuak eta horiek lortzeko ekintzak. Hiru arlo nagusitan eragiteko da Gestio Plana: motibazioa, ezagutza eta erabilera. 2. Inplementazioa Diseinuan zehaztutako helburuak eta helburu horiek lortzeko ekintzak gauzatzea da hurrengo fasea. Horretarako, orain arteko baliabideak sendotuko ditugu: ahozko eta idatzizko saioak, Barrutiko Batzordeak, formazio planak, motibazio saioak, itzulpenak, zuzenketak‌ 3. Ebaluazioa eta ekintza zuzentzaileak
8
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
PDCA (Plan, Do, Check, Act) zikloa betetzeko, euskararen Gestio Planeko helburuak eta ekintzak ebaluatzen dira; hutsuneak identifikatu eta ekintza zuzentzaileak zehaztu ondoren hurrengo urterako euskararen Gestio Plana definituko da. Txosten
hau
egiterako
orduan
diagnostiko
fasea
bukatuta
dago
eta
erabilera-planaren
inplementazioarekin hastera goaz. Hauexek dira orain arte emandako urratsak.
5.1. LEHENENGO URRATSA Lehendabizi, langileei inkestak banatu zitzaizkien planari eta saioei buruzko informazioarekin. Guztira 32 inkesta banatu ziren eta 30 jaso. Hala ere, 30 inkesta horiei aurretik jasota zeuden beste 3 gehitu zaizkie, eta beraz, txosten honetan dauden datuak 33 langileren erantzunetan oinarritzen dira. Kontuan izan behar da, halaber, inkestak bete ziren garaia (2007ko urria-azaroa) eta oraingo errealitatea ezberdinak izan daitezkeela, langile horietako batzuk jada ez baitaude, eta horien ordezkoak etorri baitira, abenduko lekualdatze lehiaketa tarteko. Langileen mugikortasuna funtsezko ezaugarria da. Inkestak batu ondoren, behaketak egin dira epaitegi osoko diagnostikoa osatu eta euskararen erabilera hainbat esparrutan neurtu ahal izateko (kanpo irudia, barne idatzizkoa, barne ahozkoa, prestakuntza, bilerak, lan tresnak, tramitatutako dokumentu judizialak eta hornitzaileak). Horretarako bereziki diseinatutako tresna erabili da. Behaketak hiru modutara egin dira: behaketa zuzen bidez, hori posible ez den kasuetan langileei elkarrizketak eginez eta ahozko neurketetarako langileei laguntza eskatuz.
5.2. BIGARREN URRATSA Inkestetako parte-hartzeari buruzko erantzunetan oinarrituz, banan-banan galdetu zaie ondoen datorkien eguna eta ordua eta horren eta hizkuntza-ezagutza mailaren arabera, bi talde osatu dira4: •
BE1: ezagutza maila baxu-ertaineko (1.HE eta 2.HE) partaideekin eta euskaraz hitz
egiten trebatzeko helburuarekin. Asteazkenetan 14:00-15:00 artean. •
BE2: ezagutza maila altuko (3.HE edo baliokidea eta 4.HE) partaideekin eta justiziako
terminologia lantzeko helburuarekin. Ostegunetan 7:45-8:45 artean Saioak ordubetekoak dira, astean behin.
4
Saioei eta parte-hartzeari buruzko zehaztapenak 6.4. puntuan.
9
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Trebakuntza saioez gain, hirugarren talde bat osatu da: Barrutiko Batzordea. Inkestetako erantzunetan oinarrituta egin da deialdia. Talde horren bidez emango dira hurrengo urratsak.
5.3. HIRUGARREN URRATSA Barrutiko Batzordean Bergarako epaitegiko AMIA matrizea egin da ahulguneak, indarguneak, mehatxuak eta aukerak zehazteko. Horrekin batera, ildo nagusiak saio berean finkatu dira, baina, beti ere, Plan Orokorraren markoan kokatuta. Ildo nagusi horietan oinarrituko da, hain zuzen ere, hurrengo urterako Gestio Plana, hau da, urteko helburuak eta baita horiek lortzeko ekintzak ere. Lanketa hori Barrutiko Batzordean egin da.
6. H IZKUNTZ A - EGOERAREN DI AGNOSTIKOA Diagnostikoa egiteko, inkestetako erantzunak (ezagutza, barne ahozkoa, jarrera eta parte-hartzeari buruzkoak), elkarrizketak eta behaketetako emaitzak (erabilera) hartu dira kontuan. Hizkuntzaeskakizunen datuak eta euskara ikastaroetan dabiltzanenak ofizialak dira.
6.1. EZAGUTZA Bergarako langileen ezagutza maila honako hau da:
6.1.1. Ama-hizkuntza Ama-Hizkuntza
%18 %52 %30
Euskara
Gaztelania
Biak
Langile gehienen ama-hizkuntza gaztelania da, 33tik 17rena, hain zuzen ere. Gainerako 10ena euskara eta 6rena biak. Lehenengo taldea nagusitzen den arren, aldea ez da handia eta euskara etxetik ezagutzen dutenen kopurua ere altua da.
10
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
6.1.2. Hizkuntza-agiriak Hizkuntza Eskakizunak
%27
%30
%9
%3
1.HE
2.HE
%30
3.HE
4.HE
Agiririk ez
2.HE duten langileak 10 dira. Kopuru bera osatzen dute agiririk egiaztatu ez dutenek ere. Dena dela, maila guztietako hizkuntza-eskakizunak batuz gero, tituludunen kopurua gabekoena baino handiagoa da (%70 eta %30). Era berean, 3.HE langile batek du egiaztatuta; 1.HE, berriz 9k dute. Esanguratsua da, orobat, 4.HE dutenak 3 direla. Dena dela, nabarmentzekoa da datu ofizial horiez gain 7 langilek baieztatzen dutela 3.HEren baliokidea dutela, hau da, Hizkuntza Eskola Ofizialeko 5. maila edo EGA. Beraz, Bergarako langileen artean euskararen ezagutza maila altua dela esan daiteke. Dena den, ezagutza hizkuntza-agiriekin neurtzean, zenbaki horietan islatzen ez diren egoerak aipatzea komeni da5. Hala nola, agiririk izan ez arren, ama-hizkuntzan komunikatzeko gaitasuna dutenena, edo 3.HE izanagatik ere euskaraz mintzatzeko erraztasunik gabekoena.
6.1.3. Euskara ikasten Euskara ikasten %18
%82
EZ
BAI
Justiziako langileei euskara lan orduetan ikasteko aukera ematen zaie; Bergarako langileen artean 6k dute horretarako baimena 2007-2008 ikasturtean. Txosten hau egin den garaian langileen %18 ari zen euskara ikasten, beraz. Kontuan izan behar da,
5
Konparatu 6.1.4.puntuko taularekin.
