Bedrijvig Brabant februari 2015

2

februari 2015

PERSOONLIJK Adrie van Bragt is per 1 januari 2015 benoemd tot Chief Operating Officer (COO) en lid van de Raad van Bestuur van Neways. Van Bragt is sinds 1992 werkzaam bij Neways, waarvan de laatste tien jaar als statutair directeur van werkmaatschappij Neways Advanced Applications. Met de benoeming van Van Bragt als COO bestaat de Raad van Bestuur uit drie leden. Huub van der Vrande zal als CEO verantwoordelijk blijven voor de algemene leiding en commercie.

Ondernemersnetwerk UVON Noord-Brabant heeft

Brabant is klaar voor duurzame energie twee nieuwe bestuursleden. De nieuwe UVONvoorzitter is Marjorie van Geenhuizen, eigenaar van Cultural Economics en voorzitter van Stichting Beheer Museumkwartier 's-Hertogenbosch. Ook Leslie de Hondt-Buijs, mede-eigenaar van KHB advocaten en mediators in Best, is toegetreden tot het uit vijf zakenvrouwen bestaande bestuur. De UVON Noord-Brabant is een zakelijk netwerk van ruim 70 ondernemende vrouwen in de regio Noord-Brabant. De UVON Noord-Brabant is de grootste van de zes afdelingen

BEDRIJVIG BRABANT Dé onafhankelijke zakenkrant van Brabant

Vluchtoord 1 Postbus 26 5400 AA Uden telefoon: 0413-266766 Faxnummer: 0413-256039

Eindverantwoording: Roland de Winter Han Gootzen

Hoofdredactie: Philip van den Brand p.vandenbrand@dewinter.nl

Redactie: Philip van den Brand Marieke Verbiesen redactieBB@dewinter.nl

Medewerkers: Edwin van Gastel Vincent Knoops Kees Klijn

Marjorie van Geenhuizen van de landelijke Unie van Vrouwelijke Ondernemers in Nederland (UVON) en vierde vorig jaar haar 50-jarig bestaan.

Van Iersel Luchtman Advocaten heeft Wilbert van Eijk per 1 januari 2015 tot partner benoemd. Wilbert is advocaat sinds 2006 en vanaf 2013 verbonden aan Van Iersel Luchtman Advocaten.

Daarvoor was hij werkzaam bij Advocatenkantoor Van Mierlo, het kantoor dat zich begin 2013 bij Van Iersel Luchtman Advocaten aansloot. Wilbert van Eijk is specialist Vastgoed & Omgeving en maakt daarnaast deel uit van de sectie Ondernemingsstrafrecht & Bestuurlijke handhaving.

Thomas Segers

Accountmanagement: Tom van Fulpen

Bedrijvig Brabant wordt gratis verspreid onder directie en management van ondernemingen met tien of meer

Minkels, een wereldwijde leverancier van datacenter oplossingen met het hoofdkantoor en fabricage in Veghel, heeft Christiaan van Terheijden aangesteld als nieuwe CEO. Hij krijgt als voornaamste taak de wereldwijde positionering van het merk Minkels te versterken door het uitrol-

werknemers in de provincie Noord-Brabant. Een extra postabonnement voor deze bedrijven kost 49 euro per jaar. Heeft uw bedrijf minder dan tien werknemers, kunt u een abonnement tegen hetzelfde tarief nemen.

Een uitgave van:

BEDRIJVIG BRABANT

Christiaan van Terheijden len van de business in nieuwe exportlanden. Ook moet Van Terheijden de bestaande business weten te consolideren

en verdere synergie creëren tussen Minkels en moederbedrijf Legrand. Van Terheijden bekleedde hiervoor verschillende internationale functies bij Legrand.

DLL, wereldwijd aanbieder van asset gerelateerde financiële oplossingen, heeft de Raad van Bestuur geformaliseerd als onderdeel van het voortdurende streven naar een betere effectiviteit van de organisatie. Na de benoeming van Bill Stephenson als Chief Executive Officer in juni 2014 is Rob van Zadelhoff aangesteld als Chief Commercial Officer, terwijl Carlo van Kemenade de rol van Chief Operational Officer op zich zal nemen.

Met ingang van 1 januari 2015 heeft Dirk Tausch zijn aandelenpakket in Tausch brand sensations verkocht aan zijn collega-ondernemer Maarten van der Vaart. Hij kiest voor de start van een nieuwe levensfase. Dirk is de zoon van de oprichter Harrie Tausch, die 46 jaar geleden het bedrijf Tausch heeft opgericht. In 2010 is Van der Vaart aan boord gekomen. Hij gaat samen met het managementteam de bedrijfsvoering ter hand nemen.

De allerlaatste Jeugdzorgduim

Marianne Gordijn van de provincie NoordBrabant is uitgereikt aan kinderpsychiater Marianne Gordijn van het ElisabethTweeStedenziekenhuis in Tilburg. Zij kreeg de oorkonde en het bijbehorende beeldje van gedeputeerde Brigite van Haaften-Harkema.

Marianne Gordijn kreeg de Jeugdzorgduim vanwege haar tomeloze inzet voor jongeren in de psychiatrie.

Met ingang van 1 januari 2015 is drs. Ruud van Leeuwen benoemd tot lid van de Algemene Directie van Van Spaendonck Groep BV. De algemene directie wordt verder gevormd door Jan Gevers (voorzitter) en Carmen de Jonge (divisie Collectiviteiten).

Met de benoeming van Ruud van Leeuwen is de algemene directie weer voltallig. Van Leeuwen is sinds 1995 werkzaam voor Van Spaendonck.

Sinds 2012 vormt hij samen met Erik Snels de directie van Van

Spaendonck Services BV waaronder de labels loket.nl, Van Spaendonck Online en VSP Risk vallen. Van Spaendonck is een prominente speler op het vlak van het ondersteunen van ondernemers bij succesvol ondernemen. Zij richt zich met een omzet van ca 18 miljoen euro op samenwerkingsverbanden van ondernemers en op dienstverleners die ondernemers ondersteunen zoals branches en accountantskantoren.

In januari zijn twee nieuwe senior communicatieadviseurs gestart bij Beck Communicatie.

Stijgende energiekosten, vervuiling van ons leefmilieu en Europese verplichtingen vragen ons anders met energie om te gaan. Brabant zet met innovatieve oplossingen en eigenwijze producten het maatschappelijke vraagstuk van energie om in economische kansen. Door heel de regio vind je duurzame bedrijvigheid van enthousiaste ondernemers en kennisinstellingen. In samenwerking met de provincie Noord-Brabant heeft Bedrijvig Brabant een special gewijd aan het urgente thema energie. Deze wordt u aangeboden naast uw reguliere krant.

In de special komen een aantal ondernemers, bestuurders en kennisinstellingen aan het woord over hun succes op het gebied van mobiliteit en energie. Zij zullen in de toekomst steeds meer gaan samenwerken. Auke Hoekstra, Senior Advisor Smart Mobility Technische Universiteit Eindhoven, voorspelt dat studenten daarin een leidende rol krijgen. Een recente successtory is de Stella, een eensgezinsauto op zonne-energie die meer energie produceert dan hij kost. De auto won eerst de prestigieuze World Solar Challenge in Australië en kort daarna de Crunchie, de Oscar voor de Technologie.

Daarnaast is er aandacht voor baanbrekende bedrijven die de kans kregen hun ´ontdekking´ om te zetten in een tastbaar product. Zo kwam werktuigbouwkundige Roy Bijl op het idee om een zonnepaneel te ontwikkelen waarin het zonlicht geconcentreerd opgevangen wordt. Die techniek zou ongeveer twee keer zoveel energie moeten genereren dan een siliciumzonnepaneel. Acht jaar later zijn de eerste tien Hybrid CPV-zonnepanelen geproduceerd.

Renske Altink Renske Altink heeft ruim vijftien jaar ervaring in het communicatievak. De laatste vier jaar werkte ze als Manager Communications bij Fujifilm Manufacturing B.V. Daarvoor werkte ze vooral voor overheidsorganisaties, zoals de Provincie Noord-Brabant, gemeente Tilburg en ProRail.

Hier vervulde ze functies als senior communicatieadviseur en perswoordvoerder. Hanneke van Dreumel werkte eerder onder meer als Teammanager Communicatie Services bij Univé-VGZ-IZATrias; ook vervulde ze diverse communicatiefuncties op interim basis bij o.a. de gemeenten Tilburg, Boekel en Heusden.

Toch is het niet altijd eenvoudig om bedrijven aan elkaar te koppelen, aldus is de ervaring van Emile Peters, die Energy Service Companies (ESCO’s) ontwikkelt bij Triple Bridge.

Triple Bridge is een kennis- en netwerkorganisatie die gericht is op complexe vraagstukken op het vlak van infrastructuur, duurzame energie en water en ondergrond. Het duurt soms jaren voordat een investering is terugverdiend. En vaak dienen zich tijdens het proces nieuwe uitdagingen aan.

Voor het opwekken en verbruiken van duurzame energie zijn allerlei (technologische) innovaties nodig. Zoals gezegd nemen in Brabant bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid daarin gezamenlijk een voortrekkersrol. Deze voortrekkersrol creëert grote kansen voor de Brabantse economie en de werkgelegenheid. De technologische ontwikkelingen komen als geroepen. Ook de consument is klaar voor duurzame energie.

Naast de special staat de reguliere krant weer vol met het laatste nieuws van de afgelopen maand. Veel leesplezier.

Redactie Bedrijvig Brabant

In het eerste kwartaal van 2015 heeft een aantal personele wijzigingen plaatsgevon- vinciale schaal vanuit het lobden binnen het secretariaat bybureau van de BZW. Maurice van de Brabants-Zeeuwse Manders neemt de taken van Werkgeversvereniging BZW. Princée over in de kring BZW Het gaat om wijzigingen 's-Hertogenbosch. Manders is binnen de kring Eindhoven afkomstig van MKB Brabant en in de regio Noordoost- dat sinds kort geïntegreerd Brabant. Ronald Slaats is de is met de BZW. In de kring nieuwe voorzitter van BZW BZW Oost gaat vanaf 16 maart Eindhoven. Slaats was tot een nieuwe regiomanager van voor kort de CEO van De start: Gerbert Wubs. Wubs is Lage Landen (DLL) en is nu momenteel manager Leden & als directielid verbonden aan Beleid bij BOVAG Autodealers.

De Meeuw in Oirschot. De Daarvoor heeft hij 8 jaar als functie van voorzitter BZW regiomanager gefunctioneerd Eindhoven werd hiervoor bij VNO-NCW Midden. vervuld door Alexander van Groenendael. Eugène Princée, Het managementteam van tot voor kort regiomanager in GBO is vanaf 5 januari verNoordoost-Brabant bij de BZW, sterkt door Bas Berkhout in volgt Jan van Mourik per 1 de functie van new business maart op als regiomanager director. De afgelopen jaren BZW Eindhoven.

Jan van Mourik gaat zich fulltime bezighouden met www.ambagsadvocaten.nl de belangenbeemmasingel 13 eindhoven, tel. 040 - 217 11 11 hartiging op pro-

werkte Berkhout als teamleider en new business director bij ontwerpbureau Van Berlo uit Eindhoven. Hij zal zich voornamelijk gaan richten op het creëren van new business voor GBO PROJECTS vanuit de vestigingen in Helmond en Hong Kong.

Bas Berkhout

kraakhelder in huurrecht, arbeids- en ondernemingsrecht de poort 9c deurne, tel. 0493 - 352545

BEDRIJVIG BRABANT

3

februari 2015

Smart Industry biedt nieuwe businesskansen voor Zuid-Nederland >> Vervolg van pagina 1 Smart Industry is een nieuwe productiewijze om de leidende positie van de Nederlandse industrie in de wereld vast te houden. Door intensief gebruik te maken van internet en ICT in combinatie met draadloze verbindingen, robots, sensortechnologie, big data en dergelijke ontstaan nieuwe businesskan-

sen. Ook voor Zuid-Nederland liggen er grote mogelijkheden op het raakvlak tussen industrie en ‘intelligence’. De Brabantse hightechindustrie is van wereldklasse en van groot belang voor de economie en werkgelegenheid van de regio. Tijdens de bijeenkomst in Eindhoven is gekeken naar vervolgacties die bedrijven

kunnen oppakken en is dieper ingegaan op de zogenoemde fieldlabs die in Brabant worden opgezet. Dit zijn praktijkomgevingen waarin Smart Industryconcepten worden ontwikkeld, getest en toegepast. Innovatieve bedrijven en instellingen uit Zuid-Nederland nemen deel in vijf van de tien fieldlabs die momenteel in Nederland

worden opgestart. Deze vijf kunnen een sneeuwbal zijn voor de economische ontwikkeling en de internationale aantrekkingskracht vergroten.

De bijeenkomst op de High Tech Campus is opgezet door de Provincie Noord Brabant, BOM, Brainport Development, Brainport Industries, TNO en Kamer van Koophandel.

Finalisten Design Challenge tonen industriële potentie van 3D-printen Additive Industries heeft de finalisten bekendgemaakt van de Additive World Design for Additive Manufacturing Challenge 2015.

Uit 34 deelnemers in twee groepen, professionals en studenten, zijn uiteindelijk drie finalisten voor iedere categorie geselecteerd.

‘De inzendingen die afkomstig zijn uit de hele wereld laten uitstekend zien hoe producten kunnen worden verbeterd wanneer de vrijheden van 3D-printen in het ontwerp worden meegenomen’, aldus Daan Kersten, medeoprichter en CEO van Additive Industries uit Eindhoven. De grote variatie aan toepassingen bevestigt bovendien de groeiende aandacht vanuit verschillende industrieën voor additive manufacturing.

Vlnr, van boven naar beneden: Ali Aldubaisi (USA), Hip implant (student), Settels Savenije Van Amelsvoort (NL), Self sealing vacuum seal (professional), Team E-Move (NL), Swing arm for electric motorcycle (professional), Christoph Le Blanc (D), Small turbine frame (student), Team Cooling with Heat (D), Computer cooling unit (student), Team Spartacus3D (F), Pepper mill (professional).

Additive Industries heeft de ambitie om industriële additive manufacturing/3D-printing voor hoogwaardige hightech markten van ‘lab’ naar ‘fab’ te brengen. Zij gelooft dat directe fabricage van functionele delen in metaal op basis van digitale 3D-informatie de industriële toeleverketen duurzaam zal veranderen.

In een vruchtbare omgeving gebaseerd op open innovatie, brengt Additive Industries machinebouwers, materiaalleveranciers, designers, engineers, kennisinstellingen, industriële toeleveranciers en eindgebruikers bij elkaar om samen te ontwerpen, te experimenteren en producten te maken en de basis te leggen voor een volgende generatie additive manufacturing systemen en oplossingen.

Om de groei van het aantal voorbeelden van deze innovatieve 3D-printtoepassingen te stimuleren en andere industrieën te inspireren, lanceerde Additive Industries de eerste ‘Additive World Design

for Additive Manufacturing Challenge’ tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven in oktober 2014. Professionals en studenten gingen de strijd aan in twee categorieën. Zij werden uitgedaagd om een technisch en/of industrieel product uit hun dagelijkse omgeving te herontwerpen voor 3D-printen. De twee winnaars worden bekendgemaakt tijdens de Additive World Conference op 4 maart tijdens het Additive World Awards Dinner op de High Tech Campus in Eindhoven.

Palet aan mogelijkheden De producten van de finalisten die voor additive manufacturing zijn herontworpen, tonen een rijkgeschakeerd palet aan mogelijkheden. De geselecteerde designs komen uit de medische hoek (heupimplantaat), automotive industrie (ophanging voor elektrische motorfiets), consumentenmarkt (pepermolen), hightechindustrie (vacuum afsluitring), aerospace

(turbinesteun) en elektronica (computerkoeling). De producten illustreren de vrijheid van de ontwerper, de mogelijkheid om het aantal onderdelen te reduceren of juist te integreren, de potentie van gewichtsreductie en variatie van materiaaleigenschappen binnen een onderdeel.

Het professionele team van Spartacus3D uit Frankrijk laat zien hoe een pepermolen met bewegende delen in een keer compleet kan worden geprint zodat geen assemblage meer nodig is. Het Nederlandse E-Move integreerde de remleiding van een nieuw type elektrische motorfiets, deels in een voor gewicht geoptimaliseerde wielophanging waardoor gewichtsreductie hand in hand gaat met een grotere slijtvastheid en minder productiestappen. De derde finalist uit de ‘professionals’ categorie is het Eindhovense ingenieursbureau Settels Savenije Van Amelsvoort dat een zichzelfafsluitende vacuümring ontwierp waar dunwandige inter-

ne kanalen in combinatie met vacuüm de precieze montage van de ring met een groot aantal boutjes overbodig maakt.

Ook de studenten lieten zich niet onbetuigd. Het Duitse team ‘Cooling with Heat’ gebruikt de grote ontwerpvrijheid van 3D-printen om een complexe en op de natuur geïnspireerde warmtewisselaar te maken die de warmte van een computer omzet in energie om de koelventilator te laten draaien. De Amerikaanse student Ali Aldubaisi laat in zijn ontwerp zien dat je met additive manufacturing de materiaalstructuur kan varieren. Hierdoor lijkt het door hem herontworpen heupimplantaat meer op het originele bot en worden tegelijkertijd de sterkte en de levensduur verhoogd. Christophe Le Blanc uit Duitsland heeft de steun voor een turbine aangepast met behulp van zogenaamde topologie-optimalisatie software. Deze software helpt de ontwerper bij het bepalen waar materiaal moet zitten.

BRABANT KORT EIN DHOV ENDe Braba nts Zeeuwse Werkgeversvereniging (BZW ) heeft een enquête onder haar leden gehouden over hun huidige en toekomstige vlieggedrag. Hiermee wil ze inzicht krijgen in de wensen van de zakelijke reiziger. Uit het onderzoek blijkt dat 68 procent van de respondenten gebruikmaakt van Eindhoven Airport dat daarmee alleen Schiphol in populariteit voor zich moet laten. Eindhoven Airport vervult een belangrijke faciliterende rol voor de regio.

ROOSENDAAL – De gemeente Roosendaal heeft een aanvraag voor een omgevingsvergunning ontvangen voor de vestiging van een distributiecentrum van een groot kledingbedrijf vanwege de gunstige ligging van Borchwerf II. Dit bedrijventerrein ligt aan een belangrijke transportader naar het zuiden van Europa, precies tussen Rotterdam en Antwerpen. Het distributiecentrum zou in 2016 in gebruik kunnen worden genomen. Verwacht wordt dat op termijn het nieuwe distributiecentrum ongeveer 400 arbeidsplaatsen in de logistiek oplevert.

ROSMALEN – De Best Presterende Bouwer op Bouwprestaties.nl uit de provincie Noord-Brabant is Hoedemakers bouw uit Rosmalen. Voor de tweede keer reikt Stichting Klantgericht Bouwen deze titel uit aan de bouwonderneming met de hoogste Totale Score zoals vermeld op Bouwprestaties.nl. Op plek twee en drie staan respectievelijk Nederlandse Bouw Unie uit Etten-Leur en Hendriks

Projectontwikkeling uit Oss. De cijfers op Bouwprestaties.nl geven prestaties van bouwondernemingen weer. Stichting Klantgericht Bouwen (SKB) meet al ruim tien jaar de prestaties van bouwondernemingen en sinds 2,5 jaar staan de cijfers online. Door het transparant maken van deze prestaties wil SKB de kwaliteit van dienstverlening richting kopers verbeteren.

BRABANT - Bedrijven, gemeenten en burgerinitiatieven gaven eind januari het startschot voor het project ‘Brabant Woont Slim‘. Het project heeft als doel om in de komende twee jaar energiebesparende maatregelen te treffen in circa 15.000 koopwoningen (10%) in 18 gemeenten in Brabant Noord.

De gemeenten stellen geld beschikbaar voor verduurzaming van bestaande woningen en een energieloket. Het project komt rechtstreeks voort uit het Energieakkoord, een afspraak tussen ruim 40 organisaties om de overgang naar duurzame energie in Nederland te versnellen.

Nieuwe woningen worden vanaf 2020 al vrijwel energieneutraal gebouwd, maar in oudere bestaande woningen moet nog een flinke inhaalslag worden gemaakt.

EINDHOVEN - Vorig jaar ontwikkelde Yksi Ontwerp uit Eindhoven een nieuwe visie en een nieuw concept voor Manfield schoenen waarbij innovatie, ambachtelijkheid, service en beleving hoog in het vaandel staan. Na het succes van twee pilotwinkels in Amsterdam en Rotterdam vernieuwt Manfield nu tien vestigingen, waaronder die in Eindhoven.

Baanverlenging Skidôme Rucphen

RUCPHEN - Skidôme Rucphen zet een belangrijke stap in de uitbreiding. Directeur Nicky Broos heeft tekeningen ontvangen van de baanverlenging. De beelden laten zien hoe de uitbreiding van de ski- en snowboardpiste vormkrijgt. Deze schetsen brengen de indoor skihal een stapje verder naar een potentiële baanverlenging, welke volgens planning in 2016 zal plaatsvinden. De uitbreiding van de piste is voor Skidôme een belangrijk onderdeel van de groeistrategie. Sinds dit seizoen ligt de focus meer en meer op het vergroten van het wintersportplezier door het aanbieden van kwalitatief goede ski- en snowboardlessen, voor zowel beginnende als gevorderde wintersporters. Dit werd eerder al vertaald naar een vernieuwd lesaanbod.

4

Ons Brabant Kort nieuws

Steun bij succesvol ondernemen De Brabantse economie drijft op innovatieve, ambitieuze ondernemers. Het goede nieuws is dat steeds meer mensen de stap naar het ondernemerschap zetten. Helaas haakt bijna de helft van de Brabantse starters binnen vijf jaar af.

Brabant Start, een samenwerkingsverband tussen verschillende organisaties die startersondersteuning bieden, wil de ‘overlevingskansen’ van startende ondernemers vergroten.

Binnen het netwerk worden kennis en ervaring gedeeld en wordt samenwerking gestimuleerd. Startende ondernemers met een ondersteuningsvraag kunnen dankzij Brabant Start hun weg in het aanbod sneller vinden.

Impuls voor Brabantse insectensector Insectenproducent Protix Biosystems BV krijgt financiële steun vanuit het Biobased Brabant Fonds. De provincie Noord-Brabant heeft dit fonds opgericht ter stimulering van biobased innovaties. Protix kan met de financiering de door haar ontwikkelde technologie voor industriële, veilige productie van insecteneiwitten en - vetten grootschalig inzetten. In de nieuwe fabriek in Dongen, waar het complete productieproces onder één dak wordt ondergebracht, schaalt Protix op naar 1.000 ton vliegenlarven per jaar. Daaruit wordt hoogwaardig eiwit voor petfood en vet voor mengvoeders gewonnen. Protix laat

zien dat het mogelijk is grote hoeveelheden eiwit kostenefficiënt en volledig duurzaam te produceren, waarbij de voedselveiligheid is gegarandeerd.

SME Instrument: voor innovaties met marktpotentieel Het SME Instrument biedt subsidie voor hightech ondernemers die werken aan de ontwikkeling van zeer innovatieve producten, processen of diensten met een groot Europees marktpotentieel.

Ondernemers kunnen de subsidie aanwenden voor technisch of commercieel haalbaarheidsonderzoek, uitontwikkeling of uitrol en doorgeleiding naar Europese financieringsfondsen. Ook individuele organisaties kunnen een aanvraag indienen. De deadlines voor indiening voor dit jaar zijn 18 maart, 17 juni, 17 september en 16 december. Meer informatie is te vinden op de site van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: www.rvo.nl.

Innovatiefonds Brabant investeert in mobiliteit De Brabantse Ontwikkelings Maatschappij stelt vanuit het Innovatiefonds Brabant financiering beschikbaar voor hightech start-up ULU BV. ULU ontwikkelt bijzondere autotelematica, die bestuurders stimuleert slim, veilig en duurzaam te rijden. Dat gebeurt via een speciale app. De data van ULU zijn handig voor consumenten, maar ook voor marktpartijen als autobedrijven, verzekeraars

en leasemaatschappijen.

Logistiek Park Moerdijk stap dichterbij Een grootschalig logistiek bedrijventerrein in Moerdijk betekent een belangrijke impuls voor de economische structuur van West-Brabant.

Het Logistiek Park Moerdijk (LMP) zou zelfs kunnen uitgroeien tot een van de grootste logistieke bedrijfsparken van Nederland. Provinciale Staten hebben onlangs het provinciaal inpassingsplan en het exploitatieplan LMP vastgesteld. De ontwikkeling van 142 hectare bedrijventerrein pakt de provincie op samen met de gemeente Moerdijk en het Havenschap Moerdijk.

Food for Health Gezond en verantwoord eten is ‘hot’. Er liggen dan ook allerlei kansen voor Brabantse agrofoodondernemers die durven innoveren in eigenwijze producten en processen. Een groot aantal van hen kwam op 5 februari jl. samen tijdens de bijeenkomst Food for Health.

Met vitaminen verrijkte maaltijden, cholesterolverlagende kaas: het zijn enkele voorbeelden van producten waar de maatschappij op zit te wachten.

In de huidige agrofoodsector is weer ruimte voor kruidenvrouwtjes, stelde trendwatcher Adjiedj Bakas tijdens de bijeenkomst.

Wilt u ook samenwerken aan innovaties of zoekt u ondersteuning?

Kijk op w w w.braba ntse-ag rofood 2020.nl/innoveren

Een gezonde en concurrerende economie in de Deltaregio: een Smart Industry. Dat is het doel dat de initiatiefnemers van het Actieplan Economische Structuurversterking (ESV) hopen te bereiken. Provincie, gemeenten, belangenorganisaties en regionaal bedrijfsleven formuleren in het actieplan concrete acties en kansrijke projecten die bijdragen aan een toekomstgerichte en concurrerende industriële economie in de Deltaregio. Minister Kamp van Economische Zaken nam het actieplan op 3 februari jl. in ontvangst van burgemeester Frank Petter en gedeputeerde Bert Pauli van de provincie. ‘Een solide en goed doordacht plan’, oordeelde de minister.

www.brabant.nl Want we doen het natuurlijk voor Ons Brabant Provincie Noord-Brabant

De wereld als podium Hij werd geboren in Brabant. En nu, 125 jaar na zijn dood, is Vincent van Gogh er terug. In het kader van het wereldwijde Van Goghjaar worden bezoekers van Brabant getrakteerd op een scala aan activiteiten en producten. Brabantse ondernemers spelen op allerlei manieren in op de komst van duizenden Van Gogh-liefhebbers naar de regio.

