Bedrijvig Brabant week 50 2013 by Uitgeverij Talvi

december 2013

PERSOONLIJK De Tilburgse wethouder Erik de Ridder heeft namens het strategisch platform Vrijetijdseconomie NoordBrabant een interactief boek in ontvangst genomen uit handen van oud-studenten van de opleiding Theme Park Management van NHTV Breda. Dat gebeurde tijdens de IAAPA Attractions Expo 2013 in Orlando (USA). Het i-book is gemaakt naar aanleiding van het vijfjarig bestaan van het opleidingstraject Theme Park Management van de Academy for Leisure van NHTV. Studenten doen in het boek verslag van wat de opleiding heeft betekend voor hun carrièrekansen in de sector. Daarnaast laten topmen-

BEDRIJVIG BRABANT

Jubelstemming? sen uit de sector hun licht schijnen over de waarde van dit gespecialiseerde traject. Burgemeester Peter van der Velden van Breda is benoemd tot Officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij ontving de onderscheiding uit handen van commissaris van de koning Wim van de Donk ter gelegenheid van zijn 25-jarig burgemeestersjubileum van Van der Velden. Hij kreeg de onderscheiding wegens zijn grote verdiensten als burgemeester en grote maatschappelijke betrokkenheid buiten het ambt. Hij was burgemeester in Nieuw-Ginneken, Rosmalen, Emmen, Bergen op Zoom en Breda. Peter van der Velden vervulde tevens bestuursfuncties bij tal van instellingen en organisaties.

ment bij de onderwijsdirecteuren stimuleren. Ook is het bevorderen van de com-

Ernest van Wijk municatie tussen directeuren, onderwijsmanagers en onderwijsteams een van zijn taken, net als passende ondersteuning bieden vanuit de afdeling Services. Verder blijven de marketing- en communicatieactiviteiten onder zijn hoede.

Dé onafhankelijke zakenkrant van Brabant

Vluchtoord 1 Postbus 26 5400 AA Uden telefoon: 0413-266766 Faxnummer: 0413-256039

Directie: R.H.C. de Winter

Hoofdredacteur: Philip van den Brand

Na Wieki Somers, Maarten Baas en Scholten & Baijings presenteert het Stedelijk Museum ’s-Hertogenbosch aanstormend designduo Studio Formafantasma: Andrea Trimarchi en Simone Farresin – twee Italiaanse designers uit Eindhoven. In hun werk legt het vormgeversduo een relatie tussen handwerk, industrie, object en gebruiker. Studio Formafantasma onderzoekt de rol van design, globalisering, duurzaamheid en het object als drager van culturele betekenis.

redactieBB@dewinter.nl

Eindredacteur: Gerben van den Broek

Redactie: Dimphy van Boxtel Edwin Gelissen Miriam Swaans Tom Verstegen

Accountmanagement: Tom van Fulpen

Bedrijvig Brabant wordt gratis verspreid onder directie en management van ondernemingen met tien of meer werknemers in de provincie Noord-Brabant. Een extra postabonnement voor deze bedrijven kost 49 euro per jaar. Heeft uw bedrijf minder dan tien werknemers, kunt u een abonnement tegen hetzelfde tarief nemen.

Een uitgave van:

BEDRIJVIG BRABANT

Hans Huijbers Hans Huijbers (54) is de komende jaren opnieuw de voorzitter van Zuidelijke Landen Tuinbouworganisatie ZLTO. De leden van de Algemene Vergadering kozen Huijbers unaniem als voorzitter voor een nieuwe periode van vier jaar. Huijbers is melkveehouder in Wintelre. Hij volgde in 2009 Antoon Vermeer op als algemeen voorzitter. In de Algemene Vergadering zijn alle 64 ZLTO-afdelingen in Zeeland, Brabant en ZuidGelderland vertegenwoordigd. Ernest van Wijk is benoemd tot directeur Services van ROC de Leijgraaf. Met ingang van 1 januari 2014 is hij verantwoordelijk voor de inrichting van de afdelingen Informatiemanagement Huisvesting en Facilitaire Zaken, HRM en Onderwijsontwikkeling. Van Wijk gaat onder meer integraal manage-

Het College van Bestuur van de TU/e heeft Lex Lemmens benoemd tot hoogleraar Academic Science and Engineering Education. Als hoogleraar zal hij leiding geven aan het onderzoek naar en de ontwikkeling en invoering van de vernieuwingen in het Academic Science and Engineering Onderwijs in het Bachelor College van de TU/e. Anne-Marie de Brouwer, universitair hoofddocent bij het departement Strafrecht van Tilburg Law School en werkzaam bij INTERVICT, instituut voor victimologie van Tilburg University, heeft een VIVA400 Award gewonnen in de categorie Knappe Koppen. De jury beloonde haar kennis en inzet voor slachtoffers van seksueel geweld, waarvoor ze eerder dit jaar ook werd geridderd. Naast haar wetenschappelijke werk zette De Brouwer de Stichting Mukomeze op, die de levensomstandigheden verbetert van vrouwen en meisjes die seksueel geweld hebben overleefd tijdens de genocide van 1994 in Rwanda. Frans Bakermans (voorzitter Stichting Brabantse Dag), Ido Cranen (initiatiefnemer VELT-tuin Gemert) en Jos van der Ven (voorzitter Stichting

Frans Bakermans Archeologie, Bouwhistorie en Cultuur) hebben de Brabant Bokaal 2013 ontvangen uit handen van commisaris van de koning Wim van de Donk, voor-

zitter van het Prins Bernhard Cultuurfonds Noord-Brabant. De Brabant Bokaal is een onderscheiding die wordt toegekend aan personen die zich als vrijwilliger op meer dan bijzondere wijze inzetten voor Brabantse cultuur en natuur. De Brabant Bokaal werd voor de zesde keer uitgereikt. Jordan Bos (master Werktuigbouwkunde, TU Eindhoven) heeft de Tata Steel Prijs voor Werktuigbouwkunde en Materiaalkunde ontvangen. Hij krijgt deze Jong Talent Afstudeerprijs voor zijn ontwerp van een halfautomatische robot waarmee chirurgen in de toekomst implantaten in het binnenoor nauwkeuriger en sneller kunnen plaatsen bij dove patiënten. Bos won al eerder de Unilever Research Prize. De Tata Steel Prijs wordt jaarlijks ter beschikking gesteld door Tata Steel Research, Development & Technology. Voorzitter van de Brabantse Carnavals Federatie Rob van de Laar heeft de Commissarispenning ontvangen uit handen van commissaris van de Koning van NoordBrabant Wim van de Donk. De penning werd uitgereikt tijdens een wetenschappelijk

Minder somber, maar nog geen jubelstemming. Dat beeld hebben de Brabantse ondernemers van het economisch klimaat in onze provincie. De export groeit, maar is nog niet sterk genoeg om de hele regio op sleeptouw te nemen. Noord-Brabant doet het over de hele linie wel beter dan het gemiddelde in Nederland. Dat blijkt uit de resultaten van de conjunctuurenquête COEN over het derde en vierde kwartaal van 2013, die door de Kamer van Koophandel zijn gepubliceerd. Brabantse ondernemers verwachten dat hun omzet en export in 2014 zullen aantrekken. Bovendien zijn ze iets positiever dan hun collega’s in veel andere regio’s. Het economisch herstel is echter nog wel pril en zwak. Ook volgend jaar houden veel bedrijven de hand op de knip en staan veel banen op de tocht. In 2014 verwacht bijna een derde van de Brabantse ondernemers meer omzet dan dit jaar, bijna zestien procent gaat uit van een daling. Gunstig is ook dat de opgaande lijn redelijk breed wordt gedragen. Alleen de bouwsector voorziet ook in 2014 een dalende omzet. Vergeleken met een jaar geleden is de situatie in de bouw wel minder ernstig. Positief voor Noord-Brabant is dat de industriële sector goed draait. Industriële bedrijven richten zich met name op de export en zijn daardoor minder afhankelijk van de kwakkelende binnenlandse markt. De industrie brengt een groot gewicht in de schaal binnen de Brabantse economie, met veel spin-off naar andere (toeleverende) sectoren. Ook sterke Brabantse clusters als agrofood, biobased economy, maintenance en logistiek zijn enorm in ontwikkeling. De provincie Noord-Brabant investeert op haar beurt in een sterke Brabantse economie en een goed vestigings- en leefklimaat, met ruimte voor sport, kunst & cultuur. De nadruk van de begroting voor 2014 ligt op de uitvoering van het beleid uit het bestuursakkoord ‘Agenda van Brabant’, dat in de afgelopen twee jaar in gang is gezet. Daarnaast willen Gedeputeerde Staten de werkgelegenheid in Brabant op korte termijn stimuleren door een negental projecten met een totaalbedrag van zo’n twintig miljoen (sneller) uit te voeren. Onder meer het stimuleren van innovatieprojecten van Brabantse MKB-bedrijven uit de topclusters High Tech, Agrofood en Biobased, het investeren in de verbetering van het Brabantse wegennetwerk, het stimuleren van de arbeidsmarkt en hulp aan mkb-bedrijven bij de financiering voor voorzetting of uitbreiding van bedrijvigheid komen daarmee hoog op de Brabantse agenda. Goed nieuws dus voor het Brabantse bedrijfsleven. Een jubelstemming? Nee, dat nog niet. Maar wel alle reden voor voorzichtig positivisme. (Redactie Bedrijvig Brabant)

Wim van de Donk symposium over carnaval dat onlangs in het provinciehuis werd gehouden en is een persoonlijke blijk van waardering voor Brabanders die zich maatschappelijk verdienstelijk gemaakt hebben. Van de Laar houdt zich al decennialang bezig met carnaval en is een drijvende kracht achter de organisatie van het symposium ‘Carnaval, het sociaal kapitaal van een democratie’ in het provinciehuis.

De benoeming van Giel van Hooff als stadshistoricus is door de gemeente Helmond verlengd. Ook worden zijn taken uitgebreid. Zo neemt de stadshistoricus de coördinatie en het voorzitterschap van het Platform Historisch Veld op zich. In dat platform zitten organisaties die zich bezighouden met de Helmondse historie. Daarnaast onderzoekt Van Hooff de mogelijkheden voor een educatief lespakket over de geschiedenis van Helmond voor basisscholen. Van Hooff is sinds 2002 als stadshistoricus aan de gemeente Helmond verbonden.

Willem Pronk is benoemd tot Ridder in de Orde van OranjeNassau. Dit gebeurde tijdens zijn afscheid als directeur van basisschool De Korenaar in Peter Bennemeer wordt per 1 Eindhoven. Pronk is in 1946 januari 2014 algemeen directeur geboren in Den Haag en van ziekenhuis Bernhoven. woont in Helmond. Dankzij Bennemeer is sinds januari 2011 Pronk is De Korenaar de eer- werkzaam als lid van de raad ste school in Eindhoven en van bestuur van Bernhoven. De omgeving voor Inclusief onderwijs. Hierbij worden klassen www.ambagsadvocaten.nl opengesteld voor leerlingen met emmasingel 13 eindhoven, tel. 040 - 217 11 11 de poort 9c deurne, tel. 0493 - 352545 een handicap.

benoeming is onderdeel van een gewijzigd besturingsmodel dat per 1 januari ingevoerd wordt. In dit besturingsmodel is de algemeen directeur voorzitter van het directiecomité waarin een aantal belangrijke functies is vertegenwoordigd. De raad van toezicht heeft er alle vertrouwen in dat Bennemeer in samenwerking met het directiecomité Bernhoven toekomstgericht gaat leiden.

Peter Bennemeer

kraakhelder in huurrecht, arbeids- en ondernemingsrecht

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Nieuwe faciliteit voor zonnecellen

Energienul door slim samenwerken

EINDHOVEN – De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) heeft een nieuwe testfaciliteit geopend voor grensverleggend onderzoek naar dunne-filmzonnecellen. Het lab, dat valt binnen het samenwerkingsverband Solliance, bevat een hoge resolutie transmissie-elektronenmicroscoop (TEM) die bestanddelen van zonnecellen atoom voor atoom kan bestuderen. Het lab is gehuisvest bij Philips Innovation Services op de High Tech Campus. Onderzoekers van de TU/e en Solliance kunnen profiteren van de TEM terwijl Philips-experts de apparatuur gebruiken voor hun eigen dienstverlening. De ongeveer twee miljoen euro kostende testfaciliteit is gefinancierd door de provincie Noord-Brabant.

BREDA − Colsen bv, SieTec Industrial Automation bv, Waterschap Brabantse Delta en de Universiteit Gent testen het komende jaar de nieuwe technologie UNAS® bij rioolwaterzuiveringsinstallatie Nieuwveer in Breda. De technologie maakt het mogelijk om met een minimale hoeveelheid energie rioolwater te

Dutax Reizen ‘Brabantse werkgever met maatschappelijk hart 2013’

Litouws bedrijf start activiteiten in Bergen op Zoom

HOOGE ZWALUWE − Dutax Reizen is verkozen tot ‘Brabantse werkgever met maatschappelijk hart 2013’. Expertisecentrum BESO reikt deze prijs jaarlijks uit aan een Brabantse ondernemer die medewerkers in dienst heeft met een afstand tot de arbeidsmarkt, zonder daarbij de zakelijke belangen uit het oog te verliezen. Dutax Reizen ontving

BERGEN OP ZOOM − Het Litouwse bedrijf Persei vestigt zich begin 2014 in Bergen op Zoom. De specialist in recycling van kabelmateriaal huurt een productiehal met een oppervlakte van duizend vierkante meter. De vestiging biedt werk aan vijf tot tien medewerkers. Persei koos voor Bergen op Zoom vanwege de gunstige geografische ligging en infrastructuur. Ook de Nederlandse propositie op het gebied van onder andere belastingen, loonkosten en faciliterende regelgeving voor ondernemers, evenals de handreiking die bedrijven door de overheid gedaan wordt om samen de verduurzaming van de economie te bevorderen speelden daarbij een grote rol. Persei werd begeleid door ontwikkelingsmaatschappij REWIN West-Brabant.

de prijs ter waarde van 1.500 euro uit handen van gedeputeerde Bert Pauli. De andere finalisten waren Gascogne Groep uit Eindhoven en Faredo Verpakkingen uit Dussen. Peter Wagener, Manager Finance & Control & P&O van Dutax Reizen is blij met de prijs. ‘Het is een onverwachte erkenning voor iets wat wij als bedrijf als vanzelfsprekend beschouwen.’

zuiveren en de waterkwaliteit te verbeteren. Hierdoor komt een volledig energetisch zelfvoorzienende rioolwaterzuivering binnen bereik. Het project is onderdeel van het programma Energiefabriek Nieuwveer en komt mede tot stand met steun van OP-Zuid, het Ministerie van EZ en de Provincie Zeeland.

GVT Group of Logistics wint BOV-Trofee Midden-Brabant 2013 Transportondernemer Wil Versteijnen van het Tilburgse bedrijf GVT Group of Logistics heeft de BOV-Trofee 2013 voor de regio Midden-Brabant gewonnen. Hij kreeg in het Eftelingtheater van de jury de voorkeur boven de Waalwijkse genomineerden Thermaflex en Avec. Jeroen Wilborts van Klantenvertellen.nl uit Tilburg ging er met de Junior Kamer Junior Trofee vandoor.

BRABANT KORT EINDHOVEN − Veersystemenfabrikant VDL Weweler, onderdeel van de VDL Groep, heeft een nieuw pand geopend aan de Ecofactorij in Apeldoorn. Vanwege de groei die het bedrijf in de afgelopen jaren heeft doorgemaakt en de verwachte groei in de toekomst, was uitbreiding noodzakelijk. Het nieuwe pand, dat zo’n 22.000 vierkante meter beslaat, is voorzien van een compleet nieuwe productielijn die door VDL Weweler zelf werd ontworpen en geautomatiseerd. BRABANT – MKBondernemers kunnen zich weer inschrijven voor de MKB Innovatie Top 100. Inschrijven kan via www.mkbinnovatietop100. nl. De MKB Innovatie Top 100 wordt mogelijk gemaakt door NRC Handelsblad, Mercedes-Benz en de Kamer van Koophandel. De kracht van het initiatief is te laten zien waartoe het MKB in staat is en het vergroten van de kansen van innovatieve ondernemers met groeiambitie. De 100 bedrijven en hun innovaties worden medio 2014 bekend gemaakt. VEGHEL − Groothandel Sligro gaat een hypermoderne en duurzame Sligro Bezorgservicegroothandel bouwen op het nieuwe Bedrijvenpark Oudeland 2 in Berkel en Rodenrijs. Dat zijn burgemeester Van Vliet van de gemeente Lansingerland en Koen Slippens, directievoorzitter van Sligro Food Group, onlangs overeengekomen. De koopovereenkomst betreft een kavel circa 38.500 vierkante meter. Met de nieuwbouwlocatie zijn ongeveer 260 arbeidsplaatsen gemoeid.

BRABANT − Per 1 januari 2014 worden innovatiecentrum Syntens, de Kamer van Koophandel Nederland en de regionale Kamers van Koophandel samengevoegd tot één zelfstandig bestuursorgaan. Deze Kamer van Koophandel gaat ondernemers regionaal ondersteunen in het beter benutten van groeimogelijkheden. De Brabantse vestigingen in Tilburg en Boxmeer zijn inmiddels gesloten. Ondernemers met vragen over het starten van een bedrijf, internationale handel, weten regelgeving, innovatie of bedrijfsovername zijn voortaan welkom in Breda, 's-Hertogenbosch en Eindhoven. HELMOND − Van den Broek Logistics en Van den Broek Warehousing BV gaat uitbreiden. De nieuwbouw op het terrein aan de Lagedijk bestaat uit een hoogbouw magazijn van 16,5 meter hoog met enkelvoudige stellingen welke plaats bieden aan ongeveer vijfduizend pallets en daarbij aansluitend een crossdockvloer van 2.200 vierkante meter met daarin veertien laaddocks en een grote overheaddeur. Van den Broek heeft vestiop de Vossenbeemd, Lagedijk en Haverdijk in Helmond. VEGHEL – Bouwbedrijf Van de Ven is door Fundeon uitgeroepen tot Beste Leerbedrijf Bouw van het jaar. Een compliment ging uit naar de verwevenheid van opleiding in de bedrijfscultuur. ‘Niet alleen de directie en de staf, maar het gehele bedrijf is ‘opleidingsminded’. Het plezier en trots straalt ervan af’, merkte de jury op. De Onderwijsprijzen worden jaarlijks uitgereikt door Fundeon.

BOOM Communicatie blinkt uit

Ondernemer Wil Versteijnen zei het al aan het begin van de avond in zijn gesprek met presentator Jort Kelder: 'Ik ben een straatvechter, behoorlijk eigenwijs en meestal ook wel vrolijk. Wij hebben twee sterke tegenstanders, maar wij gaan voor de eerste plek.' Versteijnen is met zijn GVT Group of Logistics een van de drijvende krachten achter de sterke ontwikkeling van de regio Tilburg/Waalwijk tot derde logistieke hotspot van Nederland. Reeds in 1998 richtte Versteijnen de Barge Terminal Tilburg op en ging

hij zich richten op de binnenvaart. Enkele jaren later besloot hij om het internationaal transport van zijn bedrijf te gaan outsourcen en zich nog meer te gaan richten op het ontwikkelen van zijn bedrijf tot een fullsize logistiek dienstverlener. Veranderende markt 'Wij hebben ingespeeld op de vera nderende markt en nieuwe logistieke v raagst u k ken door letterlijk onze grenzen te

verleggen en op zoek te gaan naar meer internationale goederenstromen die we sneller, efficiënter en duurzamer kunnen vervoeren. Daarbij zijn we blijven investeren in alternatieve transportvormen', vertelt Versteijnen. Bij het Tilburgse GVT werken zo’n 350 mensen. Het bedrijf heeft een omzet van zo’n 60 miljoen euro.

Jeroen Wilborts van Klantenvertellen.nl was de tweede prijswinnaar. Hij mocht de Junior Kamer Junior Trofee in ontvangst nemen. Klantenvertellen.nl helpt bedrijven bij het verzamelen en publiceren van klantbeoordelingen. Het bedrijf kreeg de voorkeur boven Kinderpraktijk Dol-Fijn en Brasserie De Burgerij.

BREDA − BOOM Communicatie is de hoogste nieuwe binnenkomer in de MT100; de jaarlijkse ranglijst van de beste adviesbureaus. Het vakblad Management Team bepaalt deze ranglijst aan de hand van de klanttevredenheid van managers in Nederland. In de categorie ‘communicatie en reclame’ komt BOOM Communicatie binnen op de tweede plaats. Daarmee staat BOOM Communicatie als relatief kleine, Brabantse speler tussen de grote (inter)nationale adviesbureaugroepen van Nederland. Directeur Hans van den Boom: ‘Nu resultaat, service en inzet belangrijker zijn dan ooit, zie je dat deze opdrachtgevers meer en meer kiezen voor middelgrote, professionele kantoren met kortere lijnen, minder overhead en meer efficiency.’

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Canday aan de slag voor Leolux

BRABANT KORT HELMOND − Arte en Du Pré groenprojecten, beiden uit Helmond, hebben de award voor Meest Maatschappelijke Partner 2013 gewonnen. De award werd uitgereikt door Stichting Atlant Partnership tijdens de eindejaarsbijeenkomst eind november. Een deskundige en onafhankelijke jury had vier regionale bedrijven genomineerd waarna zowel de ondernemers binnen het netwerk als de jury bepaalden wie de titel in ontvangst mochten nemen. ‘s-HERTOGENBOSCH - Het Bossche hotel Golden Tulip Hotel Central is uitgeroepen tot Golden Tulip Hotel of the Year 2013 van de regio NoordEuropa. Tonny en Karin Rademaker, de directie van het hotel, kregen de award overhandigd door Olivier Derycke, Chief Operating Officer Europe bij Louvre Hotels Group tijdens een bijeenkomst van alle hotelmanagers uit de Benelux. De awards worden toegekend op basis van de resultaten uit Golden Tulip’s Quality Assurance programma. UDEN – Avans Hogeschool en CSU Cleaning Services hebben opnieuw een overeenkomst gesloten voor het schoonmaakonderhoud. Het nieuwe contract start op 1 januari 2014 en heeft een looptijd van drie jaar, met een optie tot verlenging van twee maal twee jaar. BEST − Expo Display Service heeft naast Apeldoorn (hoofdkantoor Benelux), SchipholRijk en Wommelgem (B) ook een vestiging in ZuidoostBrabant geopend. De nieuwe locatie is gevestigd in Best.