11
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ordea, %33k 3.HE, horren baliokidea edo goragoko maila dutela, eta berez euskaraikastaroetan parte hartzeko lehentasunik ez dutela. Era berean, oraindik onartu ez den funtzionarioen hizkuntza-eskakizunak arautzeko egitasmoan,
izapidetzaile
eta
laguntzaile
judizialei 2.HE
esleitzeko
egin
den
proposamena ere aintzat hartu behar da (gehiengoak badu, dagoeneko, maila hori).
6.1.4. Ezagutza: ulertu, hitz egin, irakurri eta idatzi Ezaguna 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
%55
%45
%55
%76
Ongi Erdizka Ezer ez %39
%48
%39
%21 %3 Ulertu
%6
%6
%6
Hitz egin
Irakurri
Idatzi
Euskararen ezagutza maila argiago ikusten da goiko grafikoan, eta lehen aipatutakoa berresten du: euskaraz batere ez dakien langileen ehunekoa baxua da (%3-%6), eta euskaraz ondo hitz egin eta irakurtzeko gai direnak erdiak baino gehiago dira (%55). Langileek ulertzeko baino zailtasun gehiago dute hitz egiteko eta irakurtzeko eta, oro har, gutxiago dira ongi idazteko gai direnak (%45).
6.1.5. Gaitasun komunikatiboa: lanari buruz eta gai pertsonalez • Lanari buruz Gaitasun komunikatiboa (lanari buruz)
%12 %6
%82
Gaztelaniaz
12
Bietan berdin
Euskaraz
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
• Gai pertsonalez Gaitasun komunikatiboa (gai pertsonalez)
%39
%3 %58 Gaztelaniaz
Bietan berdin
Euskaraz
Bi kasuetan gaztelania nagusitzen da (%82 eta %58), baina aldea bada batetik bestera. Lanari buruzko gaiak gaztelaniarekin identifikatzen direla dirudi, ohituragatik edo hizkuntza teknikoa ezagutzen ez delako. Beraz, euskaldunei ere lanean gaztelania erabiltzea erosoago zaie. Bi esparruetan euskaraz hobeto moldatzen direnak, aldiz, gutxi dira (%6 eta %3). Gai pertsonalez bi hizkuntzetan hitz egiteko arazorik ez du %39k.
6.2. ERABILERA Justizia Administrazioan euskararen erabilera neurtzeko hainbat arlo aztertu dira, eta horretarako arlo bakoitzeko adierazle multzo bat ezarri da. Hainbat datu jaso dira (kanpo irudia, barneko idatzizkoa, hornitzaileekin erabiltzen den hizkuntza...) eta euskararen erabilera neurtzeko aplikazio informatikoa bete da6. Datuak jasotzeko, inkestetako datuez gain, elkarrizketak, behaketak eta ahozko erabileraren neurketak egin dira. Elkarrizketak langileei egin zaizkie. Barruti txikietan, Bergara barne, harremana gertukoa da eta banan-banan galdetu zaizkie euskararen ingurukoak. Barruti handiagoetan galde-sorta euren borondatez bete dutenek erantzun diete galderei. Baina hornitzaileen ingurukoak, prestakuntzari dagozkionak eta abar aurrez aurre galdetu dira. Behaketen bidez, batez ere, kanpo irudiari eta barne idatzizkoari dagozkionak behatu dira, eta aurrerago xeheago azalduko dira horiek zein diren. Azkenik, ahozko erabilera neurtzeko langile boluntarioek elkarrizketak behatu dituzte; baina metodologia aurrerago dago zehatzago azalduta. Adierazleak bi multzotan sailkatu ditugu, eta batzuk zein besteak neurtzeko irizpide desberdina erabili dugu: Lehenengo multzoan legeak baldintzatzen edo mugatzen ez dituen adierazleak sartu ditugu, arautu gabeak (ahozko erabilera, langileek sortutako oharrak‌). Horietan euskarak duen 6
Atal honetan bertan, beherago, datu orokorrekin osatutako taula dago.
13
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
presentzia langileen borondatearen pean dago neurri handi batean. Adierazle horiek neurtzeko 5 mailako graduazioa erabili da: -
%0: adierazle horretan ez bada euskara erabili.
-
%25: adierazle bateko euskararen erabilera laurdena bada (prestakuntza saio batean laurdena egin bada euskaraz, ohar batean espazioaren laurdena betetzen badu euskarak‌).
-
%50: adierazle bateko euskararen erabilera erdia bada (ohar bat bi hizkuntzatan...). Izan daiteke presentzia erdia izatea informazio guztia bi hizkuntzatan eman delako, edo izan daiteke informazioaren erdia euskaraz dagoelako, eta beste erdia gaztelaniaz.
-
%75: adierazle batean euskara bada gehienbat ageri den edo egiten den hizkuntza.
-
%100: dena euskara hutsez egin bada.
Bigarren multzoan legeak baldintzatzen edo mugatzen dituen adierazleak daude (errotulazioa, tramitatutako dokumentu elebidunak‌), eta horietan euskararen erabilera legeak ezartzen duen mugaren arabera neurtu dugu. Adierazle horiek neurtzeko ere 5 mailako graduazioa erabili da: -
%0: adierazle horretan euskararen presentziarik ez badago.
-
%25: adierazle batean euskararen presentzia laurdena bada. Adibidez, dokumentu batean informazio osoa irakur dezakegu gaztelaniaz, eta ondoan informazio horren laurdena baino ez dago euskarara itzulita. Kasu horretan euskararen erabilera %25 da.
-
%50: adierazle batean euskararen presentzia erdia bada. Adibidez gaztelaniaz informazio osoa duen dokumentu bat eta ondoan informazio horren erdia baino ez duena euskarara itzulita.
-
%75: adierazle batean euskararen presentzia ia osoa bada. Adibidez gaztelaniaz informazio osoa duen dokumentu bat eta ondoan informazio horren zatirik handiena duena euskarara itzulita.
-
%100: dena bi hizkuntzatan baldin badago, hau da, erdaraz dagoen informazio berbera dago euskaraz.
Bildutako datu guztiak euskararen erabilera neurtzeko aplikazio informatikoan bildu dira. Tresna horren helburua Justizia Administrazioko euskararen erabileraren zenbateko bat ematea da. Horrela, erabilerari buruzko datu esanguratsuenak jaso dira, guztiak tresna berean bateratu eta adierazle ponderatu batzuen bidez, argazki orokor bat atera da.