Zundert. Tilburg. Etten-Leur en Nuenen. Het zijn de plekken waar de jonge Van Gogh woonde en werkte. “Van Gogh is Brabant en Brabant is Van Gogh”, stelt Frank van den Eijnden, directeur van Stichting Van Gogh Brabant, samenwerkingsverband van de erfgoedlocaties en het Noordbrabants Museum. “Het Van Goghjaar biedt ons een podium om die boodschap breed uit te dragen. Naar verwachting 180.000 extra buitenlandse bezoekers zullen dit jaar naar Nederland komen. Zij komen voor het Van Gogh Museum en Kröller-Müller, maar zijn ook geïnteresseerd in het gebied waar de schilder opgroeide. Stel dat je als Van Gogh-liefhebber een fietstocht door het land van Vincent kunt maken. Of een schilderworkshop kunt volgen in zijn geboorteplaats.

Dan is de kans groot dat je ook Brabant bezoekt!”

Oog voor design Om de product- en arrangementontwikkeling rondom het Van Gogh-themajaar een boost te geven, zijn marketingorganisatie VisitBrabant, Van Gogh Brabant en TOP Brabant al in een vroeg stadium een programma gestart: Meer rendement met Van Gogh. Hierbij is inmiddels een groot aantal organisaties aangehaakt, zowel culturele instellingen

als ondernemers. Zij zijn, ook met elkaar, aan de slag gegaan met de ontwikkeling van allerlei activiteiten, arrangementen en producten. Daarbij staan kwaliteit en duurzaamheid voorop, vertelt Van den Eijnden: “De kracht van Brabant ligt in designproducten en bijzondere arrangementen. Van prullaria zoals je die ziet op het Museumplein, willen we zoveel mogelijk wegblijven.”

Veel belangstelling Het speciale Van Goghcappuccino-sjabloon van internationaal designbureau GBO Design uit Helmond vindt inmiddels gretig aftrek binnen en buiten Brabant.

Veel belangstelling is er ook voor de designlamp geïnspireerd op ‘De aardappeleters’ waar GBO momenteel aan werkt. Directeur Jeroen

op ten Berg: “De industriële producten die terug te zien zijn in de schilderijen – klokken, verlichting – zijn voor ons een bron van inspiratie. Leuk om te merken dat onze producten ook echt aanslaan.”

Outback Holland organiseert een driedaagse Van Gogh-ontdekkingstocht vanuit Breda naar de roots van Vincent van Gogh. Michiel Malewicz: “Dolend over de afgelegen zandweggetjes in zijn geboortestreek is het niet moeilijk voor te stellen hoe de schilder hier inspiratie opdeed. Bezoekers vinden het geweldig deze unieke plekjes zelf te ontdekken.”

Het complete aanbod aan activiteiten is te vinden op www.visitbrabant.nl

Brabant innovatieregio De provincie Brabant speelt een belangrijke rol als aanjager van de Brabantse economie. Daarbij zet zij in op zes thema’s: life sciences & health, food & nutrition, hightech systemen & materialen, logistiek, biobased economy en maintenance.

Binnen deze clusters en in combinaties van clusters zijn allerlei innovaties te realiseren. Goede voorbeelden genoeg!

Niet voor niets kreeg Brabant voor 2014 de European Entrepreneurial Award toegekend. De Financial Times heeft ‘ons’ bovendien verkozen tot de regio met de beste investeringsstrategie van West-Europa.

BEDRIJVIG BRABANT

5

februari 2015

NXP en GBO met nieuwe oplaadtechniek in Las Vegas

BRABANT KORT BRABANT - PLE1N, het sa menwerk i ngsverba nd tussen Sint-Michielsgestel, Haaren en Sint-Oedenrode, heeft de implementatie van een centrale ICT-omgeving afgerond. Door de krachten te bundelen kunnen de gemeenten meer kwaliteit leveren aan inwoners, bedrijfsleven en maatschappelijke partners, en gelijktijdig kosten besparen en kwetsbaarheid verminderen. De Ictivity Groep was vera nt woordel ijk voor de bouw van de ICTinfrastructuur.

BR A BA N TFont ys Hogesc holen la nceer t samen met een groot aantal partners uit de zorg, onderwijs en bedrijfsleven het Fontys Expertisecentrum G e z o nd heid sz org en Technologie. Ambitie is zorgtechnologie langs de weg van educatie, onderzoek en innovatie een forse impuls te bezorgen, om zo de kwaliteit van leven en zorg te verbeteren. Niet eerder gingen in ons land op deze schaal hoger onderwijs, zorg en bedrijfsleven een dergelijke programmatische regionale samenwerking aan. EGT combineert de Fontys-expertise van 12 lectoraten en acht hogescholen.

BRABANT - De BrabantsZeeuwse Werkgeversvereniging (BZW) wil dat de provinciale vergunningverlening voor industriele bedrijven rondom de Nat uu r b e s c h e r m i n g s we t uit het slop wordt getrokken. Veel van die ondernemingen zitten immers vast

in hun ontwikkeling als gevolg van het niet of vertraagd verlenen van deze vergunningen. De BZW onderschrijft het belang van een goede balans tussen natuur en economie.

Om de grote ambities van de provincie Noord-Brabant waar te maken, is een sterk bedrijfsleven echter onontbeerlijk.

HALSTEREN - De middelbare school De Steenspil in het West-Brabantse Halsteren heeft een nieuw grondstoffenapparaat van af vali n zamelaar Saver in gebruik genomen. Het grondstoffenapparaat, dat vervaardigd is door fabrikant TOMRA, zorgt ervoor dat van het afval van de leerlingen weer grondstoffen voor nieuwe producten gemaakt kunnen worden. In ruil voor het inleveren van het afval, ontvangen leerlingen waardebonnen, waarmee ze kunnen sparen voor leuke, duurzame spullen of belevingen. Deze producten worden ter beschikking gesteld door bedrijven in de buurt van de school, die hiermee een grote betrokkenheid bij het project, de school en een duurzame samenleving laten zien.

BEST - De bouw van Hornbach Best, de derde Brabantse vestiging van de bekende bouwmarkt- en tuincentrumcombinatie, is in volle gang. Deze nieuwe vestiging verrijst op een terrein van 38.000 m2 langs de Eindhovenseweg Zuid in Best, direct aan afrit 28 van de A2. Onderscheidend is de drive-in, waar klan-

ten hun zware bouwmaterialen meteen kunnen inladen. Hornbach Best is de elfde vestiging van de projectbouwmarktketen in Nederland en de tweede (na de opening in Geleen) die dit najaar zijn deuren opent.

Het aantal vestigingen in Europa nadert daarmee de 160. Deze nieuwe Brabantse Hornbach biedt werkgelegenheid aan ongeveer 300 werknemers.

Hornbach won in 2014 voor de negende keer de Retail Jaarprijs in de categorie ‘Beste Bouwmarkt van Nederland’. Tevens is Hornbach bij onafhankelijk onderzoek al vier keer op rij uit de bus gekomen als best gewaardeerde bouwmarkt. ´S-HERTOGENBOSCH Ricoh heeft de ‘Prime’ status voor duurzaamheid ontvangen van het Duitse Oekom Research AG. Ook werd Ricoh opgenomen in de Silver Class van het RobecoSAM Sustainability Yearbook 2015. Recent werd al bekend dat Ricoh voor de elfde achtereenvolgende keer in de FTSE4Good Index Series is opgenomen, de index van de FTSE Group voor maatschappelijk verantwoord investeren.

Oekom Research is een van 's werelds toonaangevende ratingbureaus op het gebied van duurzaam beleggen en waardeert Ricoh met name om haar uitgebreide richtlijnen voor hergebruik van producten en recycling, de ontwikkeling en introductie van energiezuinige producten en verbeterde prestaties op het vlak van productherstel, hergebruik en recycling.

E I N D O V E N / HELMOND - Tijdens de International Consumer Electronics Show (CES 2015) die in januari plaatsvond in Las Vegas presenteerde chipfabrikant NXP de wireless charging modules. De modules laten de laatste techniek zien op het gebied van draadloos opladen. De wireless

charging modules zijn door GBO Design uit Helmond verwerkt in een tafel. NXP is gespecialiseerd in een breed scala van halfgeleiders en staat wereldwijd bekend om de chips die zij ontwikkelen voor toepassing in consumenten-, computer-, automotive-, en induRick Dumont (NXP) en Dennis van den Beuken (GBO Design) striële producten.

Avans werkt mee aan verfverwijdertechniek

Logistiek Park Moerdijk stuk dichterbij realisatie

BRABANT - Avans Hogeschool werkt mee aan het ontwikkelen van een robot die met een laser met grote precisie coatings en verf van vliegtuigen kan verwijderen. Dit is van groot belang voor de luchtvaartindustrie. Het bedrijf LCR Systems gaat het project leiden. LCR ontvangt innovatiekrediet van het Ministerie van Economische Zaken om het project te realiseren. Het verwijderen van de coatings gebeurt nu nog vaak met behulp van chemische reinigingsmiddelen. LCR combineert een laser die verf kan ‘afbranden’ met een techniek die verfresten meteen wegzuigt en filtert met een ingebouwd controlesysteem.

MOERDIJK – Provinciale Staten hebben het provinciaal inpassingsplan en het exploitatieplan Logistiek Park Moerdijk (LPM) vastgesteld. Hiermee wordt de aanleg van een grootschalig logistiek bedrijventerrein in Moerdijk planologisch mogelijk. De ontwikkeling van LPM zal de economische structuur van (West-)Brabant versterken en een belangrijke rol spelen bij de groei in het afhandelen van containers van de havens van Rotterdam en Antwerpen.

In totaal gaat het om ongeveer 142 hectare. Het LPM moet uitgroeien tot een van de grootste logistieke bedrijvenparken in Nederland, gericht op grootschalige logistieke bedrijven die naast opslag en distributie extra waarde toevoegen.

Kaasboerderij ’t Bosch ontvangt Agrofoodpluim MADE - Kaasboerderij ’t Bosch heeft de Agrofoodpluim ontvangen uit handen van gedeputeerde Ruimtelijke ontwikkeling en Landbouw Yves de Boer. Met deze aanmoedigingsprijs spreekt de provincie Noord-Brabant haar waardering uit voor ondernemers die zich onderscheiden in innovatie en verduurzaming binnen de agrofoodsector. De eigenaren Erik en Lisette van Oosterhout startten als een van de eersten met het telen van soja, waardoor zij hun kaas zonder toevoegingen van genetisch gemodificeerde stoffen produceren en verkopen in hun boerderijwinkel.

‘Ondernemers zoals Erik en Lisette zijn van groot belang om Brabant tot een van de meest innovatieve agrofoodregio’s van Europa te maken’, aldus Yves de Boer.

Column

Vertrouwen krijgen en waarmaken ‘We gaan het doen.’ Dat zei ik vorig jaar tijdens de BZW LENTEPRIKKEL - hét ondernemerstreffen van Brabant en Zeeland elke derde dinsdag van maart. Als nieuwe voorzitter van de Brabants Zeeuwse Werkgeversvereniging kondigde ik daarmee de start van de BZW doe-tafels aan. De achterliggende gedachte is even eenvoudig als belangrijk. We leven in een tijd waarin de omstandigheden voor ondernemers doorlopend veranderen. Juist nu is het enorm belangrijk dat de stem van werkgevers doorklinkt bij de lokale, provinciale en landelijke overheden. De beste manier om dat als werkgeversvereniging te bereiken, is door actief input te leveren aan de politiek; door met concrete voorstellen voor actuele problemen te komen.

Die voorstellen genereert de BZW nu onder andere aan haar doe-tafels en daarbij maken we gebruik van de ervaring, kennis en het ondernemerschap van de leden.

Het afgelopen jaar zijn twee doe-tafels opgestart rondom twee belangrijke ondernemersthema’s: energie en arbeidsmarkt. Tijdens de BZW LENTEPRIKKEL van 17 maart presenteren we de resultaten van de doe-tafel Energie in de vorm van een voorstel dat een significante impuls kan geven aan de productie en consumptie van duurzame energie in Brabant en Zeeland. Niet lang daarna volgt de doe-tafel Arbeidsmarkt met zijn aanbevelingen aan de politiek. Ook op dit thema komen we met concrete en bewezen werkzame oplossingen. Tegelijkertijd wordt de lat hoog gelegd en zullen we ambitieus en innovatief insteken op de doelen die we willen bereiken.

Een terugkerend thema tijdens de discussies aan de doetafels was regelgeving. Allerhande regels staan vernieuwing in de weg, bijvoorbeeld op het gebied van decentrale energieopwekking en hervorming van de arbeidsmarkt, maar ook bij het in de markt zetten van vernieuwende diensten en producten. Wetgeving loopt per definitie een stap achter op innovatie, en dat zit de ontwikkeling van bedrijven en onze welvaart in de weg. Dit wordt inmiddels erkend in de hoogste regionen van het ministerie van Economische Zaken. Zo stelde secretaris-generaal Maarten Camps onlangs dat onder-

nemers tegen instituties aanlopen die op een achterhaalde manier economische belangen borgen. Om deze situatie te doorbreken, moet de overheid volgens Camps durf tonen door meer los te laten. Dat kan bijvoorbeeld door het opstellen van minder gedetailleerde wetgeving; door als overheid doelen te stellen, maar het vervolgens aan andere partijen overlaten om die te realiseren.

Vooruitlopend op de BZW LENTEPRIKKEL zie ik de woorden van Camps alvast als winst. Het is een bemoedigend signaal van een overheid, die zich steeds meer bewust wordt dat meer vertrouwen in ondernemers en minder regelzucht essentieel is voor een land dat zijn geld verdient met innovatie. Uiteraard brengt die constatering ook uitdagingen voor het bedrijfsleven met zich mee. Wie vertrouwen krijgt, moet dat waarmaken. En als je als een gelijkwaardige partner wordt behandeld, dan moet je je ook een goed partner tonen.

En meedenken over oplossingen, zoals wij dat doen aan de BZW doe-tafels, maakt daar een belangrijk onderdeel van uit.

Peter Struik Voorzitter Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging

6

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Start-ups en corporates: niet tegen elkaar, maar met elkaar

Het team van Startupbootcamp HighTechXL. Patrick Gabriëls zesde van links.

Veel grote bedrijven volgen de snelle opkomst van start-ups met argusogen.

Begrijpelijk, gezien het marktverstorende karakter van veel van die nieuwe bedrijven.

Wat als ‘de nieuwe Uber of AirBnB’ van jouw branche opstaat en je in één klap overbodig maakt? Patrick Gabriëls van EY heeft begrip voor die houding, maar vindt deze niet terecht.

‘We hebben elkaar juist nodig.’ Hij legt uit waarom.

Gabriëls is één van de oprichters van Startupbootcamp HighTechXL in Eindhoven. Op de High Tech Campus worden start-ups op het gebied van hightech in drie maanden tijd intensief geholpen bij het op de markt brengen van hun product. ‘Ik was meteen overtuigd dat EY dit moest steunen. Natuurlijk was niet iedereen in onze organisatie net zo snel overtuigd. Maar uiteindelijk hebben we nu – na twee jaar – een breed intern draagvlak voor onze steun aan dit initiatief. En dat is logisch. De bijdrage van EY aan Startupbootcamp HighTechXL is namelijk voelbaar in onze hele organisatie. Het is geen kwestie van het doneren van een som geld en een logo ergens op terugzien. Nee, over de hele linie participeren EY’ers actief aan het groot maken van deze start-ups. Onze advocaten en belastingspecialisten helpen ze bijvoorbeeld met hun deals met investeerders, het opzetten van een bedrijfsstructuur en het aannemen van personeel van binnen en buiten de EU. Die hulp is welkom, want start-ups (zeker die op het gebied van hightech) zien veel op zich afkomen qua internationale wet- en regelgeving. En ze hebben niet vanzelfsprekend toegang tot gespecialiseerde hulp daarbij.’

EY beperkt deze dienstverlening niet tot de deelnemers aan Startupbootcamp HighTechXL. Met het EYnovation-programma zijn deze services bereikbaar voor meer startende ondernemers en snelgroeiende bedrijven.

‘EY heeft een brede dienstverlening en daardoor ook veel verschillende klanten in allerlei sectoren, een groot en breed netwerk dus,’ vervolgt Gabriëls. ‘Wij kunnen die bedrijven als geen ander met elkaar verbinden en doen dat dan ook. Start-ups functioneren

in een heel ecosysteem van bedrijven: van leveranciers tot wederverkopers. De corporates zijn cruciaal voor zo’n ecosysteem. Kijk naar het hightech-ecosysteem van Eindhoven. Daar staan de start-ups op de schouders van reuzen als Philips, ASML en NXP.’ En daarmee wordt duidelijk hoe grote bedrijven kunnen profiteren van start-ups.

‘Ondernemerschap hebben we hoog in het vaandel.

Ik bewonder start-ups om hun lef en creativiteit.

Grote bedrijven zijn vaak minder wendbaar. We zien dat grote bedrijven wel steeds meer in staat zijn de goede elementen van het startup-wezen over te nemen. Bijvoorbeeld door een nieuwe uitvinding buiten de bestaande bedrijfsactiviteiten om door te ontwikkelen. Zo leidt deze niet af van de bestaande activiteiten en missen ze tegelijkertijd geen kans om een vernieuwende dienst of product naar de markt te brengen. Deze werkwijze kan uiteindelijk leiden tot een spin-out, waarin de nieuwe technologie in een nieuw bedrijf op eigen benen staat. Voor welk model een bedrijf ook kiest, door de werkwijze van een start-up te volgen of door het aankopen van door start-ups ontwikkelde technologie blijft het bedrijf relevant en dus bestaan.’

afstandsbediening worden. Het team gooide hoge ogen bij investeerders tijdens het afsluitende Demo Day. EY heeft als werkgever Stephan alle ruimte gegeven zijn tijd te steken in dit avontuur. Maar nu dat zo’n succes is, zal hij wel moeten kiezen. Dat betekent overigens niet dat we hem kwijt zijn. Doordat we hem de ruimte hebben gegeven, is hij juist meer betrokken bij EY. Ook als hij ervoor kiest zijn baan bij ons op te zeggen.’

Verder lezen over Startupbootcamp HighTechXL? http://www.startupbootcamp.org/accelerator/hightechxl-eindhoven.html.

EYnovation™ biedt startende ondernemers en snel groeiende bedrijven snelle en makkelijke toegang tot EY’s netwerk. EYnovation™ bestaat uit verschillende programmaonderdelen die startende en snel groeiende bedrijven ondersteunen in hun groei naar marktleiderschap.

Door middel van een abonnementsvorm biedt EY ondernemers zijn hoge servicekwaliteit, toegang tot zijn wereldwijde netwerk en deelt het relevante kennis. Via één vast contactpersoon wijst het op informatie die relevant is voor de ondernemer.

Meer weten over het EYnovation-programma?

Neem contact op met Patrick Gabriëls via patrick.gabriels@nl.ey.com of 088-4074800. www.ey.nl/eynovation

Hoe serieus de betrokkenheid van EY is bij Startupbootcamp HighTechXL blijkt misschien wel uit het laatste voorbeeld dat Gabriëls geeft. ‘De afgelopen editie van Startupbootcamp HighTechXL was één EY-medewerker wel op een heel bijzondere manier betrokken: als deelnemer. Stephan van den Brink is consultant tax bij EY in Eindhoven en ook CEO en CFO van Manus Machina, het team dat robothandschoenen heeft ontwikkeld waarmee je handen een

EY - Prof.Dr. Dorgelolaan 12 - 5613 AM - Eindhoven - (T). 088-4071000 (F). 088-4074800 - (I). www.ey.com

BEDRIJVIG BRABANT

7

februari 2015

Kennis delen en van elkaar leren binnen Noord-Brabant Culinair

Culinair Brabant op de kaart Brabant blinkt uit in gastvrijheid. Daar staat onze Bourgondische provincie, ook buiten de grenzen, om bekend. Ook culinair staan we ons mannetje. Dat er nog meer kan worden bereikt door kennis te delen en samen te werken, zat tot voor kort zeker niet in de genen van de toprestaurateurs. Daar komt verandering in. In het Provinciehuis zag in januari, onder het toeziend oog van commissaris van de koning Wim van de Donk, Noord-Brabant Culinair (NBC) het levenslicht. De samenwerking van Brabantse toprestaurants moet de provincie steviger op de culinaire kaart zetten. 'Als je deelt, kun je verder vermenigvuldigen', stelt initiatiefnemer Bob Hutten.

Wethouder Jan Hoskam ontvangt de Switch Capital Award ’S-HERTOGENBOSCH - In een volle zaal van de Verkadefabriek in ’s-Hertogenbosch, kreeg wethouder economische zaken van ’s-Hertogenbosch, Jan Hoskam, uit handen van Willemijn Peeters van Switch, de Switch Capital Award.

De Switch Challenge is een activiteit van Switch om het mkb uit te dagen te switchen naar een duurzamere bedrijfsvoering.

Zo’n 500 ondernemers en werknemers uit het mkb vulden de online Switch Challenge in. Ruim 22 procent daarvan kwam uit Noord-Brabant, op de voet gevolgd door Zuid-Holland met 19 procent.

Brabanders fietsend naar Kaapstad BRABANT - Op dinsdag 24 februari zijn Jilt van Schayik (23) en Teun Meulepas (29) uit Langenboom op de fiets gestapt om zes maanden later aan te komen in Kaapstad. Onder de naam Building Bridges gaan zij een groot avontuur tegemoet met als doel een antwoord te vinden op één brandende vraag: hoe zien jongeren de wereld in 2030? Jilt en Teun zien een gat tussen beleidsmakers op internationaal niveau en jongeren op de grond. Met het oog op de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN waar op dit moment door wereldleiders over onderhandeld wordt, willen zij tijdens hun reis zoveel mogelijk jongeren spreken over hun visie op de wereld in 2030. In september komen alle wereldleiders samen tijdens een grote VN top waar Jilt en Teun hun bevindingen zullen presenteren.

Patiëntgegevens sneller in het ziekenhuis dan ambulance

Commissaris van de Koning Wim van de Donk bindt een Brabantse das om de hals van Jan van Hout van restaurant Ons Jongens. Broer Dennis (rechts) kijkt lachend toe. Inzet: voor alle deelnemers was er ook het ingelijste gedicht Brabants Beste van de hand van Cor Swanenberg.

'We hebben elkaar veel te geven en te leren', is de overtuiging van culinair dienstverlener Hutten. 'Samen kunnen we meer.

Het is altijd mijn frustratie geweest dat er in onze provincie zo weinig werd samengewerkt.' Hij snapt dat eigenlijk ook weer wel. 'Brabanders blijven nu eenmaal makers. Een provincie vol met kunstenaars, theatermakers, cabaretiers en culinaire kunstenaars, die vooral hard kunnen werken. Ze zijn vooral bezig met het eigen product. Terwijl je, door samen arrangementen te ontwikkelen, veel meer mensen naar Brabant kunt halen.

Foodpairing en kennisdeling leidt tot meer omzet en een grotere aantrekkingskracht.' NBC moet daar een belangrijke rol in gaan spelen en innovatie in de, voor onze provincie zo belangrijke, agrifoodsector stimuleren.

'Het is nog altijd zo dat aan tafel vaak de belangrijkste beslissingen worden genomen. Dat verbindt jullie alleen al', memoreerde commissaris van de koning Wim van de Donk, ten overstaan van de zaal met toprestaurateurs. 'Aan tafel vindt een goed gesprek plaats om vertrouwen te krijgen. De culinaire infrastructuur is daarbij van belang. Je moet het durven om kwaliteit te leveren, ambitie te tonen. U verstaat het ambacht van de gastronomie.

Daarbij moet je innovatief en gastvrij zijn. Verbeeldingskracht hebben', zo stelde Van de Donk, die de lat graag meteen hoog legt.

'Brabant wil in Europa als een aantrekkelijke regio bekendstaan.

Daar heeft u een grote rol in.'

Hoger niveau De leden van NBC hebben veel vertrouwen in de nieuwe alliantie. 'Ik zie er absoluut de meerwaarde van in', onderstreept Joost Verhoeven, chefkok van La Cordial uit Oss. 'Hiermee kunnen we Brabant culinair uiteindelijk naar een hoger niveau tillen. Ik heb al leuke dingen gezien.' La Cordial-eigenaar Jelle van Gangelen ziet vooral veel heil in het verstevigen van de onderlinge contacten.

'Los van het feit dat je kennis deelt en elkaar inspireert, kunnen de contacten ook zo maar een besparing opleveren. Bijvoorbeeld door gezamenlijk een bezoek te brengen aan een leverancier van één van de NBC-deelnemers. Samen sta je sterker dan alleen.'

'We zijn nog jong en hopen dat we door NBC veel kunnen leren', vertellen de broers Dennis en Jan van Hout, respectievelijk 26 en 21 jaar oud, van restaurant Ons Jongens. 'Het is toch prachtig dat wij als broekies aan mogen sluiten bij deze toprestaurateurs', glundert Jan. Het gaat goed met hun restaurant in Someren-Eind.

'We krijgen veel complimenten en goede recensies.' Met hun deelname aan NBC hopen ze nog meer bekendheid in de provincie te krijgen. 'En misschien kunnen wij de andere topkoks ook nog wat leren', lacht Dennis. Fantasie en lef daar draait het om bij de twee broers. 'Het is leuk om trucjes uit te halen en zo verrassende

gerechten te presenteren.'

Ballotagecommissie Inmiddels zijn er 29 leden aangesloten bij NBC. Het is de bedoeling dat dit aantal op termijn wordt uitgebouwd naar 40 restaurants. Een ballotagecommissie buigt zich over de toelating. Hierbij wordt gekeken naar onder andere hoogwaardig culinair vakmanschap en gastheerschap. Voor de leden onderling is kennisdeling een belangrijke drijfveer om lid te worden. Maar bijvoorbeeld ook voor het meester-gezelprogramma waarbij jonge talentvolle restaurateurs begeleid worden door ervaren koks. Daarnaast verwachten de deelnemende ondernemers met het initiatief extra inkomsten te genereren door de samenwerking en gezamenlijke organisatie van evenementen. Het gaat daarbij volgens Hutten om de 'trekkracht'. 'Met grote iconen als culturele festivals, een topsportevenement of De Efteling trekken we bezoekers naar Brabant. Vervolgens zorgen we er met een hoogwaardig culinair aanbod voor dat het voor mensen aantrekkelijker wordt om langer te blijven.' Daarvoor wil NBC ook nadrukkelijk samenwerken met VisitBrabant en de Provincie. Hutten: 'Niet alleen je eigen product promoten dus. Als (top)restaurant alleen ben je niet aantrekkelijk genoeg om Brabant te bezoeken, maar gecombineerd met een mooie wandeling in de Maashorst of een bezoek aan Indoor Brabant kan dat wel het geval zijn. Zo ontstaat trekkracht.

