Arakan Raporu

ARAKAN RAPORU

TEMMUZ 2012

II

ARAKAN RAPORU

BĂźyĂźk Karaman Caddesi Taylasan Sk. No.3 Fatih - Ä°stanbul - TĂźrkiye 5FM s XXX JII PSH US

ARAKAN RAPORU

1

GiriĹ&#x;

B

u rapor, Haziran 2012’de Arakan’da baĹ&#x;layan Ĺ&#x;iddet olaylarÄąnÄą, olaylarÄąn arka planÄąnÄą ve Arakan MĂźslĂźmanlarÄąnÄąn maruz kaldÄąÄ&#x;Äą hak ihlallerini ortaya koymaktadÄąr.

3BQPSVO BNBDÂ? CĂ“MHFEF ZBÄťBOBOMBSÂ? LBNVPZVOB aktarmak, Ä°slam dĂźnyasÄąnÄą ve uluslararasÄą topluluÄĽV CJMHJMFOEJSNFL WF "SBLBO EB UÂ?SNBOBO ÄťJEEFUJO Ă“OMFONFTJ JÇJO HFSFLMJ UFECJSMFSJO BMÂ?ONBTÂ?OB LBULÂ? saÄ&#x;lamaktÄąr.

"SBLBO EB HFÇNJÄťJ V[VO ZÂ?MMBSB EBZBOBO JOTBOMÂ?L onurunu zedeleyici hadiseler yaĹ&#x;anmaktadÄąr. #Ă“MHFEFLJ TPO PMBZMBSEB EFO GB[MB .Ă™TMĂ™NBO IBZBUÂ?OÂ? LBZCFUNJÄť EFO GB[MB .Ă™TMĂ™NBO EB evsiz kalmÄąĹ&#x;tÄąr. Arakan’dan kaçan çok sayÄąda mĂźlteDJ LPNÄťV Ă™MLF #BOHMBEFÄť UFLJ LBNQMBSB TÂ?ÄĽÂ?ONBL-

tadÄąr. Ancak tahayyĂźllerin Ăśtesinde olumsuzluklar barÄąndÄąran bu kamplarda yaĹ&#x;am ArakanlÄą MĂźslĂźNBOMBSÂ?O HFMFDFÄĽF EBJS VNVUMBSÂ?OÂ? UĂ™LFUNFLUFEJS Uzun sĂźredir bu kamplardan birinde yaĹ&#x;ayan 75 yaĹ&#x;Äąndaki Kala’nÄąn dilinden dĂśkĂźlen “Bizi bĂźtĂźn acÄąlarÄąmÄązdan kurtaracak olan ĂślĂźmĂź bekliyoruz.â€? sĂśzĂź bu insanlÄąk dramÄąnÄąn en somut yansÄąmasÄądÄąr. Daha EB USBKJL PMBO EVSVN JTF #BOHMBEFÄť IB[JSBO BZÂ?OEBO bu yana Ăźlkeye sÄąÄ&#x;Äąnan mĂźltecileri kabul etmemekUF Ă™MLFEF CVMVOBO NĂ™MUFDJMFSJ HFSJ HĂ“OEFSNFLUFEJS #Ă“MHFEFLJ ÄťJEEFU PMBZMBSÂ?OB EBJS CV SBQPS "SBkan’dan kaçarak baĹ&#x;ka Ăźlkelere sÄąÄ&#x;ÄąnmÄąĹ&#x; mĂźlteciMFSJO WFSEJÄĽJ CJMHJMFSF JOTBO IBLMBSÂ? LVSVNMBSÂ?OÂ?O WFSJMFSJOF WF Ăť)) OÂ?O CĂ“MHFEFLJ ZÂ?MMÂ?L UFDSĂ™CFTJOF dayanarak hazÄąrlanmÄąĹ&#x;tÄąr.

2

ARAKAN RAPORU

TarihĂŽ Arka plan #BOHMBEFÄť #VSNB TÂ?OÂ?SÂ?OEB LV[FZ HĂ™OFZ doÄ&#x;rultusunda 50.000 km2’lik bir yĂźz ĂślçßmĂź olan Arakan, kĂśklĂź bir tarihĂŽ mirasa sahiptir.