In de showroom van 250 vierkante meter worden diverse nieuwe mobiele en modulaire beursstandoplossingen gepresenteerd. De onderneming hield onlangs een aantal open dagen. WAALWIJK − Supermarktketen Albert Heijn heeft een Pick Up Point geopend in Waalwjik. Het afhaalpunt is gevestigd aan de Professor Asserweg 2. Klanten kunnen hun boodschappen bestellen via de website www.ah.nl en deze vervolgens afhalen bij het Pick Up Point. De afgelopen tijd is het pand grondig gerenoveerd en uitgebreid met een grote stalen luifel. Daarnaast zijn ook de infrastructuur en inrichting rondom het pand aangepast op de nieuwe situatie. ’s-HERTOGENBOSCH − Galerie Majke Hüsstege is verkozen tot de beste Nederlandse galerie. De jury prees de galerie van Majke Hüsstege onder meer vanwege haar verrassende collectie, mooie presentaties en het oog voor nieuw talent. Hüsstege werd door de jury een zeer actieve, inspirerende galeriehoudster genoemd. De galerie van Mark Peet Visser, eveneens in ‘s-Hertogenbosch, eindigde op de zesde plaats. DEURNE − Helicon Opleidingen stopt met de hippische opleidingen in Deurne. De werving en instroom van studenten is per direct gestopt, liet het bestuur begin november weten. De huidige studenten NHB (Nederlandse Hippische Beroepsopleidingen) kunnen hun opleiding wel afmaken. NHB Deurne is met 450 studenten de grootste

hippische beroepsopleiding van Nederland. Helicon Opleidingen komt elk schooljaar een miljoen euro te kort en studentenaantallen lopen al jaren terug. EINDHOVEN − Een Nederlands team van circa 50 personen gaat in januari in Finland de grootste ijskoepel ooit bouwen, met een diameter van dertig meter en een hoogte van tien meter. De regie is in handen van een docent en een groep studenten van de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e). Ze willen laten zien dat ijs versterkt met zaagsel een snel en goedkoop bouwmateriaal is voor tijdelijke constructies, zoals ijshotels, hallen voor de opslag van landbouwgewassen of voor de offshore industrie. VEGHEL − Hutten is de winnaar van de MVO-prijs Uden-Veghel-Schijndel 2013. Naast Hutten waren bouwbedrijf Hendriks Coppelmans uit Uden en de Den Ouden Groep uit Schijndel genomineerd. De prijs werd op 8 november uitgereikt door burgemeester Jetty Eugster van de gemeente Schijndel. UDEN − Van den Heuvel Logistiek heeft alle transportactiviteiten van Bosta uit Veghel overgenomen. Ook verzorgt Van den Heuvel de gehele Beneluxdistributie van Bosta. Zowel de chauffeurs als het wagenpark zijn overgenomen. Van den Heuvel Logistiek groeit door deze uitbreiding naar meer dan 110 vrachtauto’s, 30.000 vierkante meter warehousing en ruim 200 werknemers.

HEESWIJK-DINTHER - Fabrikant van designmeubelen Leolux heeft Canday gekozen voor haar nieuwe propositie en uitstraling. Leolux is al acht decennia lang een sterk Nederlandse merk. Met oog op de ontwikkeling op het gebied van digitale communicatie is Canday gevraagd het merk te herpositioneren. Hierbij wordt gekeken naar zowel de merkbelofte als de merkidentiteit en crossmediale activatie. Hans Filippini, marketing manager Leolux: ‘Het is tijd om ons merk weer een nieuwe, creatieve boost te geven. Canday is hier als creatief bureau de beste partij voor.’ Canday is een bureau voor interactieve merkcommunicatie.

Vier Brabantse bedrijven ‘Slimste van Nederland’

Banden tussen Brainport en Taipei aangehaald

OSS – Tijdens de Energiedag van de jaarlijkse MKB Krachtcentrale in het Dome-X in Oss zijn vier Brabantse bedrijven uitgeroepen tot Slimste bedrijf van Nederland. BLW Kunststoffen uit Nuenen, CM Groep uit Breda, Schoongewoon uit Den Bosch en Vitrov uit Vught mogen de titel een jaar lang voeren. In totaal ontvingen negen bedrijven de titel. De verkiezing is een initiatief van Syntens Innovatiecentrum en het Ministerie van Economische Zaken. Alle winnaars krijgen komend jaar extra aandacht. Naast een trofee en publiciteit, krijgen de winnaars een masterclass Meesterspreken en wordt er een video gemaakt van hun verhaal.

EINDHOVEN − Brainport en Taipei (Taiwan) gaan hun samenwerking sterk intensiveren. Dat is het resultaat van een werkbezoek dat de regio onlangs samen met het topteam High Tech Systemen & Materialen bracht aan Azië. Daarbij werden Singapore en Taiwan aangedaan. Het bezoek aan Taiwan stond in het teken van een versterking van de banden tussen beide regio’s en een verkenning van samenwerkingsmogelijken. Onlangs werd bekend dat de stad Tapei in 2016 World Design Capital wordt. Volgens burgemeester Hau van Taipei is de titel mede te danken aan de steun die Taipei kreeg vanuit Nederland.

Essent heeft ‘beste werkplek van Nederland’ ’s-HERTOGENBOSCH - Energiebedrijf Essent heeft de Winning Workplace Award gewonnen, de verkiezing van het meest vooruitstrevende kantoor van Nederland. Het Bossche hoofdkwartier van het energiebedrijf liet de twee andere genomineerden, concurrent Eneco en groothandel Makro, achter zich. De jury beoordeelde Essent onder andere op het gebouw, de duurzaamheid, de ligging, de werkplekken en de manier waarop een open en innovatieve cultuur voor medewerkers wordt gecreëerd. Tot de verbeelding in het kantoor in Den Bosch spreken onder andere de variëteit aan werkplekken. Ook was de jury gecharmeerd van de manier waarop Essent-medewerkers worden ondersteund in het zogenaamde Nieuwe Werken, bij Essent ‘@nders werken’ genoemd.

Column

Excelleren in Brabant Net als het bescheiden economisch herstel groeit het vertrouwen bij ondernemers voorzichtig. U bent voor het vierde kwartaal minder negatief gestemd dan in voorgaande kwar talen, blijkt uit de nieuwste Conjunctuurenquête Nederland (COEN). De uitkomsten sluiten aan op de aarzelende economische groei in het derde kwartaal en ik hoop dat de kleine groei ook in het vierde kwartaal doorzet. Alle ogen zijn daarbij gericht op de export, maar ook voor de algehele omzetverwachtingen geldt dat deze aanmerkelijk positiever zijn dan een jaar geleden.

Als ondernemers zich uitlaten over de personeelsbezetting, is de stemming minder gunstig. Eén op de tien bedrijven trok het afgelopen kwartaal mensen aan, maar bij een kwart van de bedrijven werd afscheid genomen van personeel. Ondernemers verwachten hetzelfde beeld voor het vierde kwartaal. Ongeveer driekwart van de bedrijven rekent op een ongewijzigd economisch klimaat. Het valt niet te ontkennen dat het economisch tij ondernemers zwaar op de proef stelt. Voortdurend moeten we op zoek naar nieuwe kansen, markten, producten en samenwerking. Het vergt een lange adem om deze topprestatie tot op de dag van vandaag vol te houden. En dat geldt ook voor de mensen die bij u werken. Om hierbij een steuntje in de rug te geven zijn we als BZW - samen met MKB, ZLTO en de provincie Noord-Brabant gestart met het project 'Excelleren in Brabant'. Het project helpt bedrijven in de techniek, agrofood, transport en logistiek bij het scherp krijgen van de uitdagingen en kansen waar de organisatie voor staat. De stap die daarop volgt is een helder inzicht in de benodigde bij- of omscholingsbehoefte van de medewerkers. Ook wordt duidelijk of er

wellicht nieuwe competenties aangetrokken moeten worden binnen de organisatie. In tegenstelling tot de formele scholing waar grote ondernemingen of de overheid vaak op inzetten, heeft het middenen kleinbedrijf het 'leren op de werkvloer' als troef. Door hier nog bewuster mee om te gaan kunnen innovatiekracht, duurzame inzetbaarheid en productiviteit van een onderneming sterk worden verbeterd. Dat vormde de aanleiding voor het project 'Excelleren in Brabant'. U mag het vreemd vinden dat we praten over 'Excelleren in Brabant' als de cijfers uitwijzen dat veel bedrijven met de handen in het haar zitten en niet weten of ze hun personeel überhaupt wel binnen kunnen houden. Toch laten genoeg succesverhalen zien dat excelleren ook nu in deze tijd kan én dat excelleren mensenwerk is. Daarom wil ik u de strekking van dit project als kans en klein lichtpuntje niet onthouden en wens ik u vooral een excellent 2014 toe! Peter Swinkels voorzitter Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW)

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Ed Nijpels: ‘MVO loont op alle fronten en biedt volop kansen voor het bedrijfsleven’ 'Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen loont op alle fronten.' Die boodschap gaf oud VROM-minister Ed Nijpels, ondernemers uit Veghel, Uden en Schijndel mee tijdens de prijsuitreiking van de tweejaarlijkse MVO-prijs, die werd gewonnen door Hutten Catering uit Veghel. 'Bedrijven die aan MVO doen, scoren beter dan traditionele bedrijven. Cijfers onderschrijven dat', hield Nijpels de aandachtig luisterende ondernemers voor. 'Er liggen volop kansen, naast het feit dat het ook gewoon een plicht is om aan MVO te doen.' In zijn lezing deed de inspirerende spreker diverse ideeën aan de hand op welke manier er aan maatschappelijk verantwoord ondernemen kan worden gedaan. 'Denk aan arbeidsparticipatie, biodiversiteit, armoedebestrijding in relatie tot grondstofgebruik, gezondheidsbeleid en klimaat- en energiemaatregelen.' 'En', zo voegde hij expliciet toe: 'Je moet het zélf doen. Laat het niet door de overheid voorschrijven.' Nijpels had geen goed woord over voor het energieakkoord van het Kabinet Rutte I. 'Een prutsbeleid', zo bestempelde hij. Het Kabinet Rutte II krijgt van hem daarvoor meer credits.

Bob Hutten krijgt de MVO-prijs uit handen van de Schijndelse burgemeester Eugster. (foto: Foto Keetels)

Circulaire economie Nijpels stelde trots te zijn op het percentage van 84 procent aan bedrijven uit het middenen kleinbedrijf dat aangeeft ‘iets’ aan MVO te doen. 'Een fantastisch cijfer.' Ook zelf gaf de oud-minister letterlijk het goede voorbeeld. Hij trok zijn jasje uit om aan te geven dat zijn pak volledig ‘MVO-verantwoord’ is. 'Er zijn zelfs de rechten van mens en dier in verwerkt. Het pak is, als het ‘op’ is, volledig te

recyclen en gaat zo terug de circulaire economie in.' Met dat laatste doelt Nijpels op het feit dat het pak voldoet aan het idee dat ‘ieder eind een begin is en omgekeerd. 'Het stof, maar ook de knopen van het pak kunnen weer hergebruikt worden.' En dat is uiteindelijk prima voor het milieu. En daar ligt wat de topman betreft de kern van MVO. 'Zodat de generaties na ons over dezelfde wereld kunnen beschikken als waar nu over beschikken.'

Midpoint houdt Social Innovation Tour TILBURG − Raadsleden, raadskandidaten, commissieleden, griffiers, secretarissen en colleges van gemeenten in MiddenBrabant waren onlangs uitgenodigd voor de Social Innovation Tour, die werd gehouden door de Regio Hart van Brabant en Midpoint Brabant. De Social Innovation Tour begon met een lunch in Bosrijk bij de Efteling en eindigde in Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven in Berkel Enschot. In drie aparte groepen bezochten de deelnemers tussendoor de Tilburgse universiteitscampus, de Logistics Talent Incubator, het Vitura Vitaliteitscentrum, het project Into d’Mentia, Desso Tapijten en de Dongense energiecoöperatie. Het vervoer naar de locaties geschiedde met nostalgische bussen. Bedrijf in 3D-printtechnologie naar Helmond

Vastgoedsector heeft sterk vertrouwen in potentie Brabantse steden Brabantse vastgoedprofessionals hebben een sterk vertrouwen in de economische veerkracht en potentie van de Brabantse steden en vastgoedmarkt. Dat blijkt uit onderzoek ter gelegenheid van het 15-jarig jubileum van de Brabantse Vastgoed Sociëteit door TiasNimbas Business School onder ruim tweehonderd Brabants vastgoedprofessionals.

HELMOND − Het Eindhovense bedrijf Gubbels Engineering, uitvinder van de Orca 3D-printer, is samen met nieuwe investeerders begonnen met het bedrijf Orcabot 3D-Print Technology BV. Hiermee heeft het bedrijf de eerste stap gezet in de realisatie van een groeistrategie. Orcabot zal zijn producten en diensten wereldwijd vanuit Helmond aanbieden. Het technologisch bedrijf Gubbels Engineering heeft de laatste jaren bewezen succesvol te zijn in het ontwikkelen, produceren en bouwen van 3D-printers. De Orca-printer is inmiddels wereldwijd bekend. Deze printer kenmerkt zich door zijn hoge kwaliteit, accuraatheid, gebruikersgemak en een uitstekende prijs-/kwaliteitsverhouding. Vanderlande bij beste werkgevers Nederland VEGHEL – Vanderlande Industries is de vierde beste werkgever van Nederland in de categorie meer dan duizend medewerkers. Deze titel krijgt het bedrijf naar aanleiding van een tevredenheidsonderzoek onder werknemers dat Effectory jaarlijks uitvoert. Het personeel gaf Vanderlande Industries een 8,5 voor algemene tevredenheid. Aan het onderzoek deden 316 Nederlandse organisaties mee. Werknemers vulden daarvoor een lijst in met vragen over arbeidsomstandigheden, collega’s, leidinggevenden, beloningen, werkzaamheden en ontwikkelingsmogelijkheden. Vanderlande scoorde vooral hoog in de categorieën betrokkenheid, loyaliteit en verloopbestendigheid. 4Repair naar Business Park Aviolanda WOENSDRECHT − 4Repair betrekt een deel van een nog te bouwen bedrijfsverzamelgebouw op Business Park Aviolanda. Het reparatiebedrijf huurt de bedrijfsruimte voor structurele reparaties en modificaties van metalen en composieten vliegtuigonderdelen. ‘Business Park Aviolanda is voor ons een soort marktplaats voor innovatieve bedrijven die actief zijn op het gebied van onderhoud en reparatie van vliegtuigen’, aldus Perry Clarijs van 4Repair. Op Business Park Aviolanda kunnen bedrijven gebruik maken van de kennis en expertise van aanwezige opleidingsinstituten en samenwerken met andere aanwezige luchtvaartgebonden bedrijven. Excelleren in Brabant: leren op de werkvloer

De goede bereikbaarheid, de sterke kenniseconomie met twee topuniversiteiten, een groeiend aantal internationale topbedrijven en een hoogwaardig woonmilieu vormen volgens de sector een uitstekende uitgangspositie voor het aantrekken van nieuwe investeringen en toekomstige economische groei. Tegelijkertijd moeten deze elementen verder versterkt worden om de concurrentie met andere vergelijkbare regio’s (zoals bijvoorbeeld Köln, München, Lyon enzovoor) te kunnen aangaan. Samenwerking Met name de kracht van de totale agglomeratie van de Brabantse steden moet verder versterkt worden door intensievere samenwerking tussen de economische sectoren onderling (agrofood, hightech, logistiek), de samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen overheden, en de samenwerking tussen de vier steden Eindhoven, 's-Hertogenbosch, Tilburg en Breda. Ook al is er goede samenwerking binnen de deelregio’s (Brainport,

Strategic Board ZW-Brabant gelden als goede voorbeelden), met name op het ruimtelijk schaalniveau van de stedenrij moet er beter worden samengewerkt en moet de agglomeratiekracht beter worden uitgenut en gepositioneerd.

BRABANT − 150 Brabantse ondernemers in de sectoren Techniek, Agrofood en Transport & Logistiek krijgen de komende drie jaar advies om hun bedrijf te verbeteren door leren op de werkvloer te stimuleren. Zij nemen deel aan het project ‘Excelleren in Brabant’, een initiatief van MKBBrabant, BZW, ZLTO en SBB-Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Door ‘leren op de werkvloer’ kunnen innovatiekracht, duurzame inzetbaarheid en productiviteit van een onderneming sterk worden verbeterd. Excelleren Brabant is gebaseerd op het landelijke project Excelleren.nu dat MKBNederland tussen september 2010 en april 2012 uitvoerde. De provincie Noord-Brabant verleent steun aan het project. Samenwerkingsovereenkomst Roode Vaart

Ook onderzoek van bijvoorbeeld het Planbureau voor de Leefomgeving en de OESO hebben aangetoond dat de krachtigste Europese regio’s zich onderscheiden door een sublieme samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden op het juiste ruimtelijke schaalniveau. Onderzoekers Raheil Aziz en Ingrid Janssen van TiasNimbas Business School geven aan dat in Brabant nog wel teveel wordt geopereerd op eilandjes. Het onderzoek werd uitgevoerd ter gelegenheid van het 15-jarig jubileum van de Brabantse Vastgoedsocieteit. In samenwerking met TiasNimbas werd onderzocht hoe beleggers, ontwikkelaars, bouwbedrijven, makelaars, adviseurs en overheden denken over de potentie en zwaktes van het Brabantse vestigingsmilieu.

ZEVENBERGEN – Vertegenwoordigers van de provincies Noord-Brabant en Zeeland, de gemeente Moerdijk en waterschap Brabantse Delta hebben de samenwerkingsovereenkomst ‘Roode Vaart’ ondertekend. Het project heeft tot doel om de kern van Zevenbergen nieuw leven in te blazen door er het water van de Roode Vaart in terug te brengen en de haven te herstellen. Via de Roode Vaart kan op de korte termijn meer water worden aangevoerd naar West-Brabant. Het project Roode Vaart sorteert voor op de beslissing van het Rijk om het Volkerak-Zoommeer al dan niet opnieuw zout te maken.

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

‘Met mHealth kunnen we ons huidige zorgmodel revitaliseren’ Van een app om je slaapritme te meten tot online doktersadvies. Het aantal internettoepassingen groeit explosief. Volgens Jan Hendrikx, partner bij EY in Eindhoven, draait de hervorming in de sector dan ook om mHealth – daar liggen de kansen. Maar hoe maak je als zorgorganisatie de sprong van off- naar online? ‘De uitdaging is om mHealth écht in het hele zorgproces te integreren.’ ‘Onze gezondheidszorg staat op de drempel van een nieuw tijdperk. Sterker nog, eigenlijk is ons huidige zorgmodel niet langer houdbaar. Aan de ene kant worstelen we met een vergrijzende bevolking, meer chronisch zieken, exploderende zorgkosten en een mistige informatievoorziening. Aan de andere kant nemen slimme mobiele technologieën een steeds belangrijkere plaats in. En daarin zit de sleutel tot vernieuwing, vind ik. In EY’s visie op een nieuwe gezondheidszorg staat mHealth – Mobile Health – dan ook centraal. Of het nu gaat om het primaire proces, de zorgondersteuning aan patiënten of public health. Kijk alleen al naar de enorme vlucht die social media, cloud computing en big data nemen. Dankzij deze ontwikkelingen bewegen we langzaam van een versnipperde naar een geïntegreerde patiëntinformatie. Bovendien, een sterke analyse van big data levert ook waardevolle inzichten over de zorgvraag op: wat heeft iemand echt nodig? En hoe bekostigen we dit? Dit geeft zorgpartijen de juiste kwaliteitsprikkels, verwacht ik. Gezondheids-apps Met de komst van internet is de “onwetende patiënt” veranderd in een “educated patiënt”, die via online communities op zoek gaat naar behandelingen en ervaringen met lotgenoten deelt. Dankzij mHealth worden patiënten nóg zelfstandiger. En vergeet ook de enorme populariteit van gezondheids-apps niet. Sinds 2010 is de groei van deze sector vertienvoudigd; in 2012 downloadde één op

de vijf smartphonegebruikers minimaal één gezondheids-app. Persoonlijk vind ik de HelpDiabetes-app een mooi voorbeeld, waarmee diabetici heel eenvoudig eetgedrag, bloedwaarden en medicijngebruik monitoren. Kortom, het speelveld tussen zorgvrager en arts komt er heel anders uit te zien. Concurrentievoordeel Ook voor artsen en behandelaars biedt mHealth veel voordelen. Er kan kostenefficiënter worden gewerkt, terwijl patiëntinformatie veel beter beschikbaar is. Bovendien verbetert de samenwerking met collega’s op afstand, wat de kwaliteit van de behandeling ten goede komt. Gelukkig experimenteren zorginstellingen al volop met mooie mHealth-toepassingen. Denk aan online intake, consult, afspraakondersteuning en dossiervorming. Ook op de Startupbootcamp HighTechXL in Eindhoven zien we fantastische innovatieve ontwikkelingen, die in “slimmere zorg” resulteren. Het is eigenlijk heel simpel: omdat de patiënt steeds vaker online te vinden is, verwacht hij dat zijn behandelaar met die trend meegaat. Dus met mHealth kun je als zorginstelling ook uitstekend concurrentievoordelen realiseren. Veilig in the cloud Hoewel mHealth nog in de kinderschoenen staat, zitten we op een cruciaal kantelpunt. De belangrijkste vraag onder zorgaanbieders is dan ook: hoe stomen we onze organisatie klaar voor al die nieuwe toepassingen? En hoe komen we aan de juiste

IT-expertise? Als marktleider in Health ondersteunt EY bij deze vaak complexe processen. Een sterke businesscase is een belangrijk startpunt, dat kan ik niet vaak genoeg benadrukken. Maak een zorgvuldige afweging tussen investeringen en de resultaten op lange termijn. En besef dat mHealth geen hippe marketingtruc is: voor een succesvolle toepassing moet óók de interne organisatie meebewegen. Van de patiëntenwerkwijze tot de houding van de behandelaars. Daarbij moet informatiebeveiliging een centrale plek innemen. Tenslotte blijft de zorginstelling voor patiëntinformatie verantwoordelijk, maar hoe bewaak je privacy als je data “naar the cloud” verplaatst? Mijn advies is dat organisaties nu met een businesscase aan de slag gaan, zodat ze op de toekomst voorbereid zijn. Met mHealth kunnen we ons huidige zorgmodel revitaliseren, daarvan ben ik overtuigd.’