14
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
BERGARAKO EPAITEGIKO EUSKARAREN ERABILERA INDIZEA Ahozko harremanak
Idatzizko harremanak
%12,0
%44,6
%28,3
Kanpo irudia Barne idatzizkoa
%54 %64
Prestakuntza Lan tresnak
%25
Tramitatutako dokumentu judizialak
%32
Barne ahozkoa
%22
%0
Datu horiei erreparatzen badiegu, ahozko harremanen indizea (%11,3) idatzizkoena (%44,6) baino askoz baxuagoa dela ikusiko dugu. Horrek garbi adierazten du gabezia handiena langileen ahozko erabileran dagoela, eta idatzizkoa ahaztu gabe, horretan eragin behar dela. Ez dago erabilera bermatzeko irizpiderik eta langilearen borondatearen araberakoa da neurri handi batean. Gauzak horrela, ahozko erabilera handituko bada, ezagutzan ez ezik, motibazioan eragitea ere oso garrantzitsua da herritarrari euskarazko zerbitzua ziurtatu nahi bazaio. Bergarako langileen euskararen ezagutza maila erabilera indizean positiboki eragiteko modukoa izan arren, errealitatean ez da hala gertatzen; ahozko harreman formal eta informaletan gaztelania erabiltzen da nagusiki. Idatzizko harremanei dagokienez, kontuan izan behar da epaitegitik kanpora doazen (tramitatutako dokumentuak, esaterako) eta bertan gelditzen diren (langileentzat erabilgarriak direnak, hala nola, nominak, kontratuak, baimenak eskatzeko agiriak...) dokumentu asko bi hizkuntzetan estandarizatu dituela Eusko Jaurlaritzak. Ez da harritzekoa, beraz, idatzizko harremanetan, konplexuagoak izan arren, ahozkoetan baino euskara gehiago erabiltzea. Horrek azalduko lituzke kanpo irudiaren nahiz barne idatzizkoaren ehuneko altuak. Nolanahi ere, gaztelaniak euskarak baino presentzia handiagoa du idatzizko harremanetan; epaile eta idazkari gehienek ez dakite euskaraz eta langileek ere gaztelaniaz errazago moldatzen direla aitortu dute. Arlo bakoitzeko adierazle guztiak banan-banan aztertuz gero, ondorio garbiagoak atera daitezke.
6.2.1. Kanpo irudia Esparru honetako erabilera indizea %54 da. Honako hauek neurtu dira: • 15
Errotulazioa: ofiziala edo langileek aldatu ezin dutena, denen bistan dagoena (%96)
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
•
Paper ofizialak: gutun-azalak, fax ereduak, zigiluak eta bestelakoak (%56)
•
Telefonozko harrera (%25)
•
Aurrez aurreko harrera (%25)
•
Web gunea (%100). Helbide horretan sartutakoan bi hizkuntzak daude aukeran hasieratik.
•
Langileek sortutako errotuluak eta oharrak (%52)
•
Iragarkiak (%50)
•
Bestelakoak: inaugurazio plaka (%0), guardiako epaitegiko txartela (%100) eta egunkari eta aldizkariak (%75)
Kontuan izan behar da Kanpo Irudian errotulazioa, paper ofizialak, web gunea eta guardiako epaitegiko txartela legeak baldintzatzen dituen adierazleak direla, hau da, elebitasuna dute helburu. Ikusten denez, errotulu ofizialetan elebitasuna nagusitzen da, baita langileek egindakoetan ere7. Baina herritarrari egindako harrerak joera hori hausten du gaztelaniaren mesedetan.
6.2.2. Barne idatzizkoa Honen indizea %64 da, eta hauek dira kontuan izandakoak: •
Epaileen, idazkarien eta Eusko Jaurlaritzaren jakinarazpenak (%23)
•
Ohar-tauletako oharrak (langileek ekarri edo sortutakoak): txandak noiz dituzten... (%9)
•
Ohar-tauletako oharrak (kanpoko norbaitek ekarri edo bidalitakoak): sindikatuenak... (%5)
•
Agiri ofizialak: lan egutegia, nomina, kontratua, lan orduak kontsultatzeko tresna, intraneteko formularioak (%100)
•
Lan-harremanetako mezu edo emailak: langileen artekoak (%0)
•
Errotulazioa: kanpotik datozenek ikusten ez dutena (%100)
•
Bestelakoak: barruko karpetak eta pegatinak (%44) eta Epaitegi Guztietarako Laguntza Zerbitzuari laguntza eskaera egiteko orria (%0)
Barne Idatzizkoan ere adierazle guztiak dira bigarren multzokoak, hau da, elebitasuna dute helburu. Salbuespenak dira ohar tauletako oharrak eta lan-harremanetako mezu eta emailak. 7
Aurretik Erabilera Taldeak egindako lana nabaritzen da arlo honetan.
16
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Adierazle guztien euskararen erabilera indizea nahiko altua da, legeak horretara behartzen dituelako.
6.2.3. Barne ahozkoa (bulegoko neurketak eta inkestetan jasotako pertzepzioa) Inkesten arabera, hauxe da epaitegiko langileek euskararen erabilera mailari buruz duten pertzepzioa:
• Lan harremana duten lankideen artean euskara dakitenen kopurua Pertzepzioa (euskararen ezagutza) %6 %21
%52 %21 Inork edo ia inork ere ez Erdiek baino gehiagok Erdiek baino gutxiagok Denek edo ia denek Erdiek
Gehienek, %52k, langileen erdiek euskaraz badakitela uste dute; %6k, berriz, erdiek baino gehiagok dakitela; eta %21ek, denek edo ia denek dakitela. Beraz, ezagutzari buruzko datuen pertzepzio nahiko zuzena dute.
• Lankide euskaldunekin zein hizkuntza erabiltzen den Pertzepzioa (euskararen erabilera) %12 %33
%15
%12
%27 Beti edo ia beti gaztelaniaz Euskaraz gehiago Gaztelaniaz gehiago Beti edo ia beti euskaraz
Erabilera datuei erreparatuta, gehienek, %33k lankide euskaldunekin ere gaztelania erabiltzen dutela diote. Beste batzuek, %27k gaztelania euskara baino gehiago erabiltzen dutela diote.
17
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Hala ere, %15 lankide euskaldunekin beti edo ia beti euskaraz aritzen omen da; %12 euskaraz gehiago eta beste %12, bi hizkuntzetan antzera.
• Ahozko erabileraren neurketak Inkestetako datuak osatzeko, ahozko erabileraren neurketak egin dira eta haiek ustiatzeko horretarako beren-beregi sortutako aplikazio informatikoa erabili da. Neurketak egiteko 6 langileri laguntza eskatu zaie, eta, guztira, 198 elkarrizketa neurtu dira, elkarrizketen hizkuntza eta horietan parte hartutako pertsonak aintzat hartuz. Bost langune natural neurtu dira (1 zk.ko epaitegia, 2 zk.ko epaitegia, 3 zk.ko epaitegia, 4 zk.ko epaitegia eta Epaitegi Guztietarako Laguntza Zerbitzua); ez da gune informal neurgarririk antzeman. Hala ere, neurtutako elkarrizketen artean, izaera informalekoak ere badaude. Gune bakoitza 3 egunetan neurtu da, eguneko 2 neurtualditan, ordubeteko tarte batez (alegia, gune bakoitza sei aldiz, eta beraz, sei orduz) eta behatutakoen artean, 31 langileez gain, herritarrak, epaileak, idazkariak eta beste hainbat pertsona egon dira; guztira 442 diskurtso neurtu dira elkarrizketetan. Aipatzekoa da, era berean, herritarrekin harreman zuzenagoa duten guneak garrantzi handikotzat hartu ditugula: 3 zk.ko epaitegia Erregistro Zibila dagoelako bere barnean, eta Epaitegi Guztietarako Laguntza Zerbitzua herritarrei han ematen zaielako informazioa. Metodologia aplikatu ondoren, neurketen emaitzak jaso dira: •
Euskararen ahozko erabilera indizea %18 da langileka eta %22, berriz, elkarrizketaka.