"SBLBO Â?O CJMJOFO HFÇNJÄťJ NJMBUUBO Ă“ODF ZĂ™[ZÂ?MB LBEBS V[BOÂ?S #Ă“MHFEF NJMBUUBO TPOSB 1. yĂźzyÄąlda Dhanyavadi KrallÄąÄ&#x;Äą, 3. yĂźzyÄąlda ise Vesali KrallÄąÄ&#x;Äą kurulmuĹ&#x;tur. Ä°slam’Ĺn Arakan’a ulaĹ&#x;masÄą ise 8. yĂźzyÄąlda Arap tĂźccarlar vasÄątasÄąyla olmuĹ&#x;tur. Deniz ticaretinde Ăśnemli bir yere sahip olan MĂźslĂźman Araplar, GĂźney Asya, GĂźneydoÄ&#x;u Asya ve UzakEPÄĽV JMF UJDBSJ JMJÄťLJMFS HFMJÄťUJSNJÄť "SBLBO EBO Sumatra AdasĹ’na, oradan Cava’ya kadar kßçßk ticaret Ĺ&#x;ehirleri kurmuĹ&#x;lardÄąr.

15. yĂźzyÄąlÄąn baĹ&#x;Äąnda Kral Narameikla’nÄąn Ä°slamiyet’i seçmesinin ardÄąndan Arakan Ä°slam KrallÄąÄ&#x;Äą LVSVMNVÄť WF CV UBSJIUFO TPOSB ĂťTMBNJZFU CĂ“MHFde hÄązla yayÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

Burma ve Ä°ngiliz iĹ&#x;gali ZÂ?MÂ?OEB CBÄťMBZBO #VSNB JÄťHBMJ TÂ?SBTÂ?OEB "SBLBO Â?O JLJ ZFSMJ IBMLÂ? 3PIJOHZB .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?

WF #VEJTU 3BLIJOFMFS .BHIMBS DJEEJ CBTL� WF [VMÙN HÓSNÙĝUÙS #V EÓOFNEF #VSNBM�MBS�O zulmßnden kaçan binlerce ArakanlĹ ßlkelerini UFSL FEFSFL )JOEJTUBO B HÓÇ FUNFL [PSVOEB LBMN�ĝU�S Z�M�OEB ÝOHJMJ[MFSJO CÓMHFZF IÂLJN PMNBMBS�O�O BSE�OEBO #VSNB JĝHBMJ TPOB FSNJĝ WF "SBLBO EB Z�M� BĝL�O TÙSFDFL ÝOHJMJ[ JĝHBMJ CBĝMBN�ĝU�S

Ä°ki yerli halk arasÄąnda fitne baĹ&#x;latÄąlmasÄą "SBLBO Â?O ZFSMJMFSJ PMBO .Ă™TMĂ™NBO 3PIJOHZBMBS WF Budist Rakhineler, 19. yĂźzyÄąla kadar barÄąĹ&#x; içerisinde ZBÄťBNÂ?ÄťMBSEÂ?S "ODBL EB CBÄťMBZBO ĂťOHJMJ[ JÄťHBMJOJO BSEÂ?OEBO #VSNB ZÂ? JÄťHBMEFO LVSUBSNB BNBDÂ?

HĂ™EFO 5BLJO 1BSUJTJ #VEJTU 3BLIJOFMFSJ .Ă™TMĂ™NBO 3PIJOHZBMBSB LBSÄťÂ? LÂ?ÄťLÂ?SUNBZB CBÄťMBNÂ?ÄťUÂ?S ZÂ?MÂ?OEB ĂťOHJMJ[ TĂ“NĂ™SHF EVSVNV LPSVOBSBL )JOEJTtan’dan ayrÄąlan Burma’da Takinler yĂśnetimdeki bĂźUĂ™O HĂ™DĂ™ FMF HFÇJSNJÄťMFSEJS .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O #VEJ[N JÇJO CĂ™ZĂ™L UFIMJLF PMEVLMBSÂ? WF FOHFMMFONF[MFSTF HÙÇMFOFSFL #VEJTUMFSJ ZPL FEFDFLMFSJ ZĂ“OĂ™OEFLJ QSPQBHBOEBMBSMB IBMLMBS BSBTÂ?OEB EÙĝNBOMÂ?L UPhumlarÄą atÄąlmÄąĹ&#x; ve Rakhineler Burma idaresi altÄąnda ZBÄťBNBZÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSMB CJS BSBEB Ă“[HĂ™S PMBSBL yaĹ&#x;amaya tercih etmiĹ&#x;lerdir.