EY Jan Hendrikx RA Prof. Dr. Dorgelolaan 12 5613 AM Eindhoven (E). jan.hendrikx@nl.ey.com (T). 088 - 407 4692

Over Jan Hendrikx Jan Hendrikx (partner, Eindhoven) werkt sinds 1991 bij EY. Hij heeft zich vanaf 2000 gespecialiseerd in de sector Health Care & Life Sciences. Naast zijn cliëntwerkzaamheden is hij actief bij onder andere NBA-Coziek en de Raad voor de Jaarverslaggeving.

Over EY Health Care & Life Sciences De specialisten van EY Health Care & Life Sciences zijn volledig thuis in de zorg. We ondersteunen multidisciplinair en in de volle breedte: van thema’s als ﬁnanciering, zorgvastgoed en governance tot duurzaamheid en IT. Dit doen we voor talloze leidende zorginstellingen in Brabant, zoals Catharina Ziekenhuis Eindhoven, Maxima Medisch Centrum, St. Anna Zorggroep, Reinier van Arkel Groep, De Zorgboog en Lunet Zorg. www.ey.com

EY – Prof.Dr. Dorgelolaan 12 – 5613 AM – Eindhoven – (T). 088-4071000 – (F). 088-4074800 – (I). www.ey.com

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Studenten ontwikkelen vernieuwende businesscases tijdens Innovation in a Week In de week van 15 tot en met 22 november werkten vijf teams met studenten van Avans Hogeschool en het Koning Willem I College in 's-Hertogenbosch tijdens Innovation in a Week aan de ontwikkeling van nieuwe applicaties, businessmodellen en nieuwe patenten met als centrale thema de Digitale Stad. Het team ‘Durf te Zorgen’, dat een concept ontwikkelde om de betrokkenheid en het bewustzijn van burgers bij de zorgsector te vergroten, mocht uiteindelijk de ICT-Community ‘s-Hertogenbosch Innovation Award in ontvangst nemen.

INNOVATIE IN BEELD Corrosieonderzoek helpt schade te voorkomen Veel schade aan zonnecellen, medische apparatuur, printers, micro-elektronica en andere machineonderdelen in de Nederlandse precisie-industrie is te voorkomen door vroegtijdig onderzoek naar corrosie en materiaalkeuze. ECN heeft daarvoor een snelle testmethode ontwikkeld die, na succesvolle toepassing in sectoren als de luchten ruimtevaart, high-tech maakindustrie, metaalhandel en de nucleaire sector, tijdens de Precisiebeurs in Veldhoven onlangs ook aan specialistische bedrijven en bezoekers werd gepresenteerd. Corrosie ontstaat en wordt beïnvloed door de proces en omgevingsfactoren, de constructie, de toegepaste materiaalcombinaties en verbindingen, het milieu en de temperatuur. Uiteindelijk bepaalt de combinatie van fysische, mechanische en chemische processen in samenhang met ontwerp, gebruik, materiaalkeuze en productie van het product of de installatie in hoeverre corrosie optreedt. Corrosie is daar mee een systeemeigenschap en geen materiaaleigenschap. Corrosiebestendigheid is een combinatie van materiaal en toepassing. Wereldwijd loopt de schade door corrosie in de miljarden euro’s per jaar. Bedrijven zien hun onderhoudskosten stijgen, moeten installaties en processen stilleggen of lijden schade door vertraging bij de ontwikkeling van nieuwe producten. In de precisie-industrie treden dezelfde corrosieprocessen op, maar zijn de impact en de schade zo mogelijk nog ernstiger. 'Bij dit soort producten en instrumenten betekent corrosieschade vaak meteen einde verhaal. Daarom is het nog belangrijker om het gebruikte materiaal te testen', legt Bas van Bree van ECN uit.

Het winnende team, vlnr: Bram Danen, Toon van Strijp, Puck Simons, Lisa Soeters, Myrthe Schols en Teun Bruinsma

'Tijdens Innovation in a Week brengen wij MBO- en HBOstudenten uit verschillende disciplines samen. Zij werken in gemengde teams van studenten per team, vanuit een centraal thema aan nieuwe applicaties, businessmodellen en nieuwe patenten voor bestaande ruwe technologieën', vertelt Robert Wit van Innovation in a Week. 'In dit proces worden zij begeleid door een team van professionals met diverse achtergronden uit overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Aan het einde van de week wordt vervolgens één team als winnaar gekozen.'

Uitrollen:

'Met jonge ondernemers die uitblinken tijdens Innovation in a Week gaan wij verder om een nieuw bedrijf op te zetten. Wij leren hen alle kneepjes van het het vak' Wit benadrukt dat de studenten tijdens Innovation in a Week vol aan de bak moeten. 'Het is keihard werken van vrijdagavond tot en met de vrijdag erop, van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat. Ook in het weekeinde. Op de eerste avond hebben de teams uitleg gekregen over het doel van Innovation in a Week. Daarna zijn zij aan de slag gegaan met het bedenken van ideeën. Op maandagochtend heeft ieder team twee ideeën voorgelegd aan een team van professionals met diverse achtergronden uit overheid, kennisinstellingen en bedrijfsleven. Vervolgens zijn zij aan de slag gegaan met de verdere uitwerking van een van deze ideeën en op de slotdag tijdens het Jaarevent van de ICT Community ’s-Hertogenbosch heeft elk van de teams een pitch gehouden voor een team van deskundigen, die uiteidelijk een winnaar hebben gekozen.' Durf te Zorgen Het concept van het team ‘Durf te Zorgen’ mocht aan het einde van de week de ICT-Community ’s-Hertogenbosch

Innovation Award in ontvangst nemen. Zij ontwikkelden een concept dat er op is gericht om meer betrokkenheid en bewustzijn van zorg te creëren bij burgers. 'In de huidige maatschappij is sprake van een vervreemding van de zorg. Mensen besteden er steeds minder aandacht aan', zegt Puck Simons van het team Durf te Zorgen. 'Dat terwijl er steeds meer ouderen bijkomen in onze samenleving. In 2060 bestaat Nederland voor de helft uit 65-plussers. Het is dus essentieel om een manier te vinden dat mensen niet vervreemden van de zorg. Met ons Durf te Zorgen-concept willen wij een sociaal en digitaal netwerk opzetten, waarin ouderen zich enerzijds veilig kunnen bewegen en anderzijds hun familieleden met behulp van slimme technieken continu een oogje in het zeil kunnen houden.' Als eerste product wil Durf te Zorgen een smart rollator op de markt brengen. Simons: 'Deze rollator wordt onder andere uitgerust met een transponder, zodat we constant weten waar de persoon zich bevindt. Daarnaast zitten er ook een hartslagmeter en GPS-systeem op, waardoor ook de gemoedstoestand van de oudere in de gaten kan worden gehouden en mensen niet kunnen verdwalen.' Hij geeft aan dat smart rollator nog maar het begin is van het Durf te Zorgen netwerk. 'Uiteindelijk streven wij naar een uitrol van het concept. Door slimme chips met een sticker bij mensen achter het raam te plakken, kunnen hele zorgwijken worden ontwikkeld in de omgeving van zorgcentra. Bovendien kan op deze manier ook de vervreemding van de zorg worden gereduceerd.' Kneepjes van het vak De potentieel succesvolle start-ups die voortkomen uit Innovation in a Week worden vervolgens verder begeleid. Robert Wit: 'Met jonge ondernemers die uitblinken tijdens Innovation in a Week gaan wij verder om een nieuw bedrijf op te zetten. We laten hen niet alleen in dit avontuur, maar leren hen alle kneepjes van het vak. Verder helpen we hen bij het aanvragen van patenten, financiën, new business, marketing, ICT, productontwikkeling en het opbouwen van een goed team. We blijven de jonge ondernemers intensief begeleiden tot zij er klaar voor zijn om zelfstandig met hun eigen netwerk het bedrijf verder door te ontwikkelen.'

ECN is gespecialiseerd in onderzoek naar corrosie en andere faaloorzaken. Terwijl andere onderzoeksbureaus daar soms een half jaar voor nodig hebben, kan ECN al binnen enkele dagen resultaten tonen. In speciale laboratoria worden met state of the art apparatuur versneld omstandigheden gesimuleerd en wordt onder hoge druk, temperatuur of met gassen getest hoe corrosiebestendig het materiaal is. Bij een negatieve testuitslag draagt ECN meteen oplossingen aan. 'We kunnen dit doen omdat we verschillende disciplines binnen ECN kunnen combineren. Zo’n multidisciplinair team varieert van werktuigbouwkundigen en procestechnologen tot materiaalkundigen', aldus Van Bree. ECN verricht het corrosieonderzoek al voor de top van het Nederlandse bedrijfsleven zoals de high-tech precisieindustrie, vliegtuigbouwers, producenten van onderdelen voor mobiele telefoons, staalfabrieken, buizenleveranciers, energiebedrijven en voor de eigen kernreactor in Petten. Om de Nederlandse precisie-industrie nog beter bij te staan, heeft ECN het materiaalkundig onderzoek onlangs uitgebreid naar zijn locatie op de High Tech Campus in Eindhoven. In die regio zitten veel innovatieve bedrijven in de precisie-industrie die bezig zijn met de ontwikkeling van nieuwe high-tech producten en processen. Zij krijgen hulp bij hun materiaalkeuze doordat ECN kan vaststellen of in een (nieuw) product of proces corrosie zal optreden. Van Bree: 'Door materialen vooraf goed te testen krijg je inzicht in gedrag tijdens de toepassing. Met de juiste materiaalselectie voorkom je dus schade.'

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Grenzen verleggen

en bakens verzetten “We doen al zo’n dertig jaar zaken met Wesselman Accountants | Belastingadviseurs. De getoonde betrokkenheid past ons en voelt nog steeds goed. De chemie is nog lang niet uitgewerkt.”

Wesselman. Wezenlijk anders. Toon Jansen I A. Jansen B.V.

Eindhoven | Helmond | Weert | Curaçao www.wesselman-info.nl

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Lambert Verheijen, dijkgraaf bij waterschap Aa en Maas:

‘Duurzaam beheer en gebruik van het grondwater is een gezamenlijke verantwoordelijkheid’ Waterschap Aa en Maas start in 2014 met de voorbereidingen voor het opstellen van het nieuwe waterbeheerplan voor de periode 2016-2021. Volgens dijkgraaf Lambert Verheijen is goed grondwater in Brabant een gezamenlijk belang. ‘Het gezond houden van ons watersysteem is niet alleen een rol van het waterschap, maar ook van de gemeenten en de bedrijven’, stelt Verheijen. ‘Samen met deze partijen willen wij daarom inventariseren welke prioriteiten gesteld moeten worden in het nieuwe waterbeheerplan.’ Lambert Verheijen, die ook voorzitter is van de vereniging van Brabantse Waterschappen, is sinds 2005 dijkgraaf bij waterschap Aa en Maas. Voor die tijd was hij ruim twaalf jaar Gedeputeerde van Milieu van de Provincie NoordBrabant. ‘In die tijd was ik ook al veel met water bezig, maar als dijkgraaf zit ik nu nog veel dieper in het water. Als voorzitter van de vereniging van Brabantse Waterschappen ben ik ook gesprekspartner van de Vereniging Industriewater. Zij onderkennen het belang van goed grondwater en ondersteunen dit ook’, begint de dijkgraaf zijn verhaal. Veel partijen zijn betrokken bij het beheer van ons watersysteem. Denk bijvoorbeeld aan het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten. Maakt dat het hele watersysteem niet erg onoverzichtelijk? ‘Er zijn inderdaad veel actoren actief. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het waterbeheer binnen hun eigen gemeentegrenzen en daarbuiten nemen de waterschappen het over. Maar ook de landbouw en industrie hebben belang bij goed grondwater. Iedereen is er dus bij gebaat om de kwaliteit van het grondwater op een goed niveau te houden. Als je het niet goed beheert, is goed grondwater eindig. Daarom hebben wij als waterschap samen met onder meer Heineken, Brabant Water en Bavaria een strategie ontwikkeld om de kwaliteit van het grondwater ook voor de toekomst te waarborgen. Deze strategie is onder meer gericht op goed bodembeheer en het aanvullen van grondwater wanneer dat kan. Een eigentijds grondwaterbeleid vraagt niet alleen om een goede samenwerking tussen overheidslagen, maar ook om een maatschappelijk arrangement waarin marktpartijen hun verantwoordelijkheid nemen om een bijdrage te leveren aan een duurzaam beheer en gebruik van het grondwater.’ Hoe verloopt de samenwerking tussen waterschap Aa en Maas en het bedrijfsleven in Noordoost-Brabant? ‘De contacten met het bedrijfsleven zijn goed. Wij zijn bijvoorbeeld ook nauw betrokken bij de 5-Sterrenregio. In deze regio zijn veel bedrijven gevestigd voor wie water enorm belangrijk is. Niet alleen in de agrofoodsector, maar ook in de industriële sector. Deze partijen proberen wij zo goed mogelijk van informatie te voorzien. Daarnaast zijn wij samen met een aantal andere waterschappen druk bezig met het opzetten van een energiefabriek en een grondstoffenfabriek, waarbij wij door middel van vergistingsprocessen en zuiveringstechnieken restproducten omzetten in biogas en andere waardevolle grondstoffen. In ’s-Hertogenbosch zijn we bijvoorbeeld aangesloten bij het Bossche Energie Convenant. En we werken aan plannen om de Gemeentelijke Afvalstoffendienst en Heineken te voorzien van groene energie opgewekt uit afvalwater. Deze processen veroorzaken geen overlast, maar voegen alleen maar extra waarde toe. Door dit soort initiatieven wordt onze ‘license to produce’ alleen maar verder versterkt.’ Welke problemen op het gebied van de watervoorziening komen er in de toekomst zoal op ons af? ‘We vinden het vanzelfsprekend dat er vissen en eenden zwemmen in de vijver in een woonwijk. Pas als er een incident plaatsvindt in een waterloop, is de kwetsbaarheid van het leven in en op het water goed te zien. Een belangrijke taak van het waterschap is het zuiveren van afvalwater, zodat dit later weer terug in de natuur kan. In ons werkgebied met zo’n 700.000 inwoners hebben wij zeven grote rioolzuiverinstallaties die ervoor zorgen dat dit proces goed verloopt. Vroeger loosden veel industriële bedrijven hun afvalwater rechtstreeks in het open water. Dat verminderde sterk in de jaren ’70 van de vorige eeuw met de komst van de Wet Verontreiniging Afvalwater en de aanleg van het rioleringennetwerk in Brabant. Dit netwerk is de afgelopen jaren op veel plaatsen opnieuw gerenoveerd, waardoor de lokale wateroverlast in de meeste plaatsen inmiddels nagenoeg is opgelost. Nu krijgen we te maken met andere problemen, zoals de nanoplastics in toiletarti-

Lambert Verheijen

kelen en hormoonachtige substanties en medicijnresten die in ons afvalwater terechtkomen. We werken voortdurend aan innovatieve oplossingen waar samenwerking met het bedrijfsleven zeer wenselijk is. Ook is de veiligheidsnorm van de dijken verhoogd, waardoor we de komende decennia verder werken aan dijkversterking. Daarnaast krijgen we steeds meer te maken met klimaatveranderingen en nemen we maatregelen om verdroging van de zandgronden in ons werkgebied tegen te gaan.’

Hoe staat het met de voorbereidingen op het nieuwe waterbeheerplan 2016-2021? ‘We hebben een klankbordgroep opgericht waarin onder meer partijen als de ZLTO, Kamer van Koophandel en Natuur & Milieu-groeperingen vertegenwoordigd zijn. Met deze partijen zijn wij momenteel aan het inventariseren waar de prioriteiten moeten komen te liggen in het nieuwe waterbeheerplan. Dit plan gaat in september 2014 in procedure en zal vervolgens goedgekeurd moeten worden door de Europese Unie.’

Waterbeheer:

De positie van de waterschappen in Nederland heeft in de afgelopen jaren meerdere malen ter discussie gestaan. Hoe kijkt u daar tegenaan? ‘Er staan al jaren voorstellen in een aantal verkiezingsprogramma’s om waterschappen onder te brengen bij provincies. Niet vanwege de kwaliteit van ons werk, maar vanwege de politieke discussie over het mogelijk verminderen van bestuurslagen Dit is tot op heden nooit vertaald naar een kabinetsvoornemen. Het huidige kabinet heeft dit voornemen wel, maar minister Plasterk wil eerst de proviniciale herverdeling starten. Er gaan dus zeker nog acht jaar overheen, want voor zo’n voornemen zal ook de grondwet aangepast moeten worden. Overigens is het bijzonder dat wij in Nederland waterschappen hebben, daar zijn veel andere landen jaloers op. Veel andere landen nemen Nederlandse toepassingen op het gebied van waterbeheer over. In het vermarkten van onze kennis op watergebied, liggen zeker ook economische kansen. Dit wordt ook onderstreept in het rapport Topsector Water, waarin het kabinet de watersector verder wil versterken om internationale marktkansen te kunnen verzilveren.’

'Veel andere landen nemen Nederlandse toepassingen over. In het vermarkten van onze kennis op watergebied liggen zeker ook economische kansen' Hoe kun je verdere verdroging van de zandgronden in deze regio tegengaan? ‘Er is over het algemeen nog steeds voldoende water in Nederland, alleen heb je soms te maken met lokale of regionale overschotten en tekorten. Het is de taak van de waterschappen om het beschikbare water goed te verdelen. Wij hanteren drie strategieën om de duurzame zoetwatervoorziening in ons werkgebied veilig te stellen: besparen, vasthouden in het regionale systeem en zorgdragen voor een goede aanvoer en verdeling. Voor het ene gebied kunnen we het oplossen met regionale zelfvoorziening, in een ander gebied zullen we door middel van een slimme oplossing van aanvoer en verdeling voor voldoende water moeten zorgen.’

Gerben van den Broek / g.vandenbroek@dewinter.nl

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

"# + !& "%& ( ! $' " ! $ ( ! ! # && ! ) % +"$ ! & & & "!+ '% ! %% $ ) " ! ( $ % ! $ ! ( $ ! $ ! " & ! ( ! ') ! "!+ !& ! ! "!&) ! ! ! $ & ! ""$ ! $% & ! " ! ) & % " ! & % ( ! +") *% % & " ! "# & ( ! "! ! "! $! ! $ & $ & ! ! &'$ & "# "%% ! !

, ! + "%& "!&( ! ! "!+ !& ! '! ) ! %! "# & ) !%& " !& ! (""$ +"! $ $ ' !

0 !% ) # , % % ! % &%# % )* ## % %* * ! % && - ( # , ( % % # &' * - %)* $&$ %* % % &%) , # /&% ( ( +" % &&) ( % ) (+) - (, % ( 33% (&" % ) % '* # &)* &% (/& * 1 )' # ,&&( &%) 1 & * ( ) & &' ( +" $ % $ # ) ( "&% -&( % % * , (,&# %) ( '(& )) % (&' % ' )* &)* * * ( &&( $ $& # !" $ "* &$ , % &%/ &%# % - !%- %" # % )+ ) * $ " % 2

! ') ! $ ! $ "# ') + ! $

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

, $ ! $ ! ""$ ! # $%""! ! ! %# ! &" & (" ! ! "!+ ! $ 0 &)* , ) ( &%) &, ( !+ )* %/ * , % $ # % - ( &&( - ! $ ( ( % $ %* + * &%/ ( * $ # % # ! % $ % (% )* * ,&## $' % $ % $ %* + * % % - * &%) , # * ! * )' ( 2

, & " ' !& "# "%% ! ! ( ! "%& '!! ! "!+ "!! % & ! +" % + ) ! # "

0 * & +$ %* &'#&)) % % , % &)* "+%% % &%/ &%% ) * # % /& #) / - ## % '* $ # & % '* (& * ) ,&&( &%) % )#+ * % ).)* $ - (" % # ! ( % $ * &)* ! & % /&( % , % &%/ $ / % ) $ ( , (/&( % &&" &%) *+( * '(& ) / !% *(&+- ( '( !) ) & % - ! % ## ) % 33% % 2

BLANKENDAAL VERSUS...

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Martin van Acht en Wim van den Broek:

‘Wij lopen altijd op de rand van het technol ‘Onze technici ontwikkelen niet alleen technologie, maar trekken ook klanten over de streep om met ons in zee te gaan. In feite zijn zij zelfs de business developers. Zonder onze techneuten verkopen wij niks.’ Aan het woord zijn, Martin van Acht en Wim van den Broek, de gezamenlijke directeuren van TEGEMA uit Son. In de rubriek Blankendaal versus interviewt John Blankendaal (managing director Brainport Industries) iedere maand een directeur van een high tech onderneming. Deze maand spreekt Blankendaal met Van Acht en Van den Broek.