Dan komen er meer toeristen naar Brabant met als gevolg nog meer en betere voorzieningen. Juist door samen op te trekken en arrangementen te ontwikkelen, creëren we energiehaarden.'

Meer informatie over Noord-Brabant Culinair is te vinden op: www.nbculinair.nl Philip van den Brand / p.vandenbrand@dewinter.nl

EINDHOVEN - Het Eindhovense Catharina Ziekenhuis kan digitaal gegevens inzien van patiënten die per ambulance naar het ziekenhuis komen. Terwijl de spoedpatiënt nog onderweg is, kunnen artsen op de computer lezen wat de gezondheidssituatie van de patiënt is en tegelijkertijd de medische voorgeschiedenis zien. Daardoor kunnen zij de ernst van de situatie beter inschatten en indien nodig voorzorgsmaatregelen treffen. Het Catharina Ziekenhuis vervult in Zuid-Nederland een bijzondere rol. Als grootste hartcentrum van Nederland worden patiënten met hartklachten uit de wijde omgeving vaak voor een (spoed)behandeling naar Eindhoven gebracht. Daarom moest het ziekenhuis niet alleen een digitale verbinding opzetten met de Regionale Ambulance Voorziening Brabant Zuid-Oost, maar ook met de ambulanceritten van AmbulanceZorg Limburg-Noord en Ambulance Voorziening Brabant Midden-West-Noord.

Busjehuren.nl groeit door toenemende vraag naar huurbusjes ’s-HERTOGENBOSCH – De vraag naat huurbusjes blijft stijgen. Dat merkt ook het online verhuurplatform Busjehuren. nl. Het Bossche bedrijf is onlangs een samenwerking aangegaan met Kuperus Autoverhuur, gevestigd in Hilversum.

Busjehuren.nl groeit daarmee naar een verzorgingsgebied van 50 verhuurlocaties. De ambitie van het Bossche bedrijf is nog dit jaar te groeien tot een netwerk van honderd verhuurlocaties. Busjehuren.nl is een online verhuurplatform, wat vraag en aanbod van de verhuur van busjes samenbrengt.

Mede door het online marketingsucces van Busjehuren.nl blijft de vraag groeien en zijn nieuwe partners essentieel.

Kuperus Autoverhuur is gesitueerd in Hilversum. Daardoor kan Busjehuren.nl met Kuperus Autoverhuur het Gooi, maar ook de regio’s Utrecht, Amsterdam en Almere bedienen. De vraag naar huurbusjes voor wintersport, zomervakantie en korte uitstapjes blijft stijgen. Op dit moment is Busjehuren. nl met meerdere autoverhuurbedrijven in gesprek.

Holland Heating viert 60-jarig jubileum WAALWIJK - Holland Heating, fabrikant en leverancier van luchtbehandelingsunits, viert dit jaar zijn 60-jarig bestaan. Het bedrijf produceerde aanvankelijk alleen ventilatoren, maar maakte al snel de stap naar de productie van complete luchtbehandelingsunits voor toepassing in met name kantoorgebouwen en ziekenhuizen. In de decennia daarna is Holland Heating uitgegroeid tot een toonaangevende onderneming in het vakgebied van luchtbehandeling, zowel in Nederland als ook in de rest van de wereld.

Zo vinden de kwalitatief hoogwaardige producten van Holland Heating onder meer hun weg naar afnemers in Frankrijk, Groot-Brittanië, Rusland, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Naast de productie van units voor de utiliteitsbouw is Holland Heating ook gespecialiseerd in de fabricage van apparaten die worden ingezet in de marineen offshore markten.

BEDRIJVIG BRABANT

9

februari 2015

‘iSlide moet Red Bull worden van de waterglijbanen’ De waterglijbaan iSlide maakt furore. Voor openbare zwembaden is het Bossche product het ei van Columbus om jongeren tussen tien en twintig jaar aan zich te binden.

Een waterglijbaan bij een zwembad. Pakweg twintig jaar geleden vond de jeugd dat prachtig. Maar die waterglijbaan is voor de jongeren van nu geen belevenis meer. Edwin Keijzer, eigenaar van Art of Living Well Group, waarvan de iSlide een onderdeel vormt, weet wel waarom. ‘Via de iPads en iPhones halen ze de wereld zoals ze die zelf willen leren kennen binnen. Daarbij kicken ze op zien, horen, meedoen. Die elementen vind je niet terug in een gewone waterglijbaan. Die wordt daardoor al snel als saai ervaren.’ De gewone waterglijbaan functioneert dus niet meer als marketingtool om de jeugd aan het openbare zwembad te binden. Dus bedacht Keijzer, die al meer dan zeventien jaar in ‘het water zit’, twee jaar geleden dat het anders moest. Hoe anders, dat liet hij de doelgroep zelf bepalen. ‘Ik ben naar scholen gegaan en heb kinderen gevraagd wat hun ideale waterglijbaan is. Daar kwamen een aantal speerpunten uit: de waterglijbaan moet een competitief element bevatten, de zintuigen mogen tijdens het glijden veel meer worden geprikkeld, social media moeten er meer bij worden betrokken. En er moet interactie zijn tussen gebruiker en glijbaan.’

Interactief Al die elementen zijn geïntegreerd in de iSlide, de interactieve waterglijbaan. Keijzer legt uit: ‘Via een touchscreen kan de gebruiker aangeven wat-ie wil beleven onderweg.

Bijvoorbeeld het gevoel hebben dat je een piraat bent. Tijdens het glijden zie je daarbij passende beelden van een piratenschip op de woeste golven. Daar hoort natuurlijk ook wapengekletter bij, als een schip wordt geënterd. Je wordt dus letterlijk en figuurlijk ondergedompeld in die beleving.’

Tegen elkaar strijden, ook dat is in de glijbaan ingebouwd. ‘Je kunt onderweg punten scoren door elementen die in de wand van de glijbaan zijn ingebouwd aan te raken. Ook de snelheid waarmee je naar beneden komt telt mee.’ Beide scores vindt de gebruiker terug op de foto die wordt gemaakt als je uit de waterglijbaan komt. ‘Die foto kan de gebruiker via een tablet in het zwembad doorzenden naar zijn mailadres. Dat is gratis.

Die foto kun je op social media delen met je vrienden.’ Die foto is ook interessant voor de beheerders van het zwembad.

‘Als tegenprestatie krijgen ze het mailadres. Zo kun je een klantenbestand opbouwen. Via de mail kun je de gebruikers op de hoogte houden van de nieuwtjes over het zwembad.’

Het idee van de iSlide uitwerken was nog niet zo eenvoudig.

‘Daar hebben we een paar jaar over gedaan’, zegt Keijzer. ‘De software ontwikkelen was niet zo lastig, dat gold wel voor de beelden die we in de iSlide wilden laten zien. Die moesten van

‘Met de iSlide kunnen openbare zwembaden de jeugd weer aan zich binden’, zegt Edwin Keijzer eigenaar van Art of Living Well Group.

(Foto: Thomas Segers)

tweedimensionaal omgezet worden naar conisch, zonder dat ze zouden vervormen. Dan gaat ook de beleving verloren. Dat was een uitdaging, maar het is ons gelukt. Daarnaast moesten beeld en geluid precies op elkaar aansluiten. Ook dat was puzzelen. Tot slot heb je te maken met de technologie die in de iSlide ingebouwd moet worden. Daar mag daar geen water bij kan komen.’

Het buitenland lonkt De iSlide heeft de wereld van de openbare zwembaden wakker geschud. ‘De interactieve waterglijbaan past bij de wereld van de jongeren. Die trek je ermee naar het zwembad. Bovendien hoef je de waterglijbaan niet te vervangen, die moet alleen aangepast worden.’ De kosten variëren van 50.000 tot 70.000 euro en zijn opgebouwd uit modules. ‘Die kun je over meerdere jaren uitsmeren. Marketingtechnisch is dat slim, want elk jaar heb je iets nieuws te vertellen. Daarnaast kun je elke week kiezen voor een ander thema. Daarmee blijf je vernieuwend en dus interessant voor de doelgroep.’ In Nederland hebben twaalf openbare zwembaden een iSlide. De belangstelling neemt toe, zegt Keijzer. ‘Dat geldt ook voor het buitenland. In

Engeland, Zweden, Estland en Schotland willen ze er ook al meer van weten. Onlangs hadden we een beurs in Orlando, waar we volop in de picture staan. Daarom hebben we nu ook een verkoopkantoor in Noord-Amerika.’ Het concept van de iSlide kun je op veel meer terreinen toepassen, bijvoorbeeld een interactieve waterspeeltuin. ‘Omdat water onze corebusiness is, is die tak ook interessant voor ons. Dat zullen we niet doen met markten die te ver van onze niche liggen. ‘ En ook: ‘We weten alles van water. Doordat we er veel tijd en aandacht aan hebben besteed, klopt het concept ook helemaal. Zou je er andere elementen bij betrekken, dan moet je je aandacht verdelen. Dan krijg je nooit het beste concept. Dat moet het wel zijn om als niche een kans te maken.’ Het concept mag dan zijn uitgekristalliseerd, toch liggen er nog genoeg uitdagingen.

‘Kijk naar het competitieve element. Kinderen met een Xbox spelen tegen kinderen uit andere landen. Dat vinden ze doodnormaal. Dat kun je ook doen met iSlide.’ Maar de ene waterglijbaan is toch de andere niet? ‘Jawel hoor. Waterglijbanen zijn universeel, hebben allemaal ongeveer hetzelfde verval.’

Waar het uiteindelijk moet eindigen? ‘Met de iSlide willen we de Red Bull worden van de waterglijbanen.’

Brabantse Nieuwe Een nieuw lokaal, online mediaplatform. Haalbaar?

Valkenswaardenaar Bart Brouwers en Eindhovenaar Merien ten Houten denken van wel. Zij hebben het plan opgevat om vanaf dit voorjaar in het gat te springen die de bestaande regionale media laten liggen. ‘E52 biedt onafhankelijke actuele journalistiek op het gebied van cultuur, innovatie en economie voor de moderne Eindhovenaar’, aldus Brouwers.

E52 is een onafhankelijk actueel journalistiek platform voor Eindhoven dat dagelijks online zal verschijnen en eenmaal per week als krant. Doelgroep is de nieuwsgierige, optimistische Eindhovenaar die enthousiast is over de veelheid aan ontwikkelingen die de stad kenmerkt, met name op het gebied van cultuur, innovatie en economie. Volgens de initiatiefnemers van E52 kan het alleen maar mooier worden. De E staat vanzelfsprekend voor Eindhoven. 52 voor het aantal items per week, het aantal kranten per jaar, het aantal gratis woorden en de hoogte van het abonneebedrag.

Bart Brouwers en Merien ten Houten hebben allebei hun sporen verdiend in de journalistiek en als ondernemers.

Brouwers is onder meer oud-hoofdredacteur van De Limburger en Sp!ts, medeoprichter van Dichtbij.nl en tot voor kort hoofd business development voor Telegraaf Media Groep (TMG). Ten Houten is medeoprichter van zoekmachine Ilse en nu.nl en investeerder van start-ups. Brouwers:

‘We hebben verschillende en aanvullende ervaringen en netwerken om zoiets als E52 te realiseren.’

Jongere doelgroep Er zijn de afgelopen jaren al meerdere journalistieke initiatieven gestart en ook weer verdwenen. Volgens Brouwers heeft E52 een goede kans van slagen. ‘De focus van E52 ligt op thema’s die Eindhoven onderscheiden van de rest van de wereld.

De stad is uitgeroepen tot slimste regio van de wereld. Wat er gebeurt, is waanzinnig interessant. Ontwikkelingen volgen elkaar razendsnel op. De bestaande regionale media doen het goed, maar zitten gevangen in de zorg voor een ouder lezerspubliek. Dat biedt alle kansen voor E52. Onze doelgroep is de nieuwsconsument van 45 jaar en jonger, die geïnteresseerd is in stevige informatie. E52 brengt nieuws en verdieping die nog niet worden gebracht.’

Gecombineerd verdienmodel Het is steeds moeilijker geworden om geld te verdienen met journalistiek. Bart brouwers en Merien ten Houten hebben een verdienmodel bedacht dat een combinatie is van abonneeopbrengsten, investeringsinkomsten en commerciële verdiensten. ‘Bijna alles gaat goed, behalve het abonneegedeelte’, aldus Brouwers. ‘Daarmee moeten we potentiële lezers duidelijk maken dat iets wat er nog niet is, toch de moeite waard is.

Hiermee hebben we ons bewust in de problemen gebracht. We

hebben onszelf dit doel gesteld om een validatie te krijgen van de belangstelling en om een verbinding aan te gaan met onze lezers. Je strijd vooral om de tijd van een potentiële gebruiker. Gaandeweg zijn we onze campagne anders gaan voeren. Met foldering, flyering, abonneeantwoordkaartjes en een proefnummer uitdelen op straat, hopen we alsnog op tijd voldoende abonnees te werven.’

E52.nl

10

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Jos Heijs en Beppie Kokx van glampingplaats

‘Stapje voor stapje, we

Het zwembad met uitzicht op de omliggende bergen.

>> Vervolg van pagina 1 Binnen ongeveer vijf uur vanaf Nederland zit je aan het zonovergoten zwembad van Casa del Mundo, vlakbij de Spaanse stad Alicante.

Casa del Mundo is de glampingplaats van het Tilburgse echtpaar Jos Heijs (62) en Beppie Kokx (58). Glamping is kamperen, maar dan onder luxe omstandigheden. Alle accommodaties zijn voorzien van een eigen badkamer, keuken en toilet, linnengoed en handdoekenset. Er is een zwembad met ligfaciliteiten en palmbomen, een bibliotheek en een restaurant. Tien jaar geleden streken Heijs en Kokx hier neer. Sindsdien hebben zij Casa del Mundo opgebouwd tot een kleinschalig vakantieparadijs, een succesformule.

Spanje kozen ze vanwege de fantastische klimatologische omstandigheden en omdat hun jongste, schoolgaande kind er goed onderwijs kon genieten, ook buiten de grote steden. De eerste twee jaar woonde het gezin met drie kinderen aan de kust, tussen Valencia en Alicante. Ze namen de tijd om te vinden wat ze zochten: een goed bereikbare plek weg van het massatoerisme met allerhande voorzieningen in de buurt. Ondertussen zetten ze hun werkzaamheden als theaterproducenten voort. Ze belandden in Tibi, een bergplaatsje op steenworp afstand van de kust van de Costa Blanca.

Vanuit de prachtige vallei, die zich uitstrekt tussen grillige bergketens, is het slechts twintig minuten naar de stranden van Alicante en San Juan. Het internationale vliegveld van Alicante met zijn dagelijkse lijnverbindingen naar Nederland, Engeland, Duitsland en Frankrijk is binnen dertig minuten te bereiken. De finca, het landgoed waarop Casa del Mundo is gevestigd, ligt op haar beurt weer iets buiten het dorp Tibi en heeft een adembenemend zicht op de omliggende bergen.

Heijs en Kokx creëerden er in enkele jaren een kleinschalig vakantieparadijs.

Spaanse ambtenarij Jos Heijs en Beppie Kokx werden op slag verliefd op het 120 jaar oude landgoed. Op de 20.000 m2 grond staan een familielandhuis

en een boomgaard met olijven, amandelen, granaatappelen, palmen en vijgen. De finca was jarenlang in gebruik als buitenhuis van een Spaanse familie. Toen de Brabanders er hun eerste stappen zetten, stond het landgoed er al veertig jaar verlaten bij. Jos: ‘Het was vervallen en verouderd. Er was geen aansluiting op het gasnet, de waterleiding en het riool. Er zaten nog twaalfvolts accu’s in.’ Volgens Beppie voelde de plek goed. ‘Het licht, het uitzicht, we raken er nog steeds niet op uitgekeken.’

In de jaren die volgden hebben de Brabantse ondernemers het landhuis en de boomgaard eromheen eigenhandig opgeknapt. Ze startten vol goede moed, maar konden niet voorkomen dat ze in de ambtelijke Spaanse molen terechtkwamen. ‘We wisten dat we tegenslag konden verwachten gezien de reputatie van de Spaanse ambtenarij waar corruptie nog altijd aan de orde is en je een streepje voor hebt als je van naam en faam bent’, licht Heijs toe. ‘Als Nederlandse ondernemers waren wij gewend om alles volgens de regels te doen’, vult Kokx aan. Maar de wijze waarop ze werden geconfronteerd met nieuwe regels en de onmogelijkheid om daaraan te voldoen, leverden slapeloze nachten op. Toch heeft de gedachte aan een terugkeer naar

Jos Heijs:

'Onze vingers branden aan de Spaanse keuken? Liever niet'

Brabant zich maar één keer voorgedaan. ‘Dat was toen we een peperdure sceptictank hadden aangeschaft. Net nadat we deze hadden geïnstalleerd veranderde de regelgeving en kregen we een boete van tienduizend euro.

Dat seizoen begonnen we met een flink verlies.’ Tegenwoordig pakken Heijs en Kokx het anders aan. In plaats van een aansluiting op het elektriciteitsnet hebben ze zonnepanelen op het dak van de finca aangelegd en zijn ze geheel selfsupporting.

Jos Heijs en Beppie Kokx knapten het landhuis eigenhandig op tot een sfeervol woonhuis, restaurant en blibliotheek. Op Slimme marketing ‘We zijn klein begonnen, stapje voor stapje hebben we alles opgebouwd’, zegt Kokx.

Verdeeld over het landgoed staan zeven accommodaties die allemaal te maken hebben met reizend wonen. Authentieke houtgesneden woonwagens, een Balinees rijsthuis en safarilodges. De ‘casa’ zelf heeft een SpaansMexicaanse uitstraling. Onbewust stonden de Brabanders aan de wieg van wat tegenwoordig bekendstaat als glamping. De Britse krant The Guardian schreef over een ‘fantastische glampingplaats’. De term bleek overgewaaid uit Amerika en de Brabanders namen de naamgeving dankbaar aan. ‘Het heeft door de jaren heen veel mensen naar onze plek getrokken’, weet Kokx. ‘Tegenwoordig gebruiken ook veel niet glampingplaatsen de term en sindsdien broeden we op een nieuwe naamgeving.’

Dat marketing belangrijk is, ondervond het echtpaar in 2008. Ze zetten hun netwerk in om naamsbekendheid te verwerven, ze openden een Facebookpagina, sloten zich aan bij online boekingsbureaus en benaderden de media. Op een gegeven moment hapte het populaire televisieprogramma Herrie in het hotel toe. In het programma gaan Herman

den Blijker en hotelier Willem Reimers langs bij 'noodlijdende' hotels en pensions met restaurant om te helpen. Waarbij Herman den Blijker zich richt op de keuken en het restaurant en Reimers zich richt op de bedrijfsvoering van het hotel. Casa del Mundo kwam er goed van af, op wat pesterijtjes die onderdeel uitmaken van het programmaformaat na.

Den Blijker prijsde de keuze voor een internationale keuken. Heijs: ‘Dat was een bewuste keuze. We wilden ook de regionale bevolking kunnen ontvangen in ons restaurant.

Onze vingers branden aan de Spaanse keuken? Liever niet. Als wij Nederlanders paëlla maken, zeggen de Spanjaarden dat zij dat veel beter kunnen. Kennissen waren sceptisch en waren ervan overtuigd dat Spanjaarden enkel kiezen voor de eigen keuken. Maar we zitten vanaf het begin vol.’

Omgaan met tegenslag Op de avond van de uitzending wilden 1.100 Nederlanders een vakantie boeken. Ook na de herhaling een paar maanden later ontstond een hausse aan belangstelling. Nog jarenlang profiteerden ze van de media-aandacht. Tot in 2013 de gasten, die al jaren achtereen hun boeking ruim tevoren deden en die jaar op

BEDRIJVIG BRABANT

11

februari 2015

Casa del Mundo in Spanje:

zijn klein begonnen’

Heijs en Kokx werken samen met lokale ondernemers, zoals met deze man die paragliding aanbiedt.

p de eerste verdieping zijn ook enkele appartementen. (Foto's: Casa del Mundo en Marieke Verbiesen) jaar terugkwamen, wegbleven. ‘We hielden er rekening mee, dat ze een keer iets anders zouden kiezen, maar dat het zo massaal zou zijn, dat hadden we niet verwacht.’

Er kleefde ook een nadeel aan de uitzending.

Casa del Mundo had grote bekendheid verworven bij gezinnen met kinderen, vooral vanwege de populaire ‘clownswagens’. Maar volgens de eigenaren is de omgeving uitermate geschikt voor wandelaars, avonturiers en levensgenieters, ook buiten de schoolva-

Beppie Kokx:

'Het is goed om als ondernemer met één been in een andere wereld te staan'

kanties. Daarvoor hebben ze de samenwerking opgezocht met lokale ondernemers.

Ze zijn opnieuw begonnen. ‘Ons doel’, aldus Heijs, ‘is een nieuwe doelgroep bereiken en de accommodaties volkrijgen gedurende het volledige vakantieseizoen van maart tot en met december.’ Het substantieel uitbreiden

Het landgoed is omringd door een boomgaard. De olijvenoogst levert een kleine inkomstenbron op.

van de accommodaties is geen optie. ‘Dat kost ons niet alleen nieuwe investeringen en tijd voor het verkrijgen van de juiste vergunningen, het haalt ook de fundering weg onder ons concept van kleinschalig vakantieparadijs.’

In de wintermaanden reizen Heijs en Kokx naar Nederland waar ze vakantiebeurzen bezoeken en de contacten aanhalen met evenementenbureaus. Ondanks de tijd en energie die ze steken in Casa del Mundo, zijn ze nog altijd actief met hun evenementenbureau. Van oudsher zijn ze gespecialiseerd in hetgeen artiesten kunnen toevoegen aan bedrijfsevenementen en festivals. Heijs en Kokx hebben aan de wieg gestaan van befaamde theaterfestivals als De Parade en Boulevard. Ze ontwikkelden theaterproducties en -evenementen voor bedrijven als Nuon en Interpolis. De twee zweren bij de combinatie van activiteiten. Kokx: ‘Het is goed om als ondernemer met één been in een andere wereld te staan. Je boort verschillende contacten aan en komt op nieuwe ideeën.’

Marieke Verbiesen / m.verbiesen@dewinter.nl

Gasten verblijven in accomodaties die allemaal te maken hebben met reizend wonen, zoals deze authentieke houtgesneden woonwagen.

14

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Bas Lemmens (Nemo Healthcare) over de zoektocht naar groeikapitaal:

‘Wij zijn te groot voor het servet en te klein voor het tafellaken’ Nemo Healthcare ontwikkelde sinds 2010 met succes een nieuwe registratiemethode voor weeënactiviteit. De elektrodepleister Graphium en het meetsysteem PUREtrace van Nemo Healthcare zijn een belangrijk wapen in de strijd tegen babysterfte bij geboortes. In de rubriek Blankendaal Versus spreekt John Blankendaal (managing director van Brainport Industries) in de eerste maanden van 2015 met een reeks NextOEM’s, de volgende generatie hightechfabrikanten die (productie)werkgelegenheid scheppen in Brabant. John Blankendaal spreekt deze maand met Bas Lemmens van Nemo Healthcare.

Blankendaal: ‘Jullie bedrijf is gericht op het terugdringen van babysterfte, kun je wat meer vertellen over jullie bestaansrecht?’

Lemmens: ‘Zoals de meeste mensen wel weten liggen vrouwen wier kinderen in het ziekenhuis geboren worden voor en tijdens de bevalling aan de bewaking. Die functioneert echter te vaak onvoldoende. Ik zal duiden waarom. In de afgelopen dertig tot veertig jaar is de Nederlandse gezondheidszorg enorm verbeterd. Uit recent Zweeds onderzoek blijkt zelfs dat Nederland het beste zorgsysteem van Europa kent. Toch is in Nederland de kindersterfte relatief hoog als je dat bijvoorbeeld vergelijkt met een land als Zweden. Dat ligt niet aan de artsen of verloskundigen en niet aan de kwaliteit van de gezondheidszorg, maar aan het feit dat Nederland een relatief hoog percentage thuisbevallingen kent. Een wezenlijk deel van die thuisbevallingen moet op het laatste moment – en regelmatig al beginnende – in allerijl naar het ziekenhuis verplaatst worden. Dit blijkt ook uit de statistieken: slechts veertig procent van de vrouwen die thuis wil bevallen, bevalt ook daadwerkelijk thuis. De rest moet alsnog noodgedwongen naar het ziekenhuis voor de geboorte van hun kind.

Er zijn in Nederlands jaarlijks 180.000 bevallingen, waarvan er meer dan 100.000 in het ziekenhuis plaatsvinden. Wat je ziet, is dat bij bevallingen die thuis beginnen en naar het ziekenhuis verplaatst worden, dingen fout kunnen gaan. Immers pas als de moeder in het ziekenhuis is, wordt bewaking toegepast middels CTG.’ Blankendaal: ‘Wat voor product of technologie bieden jullie aan om deze problematiek te tackelen?’

Lemmens: ‘De bestaande apparatuur van ziekenhuizen pikt vaak onvoldoende informatie op. De artsen en verpleegkundigen zijn dus wel getraind, maar het verkrijgen van informatie gaat fout. Nemo Healthcare is ontstaan uit onderzoek van het Máxima Medisch Centrum Veldhoven en de Technische Universiteit Eindhoven (zie kader). Samen keken zij naar de mogelijkheden om bewa-

kingstechnologie voor zwangere vrouwen te verbeteren, omdat de tekortkoming in de informatievoorziening onderkend werd. Op basis van wetenschappelijk onderzoek is een methode gevonden om op uitwendige wijze de zwangerschap en bevalling beter te kunnen bewaken. Wij zijn deze kennis gaan doorontwikkelen tot een concreet product. Met PUREtrace hebben wij een systeem ontwikkeld waarmee we nauwkeuriger de weeënactiviteit kunnen bewaken. De pleister meet de spieractiviteit en met de achterliggende technologie is het ook mogelijk om het hartsignaal van het ongeboren kind te registreren. Hiermee kunnen we straks voorkomen dat kinderen met zuurstoftekort geboren worden. De pleister kijkt dus eigenlijk naar een andere informatiebron die meer kan vertellen over de fysiologie: hoe reageert het kindje op de weeënactivi- John Blankendaal (l) in gesprek met Bas Lemmens van Nemo Healthcare. (Foto's Vincent Knoops) teit. Tot op heden hebben gynaecologen de beschikking over een echoapparaat – een de verkoop van ons product. Dat klinkt een- door te pakken. Wij boeken al hele mooie soort fototoestel annex camera – en een CTG voudig, maar wij moesten na het verkrijgen resultaten, maar wij moeten nu capaciteit die het hartritme van het kind en weeënac- van de CE-markering het productieapparaat bijschakelen om door te kunnen pakken. tiviteit van de moeder meet. Wij willen met nog optuigen. Uiteindelijk hebben wij afgelo- Het groeit namelijk uit tot global business, ons product uiteindelijk toe naar een situatie pen jaar onze eerste voorraad uitgeleverd en van Amerika tot Frankrijk, Israël en Finland. waarbij je deze op elk willekeurig apparaat zijn wij nu wereldwijd doende met de uitrol Wereldwijd proberen wij de ‘first believers’ kunt aansluiten, van een smartphone tot een van onze producten.’ te verzamelen. We focussen bewust op vertablet en laptop.’ schillende landen tegelijk omdat het aanloopBlankendaal: ‘En zijn er daarbij nog hick- traject altijd meer tijd kost dan verwacht.’