ARAKAN RAPORU

3

1942 KatliamÄą ĂťOHJMJ[MFSJO Ă™MLFEFO ÇFLJMNFMFSJOEFO LÂ?TB CJS TĂ™SF TPOSB )JOEJTUBOMÂ? WF #BOHMBEFÄťMJ .Ă™TMĂ™NBOMBSB yĂśnelik ilk ciddi saldÄąrÄąlar baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄąr. OlaylarÄąn hÄązla yayÄąlmasÄą Ăźzerine savunmasÄąz MĂźslĂźman halk HinEJTUBO WF #BOHMBEFÄť F TÂ?ÄĽÂ?ONBL [PSVOEB LBMNÂ?ÄťUÂ?S ArakanlÄą Budist Rakhinelerin liderleri HindistanlÄą ve #BOHMBEFÄťMJ .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O Ă™MLFZJ UFSL FUNFMFSJOEFO TPOSB 3PIJOHZB .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?OB LBSÄťÂ? UPQMV LBUMJBNMBSB HJSJÄťNJÄťMFSEJS .BSU EF .JOCZB kasabasÄąna baÄ&#x;lÄą Çanbilli kĂśyĂźndeki MĂźslĂźmanlara saldÄąran Rakhineler, kĂśydeki kadÄąn, erkek ve çocuklarÄą kÄąlĹç ve mÄązraklarla katletmiĹ&#x;tir. KadÄąnlarÄą tecavĂźz ettikten sonra vahĹ&#x;ice ĂśldĂźren Rakhineler, katliaNÂ?O BSEÂ?OEBO CĂ“MHFZJ ZBÄĽNBMBÄťNÂ?ÄťUÂ?S .Ă™TMĂ™NBO 3PIJOHZBMBSÂ?O BMUÂ?O WF HĂ™NÙĝ HJCJ EFÄĽFSMJ FÄťZBMBSÂ?OB 5BLJO MJEFSMFS UBSBGÂ?OEBO FM LPOVMVSLFO .Ă™TMĂ™NBOlarÄąn hayvanlarÄą, mahsulleri ve eĹ&#x;yalarÄą yaÄ&#x;macÄąlara WFSJMNJÄťUJS 0MBZMBSÂ?O BLBCJOEF CĂ“MHFEFO HFÇFO -FNro Nehri’nin sularÄąnÄąn, masum insanlarÄąn kanlarÄąnÄąn SFOHJZMF LÂ?SNÂ?[Â?ZB CPZBOEÂ?ÄĽÂ? BOMBUÂ?MNBLUBEÂ?S

Minbya kĂśyĂźnde baĹ&#x;layan ve tĂźm Arakan’a yayÄąlarak ZBLMBÄťÂ?L HĂ™O TĂ™SFO TBMEÂ?SÂ?MBSEB FO B[ "SBkanlÄą MĂźslĂźman katledilmiĹ&#x;, kĂśyler yaÄ&#x;malanarak yerle bir edilmiĹ&#x;tir. Kaladan Nehri’nin doÄ&#x;usunda yer alan ve saldÄąrÄąlar Ăśncesinde çoÄ&#x;unluÄ&#x;u MĂźslĂźman olan bu yerleĹ&#x;im yerleri, MĂźslĂźmanlarÄąn azÄąnlÄąkta olduÄ&#x;u yerlere dĂśnĂźĹ&#x;mĂźĹ&#x;tĂźr.