Blankendaal: ‘Hoe zijn jullie beiden verzeild geraakt bij TEGEMA?’ Van Acht: ‘Ik heb heel lang geleden stage gelopen bij het bedrijf. In 2008 keerde ik terug op het nest doordat TEGEMA MA3 Solutions overnam en toentertijd werd ik direct voor de gehele commercie van TEGEMA verantwoordelijk.’ Van den Broek: ‘Ik ben in 1994 bij dit bedrijf terechtgekomen en ben altijd de rechterhand van Jan van Dijk geweest. Samen met Martin heb ik vorig jaar de kans gekregen om het bedrijf van Jan over te nemen en sindsdien voeren wij gezamenlijk de directie. Daarbij ben ik verantwoordelijk voor alle interne zaken en Martin voor alle externe zaken.’ Blankendaal: ‘Jij hebt dus spreekwoordelijk alle hoogtepunten en dieptepunten van het bedrijf meegemaakt?’ Van den Broek: ‘Dat klopt. Ik heb het bedrijf zien doorgroeien naar een personeelsbestand van tweehonderdvijftig mensen en helaas in 2003 ook een doorstart zien maken door de ongekende crisis die de maakindustrie destijds trof. Sinds de doorstart heb ik het bedrijf overigens ook weer zien opbloeien tot het niveau waarop het zich nu bevindt.’ Van Acht: ‘Vorig jaar was zelfs het allerbeste jaar ooit in de geschiedenis van TEGEMA. Dat is ook de reden dat wij aan Jan van

Dijk durfden voor te stellen om de zaak over te nemen. Wij hebben hem een voorstel gedaan en Jan beantwoordde dit zelfs met de mededeling dat hij wel medefinancier wilde zijn. Omdat hij ook graag “feeling” met het bedrijf houdt, heeft hij nog een minderheidsaandeel in TEGEMA. Het is en blijft toch zijn kindje.’ Blankendaal: ‘Hoe zou jij het bedrijf TEGEMA willen omschrijven?’ Van Acht: ‘Wij zijn een bedrijf dat écht in de R van R&D zit. Toen wij vorig jaar het roer overnamen hebben wij afgesproken het bedrijf verder uit te bouwen tot een projectenorganisatie. Dit om te garanderen dat wij ook over vijf jaar nog een boterham verdienen. Door voortdurend nieuwe technologieën te ontwikkelen in de markten waarin wij sterk zijn, weten wij zeker dat wij hierin gaan slagen. De technologische ontwikkelingen gaan momenteel exponentieel snel. Daarom moet je je geld zetten op zaken die eigenlijk nog in de kinderschoenen staan.’ Van den Broek: ‘Een van de actuele thema’s is datatransport. Glasvezel heeft door de gigantische toename van datatransport de toekomst. Wij willen daarom per se sterk zijn in fiber optics en fotonica. Doordat wij dat zijn, hebben wij ook opdrachten van een bedrijf als Mapper weten binnen te halen.’ Van Acht: ‘Micro-dispending is een onderwerp wat in het verlengde ligt. Wij zien in

de roadmaps dat je steeds kleinere druppeltjes moet kunnen maken waarvoor micropositionering een vereiste is. Wij participeren daarom binnen het innovatieprogramma NanoNEXT. Het streeft naar een open innovatie ecosysteem in Nederland rond micro- en nanotechnologie. Binnen dit programma werken wij al aan de ontwikkeling van technologieën die een precisie tot in femtoliters kennen.’ Blankendaal: ‘En hoe kom je tot een selectie van technologieën waar je mee aan de slag gaat? Is dat een fingerspitzengefühl?’ Van Acht: ‘Min of meer. Wij hebben een bepaald kennisgebied en lopen vervolgens altijd aan de rand van het bijbehorende technologieveld. Zo doen wij continu nieuwe kennis op. In onze technologie roadmap zijn een aantal programma’s opgenomen – van fotonica tot micro-dispending, green mobility en zero defect productie – en daar investeren wij in. Logischerwijs lopen wij daarbij ook het risico dat sommige technologieën door onze klanten niet snel genoeg naar de markt gebracht kunnen worden.’ Van den Broek: ‘Daarom schakel je zaken ook op en af. De technologie roadmap is een flexibel document.’ Blankendaal: ‘Hebben jullie dan ook ongekend goede business developers in huis omdat jullie regelmatig non-proven techno-

logy dienen te vermarkten?’ Van Acht: ‘Eigenlijk hoeven wij niks naar de markt te brengen. Wij laten onze klanten een demonstrator zien op basis van de door ons ontwikkelde technologie. Deze technologie kan een versneller betekenen voor de marktintroductie voor het product van onze klant. Kortom: wij zijn continu bezig met het verbeteren van de business case van de klant. Doelbewust streven wij er naar om elk jaar dertig procent nieuwe omzet van nieuwe klanten te behalen. De achterliggende gedachte is dat wij het moeten hebben van de nieuwe industrie. Van start-ups en spin-offs, want wij zijn geen commodity.’ Van den Broek: ‘Wij werken met de allermooiste state-of-the-art technologie en genereren regelmatig octrooien voor onze klanten. De klant heeft een vraag, schakelt ons in en wij genereren door onze innovatiekracht nieuwe octrooien. Daarbij houden wij wel het gebruikersrecht om het octrooi voor andere branches te benutten.’ Blankendaal: ‘Kun je eens een voorbeeld geven van een bedrijf waarvoor jullie dit doen?’ Van Acht: ‘SeeCubic is een voorbeeld. Dit bedrijf houdt zich bezig met het ontwikkelen van 3D-displays waar je geen bril voor nodig hebt. Hun investeerder typeert 3D-tv niet voor niets als de tweede rigoureuze innovatie in de geschiedenis van tv kijken.

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

BLANKENDAAL VERSUS...

ogieveld’

Na de overstap van zwart-wit naar kleur is dit de belangrijkste ommekeer die er ooit geweest is. SeeCubic is dan ook zo’n typische spin-off. Vanwege onze manier van ontwikkelen hebben wij SeeCubic als klant weten binnen te halen en gaan wij voor hen een pilotproductielijn voor 3D-tv’s bouwen. SeeCubic heeft klanten die er in willen investeren en weet zo als start-up toch de enorme financiële middelen die hiervoor nodig zijn binnen te halen.’ Blankendaal: ‘Nu hebben jullie niet alleen een vestiging in Son, maar ook in Arnhem en Enschede. Hoe zouden jullie het verschil tussen de high tech regio Eindhoven en Twente willen omschrijven?’ Van Acht: ‘Ik denk dat men in Brainport Eindhoven beter in staat is om haar innovaties te verzilveren. Dat heeft alles te maken met het feit – en daar kan Twente overigens niet zo veel aan doen – dat wij hier zo dicht op elkaar zitten en dat ook al ontzettend lang. Wij kunnen in deze regio met elkaar lezen en schrijven. Enerzijds heeft Twente ook geen ‘last’ van de aanwezigheid van grote spelers als ASML en Philips. Anderzijds is dat misschien ook iets om niet per definitie trots op te zijn. In de regio Twente blijven start-ups veelal start-ups. Misschien werkt de aanwezige kennisinfrastructuur dat ook in de hand. Toch is er ook veel positiefs over Twente

zeggen. Zo weet men er écht te innoveren. Dit komt mede doordat de innovatieagenda niet gedomineerd wordt door grote bedrijven en out-of-the-box denken is daardoor eenvoudiger. Wij zijn actief met een kantoor in Twente omdat je vroeger dicht bij je klant moest zitten, maar vandaag de dag moet je dicht bij je werknemers zitten. En die werknemers vinden wij deels in Twente.’ Blankendaal: ‘Hoe belangrijk zijn de techneuten voor jullie bedrijf?’ Van Acht: ‘Hun aanwezigheid is cruciaal. Zij ontwikkelen niet alleen onze technologie, maar zonder de techneuten verkopen wij ook niks. In feite zijn zij zelfs de verkopers. Zij trekken de klanten over de streep om met ons in zee te gaan. Het is niet voor niets dat wij het afgelopen jaar een interne training communicatievaardigheden hebben ontwikkeld omdat de technici dé vertegenwoordigers van ons bedrijf zijn. De afdelingen verkoop en techniek gaan hier samen op pad.’ Blankendaal: ‘Om succesvol te zijn zullen jullie met grote regelmaat moeten beoordelen hoe kansrijk innovaties zijn. Hoe zorg je dat je daar succesvol in bent?’ Van Acht: ‘Ik heb het geluk dat ik eerder bij een bedrijf heb gewerkt dat uitvindingen in de markt zette. Daar heb ik geleerd om innovaties te beoordelen en in te schatten of zij de markt zouden halen. Er zijn een heleboel

ongeschreven criteria die daarbij gebruikt worden. Overigens kunnen bepaalde projecten een flater worden, maar dat wil niet zeggen dat wij er slechter van worden. Wij verkopen immers niet het eindproduct, maar kennis. Wij kunnen succesvol een technologie en bijbehorende prototypes ontwikkelen, die een klant uiteindelijk niet vermarkt krijgt. Oftewel: technisch succes staat niet gelijk aan commercieel succes. Overigens gaan wij voor onze klanten net zo lang door met het ontwikkelen tot een technologie werkt. En lukt het niet, dan hebben wij beiden pijn. Wij willen toe naar een model waarbij de klant enkel betaalt als een technologie functioneert.’

Blankendaal: ‘En waar willen jullie over vijf jaar met TEGEMA staan?’ Van Acht: ‘In 2018 is kennis ons product. Dat is onze spreekwoordelijke stip aan de horizon. Waar wij ons nu volledig richten op superieure klantwaarde door verbetering van diens business case, is kennis als product de volgende stap. Het is niet voor niets dat wij in onze marketingcampagnes geen foto’s van technische producten plaatsen. Op het moment dat je dat doet, is de technologie er al. Wij zijn iedere dag bezig met de technologie van morgen.’

Edwin van Gastel / redactieBB@dewinter.nl

Over TEGEMA TEGEMA ontwikkelt, innoveert en realiseert producten, processen en systemen, van idee tot functioneel model, prototype of (pre-)productie serie. Als multidisciplinair ingenieursbureau ondersteunt het bedrijf klanten maximaal in het hele traject van idee tot marktsucces. TEGEMA is actief in vijf marktgebieden: High Tech Systems, Medical Technology, Factory Automation, Automotive Systems en Maritime Applications. Met haar mensen, technologie roadmap, unieke ontwikkelmethodieken en een drive voor resultaat komt het bedrijf keer op keer met de ultieme oplossing. Van Acht en Van den Broek: ‘De technici worden uitgedaagd in de meest complexe technische vraagstukken van de klant, én in eigen projecten, om onze technologie roadmap continu te ontwikkelen en afgestemd te houden op trends en marktvraag. Hierdoor verzekeren we onze mensen én klanten dat wij altijd op de rand van het technologieveld lopen. Zo kunnen we als verlengstuk van de R&D-afdeling van onze klanten functioneren.

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Haal het beste naar boven in je medewerkers % " ! % % # % " " #

" # "

$ " ! ! % ! % " & ' ! " # # ! % !# # " $ " ! %

fontys.nl/zakelijk

.,5 0"". &' +/ % # &+ +,$ 2 +

'* X_`j[bb_d]

,.! , 1/ &0 +&1* +"0& " /"

Â&#x161; DWl_]Wj_[ioij[[c c[j +#_dY^ ab[kh[diY^[hc Â&#x161; IOD9 8bk[jeej^ÂŽ [d Le_Y[ 9edjheb Â&#x161; KI8#WWdibk_j_d] leeh _FeZ%CF)#if[b[h Â&#x161; 7Yj_l[ FWha 7ii_ij WkjecWj_iY^ _dfWha[h[d Â&#x161; FWha[[hi[dieh[d leeh [d WY^j[h Â&#x161; <ehZ Fem[h IjWhjXkjjed Â&#x161; DehcWWb lWdW\ Ă? )&$&/+"# Â&#x161; Km leehZ[[b Zki c_dZ[h X_`j[bb_d] Ă? )$)&&"#

Dk lWdW\

Ă? (,$-/+"#

,.! " /" 2 + # 7 -". * +! "00, &'0"))&+$ 2 + # 7 -". * +!

ED:;HD;C;HI EF=;B;J Jej *'"+ _dl[ij[h_d]iWĂ¸ h[a A?7%C?7 _d (&') " 0,0 )" &+2"/0".&+$/ 6 ."( ( + !,,. 03"" ,2"+$"+,"*!" ."$")&+$"+ &+ ,-),-"+ 0,0 &0 "0"("+0 0,0 7 "40. 6 ."( ,- ""+ , 1/ +"0&

<EH:

'$, J:9_ J_jWd_kc MW]ed

"("+2,,. "")! 9edikc[dj[dfh_`i Ă? (,$-/+"# ?D9B$ 8JM%8FC ?dl[ij[h_d]iX[ZhW] Ă? (($)(&"# ;N9B$ 8JM 6 ."( A?7 cWn_cWWb (. Ă? ,$(+&"# ;N9B$ 8JM C?7 ')$+ Ă? )$&')"# ;N9B$ 8JM

CWn_cWb[ [njhW WĂ¸ h[a

Ă? /$(,)"#

;N9B$ 8JM

$ % " # '% ! & & " ( " *)

10, + ".(") >[hl[di[XWWd (/ Â&#x161; Ă&#x2C6;i#>[hje][dXeiY^ Â&#x161; J[b[\eed &-)#,*.-&'& LWdZ[hbWdZ[bWWd ' Â&#x161; L[]^[b Â&#x161; J[b[\eed &*')#),*/(,

K_j leehhWWZ b[l[hXWWh

mmm$WkjelWdX[ha[b$db

"+,"*!" -.&'6"+ 6&'+ &+ ) "4 ) (,/0"+ .&'() . * ("+ 2".3&'!".&+$/ &'!. $" "+ )"$"/ &'6&$&+$"+ 2,,. "%,1!"+ #$" "")! *,!") ( + #3&'("+ 2 + /0 +! .!/-" &#& 0&"/ ,.! " /" )" /"-.&'6"+ $" /"".! ,-

(* *+! "+ ,- #1)) ,-". 0&,+ ) )" /" "4 ) . +!/0,# "+ 2".2 +$"+! 2".2,". "00, &'0"))&+$ , 2 ") /0&+$/ %&'# 2 + .&'/ +- //&+$"+ & 2 * 3"00")&'(" * 0."$")"+ 6&'+ ,,( 2,,. "%,1!"+ &'( 2,,. !" 01 )&0"&0 2 + $"+,"*!" ."$")&+$"+ ,- 333 .&'(/,2".%"&! +) 333 ") /0&+$!&"+/0 +) "8$"+,"*!" * 4&* )" &+2"/0".&+$/ 7 ."(("+ (1+0 1 &+ *&+!".&+$ ."+$"+ ,- !" 3&+/0 1&0 13 ,+!".+"*&+$ "0 ! !3".(")&'(" "40. +"00, 2,,.!"") ,- !" +/ % #-.&'/ &/ #% +(")&'( 2 + ." %0/2,.* "+ "!.&'#/."/1)0 0 +#,.*"". &' 13 ,1+0 +0 + . !" 2,,. 1 $")!"+!" &+2"/0".&+$/ 7 ."( ("+ ."$")&+$ "+ "+ 13 2,,.!"") + $"+,"*!" ."("+2,,. "")!"+ (1++"+ $""+ ." %0"+ 3,.!"+ ,+0)""+! &'( 2,,. !" 2".(,,-2,,.3 .!"+ ,- 333 #,.! +) . $ + . ,+6" "4 0" 2,,.3 .!"+ "0 "+ 05-"#,10"+ 2,,. "%,1!"+ ! # " " ! ! ! ! # ! $# #

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Philip Eijlander: ‘Veel kansen voor studenten, wetenschappers en bedrijfsleven'

Tilburg University verstevigt banden met Colombia In geen enkel Latijns-Amerikaans land heeft Tilburg University zoveel alumni als in Colombia. Met drie universiteiten in het land zijn goede relaties opgebouwd. Deze krijgen nog eens extra kracht door de oprichting van een Colombiaanse alumnikring in het Holland House in Bogota. Binnen nu en vier jaar moet de relatie tussen Colombia en Nederland zich hebben ontwikkeld tot een economische band met wederzijdse profits. Tilburg University loopt voorop in de betrekkingen met Colombia. De vele student-uitwisselingen en de goede samenwerking zijn volgens Philip Eijlander, Rector Magnificus van Tilburg University, aan meerdere factoren te danken. ‘De Colombiaanse studenten komen vooral af op onze sterke en internationaal georiënteerde programma’s binnen bedrijfswetenschappen, recht en economie. En na succesvolle afronding resulteert dat bij thuiskomst in een uitstekende mond-totmond-reclame. Het overgrote deel van de studenten komt namelijk naar onze universiteit op aanraden van een student die dat eerder al deed. Door de jaren heen is de stroom Colombiaanse studenten zo doorgegroeid.’ Samenwerking zoeken Niet alleen Tilburg University wil de samenwerking met Colombia verstevigen. De oprichting van de alumnikring loopt parallel met de opening van een permanent Holland House – het eerste ter wereld -, die op 22 november in Bogota plaatsvond. Koning Willem-Alexander verrichte er de formaliteiten. Het Holland House is onderdeel van een transitieprogramma van de Nederlandse overheid en heeft het doel om de betrekkingen in de komende vier jaar te veranderen van een ontwikkelingsrelatie naar een economische relatie. ‘In het Holland House vestigen zich bedrijven, instellingen en onderwijs. Ook Tilburg University participeert. Het Holland House moet handelsbetrekkingen verder bevorderen en ondernemers in Colombia en in Nederland een centraal aanspreekpunt bieden voor alle onderwerpen die het internationaal zakendoen raken. Onderwijs speelt daarbij zeker een belangrijke rol en daarin willen wij als universiteit vooroplopen. Zo zijn er Colombiaanse oud-studenten die een onderneming starten, hier of in het thuisland. Maar ook het Colombiaanse bedrijfsleven heeft wensen op het gebied van educatie en professionele ontwikkeling van medewerkers. Als universiteit zitten we steeds vaker om tafel met de grote concerns, bijvoorbeeld in advocatuur en accountancy. We horen daar keer op keer dat er meer behoefte is aan expertise op gebieden waar wij als universiteit goed in zijn. Met dat als basis proberen we duurzame samenwerkingen op te zetten en zo de uitwisseling met studenten of onderzoekers uit het bedrijfsleven te bevorderen. Denk daarbij niet alleen aan masterprogramma’s, maar ook aan promotieonderzoeken en toegepast onderzoek in algemene zin. De hoge internationale rankings van onze opleidingen, zorgen ervoor dat de interesse in onze universiteit heel groot

is. Met goed onderzoek en uitstekend opgeleide professionals kunnen ondernemingen hun positie in het Colombiaanse bedrijfsleven verder versterken.’ Vooroordelen Met de reputatie van Tilburg University in Colombia, zit het dus wel goed. Eijlander geeft tegelijkertijd aan dat er nog wel verbetering nodig is om de gewenste gelijkwaardigheid te bereiken. ‘Er komen veel Colombianen naar Nederland, maar omgekeerd gebeurt dat te weinig. Wat dat betreft zijn er best nog wat vooroordelen, met name als het gaat om veiligheid en de economische situatie van Colombia. Maar als ervaringsdeskundige kan ik zeggen dat bijvoorbeeld Bogota een echte wereldstad is met 10 miljoen inwoners, veilig en toegankelijk. En de economie van Colombia zit ontzettend in de lift. Al jarenlang is er iedere jaar opnieuw 6 procent economische groei. Het beeld van een onvei-

lig ontwikkelingsland is echt compleet verkeerd. Aan ons de taak om die vooroordelen weg te nemen en meer studenten enthousiast te maken voor een master of uitwisseling met een van de universiteiten.’ Een andere belemmering voor studenten die serieuze aandacht vraagt, is de taal. ‘Op de universiteiten wordt vrijwel alleen Spaanstalig onderwijs gegeven. En academisch Spaans is voor veel van onze studenten toch een brug te ver. Daarom benadrukken we steeds dat het voor de universiteiten belangrijk is om ook Engelstalig onderwijs aan te gaan bieden. Dat opent zonder twijfel vele deuren. Om die reden staat het onderwerp hoog op de agenda van de Colombiaanse universiteiten. Kijkend naar grote stappen voorwaarts van de afgelopen jaren en de manier waarop het land zichzelf ontwikkelt, zie ik volop kansen voor studenten, wetenschappers en bedrijfsleven.’ Miriam Swaans / redactiebb@dewinter.nl

Brabantse Nieuwe In de rubriek Brabantse Nieuwe portretteert Bedrijvig Brabant ondernemingen die excelleren in innoveren. Deze keer spreken wij met Vincent van Rijsewijk van Planty Pot. Dit bedrijf maakt biobloempotten van aardappelresten en verhuisde onlangs naar de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom. Hoe is het idee om Planty Pot te ontwikkelen ontstaan? 'Captain Charles Moore is de ontdekker van de plastic soep. De plastic soep is een naam voor twee gigantische eilanden van plastic afval in de oceanen ter grootte van Europa. Dit afvalprobleem wordt dagelijks groter en groter. De oorzaak hiervan is de manier waarop we met plastic omgaan in onze maatschappij. Wereldwijd wordt slechts 6 procent van al het plastic gerecycled. De rest wordt na eenmalig gebruik gestort, verdwijnt als zwerfafval of komt in verbrandingsovens terecht. Het gevolg zijn dus die ‘plastic eilanden’. De plastic soep bestaat uit honderden miljarden kleine plastic deeltjes, soms zo klein als plankton. Ter illustratie, op sommige planktonrijke plekken waar jonge vissen juist plankton komen eten, zit 36x meer plastic in het water dan plankton. Een vis ziet het verschil niet. En een vis ligt wel op ons bordje. Plastic is gemaakt van aardolie. Plastic is olie in vaste vorm. Het kost tientallen jaren voordat een stuk plastic vergaan is, terwijl we het soms slechts enkele minuten gebruiken. Van deze lezing en wetenschap werd ik bijna fysiek misselijk. Ik ben namelijk een onderdeel van het probleem, want ik gebruik ook plastic. Op basis van deze constatering ben ik gaan nadenken. Hoe kunnen we de plastic afvalstroom verminderen in de sector waarin ik actief

ben (tuinbouw). De plantenpotjes komen dan al snel in beeld. Deze worden zo’n één tot twee jaar gebruikt. Daar moet dus een andere oplossing voor zijn. Die oplossing zag ik in bioplastic. We gebruiken nu bioplastic dat gemaakt is van afval van aardappelen. Daar hoef je geen olie voor op te pompen of te verbranden. Dit groeit op de akker en vergaat weer in de grond. Grofweg gezegd is het na drie tot vier jaar (afhankelijk van de omstandigheden) helemaal vergaan, lees opgegeten door organismen, zoals schimmels, bacteriën en allerlei organismen die in de bodem leven.' Waar ben je bij de ontwikkeling zoal tegenaan gelopen? 'Tegen diverse weerstanden vanuit de gevestigde orde. De noodzaak tot veranderen werd niet of nauwelijks gezien. Die weerstand moest en moet nog steeds overwonnen worden. Daarnaast waren er zijn er nog steeds veel technische hobbels en drempels. Zo laat bioplastic zich technisch anders verwerken dan regulier oliehoudend plastic. Dat betekent dat bestaande machines voor ons niet bruikbaar waren. Hoewel een potje er simpel uitziet, is het technisch een heel ingewikkeld product. We stellen hoge eisen aan flexibiliteit, gebruiksduur, wanddikte, mechanische verwerkbaarheid, degradatietijd, hittebestendigheid enzovoort. Daardoor hebben we in samenwerking met anderen een bioplastic op maat ontwikkeld, nieuwe spuitgiettechnieken moeten ontwikkelen en machineafstellingen verschillen totaal van werken met oliehoudend plastic.' Jullie zijn onlangs verhuisd van Udenhout naar de Green Chemistry Campus. Waarom deze stap?