Hau
da,
langileen
%18k
erabili
dute
euskara
neurtutako
elkarrizketetan, eta elkarrizketa horietatik %22 izan dira euskaraz. •
Leialtasuna, hots, euskaldunak bakarrik dauden taldeetan euskaraz dihardutenen proportzioa %55 da bai langileka eta baita elkarrizketaka ere.
•
Hiperleialtasuna berriz, hau da, erdaldunen bat tartean egonda ere euskaraz hitz egin dutenen proportzioa %2 da bai langileka bai elkarrizketaka.
•
Erabilera isotropikoak pertsona batek beste batekin elkartzeko duen probabilitatea pertsona guztientzat berdin-berdina balitz orduan egongo litzatekeen erabilera ematen digu. Bergarako epaitegian %18 da bai langileka bai elkarrizketaka.
•
Elebitasun tasa, hau da, bi hizkuntzak erabiltzeko gai direnen kopuru orokorra %65 da.
Datu horiek langileek inkestetan erantzundakoa berresten dute, alegia, euskararen erabilera baxua dela elebitasun tasarekin alderatuz gero. 18
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Hala ere, gunetik gunera alde handia dago: 1 zk.ko epaitegian erabilera %0 da, eta, aldiz, Epaitegi Guztietarako Laguntza Zerbitzuan %41. Gainerakoek antzeko ehunekoak dituzte (2 zk.ko epaitegian %13, 3 zk.ko epaitegian %11 eta 4 zk.ko epaitegian %15). Elebitasun tasa, aldiz, %60tik gorakoa da kasu guztietan; Epaitegi Guztietarako Laguntza Zerbitzuan eta 2 zk.ko epaitegian %70era iristen da.
6.2.4. Prestakuntza Atal honetan Justizia Sailak urtean zehar EAEko langile guztientzat antolatzen dituen ikastaroak neurtu dira. Justizia Sailak 12 ikastaro eskaini dizkie langileei 2007-2008 ikasturtean. Horietatik 6 euskaraz edo gaztelaniaz egiteko aukera dute. Euskarazko ikastaroak aurrera atera daitezen gutxiengo batek hala egin behar du eskaria eta 2007an egindakoetan kopuru horretara ez zen ikastarorik iritsi.
6.2.5. Bilerak Laneko bilerarik ez dutela egiten erantzun dute langileek, bilerak zein hizkuntzatan egiten diren galdetuta.
6.2.6. Lan-tresnak Informatikako tresnen erabilera indizea %25 da adierazle hauek aintzat hartuta: •
Sistema eragilea (%0)
•
Ofimatika (%0)
•
Internet nabigatzailea (%0)
•
Lana kudeatzeko sofwarea: bulego judiziala (%0)
•
Intranet (%100). Halere, langileei automatikoki gaztelaniazko bertsioa pantailaratzen zaie helbide horretan sartutakoan. Euskarazkoa ikustekotan eurek aldiro aukeratu behar dute.
•
Intraneteko edukia (%50)
Kontuan izan behar da lana kudeatzeko softwarean eta intranetean legeak ezartzen duen helburua dela elebitasuna, beraz hizkuntza batean ala bestean erabiltzeko aukera lortuz gero helburua bete dela esan ahalko dugu.
6.2.7. Tramitatutako dokumentu judizialak Bergarako epaitegian tramitatutako dokumentuen %32,33 dira bi hizkuntzatan ateratakoak, 2007 amaierako datu ofizialen arabera. 34.599 dokumentu gaztelaniaz sortu ziren zenbaketa-garaian eta 16.530, berriz, bi hizkuntzatan. Kopuru horiek aurreko
19
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
urteetako goranzko joerari eusten diote, eta Gipuzkoako batez bestekotik nahiko gora daude (%22,34).
BERGARA Instrukzioa Lehen Auzialdia Lehen Auzialdia Erregistro Zibila
Guztira
Gaztelania
%
15.700 5.869 8.960 4.070 34.599
%62,1 %97,2 %57,9 %93,9 %67,7
Bi hizkuntzatan 9.578 170 6.519 263 16.530
% %37,9 %2,8 %42,1 %6,1 %32,3
Euskaraz
%
Guztira
1 1
%0 %0 %0 %0 %0
25.278 6.039 15.479 4.334 51.130
Taula horretan jurisdikziokako banaketa ere ikusten da, eta aldeak handiak dira batetik bestera. Zalantzarik gabe, Instrukzioko, Lehen Auzialdiko eta Erregistro Zibileko dokumentuak alderatzen baditugu Erregistro Zibilean ateratzen dira dokumentu elebidun gutxien. Halaber, Erregistro Zibileko liburuak gaztelaniaz daude, baina kontuan izan behar da 1684/1987 Errege Dekretuan jasota dagoenaren arabera, Erregistro Zibileko liburuen hizkuntza ez dagoela gure esku, Estatuko Administrazioaren eskumena baita. Halere, Euskararen Erabilera Normalizatzeko Oinarrizko Legean jasotakoari jarraituz, Eusko Jaurlaritzak Erregistro Zibileko liburuetan euskararen normalizazioa sustatuko du. Bestalde, 2004tik 2007ra arteko bilakaera ikusten badugu, nabarmen gora egin du dokumentu elebidunen erabilerak. Bergara 100
87
81
81
80
67,67
%
60 32,33
40 20
13
Gaztelania Euskara/elebitan
19
19
0 2004
2005
2006
2007
Urtea
Bilakaera horren arrazoiak bat baino gehiago izan daitezke, baina zalantzarik gabe, Bergaran itzulpen memoriarekin egin den lanak zeresan handia izan du igoera horretan. Izan ere, aipatu sistema hori sortu aurretik EAEko barruti judizialetan honako dokumentu mota hauek bakarrik zeuden: bi hizkuntzatan zeudenak modu automatikoan; gaztelaniaz edo euskaraz edo bi hizkuntzatan aukeran zeudenak eta, beraz, langileak datuak bi aldiz sartzera behartzen zituztenak; eta gaztelania hutsez zeudenak. 20
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Itzulpen memoriaren helburua dokumentu elebidunak egiteko langileei laguntza ematea da, dokumentuak bi hizkuntzatan sortzea errazagoa baita horrela. Gaur egun, itzulpen memoriak beren beregi prestatutako dokumentu batzuei bakarrik eragiten badie ere, horri esker Bergaran dokumentu elebidunen erabilera indizea %30etik gorakoa izan zen 2007. urtearen bukaeran.
6.2.8. Hornitzaileak Hornitzaileekiko ahozko harremanak, haiekin lotutako dokumentazioa eta bilerak Donostiako EATn kudeatzen dira. Beraz, Donostiako diagnostiko txostenean jasoko dira adierazle horiei dagozkien kopuruak.