Katliamdan sonra çok sayÄąda ArakanlÄą MĂźslĂźman, NĂ™MUFDJ PMBSBL CBÄťUB #BOHMBEFÄť PMNBL Ă™[FSF LPNÄťV Ă™MLFMFSF TÂ?ÄĽÂ?ONÂ?ÄťUÂ?S EFLJ PMBZMBS UBSJIĂ? HFÇNJÄťJ PMBO JLJ LBSEFÄť UPQMVNVO 3PIJHOZB WF 3BLIJOFMFSJO bundan bĂśyle Arakan’da tekrar bir arada yaĹ&#x;amasÄąnÄą OFSFEFZTF JNLĂ‚OTÂ?[ IĂ‚MF HFUJSNJÄťUJS

SaldÄąrÄąlar devam ediyor Burma’nÄąn baÄ&#x;ÄąmsÄązlÄąÄ&#x;ÄąnÄą kazanmasÄąnda Ăśnemli rol PZOBZBO 'BÄťJ[N ,BSÄťÂ?UÂ? )BMLMBSÂ?O Âś[HĂ™SMÙļÙ #JSMJÄĽJ baÄ&#x;ÄąmsÄązlÄąktan kÄąsa bir sĂźre sonra çok sayÄąda MĂźslĂźman’Ĺ iĹ&#x;ten çĹkararak yerlerine ArakanlÄą Budistleri

yerleĹ&#x;tirmiĹ&#x;tir. YĂśnetimin MĂźslĂźmanlara yĂśnelik VZHVMBNBMBSÂ?OEBO DFTBSFU CVMBO WF .Ă™TMĂ™NBO UPQMVNVOB TBMEÂ?SÂ?MBSÂ?OÂ? IFS HFÇFO HĂ™O BSUUÂ?SBO #VEJTUMFSF LBSÄťÂ? EB IJÇCJS FOHFMMFZJDJ HJSJÄťJNEF CVMVOVMNBmÄąĹ&#x;tÄąr. Ă–yle ki Ĺ&#x;iddet olaylarÄąndan kaçmak isteyen 3PIJOHZBMÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O .BVOHEBW #VUJEBVOH WF 3BUFEBVOH EBO "LZBC B HÓÇÙOF TÂ?OÂ?SMBNBMBS HFUJSFO IĂ™LĂ™NFU CJOMFSDF .Ă™TMĂ™NBO Â? TBMEÂ?SHBO #VEJTUMFSJO JOTBGÂ?OB CÂ?SBLNÂ?ÄťUÂ?S ZÂ?MÂ?OEBLJ LBUMJBNÂ?O ZBSBMBSÂ? IFOĂ™[ TBSÂ?MNBNÂ?ÄťLFO .Ă™TMĂ™NBOMBS ZÂ?MÂ?OEB #VSNBMÂ?MBS UBSBGÂ?OEBO HJSJÄťJMFO ZFOJ CJS TBMEÂ?SÂ?OÂ?O IFEFŢJ PMNVÄťUVS #V EĂ“OFNEF CB[Â? .Ă™TMĂ™NBO HSVQMBS #VSNB EFWMFUJOF LBSÄťÂ? TJMBIMÂ? NĂ™DBEFMFZF HJSJÄťNJÄťMFS BODBL CBÄťBSÂ?MÂ?

PMBNBNÂ?ÄťMBSEÂ?S .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O CJSB[ HÙÇMFOEJÄĽJ ZÂ?MÂ?OEB JTF #VSNB PSEVTV .VTPO 0QFSBTZPOV BEÂ?OÂ? WFSEJÄĽJ LBOMÂ? CJS TBMEÂ?SÂ? JMF .Ă™TMĂ™NBO HÙÇMFSJOJ daÄ&#x;ÄątmÄąĹ&#x;tÄąr. AynÄą sene binlerce sivil MĂźslĂźman, mĂźcahitlere yardÄąm ettikleri bahanesiyle ya katledilmiĹ&#x; ZB EB Ă™MLFEFO TĂ™SĂ™MNÙĝUĂ™S ZÂ?MÂ?OB HFMJOEJÄĽJOEF .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O ÇPÄĽVOMVLUB PMEVÄĽV #VUJEBVOH WF .BVOHEBW ÄťFIJSMFSJOJ [JZBSFU FEFO #VSNB #BÄťCBLBOÂ?

MĂźslĂźmanlara eĹ&#x;it vatandaĹ&#x;lÄąk vaat etmiĹ&#x;, bunun Ăźzerine MĂźslĂźman mĂźcahitler silahlarÄąnÄą teslim ederek devlete teslim olmuĹ&#x;lardÄąr.