'Op de Green Chemistry Campus zit een concentratie van bedrijven die, net zoals wij, bezig zijn met de biobased economy. Dat is een manier waarop we van biomassa (planten) producten maken die doorgaans van olie gemaakt worden. Dit is een nieuwe bedrijfstak die op dit moment ontstaat. Op de Campus zitten we dus tussen allerlei technologische geniën die heel veel verstand hebben van deze materie. Die kennis wordt vrij open gedeeld met andere campusbewoners. Wij kunnen daarentegen veel praktijkervaring en kennis inbrengen op het gebied van marktintroductie, overwinnen van weerstanden en het veranderen van de mindset van afnemers. Kort gezegd helpen we elkaar verder.'

BRABANTSE ONTWIKKELINGS MAATSCHAPPIJ

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Groeiende aandacht voor maatschappelijke thema’s

BOM Capital kan nog meer gaan investeren BOM Capital gaat haar werkzaamheden fors uitbreiden. Aanleiding vormen drie nieuwe fondsen waarover de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij kan gaan beschikken. Het betekent dat BOM Capital nog meer mogelijkheden krijgt om risicodragend kapitaal te investeren in Brabantse ondernemingen. Die investeringen richten zich met name op startende en groeiende ondernemingen, maar ook op volwassen bedrijven met een innovatief karakter. Deze ondernemingen zijn belangrijk voor de ontwikkeling van de Brabantse economie. In het bijzonder wordt aansluiting gezocht bij de voor Brabant relevante topsectoren. die een eipoeder heeft ontwikkeld dat helpt in de strijd tegen macular degeneratie, een oogaandoening waarmee met name ouderen te kampen hebben. Maar ook de combinatie tussen food en hightech is waardevol met het oog op het nog veiliger creëren van ons voedsel.' Het is volgens de directeur daarom dat steeds meer bedrijven kiezen voor een participatie van de BOM. 'Vanwege ons specifieke lokale netwerk op het gebied van bedrijven, kennisinstellingen en overheid. We richten ons bovendien niet uitsluitend op financieel rendement, maar we laten ook zaken als duurzaamheid en maatschappelijk belang meewegen bij de investering.'

Miriam Dragstra Het participatiebeleid van de BOM is erop gericht om samen met ondernemers te komen tot lange termijn financieringen, waarbij ook andere kapitaalverstrekkers hun rol willen pakken. Daarbij gaat het om vertrouwen in de toekomstkansen van bedrijven, maar ook om de bereidheid van andere financiers om risicodragend mee te investeren. De samenwerking van de BOM met de banken bij het MKB Innovatiefonds is daarvan een mooi voorbeeld. Het is in het belang van de innovatieve bedrijvigheid in Brabant en daarmee in het belang van de Brabantse economie dat er voor de toekomst sprake is van een duurzaam gemeenschappelijke inspanning. Mr. Miriam Dragstra, directeur van BOM Capital (één van de vijf werkmaatschappijen van de BOM), is uiteraard verheugd met de nieuwe investeringsmogelijkheden. 'Het gaat om het Innovatiefonds van 125 miljoen, het Cleantech Fonds van twaalf miljoen, en om het Energiefonds, dat zestig miljoen te investeren heeft', rekent ze voor. 'Het zijn forse bedragen die aan ons door de provincie ter beschikking worden gesteld. Overigens mag de nadruk nu misschien liggen op de BOM als investeringsbedrijf, we zijn nog steeds een echt ontwikkelbedrijf; ooit begonnen vanuit een achterstandsgedachte, nu juist opererend vanuit kracht. In de wetenschap dat economisch Brabant een wezenlijke bijdrage levert aan de maatschappelijke en eco-

nomische ontwikkeling van Nederland als geheel.'

steun: we financieren dus marktconform of met co-investeerders.'

Kansrijke initiatieven Volgens Miriam Dragstra is het ruim twintig jaar geleden dat het investeringsbedrijf om de hoek kwam kijken. 'Ook Economische Zaken heeft hier een belangrijk aandeel in. Het biedt de BOM sinds die tijd de mogelijkheid om te investeren ofwel participeren in kansrijke en innovatieve initiatieven in Brabant. We focussen op ondernemingen die de Brabantse economie aanjagen. Ondernemingen met potentie. We richten ons daarbij op kleine en middelgrote ondernemingen met activiteiten in één van de Brabantse topsectoren.' Concreet werkt men vooral binnen de sectoren High Tech Systemen & Materialen (inclusief automotive en solar), Logistiek, Maintenance, Life-sciences & Medische Technologie, Biobased Economy en Agro-Food. Een participatie kan een omvang hebben van in principe maximaal 2,5 miljoen euro. De BOM werkt nagenoeg altijd samen met co-investeerders (investeringsmaatschappijen, informals, banken). 'Wij gaan uit van een minderheidsbelang voor de BOM dat tussen 15 en 49 procent ligt. Daarbij streven we naar marktconforme rendementen. Het is dus zeker geen subsidie. Een participatie bestaat uit het verstrekken van aandelenkapitaal, eventueel aangevuld met een lening. We zijn allergisch voor (ongeoorloofde) staats-

Letten op cross-overs De aanvraag van een participatie begint bij het inleveren van een businessplan. Daarna

Participatie:

‘De onderneming waarin we investeren moet een verschil maken in de duurzame ontwikkeling van Brabant, in financiële en maatschappelijke zin’ worden door een investmentmanager diverse stappen doorlopen, tot aan boekenonderzoek (due diligence) toe. Een externe investeringscommissie van experts brengt een advies uit over de investeringsvoorstellen. Een aanvraag wordt getoetst aan criteria die betrekking hebben op de markt, de ondernemer, het continuïteits- en het rendementsperspectief. 'Rond de nieuwe fondsen zijn vier maatschappelijke thema’s ontwikkeld, waar we ons op richten: gezond ouder worden, slimme mobiliteit, een duurzame agro-foodketen en duurzame energie. Daarbij letten we sterk op crossovers, zoals het koppelen van agro-food aan life-sciences. Een voorbeeld is een eierbroederij

Verschil maken BOM Capital hanteert vaste maatstaven voor het te behalen rendement en de duur van een participatie. 'We streven naar een terugverdientijd mét rendement van maximaal vijf tot zeven jaar. Door actief management kijken we wel naar de specifieke karakteristieken van elke participatie. Maatwerk dus.' Zijn de doelstellingen van de participatie voor zowel de onderneming als de BOM behaald, dan wordt toegewerkt naar het beëindigen van de participatie: de ‘exit’. 'Er komen steeds twee zaken terug in al onze projecten. Ten eerste moet de onderneming waarin we investeren een verschil maken in de duurzame ontwikkeling van Brabant. En ten tweede is het zo dat we de onderneming helpen op weg naar groei. Er moet echt iets ‘terug komen’ voor de maatschappij. Populair gezegd: de belastingbetaler wil zien dat we iets doen met ‘zijn’ centen. Daarbij hechten we heel sterk aan het management, al hebben we een minderheidsbelang in de onderneming. Wij kijken bijvoorbeeld kritisch of we iets toe kunnen voegen aan de strategie van de onderneming. Of dat we ons netwerk dienen te ontsluiten. Onze uitzonderlijk goede band met de provincie zorgt in dit verband voor ‘noblesse oblige’: dat we met publiek geld werken, voelen we iedere dag', stelt de directeur. Helpen waar het kan De directeur BOM Capital stelt in dit verband de samenwerking met werkmaatschappij Business Development aan de orde: 'Samen met Business Development richten we ons op clusters van ondernemingen en ook kennisinstellingen, waarbij met gezamenlijke kennis nieuwe ondernemingen ontstaan. Mutracx (inkjettechnologie) en Soleytech (solar) zijn hiervan goede voorbeelden. Wij hopen dat we met de nieuwe fondsen opnieuw ondernemingen, groot en klein, kunnen enthousiasmeren om samen met ons dergelijke nieuwe initiatieven op te starten.' 'De samenwerking op zichzelf heeft al een zekere waarde, en dat kan alleen maar groeien. Wat dat betreft spinnen we garen bij een absoluut Brabantse mentaliteit: het modewoord ‘ecostructuur’ heeft hier echt inhoud. Bedrijven, kennisinstellingen en publieke organisaties door heel Brabant zoeken actief met elkaar naar oplossingen. Daarmee hebben we zonder meer een streepje voor op de rest van ons land.' Meer weten over financieringsmogelijkheden? Een intake is mogelijk via: www.bom.nl. Tom Verstegen / redactiebb@dewinter.nl

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

BRABANTSE ONTWIKKELINGS MAATSCHAPPIJ

Brabantse Ontwikkelings Maatschappij speelt rol in ‘nieuwe Industriële Revolutie’

‘Bijdrage leveren aan het ‘ecosysteem’ van innovatie’ ‘Hoe stond Brabant er dertig jaar geleden voor? En hoe is het nu? Dat is niet meer met elkaar te vergelijken. Het Brabant van nu, is het Brabant van de kansen, de mogelijkheden, de kracht. Van de maakindustrie en enorme uitdagingen op de wereldmarkt.’ De Brabantse Ontwikkelings Maatschappij heeft daar een rol in gespeeld. ‘Met buitengewoon weinig mogelijkheden in die eerste jaren; onze investeringsmogelijkheden kwamen pas jaren later. Maar we zijn en blijven in de eerste plaats een ontwikkelingsmaatschappij: wij moeten al die talenten en mogelijkheden met elkaar verbinden.’ Dr. Jan Pelle, algemeen directeur van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) is onder de indruk van het tempo waarin zich in de laatste drie decennia veranderingen hebben voltrokken in economisch Brabant. Volgens hem heeft de BOM daar meer dan alleen een geldelijke rol in gespeeld. ‘Het gaat erom dat er een nieuw systeem komt waarin permanent nieuwe producten en toepassingen op de markt verschijnen. Een nieuwe Industriële Revolutie, bijna. Denk aan zaken als 3D-printing. Binnen dat systeem moeten wij continu werken aan het bevorderen van de werkgelegenheid in Brabant.’ Een sterke Brabantse economie. Met duurzame concurrentiekracht. Daar werkt de BOM aan. Het doel: in 2020 Brabant in de Top 5 van de meest innovatieve regio’s van Europa. Dat doel bereikt Brabant door de economie te richten op maatschappelijke vraagstukken die wereldwijd spelen. Brabant als producent van smart solutions. De provincie Brabant heeft grote economische ambities. Het is aan bedrijven, overheden en kennisinstellingen om die waar te maken. De BOM helpt daarbij. Zij inspireert, daagt uit en werkt mee. Zo verleidt de BOM partijen om productieve allianties te sluiten. Ook helpt men innovatieve Brabantse bedrijven om nationaal en internationaal te excelleren. Waar nodig legt de BOM extra gewicht in de schaal door mee te investeren in kansrijke initiatieven. Nieuwe systemen Jan Pelle is algemeen directeur sinds 2008, het jaar waarin de BOM haar zilveren bestaansfeest vierde. Daarvóór was hij zeseneenhalf jaar wethouder in Roosendaal. Voordat hij toetrad tot het Roosendaalse college was Pelle twaalf jaar lang universitair docent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam; hij is gepromoveerd in de politicologie. ‘Tijdens mijn wethouderschap ben ik vertrouwd geraakt met de regionale economie’, vertelt hij. ‘Bouwen aan nieuwe systemen is tot nu toe een rode draad geweest in mijn leven. Als BOM zijn wij een honderd procent publieke onderneming die het beleid uitvoert zoals dat geformuleerd is door haar aandeelhouders.’ De oprichting van de BOM, nu dertig jaar geleden, moet gezien worden in het licht van het toenmalige perspectief van neergang en uiterst slecht economisch weer. Bedrijven hadden het buitengewoon moeilijk. Het besef ‘zelf aan de slag te moeten’ groeide. ‘De economische ontwikkeling behoefde steun. Zo ontstonden in Brabant, Limburg, in het oosten en in het noorden soortgelijke initiatieven, zij het niet helemaal gelijktijdig. Maar het begrip dat we er zelf de schouders onder moesten gaan zetten, was overal aanwezig.’ Brabantse veerkracht Veel is er sinds die tijd veranderd. Volgens de algemeen directeur is de BOM inmiddels klaar om een bijdrage te leveren aan het ecosysteem van innovatie. ‘Daar is Brabant vergelijkenderwijs goed in: de noodzaak van het verbinden van bedrijven, overheden en kennisinstellingen wordt alleen maar groter en hier beseffen we dat. Universiteiten en hogescholen zijn belangrijke bronnen van nieuwe ideeën en producten. Die zullen we steeds vaker aanspreken.’

Jan Pelle Daar horen volgens de directeur ook initiatieven uit de subregio’s toe. ‘NoordoostBrabant heeft een eigen agenda in agro en food geformeerd. Uitstekend! Zulke acties zijn heel positief een ook heel concreet. Wij zijn aan het bekijken hoe we voor dit specifieke voorbeeld in 2014 een nieuw partnerschap kunnen vormen. Wij moeten immers anderen faciliteren in en helpen bij het creëren van hun eigen succes; niemand kan het meer alleen. In alle regio’s in Brabant wordt op een eigen manier de handschoen opgenomen. Kijk naar het Pivot-park in Oss: een mooi voorbeeld van Brabantse veerkracht. Bij zulke initiatieven moeten wij als BOM aansluiten, op de wijze die past bij de regio. Koester die beweging van onderaf, zou ik willen zeggen; het kan niet alleen maar vanuit Den Bosch of Tilburg komen. Maar wij spelen natuurlijk wél met plezier de verbindende rol.’ De extra fondsen die voor de BOM vrijkomen (samen goed voor bijna tweehonderd miljoen euro) zijn daarbij uiteraard welkom. ‘Daardoor groeien wij ook: op termijn stoten we door van zestig naar negentig medewerkers. Dat komt doordat wij onze opdrachten uiterst serieus nemen. Goede mensen zijn daarin cruciaal en maken mede het succes. Denk aan nieuwe investment managers, HRM-mensen en juristen.’ Verzilveren ‘Terugkijkend naar dertig jaar is het toegenomen tempo waarin veranderingen zich voor-

doen nog het meest opvallend’, stelt Jan Pelle vast. ‘In zaken als life-sciences, hightech en logistiek zijn we (inmiddels) wereldwijd sterk. Maar het tempo waarin dat gebeurt bijbenen, dat kan alleen als je dat samen durft aan te gaan. Pas dan kun je ook echt kansen verzilveren. De wedstrijd die wij spelen is immers

Veerkracht:

‘Wij moeten anderen faciliteren in en helpen bij het creëren van hun eigen succes’ geen spel waarin gegarandeerde winnaars vooraf bekend zijn.’ Naast het toegenomen tempo is volgens Pelle ook de wijze waarop de BOM werkt, veranderd. ‘Een dan is er nog een derde aspect: wij kunnen op ondernemende wijze maatschappelijke uitdagingen aangaan. Dat is een unieke eigenschap. Wij nemen allerminst afstand van de topsectoren zoals die er zijn, maar er zijn ook maatschappelijke vraagstukken op gebied van bijvoorbeeld voedsel, milieu, gezondheid en logistiek die bij uitstek een taak zijn voor een publieke organisatie als de onze. Met bedrijven die daarin actief zijn, willen bij bijzonder graag een partnerschap aangaan. En dat levert uiteindelijk óók economische groei op.’ Meerjarenplan

De BOM kent vier disciplines met ervaren en deskundige mensen: Foreign Investments, Bedrijfslocaties, Capital, Business Development. ‘Daarmee hebben we iets in huis wat anderen niet hebben’, stelt de directeur vast. ‘Als we onze talenten integraal kunnen inzetten, dan heb je goud in handen.’ ‘Wat mag Brabant van ons verwachten? Dat we letterlijk ruimte scheppen voor bedrijven en onze bijdragen leveren aan het realiseren van hoogwaardige werklocaties. Dat we investeringen aantrekken door te zorgen voor een uitstekende positionering van Brabant in het buitenland en bij internationaal opererende ondernemingen. Dat we Brabant ook internationaal competitief maken door bedrijven hun innovatiekansen te laten verzilveren. Dat we investeren in kansrijke bedrijven en kapitaal genereren en beheren voor projecten die bijdragen aan de economische structuurversterking van Brabant.’ Meer dan ooit gaat de BOM mee de markt op. Aan de zij van ondernemend Brabant, als een co-ondernemer die het niet schuwt om risico te dragen. Leidraad is het provinciale Economisch Programma, gericht op het versterken van Brabantse topclusters. Het uiteindelijke doel: economisch en maatschappelijk rendement behalen. Vastgelegd in het BOM Meerjarenplan 2013-2016. Tom Verstegen / redactieBB@dewinter.nl

december 2013

WWW.ARENDAUTO.NL

VOLG ONS OP:

@ARENDAUTO

BEDRIJVIG BRABANT

RENAULTDEALERARENDAUTO

TOT 25% KORTING OP EEN RENAULT BEDRĲFSWAGEN BIJ AREND AUTO

RENAULT MASTER VANAF TOT 25% KORTING AREND AUTO PRĲS

EINDHOVEN GOIRLE HEEZE ’S-HERTOGENBOSCH

RENAULT TRAFIC 19.990, 5.000, 14.990,-

EUROPALAAN 2 NOBELSTRAAT 5B GELDROPSEWEG 22 RIETVELDENWEG 36

VANAF TOT 25% KORTING AREND AUTO PRĲS

TEL. (040) 245 00 55 TEL. (013) 213 22 50 TEL. (040) 226 38 48 TEL. (073) 621 61 11

RENAULT KANGOO EXPRESS 17.590, 4.400, 13.190,-

OISTERWĲK OSS VALKENSWAARD VEGHEL

VANAF TOT 22% KORTING AREND AUTO PRĲS

SPRENDLINGENSTRAAT 12 GRIEKENWEG 29 DE VEST 52A MOUNTBATTENWEG 6

12.690, 2.790, 9.900,-

TEL. (013) 528 39 05 TEL. (0412) 69 81 81 TEL. (040) 201 36 33 TEL. (0413) 31 51 31

Aanbiedingen zijn geldig bij Renault-dealer Arend Auto op voorraadauto’s met uiterlijke registratiedatum 31-12-2013. Kijk voor informatie over aanbiedingen op andere modellen en de exacte voorwaarden op arendauto.nl. Vraag uw Renault Bedrijfswagen dealer naar de voorwaarden. Vanafprijzen zijn exclusief BTW, BPM en kosten rijklaar maken. De uiterste kenteken registratiedatum van de klantorders ingevoerd tijdens de actieperiode is 31-12-2013. Op elke nieuwe Renault Kangoo Express, Renault Traﬁc en Renault Master geldt een fabrieksgarantie van 2 jr. zonder kilometerbeperking en 12 jr. plaatwerkgarantie m.u.v. Renault Master, deze behoudt 6 jr. plaatwerkgarantie. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en speciﬁcatiewijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de voorwaarden bel gratis 0800- 0303 of kijk op renault.nl. Bedragen zijn afgerond op hele euro’s. Rentewijzigingen en drukfouten voorbehouden. Min./max. verbruik: 4,3 - 9,9 l/100 km. Resp. 23,3 - 10,1 km /l. CO2 112 - 259 g/km.

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

‘Waterstoftankstation is een nieuwe stap op weg naar emissieloos rijden’ AutomotiveCampusNL in Helmond heeft sinds kort de beschikking over een eigen waterstoftankstation. De Helmondse intstallatie past in de Europese ambities om waterstof een prominentere plaats te geven in het streven naar emissievrij vervoer en transport. Het nieuwe tankstation, dat eigendom is van WaterstofNet, is mede tot stand gekomen door een samenwerking binnen het Interreg IV-programma Vlaanderen-Nederland. alle kennis en productiecapaciteiten in huis hebben om voertuigen op waterstof te kunnen laten rijden’, zegt André Beukers, eigenaar van E-Trucks Europe. ‘Daardoor worden wij onafhankelijk van olieproducerende landen, maar ook van andere grondstoffen uit de grond. Vrijwel alle materialen die nodig zijn om auto’s op waterstof te kunnen laten rijden zijn bovendien vrij verkrijgbaar. De waterstof kunnen wij lokaal produceren, opslaan en gebruiken. Waterstof is als opslagmedium voor brandstof bovendien veel krachtiger dan bijvoorbeeld lithium en ook het aftanken van een voertuig duurt slechts tien minuten.’ E-Trucks Europe gebruikt het nieuwe tankstation voor de waterstofvuiniswagens die de Eindhovense afvalverwerker Cure in de toekomst gaat inzetten. ‘We zijn drie jaar geleden gestart met de ontwikkeling van een elektrisch voertuig. Later is daar het rijden op waterstof aan toegevoegd. Door beide zaken te combineren heeft het voertuig nu een actieradius van zo’n 400 kilometer. Afgelopen zomer haalde zo’n vuilniswagen elke vrijdag al oud papier op in het centrum van Eindhoven. Maar door de grotere actieradius kilometer kan Cure de wagen straks ook inzetten in andere buurgemeenten.’ Beukers ziet grote mogelijkheden voor het rijden op waterstof. ‘Als je energie hebt, kun je waterstof maken. Bovendien hebben wij in deze regio alle kennis in huis om het rijden op waterstof verder te ontwikkelen en tot een succesvol exportproduct te maken.’

Ervaringsdeskundigen uit de automotivesector noemen de komst van het waterstoftankstation een belangrijke stap in de ambitie om bussen binnen het openbaar vervoer in 2025 emissieloos te laten rijden. Fred Welschen, directeur van AutomotiveNL, is blij met de komst van het tankstation. ‘Door de reeds aanwezige kennis en bedrijvigheid is dit een perfecte locatie

voor dit station. Bovendien wordt de campus alleen maar aantrekkelijker voor bedrijven die zich bezighouden met waterstoftechnologie.’ Het station, dat gebouwd werd Ballast Nedam en het Vlaamse Hydrogenicis, biedt de waterstof vooralsnog aan bij een druk van 350 bar, waarbij nieuwe prototypes van een waterstofbus en –vuilniswagen uitgebreid getest zullen worden.