6.3. JARRERA ETA SENTSIBILIZAZIOA Atal honetan, langileek euskararekiko duten jarrera eta sentsibilizazio maila neurtu nahi izan dira diagnostiko fasean jasotako erantzunen bidez. guztiz ados
ados
Ez ados ez aurka
Nahiko aurka
%3
%100
%3
%10 %13
%90
%15
%15
%9
%15
%10
aurka %3
%3
%3 %3
%6 %22 %25
%27
%80
%52
%70
%45 %44
%60 %50
%63
%61
%52
%61
%42 %61
%68 %56
%42
%53
%40 %30
%27
%33 %48
%34
%22
%19
Mintza saioak beharrezkoak
Euskara Plana beharrezkoa
%23
Ez da nahikoa euskaltegia
Euskararen aldeko giroa bultzatzea
Irudia euskalduntzea langileen esku
Epaitegian euskara gutxi erabiltzen da
Epaitegian euskara ezagutza altua
%0
%24
Herritarrei dokumentuak bi hizkuntzatan
%12
Ahozko azalpenak euskaraz
%15
Dakienak ez dakienari laguntzea
%24
%6
Ohiturak aldatzea
%27
Gai informalez euskaraz gehiago
%27
%10
%39
%33
Laneko gaiez euskaraz gehiago
%20
Grafikoari erreparatuta, ondorio nagusi batzuk atera daitezke: -
Gehienak ados omen daude proposatzen diren baieztapenekin.
-
Euskararen erabilera altua dela baieztatzeak bakarrik sortu ditu aurkako jarrerak.
-
Gehienek begi onez ikusiko lituzkete euskararen erabilera areagotzeko neurriak.
Ezagutza mailaren eta erabileraren arteko aldea nabarmentzen da langileen pertzepzioan ere: %69 guztiz ados edo ados daude (%27 guztiz ados eta %42, berriz, ados) ezagutza maila altua dela dioen baieztapenarekin, baina %40k (%6 eta %34) gutxi erabiltzen dela uste du. %44k aldiz, 21
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ez dauka argi zenbatekoa den erabilera eta %16 (%13 nahiko aurka eta %3 aurka) bigarren baieztapenaren aurka dago. Harremanetarako hizkuntza nagusia gaztelania izan arren, euskara ere erabiltzen dela dirudi. Langileek sarri aipatu dute gainerako barrutiekin alderatuta, Bergarakoa nahiko euskalduna dela. Justiziaren irudia euskalduntzeko langileek ere zerbait egin dezaketela uste du talde handi batek (%27 guztiz ados eta %63 ados). Era berean, gehienak (%24 guztiz ados eta %61 ados) ados daude Bergarako epaitegian euskararen aldeko giroa bultzatu beharko litzatekeela proposatzean. Bestalde, askok ez daki lankideekiko harreman formal eta informaletan euskara gehiago erabili nahiko lukeen ala ez (%42 eta %45, hurrenez hurren); hala ere, batzuk nahiko aurka daude (%15 eta %9); aurka berriz, inor ez. Ados daudenen artean, jarrera sendoagoa dutenen ehunekoa (%15) altuagoa da harreman formalei dagokionean informalei dagokionean baino (%12). Aurka daudenena, ordea, baxuagoa da (%9) harreman informaletan formaletan baino. Hizkuntza-ohiturak aldatzea norberaren esku dagoela uste dute gehienek (%24 guztiz ados eta %61 ados), eta adierazi dute gaitasun ertaina dutenek euskara gehiago erabil dezaten gaitasun handia dutenen laguntza eta bultzada behar dutela (%23 eta %68) . Bi ataletan ez da jaso aurkako jarrerarik. Herritarrei eman beharreko zerbitzuan euskara ere erabili behar dela adierazi dute langile askok. Herritarrei ahoz ematen zaizkien azalpenak euskaraz izatea lortu beharko litzatekeela esanda, %33 guztiz ados agertu da, %61 ados eta %3 ez alde eta ez kontra. %3 bakarrik dago nahiko kontra. Idatzizko arloari dagokionean, %39 guztiz ados dago herritarrei ematen zaizkien dokumentuek bi hizkuntzatan egon behar luketela proposatzean; %52 ados dago eta %6 ez alde eta ez kontra. Nahiko kontra daudenen kopurua aurreko ataleko bera da (%3). Guztiak bat datoz euskara menderatzeko euskaltegian bakarrik erabiltzea nahikoa ez dela baieztatzeko garaian (%48 guztiz ados eta %52 ados). Jarrera bera dute mintza saioen erabilgarritasunaz galdetzean (%22 guztiz ados eta %56 ados), nahiz eta kasu horretan %22k dioen ez dagoela ez alde eta ez kontra. Euskara gehiago erabiltzeko Euskara Plana beharrezkotzat jotzen du askok (%19 guztiz ados eta %53 ados). %25 ez dago ez alde eta ez kontra, eta nahiko kontra, berriz, %3 agertu da.
6.4. PARTE-HARTZEA Hauek dira lanean arituko diren taldeak eta inkestetatik jasotako emaitzak; alegia, talde hauetan parte hartzeko izena emandakoen kopuruak: 22
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
• Mintza saioak Saio hauen helburua langileek ikastea, haiek motibatuta egotea eta erabilerara bideratzea da. Mintza saioen egiteko nagusia euskaldun zahar, euskaldun berri eta euskara ikasleei euskara erabiltzeko jauzia erraztea da. Nagusiki ondokoak dira taldeen helburuak: lotsa kentzea, erabilerara jauzia egitea, euskara erabiltzen ohitzea, akats ohikoenak zuzentzea eta terminologia juridikoa lantzea. Saioak ez dira berriketaldi soilak. Parte-hartzaileen mailatik abiatuta zailtasunak proposatzen zaizkie eta horiek gainditzeko laguntza eta baliabideak lantzen dituzte. Langileen mailaren arabera osatzen dira taldeak eta maila altuagoa dutenekin terminologia lantzeko saioak jartzen dira abian. Helburua hizkuntza teknikoa lantzea da, ahoz zein idatziz, beraiek gaztelaniaz menderatzen duten terminologia teknikoa euskaraz erabiltzeko ohitura eta erraztasuna lor ditzaten. Parte-hartzea (mintza saioak)
%48 %52
Bai
Ez
• Barrutiko Batzordea Motibatutako langileekin osatutako taldea da Barrutiko Batzordea. Barrutiko Batzordearen bidez langile euskaldunak eragile bihurtu eta motibazioari eustea lortu nahi da. Edukia eta gaiak taldekideekin adosten dira eta sentsibilizazioa eta trebakuntza elkarrekin lantzea da helburua. Talde hauetan parte hartzeko langileen jarrera eta motibazioari garrantzi handiagoa ematen zaio euskara maila altuari baino. Eragile izatea da irizpidea eta erabilera bultzatzeko egin daitezkeen ekintzen gidari izaten dira. Parte-hartzea (Barrutiko Batzordea)
%42
%58
Bai
23
Ez
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
• Dokumentu elebidunak egiteko prestakuntza Idatzizko arloan, herritarrari zuzenduko zaion dokumentazioan euskararen erabilera bermatzea da helburua eta hori itzulpen memoriaren bidez lortzen da neurri handi batean. Langile askok erabiltzen dute itzulpen memoria; horri esker agiriak bi hizkuntzatan ateratzen dituzte. Lan horretan laguntzea da saio hauen helburua, batetik, eta landuko diren gaietako batzuk ondorengo hauek dira: intraneteko baliabideak, esteka interesgarriak, hiztegiak eta bestelako baliabideak. Bestetik,
barruti
batzuetako
hainbat
jurisdikziotan
dagoeneko
instalatuta
dagoen
eta
gainerakoetan berandu baino lehen instalatuko den JustiziaBat aplikazioan ere eredu elebidunak sortzeko trebatzea da helburua. Parte-hartzea (dokumentu elebidunetarako prestakuntza)
%42
%58
Bai
Ez
Inkestak erantzuteko orduan %52 agertu da mintza saioetan parte hartzeko prest, eta %58 dokumentu elebidunak egiteko prestakuntza jasotzeari dagokionean. Langileek dokumentu elebidunak egiteko prestakuntzaren beharra sumatzen dutela dirudi. Prestasun gutxiago dago Barrutiko Batzordean parte hartzeko. Aipagarria da, bestalde, hiru taldeetan izena eman dutenak pertsona berak direla. Dokumentu elebidunak egiteko prestakuntzaren kasuan izan ezik, hor beste bi taldeetan parte hartuko ez lukeen jendea baitago. Hiru idazkari judizial ere saioetara joateko prest agertu dira gonbita egin zaienean. Dena den, inkestetako emaitzak errealitatearekin alderatu behar dira. Izan ere, baiezkoa emandako zenbait ez baita saioetara inoiz agertu.