4

ARAKAN RAPORU

1962 AskerĂŽ Darbesi Burma’da 1962 darbesine kadar olan sĂźreçte MĂźslĂźmanlara yĂśnelik baskÄą ve zulĂźm devam etmiĹ&#x;tir. 1962 yÄąlÄąnda JLUJEBSÂ? FMF HFÇJSFO BTLFSĂ? SFKJN CĂ™UĂ™O Ă“[FM JÄťMFUNFMFSJ WF bankalarÄą devletleĹ&#x;tirmiĹ&#x;, bu tarihten sonra da Arakan’da Ăśnemli iĹ&#x;letmeleri elinde bulunduran MĂźslĂźmanlar JLUJTBEJ HÙÇMFSJOJ LBZCFUNJÄťMFSEJS %BSCFOJO CBÄťÂ?OEBLJ (FOFSBM /F 8JO Ă“[FMMJLMF "SBLBO CĂ“MHFTJ ZFULJMJMFSJOF buradaki MĂźslĂźmanlarÄąn hareketlerini sÄąnÄąrlayacak bazÄą CJMEJSJMFS HĂ“OEFSNJÄťUJS %FWMFU LPOUSPMĂ™OEFLJ NFEZB 3PIJOHZB .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?OÂ?O CĂ“MHFOJO ZFSMJTJ PMNBEÂ?ÄĽÂ? ZĂ“nĂźnde yayÄąnlara baĹ&#x;lamÄąĹ&#x; ve ArakanlÄą Budistlere burada ZBÄťBZBO .Ă™TMĂ™NBOMBSB LBSÄťÂ? HFSFLMJ BEÂ?NMBSÂ? BUNBMBSÂ? çaÄ&#x;rÄąsÄąnda bulunmuĹ&#x;tur. Budist Rakhineleri MĂźslĂźman 3PIJOHZBMBSB LBSÄťÂ? LÂ?ÄťLÂ?SUNBLUBO CBÄťLB CJS BNBDÂ? PMNBZBO CV ZBZÂ?OMBS CĂ“MHFEFLJ HFSHJOMJÄĽJ UÂ?SNBOEÂ?SNÂ?ÄťUÂ?S Ne Win’in atmÄąĹ&#x; olduÄ&#x;u ikinci adÄąm, Arakan yĂśnetimini #VEJTUMFÄťUJSNF HJSJÄťJNJEJS 4Â?OÂ?S CĂ“MHFTJOEF HĂ“SFW ZBQBO .Ă™TMĂ™NBO QPMJTMFSJO OFSFEFZTF UBNBNÂ? HĂ“SFWEFO alÄąnarak Burma’nÄąn en Ăźcra kĂśĹ&#x;elerine sĂźrĂźlmĂźĹ&#x;tĂźr. MĂźslĂźman memurlar iĹ&#x;ten atÄąlmak ya da kuzey Arakan’dan çĹkarÄąlmakla tehdit edilmiĹ&#x;tir. Devlet kademelerindeki CJSLBÇ NFNVS WF Ă“ÄĽSFUNFO EÂ?ÄťÂ?OEB 3PIJOHZBMBSÂ?O yerine BurmalÄąlar ve kÄąsa sĂźre Ăśnce Pakistan’Ĺn doÄ&#x;uTVOEBO CĂ“MHFZF HÓÇ FUNJÄť PMBO 3BLIJOFMFS HFUJSJMNJÄťUJS %FWSJN SFKJNJ Âś[FM .BZV 4Â?OÂ?S ĂťEBSFTJ OJ EF GFTIFUNJÄť WF CĂ“MHFZJ UFLSBS NFSLF[Ă? JEBSFOJO LPOUSPMĂ™ BMUÂ?OB WFSNJÄťUJS AyrÄąca MĂźslĂźmanlara yĂśnelik ekonomik yaptÄąrÄąmlar iyice