Lemmens: ups?’

Lemmens: ‘Net als alle andere nieuwkomers Blankendaal: ‘En in hoeverre speelt het 'Belangrijkste mijlpaal was het in de medische wereld hebben wij last van kostenvoordeel dat ziekenhuizen behalen behalen van de CE-markering in de continue vraag om bewijsvoering. Medici met jullie technologie bij de adoptie van willen bewezen technologie alvorens zij het PUREtrace een rol?’

2013' aanschaffen. Men wil dat de effectiviteit en Lemmens: ‘Spelen kosten een rol? Jazeker. efficiency van onze elektropleister aange- Wij hebben vorig jaar een rapport laten toond zijn. As we speak is er bij het Máxima opstellen door het Radboud Universitair Medisch Centrum Veldhoven een onderzoek Medisch Centrum. Hierin wordt gesteld als Blankendaal: ‘Nu is Nemo Healthcare in gaande waarbij onze technologie vergeleken bestaande technologie in 20 procent van de 2010 opgericht, wat is er sindsdien allemaal wordt met twee bestaande methoden om gevallen faalt en PUREtrace dan ingezet zou met succes gerealiseerd?’ weeën te registeren. Verder is er afgelo- worden, er bij 75 procent succesvolle regiLemmens: ‘Belangrijkste mijlpaal was het pen maand een publicatie verschenen in het stratie van PUREtrace tot 60 kunstverlossinbehalen van de CE-markering in 2013. Dat Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.’ gen per 1.000 bevallingen voorkomen zouden is een traject van twaalf maanden geweest worden. Dat betekent een kostenbesparing waarbij onze elektrodepleister onder allerlei Blankendaal: ‘Wat zie je verder als uitdagin- van ruim 60.000 euro per 1.000 bevallinextreme omstandigheden getest is. Het ver- gen op weg naar grootschalige uitrol?’ gen. Op 100.000 ziekenhuisbevallingen praat krijgen van de CE-markering heeft ervoor Lemmens: ‘Momenteel zijn wij met 3,5 fte je dus over 6 miljoen euro besparing per gezorgd dat wij eind 2013 konden starten met actief. In feite is dat aantal te beperkt om jaar. Daar zijn overigens de kosten voor het

BEDRIJVIG BRABANT

15

februari 2015

Over Nemo Healthcare Nemo Healthcare is een technostarter die zich richt op de ontwikkeling van nieuwe technologie voor zwangerschapsbewaking. Het bedrijf is ontstaan als spin-off van de onderzoekssamenwerking tussen de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) en het Máxima Medisch Centrum in Veldhoven (MMC). In een onderzoeksproject zijn technieken ontwikkeld om via (niet-invasieve) elektrofysiologische metingen complete informatie te verkrijgen voor bewaking van de conditie van het ongeboren kind. Uit de metingen, die verricht worden aan de buik van een zwangere vrouw, wordt zowel informatie verkregen over weeënactiviteit als over (foetale) hartactiviteit.

De methodes die Nemo Healthcare vermarkt verschaffen meer en nauwkeurigere informatie dan bestaande bewakingstechnieken. Daarnaast is de meetmethode comfortabeler dan bestaande alternatieven en bovendien geheel zonder risico's voor moeder en kind. Het eerste klinisch toepasbaar product van Nemo Healthcare is PUREtrace. Met de toetreding van een consortium van investeerders in 2011 zijn de benodigde middelen verkregen voor de certificering en commercialisatie van PUREtrace en is de eerste generatie van het product in 2014 op de markt gebracht.

gebruik van PUREtrace al afgeteld. Maar waar wringt nu de schoen? De kostenbesparing door het vermijden van kunstverlossingen komt niet bij de ziekenhuizen terecht, maar elders in de keten. De ziekenhuizen zien enerzijds dus de kosten stijgen doordat ze onze technologie aanschaffen en tegelijkertijd de inkomsten dalen omdat ze minder kunstverlossingen uitvoeren. Dit maakt ze huiverig. Hieruit blijkt eens te meer dat de Nederlandse gezondheidszorg is ingericht op het vergoeden van zorg en niet op het voorkomen van zorg.’

Blankendaal: ‘Wat heeft het acceleratorprogramma NextOEM voor jullie bedrijf betekend?’

Lemmens: ‘Allereerst heeft het veel positieve publiciteit voor ons bedrijf opgeleverd.

Dat is zeker een winstpunt. Daarnaast trekt het programma je als ondernemer uit de dagelijks hectiek. Je creëert tijd om met collega’s de uitdagingen die je als ondernemer dagelijks tegenkomt te bespreken.

Andere ondernemers kampen bijvoorbeeld met dezelfde personeelskwesties, de uitdaging om een distributiekanaal op te tuigen en soortgelijke zaken. Door dergelijke

onderwerpen in een besloten kring op tafel te leggen, kun je ontzettend veel van elkaar leren. Een praktisch voorbeeld is ook de omgang met verschillende culturen. Net als veel andere NextOEM’s zijn wij een bedrijf dat internationaal actief is en het is goed om te begrijpen hoe je met een bepaalde cul-

Lemmens:

'Een Duitser moet je anders benaderen dan een Zweed of Amerikaan'

tuur in een land moet omgaan. Een Duitser moet je immers anders benaderen dan een Zweed of Amerikaan. Al met al is NextOEM voor ons zeer nuttig gebleken en geloof ik er heilig in dat dit programma door moet gaan. Overigens is ook een initiatief als Bright Move voor ons van grote toegevoegde waarde.’

Blankendaal: ‘En wat voor bedrijf staat er over vijf jaar?’

Lemmens: ‘Een bedrijf dat wereldwijd actief is op het gebied van bewaking en daarbij primair in de verloskunde. Het is te zijner tijd een onderneming met een omzet van 100 miljoen euro. Als wij dit voor elkaar weten te krijgen ontstaat er in de regio ook ruimte voor een enorme hoeveelheid hightech medische productie. Een van de zaken die hiertoe benodigd is, is financiering. Dat is onze volgende grote uitdaging. Er is behoefte aan groeikapitaal. Wij moeten nieuwe investeerders aantrekken en het liefst een strategische investeerder die verstand heeft van de medische business. Die snapt namelijk wat het vergt om een medisch hulpmiddel op de markt te brengen. Je bent bezig met het zetten van een nieuwe technologiestandaard. Anderzijds wil je je onafhankelijkheid bewaren en zou in dat licht bezien een grote financiële investeerder goed passen. Tot op heden blijkt het vinden van groeikapitaal hoe dan ook geen sinecure.’

Blankendaal: ‘In feite geldt: vroeger was het geld dat ondernemers nodig hadden om hun groei te financieren er niet en vandaag de dag is het geld er wel maar de toegang tot het geld te moeilijk. Diverse ondernemers wijken daardoor uit naar het buitenland om financiering te vinden, bestaat die kans in

jullie geval ook?’

Lemmens: ‘Het risico dat technologie uitvliegt, is zeker aanwezig. Wel is het zo dat er genoeg private investeerders zijn die interesse in ons bedrijf tonen. Wij worden echter te groot voor de “business angels” en de venture capitalfondsen doen hun investeringen tegenwoordig in een latere fase van de cyclus. Daardoor lijkt het erop dat wij te groot zijn voor het servet en te klein voor het tafellaken. Toch zijn wij niet ontevreden over het vestigingsklimaat. In deze regio is alles voor handen om technologieën zoals die van Nemo Healthcare tot een succes te maken. Wij hebben industrie in allerlei vormen van zeer eenvoudig tot zeer complex; de Technische Universiteit is gericht op samenwerking; en er zijn topklinische ziekenhuizen die bereid zijn om hun nek uit te steken en vooruit te kijken naar innovaties. Kortom, de ondernemersgeest in deze provincie is aanwezig.’

Blankendaal: ‘En ligt er concurrentie op de loer?’

Lemmens: ‘Die komt primair uit de Verenigde Staten. Op basis van wetenschappelijke output van onze concurrentie denken wij echter de beste kaarten te hebben.’

Edwin van Gastel / redactiebb@dewinter.nl

16

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

We weten alles van techniek.

En van de mensen achter de techniek.

WERVING EN SELECTIE

DETACHERING

ADVISERING

PAYROLLING

Nobru Technisch Personeel vindt voor werkzoekenden dé baan en voor bedrijven dé medewerker waar al zo lang naar werd gezocht. Al ruim tien jaar helpt Nobru technici aan een nieuwe werkomgeving en opdrachtgevers aan nieuwe medewerkers.

Uden | Eindhoven | www.nobru.nl

BEDRIJVIG BRABANT

17

februari 2015

Room for Innovation geeft antwoord op innovatieve vraagstukken

Samen maken ondernemers en studenten het verschil

Column

De onbewust onbekwame ondernemer

Ondernemers en studenten zoeken elkaar steeds vaker op om zich te buigen over economische vraagstukken. Tijdens de bijeenkomst Room for Innovation presenteerden studenten van Avans Hogeschool in ’s-Hertogenbosch hun oplossingen om innovatie te integreren in het bedrijfsproces.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met René van der Burgt: rm.vanderburgt@avans.nl.

Menig lezer zal denken: waar gaat dit over? Misschien begint u wel verbaasd of zelfs getergd aan dit artikel. Hoezo onbekwaam? Ik toch zeker niet? Nee, natuurlijk u niet. Dit artikel gaat over die ander. Die ondernemer om de hoek die niet weet wat hij niet weet. Die ondernemer die net te laat ontdekt wat hij had moeten doen. Die ondernemer die net iets te weinig buiten de eigen omgeving heeft gekeken. Of net te laat over bedrijfsopvolging nadenkt. Maar let op, dit gaat dus niet over domme ondernemers, want domme ondernemers bestaan niet (meer), die zijn al lang failliet. Wees gerust, ik wil u met deze column niet beledigen, hooguit uitdagen en aanzetten tot actie!

Ik wil hier het onderwerp aansnijden van de ondernemer die het hartstikke druk heeft, iedere dag weer bezig is om het goed te doen en het eigenlijk ook best goed doet; goed voor zijn klanten, voor zijn eigen mensen en voor zijn partners; maar ook goed voor zichzelf. Iedere dag weer, 365 dagen per jaar zijn vele ondernemers bezig met de drukte van alledag. Overigens helemaal niet erg, want daarvoor zijn ze misschien wel ondernemer geworden. Dat hoort er toch gewoon bij. Dat drijft ze ook en ze zouden er niet aan moeten denken als ze dat zouden moeten missen.

Maar door de waan van alledag is er soms te weinig tijd om eens rustig na te denken over de toekomst. Na te denken over de eigen visie, missie, strategie en activiteiten, en dan vooral of die niet eens moet worden aangescherpt en worden bijgesteld.

Misschien moet het roer eigenlijk wel helemaal om. Maar ik heb het zo druk…, hoor ik u denken. Veel ondernemers nemen simpelweg te weinig tijd om eens rustig na te denken. En met wat collega’s en anderen te sparren en vanaf een afstand de zaken te aanschouwen. Nadenken en scenario’s af wegen.

Dat is ook moeilijk, want je moet even uit jezelf stappen. Veel ondernemers zien niet wat ze niet zien en weten niet wat ze niet weten. Doordat ze gevangen zitten in ‘drukte’ komen ze er niet toe om af en toe eens ‘out of the box’ te denken of zelfs maar van buiten naar binnen en van overmorgen terug naar vandaag te denken en te redeneren. Maar ook omdat het bekende en het vertrouwde zo veilig is en veranderen pijn doet.

Iedere ondernemer zou zou zo nu en dan tijd moeten nemen om na te denken over zijn toekomst. Over de toekomst van zijn bedrijf, van zijn medewerkers en de gezinnen daarachter.

Of nadenken over innovatie en vernieuwing en dan niet een klein beetje goedkoper, sneller, effectiever en efficiënter, maar misschien wel over een compleet nieuwe business en een compleet nieuw businessmodel. Of over nieuwe markten en nieuwe samenwerkingen, over nieuwe combinaties en nieuwe integrale oplossingen. Van product naar dienst, van verkoop naar service, van doen naar denken, van leverancier naar regisseur.

Soms is het nodig om een zetje te krijgen. Soms moet er eerst iets gebeuren of moet je iets zien of beleven om een ‘sense of urgency’ te creëren en ondernemers aan het denken te zetten. Soms moet je door anderen uit de hectiek getrokken worden om te voorkomen dat je er nooit uit komt. Soms moet je gewoon door iemand geholpen worden om eens te durven anders te denken, anders te kijken en anders te doen. Noem het de noodzaak voor de bedrijvendokter, maar dan voordat ‘de patiënt’ ziek is, want dan is het te laat. Laat de anders-denker, de rebel, de innovator of inspirator af en toe maar eens binnen.

Begin met het besef dat je, hoe slim je ook bent en hoe goed het ook (nog) gaat, op sommige gebieden gewoon onbewust onbekwaam bent.

Marieke Verbiesen / m.verbiesen@dewinter.nl

Ir. W.E.J.M. (Wim) Bens, Bens & Partners Management en Advies

Studenten van de opleiding Advanced Business Creation presenteren hun innovatieve dienst aan medewerkers van Enexis (oranje trui) en Heijmans (vooraan in een blauw en een gestreept pak).

We leven in onzekere tijden. Ondernemers vragen zich af hoe ze de vaart der ontwikkelingen het hoofd kunnen bieden. Hoe gaan we overleven? Doe ik het op de juiste manier?

Tegelijkertijd vraagt het onderwijs zich af welke beroepen nodig zijn in de toekomst en welk onderwijs daarvoor nodig is. Als innovatie en ondernemerschap worden gecombineerd, ontstaan oplossingen en antwoorden. Ondernemers en studenten zoeken elkaar steeds vaker op. Samen maken ze het verschil.

Topopleiding De opleiding Advanced Business Creation (ABC) van Avans Hogeschool in ’s-Hertogenbosch is de eerste geaccrediteerde hbo-opleiding in Nederland die zich richt op innovatief ondernemen. Sinds zes jaar leidt ABC professionals op die voortdurend en methodisch duurzame nieuwe business creëren. Studenten leren via het bedrijfsleven. Door de combinatie van creativiteit en ondernemerschap pakken zij met een open mind complexe vraagstukken uit de praktijk aan. ABC is volgens de keuzegids HBO de topopleiding van 2015.

In januari organiseerden alle 150 tweedejaars de bijeenkomst Room for Innovation. Een middag waarvoor een aantal Brabantse bedrijven was uitgenodigd. Tijdens Room for Innovation presenteerden groepjes studenten de uitkomsten van hun onderzoek. Op basis van een innovatiescan ontwikkelden zij een dienst of tool waarmee bedrijven innovatie gestructureerd kunnen opnemen in hun bedrijfsprocessen.

Hun visie leverde een frisse blik op de vraag die elke ondernemer vandaag de dag bezighoudt: hoe blijf je innoveren en zorg je dat je klaar bent voor de toekomst?

Gamification De studenten Duncan Buisman, Ozan Solmaz, Luc Lommers, Bob van der Meulen, Coby van den Hout en Lieke Gloudemans presenteerden in een pitch van tien minuten hun oplossing aan bouwbedrijf Heijmans en netbeheerder Enexis. Blink, innovatie in een oogopslag heet de dienst die de studenten ontwikkelden nadat ze de beide bedrijven hadden onderworpen aan uitgebreide vragenlijsten. ‘Blink bevordert innovatie in een bedrijf door middel van gamification, een werkwijze die gebaseerd is op het spelen van een game’, vertelt Duncan. ‘Wij zijn ervan overtuigd dat

innovatie efficiënt, maar ook leuk moet zijn. Blink is een systeem dat is geïntegreerd in het softwaresysteem van het bedrijf. Elke medewerker kan meedoen. Ze kunnen punten verdienen of vrije dagen. Door te gamen zijn mensen open minded en doorlopen ze op spelende wijze het innovatieproces. Blink bevordert het managen van innovatie.’

Betrekken Het advies van de studenten moet de bedrijven op ideeën brengen. Robert Koolen van Heijmans vindt het een goed idee om medewerkers te betrekken in het innovatieproces.

Dat gebeurt volgens hem nu nog te weinig. ‘Slechts een select groepje is binnen ons bedrijf bezig met innovatie. Het potentieel van de overige 7.000 medewerkers blijft onbenut.’

Zijn collega Erik Brekelmans ziet het wel zitten om op een andere manier door medewerkers te worden beoordeeld. ‘Er is al software om dergelijke processen te begeleiden, maar de spelvorm is vernieuwend.’ Heijmans en Avans werken al samen in Spark, een open innovatiecampus waar ruimte is voor samenwerken.

Vrijheid Jaap Kohlmann is Innovator bij netbeheerder Enexis. Hij gaat op zoek naar vernieuwingen in de markt en vraagt zich vervolgens af hoe deze kunnen worden ingezet. Kohlmann is bijzonder enthousiast over Blink. ‘Het biedt medewerkers de vrijheid om te mogen innoveren. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen goede ideeën heeft, maar dat er wel een aantrekkelijk podium moet zijn om deze neer te leggen. Mensen zijn competitief ingesteld, dat maakt het leuk om ideeën te bedenken. Doe je goed je best, dan kom je hoger in ranking.

Je wordt opgemerkt.’

Kohlmann heeft de zes studenten uitgenodigd om Blink te komen presenteren op het hoofdkantoor van Enexis. De studenten hebben geen reden om daarvoor in de zenuwen te zitten. Ze hebben van hun docenten een negen gekregen voor hun innovatieve dienst en hun presentatie.

18

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Kempisch Bedrijvenpark

Poort tot Brainport Kempisch Bedrijvenpark

EINDHOVEN A67

Venlo > A67

< Turnhout N284

Hapert A67

Eersel N397

A67

< Antwerpen

Welkom op het Kempisch Bedrijvenpark. Een unieke locatie die voldoet aan alle voorwaarden om uw onderneming tot een succes te maken. Een uitermate strategische ligging, midden in Brainport.

In de zeer succesvolle Kempen Corridor, op het logistieke kruispunt van de

• Direct gelegen aan A67

Antwerpse en Rotterdamse haven richting Duitsland en oostelijk Europa.

• Op 65 km rijden van Antwerpen en Venlo

Prima bereikbaar. Met alle moderne faciliteiten en een hoogwaardige uit-

• Onderdeel van Brainport Eindhoven

straling. Veel groen. En vooral een vanzelfsprekende bereidheid om

• Bouwrijpe bedrijfskavels vanaf 5.000 m2

verbindingen te leggen en samen te werken. Hier brengt u uw bedrijf tot bloei.

• Ruim 1/3 verkocht

Kempisch Bedrijvenpark | Postbus 11, 5530 AA Bladel | T +31 (0)497 - 36 16 94 E info@kempischbedrijvenpark.com | www.kempischbedrijvenpark.com

Valkenswaard >

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

Indoor Brabant veelzijdiger Het internationale topevenement Indoor Brabant, dat plaatsvindt van 12 tot en met 15 maart, gaat flink uitbreiden. Het programma wordt nog veelzijdiger en er wordt een tweede piste in gebruik genomen. Tijdens het toernooi worden de Rolex Grand Prix Springen en de Reem Acra FEI World Cup™ Dressuur verreden, en staat er € 675.000,- op het spel. De organisatie verwacht dat 73.000 toeschouwers en 120.000 internetbezoekers het evenement op de voet gaan volgen.

In verband met de uitbreiding van het programma is ervoor gekozen om over te gaan naar twee pistes. De overwegend internationale wedstrijden worden voor de 48ste keer in de Brabanthallen verreden en in de Peelhal wordt een zeer gevarieerd nieuw national programma gepresenteerd. De donderdagmiddag en -avond staat geheel in het teken van de fokkerij. In beide pistes worden internationale spring- en dressuurwedstrijden voor goedgekeurde hengsten verreden.

Hoogtepunten De drie andere dagen zetten voornamelijk nationale ruiters en amazones hun beste beentje voor in de Peelhal. Indoor Brabant biedt deze dagen een gevarieerd programma waarin vele niveau’s en disciplines de kans krijgen zich te presenteren.

In de grote Brabanthal komen de internationale spring- en dressuurruiters aan bod. Hoogtepunten zijn zonder meer de Reem Acra FEI World Cup Dressage op vrijdagochtend (Grand Prix) en zaterdagmiddag (Kür op Muziek), de spectaculaire Indoor Derby (springen) en de afsluitende Rolex Grand Prix (springen) op zondagmiddag. www.indoorbrabant.com

19

20

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Marktpartijen werken aan Fabriek van de Toekomst

Brainport Regio versterkt positie met Campus voor hightech maakindustrie Brainport Industries Campus, de campus voor de hightech maakindustrie in Eindhoven Noord-West, wordt realiteit. Op 2 februari 2015 hebben bestuurders van de gemeente Eindhoven, de provincie Noord Brabant, de coöperatie Brainport Industries en de Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij het startsein gegeven om de Brainport Industries Campus (BIC) te ontwikkelen. Het toonaangevende bedrijf KMWE verhuist– in samenwerking met SDK Vastgoed - als eerste naar de campus. Met de komst van KMWE is het eerste cluster van de campus al flink gevuld. De planning is om in 2016 te starten met de aanleg.

INNOVATIE IN BEELD Plastic Heroes is een overheidsinitiatief gericht op het gescheiden inzamelen van kunststofverpakkingsafval van huishoudens. Het Rijk streeft ernaar dat 52 procent van het plastic afval in 2017 wordt hergebruikt, in 2022 moet dat een feit zijn. In de meeste gevallen halen gemeenten het plastic verpakkingsafval op vaste tijden huis-aan-huis op, in de speciaal daarvoor verstrekte zakken. Door de combinatie van het geringe gewicht en grote volume van de zakken zijn deze zeer windgevoelig en is het risico reëel dat deze gaan zwerven over straat.

Ter vergroting van de verkeersveiligheid en ter voorkoming van zwerfafval heeft het Helmondse bedrijf GBO Projects een ring ontwikkeld en geproduceerd die past om een lichtmast.

De zakken met plastic afval kunnen aan deze ring worden vastgemaakt zodat ze niet meer wegwaaien. De Kroonring is een groot succes in Nederland en wordt momenteel toegepast in 25 gemeenten. Helmond is de eerste gemeente in Brabant die een hele stad heeft voorzien van de zogenoemde Kroonring.

Gekroond GBO Projects heeft met de Kroonring de vijfenstwintigste plaats bereikt in de MKB Innovatie Top 100 en is daarmee het hoogstgenoteerde bedrijf in de regio Zuidoost-Brabant.

Daarnaast is de Kroonring genomineerd voor de Milieuprijs.

Steeds meer gemeenten en afvalinzamelaars passen de ring toe. Zowel gemeenten, burgers en afvalinzamelaars reageren enthousiast. De kroonring maakt het inzamelen en aanbieden van plastic afval makkelijker, zonder dat dit het straatbeeld ontsiert.

GBO Projects is een productiebedrijf dat in 2008 is opgericht als een verlengstuk van de dienstverlening van GBO Design, dat in 1989 het levenslicht zag. GBO Projects verzorgt productimplementatie, tooling, productie, assemblage, verpakking, kwaliteitsbewaking, logistiek, warehousing en financiering.

Brainport Industries Campus (BIC, eerder ook wel Brainport Innovatie Campus genoemd) is een campusontwikkeling van bijna 200 hectare in Eindhoven Noord West. BIC komt langs de A2, dichtbij de luchthaven en maakt onderdeel uit van Brainport Park. Brainport Park bestaat uit een hoogwaardig groen raamwerk, waarin een campus bestaande uit clusters van hightech mechatronica-bedrijven komt. Gedeputeerde Yves de Boer (Ruimtelijke ontwikkeling): ‘Met de traditionele manier van ‘bedrijf zoekt locatie’ raken hightechbedrijven versnipperd over de regio. De bundeling in de BIC voorkomt dit en verhoogt de aantrekkingskracht van deze industrietak in Eindhoven.’

Concurrentiepositie De campus is belangrijk voor de concurrentiepositie van de regio Eindhoven. Door het samenbrengen van de hightech maakbedrijven ontstaat een uniek ecosysteem. Doordat bedrijven in elkaars buurt zijn gevestigd, kan er makkelijker kruisbestuiving plaatsvinden. Bedrijven kunnen faciliteiten en services delen. Daardoor ontstaan betere oplossingen en vindt er sneller open innovatie plaats. Dat komt de marktkansen van de betrokken bedrijven ten goede. Bovendien zal een aantal opleidings-, ontwikkelings– en prototypingfaciliteiten in de campus worden geïntegreerd. De bedrijven gaan in samenwerking met het middelbaar en hoger onderwijs studenten mogelijkheden bieden voor opleiding en research. Het gaat om een bedrijvencomplex nieuwe stijl waarin de industrie meer verbonden is met de wereld van IT en big data.

Productinnovaties moeten snel in de markt worden gezet om de sterke concurrentie-positie te behouden. Het is ook in lijn met het Vanguard initiatief om de maakindustrie in Europa op een vernieuwende manier te laten heropleven.

Marc Hendrikse, voorzitter van de coöperatie Brainport Industries, is van mening dat de komst van de campus een belangrijke stap is: ‘Onze leden, de hightech maakbedrijven, hebben herhaaldelijk aangedrongen op de mogelijkheid om intensiever samen te kunnen werken en om een podium te hebben om hun vakmanschap internationaal te kunnen etaleren. Dat kan niet in de bestaande situatie.’

