Μια μέρα ςτην προϊςτορική Κύθνο
Νθςιά που κυκλϊνουν το ιερό νθςί τθσ Διλου.
Κομμάτια μιασ ςτεριάσ που κόπθκε από ςειςμοφσ και θφαίςτεια. Τα νθςιά είναι κορυφζσ των ψθλϊν βουνϊν τθσ.
Κυκλάδες
Ο πιο αρχαίοσ οικιςμόσ των Κυκλάδων είναι ςτο Μαρουλά (9.000 π. Χ.). Οι κάτοικοί του ιταν ψαράδεσ, κυνθγοί και τροφοςυλλζκτεσ
Η ιςτορία μασ Μια μζρα καλοκαιρινι, ο Φ. ξφπνθςε νωρίσ από τθν ξαφνικι καταιγίδα. Κοίταξε ζξω από το ςπίτι και είδε το κεό να εκδικείται το νθςί. Βροντζσ, αςτραπζσ, βροχι καταρρακτϊδθσ ζπεφτε ςτο ξερό ζδαφοσ που ρουφοφςε το νερό αςταμάτθτα. Δεν ιταν ςυχνζσ οι βροχζσ ςτθν Κφκνο, αν και τότε το νθςί γινόταν πιο όμορφο, ςαν να είναι βγαλμζνο από παραμφκι. Γιατί θ βλάςτθςθ ιταν πυκνι με βελανιδιζσ, κζδρα και πουρνάρια.
Οι ήρωεσ Ο Φορωνζασ
Η Γλαυκονόμθ
Ένα αγόρι από την Κώμη και ένα κορίτςι από τισ Λεύκεσ Ο Φορωνζασ αγαποφςε τθ μουςικι. Ζπαιηε πολφ ωραία το διπλό αυλό, όταν βοςκοφςε τα πρόβατα και τα κατςίκια ςτουσ λόφουσ πάνω από το Μαρουλά. Η Γλαυκονόμθ, πανζμορφθ, με μεγάλα μαφρα μάτια και μακριά μαλλιά. Σε πολλά ςθμεία του ςϊματόσ τθσ είχε δερμοςτιξίεσ – ςφμβολα, αφοφ προοριηόταν για ιζρεια τθσ Μεγάλθσ Θεάσ.
Η οικογένεια του Φορωνέα
Το χωριό του Φορωνέα Αποφάςιςε να ςθκωκεί. Άναψε τθ φωτιά με τα κοφτςουρα που είχαν μαηζψει το προθγοφμενο βράδυ και άρχιςε να ξυπνάει τον αδελφό του και τον πατζρα του γιατί ζπρεπε να πάει μαηί του για βοςκι των ηϊων και ο πατζρασ του για τισ Σκουριζσ. Ο αζρασ που φυςοφςε εδϊ και μζρεσ δυνατά τϊρα ζχει κοπάςει . Ο οικιςμόσ είχε ηωι 300 χρόνων όταν οι πρόπροπάπποι τουσ αποφάςιςαν να τον χτίςουν εδϊ, ςτο απάνεμο όρμο, ϊςτε να ελζγχουν τον ορίηοντα για απρόςκλθτουσ και επικίνδυνουσ επιςκζπτεσ κοντά ςτα μεταλλεία αρςενικοφχου χαλκοφ ςτο ακρωτιρι Τηοφλθσ. Ήταν αρκετά μεγάλο χωριό και ηοφςαν 200-250 άνκρωποι.
Το ςπίτι
Δίπλα του κοιμόταν βακιά θ αδελφι του, τυλιγμζνθ ςτα πολφχρωμα μάλλινα ςκεπάςματά τθσ. Τα ζπιπλα λίγα αλλά απλά και λειτουργικά φωτίηονταν από το λιγοςτό φωσ που ζμπαινε από το παράκυρο. Η φωτιά είχε πια ςβιςει για τα καλά. Κρφο ζπεφτε ςτο μικρό ςπίτι. Υπιρχαν καρζκλεσ, κρεβάτια και χαμθλό τραπζηι. Οι εςοχζσ ςτουσ τοίχουσ με τα ράφια τουσ ςαν ανοιχτζσ ντουλάπεσ φιλοξενοφςαν όλα τα χρειαηοφμενα. Οι δουλειζσ γίνονταν ζξω, ςτθν φπαικρο και ςτθν αυλι. Το ςπίτι ιταν μόνο για φπνο και φφλαξθ του νοικοκυριοφ τουσ. Το κλίμα, άλλωςτε ιταν πιο ηεςτό και υγρό.
Στο διπλανό κελί είχαν τα ζώα τους
Οι υπαίκριεσ ποτίςτρεσ ιταν γεμάτεσ νερό
Να και το ςπίτι ενόσ λικοξόου που φτιάχνει ζνα μαρμάρινο ειδϊλιο για τθ γιορτι που κα ζρκει
Τα κοπάδια από αρνιά, κατςίκια, γουροφνια και βόδια είναι θ περιουςία τουσ και ο ταφροσ με τθ δφναμι του το ιερό ηϊο.
© Φωτογραφία πιλινθσ κοφπασ τθσ Εποχισ του Χαλκοφ με προτομζσ ταφρων και άλλων ηϊων.
Ο εξωτερικόσ χώροσ:φτιάχνουν μικρά και μεγάλα μαντριά είτε ςε ςπηλιέσ είτε μέςα ςε κελλιά
Το καράβι • Εκείνθ τθν θμζρα ζπρεπε να φορτϊςουν το καράβι του πατζρα του για τθ Νάξο. • Ήταν ζνα μακρφ και ςτενό πλοίο με 25 μζτρα μικοσ και με 25 κωπθλάτεσ δεξιά και αριςτερά.