6.5. AMIA MATRIZEA AMIA matrizearen helburua erakundearen barneko eta kanpoko analisia egitea da. Erakundearen barruko eta kanpoko euskararen aldeko eta kontrako faktoreak zehazteko erabiltzen da, barruko ahuleziak eta kanpoko mehatxuez gain, barruko indargune eta inguruko aukerak ere aztertzen dira. AMIA analisia lan talde batean landu da, Barrutiko Batzordean, hain zuzen ere. 24
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
AMIA egiteko jarraitutako metodologia hau da: Taldea erakundeari buruz informazio nahikoa duen langilez osatzea komeni da, hausnarketarako prest daudenak eta eragileak direnak. Gune guztietako langileak biltzea da egokiena, denen iritziak jasota gera daitezen. Horregatik, barruti bakoitzean batzordekideak izan dira lan hau egiteko hautatuak. Diagnostikoan burututako elkarrizketa, neurketa eta behaketetan agertutako ideia esanguratsu edo nabarmenenak aurkeztu zaizkie partaideei eta guztien artean aztertu dituzte. Ariketa honen bidez ondorengoa lantzen da: -
Euskarari
dagokionez
erakundeak
dituen
alderdi positiboak
identifikatzea
(barnean
erakundeak izan ahal dituen indarguneak eta kanpoaldeak erakundeari eskaini ahal dizkion aukerak). -
Euskarari dagokionez erakundeak dituen alderdi negatiboak identifikatzea (barnean erakundeak izan ahal dituen ahulguneak eta kanpotik etor dakizkiokeen mehatxuak).
Datuen azterketaren ondorioz azaleratzen diren ideiak lau ataletako batean kokatu dira. Jarraian, ideia horiek, daukaten garrantziaren arabera ordenatu ditugu Gestio Planean; bertan, faktoreok planean izan dezaketen eragina kontuan izanda, motibazioan, ezagutzan edo erabileran sailkatu ditugu.
AHULGUNEAK • Langileen artean erabilera baxua • Langileen mugikortasuna • Hizkuntza oso zehatza izan behar da justizian • Hizkuntzaren ezagutza maila altua izan behar da • Gaztelaniaz aritzeko urte askotako ohitura • Ohiturak aldatzea asko kostatzen da • Saio eta taldeetan izena eman arren, parte hartzen ez duten langileak daude • Ia euskaldunentzat euskaraz aritzeak esfortzua dakar • Itzulpenek dakarten segurtasun eza • HE nahitaezkoak ez izatea: zenbait langilek ez du euskara ikasteko ahaleginik egin • Euskara erabiltzea norberaren borondatearen esku dago • Dokumentu elebidunak: lan karga handitzen da, arazo informatikoak daude... • Euskarazko prozesuak luzatu egiten dira • Lan funtzionamendua, oro har, gaztelaniaz da • Bergarako arduradunek ez dute euskara erabiltzen • Langileen eta Justizia Administrazioaren artean harreman txarrak • Arduradun gehienak erdaldunak dira
INDARGUNEAK 25
MEHATXUAK • Justizia Administrazioaren irudi erdalduna • Konpetentzien banaketa Justizia Administrazioa eta Estatuaren artean • Justiziako prozesuetan parte hartzen dutenek beti gaztelania erabiltzen dute: abokatuak, Ertzaintza... • Herritarren aldetik euskararen eskaera baxua: ez dira kexatzen gaztelaniazko zerbitzua emanez gero • Bergarako jende helduak eta adinekoek gazteek baino euskara gutxiago erabiltzen dute • Herritarrek ez dakite epaitegian euskaraz egin dezaketela • Dekretu berriaren proposamenak onartzen badira, langileen euskararekiko jarrera okertu daiteke
AUKERAK
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
• Gero eta dokumentu gehiago egiten dira bi hizkuntzatan • Trebatzaileen zerbitzua kontratatzea • Itzultzailea epaitegian bertan egotea • Itzulpen memoria • Langileen artean asko dira euskaraz dakitenak. Euskaraz hitz egiteko gaitasuna. • Langileen artean ezagutza maila altua: EGA, 3.HE, 4.HE • Langile askok hizkuntza-eskakizunak prestatzen ditu • Langileen artean euskararekiko jarrera ona da, positiboa • Trebatze-saioetan parte hartzen duten langileak asko dira • Gero eta langile euskaldun gehiago dago; zerrendetan lehentasuna ematen zaie • Zenbait langilek euskaraz hitz egiten jarraitzen du besteren batek gaztelaniaz erantzuten badio ere. • Bergarako arduradunek ez dute euskararen aurkako jarrerarik
• Euskaldun kopurua goraka • Justizia Administrazioan euskararen eskaera goraka • Herritar askok daki eta hitz egiten du euskaraz Debagoienean • Euskaldunek eskertu egiten dute euskaraz artatzea • Herritar batzuek euren hizkuntza-eskubideak bete daitezen eskatzen dute • Lanpostukako Hizkuntza-eskakizunak jartzear • Euskara ikasteko liberatzeko aukera
7. H ELBURUAK ET A EKINTZ A PLANA Bergarako erabilera planaren helburua da EAEko Justizia Administrazioan Hizkuntza Normalizatzeko Plan Orokorreko estrategia-helburuak, lerroak eta ekintzak, eta /2007 Dekretuko hizkuntza ofizialen erabilerarako jarraibideak bermatzea (./2007 DEKRETUA,
ren koa, Euskal Autonomia Erkidegoko
Justizia Administrazioko hizkuntza normalizazio prozesua arautzen duena). EAEko Justizia Administrazioan Hizkuntza Normalizatzeko Plan Orokorreko ondorengo helburu eta ekintzak dira Bergarako erabilera planean lantzen direnak:
Ø
Ø
Euskara zerbitzu eta lan hizkuntza gisa baloratzea §
Ez euskaldunei zuzendutako mezu/eslogan bat pentsatzea eta kartel batean jartzea.