Edward Voncken, ceo van KMWE voegt toe: ‘We praten bovendien niet alleen over de realisatie van de campus maar ook van de fabrieken van de toekomst. Deze fabrieken zijn er in deze vorm nog niet en hebben duidelijk meerwaarde ten opzichte van de bestaande productiefaciliteiten. Dit alleen maakt het al een goede investering. Daarnaast biedt de campus en de nabijheid

van bedrijven uit de gehele toeleverketen de mogelijkheid tot een unieke manier van samenwerking die enkel en alleen mogelijk is als bedrijven letterlijk naast elkaar liggen. Wij hebben hiermee een unieke mogelijkheid om alle innovatieve productieprocessen en logistieke kennis te combineren met een flexibel en groen bouwconcept op een unieke locatie.’

Marco van Dorst, wethouder Ruimtelijke ordening en financiën van de gemeente Eindhoven: ‘We maken als gemeente deze ontwikkeling graag mogelijk. We hebben bij eerdere ontwikkelingen kunnen zien dat het synergie oplevert als je bedrijven van dezelfde bloedgroep samenbrengt. Helemaal op deze locatie van 200 hectare, waarvan 60 hectare bestemd is voor de bedrijven en de rest voor recreatie en verblijven in het groen. Dichtbij de internationale luchthaven, prima bereikbaar via de weg en mogelijk zelfs op termijn via het spoor.’

Ontwikkeling Nu het startsein om daadwerkelijk te ontwikkelen is gegeven, gaan partijen KMWE, SDK Vastgoed, BOM en de overheden met de vastgestelde uitvoeringsagenda aan de slag; zo werken de marktpartijen verder aan het concept Fabriek van de Toekomst, en begint de gemeente met de procedures die nodig zijn voor de ruimtelijke ordening. Daarbij gaat het onder meer om een Milieu Effect Rapportage (MER) en het bestemmingsplan voor het eerste cluster van de campus. Deze procedures moeten de start van de bouw en aanleg in 2016 mogelijk maken. Tevens gaat de BOM, in samenwerking met de regio, onderzoek doen naar de effecten van de realisatie van BIC. De mogelijkheden worden bekeken om een regionaal herstructureringsfonds in te richten.

De duizendste Kroonring wordt bevestigd in Helmond. Director GBO Projects Rob Crins (links) en wethouder Paul Smeulders (derde van links) en twee afvalinzamelaars van Blink.

Noordoost Brabant Werkt! biedt 40 nieuwe Startersbeurzen aan Na het succes in 2014 jaar stelt Noordoost Brabant Werkt! dit jaar veertig nieuwe Startersbeurzen ter beschikking. De Startersbeurs geeft jongeren die na hun opleiding geen baan kunnen vinden, de kans om werkervaring op te doen. Bijna de helft van deze starters krijgt na zes maanden een contract aangeboden. De beurs is dus een succesvol instrument in de aanpak van de jeugdwerkloosheid. In Noordoost-Brabant zijn ruim 2.300 jongeren op zoek naar werk. Eén van de middelen om deze jongeren aan werk te helpen, is de Startersbeurs. Sinds de introductie hebben al 200 jongeren in deze arbeidsmarktregio een beurs ontvangen. Vanwege het succes van vorig jaar stelt Noordoost Brabant Werkt! nu opnieuw veertig Startersbeurzen ter beschikking. Deze worden betaald uit provinciale subsidie van het Brabants Arbeidsmarktakkoord en uit Europese middelen (ESF). Werkgevers krijgen via de Startersbeurs de kans om op een laagdrempelige manier jong, gediplomeerd en gemotiveerd personeel binnen te halen en kennis te laten maken met hun bedrijf. De veertig nieuwe Starterbeurzen kunnen worden aangevraagd via de website van de Startersbeurs www.startersbeurs.nu/noordoost-brabant. De beurs is bedoeld voor jongeren woonachtig in de regio Noordoost-Brabant. De Startersbeurs is één van de instrumenten uit het arbeidsmarktprogramma Noordoost Brabant Werkt!. Met dit programma maken ondernemers, onderwijsinstellingen en overheden zich binnen AgriFood Capital sterk voor een evenwichtige arbeidsmarkt.

BEDRIJVIG BRABANT

21

februari 2015

Uitstekend samenspel na scholenbrand in Uden Uden maakte zich 31 december vorig jaar op voor een feestelijke jaarwisseling. Ruim voordat de champagneflessen knalden sloeg in de wijk Hoogzoggel het noodlot toe. Of de aanleiding vuurwerk was is nog steeds niet duidelijk, feit is wel dat in een paar uur tijd de basisscholen De Brinck en Jan Bluyssen door brand werden verwoest. Velen zagen tot hun ontzetting hoe de vlammen om zich heen vraten. Een gapend gat bleef achter in de wijk. Uden toonde echter haar veerkracht. En snel. Nog in dezelfde nacht werden afspraken gemaakt om het onderwijs voor de kinderen van de getroffen scholen veilig te stellen. “Het is allemaal een uitstekend samenspel geweest”, blikt wethouder Thijs Vonk terug.

Frans van den Hoogen, directeur van Kiem Onderwijs en Opvang waaronder de rk basisschool Jan Bluyssen valt, was die bewuste nacht binnen een kwartier na de melding van de brand ter plaatse. “Persoonlijk vind ik het altijd prettig om dicht bij de situatie te zijn. Dan zie je wat er gebeurt, beweegt en er zich afspeelt onder ouders, teamleden en zelfs kinderen die kwamen kijken. Je deelt dan al veel emotie, verdriet en zorgen.” Al na een half uur had Van den Hoogen contact met Sandra Beuving, directeur van de Stichting Openbaar OnderwijsGroep (OOG), waaronder de openbare basisschool De Brinck valt. “Zij kon niet zelf komen, maar er kwam wel meteen iemand anders van de stichting. Via de telefoon hield ik Sandra op de hoogte van het drama dat zich voltrok op ‘onze’ scholen. De lijntjes waren en zijn erg kort. Dat is prettig.” Beuving onderstreept dat. “We hadden al een goede samenwerking en dat is alleen maar intensiever geworden. Frans en ik kennen elkaar redelijk goed en zitten qua gedachtes in veel zaken op één lijn. Zeker in een dergelijke, uitzonderlijke, situatie is dat prettig. Het vergemakkelijkt het maken van afspraken.” Zo stelden de beide schoolbesturen één woordvoerder aan die naar buiten zou treden met informatie voor ouders en pers. “We wilden dit eendrachtig en eenduidig doen”, stelt Van den Hoogen. “Dat lijkt zo vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Je hebt ook te maken met twee verschillende stichtingen.

Ieder met hun eigen belangen, regels, gewoontes en afspraken. Die eendracht is echter nooit meer verdwenen. We zijn zeer intensief samen met elkaar opgetrokken.”

Gedeelde verantwoordelijkheid Binnen één uur na de brand had Van den Hoogen contact met burgemeester Hellegers die ook de situatie in ogenschouw kwam nemen. “We hebben ter plaatse afspraken gemaakt. De volgende dag – Nieuwjaarsdag – hadden we om 11.00 uur ons eerste crisisoverleg op het gemeentehuis.

Diezelfde avond kwamen we ook met het team van de Jan Bluyssen bijeen om de emoties te delen.

We stelden ons ook de vraag ‘Wat nu?’. Er was een enorm besef om verder te denken. Kordaat zijn er zaken geregeld en constructief zijn er stappen genomen.” Namens de gemeente Uden bevestigt onderwijswethouder Thijs Vonk de constructieve houding van alle partijen. “Als gemeente hebben we een coördinerende rol gespeeld. Het belang was duidelijk: zo snel mogelijk een oplossing zoeken zodat de leerlingen na de kerstvakantie weer sámen onderwijs zouden kunnen genieten.”

Hoewel de schoolbesturen zelf verantwoordelijk zijn voor hun huisvesting zorgt de gemeente voor de noodzakelijke financiële middelen. Vonk: “Er is een gedeelde verantwoordelijkheid.” Samen stelden de partijen een programma van eisen op voor de tijdelijke huisvesting. De gemeente doorliep snel de noodzakelijke procedures, zoals het aanvragen van een bouwvergunning, voor de noodlocatie aan de Runmolen.

Snel schakelen Eén van de Udense bedrijven die bij de hulpverlening werd ingeschakeld is Holland Herstel Groep. “Op Nieuwjaarsdag hebben we, na overleg met Stichting Salvage en de gemeente Uden, direct de elektrische apparatuur in veiligheid gebracht”, vertelt operations manager Jochum Boeijen. “Hoe sneller we computers, digiborden en beamers in de droogkamers hebben staan, hoe beter. Zo wordt voorkomen dat de schade verergert. Pas in een later stadium inventariseren we of reinigen een optie is.” Enkele dagen later haalde Holland Herstel Groep het meubilair uit de overblijfselen van de scholen. “Eerst coderen we alles zodat we precies weten welk stoeltje en tafeltje uit welk lokaal kwam”, licht Boeijen toe.

Op het bedrijf is in overleg met experts besloten wat verantwoord was om te reinigen en wat niet.

Boeijen is over het algemeen niet ontevreden over dat wat er is gered. “Veel data – en dat is toch het belangrijkste – is bewaard gebleven en ook

veel meubilair. Boeken en zachte materialen zijn vaak niet meer te redden. Daar zit de stank in waardoor het onbruikbaar is geworden.” Danny Witlox nam vrij snel na de brand zelf contact op met de gemeente om te vragen of Witlox wegenbouw en groentechniek iets zou kunnen betekenen. “Wij zijn voor dit soort klussen de ideale partner”, licht hij toe. “De lijnen zijn kort.

We kunnen snel schakelen. Zijn dynamisch. Dat is onze kracht.” Het bedrijf kreeg de opdracht om de bestrating en Kiss & Ride zone rond de noodschool aan de Runmolen in orde te brengen.

Met slopersbedrijf Gebr. van den Brand en Van Oort BV en loonbedrijf Peter Adam uit Odiliapeel sloeg Witlox de handen ineen om dit spoedklusje te klaren. “We hebben als Udense bedrijven een mooi stukje werk kunnen leveren.”

Bergen werk verzet Beuving is onder de indruk van alle energie die er ondanks de trieste aanleiding is vrijgekomen. “Ik ben enorm trots op de inzet van de medewerkers van OOG en Kiem. Wat zijn er door veel mensen bergen met werk verzet.” Het hulpaanbod na die dramatische Oudejaarsnacht was volgens haar enorm. “Niet alleen uit Uden, maar werkelijk uit alle hoeken van Nederland werd de helpende hand geboden. Op een gegeven moment was het aanbod zelfs zo groot dat we ervoor hebben moeten bedanken.” Ook de hulp van ouders was overweldigend. “Er is geholpen met de verhuizing op de zaterdag ná de brand, het vervoer vanuit de wijk naar de scholen in het dorp is geregeld, er zijn materialen en lokalen schoongemaakt, de kinderopvang gecoördineerd…” Zo kan ze nog wel even doorgaan. “Het medeleven van ouders – onze klanten – is op beide scholen groot geweest.

Ik neem mijn petje af voor dat wat er aan steun en diensten, in allerlei vormen, is geleverd. Echt ongelofelijk. De hulp van collega’s, of dat nu mensen uit Uden waren of van daarbuiten, heb ik als een zeer warme deken ervaren”, vult collegabestuurder Van den Hoogen aan. Na de carnaval

hebben de beide scholen hun intrek genomen in de noodunits aan de Runmolen die voor een periode van maximaal twee jaar zijn neergezet. Hoe het uit daar zal uitpakken is volgens Van den Hoogen koffiedik kijken. “Kinderen en ouders zijn nu redelijk gewend aan deze situatie. Het is dadelijk toch weer wennen. Dat kan wel even duren. Het is een ander gebouw, met een andere uitstraling dan de vertrouwde school. Voordat het weer een eigen plekje is ben je wel enige tijd verder.” De directeur van Kiem heeft, gelet op de samenwerking die er tot nu toe is geweest, het ‘volste vertrouwen’ in de toekomst. “We hebben veel complimenten gekregen over de wijze waarop we deze situatie hebben aangepakt en georganiseerd. Dat doet goed.” Schoolbesturen en gemeente staan echter alweer voor een nieuwe uitdaging. De nieuwbouw. Want dat die er komt staat vast. Maar in welke vorm is de vraag.

Beuving: “Al voor de brand waren we met elkaar in gesprek over de toekomstige huisvesting van de Udense scholen. Door de brand is er een nieuwe locatie bijgekomen waarover we moeten nadenken. Dat gaan we komende weken, samen met de gemeente, doen.” De brand en de snelle wijze waarop de 350 kinderen op andere scholen in het Udense konden worden herplaatst, maakte ook de overcapaciteit aan lokalen inzichtelijk.

“We wisten dat de we ruim in ons jasje zaten, maar dit was toch wel een eyeopener”, aldus wethouder Vonk. “Samen met de schoolbesturen gaan we een lange termijn visie samenstellen voor de onderwijshuisvesting. Dat stond al gepland maar is nu wat in een stroomversnelling geraakt. We moeten het er samen over gaan hebben hoe de huisvesting er in de toekomst uit komt te zien.” Voor de zomer is er wat betreft Vonk duidelijk wat er met de nieuwbouw van De Brinck en Jan Bluyssen gaat gebeuren.

Voortvarend wordt er, net als in die donkere en turbulente Oudejaarsnacht, doorgepakt.

Philip van den Brand / p.vandenbrand@dewinter.nl

22

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

BEDRIJVIG BRABANT

23

februari 2015

AGENDA 17 maart BZW Lenteprikkel De ondernemers van de BZW komen elk jaar op de derde dinsdag van maart bijeen voor de Lenteprikkel. Tijdens deze bijeenkomst wordt gezamenlijk teruggeblikt op de derde dinsdag van september. Hoe staan de regeringsplannen ervoor en welke prikkels zijn nodig om de Brabants-Zeeuwse economie te stimuleren.

Het programma begint om 19.00 uur en er zijn presentaties van Peter Struik (voorzitter BZW), Jan Peter Balkenende (oud-premier en partner van Ernst & Young) en illusionist Victor Mids. Er wordt afgesloten met een bruisende netwerkborrel. Plaats van handeling is het Rat Verlegh Stadion van NAC Breda aan de Stadionstraat 3. www.bzw.nl/lenteprikkel

26 februari - 1 maart TuinIdee Het grootste tuinevent van het jaar heeft als thema â&#x20AC;&#x2DC;Leve de tuinâ&#x20AC;&#x2122; en stelt tuinbeleving centraal. In de Brabanthallen â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch zijn op 25.000 m2 diverse tuinstijlen, trends en bijzondere of verrassend toegepaste tuinplanten te zien.

In totaal presenteren meer dan 225 exposanten hun noviteiten en producten op het gebied van terrasoverkappingen, tuininrichting, onderhoud, styling en groen. De tuin- en landschapsarchitecten Bram Breedveld en Ed Joosting Bunk van Studio LandLab hebben de inspiratietuinen en bijzondere exposities ontworpen. Ook tv-tuinman Rob Verlinden en groenstylist Romeo Sommers geven er acte de prĂŠsence. TuinIdee is geopend van 10.00-18.00 uur, op vrijdag 27 februari zelfs tot 22.00 uur. Entreeprijs 11,50 euro in de voorverkoop via www.tuinidee.nl of 16 euro aan de kassa. Kinderen tot en met 12 jaar gratis, mits onder begeleiding van een volwassene. r XXX UVJOJEFF OM

27 februari Seminar IE-strategie met een beperkt budget Wanneer is investeren in bescherming van Intellectueel Eigendom (IE/IP) zinvol? Hoe kun je met een beperkt budget jouw IE beschermen door slim gebruik te maken van de mogelijkheden? En welke rol kan IE spelen om jouw bedrijf aantrekkelijker te maken voor overname? Hoe creĂŤer je meer waarde? Kom erachter tijdens het seminar IE-strategie met een beperkt budget dat georganiseerd wordt door Octrooicentrum Nederland (OCNL) en High Tech Campus Eindhoven. Het evenement vindt plaats op de High Tech Campus 1 in Eindhoven van 13.00 tot 19.00 uur. Deelname is gratis. Meld je aan via: r XXX SWP OM BDUVFFM FWFOFNFOUFO

4 maart BZW-bijeenkomst BZW-leden van BZW Noordoost-Brabant komen bijeen bij cateraar Hutten in Veghel. Pascal Verheugd zal een toelichting geven op de HRMaanpak van Hutten. Ook is er een rondleiding door het kantoor en de keuken van de cateraar.

Aansluitend is er een borrel. r XXX C[X OM

4-5 maart 3e Additive World Conference Het aantal toepassingen van 3D-printen in de industrie groeit met dubbele cijfers. Engineers ontdekken de unieke eigenschappen van deze nieuwe additieve technologie zoals een grotere vormvrijheid, ontwerp van lichtgewicht en toch stijve constructies, geĂŻntegreerde samenstellingen, geoptimaliseerde temperatuurbeheersing en

een verkorting van het innovatieproces. De 3e editie van de Additive World Conference die op de High Tech Campus in Eindhoven wordt gehouden biedt industriĂŤle professionals een compleet overzicht van de laatste ontwikkelingen, technologie, materialen, nieuwe business modellen en praktische voorbeelden van ervaringsdeskundigen. De succesvolle conference is dit jaar voor het eerst verspreid over twee dagen en omvat tevens een award diner, een masterclass over het maken van business cases voor 3D-printing, bezoek aan de RapidPro Industrial beurs ĂŠn een bezoek aan de proeffabriek van AddLab. r XXX BEEJUJWFXPSME DPN

6 maart Workshop 'Samenwerken en Intellectueel Eigendom' Samenwerken is 'hot'. Veel bedrijven zoeken partners om samen te innoveren. Samenwerking biedt veel voordelen. Maar er kunnen ook knelpunten ontstaan tijdens de samenwerking, bijvoorbeeld over octrooien en andere vormen van intellectueel eigendom (IE). Om misverstanden te voorkomen, is het verstandig van tevoren goede afspraken te maken. Sta je op het punt om een belangrije samenwerking aan te gaan, kom dan naar deze workshop georganiseerd door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De locatie is het Ondernemersplein van de KvK in Eindhoven.

Deelname is gratis. r XXX SWP OM BDUVFFM FWFOFNFOUFO

12 maart Kick-off Picknick met een klik Dit evenement richt zich op innovatieve ondernemers uit de regio Noordoost-Brabant. De kick-off bijeenkomst 2015 staat in het teken van ontmoeten, informeren en voorbereiden. Tijdens deze bijeenkomst leer je de andere deelnemers en hun ondernemingen kennen. r XXX QJDLOJDLNFUFFOLMJL OM

12-13 maart

maart 2015 wordt breed ingegaan op deze ontwikkelingen. Vanuit verschillende perspectieven en disciplines wordt gezocht naar oplossingen voor toekomstige stedelijke ontwikkeling. Tijdens het tweedaagse congres in Breda worden deelnemers bijgepraat door deskundigen op het gebied van ruimtelijke ordening, stedelijke ontwikkeling, sociale innovatie, placemaking en citymarketing.

Lezingen worden afgewisseld met inspirerende workshops en interactieve sessies. r XXX OIUW OM DJUJFT JO USBOTJUJPO

12-15 maart Indoor Brabant Het internationale paardensportevenement, dat jaarlijks plaatsvindt in de Brabanthallen in Den Bosch, breidt dit jaar flink uit. Het programma is veelzijdiger en er wordt een tweede piste in gebruik genomen. Naast de overwegend internationale wedstrijden die in de Brabanthallen worden verreden, wordt in de Peelhal een nieuw gevarieerd nationaal programma gepresenteerd. r XXX JOEPPSCSBCBOU DPN

16 maart Mix & Match Monday Bij ondernemen en innoveren gaat het vaak om het vinden van nieuwe combinaties, cross-overs tussen ondernemers uit verschillende sectoren en disciplines. Samen kun je nieuwe producten en diensten ontwikkelen. Ondernemers in de creatieve sector spelen bij innovaties vaak een belangrijke sleutelrol. De KvK biedt hiervoor een podium. Iedere derde maandag van de maand vindt Mix & Match Monday @KvK plaats en staat een andere sector in het spotlight. Locatie: Locatie KvK, J.F. Kennedylaan 2 in Eindhoven. r XXX LWL OM CJKFFOLPNTUFO

17-21 maart Festival Cement Festival Cement is het podium voor de nieuwe generatie Nederlandse en Vlaamse theatermakers, choreografen en schrijvers. Tijdens het festival presenteren de makers zich aan een publiek van (inter)nationale professionals, theater- en dansliefhebbers. Festival Cement vindt elk voorjaar plaats in â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch, met de Verkadefabriek als festivalhart. r XXX GFTUJWBMDFNFOU OM

Internationaal NHTV-congres â&#x20AC;&#x2DC;Cities in Transitionâ&#x20AC;&#x2122; Een steeds groter deel van de wereldbevolking woont in (mega)steden en dat aandeel groeit met de dag. Wereldwijde urbanisatie biedt kansen en uitdagingen op economisch, sociaal, digitaal, milieu en infrastructureel niveau. Samenwerking tussen bedrijfsinstellingen, kennisinstellingen en burgers bepaalt het sucStuur uw bericht dan tijdig naar Bedrijvig Brabant. ces van nieuwe steden.

Tijdens het internationale NHTV-congres â&#x20AC;&#x2DC;Cities in Transitionâ&#x20AC;&#x2122; op 12 en 13

Wilt u dat uw zakelijke bijeenkomst in deze agenda wordt vermeld?

RedactieBB@dewinter.nl (o.v.v. zakenagenda)

19 maart BKKC Connects: kunst, omgevingskwaliteit en opdrachtgeverschap Wat betekent opdrachtgeverschap in een tijd waarin kunstprojecten niet meer vanuit een opdrachtgever maar uit gezamenlijkheid ontstaan? Projecten bijvoorbeeld, die in dienst staan van het versterken van ruimtelijke of maatschappelijke kwaliteit. Hoe is het opdrachtgeverschap aan kunstenaars de laatste jaren veranderd?

Waar liggen tegenwoordig de kansen? En hoe vertaal je goed opdrachtgeverschap naar het nieuwe kader van van co-creatie en bottomup? Wil je hier meer over weten? Kom dan op 19 maart naar Tilburg voor de BKKC Connects over kunst, omgevingskwaliteit en opdrachtgeverschap. In een twee uur durend programma worden een drietal lezingen afgewisseld met discussies. r XXX CLLD OM

25 maart Let's Talk Design #8 Ga de grens over en laat je inspireren door Joost Jansen (illustrator), Strange Attractors (ontwerp studio), Sjoerd Koopmans (designer bij SILO) en nog een andere gast. Locatie: Monty, Montignystraat 3 in Antwerpen. Kaarten: 25 euro. r XXX DSFBUJWF OFUXPSL PSH FWFOUT

25-26 maart High-Tech Systems 2015 Internationaal event dat focust op high-tech systems en key enabling technologies. Het conferentieprogramma van de derde editie van High-Tech Systems gaat over high-end systeemontwikkeling voor markten waar slimme engineering en technologie het verschil maken. Het programma is gericht op ontwikkelaars, technisch managers en beslissers in de geavanceerde machinebouw. Op de beursvloer maakt u kennis met mensen en bedrijven die u kunnen helpen bij het ontwikkelen, produceren en vermarkten van complexe systemen. Locatie: Brabanthallen in â&#x20AC;&#x2122;s-Hertogenbosch. r XXX IJHIUFDITZTUFNT FV

25 maart â&#x20AC;&#x201C; 1 april Automotive Week Tijdens de internationale Automotive Week 2015 wordt de landelijke opschaling en ambitie van smart mobility voor nationaal en internationaal publiek getoond. Onder het thema â&#x20AC;&#x2DC;Smart mobility on the roadâ&#x20AC;&#x2122; komen onder meer ontwikkeling van nieuwe technologie, toonaangevende concepten en interactie tussen weggebruiker, wegkant en voertuig aan bod. r XXX BVUPNPUJWFXFFL OM

24

FINANCIEEL

Bosman medische hulpmiddelen krijgt nieuwe Zweedse eigenaar Het Zweedse bedrijf OneMed wordt de nieuwe eigenaar van Bosman Medische Hulpmiddelen. Bosman zocht een partner om de volgende belangrijke stap te zetten en gaat als onderdeel van de OneMed groep profiteren van de innovatiekracht van een internationale speler terwijl het de vertrouwde leverancier van diabetes-, wond-, stoma- en continentiematerialen in Nederland blijft. De overname heeft geen nadelige gevolgen voor medewerkers en klanten; Bosman blijft zelfstandig opereren in Nederland vanuit het pand in Eindhoven.

De zorgbranche is volop in ontwikkeling. Kostenbesparing, marktwerking en strenge kwaliteitseisen vragen om een andere organisatie dan voorheen. Ziekenhuizen fuseren, specialiseren en professionaliseren.

Zorgverzekeraars kopen scherper en vaker selectief in. Deze dynamiek daagt leveranciers in de zorgbranche uit om het aanbod af te stemmen op steeds veranderende behoeften en randvoorwaarden tegen de beste prijs-kwaliteitverhouding. Bosman zocht een partner om deze uitdaging met meer innovatieve slagkracht aan te gaan en zo de koploper in de Nederlandse hulpmiddelenmarkt te worden.

Uitstekende match OneMed deelt Bosman’s visie over de organisatie van zorg rondom de patiënt door efficiënte samenwerking in de zorgketen. OneMed heeft veel ervaring in het samenwerken met ziekenhuizen om tot optimale resultaten voor de patiënt te komen, ook Bosman heeft hierin al mooie stappen gezet. Met de schaalgrootte en expertise van OneMed achter zich maakt Bosman zich klaar voor de volgende fase. OneMed op haar beurt zocht een lokale partner als spring-

Boven: Johan Falk, Peter Gustafsson en Patrick Saasen van OneMed. Daarnaast een deel van de familie Bosman: Monique, Angelique en de heer en mevrouw Bosman.

Onder: aandeelhouders en directie van Bosman. plank naar West- en Zuid-Europa en zag deze in het succesvolle en potentierijke Bosman. Met elf bedrijven in Noord- en Oost-Europa zien zij volop kansen om een pan-Europees bedrijf te worden. Tenslotte delen de bedrijven eigenschappen als lef, verantwoordelijkheid en een oprechte betrokkenheid bij de zorg, wat leidt tot een uitstekende match.