Binnen enkele maanden wordt de druk aan de pomp opgevoerd tot 700 bar, wat het station ook geschikt maakt voor toekomstige personenauto’s op waterstof. Alle kennis in huis ‘Het mooie van het waterstofverhaal is dat we in deze regio in een straal van 80 kilometer

Kostprijs omlaag Rémi Henkemans, algemeen directeur van VDL Bus & Coach, verwacht dat het tankstation een bijdrage kan leveren aan de verdere ontwikkeling van een bus met een nieuw modulair concept, die een stuk goedkoper is dan de huidige brandstofcelbussen. ‘De dieselprijzen blijven stijgen en het milieu krijgt een steeds hogeren prioriteit. Zeroemission wordt daardoor voor veel partijen een steeds interessantere optie. Om waterstof voor een brede markt aantrekkelijk te maken is het zaak dat de kostprijs van een dergelijk voertuig en de brandstofkosten omlaag gaan. Een waterstofbus kost momenteel ongeveer een miljoen euro. Dat is flink meer dan een elektrische bus, die bijna een half miljoen euro kost of een traditionele stadsbus waarvoor gemiddeld zo’n 250.000 euro betaald moet worden. De andere uitdaging is het verlagen van de kosten voor waterstof als brandstof.’ Gerben van den Broek / g.vandenbroek@dewinter.nl

Over WaterstofNet Het project Waterstofregio Vlaanderen/ZuidNederland (WaterstofNet) is medio 2009 met steun van Interreg, de Nederlandse overheid, de Vlaamse overheid, de Nederlandse provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeland en de industrie opgestart. Doel van het project is de regio op de kaart zetten als een toonaangevende waterstofregio in Europa, door het realiseren van concrete projecten. Uit een verkennend onderzoek blijken tientallen bedrijven, variërend van kleine KMO/MKB tot multinationals, in de regio geïnteresseerd en/of actief in waterstoftechnologie. Bedoeling van dit project is enerzijds deze bedrijven te ondersteunen in verdere stappen naar waterstof (via deelname aan innovatieprojecten of via leverancier in de demonstratieprojecten). Realisatie van deze

innovatie- en/of demonstratieprojecten moet ertoe leiden dat bedrijven kennis en ervaring kunnen opbouwen om nieuwe businesskansen te kunnen creëren, met een direct valorisatieperspectief naar andere Europese regio’s. Vanuit WaterstofNet worden daarom op een structurele manier de ervaringen (positief/negatief) met de demonstratieprojecten gecommuniceerd naar de regionale ontwikkelingsmaatschappijen binnen Vlaanderen-Zuid-Nederland. Samenwerking met de regionale ontwikkelingsmaatschappijen is een belangrijke randvoorwaarde voor een efficiënte en doordachte verdere implementatie van waterstof binnen de regio. Ook kan door gerichte communicatie het thema waterstof op een correcte manier gesitueerd worden ten opzichte van de duurzame energiedoelstellingen, die diverse

regionale ontwikkelingsmaatschappijen verder willen implementeren. Bij het ontwikkelen en implementeren van waterstoftechnologie is ook de inzet van kenniscentra en universiteiten noodzakelijk. Enerzijds kunnen zij op vlak van fundamenteel/toegepast onderzoek een duidelijke meerwaarde bieden voor bedrijven en anderzijds kunnen ook overheden zich bij de implementatie laten adviseren op basis van de aanwezige kennis en ervaring. Daarnaast bieden vooral de realisatie van de demonstratieprojecten voor de kenniscentra en universiteiten concrete vraagstukken op, die voor onderzoekers als trigger kunnen dienen voor de definitie van relevant industrieel onderzoek.

De regionale en lokale (semi)-overheden spelen eveneens een belangrijke rol bij de realisatie van de waterstofregio en het tot stand komen van de demonstratieprojecten. In het buitenland blijkt dat vooral op vlak van vergunningen de overheden en de semi-overheden (bijvoorbeeld de brandweer) een cruciale rol spelen. Het is daarom belangrijk dat bij het realiseren van de demonstratieprojecten vanaf het begin de industrie en de overheden deze problematiek gezamenlijk, constructief en objectief uitwerken. Daarnaast wordt ervoor geopteerd om de ervaringen/vergunningen, die opgedaan zijn bij deze projecten, bijeen te brengen in een draaiboek, zodat andere organisaties hiervan gebruik kunnen maken. (Bron: www.waterstofnet.eu)

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Jaaroverzicht 2013 Bedrijvig Brabant

3e kwartaal O EINDHOVEN - De Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en Shell gaan een strategische samenwerking aan. De TU/e helpt Shell met het vinden van nieuwe wegen voor productie en exploratie. Shell heeft al strategische samenwerkingen op gebied van onderzoek met Massachusetts Institute of Technology in de Verenigde Staten en met de TU Delft. O EINDHOVEN - De aanleg van de Ruit rond Eindhoven-Helmond is volgens de BrabantsZeeuwse Werkgeversvereniging ‘cruciaal’ voor de Zuidoost-Brabantse economie. ‘Als bedrijven niet het vooruitzicht hebben dat de bereikbaarheid verbetert, verhuizen zij op termijn’, zo schrijft de BZW in het document ‘Vooruit met de #Ruit’, dat naar alle raadsleden van de betrokken Brabantse gemeenten wordt gestuurd. O OSS - De ‘Weg van de toekomst’ wordt geopend. Vier jaar geleden startte het project met het verzamelen van duurzame en innovatieve ideeën voor de Weg

Ferdinand van den Oever

van de Toekomst. Die zijn nu zichtbaar op of naast de weg. Niet alleen door de gebruikte technieken maar ook door de samenwerking met scholen, ondernemers en inwoners uit de directe omgeving. O ’s-HERTOGENBOSCH - Brabant wordt de thuisbasis van een internationaal kennis- en innovatienetwerk voor de toepassing van insecten als grondstof. Het International InsectCentre (IIC) vestigt zich in ‘s-Hertogenbosch en is een initiatief van vijftien bedrijven, onderwijsinstellingen en overheidspartijen. O BERGEN OP ZOOM - Drie projecten op de Green Chemistry Campus ontvangen samen 400.000 euro aan innovatiesubsidie van het ministerie van Economische Zaken. De subsidie valt onder de MKB-innovatiestimulering (MIT) en komt ten goede aan projecten op het gebied van Biobased Delta: Nettenergy, Millvision en Modified Materials. O VEGHEL - Mars start met de bouw van een nieuwe waterzuiveringsinstallatie. De installatie

maakt gebruik van de nieuwste anaerobe Memthane-technologie. Hiermee zet Mars een belangrijke stap in haar doelstelling om in 2040 volledig duurzaam te produceren. O EINDHOVEN - Niet Eindhoven, maar Leeuwarden wordt in 2018 de Culturele Hoofdstad van Europa. Commissaris van de Koning Wim van de Donk: ‘Ook nu we geen culturele hoofdstad worden, blijft overeind dat wij de verbinding tussen kunst en cultuur willen leggen. Culturele Hoofdstad zou daarvoor een prima katalysator zijn geweest. Nu dat niet doorgaat, zoeken we andere wegen om onze ambities waar te maken, samen met de gemeenten in Brabant.’

Martijn Paulen Martijn Paulen trad in april aan als nieuwe directeur van de Eindhovense designkoepel Capital D en kon meteen aan de slag met het op orde brengen van de financiën binnen de organisatie. Een verlies van een miljoen en een bestuurlijke crisis brachten Capital D eerder dit jaar op de rand van de afgrond. Paulen kwam dus niet in een gespreid bedje terecht: ‘Het is niet alleen zaak om in 2013 uit de financiële problemen te raken, er moet ook een plan zijn voor de komende jaren. Daar zijn we nu mee bezig. Wel is duidelijk dat we naar een ander verdienmodel zullen moeten om als coöperatie minder afhankelijk te zijn van subsidies.'

O EINDHOVEN - Met de start van het Brainport Industries College willen Brainport Industries en SPOMM het technisch vakmanschap in Brainport naar een hoger niveau brengen. ‘Goed opgeleide technische vakmensen zijn cruciaal voor het innovatievermogen en de concurrentiekracht van Nederland’, aldus directeur John Blankendaal van Brainport Industries. O TILBURG − De Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) maakt bekend dat Peter Struik de beoogde opvolger is van Peter Swinkels. Op 18 maart 2014 draagt Swinkels de voorzittershamer over aan Struik. Struik (49) is president van Fujifilm in Tilburg. Sinds 2011 is hij voorzitter van BZW Midden-Brabant en lid van het Algemeen Bestuur van de BZW.

Moerdijk is na de Brainportregio de tweede economische motor van Noord-Brabant. Het gebied moet volgens de Havenstrategie Moerdijk 2030 in de komende jaren uitgroeien tot hét knooppunt van duurzame logistiek en procesindustrie in de Vlaams-Nederlandse Delta. ‘In Brabant realiseren we ons nog te weinig dat we met de haven van Moerdijk goud in handen hebben’, zegt Ferdinand van den Oever, directeur Havenschap Moerdijk. De ontwikkeling van een strategie voor Moerdijk is volgens hem geen overbodige luxe. ‘Het havenindustriecomplex Moerdijk bestaat al meer dan veertig jaar, maar sinds die tijd is er nooit meer een visie ontwikkeld voor de toekomst. Met de Havenstrategie zetten wij een stip de horizon en weten alle betrokken partijen wat zij mogen verwachten naar de toekomst toe.’

4 e kwartaal

O HELMOND Het DITCM Experience Center trapt af op de AutomotiveCampusNL. Het Experience Center biedt een interactieve beleving van de nieuwste mogelijkheden op het vlak van innovatieve smart mobility en technologieën. O TILBURG - DB Schenker Logistics breidt haar bestaande logistieke healthcare-activiteiten uit. In een logistiek centrum op het Tilburgse bedrijventerrein Katsbogten is de Europese Healthcare Hub sinds november operationeel. Het logistieke centrum is de vierde locatie van DB Schenker Logistics in Tilburg. O EINDHOVEN - Jennifer van der Leegte (33) wordt benoemd als adjunct-directeur van de VDL Groep. De dochter van presidentdirecteur Wim van der Leegte is sinds 1999 werkzaam bij VDL. Ook Bas van der Leegte treedt toe tot het directieteam. Bas is een neef van Wim van der Leegte en werkt sinds 1997 bij VDL. O TILBURG - President Commissaris Jan Hommen van de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij (BOM) wordt benoemd tot Commandeur in de Orde van Oranje Nassau. Minister Jeroen Dijsselbloem speldde hem

de ridderorde op tijdens een symposium ter gelegenheid van zijn afscheid bij ING, waar bij op 1 oktober vertrok. O EINDHOVEN - Minister Henk Kamp en Jos Engelen, voorzitter van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek openen het nieuwe Bedrijvencentrum Mμ op de High Tech Campus. Het bedrijvencentrum richt zich op kleine en middelgrote R&D-bedrijven met de focus op Lifetech en New Energy. O ’s-HERTOGENBOSCH − AgriFood Capital is de nieuwe naam voor het samenwerkingsverband van ondernemers, onderwijs en overheid in Noordoost-Brabant. Op ondernemende wijze worden vraagstukken rondom voeding, gezondheid en duurzaamheid omgezet in bedrijvigheid. O EINDHOVEN – De eerste 3Dmetaal-printfabriek van Nederland gaat van start op Strijp-S in Eindhoven. In een fabriek waar Philips voorheen werkte aan de productiemachines voor talrijke consumentenproducten wordt nu de nieuwste fabricagetechnologie ontwikkeld en toegepast.

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

Stuurgroepen van Strategic Board Delta Region:

Ambitieus in het versnellen van innovatie De economische ambities van de Delta Regio – ofwel Zuidwest-Nederland en delen van Vlaanderen - zijn sinds dit jaar gebundeld in de Strategic Board. Doel is de Delta Regio sterk en slim door te ontwikkelen naar een wereldwijd toonaangevende innovatie- en kennisregio. De Board ontwikkelt daarvoor een koepelvisie die focust op de drie regionale topclusters Biobased Economy, Logistiek en Maintenance. Rode draad in de visie is een écht duurzame ofwel ‘circulaire’ economie. De Board bestaat uit topfunctionarissen van bedrijven, kennisinstellingen en overheden: een ‘triple helix’-samenwerking. Het bedrijfsleven neemt hierin wel expliciet het voortouw. Elk topcluster heeft een eigen stuurgroep, voorgezeten door ondernemers en directeuren. In opdracht van de Board maken zij zich hard om vanuit één gezamenlijk doel en langs één agenda de Delta Regio krachtig op de kaart te zetten. groene grondstoffen, nieuwe groene bouwstenen en duurzame procestechnologie. We stelden een ambitieuze ontwikkelingsagenda vast, met onder meer business development, groei van de toplocaties en natuurlijk een human capital agenda.’ De businesscase gaat uit van het opvoeren van het investeringsprogramma, de inzet van schaalsprongprojecten, het betrekken van zoveel mogelijk (nieuwe) bedrijven en het intensiveren van de VlaamsNederlandse samenwerking. Kernelementen zijn vraaggestuurd in plaats van aanbodgedreven werken, open innovatie en samenwerking tussen groot-en kleinbedrijf. Human Capital: verschillende niveaus De Human Capital-component speelt ook bij Biobased op drie niveaus: onderwijs, onderzoek en kennis. Avans Hogeschool speelt

Aan het woord zijn de drie voorzitters van deze stuurgroepen: Arn van der Vorst (Mepavex) voor Stuurgroep Logistiek, Cor Koer (oudSPIE, Verwater) voor Stuurgroep Maintenance en Willem Sederel (Biobased Delta) voor Stuurgroep Biobased Economy. Zij werken aan slimme businesscases én cross overs met andere topsegmenten, zoals agro en chemie.

De briljantjes in logistiek blootleggen ‘Wij willen in de regio slim en innovatief omgaan met zaken zoals human capital en infrastructuur om onze positie op de wereldmarkt te versterken. Dat moeten we doen in samenwerkingen en door het bundelen van de juiste netwerken op bovenregionale schaal. Vanuit de Board leggen we daarvoor de briljantjes bloot.‘ stelt van der Vorst over logistiek in de Delta. Logistieke innovatie wil zeggen: efficiënter vervoer, ketenregie en modal shift binnen sleutel-

Toegevoegde waarde voor branches Van der Vorst: ‘Als regio moeten we concreet toegevoegde waarde bieden. Daarvoor willen we logistieke stromen branchegericht bundelen en daar op acquireren. Productiestromen verplaatsen zich constant over de wereldbol. Juist als logistieke branche in de Delta kunnen we daar ons voordeel mee doen. Ongeacht of het over wielen, varen of rails gaat: het gaat om de regie van die stromen. Die kans moeten we pakken.‘ Mensenhanden ‘In 2020 komen we mensenhanden tekort terwijl we logistieke innovatie hoog willen houden. Daar gaan we in het onderwijs nu al rekening mee houden. Hogescholen spelen daar uitstekend op in. Tegelijkertijd moeten bedrijven ook leren aangeven wat zij van de overheid nodig hebben. Die kan dan op haar beurt faciliteren. In geld of infrastructuur,’ besluit van der Vorst.

Eén ecosysteem voor maintenance Cor Kloet, voorzitter van de Stuurgroep Maintenance sluit zich aan: ‘Maintenance is de levensader voor toekomstige nieuwe investeringen in Nederland. Nederland heeft relatief veel zwaardere industrie. Innovatie in de maintenance is nodig zodat bedrijven hier komen, blijven én kunnen excelleren.’

Arn van der Vorst sectoren. ‘In de stuurgroep komt een schat aan kennis op tafel. Onze business case gaat leiden tot concrete projecten die snel op eigen benen staan. En wat op de ene plek goed gaat, kan dat ook op een andere locatie zijn.’

brengen we partijen met een verbetervraag samen, ook met ontwikkelaars en innovators. In kleine teams kijken zij wie er welke kennis en kracht kan inzetten. Het is zaak te zoeken naar innovaties die voor koplopers in de regio belangrijk zijn. Zo creëren we een lokaal ecosysteem en vinden kennis en kunde elkaar.’

Maintenance is een industriële sleutel tot duurzaamheid, veiligheid en kosten-efficiëntie. De industrie in de Delta Regio kent veel kapitaalintensieve productiefaciliteiten waarvoor een innovatieve onderhoudssector van levens(verlengend) belang is. Uitgangspunten voor de Stuurgroep zijn dan ook: slimmere, goedkopere en meer duurzame productie, ketenregie, export en het versterken van het arbeidspotentieel. ‘Vanuit de Board koppelen wij initiatieven van de maintenancebranche aan de ambities van de Delta Regio. Om innovatie vleugels te geven

Cor Kloet

Human Capital: technici van klasse ‘Nederland heeft veel erg goede technici. We zijn enorm sterk in toegevoegde waarde, en minder sterk in kosten. Dat betekent dat we slimmer moeten werken. Ook daar moeten we clusteren en specifieke type opleidingen aanbieden. Denk aan de luchtvaart. Zo zijn er meerdere ecosysteempjes te bedenken die niet heel erg groot hoeven zijn. De Board zorgt dat er iets ontstaat dat meer is dan de som der delen,’ besluit Kloet.

Samenwerken op inhoud voor innovatie biobased Willem Sederel, voorzitter Stuurgroep Biobased: ‘Onze Stuurgroep voert het Meerjarenplan Biobased Delta 2013-2016 uit. Die bevat concrete doelstellingen als het gaat om waardevolle

Willem Sederel

in de regio een cruciale rol, samen met Hogeschool Zeeland, de HAS, WUR en andere hogescholen, onder meer via het Center for Biobased Economy. Het gaat om het opleiden van toekomstige werknemers in de Biobased Economy, het doen van onderzoek samen met grote én kleine bedrijven en het delen van kennis. Voorwaarden voor succes ‘Succes wil zeggen dat er investeringen komen en dat er nieuwe bedrijven ontstaan of zich hier vestigen. Veel biobased-bedrijven zijn al wereldwijde spelers. VITO en TNO zijn een goed voorbeeld van internationale samenwerking. Samen met de Green Chemistry Campus realiseren zij het Shared Research Center Bio-Aromaten. Als overheden, bedrijfsleven en kennisinstellingen met dezelfde focus goed op elkaar afstemmen, kunnen we in de Delta op Europees en wereldwijd niveau een koploperspositie bereiken op basis van innovatie en duurzaamheid,’ aldus Sederel. Begin 2014 presenteert de Strategic Board de koepelvisie met daarin een concrete uitvoeringsagenda voor de drie topclusters. De meerjarige business cases van de drie stuurgroepen zijn meegenomen in de uitwerking van de visie en actieagenda. De visie van de Board sluit naadloos aan op de Regionale Innovatie Strategie voor Slimme Specialisatie Zuid-Nederland, onderdeel van het partnershipcontract van Nederland met de Europese Commissie voor de periode 2014-2020. Meer informatie of inschrijven voor de nieuwsbrief: www.deltaregion.eu

december 2013

‘2 connect Business’ ondersteunt bij stap naar Duitse markt

Kansen benutten in Duitsland

BEDRIJVIG BRABANT

Column Nieuwe coöperaties

Duitsland importeert jaarlijks voor bijna honderd miljard euro aan goederen en diensten vanuit Nederland – hier liggen grote kansen voor het MKB. Het INTERREG IV-A project ‘2 connect Business’ ondersteunt bedrijven bij de stap over de grens. Tot medio 2014 worden in het kader van het project informatie-bijeenkomsten, workshops, matchmakings en ondernemersspreekuren georganiseerd. Ook kunnen Nederlandse bedrijven, die de markt in het buurland willen aanboren, hiervoor subsidie aanvragen tot een bedrag van maximaal vijfduizend euro. De website www.2connectbusiness.nl biedt een overzicht van alle activiteiten, alsmede economisch nieuws en interessante praktijkvoorbeelden.

Een onderonsje tussen deelnemers aan het energiecongres E=NLD in Burgers'Zoo Ons buurland Duitsland staat er op economisch gebied beter voor dan Nederland. Daarom is het voor Nederlandse MKBbedrijven in deze tijden van crisis geen gek idee om over de grens te kijken. Het project ‘2 connect business‘ ondersteunt kleine en middelgrote ondernemingen in het gebied van de euregio Rijn-Waal (waaronder het Land van Cuijk en NoordLimburg) en enkele aangrenzende regio’s bij de stap over de grens. Het project stimuleert hiermee de innovatieve krachten van een onderneming en levert een belangrijke bijdrage aan de versterking van het euregionale bedrijfsleven. Een van de speerpunten binnen het project is de zoektocht naar de juiste Duitse samenwerkingspartner, waarmee daadwerkelijk een grensoverschrijdende samenwerking van de grond kan komen. Behalve op het middenen kleinbedrijf in het algemeen, richt het project zich specifiek op de volgende branches: food en health, energie- en milieutechnologie, de maakindustrie, logistiek en de creatieve sector. Online en offline advies 2 connect Business organiseert een omvangrijk aanbod aan activiteiten. Zo vond onlongs in Burgers’ Zoo het energiecongres ‘E=NLD2’ plaats, waar circa tweehonderd Nederlandse en Duitse energie-experts bijeenkwamen om van gedachten te wisselen over grensoverschrijdende samenwerking. Tot medio 2014 vinden nog tal van branchegerichte bijeenkomsten en bedrijfsbezoeken plaats. In december kunnen geïnteresseerden bijvoorbeeld een kijkje nemen op de Novio Tech Campus in Nijmegen, een gloednieuw bedrijventerrein voor innovatieve professionals die gespecialiseerd zijn in semiconductors en Life Sciences & Health. Hier vindt naast een rondleiding over het terrein ook een workshop over de praktische omgang met Nederlands-Duitse brancheverschillen plaats. In februari staat een workshop en bedrijfsbezoek bij transportbedrijf Deichmann in Bottrop (D) op het programma. Naast branchegerichte bijeenkomsten besteedt 2 connect Business in andere bijeenkomsten aandacht aan bijvoorbeeld de thema’s personeel, belastingen en marketing. Alle bijeenkomsten hebben een grensoverschrijdend karakter – inclusief netwerken. Ook worden er regelmatig gratis spreekuren voor ondernemers met plannen in het buurland georganiseerd, waar zowel Duitse als Nederlandse deskundigen aanwezig zijn om vragen van ondernemers te beantwoorden. Centraal in het project staat de website www.2connectbusiness. nl: ondernemers kunnen hier terecht voor informatie over zakendoen in het buurland, economisch nieuws uit de regio, regelgeving en voorbeelden van succesvolle Nederlands-Duitse

samenwerking. Tevens kan men zich via de site aanmelden voor de verschillende bijeenkomsten. Daarnaast kunnen geïnteresseerden via het online adviescentrum 24 uur per dag vragen stellen aan het adviesteam en antwoorden vinden op eerder gestelde vragen. En last but not least biedt www.2connectbusiness.nl ieder kwartaal een nieuwsbrief met de laatste wetenswaardigheden uit Duitsland en de geplande activiteiten binnen het project. Subsidiemogelijkheden MKB-bedrijven uit het projectgebied kunnen onder bepaalde voorwaarden financiële ondersteuning ontvangen bij de bewerking van de Duitse markt. Activiteiten die voor een subsidie in aanmerking komen, zijn bijvoorbeeld het laten uitvoeren van een marktonderzoek of partnersearch, het inwinnen van juridisch of fiscaal advies, of het ontwikkelen van een Duitse brochure of website. Maximaal de helft van de gemaakte kosten kan worden vergoed, waarbij de maximale subsidie vijfduizend euro bedraagt. Bedrijven die subsidie willen aanvragen, kunnen contact opnemen met de Kamer van Koophandel Centraal Gelderland, projectleider aan de Nederlandse zijde. Belangrijk: 'De aanvraag dient vóór het begin van de werkzaamheden door de externe dienstverlener en voordat verplichtingen zijn aangegaan bij ons te worden ingediend', licht projectleider Ronald Cieraad toe. De Kamer van Koophandel ondersteunt het bedrijf vervolgens bij alle verdere stappen in het aanvraagproces. Indien na telefonische afstemming blijkt dat aan de voorwaarden wordt voldaan, wordt een afspraak gemaakt voor een intakegesprek. Projectleiding De algehele projectleiding is in handen van de Kreishandwerkerschaft Borken, waar Duitse bedrijven terechtkunnen met al hun vragen. Andere partners binnen het project zijn de EntwicklungsAgentur Wirtschaft van Kreis Wesel, de Euregio Rijn-Waal, de Gesellschaft für Wirtschaftsförderung Duisburg, de Handwerkskammer Düsseldorf, de Kreishandwerkerschaften van de Kreis Wesel en van de Kreis Duisburg, de Niederrheinische IHK en de Wirtschafsförderung Kreis Kleve GmbH. Het project wordt in het kader van het INTERREG IV A-programma DeutschlandNederland medegefinancierd door het Europese Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO), door de provincie Gelderland en het ministerie voor Economische Zaken uit NoordrijnWestfalen. De begeleiding is in handen van het programmamanagement bij de Euregio Rijn-Waal.