Πηγή 1: © Φωτογραφία πιλινου ομοιϊματοσ πλοίου με ναφτεσ τθσ Εποχισ του Χαλκοφ. Βρζκθκε ςτουσ Βουνοφσ. Σιμερα φυλάγεται ςτο Μουςείου του Λοφβρου, Γαλλία.
Το εμπόρευμα ιταν βαρφ και υπερπολφτιμο. Αυτό ζδινε ςτθν οικογζνεια του Φ. ξεχωριςτι κζςθ ςτο χωριό. Ο πατζρασ μποροφςε να φτιάξει από το μζταλλο πολφτιμα εργαλεία και όπλα, πελζκια, ςμίλεσ, πριόνια, λόγχεσ, μαχαίρια και ςκεπάρνια. Η ηωι τουσ τότε εξαρτιόταν από αυτά τα εργαλεία. Άνοιγαν το δρόμο για τον πολιτιςμό.
Τα μεταλλεία Το απογευματάκι ανζβθκε να δει το κείο του ςτισ Σκουριζσ. Εκεί πάνω ιταν αλλιϊτικο το κλίμα. Ο δυνατόσ αζρασ δε ςταματά ποτζ. Ήταν ζνα φυςερό που ζκανε τθ φωτιά ςτα καμίνια να καίει δυνατά. Το μετάλλευμα από τα μεταλλεία ζλιωνε για να γίνει μζταλλο. Μόλισ ζλιωνε, οι χαλκουργοί ζβγαηαν τα πιλινα χωνευτιρια και άδειαηαν τθ ςκουριά και ζχυναν το μζταλλο ςτα καλοφπια.
Τα μεταλλεία (Σκουριές) Ο πατζρασ ιταν μεταλλουργόσ. Από τα καμίνια ςτισ Σκουριζσ είχε τισ πλάκεσ από χαλκό που κα τισ φόρτωνε ςτο καράβι των άλλων μεταλλουργϊν και κα πιγαιναν ςτθ Νάξο να ανταλλάξουν το μζταλλο με τρόφιμα, υφαντά, ακριβά κεραμικά και πολφτιμα αντικείμενα από μάρμαρο, άργυρο και χρυςό που δε διζκετε το νθςί.
Το ταξίδι ςτο νηςί Ξεκίνθςαν νωρίσ το απόγευμα με τα ηϊα και αποφάςιςαν να κόψουν δρόμο μζςα από ζνα από τα πολλά μονοπάτια που οδθγοφςαν ςτθν Κϊμθ.
Η γιορτή ςτην Κώμη Το απόγευμα όλοι μαηί κα πιγαιναν ςτθν Κϊμθ, ςτθ μεριά τθσ Δρυοπίδασ ςτθ γιορτι τθσ Μθτζρασ Θεάσ. Το περίμενε πϊσ και πϊσ αυτό το απόγευμα. Εκεί κα μαηευόταν όλο το νθςί και θ νεολαία του και κα γλεντοφςαν.
Ήταν θ οικογζνειά τουσ που είχε οργανϊςει τθ χρονιά αυτι τθ γιορτι. Τα ηϊα ιταν φορτωμζνα με πολλά πράγματα, κραςί και μεκυςτικά ποτά από μυρωδικά βότανα, κρζατα, τα γιορτινά τουσ ροφχα και τα ιερά ςφμβολα, τα ειδϊλια τθσ κεάσ.
Η γιορτή
Η γιορτι είχε αρχίςει και μετά τθ κυςία αρνιϊν και κατςικιϊν άρχιςε το γλζντι και ο χορόσ. Οι λφρεσ, τα τφμπανα και οι φλογζρεσ μαηί με τα τραγοφδια αντθχοφςαν ςτο χωριό.
Το γλζντι
Οι χορευτέσ Κάκε χορευτισ πάςχιηε να κάνει τισ καλφτερεσ φιγοφρεσ αλλά και κάκε ομάδα από τα χωριά ικελε να διακρικεί
Στο βάκοσ μία κοπζλα ςερβίριηε τον κόςμο. Του ζκαναν εντφπωςθ τα μακριά ξανκά μαλλιά τθσ και τα γαλάηια τθσ μάτια. Ήταν ψθλι και όμορφθ και κακϊσ πζραςε από μπροςτά του, ζνιωςε κάτι να τον ςυγκλονίηει. Ήταν ςπάνιο να δεισ κορίτςι ξανκό εκείνθ τθν εποχι. Ρϊτθςε το διπλανό του που του είπε ότι τθν ζλεγαν Γλαυκονόμθ και αιςκάνκθκε ρίγθ μόνο που άκουςε το όνομά τθσ. Ζμακε για εκείνθν ότι ιταν γιάτριςςα, κοπζλα που αςχολοφνταν με μάγια και γιατροςόφια.
Φοροφςε μια φαρδιά φοφςτα με φραμπαλάδεσ και ςτο επάνω μζροσ ζνα ςτενό κορςάη. Οι άντρεσ φοροφςαν ζνα κοντό και ςτενό ροφχο που άφθνε γυμνό το ςϊμα.
κοςμήματα
Το βραδάκι μαηεφτθκαν όλοι μαηί γφρω από τθ μεγάλθ φωτιά που ζκαιγε πολφ δυνατά τϊρα, μια και φϊτιηε όλο το ςπίτι. Πταν το γλζντι κόπαςε, οι γζροντεσ του χωριοφ άρχιςαν να αφθγοφνται τθν ιςτορία του νθςιοφ όταν οι πρόγονοί τουσ ζφταςαν ςτο νθςί πριν εκατοντάδεσ χρόνια.