Derde generatie Dirk en Pieter Bosman zorgden als derde generatie aan het roer van

het familiebedrijf voor een enorme groei van Bosman Medische Hulpmiddelen. Zij zagen dat het tijd werd om hun ‘tot wasdom gekomen kind’ los te laten en hebben er het volste vertrouwen in dat zowel het bedrijf als de medewerkers als onderdeel van OneMed de volgende belangrijke ontwikkeling gaan doormaken. De gebroeders Bosman gaan door met de Meduon Groep, een innovatieve broedplaats voor kleine bedrijven en participaties in de zorgmarkt.

De houdbaarheid van managers

Technologie ontwikkelt zich exponentieel. Zo stelt de Wet van Moore dat de capaciteit van computerchips elke twee jaar verdubbelt.

Verandering is de enige constante.

Toch zijn er genoeg voorbeelden van bedrijven die links en rechts ingehaald werden. Klassiekers zijn Kodak , Nokia en TomTom. Kodak kon 100 jaar teren op analoge fotografie, Nokia tientallen jaren op telefoons en TomTom slechts enkele jaren op navigatiesystemen. Blijven aanhaken op de markt is dus lastig, blijkt uit onderzoek van VINT, de denktank van automatiseerder Sogeti. De omloopsnelheid van AEX-genoteerde bedrijven neemt sinds 1993 elke 10 jaar met 25 procent toe. In de Verenigde Staten doet zich hetzelfde voor, toont Innosight aan. Een bedrijf kon in 1958 gemiddeld 61 jaar genoteerd blijven op de S&P 500-beursindex, terwijl dat in 2012 nog maar 18 jaar is.

BEDRIJVIG BRABANT

Nieuws flitsen MOERDIJK - Van Gansewinkel gaat 4,5 miljoen euro investeren in zijn glasreclyclingactiviteiten. De investering betreft onder meer een nieuwe productielijn. Daarvoor vindt een verbouwing plaats bij dochterbedrijf Maltha Recycling in Moerdijk. Na deze innovatie moet de nieuwe fabriek ruim tien procent meer grondstoffen uit glas terug kunnen winnen. Ook de kwaliteit van de gerecyclede scherven zal verbeteren. Volgens Van Gansewinkel is het dochterbedrijf het grootste glasrecyclingbedrijf in Europa. Op jaarbasis wordt er ruim 1 miljoen ton glas gerecycled.

EINDHOVEN/HELMOND - De Van Mossel Groep wordt dealer voor Ford in de regio Eindhoven en Helmond. In december vorig jaar werd het faillisement uitgesproken van Ford-dealer VDMA Eindhoven.

Ford en Van Mossel hebben twee maanden onderhandeld over het dealerschap. De Van Mossel Groep uit Waalwijk heeft de laatste jaren meerdere bedrijven overgenomen. Zo nam ze eind vorig jaar Lathouwers Opel, met vestigingen in Veghel en 's-Hertogenbosch, over. De Van Mossel Groep voert acht verschillende merken en heeft vestigingen in het hele land. Het concern boekte vorig jaar een omzet van meer dan 750 miljoen euro en telt 800 personeelsleden.

Boven de Markt

Techniek ontwikkelt zich steeds sneller en dat vraagt om een flexibele bedrijfsvoering. Hoe zorg je er als organisatie voor dat je niet de nieuwe Kodak of Nokia wordt?

Het management heeft de sleutel in handen om de houdbaarheid van de organisatie zo lang mogelijk te maken.

februari 2015

Omgekeerd zijn er veel voorbeelden van bedrijven die wél constant aanhaken bij nieuwe ontwikkelingen.

Neem Nike, dat ook inzet op wearables om prestaties digitaal te meten en te delen. Philips, dat van gloeilampen is overgestapt naar Internet of Things-achtige verlichtingssystemen.

De oude kolenreus DSM, die tegenwoordig gespecialiseerde chemicalien en voedingssupplementen maakt.

En op MKB-niveau Meldon Plastics BV, dat vroeger waslijnen maakte en tegenwoordig kunststof onderdelen extrudeert voor automotive, health, transport en sanitair.

De manager van nu, ook in de maakindustrie, moet jong van geest zijn.

Hiërarchie werkt minder goed, nieuwe principes passen beter bij deze tijd. Samenwerken. Co-creatie. Open innovatie. Termen die daarbij vaak vallen, zijn scrum en agile, respectievelijk een methode en een filosofie om te werken in een omgeving die constant verandert. Je hebt managers nodig die het aandurven plaats te maken voor een nieuwe generatie denkers en doeners. Die snappen dat flexibele geesten nodig zijn die in kleine, wendbare eenheden werken.

Bovendien vragen ook werknemers om een nieuwe lichting managers.

Onderzoek van De Baak laat zien dat werknemers zoeken naar iemand die

hen als gelijke behandelt en beslissingen uit handen durft te geven.

Bovendien zorgt de exponentiële groei van technologie er voor dat je hoogopgeleide techneuten aan je bedrijf moet binden. Managers moeten erkennen dat een mentaliteitsverandering nodig is. Anders blijft de maakindustrie een slecht bestuurbare mammoettanker die in het ergste geval richting de afgrond vaart.

David Kemps ABN AMRO Sector Banker Industrie david.kemps@nl.abnamro.com

OVERLOON - Dierentuin Zoo Parc in Overloon is overgenomen door vrijetijdsgigant Libéma. Eind januari werd duidelijk dat Zoo Parc in financiële problemen zat. De directie was op zoek naar nieuwe geldstromen, maar een partij die geld wilde lenen aan de Overloonse dierentuin kon niet op tijd gevonden worden. De eigenaar van de dierentuin in Overloon is tevens eigenaar van Aqua Zoo in Leeuwarden en De Wissel in Epe. Ook deze zijn overgenomen door Libéma.

'S-HERTOGENBOSCH - Doordat de Bovag de richtlijnen voor het lidmaatschap heeft aangescherpt, heeft de brancheorganisatie afscheid moeten nemen van 145 rijscholen. In Brabant gaat het om enkele tientallen rijscholen. Sinds 1 januari staan deze rijscholen niet meer in het ledenbestand omdat ze niet willen of kunnen voldoen aan de nieuwe eisen. Grootste struikelblokken voor rijscholen zijn het overleggen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en de nieuw ingevoerde kredietwaardigheidscheck. Volgens de organisatie staan professionaliteit, betrouwbaarheid en kwaliteit onder druk door onkunde en soms zelfs ronduit malafide praktijken van nieuwe leden. Veel van die rijscholen verdwijnen na korte tijd en duperen daarmee leerlingen die soms grote sommen geld vooraf hebben betaald. De Bovag-rijscholen worden minstens een keer per drie jaar gecontroleerd door een onafhankelijk bureau. Het aantal aangesloten rijscholen daalde per 1 januari van 943 naar 798.

EINDHOVEN - VDL Groep heeft GL Precision overgenomen. GL Precision, een producent van complexe fijnmechanische onderdelen en modules, is eigendom van Gerard van der Leegte, de broer van Wim van der Leegte, topman van VDL Groep. Het bedrijf heeft 150 medewerkers en een jaaromzet van 37 miljoen euro. Gerard van der Leegte gaat samen met Theo Koert, die vijf jaar geleden in de leiding kwam, in de raad van commissarissen zitten. Hij zal nog een paar jaar 20 procent van de aandelen in het bedrijf houden. Het andere bedrijf van Gerard van der Leegte, GL Plastics, valt buiten de transactie.

BRABANT - In één week tijd gingen in Brabant drie schoenwinkelketen failliet. Het gaat om House of Shoes uit Nieuwkuijk, Schoenenreus uit Uden en Verkuilen Schoenenwarenhuis uit Eindhoven. Net als Schoenenreus ging ook House of Shoes al eens eerder failliet. De curator van House of Shoes heeft niet veel hoop op een doorstart. House of Shoes in Nieuwkuijk, heeft meer dan 25 winkels in Nederland, er werken 120 mensen. Verkuilen telt vier medewerkers. Volgens de curator van Schoenreus hebben zich meer dan tien partijen gemeld die interesse hebben in een eventuele doorstart van de keten in afgeslankte vorm. De 120 winkels van Schoenenreus zijn onlangs weer opengegaan. Zo kan de bestaande voorraad worden verkocht. Ook verbetert het openen van de winkels de kansen voor een mogelijke doorstart, aldus de curator. Het in 1969 opgerichte Schoenenreus telt ruim 140 filialen in Nederland en België. Zowel Schoenenreus als House of Shoes is eerder al eens failliet gegaan. Na een doorstart konden de winkels destijds weer opengaan.

AMSTERDAM/EINDHOVEN – Philips heeft een teleurstellend jaar achter de rug. Dat blijkt uit de onlangs gepresenteerde jaarcijfers.

Philips heeft het afgelopen jaar door tegenvallende verkoopcijfers tweederde minder winst gemaakt dan een jaar eerder. Ook in de Healthcare-divisie, die de toekomst moet worden van het bedrijf, lopen de verkopen terug. In heel 2014 daalde de omzet met 1 procent, naar 21,4 miljard euro. De nettowinst kwam uit op 411 miljoen euro. De verkopen van de Healthcare-divisie liepen 3 procent terug.

Hetzelfde geldt voor de lichtdivisie, die het bedrijf wil afsplitsen.

Alleen de verkoop van consumentenelectronica steeg. Het concern heeft laten weten dat ook de eerder geraamde omzetgroei van 4 à 6 procent voor 2016 niet meer haalbaar lijkt.

BEDRIJVIG BRABANT

Achtergrond De crisis is over haar dieptepunt heen. Na een jarenlange stagnatie zitten de uurtarieven van freelancers en ZZP'ers weer in de lift. Dat blijkt uit het continue tarievenonderzoek van Publimix.

Jaarlijks publiceert de gids de uurtarieven van de meest uiteenlopende beroepsgroepen.

De uurtarieven stijgen, dat geldt echter niet voor alle beroepsgroepen. In de zorg staan de tarieven nog onder druk. Ook starters moeten vaak met minder hoge tarieven genoegen nemen. In de bouw gaan de tarieven na jarenlange achteruitgang weer langzaam omhoog.

Dat geldt ook voor beroepen in

februari 2015

Uurtarieven zelfstandige stijgen weer de financiële dienstverlening.

De Tarievengids bevat gemiddelde uurtarieven van 150 beroepen, met behulp van vijf methodieken en deze cijfers is een zzp'er in staat een reëel tarief te berekenen. Het gemiddelde uurtarief dat ZZP’ers en freelancers hanteren bedraagt 56 euro. Sommige tekstschrijvende freelancers zitten daar ver onder met 25 euro een enkeling schiet uit naar boven met een tarief van 125 euro. De gemiddelde omzet van alle Nederlandse freelancers steeg in het laatste kwartaal met 6,6 procent. Deze toename was te danken aan een hoger uurtarief. Deze tarieven stegen met 4,8 procent. In de voorgaande kwartalen nam de

25

FINANCIEEL

omzet van freelancers vooral toe doordat ze meer uren konden werken.

Opmerkelijk is de enorme toename van freelancers tot 24 jaar in Eindhoven. Over het geheel genomen hebben Eindhovense freelancers een prima vierde kwartaal van 2014 achter de rug.

Zij zagen hun gemiddelde omzet stijgen met 13,3 procent stijgen in vergelijking met dezelfde periode in 2013. De groep tot 24 jaar verdient gemiddeld minder dan hun oudere collega’s. Hierdoor werd de gemiddelde omzet lange tijd gedrukt, ondanks dat de Eindhovense freelancers meer uren konden maken.

Over heel 2014 daalde de gemid-

delde omzet van freelancers in Eindhoven met 11,5 procent.

Jarenlang was het uurtarief van mannen hoger, maar door verschuivingen op de markt halen de vrouwen de mannen nu in. Het gemiddelde uurtarief dat vrouwelijke zelfstandigen vragen bedraagt 56 euro het gemiddelde tarief van mannen bedraagt 55 euro. Het verschil heeft voornamelijk te maken met het soort werk, veel hoogopgeleide vrouwen kiezen voor het (parttime) ondernemerschap. Veel beroepen waarin mannen vertegenwoordigd zijn (bouw, techniek) zijn door de crisis getroffen, in die sectoren zijn de tarieven soms gedaald.

Hoppenbrouwers neemt Sebregts over

Markten in 3 minuten Flexpoint Nederland heeft haar activiteiten uitgebreid naar Brabant De uitbreiding van haar activiteiten naar Brabant is een logische stap in de groeistrategie van de uitzendorganisatie.

Flexpoint is een internationale HR dienstverlener, actief in België en Nederland. Dagelijks zijn meer dan 3.000 flexwerkers via Flexpoint aan het werk bij bedrijven. Flexpoint Nederland groeide vorig jaar harder dan verwacht. De uitzendorganisatie sloot 2014 af met een omzet van ruim 28 miljoen euro, dat betekent een groei van 17 procent. De uitzendbranche groeide vorig jaar 7 procent.

ABAB Accountants en Adviseurs uit Tilburg heeft in 2014 de omzet licht zien dalen Van 57,3 miljoen euro in 2013 naar 56,9 miljoen in 2014. Met name het aangaan van een samenwerkingsverband van ABAB Automatiseringsadvies BV met Perfection Automatiseringen BV is de oorzaak van deze lichte daling.

Bij de traditionele administratieve werkzaamheden (accountancy en salarisadmi-

nistratie) daalde de omzet met 4 procent. De omzet binnen Audit en Assurance steeg met 15 procent en met 5 procent binnen de adviespraktijk. De verwachting is dat de omzet in 2015 minimaal op het niveau van 2014 zal liggen.

BVR Groep schrijft opnieuw zwarte cijfers Met een netto-omzet van ruim 22 miljoen euro en een nettowinst van ruim 150.000 euro schrijft BVR Groep BV uit Roosendaal opnieuw zwarte cijfers. Na de vliegende start in 2013 stond een ding vast: in 2014 zou van een zekere terugloop in opdrachten sprake zijn.

Die voorspelling kwam uit. De terugloop hield zelfs langer aan dan verwacht. Dankzij echter de gezamenlijke inzet van directie en medewerkers werden in het laatste kwartaal belangrijke bouw, renovatie- en onderhoudsopdrachten verworven. Dit resulteerde niet alleen in een positief resultaat voor 2014, maar zorgde er ook voor dat BVR Groep BV een stevige brug naar 2015 kon slaan.

Een belangrijke ontwikkeling vormde de overname van collega-bouwbedrijf Rasenberg Bouw BV uit Breda.

Nieuw distributiecentrum Vos

Henny de Haas van Hoppenbrouwers Elektrotechniek BV en Leon Uijtendaal van Sebgrets Installatietechniek BV. Hoppenbrouwers Techniek BV heeft met curator mr. K.E.H. de Klerk van VDT Advocaten & Mediators in Tilburg overeenstemming bereikt over de overname van de activiteiten van Sebregts Installatietechniek en Sebregts Dak. Op 10 februari 2015 werd het bedrijf in staat van faillissement verklaard. Hoppenbrouwers zet de activiteiten van het installatiebedrijf en dakdekbedrijf voort waardoor continuïteit voor de klanten gewaarborgd blijft. De overname wordt door beide partijen gedragen. In januari kondigde Hoppenbrouwers al aan om te gaan starten met werktuigbouwkundige installaties om haar relaties als totaalinstallateur te kunnen bedienen. Hoppenbrouwers Techniek BV uit Udenhout is een gezond bedrijf en heeft ruim 300 medewerkers in dienst. Het bedrijf heeft veel kennis en ervaring met beveiliging, elektrotechnische installaties, industriële automatisering en is gespecialiseerd in duurzame energie, inspectie en datanetwerken.

Ondernemen & Beleggen D66 wil de komende jaren miljarden investeren in de regionale economie, innovatie en banen. De twaalf provincies hebben samen ongeveer 15 miljard euro aan ongebruikt vermogen op de plank liggen.

Volgens D66 hebben mensen en bedrijven er veel meer aan als een deel van dit vermogen niet wordt opgepot, maar wordt geïnvesteerd om de economie aan te jagen. D66-leider Alexander Pechtold: 'De Rijksoverheid heeft elk jaar nog een fors

tekort, maar veel provincies hebben wel geld. Laten ze dat investeren in hun kerntaken, zoals de regionale economie, infrastructuur en innovatieve bedrijven. Dat zorgt voor meer werkgelegenheid.'

Provinciale beleggingen Het vermogen van de twaalf provincies is sinds 2008 gestegen van bijna 4 miljard euro naar bijna 15 miljard euro. Desondanks hebben provincies er niet voor gekozen om de lasten voor mensen te verlagen, maar om het geld te beleggen in

Vos Logistics heeft een nieuw distributiecentrum geopend op industrieterrein De Geer in Oss. Met dit duurzame distributiecentrum anticipeert de Europees logistiek dienstverlener naar eigen zeggen op de verdere groei van de logitieke activiteiten.

Het distributiecentrum telt 25.600 vierkante meter vloeroppervlakte en 33 laad- en losdocks. 'Oss is voor ons een belangrijke logistieke draaischijf. Met dit nieuwe warehouse kunnen wij onze klanten uitstekend faciliteren in hun groeistrategie', aldus Toine van Gils, directeur van Vos Contract Logistics.

vanHaren blijft succesvol Met een omzetstijging van 7,8 procent naar 150,2 miljoen euro (2013: 139,4 miljoen) zet vanHaren ook in 2014 de stijgende lijn voort. Het bedrijf uit Waalwijk vestigde ook een nieuw record in het aantal verkochte schoenen. Ongeveer 6,44 miljoen paar schoenen heeft vanHaren in 2014 via de 142 filialen, de online shop en via Wehkamp verkocht. Dat zijn ongeveer 316.000 paar oftewel 5,2 procent meer dan in 2013. vanHaren is wederom gekozen tot Beste winkelketen 2014 in de categorie schoenen.

Nieuwe financier TOM onder andere staatsobligaties. Nadat het is misgegaan met bijvoorbeeld Icesave in Noord-Holland zijn de regels voor provinciale beleggingen al flink aangescherpt.

Pechtold: 'Provincies moeten zich niet willen gedragen als een beleggingsfonds.

Mensen willen waar voor hun belastinggeld. De belastingen in Nederland zijn in twintig jaar tijd niet zo hoog geweest. In politiek Den Haag zet D66 ondanks een onwillig kabinet alles op alles om de lasten voor mensen en bedrijven te ver-

lagen.'

Sneller investeren Het plan van de provincies is om meer beschikbare middelen sneller in hun regionale economie te investeren. Dit leidt volgens de D66-leider zowel op korte als op lange termijn tot meer groei en banen in heel Nederland.

De afgelopen weken hebben alle twaalf D66-afdelingen in de provincies samen met de Tweede Kamerfractie gewerkt aan plannen voor versterking van de regionale economie en meer banen.

De provincie gaat de volledige financiering op zich nemen van de Tuinbouw Ontwikkelingsmaatschappij (TOM). De nieuwe ontwikkelmaatschappij gaat haar inspanningen voortaan vrijwel geheel richten op de ontwikkeling van het glastuinbouwgebied in het Agro- en Foodcluster Nieuw Prinsenland (AFC NP). Met deze omvorming is een bedrag van 75 miljoen euro gemoeid. TOM is een samenwerkingsverband van de provincie en ZLTO. De hoofddoelstelling van de TOM is het realiseren van duurzame glastuinbouwpercelen. De rendementen in de glasgroenteteelt stonden de afgelopen jaren onder druk. Als gevolg hiervan investeerden bedrijven minder dan verwacht.

Naast de provincie blijft ook NCB-Ontwikkeling aandeelhouder. Op deze manier moet de ontwikkeling van het projectgebied voor glastuinbouw in het Agro- en Foodcluster Nieuw Prinsenland veilig gesteld worden. Dit is van belang voor onder meer de duurzame productie van groenten en de werkgelegenheid in West-Brabant.

26

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Het beste bureau?

Dat zijn er eigenlijk zeven.

.nl

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

27

28

februari 2015

www.arendauto.nl

volg ons ook op

BEDRIJVIG BRABANT

)5,2+)873

renaultdealerarendauto

AREND AUTO UW BEDRIJFSWAGENSPECIALIST

" ' " %

#$ &

< #$ ! # !! < & # ! $ < # < ' ! " "

" " %$

< & "( " < ! "# = % $ " < " # "& < ! %'

< # "& " ## " < # "& ! ( $ " < & ""% ! #$= < & "& & "& " ! $

' $ % ## "! & # " ( = " $ " %$

& GOIRLE ( # "$ #

EUROPALAAN 2 NOBELSTRAAT 5B GELDROPSEWEG 22 RIETVELDENWEG 36

TEL. (040) 245 00 55 TEL. (013) 213 22 50 TEL. (040) 226 38 48 TEL. (073) 621 61 11

#$ "'= OSS & #' " &

SPRENDLINGENSTRAAT 12 GRIEKENWEG 29 DE VEST 52A MOUNTBATTENWEG 6

TEL. (013) 528 39 05 TEL. (0412) 69 81 81 TEL. (040) 201 36 33 TEL. (0413) 31 51 31

Vraag Arend Auto naar uw voordeel op de bedrijfswagen van uw keuze, onze medewerkers helpen u graag verder. Vraagt u ook eens naar onze speciale aantrekkelijke ямБnancieringsaanbiedingen in de showroom. *Speciale extra service bij al onze Pro+ vestigingen.

Min/Max. verbruik: 4,3-9,9 l/100km, Resp. 23,25-10,10 lm/l, C0 2 112-259.

Verschijnt maandelijks bij directie en hoger management van alle ondernemingen in Noord-Brabant met meer dan tien werknemers

BEDRIJVIG BRABANT februari 2015

De onafhankelijke zakenkrant van Noord-Brabant

Special Energie

Stijgende energiekosten, vervuiling van ons leefmilieu en Europese verplichtingen (Energielabel voor woningen) vragen ons anders met energie om te gaan. Brabant zet met innovatieve oplossingen en eigenwijze producten het maatschappelijke vraagstuk van energie om in economische kansen. Door heel de regio vind je duurzame bedrijvigheid van enthousiaste ondernemers en kennisinstellingen.

Duurzame energie We wekken het op met zonnepanelen op het dak en met restwarmte uit de grond. En we gebruiken het voor elektrische auto’s en groene grondstoffen.

We verbinden onze fabrieken en huizen met elkaar om de productie en behoefte aan energie slim op elkaar af te stemmen. Voor het opwekken en verbruiken van duurzame energie zijn allerlei (technologische) innovaties nodig. In Brabant nemen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid in samenwerking met elkaar daarin een voortrekkersrol.

Voortrekkersrol De voortrekkersrol creëert grote kansen voor de Brabantse economie en de werkgelegenheid. In Brabant werken talloze bedrijven en kennisinstellin-

gen in de hightech- en automotivesector. Het Financieel Dagblad schreef op 14 oktober 2014: ‘De werkgelegenheid in elektrisch vervoer is tussen 2008 en 2013 ruim vervijfvoudigd, van 300 naar 1.600 banen. De omzet, die onder meer met elektrische auto’s is behaald, steeg in dezelfde periode van € 60 mln naar € 380 mln.’ Een groot gedeelte van deze miljoenen zijn omgezet in Brabant. De resultaten van een duurzame economie kunnen voor Brabant oplopen tot wel 4 miljard euro en 25.000 banen in 2020.

Energiecoöperaties De technologische ontwikkelingen uit Brabant komen als geroepen. Ook de consument is klaar voor duurzame energie. In onze provincie schieten de energiecoöperaties als padden-

stoelen uit de grond. Binnen deze coöperaties werken buren samen om hun energieverbruik in eigen handen te nemen. De woonwijk wordt een eigen energiemaatschappij. Brabantse gemeenten en provincie dragen hieraan bij door losse initiatieven met elkaar te verbinden.

Toekomstmuziek?

Een gezinsauto die volledig rijdt op zonne-energie, plastics uit suikerbieten en een zonnepaneel zo dun als een blaadje papier klinken als toekomstmuziek. Toch bestaan ze al en ze worden ontwikkeld in Brabant. Neem de Stella van de Technische Universiteit Eindhoven.

Geproduceerd in samenwerking met Brabantse bedrijven als NXP en Segula, gooit deze solar car internationaal hoge ogen. En won ze in 2015 zelfs een Crunchie Award: de ‘Oscar voor technologie’. De Stella versloeg daarmee grote bedrijven als Apple, SpaceX en Uber. Het bewijs dat Brabant op internationaal niveau leider is in duurzame technologie.

Inhoudsopgave 3 Interview Bert Pauli 4 Energiefonds Brabant: rendement uit duurzaamheid 5 Studenten koppelen mobiliteit en elektriciteit aan elkaar 6 ‘Investeringen waren cruciaal om SoLayTec van de grond te tillen’ 6 ‘De BOM en Volgroen geven energiebesparing in mkb een enorme boost’ 7 Zonlicht bundelen levert meer op dan een gewoon zonnepaneel 7 Laadpaal eNovates levert gebruiker ook geld op 8 Lucratief zonthermisch dak wordt nog weinig toegepast 8 Mobiele houtinstallatie rijdt het bos in, een olietank komt eruit 9 IQ van slimme laadpaal kan nog worden verhoogd 9 Uitwisseling van restwarmte: aantrekkelijk, maar niet eenvoudig

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

3

ENERGIE

Gedeputeerde Bert Pauli over het verduurzamen van de economie:

“Grootste uitdaging is het koppelen van kennis aan de maakindustrie” De vraag naar energie neemt nog steeds toe. De bronnen raken echter uitgeput, het milieu vervuilt. Om te overleven moet de economie worden verduurzaamd. De provincie Noord-Brabant beseft dat heel goed, steekt daar miljoenen in. “Onze grootste uitdaging is om kennis en maakindustrie aan elkaar te koppelen om zo de slagkracht naar een nog duurzamere economie te vergroten”, zegt Bert Pauli, gedeputeerde van Economische zaken.

Nieuwe ontwikkelingen worden altijd geïnitieerd door het bedrijfsleven, de overheid speelt daarin meestal een rol op de achtergrond. Maar bij het vraagstuk naar een meer duurzame economie liggen de kaarten heel anders. “De provincie fungeert als aanjager om zo het bedrijfsleven mee te krijgen”, meent Pauli.

Die nieuwe rol lijkt vreemd, maar dat is volgens Pauli niet zo. “Neem de elektrische auto.

Iedereen is ervan doordrongen dat deze manier van vervoer in wezen de toekomst is. De cijfers wijzen dat ook uit. De werkgelegenheid in elektrisch vervoer is tussen 2008 en 2013 ruim vervijfvoudigd, van 300 naar 1600 banen. In dezelfde periode steeg de omzet van 60 naar 380 miljoen euro. Momenteel rijden er 40.000 elektrische auto’s in Nederland. Daarmee is Nederland samen met Noorwegen koploper in Europa. Als overheid, met name de provincie, kan de verdere toename van elektrisch vervoer bevorderen door te zorgen dat de basis goed op orde is. Wij moeten zorgen voor een dekkend netwerk van laadpalen, dan zullen de autoproducenten daarop anticiperen. Daar steken we de komende jaren veel geld in.”