In de afgelopen weken stond Eindhoven weer in het teken van de twee mega evenementen, Dutch Design Week en GLOW. Telkens weer worden het grotere en prachtigere evenementen, maar ook telkens weer ontdek je dat de creatieve industrie en vooral de design sector sterker en krachtiger wordt en die kracht ook uitstraalt. Waar ik persoonlijk een paar jaar geleden nog naar design keek als iets vaags en onbegrijpelijks is in die sector heel veel gebeurd en valt er veel van te leren. Dat ligt natuurlijk ook aan mezelf, maar er is ook echt iets aan de hand in deze creatieve sector. Als je bijvoorbeeld kijkt naar duurzaamheid dan lijkt het wel of dat woord in die sector is uitgevonden. Het is voor vele ontwerpers een conditio sine qua non. Niet duurzaam is geen optie. Of wat te denken van hergebruik van materialen? Alles wordt hergebruikt en alles krijgt een tweede of derde leven. Met creativiteit en wil is veel te bereiken. Het mooiste is wel de wijze waarop de sector, of beter gezegd de mensen in deze sector, zich organiseren. Samenwerken is een vanzelfsprekendheid; zit in de genen lijkt het wel; in ieder geval weet men niet beter en is het de normaalste gang van zaken! Zonder dikke contracten, juristen, en moeilijk en ingewikkeld te doen. Maar ook zonder bij te houden of ze wel allemaal evenveel geven en nemen. Geen grote administratieve overhead en boekhoudingen; geen afrekeningen en verrekeningen op het eind. Nee, een designer ziet het als: “Ik durf te delen, ik durf te geven, ik durf iets voor jou te betekenen en ik durf te participeren. Want ik weet dat ik dan ook zelf direct of indirect beter word en dat ik straks mag ontvangen, mag meedelen en mag nemen. Ik zit zo in elkaar en zo zitten de anderen in elkaar, dus dat komt goed.” Het vertrouwen in elkaar is groot. En dat wordt dan dus ook versterkt en zelden beschaamd. In deze sector worden machines gedeeld, kennis en ideeën gedeeld, ruimte gedeeld, zelfs mensen worden gedeeld. Heeft de een de opdracht, dan helpen anderen die capaciteit over hebben mee in de realisatie en andersom. Heeft de ene ontwerper een nieuw materiaal ontdekt, dan wordt het verwerkt in het ontwerp van de ander en samen maken ze een nieuw product. Mensen lijken ook nauwelijks waarde te hechten aan het hebben van dingen, maar vooral aan het, samen of alleen, kunnen realiseren van (nieuwe) dingen. Het lijkt ook wel of winst niet belangrijk is als zodanig, want alles wordt weer geherinvesteerd in de volgende, vaak gezamenlijke, stap. Prachtig om te zien hoe dit gebeurt en hoe hier hele andere en nieuwe economische principes ontstaan. Hoe nieuwe design collectieven worden gevormd. Of misschien gaat het daarmee wel terug naar oude coöperatieve structuren zoals onze grootouders vroeger al kenden en waarmee sommige sectoren zelfs heel groot zijn geworden. Structuren zonder veel bureaucratie, zonder veel regels, zonder overhead, zonder veel organisatie, zonder een centrale macht. Er is een enorme dosis zelf organiserend en zelf sturend vermogen en daarmee blijven de kosten extreem laag en wordt de multiplier van je eigen inbreng enorm verhoogd. Daarmee wordt het ook ongelofelijk makkelijk om, samen, iets nieuws te realiseren. Grappig is eigenlijk ook om te zien dat niets mislukt, want dat is dan wel weer ergens anders nuttig en bruikbaar en dus, als je tenminste deelt, wel degelijk gelukt. Ook dat is natuurlijk super duurzaam, op een niveau dat voor veel andere sectoren ondenkbaar is. Heel veel ondernemers en andere sectoren kunnen hier veel van leren. De basi principes en “rules of the game” zouden veel waarde kunnen hebben voor andere sectoren. De creatieve sector zou met het overdragen van deze principes zelfs geld kunnen verdienen. Eigenlijk kun je daar misschien wel weer een nieuwe dienst op baseren. Maar ja, geld verdienen is niet onze drijfveer toch? Wim Bens Bens & Partners Management en Advies

BEDRIJVIG BRABANT

AGENDA

december 2013

AGENDA 23 en 24 januari Masterclass Cross Chain Control Centers Cross Chain Control Centers (4C) zijn door het Topteam Logistiek benoemd als een van de specifieke terreinen met een potentie voor duurzame innovatie. Met 4C kunnen organisaties de logistieke afhandeling van goederenstromen voor een divers klantportfolio optimaal organiseren. In de tweedaagse masterclass georganiseerd door Dinalog en TiasNimbas komt onder meer aan de orde wat een Cross Chain Control Centre inhoudt, hoe horizontale samenwerking effectiever wordt door verticale samenwerking, welke informatie moet worden gedeeld voor een succesvolle 4C-implementatie en wat de voordelen zijn van 4C voor de individuele deelnemers. De masterclass Cross Chain Control Centers wordt geleid door Prof. Dr. Ton de Kok (Technische Universiteit Eindhoven). Dinalog, Breda / www.dinalog.nl

11 december Bijeenkomst Brabant Leading in Leisure Het Brabantse Provinciehuis wordt op 11 december omgetoverd tot een bruisend laboratorium voor de leisuresector. Een niet te missen dag voor elke professional die actief is in de vrijetijdseconomie. GeĂŻnteresseerden kunnen zich laten inspireren door innovatieve leisureconcepten, nieuwe netwerken aanboren, nemen kennis van de laatste ideeĂŤn uit de kennis- en onderzoekswereld en ervaren de â&#x20AC;&#x2DC;chemieâ&#x20AC;&#x2122; in de verbindingen van dit leisure-laboratorium. Provinciehuis Brabant / www.leisureboulevard.nl

12 december EnergyDays â&#x20AC;&#x201C; Day 2: Climate Change De EnergyDays bestaan uit een serie lezingen en debatten waarin wetenschappers ingaan op actuele energie- en klimaatvraagstukken. In elke lezing ligt de focus op een specifiek aspect van een energie- of klimaatvraagstuk. De lezingen en het debat worden gehouden in het Engels. Organisator: EEI (Eindhoven Energy Institute). TU/e, filmzaal, Zwarte Doos / 13:30 - 17:30 / www.tue.nl

12 december ZLTO-Congres Thema: Ondernemerschap. Hoofdspreker is Edward Yan Ming Zhu, ceo van de Chinese CHIC Group, wereldspeler op het gebied van voedselproductie, agritech en logistiek. Zhu is een ondernemer met een uitgesproken visie op het wereldvoedselvraagstuk en de cruciale rol die wij daarin zouden kunnen en moeten spelen. We leven in tijden van uitdagende transities. Rond 2050 telt de wereld zo'n 9 miljard mensen, met een sterk veranderende voedingsbehoefte. Voer voor nieuwe groeistrategieĂŤn en het optimaal benutten van bronnen. Anderzijds vraagt de samenleving om duurzaamheid, transparantie en meer voeling met onze producten en producenten. Beide sporen bieden kansen voor innovatieve ondernemers in agro en food. Zij staan continu open voor nieuwe inzichten om slimmer te boeren en samen met andere partijen nieuwe verdienmodellen te ontwikkelen. 1931 Congrescentrum Brabanthallen, â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch / 12:30 - 19:30 uur / www.zlto.nl

12 december Eindejaarsbijeenkomst BOM De traditionele eindejaarsbijeenkomst van de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM) wordt dit jaar gehouden op 12 december in de Leerfabriek in Oisterwijk. Het programma onder de noemer â&#x20AC;&#x2DC;BOM 3.0â&#x20AC;&#x2122; start om

15.00 uur met een ontvangst, gevolgd door een officieel programma en een borrel met Brabantse Heerlijkheden. Leerfabriek, Oisterwijk / 15.00 â&#x20AC;&#x201C; 19.00 uur / www.bom.nl

13 december 85$r;BLFOTPDJĂ&#x152;UFJU &JOEIPWFO End of the year Meet & greet Dit event wordt aangeboden aan memCFST WBO 85$r& :PVOH 1SPGFTTJPOBMT Tijdens deze avond blikken de leden van 85$r;BLFOTPDJĂ&#x152;UFJU &JOEIPWFO UFSVH PQ IFU afgelopen jaar en kijken ze vooruit naar 2014. Ook wordt het initiatief Innovation in a Week dat plaatsvindt in het Wonderlab gepresenteerd. IIAW slaat een brug van onderwijs naar ondernemerschap. Ambitieuze studenten werken samen met een ondernemersteam om in ĂŠĂŠn week tijd een innovatieve technologie om te zetten in een productvoorstel. Vervolgens wordt een gokje gewaagd in Jackâ&#x20AC;&#x2122;s casino, gevolgd door het proeven van de pecialiteiten van OZZO Sushi & Lounge. Kortom, een dynamische avond met voldoende netwerkmogelijkheden. OZZO Sushi & Lounge, Aalsterweg 322 Eindhoven / 17:00 tot 20:00 / www.wtce.nl

19 december Mikrocentrum High Tech Platform â&#x20AC;&#x2DC;Meet&Matchâ&#x20AC;&#x2122;-netwerkbijeenkomst Voor directie en primaire contactpersonen van deelnemende bedrijven van het Mikrocentrum High Tech Platform worden 'MEET & MATCH'-bijeenkomsten georganiseerd. Hierbij kunt u door een voor-inschrijf en roulatiesysteem gericht en in korte tijd collega-directeuren ontmoeten van bedrijven die u wellicht al kent of juist nog niet kent. U selecteert tevoren aan de hand van de deelnemerslijst en korte bedrijfsomschrijvingen welke potentieel interessante relaties u wilt spreken. We hebben de formule tot grote tevredenheid al een aantal keren toegepast en dit heeft geleid tot een groot aantal vervolgafspraken en zelfs tot enkele nieuwe samenwerkingsverbanden. www.mikrocentrum.nl

14 januari Quick Response Manufacturing Het in 1998 verschenen boek van Rajan Suri â&#x20AC;&#x2DC;Quick Response Manufacturingâ&#x20AC;&#x2122;, A Companywide Approach to Reducing Lead Times is baanbrekend en gebaseerd op praktijkvoorbeelden om een krachtige concurrentiestrategie te voeren op basis van tijd. Quick Response Manufacturing (QRM) richt

zich hierbij specifiek op het reduceren van doorlooptijden. Daarnaast is het een techniek die zich richt op een complete organisatie van de werkplaats tot front office activiteiten, van inkoop tot verkoop. Tijdens de themadag wordt aan de hand van praktijkvoorbeelden gekeken naar de QRM-journey van diverse bedrijven. De themadag QRM start met het schetsen van een algemeen samenhangend beeld. Vervolgens komen in aan aantal cases verschillende praktijksituaties aan bod met de aanleiding en gekozen aanpak. Het thema QRM is interessant voor alle bedrijven die actief zijn met het produceren van klantspecifieke oplossingen en dit willen doen met een zo kort mogelijke doorlooptijd zoals machinebouwers, equipment leveranciers, paneelbouwers, transportmiddelenleveranciers en systeem leveranciers/integrators. De themadag richt zich op beslissingsbevoegden, hoofden van afdelingen en domeinexperts. www.mikrocentrum.nl

TiasNimbas Business School, Tilburg / 16.00 uur â&#x20AC;&#x201C; 17.30 uur / www.bzw.nl

25 januari Studiereis Zuid-Afrika Het Ondernemerslokaal (Bern heze, Maasdonk, Lith en omgeving) organiseert van 25 januari tot en met 3 februari een studiereis naar Zuid-Afrika. Lokale ondernemers spraken in een behoeftepeiling een voorkeur uit voor Zuid-Afrika vanwege de prachtige omgeving en de vele zakelijke mogelijkheden. De studiereis heeft een orienterend karakter, waarbij bedrijfsbezoeken onderdeel zijn van het programma. De kosten bedragen 3.500 euro per ondernemer. Het Ondernemerslokaal is bedoeld voor ondernemers in Bernheze, Maasdonk, Lith en omgeving en wordt ondersteund door de Rabobank Bernheze Maasland. www.ondernemerslokaal.nl

30 januari 15-17 januari 2014 Vakbeurs Facilitair Op 15, 16 en 17 januari 2014 vindt de Vakbeurs Facilitair plaats in de Brabanthallen â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch. De vakbeurs groeide vanaf zijn oprichting in 1999 uit tot hĂŠt vakevenement op het gebied van facilitair management in Nederland en BelgiĂŤ. Met bijna 20.000 bezoekers en meer dan vierhonderd standhouders is het evenement op zijn vakgebied zelfs het grootste van de wereld. Bezoekers vinden er facilitaire zaken in de breedste zin van het woord; van relatiegeschenken tot parkeerapparatuur en van meubilair tot kunstadvisering. Brabanthallen â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch / www.vakbeursfacilitair.nl

20 januari

Bijeenkomst G100 Tilburg University / 16.00 â&#x20AC;&#x201C; 21.00 uur / www.bzw.nl

6 februari Service & Maintenance Congres 2014 De organisatie en besturing van waarden voor externe en interne klanten (b)lijkt in de praktijk een lastige opgave. Leer hoe â&#x20AC;&#x2DC;Bestin-Classâ&#x20AC;&#x2122;-bedrijven succesvol inspelen op veranderende mogelijkheden, behoeften en verwachtingen. Wat zijn de mogelijkheden en welke strategie is de beste voor uw service- en/of onderhoudsproces? Het Service & Maintenance Congres 2014 bestaat uit Best Practices uit diverse sectoren, toegespitste technology pitches, interactieve workshops in een sfeer van open kennisuitwisseling, een expo rond state-of-the-art applicaties, devices en services. AmrĂ˘th Hotel Brabant â&#x20AC;&#x201C; Breda / 9.00 - 17.00 uur / www.smc-congres.nl

Bijeenkomst Entrepreneurial Lectures Ondernemers en veranderingen: zijn het vrienden of vijanden? Door Woody van Olffen. Deelnamekosten zijn 95 euro per lezing of 430 euro voor alle vijf de lezingen. BZW-leden krijgen tien procent korting. De overige Entrepreneurial Lectures vinden plaats op 10 februari, 17 maart, 12 mei en 2 juni 2014. De Stuur uw bericht dan tijdig naar Bedrijvig Brabant. Entrepreneurial Lectures zijn tot stand gekomen in een samenwerking tussen BZW, TiasNimbas Business School en Tilburg University.

Wilt u dat uw zakelijke bijeenkomst in deze agenda wordt vermeld? RedactieBB@dewinter.nl (o.v.v. zakenagenda)

december 2013

BEDRIJVIG BRABANT

Slim ICT-besturingssysteem verbetert toezicht op gemalen bij waterschap Aa en Maas De 107 gemalen van de zeven rioolwaterzuiveringen van waterschap Aa en Maas worden medio 2014 allemaal aangesloten op een gecentraliseerd mensen plaatsonafhankelijk ICT-besturingssysteem. ‘Daardoor kunnen we niet alleen sneller en adequater reageren bij alarmeringen, maar krijgen we ook de beschikking over valide data die belangrijk zijn om het beheer en onderhoud aan de gemalen te verbeteren en de kosten te drukken’, zegt projectmanager Antoine van Geffen.

De eerste twintig gemalen van de rioolzuiveringen in Aarle-Rixtel en ’s-Hertogenbosch zijn inmiddels op het nieuwe systeem aangesloten. ‘Die implementatie is voorspoedig verlopen. Daarom gaan we binnenkort ook de gemalen van de andere vijf rioolzuiveringen in ons gebied overzetten op het nieuwe besturingssysteem’, vertelt Antoine van Geffen. Hij geeft aan dat bij de keuze voor een nieuw ICT-besturingssysteem voor de rioolzuiveringen niet over één nacht ijs is gegaan. ‘De doelstelling was om te gaan werken met een systeem dat onafhankelijk was van mens- locatie en organisatievorm. Vervolgens hebben we een masterplan procesautomatisering geschreven, hebben we een aantal concepten toegepast en een kleinschalige start gemaakt bij de rioolwaterzuivering in Vinkel. Daarbij zijn we expliciet uitgegaan van bestaande oplossingen in de markt, die we konden afstemmen op onze specifieke behoeften. Dat biedt voordelen in prijs, onderhoud en flexibiliteit. Op basis van technische, financiële en beheeraspecten hebben we vervolgens een keuze gemaakt voor het systeem van Siemens en een tender uitgeschreven voor belangstellende partijen. Deze tender is uiteindelijk gewonnen door HVL. In plaats van een PLC zijn de gemalen nu uitgerust met een veel intelligentere microcomputer, die aangesloten is op 3G-netwerk van een betrouwbare provider met een hoge beschikbaarheid.’

Antoine van Geffen (l) en Jos van Lankveld

14.000 kubieke meter water Jos van Lankveld, medewerker besturingstechniek bij waterschap Aa en Maas, geeft aan dat het nieuwe systeem diverse voordelen biedt. ‘Vroeger verliep het contact tussen de zuiveringen en de gemalen via een PC met telefoonverbinding. Dat maakte het systeem enorm kwetsbaar en bovendien was het niet toereikend. Bij een beetje regen wordt op een zuivering al gauw zo’n 14.000 kubieke meter water per uur ontvangen. Als het een keer ﬂink regende, was het direct alle hens aan dek om de afvoer van rioolwater goed te laten verlopen en riooloverstorten zoveel mogelijk te voorkomen. Het nieuwe systeem werkt plaats onfhankelijk en kan op elk moment van de dag en vanaf elke plek met diverse mobile devices bediend worden.’ Een ander belangrijk voordeel van het nieuwe beheersysteem is volgens Van Geffen dat waterschap Aa en Maas straks de beschikbaarheid krijgt over een groot aantal gegevens over de gemalen. ‘We kunnen straks bijvoorbeeld nog beter volgen wanneer leidingen dreigen dicht te slibben, of wanneer onderhoud aan de pompen van een gemaal nodig is. Met behulp van deze informatie kunnen wij straks ook gericht onderhoudsplanningen maken voor de gemalen, waardoor de levenscyclus mogelijk verlengd kan worden.’ Van Lankveld vult aan: ‘De aanschaf van de pompen is slechts 25 procent van de totale investering bij een gemaal. De andere 75 procent van de kosten gaat zitten in het beheer (o.a. energie) en onderhoud. Als je deze kosten berekent voor alle 107 gemalen van de rioolwaterzuiveringen van waterschap Aa en Maas dan begrijp je dat met een gerichte beheer- en onderhoudsplanning enorm veel geld bespaard kan worden.’ Hogere informatiedichtheid Medio 2014 worden alle gemalen in het gebied van het waterschap aangesloten op het nieuwe ICT-besturingssysteem. ‘Dan pas kunnen we de data binnenhalen die nodig zijn om het beheer en onderhoud van de gemalen goed in te plannen. Daarbij gaan we ook de gebruikers van het systeem opleiden en uitleggen hoe zij moeten handelen in bepaalde situaties. Deze ontwikkeling heeft grote impact op onze organisatie en medewerkers. Doordat de informatiedichtheid hoger wordt, kunnen we met elkaar beter beoordelen welke maatregelen in bepaalde gevallen genomen moeten worden. Tevens bekijken hoe we het energieverbruik van de gemalen kunnen terugdringen, want dat is ook een opgave waaraan wij ons hebben verbonden als organisatie.’ Daarmee is het project overigens nog niet afgerond, want naast de 107 gemalen van de zeven rioolzuiveringen van waterschap Aa en Maas, zijn inmiddels ook al twee waterzuiveringen en het poldergemaal bij Gewande aangesloten op het nieuwe ICT-besturingssysteem. Van Geffen: ‘Daarnaast loopt op dit moment het aanbestedingsproces voor de zuivering in ’s-Hertogenbosch. Voor ons waterschap is dit het grootste project in onze historie. Ook die zuivering moet straks op het nieuwe ICT-beheersysteem gaan draaien. Er staan ons dus nog een aantal mooie uitdagingen te wachten.’