§
Epaitegien barruan kanpaina hedatzea, kartel, mezu, eta abarren bidez.
Justizia Administrazioan euskara zabaltzeko eta erabiltzeko neurriak planifikatzea §
Ø
Erabilera-esperientziak ezartzeko plan zehatz bat diseinatzea
Euskaraz idatzitako ereduen normalizazioan eta idatzi horien erabileran sakontzea §
Normalizatutako eredu elebidunen erabilera (ez bakarrik automatizatuena) bultzatzea, erabilera-esperientzien bidez.
Ø
26
Herritarrek Justizia Administrazioarekin duten harremanean Euskara erabiltzen laguntzea
Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§
Herritarrekin
zuzeneko
harremana
duten
funtzionarioei
prestakuntza-ikastaroak
eskaintzea §
“Justizian ere euskaraz” bezalako mezuak zabaltzea arreta euskaraz eskaintzen den lekuetan
Ø
Funtzionario ez euskaldunak inplikatzen saiatzea, Euskara erabiltzea ahalbidetzeko §
Prestakuntza ekintzetan eta erabilera planetan parte hartzeko aukerei buruzko informazioa bidaltzea
Justizia Administrazioko hizkuntza normalizatzeko prozesua arautu eta argitaratu gabe dagoen dekretuaren 18. artikuluko honako helburu hauek Bergarako erabilera planean jorratzen dira: Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak honako hau bermatuko du: Ø
Herritarrekin diren harreman mota guztietan bermatu beharko da euskararen erabilera: ahozko eta aurrez aurreko harremanetan, telefono bidezkoetan, bozgorailua erabiltzen denotan, idatzizkoan eta bai tresna elektroniko, informatiko zein telematikoen bidez gertatzen direnetan ere (Internet, fax, posta elektroniko, eta abarretan).
Ø
Herritarrei zuzendutako agiriak bi hizkuntzatan izapidetzea, batez ere jakinarazpenak, zitazioak, errekerimenduak eta epatzeak.
Bergarako epaitegiko hizkuntza egoera aztertu ondoren, 2008an Bergarako erabilera planean lortu beharreko helburuak eta ekintza plana jasoko ditugu jarraian lau arlo nagusitan definitutakoak: erabileran, ezagutzan, motibazioan eta komunikazioan.
27
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
HELBURUAK ETA EKINTZAK
ADIERAZLEAK
EPEA
ARDURADUNA
BETETZEMAILA (%)
OHARRAK ETA EKINTZA ZUZENTZAILEAK
EUSKARAREN ERABILERA HANDITU AHOZKOA:Telefonoko lehen hitza euskaraz Telefonoko harrera euskaraz izan dadin eragiteko "Epaitegia, esan" pegatinak jarri telefono guztietan
Jarritako pegatina kopurua
Telefonoa euskaraz hartzearen garrantziaren inguruko mezuak zabaldu langileen artean (kartelak, mezuak...)
Zabaldutako mezu kopurua
2008ko maiatza 2008ko maiatza
Trebatzailea-BB
Pegatina batzuk aurretik banatuta daude
Trebatzailea-BB
AHOZKOA: Aurrez aurreko harrera euskaraz 2008ko apirila
Trebatzailea-BB
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
AHOZKOA: Langileen arteko erabilera bultzatzea Konpromiso pertsonalak: "tratuak" landu nahi Helburuen betetze dutenekin maila
2008ko abendua
Trebatzailea-BB
Epaitegiko ahozko erabilerari buruzko mezuak zabaldu langileen artean (kartelak, mezuak...)
2008ko abendua
Trebatzailea-BB
Mahai gainekoak (berriak) banatu langile euskaldunei Herritarrei zuzendutako kartelak jarri epaitegi guztietan euskaraz hitz egin dezaketela gogoraraziz
Banatutako kopurua Jarritako kartel kopurua
Zabaldutako mezu kopurua
AHOZKOA: Profesionalekin aurrez aurreko harrera euskaraz
28
Zaharrak badaude, baina berriak jarri
Zaharrak badaude, baina berriak jarri
Irailetik abendura
Tratuekin batera
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Mahai gainekoak banatu abokatuen eta prokuradoreen elkargoan
Banatutako kopurua
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Abokatu, prokuradore eta sindikatuei aurrerantzean euskara kontutan hartzeko eskatu (gutun bidez?)
Bidalitako kopurua
2008ko maiatza
Trebatzailea-BB
IDATZIZKOA: Kanpo irudiko euskararen erabilera handitu Sarrerako inaugurazio plaka euskaraz ere jartzeko Egindako eskaera eta eskaera egin Justizia Sailari lortutako emaitza
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Zigiluak: bi hizkuntzetan daudenak eskatu eta gaztelaniaz bakarrik daudenak ordezkatu.
Ordezkatutako zigilu kopurua
2008ko ekaina
Trebatzailea-BB
Eguneko epaiketen zerrenda bi hizkuntzetan jarri al daitekeen aztertu, eta hala bada, ordezkatu
Ordezkatutako zerrenda kopurua
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Auzitegiko klinika: gaztelaniaz dauden errotulu eta oharrak bi hizkuntzetan jarri
Ordezkatutako errotulu eta ohar kopurua
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Akatsekin dauden oharrak zuzendu
Ordezkatutako ohar kopurua
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Kanpoko "juzgado" oharrak bi hizkuntzetan jarri
Ordezkatutako errotulu kopurua
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Jartzen diren errotulu eta iragarki berriei jarraipena egiteko prozedura zehaztu eta egin
BB-an erabakitakoaren 2008ko ebaluazioa eta apirila egindako aldaketak
Trebatzailea-BB
IDATZIZKOA: Barne irudiko euskararen erabilera handitu 29
Epaitegi batzutan bi hizkuntzetako zigiluak erabiltzen dituzte. Maiatzaekaina.
Urtean behin jarraipena egin eta amaieran ebaluazioa.