Veel energie steken in duurzame energie, Brabant heeft er een speerpunt van gemaakt.

Pauli: “Duurzame energie draait in de Brabantse economie al op volle toeren. We wekken het op met zonnepanelen op het dak en met restwarmte uit de grond. En we gebruiken het voor elektrische auto’s en groene grondstoffen. We verbinden onze fabrieken en huizen met elkaar, om de productie en behoefte aan energie slim op elkaar af te stemmen.”

Er moeten nog meer stappen worden gezet om de afspraken rondom het Energieakkoord gestand te doen. In september 2013 hebben meer dan veertig organisaties afgesproken dat het aandeel van hernieuwbare energieopwekking, dat nu bijna 5% procent is, in 2020 moet zijn opgeschaald naar 14%. “We zijn zonder meer op de goede weg”, aldus Pauli, “maar we zijn er nog lang niet. Er zijn wel een aantal positieve indicatoren. Bedrijven kruipen uit de crisis, kunnen nu ook meer de focus gaan leggen op duurzaam ondernemen. Ook beseffen ze steeds meer dat duurzaam de enige manier is om in de toekomst te overleven, om tegemoet te komen aan de wensen van de klanten. Gezien de politieke ontwikkelingen in Oost-Europa worden we ons er

ook van bewust dat we op het vlak van energie zelfredzaam moeten zijn. En door de lage rentestand is juist nu investeren in duurzaamheid buitengewoon aantrekkelijk.”

Volgens Pauli speelt Brabant een voortrekkersrol om de afspraken rondom het Energieakkoord naar waarde te schatten. “Kijk naar de biobased economy. In West-Brabant ontmoet de agrowereld de wereld van de chemie. Plantenresten worden omgezet in coatings, van vezels wordt bermbeveiliging gemaakt. In Oost-Brabant maken we van dierlijke eiwitten levensreddende medicijnen.”

Maar meer technologische ontwikkelingen zijn nodig om de doelen van het Energieakkoord daadwerkelijk te bereiken. Er liggen nog genoeg kansen, meent Pauli. “We kunnen meer met dat restafval doen, valoriseren. Nog efficiënter verwerken, dus heb je minder delfstoffen nodig.”

De komende jaren zal daar middels Europese programma’s 300 miljoen euro worden gestoken. Dertig procent van dat bedrag zullen de provincies Noord-Brabant, Limburg en Zeeland de komende jaren besteden aan het toewerken naar deze koolstofarme economie. Pauli: “Hoe meer je gebruikt van de reststromen, des te minder afval heb je. En uiteindelijk dus minder uitstoot van koolstof.”

De innovatiekracht van Brabant zit in het DNA van het midden- en kleinbedrijf. Het mkb zal de ontwikkelingen binnen de duurzame energie met nieuwe producten naar de maatschappij vertalen. “Onze provincie doet dat heel goed”, vindt Pauli. “Daarom zijn we bijvoorbeeld op het vlak van elektrisch rijden koploper in Nederland. Door die innovatiekracht zien we een nieuwe bedrijfsdynamiek ontstaan. Dat levert nieuwe kansen op, en ook werkgelegenheid. Het pionieren, uitproberen, trial and error, dat hoort bij het mkb. We kunnen het belang van het mkb en zeker ook de start-ups niet genoeg benadrukken in het verduurzamen van de maatschappij.”

De automotive en de hightech zijn in Brabant goed vertegenwoordigd, twee exponenten die de agenda van de duurzame energie voor een groot deel bepalen. Wat Pauli betreft, nemen ze de handschoen op om een nieuw hoofdstuk toe te voegen aan het elektrisch rijden. “Bussen

Bert Pauli

en vrachtwagens blijven in dit verhaal nog helemaal buiten schot. Dat moet veranderen, ook met zwaar vervoer wil Brabant leidend zijn. Voor vrachtwagens zal dat langer gaan duren, voor bussen niet. We hebben in de aanbesteding voor het openbaar vervoer in West-, Midden- en Oost-Brabant in het bestek een uitstoot van nul procent laten opnemen.

Een enorme uitdaging, en een enorm complex verhaal voor de maakindustrie. Een bus moet zoveel mogelijk rijden, alleen dan is die rendabel. Dus moeten de accu’s sneller kunnen worden opgeladen. Ze mogen niet te groot zijn, dan kost te veel ruimte. Hoe ga je de bus verwarmen? De dienstregelingen moeten erop worden aangepast. Kortom, heel veel technische en logistieke problemen. Maar die complexiteit biedt juist kansen. Brabant heeft al meer dan eens bewezen dat die struikelblokken te kunnen tackelen.” De bedrijven die de handschoen op willen pakken, staan er niet alleen voor. “De Brabantse Ontwikkelings Maatschappij heeft verschillende energiefondsen die hen daarbij kunnen helpen.”

De zon blijft een onuitputtelijke energiebron.

Bovendien gratis. Daar moet nog meer uit kun-

ELEKTRISCH VERVOERSECTOR 2008 – 2013 Aantal banen gegroeid met 533% tot ruim 1.600 Omzetgroei van 633% tot ruim 380 miljoen euro Bron: RVO rapport ‘Verzilvering verdien potentieel Elektrisch Vervoer in Nederland’

nen worden gehaald. “We gaan inzetten op dunne zonnecellen, die als folies in dakpannen kun worden ingebouwd. Een dak gaat dus energie genereren. Dat kun je ook toepassen in een carrosserie van een auto. Om dat te realiseren, heb je kennis nodig. Die knowhow hebben we afgelopen jaar in Eindhoven bij elkaar gebracht in Solliance. In dit kennisinstituut bundelen onderzoeksinstellingen en universiteiten in nauwe samenwerking met de industrie hun krachten inde ontwikkeling van dunne filmzonnecellen. Met deze zonnecellen proberen we een soort ASML te ontwikkelen, een doorbraak naar een wereldwijde duurzame wereld. Als dat een succes wordt, is onze maakindustrie daar weer bij gebaat. Dat levert veel werkgelegenheid op.”

Innovatie kost geld. Maar geld is niet het grootste probleem, zegt Pauli. “De EU en de BOM beschikken voor de komende jaren over genoeg financiële middelen om de slag naar een nog meer duurzame maatschappij te maken. Die investeringen betalen zich terug, daar ben ik van overtuigd. De grootste uitdaging is om de krachten van kennis en maakindustrie met elkaar te bundelen om die slag te maken.”

ZONNE-ENERGIESECTOR 2014 Aantal banen gegroeid met 33% tot ruim 9.000 Omzetgroei van 30% tot 2,4 miljard euro Bron: Nationaal Solar Trendrapport

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

ENERGIE

5

Studenten koppelen mobiliteit en elektriciteit aan elkaar Op het vlak van mobiliteit en energie zal zich het komende decennium een revolutie voltrekken.

Daarbij zullen deze grootheden in het economische krachtenspel steeds meer met elkaar gaan samenwerken. Daarin krijgen studenten een leidende rol, zo voorspelt Auke Hoekstra, Senior Advisor Smart Mobility Technische Universiteit Eindhoven. “In Brabant, met name Eindhoven, zijn al veel zaadjes voor deze nieuwe wereld beschikbaar in de vorm van kennis, studenten en bedrijven.”

Een recente successtory is de Stella. Dit is een eensgezinsauto op zonne-energie die meer energie produceert dan hij kost. De auto won eerst de prestigieuze World Solar Challenge in Australië

professoren hebben hun specialismes, daardoor hebben ze moeite om het totaalplaatje helder in beeld te krijgen. En het bedrijfsleven heeft de focus vooral gericht op de korte termijn. Dat het de studenten toch gelukt is vindt ik misschien nog wel een grotere prestatie dan de winst in Australië.”

Out of the box denken Het doorzettingsvermogen van de studenten had een enorme impact: “Doordat de studenten de schotten hebben weggenomen, hebben bedrijfsleven en universiteit ontdekt dat ze een toegevoegde waarde voor elkaar hebben. Om grote maatschappelijke veranderingen zoals deze concreet te maken, heb je studenten nodig.

Studenten zitten niet vast in een kader, denken out of the box.”

en 6 februari wonnen ze de Crunchie, de Oscar voor de Technologie. Het succes van de Stella onderstreept dat duurzame energie en elektrisch rijden de toekomst hebben en dat studenten als geen ander in staat zijn om zulke grote veranderingen te versnellen. Maar de grootste strijd voerden de studenten niet in Australië of de Verenigde Staten maar in Nederland. Om deze revolutionaire auto te bouwen moesten de universiteit en het bedrijfsleven full swing meedoen. “Dat was een heel lastig verhaal”, zegt Hoekstra. “Beide hebben hun eigen cultuur. De

Auke Hoekstra

Mobiliteit en energie zullen de komende decennia een enorme transitie doormaken, meent Hoekstra. “De boel gaat op zijn kop. Steeds meer kolencentrales zullen worden gesloten, zonnepanelen worden massaal op daken gelegd, er komen meer windmolens, vooral op zee. En veel meer elektrische auto’s. Dat heeft een grote impact op het elektriciteitsnet. Soms wil je auto’s bijvoorbeeld vragen om niet in midden ‘in de spits’ (qua elektriciteitsgebruik) te laden maar meer op een moment dat er energie uit zon of wind ‘over is’.” Om dat mogelijk te maken is er in Nederland een set instructies ontwikkeld waarmee je met allerlei verschillende laadpalen kunt praten. De naam is OCPP (Open Charge Point Protocol) en het wordt intussen wereldwijd gebruikt. Eén van de eerste bedrijven die hier werk van heeft gemaakt is het Brabantse bedrijf iHomer. Zij ontwikkelde de eerste laadpaal die dit taaltje spreekt en levert software aan bedrijven die laadpunten inzetten.

“Professoren of CEO’s helpen je niet verder” Terug naar de studenten: zij zullen het verschil gaan maken, meent Hoekstra. “Professoren of CEO’s zullen je niet verder helpen. Die denken vanuit een bestaand referentiekader: het verleden waarin ze successen hebben geboekt.

Dat telt niet meer, het gaat om de toekomst, een compleet ander perspectief. Dan heb je mensen voor de toekomst nodig: jonge en goed opgeleide

Petra Koenders

mensen met een frisse blik.” Studenten uitnodigen om met meer ideeën te komen, is niet per se nodig. “Dat doen ze zelf al, ze gaan uit van hun eigen kracht. Ze zijn gemotiveerd en geïnspireerd, weten ook dat deze tijd bijzondere kansen biedt. Ze hebben ook geen financiële ballast, bijvoorbeeld een gezin dat moet worden onderhouden, een hypotheek die moet worden betaald. Toch mogen er meer start-ups komen.

Het levert zowel het bedrijfsleven als de universiteit veel meer op dan een stage lopen. Met een start-up maken ze veel meer meters.” Volgens Hoekstra kan ook de provincie daarin een rol spelen. “Roep de studenten op om met wilde plannen te komen, met vergezichten. En ondersteun dat met een beetje initiatiefkapitaal, dat is al voldoende om studenten actief te maken. Wie weet wat het oplevert. Neem ze dus serieus en help ze.”

Centre of Expertise Biobased Economy Zwengelen de studenten van TU/e met startups en praktische ideeën transitie van automotive naar elektriciteit aan, bij het Centre of Expertise Biobased Economy in Breda is het onderwijs zelf dat vooroploopt op het bedrijfsleven – een unicum. “Dat is ook de bedoeling”, zegt directeur Petra Koenders. “Ons kenniscentrum wordt niet voor niets voor de helft gesubsidieerd door de provincies NoordBrabant, Zeeland en Zuid-Holland. Die kennis willen we zoveel mogelijk delen met de buitenwacht. Met bedrijven, ook met basisscholen.

Het gaat erom dat we de maatschappij laten zien dat dat biobased economy, een economie die dus gedeeltelijk draait op biomassa als grondstof, heel veel kansen biedt.” Het centrum, dat onderdeel is van Avans Hogeschool en HZ University of Applied Sciences, leidt onder meer hbo-studenten biobased technology op. Een compleet nieuwe opleiding, voor het grootste deel van het bedrijfsleven biobased economy nog volstrekt onbekend terrein. “Toch zijn er genoeg kansen voor deze studenten”, zegt Koenders. “Het zijn bèta’s, daar hebben we in Nederland grote behoefte aan. Tegelijkertijd haal je iemand in huis die gewend is innovatief te denken. Dat is een heel groot pluspunt: innovatie, daar draait het in de toekomst om.” En ook: “We pushen studenten om hun eigen bedrijf op te zetten. Juist op het

gebied van biomassa kan er nog veel worden ontdekt. Jongeren hebben daar mooie ideeën over.”

Kinderen moet je voorbereiden op die toekomst.

Daarom krijgen pabo-studenten les over biobased economy. “Op de basisscholen in Breda geven ze ook zelf les, bijvoorbeeld hoe haal je energie uit een aardappel? Daar bereik je tweeduizend kinderen mee. We werken één les uit die dan beschikbaar is voor alle basisscholen. “Het Centre of Expertise Biobased Economy heeft ook een MOOC, het Massive Open Online Course. Koenders: “Kennis over biobased economy zoveel mogelijk verspreiden, daar draait het om. Dat doen we op allerlei vlakken. Niet alleen de technologische kant ervan, maar alle aspecten die er de ‘gewone’ economie bij komen kijken, komen aan bod, zoals marketing, het financiële businessmodel, het juridisch aspect.”

Suiker Unie omarmt biobased biobased economy Kennis op het vlak moet wel toegepast kunnen worden. Daartoe heb je de maatschappij – bedrijven, onderzoeksinstellingen en overheden zoals gemeentes – nodig die bijvoorbeeld energie opwekken uit biomassa omarmen.

Johan Raap, lector biobased economy, onderzoekt die kant van het verhaal. “Een mooi verhaal”, zegt Raap, “want biomassa biedt heel veel kansen. Zo kunnen gemeentes veel betekenen met de mogelijkheden uit stedelijke biomassa zoals groente, fruit- en tuinafval of bermgras.

Ook zijn er genoeg bedrijven met natuurlijk restafval.” Suiker Unie is daar een goed voorbeeld van. Die maakt ook optimaal gebruik van de gehele suikerbiet, dus ook de bijproducten uit de suikerbiet. Groen gas wordt daaruit geproduceerd en een digestaat waarmee de akkerbouwgrond kan worden bemest. Zulke bedrijven die in biomassa een verdienmodel zien, zijn er nog niet zoveel, zegt Raap. “Ook gemeentes willen de mogelijkheden nog niet aangrijpen. De theorie is mooi, de praktijk is weerbarstig. In eerste instantie gaat het dus om de mindset, tussen de oren moet het gevoel ontstaan: dit kunnen we niet laten liggen. Daarom is educatie zo belangrijk. Daar moet je mee beginnen.” Daar is dus ook mee begonnen, via het Centre of Expertise Biobased Economy.

6

ENERGIE

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

‘Investeringen waren cruciaal om SoLayTec van de grond te tillen’ Een dun laagje aluminiumoxide leggen op een zonnecel vermindert de lekstroom van zonneenergie, waardoor het rendement van een zonnepaneel met minstens vijf procent wordt verhoogd. Die ontdekking op de Technische Universiteit Eindhoven heeft vijf jaar geleden geleid tot een start-up: SoLayTec. Het Eindhovense bedrijf is succesvol. “Dat hebben we mede te danken aan de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij”, zegt managing director Huib Heezen.

“De BOM heeft vier jaar geleden in deze nieuwe technologie willen investeren. Anders was het een lastig verhaal geworden.”

De machines moeten ook gemaakt worden.

Daar heb je personeel voor nodig. “Momenteel werken er 25 mensen bij ons. Als die groei zich doorzet, dan verdubbelt ook de groei van onze medewerkers.”

Dat SoLayTec zich een plaats heeft weten te verwerven binnen de energie-economie, is behalve aan de BOM ook aan TNO te danken.

Het researchcentrum heeft het idee kansrijker gemaakt door de snelheid van het productieproces – het aanbrengen van de flinterdunne laag aluminiumoxide – met een factor twintig te vermenigvuldigen. Daardoor werden de machines, die door SoLayTec in Eindhoven worden gemaakt, interessant voor deze markt waarin de concurrentie heel groot is. Heezen: “Voor het maken van een zonnepaneel heb je ongeveer tien verschillende handelingen, en dus machines, nodig. Onze depositiemachine Inpassion ALD is er daar een van. Als die traag werkt, houdt die het productieproces op.

Dat kost geld, daardoor wordt een zonnepaneel duurder en is die ook minder in trek bij potentiële afnemers. TNO heeft dat probleem getackeld.”

TNO meende dat SoLayTec een toegevoegde waarde had en besloot ook om haar investeringen om het product te ontwikkelen om te zetten in een aandelenparticipatie. Daar was wel een voorwaarde aan verbonden: een producent moest daartoe ook bereid zijn. Die werd vier jaar geleden gevonden, het Duitse bedrijf Rena. Overigens heeft Rena vorig jaar zijn aandeel verkocht aan het Nederlandse bedrijf Tempress. Tot slot was ook de overheid bereid, waaronder de provincie Noord-Brabant, om te investeren in deze veelbelovende innovatie.

“Die investeringen zijn cruciaal geweest om dit bedrijf van de grond te tillen. Maar om ze zover te krijgen, moesten we wel goede papieren overleggen. Niet alleen dat het product goed uitontwikkeld moet zijn, je hebt ook een afzetmarkt nodig. Een jaar lang zijn we daarmee bezig geweest.”

Sinds 2011 worden de machines, die een onderdeel vormen van een complete productielijn voor zonnepanelen, verkocht. Researchcentra in Europa toonden in eerste instantie interesse en later wilden producenten in Azië, met name China, deze nieuwe techniek toevoegen aan hun producten. “Vorig jaar hebben we er wereldwijd twaalf verkocht”, zegt Heezen.

“Dat is nog maar het begin, we verwachten dat we elk jaar twintig tot 25 van deze machines af kunnen zetten.”

Provinciale fondsen helpen ideeën duurzame energie verder Met behulp van drie fondsen wil de provincie Noord-Brabant kansrijke projectideeën voor duurzame energie ondersteunen.

De provincie heeft het beheer van deze fondsen ondergebracht bij de Brabantse Ontwikkelings Maatschappij (BOM). De BOM is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze fondsen.

Energiefonds Door de exponentiële stijging van de wereldwijde vraag naar energie, raken olieen gasreserves op. Om de klimaatverandering tegen te gaan moet de uitstoot van broeikasgassen worden beperkt. Met het Energiefonds Brabant werkt de provincie aan een duurzaam Brabant door het financieren van energieprojecten om sneller over te gaan op duurzame energie en klimaatdoelstellingen te realiseren. Uitgangspunt van het fonds is om dit samen met de ondernemers te doen.

‘De BOM en Volgroen geven energiebesparing in mkb een enorme boost’ Het midden- en kleinbedrijf vormt het hart van de Nederlandse economie. Daar valt ook de meeste winst te halen op het vlak van energiebesparing. Maar die slag wordt vooralsnog niet gemaakt: banken houden de hand op de knip. Volgroen is in dat gat gesprongen door het ontwikkelen van financieringsoplossingen.

Er liggen meer dan genoeg kansen voor met mkb om energie te besparen. Dan moet er wel geïnvesteerd worden. “En dat is dus de bottleneck”, zegt Emiel van Sambeek, mede-eigenaar van Volgroen. “Wij hebben daar wel een oplossing voor. De bedrijven betalen maandelijks alleen voor het gebruik van de producten. Als het contract is verlopen, kunnen ze de producten overnemen. Doordat we de barrière van de investeringskosten wegnemen, wordt het veel aantrekkelijker voor de ondernemer om erin te stappen.”

Volgroen steekt vooralsnog vooral in op ledverlichting. “Ledverlichting kun je in elke omgeving gebruiken: kantoor, warehouse of winkel.

Ledverlichting bespaart enorm veel energie, dus verdien je deze investering in een korte tijd terug.” Daarnaast zal Volgroen op korte termijn haar aanbod ook met andere energiebesparende technologieen uitbreiden.

Elke onderneming begint met een idee. Om het te verwezenlijken heb je kapitaal nodig. Dat

gold ook voor Volgroen. “De BOM onderkende het probleem binnen het mkb wat energiebesparing betrof. Ons plan sprak aan, de BOM zag mogelijkheden. Dus werden we financieel ondersteund.”

De financiering was geregeld, de plannen konden worden uitgerold. Ook daarbij speelde de BOM een rol. Van Sambeek: “Aan de voorkant is wat we doen heel simpel. Dat verhaal kan op een A4’tje. Maar de uitwerking van ons leasemodel is ingewikkeld, dus de achterkant moet goed worden dichtgetimmerd. Welke financieringsconstructies ga je gebruiken, juridische vraagstukken moet je oplossen. De BOM is een goede partner die daar creatief in meedenkt en helpt.”

Van Sambeek is tevreden over de ontwikkeling van Volgroen. “Het loopt erg goed. Er is veel belangstelling onder het mkb. Bovendien heeft ook de installatiebranche er profijt van. En dat is weer goed voor de werkgelegenheid.”

Cleantechfonds Met het Cleantechfonds investeert de provincie in technologie en kennis. Zo wil ze ervoor zorgen dat duurzame energie een van de pijlers van de Brabantse economie wordt. Want in de toekomst wil de provincie verzekerd zijn van een betaalbare, betrouwbare en schone energievoorziening. Investeringen in de cleantechsector zijn risicovol. Op de kapitaalmarkt is het daarom voor jonge innovatieve ondernemingen en innovatieclusters steeds lastiger om financiering aan te trekken.

Biobasedfonds Veel agrofood- en chemiebedrijven spelen in op de snel groeiende, internationale markt voor groene producten. Maar financiers staan niet voor biobased innovaties, waarbij groene grondstoffen de rol van fossiele grondstoffen overnemen, in de rij.

Ondanks de economische kansen zijn de risico’s namelijk groot. Daarom heeft de provincie het Biobasedfonds opgericht. De focus van het fonds ligt op de gebieden waar de meeste waarde wordt toegevoegd, namelijk chemicals, coatings, performance materials, food & feed en pharma.

Meer lezen over de mogelijkheden voor uw bedrijf op: www.bom.nl of doe de investeringscheck op: www.bom.nl/investeringsplein.

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

7

ENERGIE

Zonlicht bundelen levert meer op dan een gewoon zonnepaneel In 2006 kwam werktuigbouwkundige Roy Bijl op het idee om een zonnepaneel te ontwikkelen waarin het zonlicht geconcentreerd opgevangen wordt. Die techniek zou ongeveer twee keer zoveel energie moeten genereren dan een siliciumzonnepaneel. Wiskundige Peter Penning zag perspectieven voor dat idee, samen zetten ze het bedrijf SunCycle op, gevestigd op de High Tech Campus Eindhoven. Ruim acht jaar later zijn de eerste 10 Hybrid CPV-zonnepanelen geproduceerd. “Volgens alle onderzoeken en praktijktests moet dit een succes worden”, zegt Penning.

“De voorbereiding van productie is gaande en onderdeel van een lopend project met Europese subsidie.”

Theorie uit laten monden in praktijk kost heel veel tijd, ondervond Penning. “We hebben eerst een haalbaarheidsstudie uitgevoerd. Daarna werd met een testopstelling aangetoond dat het principe werkte. Deze testopstelling staat nu bij de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Vervolgens zijn we in samenwerking met productiebedrijven gaan onderzoeken wat gaat de productie kosten, wat zou het moeten opbrengen. We zijn ook partners gaan zoeken. GL Plastics zal de kunststof onderdelen maken, Neways zal de elektronica verzorgen.”

Concentratortechniek De crux van het verhaal zit ‘m in de concentratortechniek. “Met die techniek wordt het zonlicht dat op het paneel valt via een spiegel gebundeld in een concentratorcel. Die cel kan veel meer uit het licht halen dan een siliciumpaneel, de efficiency van deze cellen is ruim veertig procent. Dat komt doordat we werken met een III-V zonnecel, opgebouwd uit onder andere aluminium, germanium en nitrides die meer rendement levert dan silicium.”

Het rendement is niet alleen hoger, ook zijn de productiekosten lager. “Een siliciumpaneel gebruikt het complete oppervlak, wij hebben alleen een kleine cel nodig. De rest van het paneel bestaat uit kunststof, dat is een stuk goedkoper.”

Voor een optimaal rendement is het van belang

dat het zonlicht onder de juiste hoek wordt opgevangen. “Bij een gangbaar concentratorsysteem draait het systeem mee, aan de buitenkant. Ons paneel blijft stilstaan, het meedraaien gebeurt vanbinnen. Kostentechnisch is dat goedkoper.”

Doordat de warmte op één plaats wordt geconcentreerd, kan de warmte oplopen tot 80 graden Celsius. Penning: “Daardoor kunnen de panelen thermische energie produceren. Daarmee kun je bijvoorbeeld water verwarmen. Dat is ideaal voor de gebouwde omgeving.”

Panelen in Jordanië Vijf panelen worden momenteel al gebruikt om metingen te verrichten. Eentje in Eindhoven, op het terrein van de Technische Universiteit, in samenwerking met Solar Energy Application Centre. De rest staat in Jordanië. Als de panelen daadwerkelijk in groten getale zullen worden geproduceerd -“Dat zou veel werkgelegenheid opleveren in Brabant zelf” -, dan zullen de panelen aan zonnige landen, zoals Jordanië er een is, worden verkocht. “In tegenstelling tot de huidige generatie zonnepanelen, haalt ons type zijn energie alleen uit direct zonlicht, vandaar. Nederland is dan minder interessant.

Maar we verwachten dat we binnen een paar jaar ook voor de Nederlandse markt interessant zullen zijn. Dat heeft alles te maken met de ontwikkeling van het rendement van deze cellen.

Het idee is voor een deel al verwezenlijkt. “Dat

hebben we ook te danken aan investeerders en beleggers die erin geloofden. En ook de provincie Noord-Brabant heeft met een subsidie bijgedragen aan SunCycle. Maar nu wordt de volgende stap gezet: de productie zelf. Deze

wordt opgetuigd bij GL Plastics. Daarna moeten de volgende stappen worden gezet: hoe zet je de verkoop op? Hoe tuig je de organisatie op?