sÄąkÄąlaĹ&#x;tÄąrÄąlmÄąĹ&#x;, daha Ăśnce kasabalar arasÄą ticaret MĂźslĂźmanlarÄąn elinde iken bundan sonra Budist Rakhinelerin LPOUSPMĂ™OF HFÇNJÄťUJS AynÄą dĂśnemde, askerĂŽ rejimin MĂźslĂźmanlarÄąn haklarÄąnÄą IJÇF TBZBO VZHVMBNBMBSÂ? HĂ™OEFO HĂ™OF BSUBSBL EFWBN FUNJÄťUJS ÂśOFNMJ .Ă™TMĂ™NBO ÄťBITJZFUMFSJO HFDFOJO CJS ZBSÂ?TÂ?OEB PSEV NFOTVQMBSÂ?ODB TPSHVTV[ TVBMTJ[ UVUVLlanmasÄą, kendilerine çeĹ&#x;itli iĹ&#x;kenceler edildikten sonra TFSCFTU CÂ?SBLÂ?MNBMBSÂ? IFS HĂ™O SBTUMBOBO SVUJO PMBZMBS IĂ‚MJOF HFMNJÄťUJS .Ă™TMĂ™NBOMBSB LBSÄťÂ? ZBQÂ?MBO IVLVLTV[MVLMBS ZFULJMJMFS UBSBGÂ?OEBO UFÄťWJL FEJMNJÄťUJS #V VZHVMBNBMBS OFEFOJZMF DFTBSFU CVMBO #VEJTU 3BLIJOFMFS CVOEBO TPOSB HĂ“SEĂ™LMFSJ IFS ZFSEF .Ă™TMĂ™NBOMBSB TBMEÂ?SNBZB WF POMBSB BJU FÄťZBMBSÂ? HBTQ FUNFZF CBÄťMBNÂ?ÄťUÂ?S .Ă™TMĂ™NBOMBS QPMJT NFSLF[MFSJOF HJEJQ ÄťJLĂ‚ZFUUF bulunduklarÄąnda ise çeĹ&#x;itli ithamlarla suçlu duruma dĂźĹ&#x;ĂźrĂźlmĂźĹ&#x;tĂźr. Polisin kendilerine bu Ĺ&#x;ekilde muamele etmesi MĂźslĂźmanlarÄą sindirmiĹ&#x; ve artÄąk adaletin yerine HFMNFTJOJ CJMF UBMFQ FEFNF[ PMNVÄťMBSEÂ?S "TLFSĂ? SFKJN HĂ“SFWF HFMEJÄĽJ JML HĂ™OEFO JUJCBSFO h(ÓÇNFO SoruĹ&#x;turma Operasyonuâ€? isminde acÄąmasÄąz bir operasyon baĹ&#x;latmÄąĹ&#x;tÄąr. Fiziksel iĹ&#x;kencenin yanÄą sÄąra, kadÄąnlarÄąn UBDJ[ FEJMNFTJ UFIEJUMF QBSB BMNBL WC VZHVMBNBMBS PMBÄĽBO IĂ‚MF HFMNJÄťUJS "ZSÂ?DB CJSÇPL NBTVN JOTBO ZBTBM PMNBZBO HÓÇNFO TUBUĂ™TĂ™OF TPLVMBSBL UVUVLMBONÂ?ÄťUÂ?S ,ZBWLUBW .SPIBVOH 1BVLUBW .ZFCPO .JOCZB HJCJ birçok kasabada yĂźzlerce insan zorla evlerinden çĹkarÄąlNÂ?Äť WF #BOHMBEFÄť F HÓÇ FUUJSJMNJÄťUJS

ARAKAN RAPORU

Kral Dragon Operasyonu HĂźkĂźmet, 1978 yÄąlÄąnÄąn Mart ayÄąnda baĹ&#x;lattÄąÄ&#x;Äą “Kral %SBHPO 0QFSBTZPOVv JMF .Ă™TMĂ™NBOMBSB HĂ“[EBÄĽÂ?