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
2008ko ustaila
Trebatzailea-BB
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
2008ko uztaila
Trebatzailea-BB
2008ko ekaina
Trebatzailea-BB
Artxiboko errotuluak euskaraz ere jarri
Jarritako errotulu kopurua
Artxiboko apaletako etiketak euskaraz ere jarri
Jarritako etiketa kopurua
Barruko errotuluak euskaraz ere jarri
Ordezkatutako errotulu kopurua
Epaitegietako apaletako etiketak euskaraz ere jarri
Jarritako etiketa kopurua
Liburutegiko apaletako etiketak euskaraz ere jarri
Jarritako etiketa kopurua
Jartzen diren errotulu eta etiketa berriei jarraipena egiteko prozedura zehaztu eta egin
BB-an erabakitakoaren 2008ko ebaluazioa eta apirila egindako aldaketak
IDATZIZKOA: Kanpo idatzizko harremanetan euskararen erabilera handitu Dokumentu elebidunen erabilera sustatu tramitatzeko Emandako aplikazio informatikoetan: ikastaroak, azalpenak, laguntzaren ebaluazioa laguntza eskaini Ikastaro trinkoak: hiztegiak, baliabideak, testu libreak...
Emandako laguntzaren ebaluazioa
Abokatu, prokuradore eta sindikatuei aurrerantzean euskara kontutan hartzeko eskatu (gutun bidez?)
Bidalitako kopurua
2008ko apirila
Gehien erabiltzen diren justiziako terminoen zerrenda eskura jarri
Banatutako kopurua
2008ko uztaila
30
Trebatzailea-BB
Trebatzailea-BB
Trebatzailea-BB
Trebatzailea-BB
Trebatzailea-BB
Urtean behin jarraipena egin eta amaieran ebaluazioa
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
31
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Epaitegitik ateratzen diren dokumentuen hizkuntza estatistiken zabalkundea egin
Banatutako mezu kopurua
Epaitegitik ateratzen diren dokumentuen hizkuntza erabileraren jarraipena egin
Elebitan kaleratutako dokumentuen protzentajea
2008ko maiatza
2008ko abendua
Trebatzailea-BB
Trebatzailea-BB
Urteko emaitzak aztertu
IDATZIZKOA: Barne idatzizko harremanetan euskararen erabilera handitu EGLZra eskaera egiteko orriak bi hizkuntzetan jarri
Itzulitako kopurua
2008ko ekaina
Trebatzailea-BB
Karpetetako pegatinen azterketa egin eta gaztelaniaz daudenak ordezkatu
Ordezkatutako kopurua
2008ko ekaina
Trebatzailea-BB
Dokumentuetako banatzaileak: gaztelaniaz daudenak kendu eta ahal bada euskara hutsekoak jarri
Ordezkatutako kopurua
2008ko maiatza
Trebatzailea-BB
Telefono zerrendak bi hizkuntzetan eta euskaraz jarri; norberari aukeratzeko eman
Banatutako kopurua
2008ko urria
Trebatzailea-BB
INFORMATIKA: Intraneteko euskarazko aukeraren erabilera areagotu Emandako 2008ko laguntzaren eta Langileei informazioa eman eta erabil dezaten eragin urria emaitzen ebaluazioa
32
Batzuk bi hizkuntzatan daude
Trebatzailea-BB
Batzuk bi hizkuntzatan daude
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ADIERAZLEAK
EPEA
ARDURADUNA
Emandako saio kopurua
2008ko abendua
Trebatzailea-BB
Egindakoaren ebaluazioa
2008ko ekaina
Trebatzailea-BB
HELBURUAK ETA EKINTZAK
BETETZEMAILA (%)
OHARRAK ETA EKINTZA ZUZENTZAILEAK
EUSKARAREN EZAGUTZA HANDITU Laneko terminologia ezagutarazi Terminologia eta mintza saioetan landu
Lehiaketak: posta elektroniko bidezko lehiaketa Langileak hiztegietan trebatu Ikastaro trinkoak: hiztegiak, baliabideak, testu libreen ikastaroak... Dokumentu elebidunen erabilera sustatu tramitatzeko aplikazio informatikoetan: ikastaroak, azalpenak, laguntza eskaini...
Emandako ikastaro kopurua
Urte osoan zehar Apirila-ekaina
Trebatzailea-BB
Emandako laguntzaren ebaluazioa
Trebatzailea-BB
Saioen parte-hartzeari eutsi Asistentzia eta parte hartzaileen jarraipena egin
Asistentziaren ebaluazioa
2008ko abendua
Langile berriei planaren berri eman: harrera egin.
Egindako harreren jarraipena eta ebaluazioa
2008ko maiatza
Langileak euskaraz hitz egiten eta idazten trebatu 33
Trebatzailea-BB
Trebatzailea-BB
Asistentziaren jarraipena ez du BBak egiten
Urtean zehar jarraipena
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Terminologia eta mintza saioetan landu
Emandako saio kopurua
2008ko abendua
Kafe makinan eta e-maila erabili ohiko akatsak, arauak...zabaltzeko (hilean behin)
Jarritako eta zabaldutako mezu kopurua
2008ko abendua
Trebatzailea-BB
EPEA
ARDURADUNA
HELBURUAK ETA EKINTZAK
ADIERAZLEAK
Urte osoan zehar
Trebatzailea-BB
Urte osoan zehar, hilean behin
BETETZEMAILA (%)
OHARRAK ETA EKINTZA ZUZENTZAILEAK
EUSKARAREN ALDEKO MOTIBAZIOA HANDITU Euskararen aldeko giroa sortu eta hizkuntza ohiturak aldatu Jarritako eta Euskararen inguruko berriak zabaldu: liburuen zabaldutako mezu gomendioak, euskarazko aldizkariak... kopurua
2008ko Trebatzailea-BB abendua
Urte osoan zehar, hilean behin
Porra euskaraz
BB-an erabakitakoaren betetze maila
2008ko ekaina
Lehiaketa: ginkana...
BB-an erabakitakoaren betetze maila
2008ko Trebatzailea-BB abendua
Urria-abendua
BBko akta informala zabaldu
Zabaldutako akta kopurua
2008ko abendua Trebatzailea-BB
Urte osoan zehar
Trebatzailearen zerbitzua ezagutarazi eta zabaldu
BB-an erabakitakoaren betetze maila
2008ko apirila
Trebatzailea-BB
Langileen arteko komunikazioa handitu
Herritarrei begirako komunikazioa hobetu 34
Trebatzailea-BB
Generated by Foxit PDF Creator Š Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Herriko aldizkari, egunkarian artikulua
Jarritako berri kopurua
2008ko abendua Trebatzailea-BB
Ikastetxeetako ikasleak gonbidatu
Bisita kopurua
2008ko urria
Barrutiko Batzordeen arteko komunikazioa handitu Taldeen aurkezpena eta jarraipena: e-txokoa, intraneta Jarritako berri kopurua erabiliz (berripaper antzeko bat). Berripapera
Berripaper kopurua
Logo lehiaketa
BB-an erabakitakoaren betetze maila
2008ko abendua Trebatzailea-BB Trebatzailea-BB
2008ko maiatza
Trebatzailea-BB
Urte osoan zehar
Urte osoan zehar Barruti guztien artean egitekoa
Barruti guztien artean egitekoa
Epaile eta idazkariei informazioa zabaldu Aldian behin informazio laburtua e-mailez bidali.
35
Bidalitako e-mail kopurua
2008ko Trebatzailea-BB abendua
Urte osoan zehar, 3 hilean behin