We zijn op weg, maar we zijn er nog niet. Maar het gaat lukken, daarvan zijn we overtuigd.”

Laadpaal eNovates levert gebruiker ook geld op Het in Antwerpen gevestigde eNovates heeft de aanbesteding gewonnen voor de levering van 155 dubbele laadpalen in het Brabantse proefproject ‘Slim laden, de Brabantse aanpak’. Het proefproject bevat verschillende innovaties. “Daarvan gaat de gebruiker ook in de toekomst profiteren”, zegt Peter Buyckx, eigenaar van eNovates.

Buyckx nog meer te bieden. In de toekomst, want nog niet alles is uitgekristalliseerd.

“Gebruikers die wat meer willen betalen voor de elektriciteit kunnen dan sneller laden. Maar je kunt ook verdienen aan het laden van je auto door energie terug te leveren aan het net. Stel dat je een volle accu hebt en rijdt maar weinig, dan kun je een deel verkopen. Verkopen op een piekmoment, dus dat je er het meeste aan kunt verdienen. Dat kan je een paar euro per ‘tankbeurt’ schelen. Dus deze laadpaal zal de gebruiker niet alleen geld kosten, maar geld opleveren.” Rond 2017 moet deze toepassing praktijk worden.

Het laden zelf blijft een heikel punt. Het duurt te lang, twee tot drie uur. Ook dat probleem is met de nieuwe laadpaal ondervangen, meent Buyckx. “Binnen een uur kun je weer onderweg zijn.”

Nieuw hierbij is dat de laadpaal niet alleen wordt geplaatst maar ook wordt aangesloten op het elektriciteitsnet. Daarmee wordt de overlast in de omgeving beperkt. Bovendien kan de laadpaal sneller worden geplaatst. A. Hak Leidingbouw zal die klus voor zijn rekening nemen.

Maar de laadpaal zelf vormt de grootste uitdaging van dit proefproject, vooral op financieel vlak. In ieder geval is de door eNovates ontwikkelde laadpaal veel goedkoper dan de bestaande laadpaal. “Dat komt vooral door de wijze waarop de laadpaal aan het het elektriciteitsnet wordt aangesloten. Dat is veel kostenefficiënter dan enkele jaren geleden, mede dankzij de medewerking van de netbeheerders in Nederland.”

Daarnaast moet de laadpaal uitgerust worden met technologische snufjes die ervoor zorgen dat de elektrische auto’s zó worden geladen dat de lokale schone energie goed en veilig wordt verdeeld. Veilig betekent onder meer dat het elektriciteitsnet van Enexis er geen hinder van ondervindt. Immers, als steeds meer automobilisten overstappen naar elektrisch rijden met steeds meer laadpalen op één plaats, bijvoorbeeld een parkeergarage, kan de piekbelasting oplopen. Buyckx: “Enexis kan het laden zelf regisseren. Als er te veel gebruikers zijn, laat je het opladen wat langer duren. Daarmee worden die pieken en dalen voorkomen. Dit is een van de vormen van smart charging.” Smart charging, oftewel intelligent laden: de nieuwe laadpaal van eNovates heeft op dat vlak volgens

Elektrisch rijden is maatschappelijk verantwoord maar niet alle energiemaatschappijen betrekken hun elektriciteit op een zo milieuvriendelijk mogelijke wijze. Grijze of groene stroom, dat verschilt. Bij de huidige laadpalen moet de gebruiker het doen met de energie die wordt geleverd. “Maar met smart charging gaat dat veranderen. Dan kun je elektriciteit betrekken of verkopen aan de leverancier van jouw keuze.”

Nederland loopt voorop met elektrisch rijden.

“Vooral Noord-Brabant steekt zijn nek uit”, meent Buyckx. “Ook met dit proefproject, dat is uniek. De opmars van de laadpaal gaat door, daarvan ben ik overtuigd. Nu zijn er vierduizend in Nederland, dat moeten er over zes jaar 40.000 zijn. Daarmee wordt het elektrisch rijden echt op de kaart gezet. Aan ons de taak om het zo aantrekkelijk mogelijk te maken.”

8

ENERGIE

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

Lucratief zonthermisch dak wordt nog weinig toegepast Zonnepanelen wekken stroom op. Maar je kunt de panelen ook gebruiken om er warmte mee te winnen. Warmtewinning uit daken is de corebusiness van SolarTech International BV, die met zijn gepatenteerde Energiedak en het Multi Energy Paneel veel meer rendement haalt uit het zonlicht dan een zonnepaneel dat elektra aan het energiebedrijf levert. Toch wordt deze techniek nog te weinig toegepast, zegt Alexander Schiebroek, mede-eigenaar van het Eindhovense bedrijf. “Dat is onvoorstelbaar. Binnen vijf jaar heb je de kosten van een zonthermisch systeem terugverdiend.” je aan toe bent. Stroom kun je rechtstreeks via het stopcontact leveren aan de energieleverancier.

Bij warmte heb je een buffer nodig om het op te slaan. En een drager, water bijvoorbeeld, om de warmte te transporteren. Kortom, er komt meer bij kijken.”

Schiebroek kan de matige populariteit van het Energiedak, geschikt voor grote toepassingen zoals daken op kantoren, woongebouwen en scholen, wel verklaren. “Warmte is in Nederland veel te laag geprijsd, door het ontbreken van energiebelasting. Daarnaast zit onze techniek verstopt onder het dak, het is niet zichtbaar. Het geld gaat eerder naar een mooie entree van een gebouw dan in deze energiezuinige voorziening.

Ook weet je met een regulier zonnepaneel waar

zomer om het te verkoelen. Dit gebeurt met een warmtepomp.”

Energiedak levert maatwerk Hoeveel energie er nodig is om een gebouw te koelen of te verwarmen, dat kun je berekenen.

Schiebroek: “In eerste instantie gaat het erom wat er in dat gebouw gebeurt. Is het een kantoorpand, of een appartementencomplex? Op kantoor is ’s nachts en in het weekend niemand aanwezig, dus verbruik je minder energie. Je past het Energiedak dus aan de energiebehoefte aan. We leveren maatwerk, want je hebt niets aan een te groot Energiedak. De warmte kun je

niet kwijt bij een energieleverancier. Het is dus niet zo dat je een dak vol moet leggen met onze producten. Ook dat scheelt in de kosten.”

Met het Energiedak als basis heeft SolarTech het Multi Energy Paneel ontwikkeld. “Daarmee kan warmte én stroom worden gewonnen. Een beter rendement van het zonlicht omzetten in energie is er niet.” Voor het produceren van het Multi Energy Paneel wordt onder meer samengewerkt met EigenEnergie.net uit Geldrop.

“EigenEnergie.net levert de zonnepanelen, wij bouwen die om door er een klein Energiedakje achter aan te brengen.”

Rendement: 45% extra Als qua opbrengst de cijfers naast elkaar zouden worden gelegd, dan zouden de producten van SolarTech het zonnepaneel ruimschoots verslaan, aldus Schiebroek. “Een zonnepaneel heeft een maximaal rendement van zo’n vijftien procent. Warmte opslaan levert drie keer zoveel op. Uiteindelijk ben je met een Energiedak of Multi Energy Paneel financieel veel beter af.”

Het Energiedak bestaat al relatief lang, vanaf 1998. In 2007 werd het systeem verfijnd. “In de zomer is het op het dak altijd bloedheet. We weten daar alles van, want van oudsher zijn we dakdekkers. We vroegen ons af: kunnen we niet iets met die warmte doen? Toen kwamen we op het idee van het Energiedak. Het is een aluminium collectorleidingsysteem - het kan dus nooit gaan roesten, heel belangrijk - dat net onder de dakbedekking ligt. Door dat systeem ligt een buis. Door die buis stroomt koud water. Dat water onttrekt warmte aan het dak. Vergelijk het maar met een omgekeerde vloerverwarming.

Dat warme water wordt in een boiler of grote buffer opgeslagen. Die energie wordt in de winter gebruikt om een gebouw te verwarmen, in de

Mobiele houtinstallatie rijdt het bos in, een olietank komt eruit Rob Vasbinder kocht in 2006 een bosperceel in het Brabantse Putte met de achterliggende gedachte dat in de toekomst gas en elektra steeds duurder zullen worden. Als hij zijn huis zou aanpassen, zou de houtproductie voldoende moeten opleveren om zijn huishouding 24 uur per dag en zeven dagen in de week volledig van energie te voorzien. Negen jaar later verwarmt Vasbinder zijn huis nog altijd met gas. Maar het verhaal van het hout kreeg wel een vervolg, in een heel andere richting. Daaruit kwam Nettenergy voort. “Met mijn bedrijf ga ik installaties maken die van houtafval olie, azijn, gas en koolfracties maakt.” De eerste order is binnen: India koopt een installatie.

Hout omzetten in olie met behulp van pyrolyse, dat was het eurekamoment voor het opzetten van zijn Nettenergy. Pyrolyse, oftewel droge destillatie, is een proces waarbij materiaal wordt ontleed door het te verhitten zonder dat er zuurstof bij kan komen. Als scheikundig technoloog ontdekte Vasbinder dat deze methode van het kraken van hout hoogwaardige stoffen zou opleveren: olie, gas, azijn en kool. “Dat zou voor mij financieel veel aantrekkelijker zijn dan alleen het hout zelf gebruiken. Bovendien is er wereldwijd meer dan voldoende hout, maar komen ze er dikwijls andere energiebronnen, zoals gas en olie, tekort. Die kunnen uit dat hout worden gedestilleerd.”

Mobiele installatie Dus besloot Vasbinder een installatie te bouwen die het pyrolyseproces voor houtafval kon uitvoeren. In 2006 ermee begonnen, daarna lag

het pionieren twee jaar stil vanwege een klus in Saoedi-Arabië, vanaf 2009 lag de focus volledig op het realiseren van deze droom. In het najaar van 2011 was het zover: de installatie werkte.

En - nog belangrijker - de geproduceerde olie hielp een dieselgenerator aan de gang. De Nettenergy-installatie staat op wielen. Mobiel dus. “Dat is heel belangrijk. Je moet ermee naar de bron kunnen. In mijn elevator pitch zeg ik altijd: ‘Er rijdt een installatie het bos in en er komt een olietank uit’.” Het concept slaat wereldwijd aan, aldus Vasbinder. “India, ZuidAmerika, Africa: deze mobiele fabriek zien ze als dé oplossing. Niet alleen om in een bos te oogsten, maar ook om van afvalhout energie te maken.”

Vasbinder woont in Boskoop, het centrum van de boomkwekerijen in Nederland. “Die ga ik ook actief benaderen. Planten en bomen die niet meer verkocht kunnen worden, moeten ze afvoeren. Dat kost geld. Met deze installatie levert dat restafval geld op.” En ook: “Doordat het een mobiele installatie is, kunnen boomkwekers samenwerken. Ook dat maakt het volgens mij aantrekkelijk om zo’n installatie te kopen.” Produceren gebeurt nog niet. Dit jaar zal dat wel gebeuren. Is ook noodzakelijk, want eind 2014 heeft Vasbinder een contract getekend met India voor het leveren van de eerste installatie.

Houtolie: interessante energiebron Houtolie is een interessante energiebron.

Om zelf te gebruiken, of te verhandelen. Hoe zit dat met de andere producten: houtgas, houtskoolfracties en houtazijn? “Met het houtgas wek je de energie voor de installatie zelf op en maakt hem daarmee autonoom: er is geen diesel of elektriciteit nodig.

Houtskool kun je gebruiken om de bodem te verbeteren. En ook houtazijn heeft een goede afzetmarkt. In Azië wordt het ingezet als een natuurlijke insecticide. In Nederland gebruiken slagers het als conserveringsmid-

del. Je hoeft bijvoorbeeld worsten niet meer te roken met hout, houtazijn heeft hetzelfde effect. Het is daarmee een geur- en smaakstofbron.”

Vasbinder is sinds 2013 ook gevestigd in Bergen op Zoom, bij de Green Chemistry Campus op het terrein van SABIC. “In het lab onderzoek ik de chemische mogelijkheden van de producten die de installatie levert. Ja, er is al een chemische toepassing gevonden.

Dat vergroot de afzetmarkt, en daardoor ook de marktkansen voor de installatie.”

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

9

ENERGIE

IQ van slimme laadpaal kan nog worden verhoogd In 2009 legde Enexis, beheerder van kabels en leidingen voor stroom en gas, een mooie uitdaging op het bord van Logica: ontwikkel voor ons een prototype slimme laadpaal. Doordat de gesprekken erover te lang duurden leek dat niet meer haalbaar dus ging Patrick Rademakers, medewerker bij het informatietechnologiebedrijf, ging zelf aan de slag. In een paar weken tijd had de Eindhovenaar een prototype gemaakt. Hij mocht het presenteren bij Enexis. Het sloeg aan. Ook Alfen, producent van laadpalen, was enthousiast en het prototype werd snel doorontwikkeld voor productie. Het waren de eerste stappen op weg naar het ondernemerschap. Daarbij dienden zich nieuwe uitdagingen aan om het IQ van de slimme laadpaal nog meer te verhogen.

Vóór dat prototype waren laadpalen nog ‘dom’.

Betalen hoefde nog niet en het stopcontact zat achter een simpel sleutelslot. Het was ook wel logisch dat die laadpaal zo simpel was uitgevoerd: er waren nog maar weinig elektrische auto’s. Investeren in een slimme en dus dure laadpaal leverde te weinig op. Dat veranderde toen de elektrische auto niet meer werd gezien als een buitenissig voertuig. Dus had ook de laadpaal een gebruikersvriendelijke upgrade nodig: een slim model, waarbij men er overal via een pasje gebruik van kon maken. Rademakers kreeg het voor elkaar, al zag zijn eerste model er houwtje-touwtje uit. “Gemaakt van spullen van de Gamma, Ikea en wat er nog op de plank lag, aan elkaar geplakt met tape en klitteband.

Maar daar ging het niet om. De techniek die erin was verwerkt, die werkte.” Een paar maanden later introduceerden Alfen en Enexis de eerste slimme laadpaal van Nederland aan de buitenwereld onder toeziend oog van Ruud Lubbers.

De voormalige premier is een voorvechter van elektrisch rijden.

Open Charge Point Protocol Rademakers, een van de drie vennoten van het in Etten-Leur gevestigde IT-bedrijf IHomer, heeft zich sindsdien volledig toegelegd op het elektrisch vervoer. In de wereld van de laadpalen is veel veranderd, zegt hij. “Samen met Stichting E-Laad is een Open Charge Point

Protocol ontwikkeld om eenduidig te kunnen communiceren met laadpunten van verschillende fabrikanten. Dat betekent dat de communicatie met het backoffice, waar de gegevens voor administratie en facturatie worden verzameld, is gestandaardiseerd. Het protocol heeft een grote impact gehad, ook over de grenzen. Het wordt zelfs wereldwijd gebruikt.” De slimme laadpaal kan nog slimmer worden gemaakt, meent Rademakers. “Betalen met pinpas of creditcard is nu al mogelijk. Nu moeten automobilisten nog zelf een kabel meenemen. Natuurlijk, je kunt een kabel aan de laadpaal zelf hangen. Maar die slijten heel hard, gebruikers gaan daar minder netjes mee om. Dat is geen optie. We willen toe naar een totaal automatische aankoppeling, zonder kabel. Hoe makkelijker je het maakt, des te interessanter wordt de elektrische auto.”

Wat doen we met de accu’s?

Als er meer elektrische auto’s komen, staat Nederland voor een volgende uitdaging: “Dan ontstaat er een accupark in Nederland. Waar blijven we met de accu’s die niet meer voldoen?

Ze zijn heel milieuvervuilend. Hoe gaan we de piekbelasting op elektriciteitsnetwerk opvangen? Al die vragen zijn uitdagingen. Op die uitdagingen zullen we een antwoord moeten zien te vinden. Ik ben ervan overtuigd dat dat ook gaat gebeuren. Want het probleemoplossend vermogen van de mens is heel groot.”

Uitwisseling van restwarmte: aantrekkelijk, maar niet eenvoudig Als je voor restwarmte een afnemer hebt, kan daar geld aan worden verdiend. Bovendien bewijs je daar, door efficiënter gebruik van de beschikbare energie, ook het milieu een dienst mee. Een win-winsituatie dus. Bewa Groep Moerdijk, Bolsius Candles International en DCS Coating kunnen daarover meepraten, want zij hebben elkaar op dat vlak gevonden op industrieterrein Moerdijk. Toch is het niet zo eenvoudig om bedrijven aan elkaar te koppelen, zo is de ervaring van Emile Peters, die Energy Service Companies (“ESCO’s) ontwikkelt bij Triple Bridge, een kennis- en netwerkorganisatie die gericht is op complexe vraagstukken op het vlak van infrastructuur, duurzame energie en water en ondergrond. is gevestigd, profiteert van de restwarmte die door de vergisting van voedselresten overblijft.

“Het warme water stroomt onder de weg door naar ons toe”, zegt plantmanager Tom van der Horst. “Daarmee verwarmen we de opslagtanks.” Bolsius moet er op kunnen rekenen dat er een continue stroom van warm water wordt aangevoerd. Van der Horst: “Daar hebben we leveringsafspraken over gemaakt. Over het aantal kubieke meters en ook over de minimale temperatuur van het water.”

BEWA Groep Moerdijk verwerkt plantaardige oliën, vetten en etensresten tot duurzame energie zoals biogas en biodiesel. Bolsius Candles International, dat net als Bewa aan de Appelweg

‘Moerdijk’: grootste kans van slagen Het is niet geheel toevallig dat deze bedrijven juist op industrieterrein Moerdijk elkaar hebben gevonden. De provincie Noord-Brabant heeft met energiescans in kaart gebracht welke bedrijven restwarmte produceren en welke restwarmte af zouden willen nemen. Dat onderzoek wees uit dat bij ‘Moerdijk’ de kans van slagen het grootst was om bedrijven aan elkaar te koppelen. Daar werd ook op ingestoken, maar dat had, door strijdige belangen, na 3 jaar nog geen concreet warmtenet opgeleverd. In augustus 2013 besloot de provincie om er nog een partij bij te halen, Triple Bridge. “Wij fungeren als spelverdeler”, zegt Emile Peters, “om ervoor te zorgen dat alle partijen hun belangen voldoende terugzien in het eindresultaat. Daarnaast zorgen we ook voor de financiering van het project. De

hun geld terugkrijgen met voldoende rendement.

En die willen dus ook die zekerheid hebben.”

betrokken bedrijven willen er zelf niet in investeren, want restwarmte hoort niet tot hun corebusiness.” Met de expertise van Triple Bridge erbij bleek het nog altijd lastig om de partijen op één lijn te krijgen maar er zit gelukkig wel schot in de zaak. “Reststoom is niet erg waardevol.

Dat maakt het voor ondernemingen al minder interessant om daar energie in te steken. Het duurt meer dan tien jaar voordat een investering in een warmtenet zich heeft terugverdiend.

Voor de betrokken bedrijven is dat een grote tijdspanne. Er kan in die tijd veel gebeuren. Je kunt, bijvoorbeeld, minder gaan produceren, waardoor minder restwarmte vrijkomt. Daar zit de afnemer weer niet op te wachten. De afnemer kan overigens met hetzelfde probleem te maken krijgen, dat-ie in de toekomst minder restwarmte nodig heeft. Kortom, producenten en afnemers willen zich dus niet makkelijk laten vastpinnen op een garantie van een minimale stoomproductie of -afname. “Maar die garantie is wel een belangrijk onderdeel van het verhaal.

Restwarmte produceren en afnemen staat of valt met investeerders die erin geloven. Die investeerders willen ook zekerheid dat het project lang genoeg geëxploiteerd kan worden zodat ze

Leveringsbelofte nakomen Om dit probleem te tackelen gaat Triple Bridge commitment van de betrokken partijen belonen, zegt Peters. Dat kan onder andere door de betrokken ondernemingen te laten delen in de duurzaamheidsvoordelen, maar ook financieel.

“Met elk jaar dat de leveringsbelofte wordt nagekomen, kan bijvoorbeeld een aantrekkelijke korting worden gegeven op de restwarmte.” Ook de provincie Noord-Brabant geeft het project een zetje in de rug. “Als een bedrijf onverhoopt een jaar niet aan zijn leverings- of afnamevoorwaarden zou kunnen voldoen, dan kan de provincie daar financieel garant voor staan. Verwacht wordt dat op ‘Moerdijk’ een aantal bedrijven het goede voorbeeld van Bewa Groep Moerdijk, Bolsius Candles International en DCS Coating zal volgen. “Dan is er weer een schaap over de dam. We denken dat daarna meer bedrijven op dit industrieterrein zich aan willen sluiten en dat daarmee op grote schaal restwarmte efficiënter kan worden benut.” Aan de provincie en Triple Bridge zal het in elk geval niet liggen.

10

ENERGIE

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

BEDRIJVIG BRABANT

februari 2015

11

ENERGIE

Komst Maverick Valves op T58 Noord levert 150 tot 200 banen op Op tien februari tekende Gerard Zondervan, directeur van Maverick Valves Manufacturing bv, in het stadskantoor van Tilburg in het bijzijn van Erik de Ridder, wethouder Economische Zaken, een contract voor een zichtkavel op T58 Noord.

Daar zal een bedrijfshal en een kantoor worden gebouwd, gezamenlijk goed voor 8200 vierkante meter. In de zomer van 2016 moet dit bouwproject zijn gerealiseerd. Er zullen tussen de 150 en 200 nieuwe banen worden geschapen.

Maverick Valves produceert, designed en levert wereldwijd afsluiters voor industriële toepassingen, zoals de olie- en gasindustrie en specifiek in de offshore en subsea. Het Nederlandse bedrijf maakt een snelle ontwikkeling door. Meer hooggekwalificeerde medewerkers waren er Schiedam, waar het bedrijf zijn producten maakt, nodig. “We hebben er alles aan gedaan om ze daar te vinden, maar dat lukte niet”, zegt Zondervan. “Wel kreeg ik reacties van kandidaten uit Brabant, met name Tilburg en Eindhoven. Maar uiteindelijk leverde ook dat amper iets op: ze vonden dat ze te lang moesten reizen.”

Tilburg helpt met omscholen Als de berg niet tot Mohammed komt, zal Mohammed tot de berg gaan: Zondervan besloot om in Brabant een tweede vestiging te openen die meer biedt op het gebied van afmetingen, testcapaciteit en een mogelijkheid om in de toekomst gekwalificeerd te worden als fabrikant voor de nucleare industrie.

Het werd dus een kavel op T58 Noord. “Zelf woon ik in Oisterwijk, op weg naar Schiedam kwam ik er altijd langs. Voor ons een ideale plaats, gelegen aan de snelweg en doorgaande route naar de haven van Antwerpen van waaruit wij het merendeel van onze producten verschepen.”

Maar wat de doorslag gaf, was de mogelijkheden die de gemeente Tilburg bood. Zondervan: “We hebben veel gekwalificeerde medewerkers nodig.

Die zijn er genoeg, alleen hebben ze dikwijls niet de juiste opleiding voor ons. Een civiel ingenieur is voor ons niet interessant, een werktuigbouwkundig ingenieur wél. Tilburg wil eraan meewerken dat deze mensen omgeschoold kunnen worden op mbo-, hbo- en universitair niveau. De gemeente heeft daar ook goede ervaringen mee. Indien dat niet voldoende geschoold personeel oplevert, kunnen we via een ander bedrijf van ons, IPS Group, kennismigranten naar Nederland halen. En dat met een

verkorte procedure. Wij hebben daar in Schiedam inmiddels goede ervaringen mee en dat probleem hopen we ook in Tilburg te kunnen tackelen.” Overigens blijft de vestiging in Schiedam, waar tachtig mensen werken, open.

Veel kansen voor toeleveranciers Maverick Valves, dat voorheen al een verkoopkantoor had op T58 Zuid, zal met zijn komst ook de regionale werkgelegenheid aanjagen. Zondervan: “Negentig procent van de ruwe materialen waaruit wij onze producten maken komt van toeleveranciers. In Schiedam zochten we die zoveel mogelijk in de regio, in Tilburg gaan we dat ook doen.”

T58 Zuid en T58 Noord moeten de paradepaardjes voor de gemeente Tilburg worden voor innovatieve ondernemers. Het bedrijfsleven onderschrijft dat ook: bijna alle kavels in Zuid zijn al verkocht, in Noord is Maverick Valves de tweede grote onderneming die er zich gaat vestigen. De Ridder: “Er zit meer in de pijplijn, er zijn meer buren op komst. En dat is geen wonder, want Zuid en Noord vind je op de mooiste plekjes van Tilburg, tegen de A58 aan. Om ervoor te zorgen dat deze bedrijvenparken uitgroeien tot een pareltje, worden de ondernemers ook getoetst. Op het gebied van hun innovatieve kracht, hoe ze hun processen regelen. Kortom, de gemeente pakt het heel serieus aan. Daardoor krijg je een hoogwaardige beeldkwaliteit met een mooie uitstraling op een zichtlocatie. Een visitekaartje dus.”

Tilburg: óók innovatief sterk Tilburg staat bekend als logistiek centrum, niet zozeer als innovatief sterk. Dat is niet terecht, zegt wethouder De Ridder. “We hebben heel veel innovatieve mkb’ers, maar die zitten verstopt op verschillende bedrijventerreinen. Met A58 Zuid en A58 Noord maken we ze zichtbaar. Tegelijkertijd laten we letterlijk zien dat Tilburg meer slagkracht heeft dan alleen de logistiek.”

Meer informatie: www.tilburg.nl / www.vastgoedgemeentetilburg.nl/ business@tilburg.nl

12

ENERGIE

februari 2015

BEDRIJVIG BRABANT

$"') ! "!* % $ !

% $&" ! "% (" "# *"!! ! $ $ %& *"!! # ! ! "# & ( ! "!* $"') $ ( $ ! $(""$ $$"! &$ & &

$ $ %% ! % ) & $ & " *"! $ " " % (""$ ( ! ' & '* & !% *"!! ! ! " * % # ! & ! ( ! ''$* ) & & "" ! & ( ! %& & ( ! "!* $"') $%

* ! "( $ !% & !& ! $ ! %& $% ! (""$ & *' ! " ! & ) & $ ! % $ $' ( ! %&"" ! & $"')#$" %

!% ''$* % & ! & ! (""$ "!* $ ! $ "" (""$ " ( ! ) $ ! ) )"! ! ! ) $ ! ""$ & !( %& $ ! ! ! ( !) & ' % #&

% $&" ! "% (""$) $ ! " !" ! % ! & '!! ! #$""%& ! "# & ( !

Met trots voor u gebrouwen. Geen 18, geen alcohol