WFSFSFL "SBLBO EBO BZSÂ?MNBMBSÂ?OÂ? IFEFŢMFNJÄťUJS Operasyon, Akyab’daki en bĂźyĂźk MĂźslĂźman kĂśyĂźnEF EFWSFZF TPLVMNVÄť WF PQFSBTZPOVO ÄťPL EBMHBMBSÂ? ÇPL LÂ?TB [BNBOEB CĂ™UĂ™O CĂ“MHFZF ZBZÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S .Ă™TMĂ™man kitlelerin Akyab’da tutuklandÄąklarÄą; kadÄąn, erkek, ÇPDVL HFOÇ ZBÄťMÂ? EFNFEFO IFSLFTF JÄťLFODF ZBQÂ?MdÄąÄ&#x;Äą, tecavĂźz edildiÄ&#x;i ve ĂśldĂźrĂźldĂźÄ&#x;Ăź haberleri hÄązla CĂ™UĂ™O LV[FZ "SBLBO B ZBZÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S 0SEV UBSBGÂ?OEBO LVSVMNVÄť PMBO /BHBNJO 5JNJ OJO QPMJT WF HÓÇNFO TPSVÄťUVSNB QFSTPOFMJ LÂ?TB TĂ™SF TPOSB #VUJEBVOH CĂ“MHFTJOF VMBÄťNÂ?Äť WF CJS BOEB UFSĂ“S FTUJSJMFO CĂ“MHF /BHBNJO GBDJBTÂ?OÂ?O NFSLF[J PMNVÄťUVS :Ă™[MFSDF .Ă™TlĂźman kadÄąn ve erkek tutuklanmÄąĹ&#x;, birçoÄ&#x;u iĹ&#x;kence HĂ“SEĂ™LUFO TPOSB Ă“MEĂ™SĂ™MNÙĝ LBEÂ?OMBSB UFDBWĂ™[ edilmiĹ&#x;tir.

Bu acÄąmasÄąz saldÄąrÄąlardan dehĹ&#x;ete dĂźĹ&#x;en, can ve NBM HĂ™WFOMJÄĽJ LBMNBZBO POVSMBSÂ?OÂ? WF OBNVTMBSÂ?OÂ? kaybetme korkusu yaĹ&#x;ayan çok sayÄąda MĂźslĂźman, yaĹ&#x;adÄąklarÄą yerleri terk etmeye baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄąr. Zorlu CJS HĂ™[FSHĂ‚I Ă™[FSJOEFO #BOHMBEFÄť TÂ?OÂ?SÂ?OB EPÄĽSV IBSFLFU FEFO 3PIJOHZBMBS ZPM CPZVODB ZJOF UBTBSlanmÄąĹ&#x; bir planÄąn parçasÄą olarak- Budist Rakhineler ve HĂ™WFOMJL HÙÇMFSJ UBSBGÂ?OEBO ÇFÄťJUMJ TBMEÂ?SÂ?MBSB VÄĽSBNÂ?ÄťMBS WF FMMFSJOEFLJ UĂ™N EFÄĽFSMJ FÄťZBMBS TBMEÂ?SHBOMBS UBSBGÂ?OEBO HBTQ FEJMNJÄťUJS ,BUMJBNEBO LBÇBOMBSÂ?O çoÄ&#x;u yol boyunca uÄ&#x;radÄąklarÄą saldÄąrÄąlarda ĂśldĂźrĂźlNÙĝ #BOHMBEFÄť MF TÂ?OÂ?S IBUUÂ?OÂ? ÇJ[FO /BG /FISJ OF ulaĹ&#x;abilenler ise botlarÄąna yapÄąlan saldÄąrÄąlar nedeniyMF OFISJO B[HÂ?O TVMBSÂ?OB BUMBNBL [PSVOEB LBMNÂ?ÄťUÂ?S

5

Birkaç ay içerisinde sayÄąlarÄą 300.000’i aĹ&#x;an mĂźlteciMFS #BOHMBEFÄťMJ ZFULJMJMFS UBSBGÂ?OEBO ZBQUÂ?SÂ?MBO HFÇJDJ kamplarda yaĹ&#x;amaya baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄąr. #V BSBEB /BHBNJO 5JNJ CPÄťBMBO LĂ“ZMFSEFO ZBWBÄť yavaĹ&#x; çekilmiĹ&#x;, onlarÄąn yerini MĂźslĂźmanlarÄąn evlerini yaÄ&#x;malayan, ateĹ&#x;e veren ve hayvanlarÄąnÄą çalan yerli Rakhineler almÄąĹ&#x;tÄąr.