Waterschap Aa en Maas – Pettelaarpark 70 – 5216 PP – 's-Hertogenbosch (T). 073-615 66 66 – (E). info@aaenmaas.nl – (I). www.aaenmaas.nl

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

FINANCIEEL

Vestigingsklimaat onder druk Het fiscale vestigingsklimaat in Nederland is minder aantrekkelijk geworden. De aantrekkingskracht op buitenlandse ondernemingen neemt af doordat Nederland te weinig maatregelen treft om het belastingstelsel eenvoudiger en effectiever te maken. Andere Europese landen doen dit wel in rap tempo. Dat blijkt uit Paying Taxes 2014, het jaarlijkse onderzoek van de Wereldbank en PwC. Paying Taxes vergelijkt de belastingdruk en de belastingsystemen van 189 landen met elkaar. De ranking is een indicator voor de fiscale druk waar ondernemers mee te maken hebben. Het fiscale vestigingsklimaat in Nederland is minder aantrekkelijk geworden. De aantrekkingskracht op buitenlandse ondernemingen neemt af doordat Nederland te weinig maatregelen treft om het belastingstelsel eenvoudiger en effectiever te maken. Andere Europese landen doen dit wel in rap tempo.

meer kwijt. Ondanks het voornemen van het kabinet om te werken aan fiscale vereenvoudiging, blijken die inspanningen nog niet het gewenste resultaat te leveren. Zogenaamde vereenvoudigingen blijken in de praktijk juist veel vragen op te roepen.' Ook de eenzijdige maatregelen die Nederland treft in de discussie rondom belastingontwijking, doen het vestigingsklimaat geen goed. 'De discussie over belastingontwijking wordt in mondiaal verband stevig gevoerd. Nederland loopt nu echter voor de troepen uit met eigen regelgeving.

Daarmee doen we onszelf te kort en helpen we andere landen vooruit.' Uit Paying Taxes 2014 blijkt dat het Verenigd Koninkrijk op effectievere wijze het fiscale klimaat verbetert en dat deze trend zich de komende jaren doorzet. t aan fiscale vereenvoudiging. Als het antwoord daarop 'nee' is, roept dat de vraag op waar we mee bezig zijn. Ons belastingstelsel is al ingewikkeld genoeg', meent Boonstra. In de Europese top10 voeren Ierland, Denemarken en Luxemburg de top-3 aan. Nederland staat opnieuw op de achtste plek.

Toenemend perspectief voor Europa

Toch zijn er nogal wat signalen die duiden op een verbetering van de Europese economie. De indicator die het economische sentiment beschrijft – een combinatie van consumentenen producentenvertrouwen – is sinds het dieptepunt in oktober 2012 met bijna 15% gestegen. Een toenemend vertrouwen zal zich na verloop van tijd vertalen in toenemende bestedingen (particuliere consumptie en bedrijfsinvesteringen). Inmiddels zijn er ook in de Zuid Europese landen de nodige verbeteringen aangebracht. De overheden van deze landen hebben zonder uitzondering hun tekort weten terug te brengen

’s-HERTOGENBOSCH – Het Amerikaanse Alliance Data Service heeft een meerderheidsbelang genomen in BrandLoyalty. Het bedrijf betaalt hiervoor zo’n 266 miljoen euro. Alliance Data Service neemt een belang van zestig procent en heeft de mogelijkheid om de resterende veertig procent in de komende jaren te verwerven. Zowel het Amerikaanse bedrijf als BrandLoyalty houdt zich bezig met zogeheten loyaliteitsprogramma’s voor supermarkten, zoals spaarzegels en acties met voetbalplaatjes. BrandLoyalty is in Nederland ook bekend als sponsor van de schaatsploeg van Jac Orie, die voormalig wereldkampioen sprint Stefan Groothuis in de gelederen heeft. EINDHOVEN – Chipmaker NXP gaat samen met zijn Chinese branchegenoot Datang Telecom Technology chips ontwikkelen voor de automobielindustrie. De twee ondernemingen zetten daarvoor een joint venture op waarin NXP een belang krijgt van 49 procent. De partners gaan met name technologie ontwikkelen voor hybride- en elektrische auto's. Daarmee spelen de twee bedrijven naar eigen zeggen in op het jongste vijfjarenplan van de Chinese overheid, waarin dat marktsegment topprioriteit heeft gekregen. De onderneming richt zich primair op de Chinese markt. Het hoofdkantoor komt te staan in Nantong, vlakbij Shanghai.

Boven de Markt

In tegenstelling tot de Verenigde Staten en meer recent ook Japan wil het met de Europese economie maar niet vlotten. Weliswaar is het continent in het tweede kwartaal van dit jaar officieel uit de recessie gekropen, maar de groeicijfers waren mager en dat is ook het geval voor het derde kwartaal. De Europese commissie ziet voor 2014 en 2015 overal verbetering, maar ook daarmee wordt de 2% praktisch nergens overschreden. Vergelijk dat eens met de Verenigde Staten en Japan. In de Verenigde Staten groeit de economie sinds het tweede kwartaal van 2011 met gemiddeld bijna 2,5%. In Japan waar Shinzo Abe eind 2012 is aangetreden, heeft zijn beleid bijgedragen aan een groei van bijna 4% in de eerste helft van 2013.

BEDRIJVIG BRABANT

Nieuws flitsen

Nederland zakt weg

Verbeterde Innovatiebox Vooral het Verenigd Koninkrijk kijkt goed hoe het Nederlandse regelingen in vereenvoudigde vorm zelf kan invoeren, zoals bijvoorbeeld is gebeurd met de Innovatiebox. Een Nederlandse vinding, waarvan Engeland snel een verbeterde versie heeft doorgevoerd. Sytso Boonstra, voorzitter van de belastingpraktijk van PwC, ziet een zorgwekkende trend. 'Nederland wordt ingehaald door landen die hard werken aan het verbeteren van hun fiscale vestigingsklimaat. De uitstekende uitgangspositie die Nederland had, raken we steeds

december 2013

en hebben ook veel hoognodige hervormingen doorgevoerd waardoor markten beter kunnen werken en deze landen weer concurrerender zijn geworden. De bestaande tekorten op de lopende rekening van de betalingsbalans zijn daardoor inmiddels omgeslagen in (geringe) overschotten. De verbeteringen zijn goed zichtbaar geworden in de rente op staatsobligaties, die deze landen moeten betalen vergeleken met Duitsland. In 2011 en begin 2012 was het renteverschil ten opzichte van Duitsland torenhoog opgelopen als indicatie voor de stress op de Europese obligatiemarkten. Een groot deel van de Europese bevolking – en ook economen – verwachtte toen een snelle ineenstorting van de eurozone. Inmiddels denkt bijna niemand dat meer en is het renteverschil met Duitsland aanzienlijk teruggelopen, deels als uitvloeisel van een stijging van de Duitse obligatierente. Dat laatste is ook een weerspiegeling van de verbeterde economische vooruitzichten van Europa. De sombere stemming in 2011 heeft destijds geleid tot een sterke risicoaversie bij beleggers. Aandelen werden op grote schaal verkocht en herbelegd in – veilig geachte – staatsobligaties van vooral de beste debiteuren: de Verenigde Staten en Duitsland. De aandelenmarkten kenden daardoor als geheel een relatief lage waardering, die niet zozeer te maken had met specifieke risico’s van bedrijven

maar met het algemene risico dat in de markt al geheel werd gevoeld. Zoals hierboven beschreven zijn de vooruitzichten aanzienlijk verbeterd, voor de wereld als geheel maar ook voor Europa. Bij ABN AMRO hebben we daarom in de loop van 2013 de aandelenwegingen aanzienlijk verhoogd tot sterk overwogen. Onlangs hebben we daarbij een verschuiving aangebracht van de Verenigde Staten naar Europa. In de Verenigde Staten zijn de aandelenkoersen gemiddeld sneller opgelopen dan in Europa en zijn de waarderingen inmiddels aan de hoge kant. In Europa is dat niet het geval en gezien de snel verbeterende perspectieven is er alle reden om een groter dan gemiddeld belang in onze regio te nemen.

VELDHOVEN – Technologiebedrijf IAI industrial systems, dochteronderneming van het beursgenoteerde DOCDATA, gaat twee BookMaster One-systemen voor het personaliseren van paspoorten leveren aan Ierland. De systemen zullen naar verwachting in het tweede kwartaal van 2014 geleverd worden aan het Ierse Passport Office in Dublin. De BookMaster One-systemen verzorgen in één doorgang door de machine de totale personalisatie van het paspoort, inclusief de kwaliteitscontrole op de uitgevoerde bewerkingen. IAI systemen zijn in vele landen in gebruik. Naast toepassingen in Security Printing biedt het bedrijf ook laserbewerkingssystemen. SON – Elektronicaconcern Neways wil stoppen met de productieactiviteiten bij Neways Electronics Production GmbH (NEK) in Kassel (Duitsland), nadat een grote brand in september alle productie daar heeft stilgelegd. Neways heeft diverse opties bestudeerd en ziet geen andere mogelijkheid dan het beëindigen van de productie-activiteiten van NEK. Herbouw en het wederom verplaatsen van de productie-activiteiten brengt ongewenste financiële en operationele complicaties met zich mee. De productie-activiteiten zijn inmiddels ondergebracht bij andere Neways-werkmaatschappijen. Neways wil de 120 medewerkers begeleiden naar nieuw werk binnen of buiten de Neways-Groep. EINDHOVEN – Fabrikant van navigatieapparatuur TomTom gaat informatie over verkeersstromen leveren aan de Verenigde Naties (VN). De VN gaat gegevens van TomTom’s Traffic Index gebruiken voor het VN-Habitat-programma. Daarmee hoopt de VN betere analyses van verkeersproblemen in grote steden te maken en opstoppingen te lijf te gaan. Aan het contract is geen directe financiële waarde verbonden. Wel wordt TomTom een gespreksparnter van de VN. De fabrikant van navigatieapparatuur zal kunnen deelnemen aan de beleidsgesprekken van de Verenigde Naties over verkeer. ROSMALEN – Bouwbedrijf Heijmans gaat in opdracht van de Universiteit Twente zowel het technische beheer, het onderhoud als de bedrijfsvoering van de gebouwgebonden elektrotechnische installaties verzorgen. Dit voor een periode van vier jaar met een mogelijke verlenging van zes maal twaalf maanden. Met de opdracht is een aanneemsom van circa twee miljoen euro gemoeid. Het plan van Heijmans kwam uit de bus als de economisch meest voordelige inschrijving, waarbij circa een derde van de beoordeling kwaliteitsaspecten omvatte. Ook belangrijke criteria als procesbeheersing, één aanspreekpunt, continuïteit van primaire bedrijfsprocessen en reductie van energieverbruik speelden een rol bij de keuze voor Heijmans. EINDHOVEN – Elektronicaconcern Philips en tapijtfabrikant Desso gaan samenwerken om lichtdoorlatende tapijten te ontwikkelen op basis van LED-verlichting. Deze innovatieve tapijten zorgen ervoor dat mensen op een nieuwe manier kunnen omgaan met informatie en hun omgeving in kantoren, hotels, conferentiecentra en andere openbare gebouwen. Desso CEO Alexander Collot d’Escury: ‘Deze nieuwe oplossing biedt spannende manieren om de interactie tussen de binnenruimte en haar gebruikers te versterken.’ De productnaam zal in 2014 onthuld worden als onderdeel van de volledige marktintroductie.

Ben Steinebach Hoofd Beleggingsstrategie ABN AMRO

VEGHEL – Vanderlande Industries gaat opnieuw een geautomatiseerd material-handlingsysteem voor Urban Outfitters ontwerpen en implementeren. Het is het derde project dat Vanderlande uitvoert voor het retailbedrijf. Ditmaal gaat het om een nieuw distributiecentrum in Gap, Pennsylvania. Deze nieuwe faciliteit van 92.900 vierkante meter is bedoeld voor rechtstreekse levering aan de consumentenmarkt en aan de groothandel. De bouw van het nieuwe distributiecentrum gaat in september 2014 van start, waarbij het gebouw en systeem in juni 2015 voltooid moeten zijn.

BEDRIJVIG BRABANT

Achtergrond

Markten in 3 minuten

‘Startups en grote bedrijven profiteren onvoldoende van samenwerking’ Grote gevestigde bedrijven en startups weten elkaar nog onvoldoende te vinden en profiteren in beperkte mate van elkaars kennis en kunde. Dit blijkt uit onderzoek van KPMG naar de samenwerking tussen startende bedrijven en gevestigde ondernemingen. Kansen op samenwerking, innovatie, marktbenadering, expansie en het leveren van toegevoegde waarde worden veelal onbenut gelaten. Hoewel grote ondernemingen het belang van startups onderkennen voor onder meer het innovatieve vermogen en de verbetering van de concurrentiekracht, is de weg naar samenwerking zeer diffuus en de toegankelijk-

FINANCIEEL

december 2013

heid voor startups zeer beperkt. Van de gevestigde ondernemingen geeft 80% aan dat actieve samenwerking met startups de innovatiekracht aanzienlijk vergroot. Daarnaast vindt bijna 70% dat de verbinding met startups de concurrentiepositie verstevigt. Toch geeft minder dan 40% van de corporates aan actief op zoek te zijn naar samenwerking met startups. Ruim 60% beschikt dan ook niet over een centraal loket waar startups zich kunnen melden. En ook de helft van de startende ondernemingen geeft aan dat het voor hen niet duidelijk is hoe zij een grote onderneming kunnen benaderen. Uit het onderzoek blijkt dat gevestigde bedrijven in het

algemeen jaloers zijn op de creativiteit en het innoverend vermogen van startende ondernemingen. Startups op hun beurt hebben een duidelijke behoefte aan de kennis en kunde van grote bedrijven als het gaat om het vergroten van de concurrentiepositie en het verkennen van de marktkansen, zowel nationaal als internationaal. ‘Beide type organisaties zijn duidelijk in elkaar geïnteresseerd, staan voor elkaar open en zien de noodzaak tot samenwerking’, constateert Jan van den Herik, Director Strategy & Innovation bij KPMG. ‘De weg naar een succesvolle samenwerking is echter nog verre van geëffend. Voor de BV Nederland is het dan ook van groot belang

dat jonge ondernemers de weg naar gevestigde bedrijven beter weten te vinden en dat de gevestigde orde meer gevoel krijgt bij de innovatiekracht en de ondernemende houding en drive van jonge startups. Een belangrijke rol is bovendien weggelegd voor de overheid. Bedrijfsleven en overheid moeten de samenwerking tussen startups en grote ondernemingen hoger op de agenda zetten. Hiermee kan het innovatieve vermogen en de concurrentiekracht van het bedrijfsleven aanzienlijk worden versterkt. Daarnaast kunnen met name banken en zakelijke dienstverleners een belangrijke rol spelen bij het effectiever matchen van startups en grote ondernemingen.’

Heijmans verzorgt integraal onderhoud

Het productietempo van DAF breekt records. De vrachtwagenfabrikant doorbrak onlangs de grens van duizend vrachtwagens per week. Een paar weken daarvoor werd met 205 vrachtwagens per dag ook een nieuwe topprestatie geleverd. De oude records dateren van 2008. Veel vervoerders hebben de afgelopen maanden nog nieuwe vrachtwagens besteld. Hiermee zijn ze de omschakeling naar trucks met de schonere Euro-6motor, die vanaf 1 januari verplicht wordt gesteld, voor. De industriële bedrijvigheid in de eurozone is opnieuw toegenomen. De groei is zelfs weer iets aangetrokken ten opzichte van oktober. Dat meldde het Britse marktonderzoeksbureau Markit op basis van definitieve cijfers. De inkoopmanagersindex voor de industrie in de eurolanden kwam vorige maand uit op 51,6, tegen 51,5 in een voorlopige raming. In oktober daalde de graadmeter naar een stand van 51,1. Een

indexstand boven de 50 wijst op groei in de sector, een lagere uitslag wijst op krimp. De cijfers zijn iets beter dan verwacht. Duitsland blijft een belangrijke groeimotor voor de industrie in de eurozone. De inkoopmanagersindex steeg daar van 51,1 in oktober naar 52,7 vorige maand. In een eerste raming werd nog een stand van 52,5 gemeld, waarvan economen dachten dat die niet zou worden bijgesteld. Comput e r- c h ipfabr i k a nt NXP heeft een grote opdracht binnengehaald. Het bedrijf gaat samen met het Chinese Datang Telecom Technology chips ontwikkelen voor hybride en elektrische auto's. De twee ondernemingen hebben als belangrijkste speerpunt de ontwikkeling van deze innovatieve wagens te stimuleren. De voormalige afdeling van Philips gaat zich de komende tijd bezighouden met onderzoek en ontwikkeling van deze nieuwe technologie voor automakers.

Achmea schrapt vierduizend banen TILBURG − Achmea schrapt de komende drie jaar zo’n vierduizend banen. Bij de verzekeraar werken in totaal negentienduizend medewerkers, waarvan zo’n zeventienduizend in Nederland. Achmea wil de kosten verlagen omdat de premie-inkomsten onder druk staan, onder meer doordat steeds meer mensen hun eigen risico verhogen en omdat er minder aanvullende verzekeringen worden afgesloten. Daarnaast sluiten steeds meer klanten hun verzekering via internet af. In Apeldoorn heeft Achmea 4.200 arbeidsplaatsen, gevolgd door Tilburg (3.500) en Leiden (1.700).

Philips zet in op digitalisering zorg ROSMALEN – Heijmans gaat in opdracht van Rijkswaterstaat West-Nederland Zuid variabel onderhoud verzorgen voor het wegennet, viaducten, bruggen en tunnels in perceel 1. De werkzaamheden vinden plaats op diverse locaties in West-Nederland op de N3, N59, N915, A4, A15, en een 2-tal kunstwerken over de Oude Maas. Het onderhoudscontract maakt onderdeel uit van het IVOD programma - Integraal Variabel Onderhoud Droog – waarmee Rijkswaterstaat innovatieve onderhoudsoplossingen wil stimuleren. Het contract heeft een looptijd van een jaar, de contractwaarde voor Heijmans bedraagt bijna achttien miljoen euro.

Achtergrond Optimisme onder CFO's stijgt snel Het optimisme over de financiële vooruitzichten onder de Nederlandse corporate CFO’s is ten opzichte van vorig kwartaal verder toegenomen. Daarnaast is ook dit kwartaal de bereidheid om risico’s te nemen weer gegroeid en staat met 32% op het hoogste niveau sinds twee jaar. Dat blijkt uit de CFO Survey van Deloitte Nederland. Andere opvallende conclusies zijn de positieve ontwikkelingen voor de cashflow en de hoge verwachtingen rondom M&A. Dit zijn de belangrijkste

resultaten van de CFO Survey van Deloitte die ieder kwartaal wordt gehouden. Naast het optimisme over de financiële vooruitzichten, wordt ook de externe economische en financiële situatie als minder onzeker ervaren. 'De tendens die we vorig kwartaal zagen ontstaan, zet dit kwartaal door', aldus Wilten Smit, managing partner bij Deloitte. 'We zien dit terug in de verwachtingen over de cashflow, maar ook in de risicobereidheid. De CFO ziet duidelijk lichtpunten en een beginnend herstel van vertrouwen.'

Zo'n 40% van de CFO's verwacht een stijging van de cash flow van hun onderneming met meer dan 10%. Dit is een belangrijke toename in vergelijking met vorig kwartaal toen 25% van de CFO's een stijging van de cashflow verwachtte. De kosten van financiering zijn vrijwel stabiel gebleven. Het uitgeven van obligaties is niet langer de meest aantrekkelijke financieringsvorm, maar deelt de eerste plaats met bankkrediet. Het uitgeven van aandelen wordt ook dit kwartaal als onaantrekkelijk geoormerkt.

Uit het onderzoek blijkt dat het percentage CFO's dat de komende twaalf maanden een toename verwacht in de fusieen overnameactiviteiten sterk is toegenomen. Was het vorig kwartaal nog 57% nu zegt maar liefst 92% van de CFO's een strategische toename van de M&A-markt te verwachten. "Dit is wederom een mooie indicatie dat het vertrouwen groeit", meent Smit. Ook de private equity transacties kunnen rekenen op meer aandacht van de CFO: 83% geeft aan een stijging te voorzien, ten opzichte van 63% vorig kwartaal.

EINDHOVEN − Philips Healthcare heeft twee nieuwe medische scanners geïntroduceerd die naar eigen zeggen uniek zijn in de gezondheidszorg. Het elektronicaconcern zegt de eerste ter wereld te zijn die een Pet-CT scanner op de markt brengt met digitale in plaats van analoge detectoren. De Vereos Digital Pet/CT maakt gebruik van chips waardoor de resolutie van het beeldmateriaal twee keer zo hoog is. Ook de nauwkeurigheid van het systeem verdubbelt, waardoor tumoren eerder te signaleren zijn.

Sier Desposables bundelt krachten met Sanders | Fritom UDEN − Sier Disposables is een samenwerking aangegaan met logistiek dienstverlener Sanders | Fritom uit Uden. ‘De keuze viel op Sanders | Fritom vanwege de kwalitatieve benadering van logistiek, maar ook vanwege de menselijke passie voor het logistieke vak. Daarnaast heeft Sanders | Fritom MVO hoog in het vaandel staan, een uitgangspunt dat ook voor Sier van belang is’, aldus Albert-Jan van der Velde van Sier Disposables. Sier Disposables is leverancier van onder meer prikkers, rietjes, roerstaafjes, tonicstampers, ijsversiering, decoratieve kunststof disposables, foodpresentatie en bestek geproduceerd van diverse materialen. De klanten zijn horeca- en verpakkingsbedrijven en de groothandel in de Benelux. De herkomst van de goederen is voornamelijk overzee uit Azië. ‘We hebben ervoor gekozen ook onze zeevrachten vanuit Azië onder te brengen bij Fritom. Door samenwerking met zusterbedrijf Forvision | Fritom, hebben we een optimale aansluiting vanaf onze productie tot aan onze opslag in Uden.’

BEDRIJVIG BRABANT

december 2013

FOODPARK VEGHEL

BEDRIJVIG BRABANT

VERBINDING EN VERNIEUWING

WAAROM VESTIGEN OP FOODPARK VEGHEL? t $FOUSVN WBO QSPEVDUJF FO EJTUSJCVUJF WBO WPFEJOH

t 6JUTUFLFOE JOUFS OBUJPOBBM OFUXFSL EBU V UPFHBOH CJFEU UPU EF DPOTVNFOU

t 4USBUFHJTDIF MJHHJOH JO EF GPPEDPSSJEPS

t 6JUTUFLFOEF CFSFJLCBBSIFJE WJB XFH XBUFS FO MVDIUSVJN

t 'MFYJCFMF WFSLBWFMJOH DB IB VJUHFFGCBBS

t 1SPBDUJFG FO NFFEFOLFOE HFNFFOUFCFTUVVS

t *EFBBM WFTUJHJOHTLMJNBBU WPPS POEFSOFNFST NFU BNCJUJF

t &FO IPPHXBBSEJHF MFFGPNHFWJOH

START UITGIFTE VANAF 2014

XXX GPPEQBSLWFHIFM OM 5FMFGPPO CFESJKWFO!WFHIFM OM

VFHIFM