Arakan’Ĺn BudistleĹ&#x;tirilmesi #Ă“MHFEFO .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O J[JOJ TJMNFL WF CĂ“MHFOJO çehresini tamamen deÄ&#x;iĹ&#x;tirmek isteyen Myammar yĂśnetimi kuzey Arakan’Ĺn neredeyse her kĂśĹ&#x;esine #VEJTU UBQÂ?OBLMBSÂ? JOÄťB FUNFZF CBÄťMBNÂ?ÄťUÂ?S .VSVOH ÂŞBLNB WF 4BBL HJCJ EBÄĽ LBCJMFMFSJOF PWBMBSB JONF ve MĂźslĂźmanlardan alÄąnan arazilere yerleĹ&#x;me emri WFSJMNJÄť WF "SBLBO Â?O IBUUB #BOHMBEFÄť JO CJSÇPL CĂ“MHFTJOEFO HFMFO #VEJTU 3BLIJOFMFS .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äą yerlere yerleĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir. HĂźkĂźmetin emriyle CĂ“MHFZF HFMFO CV [PSCB ZFOJ ZFSMFÄťJNDJMFSJO TBMEÂ?SÂ?larÄą nedeniyle bĂźyĂźk zorluklar yaĹ&#x;ayan MĂźslĂźmanlar "SBLBO EÂ?ÄťÂ?OB HÓÇ FUNFZF CBÄťMBNÂ?ÄťMBSEÂ?S ZÂ?MÂ?OEBO HĂ™OĂ™NĂ™[F LBEBS PMBO EĂ“OFNEF .Ă™TlĂźmanlara yapÄąlan baskÄąlar sonucu yine yĂźz binlerce "SBLBOMÂ? LPNÄťV #BOHMBEFÄť F NĂ™MUFDJ PMBSBL HÓÇ FUmek zorunda kalmÄąĹ&#x;tÄąr. MĂźslĂźman kĂśyler Ăśrnek yerleĹ&#x;im birimleri olarak dĂźzenlenecekleri bahanesiyle boĹ&#x;altÄąlmÄąĹ&#x;, ancak MĂźslĂźmanlardan boĹ&#x;altÄąlan bu yerlere Budist Rakhineler yerleĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir. Arakan’Ĺ #VEJTUMFÄťUJSNF QMBOÂ?OÂ?O HFSFÄĽJ "SBLBO FZBMFUJOJO BEÂ?

Rakhine olarak, eyaletin baĹ&#x;kenti Akyab’Ĺn adÄą Sitve olarak deÄ&#x;iĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir.

6

ARAKAN RAPORU

GeçmiĹ&#x;ten GĂźnĂźmĂźze Hak Ä°hlalleri Katliamlar "SBLBO EBLJ #VSNB IĂ‚LJNJZFUJ 3PIJOHZBMBS JÇJO IBL JIMBMMFSJ JMF EPMV CJS EĂ“OFNJ EF CFSBCFSJOEF HFUJSNJÄťUJS "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSB ZĂ“OFMJL EF HFSÇFLleĹ&#x;tirilen katliamda binlerce MĂźslĂźman ĂśldĂźrĂźlmĂźĹ&#x;, EFO GB[MB .Ă™TMĂ™NBO CĂ“MHFZJ UFSL FUNFL [PSVOEB CÂ?SBLÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S EF .Ă™TMĂ™NBOMBS ZJOF bĂźyĂźk bir kÄąyÄąma uÄ&#x;ramÄąĹ&#x;lar, bu dĂśnemde yaĹ&#x;anan PMBZMBSEB .Ă™TMĂ™NBO LBUMFEJMNJÄťUJS ZÂ?MÂ?OEB HFSÇFLMFÄťUJSJMFO TBMEÂ?SÂ?MBSEB .VTPO 0QFSBTZPOV OEB ,SBM %SBHPO 0QFSBTZPOV OEB PO CJOMFSDF .Ă™TMĂ™NBO LBUMFEJMNJÄťUJS #VHĂ™O IĂ‚MĂ‚ IJÇCJS ÄťFZJO EFÄĽJÄťNFEJÄĽJ CĂ“MHFEF "SBLBO .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?OB yĂśnelik saldÄąrÄą ve katliamlar devam etmektedir.

nu esnasÄąnda çok sayÄąda kadÄąn, erkek, yaĹ&#x;lÄą ArakanlÄą MĂźslĂźman’a iĹ&#x;kence yapÄąldÄąÄ&#x;Äą, birçoÄ&#x;unun hapse atÄąldÄąÄ&#x;Äą ya da ĂśldĂźrĂźldĂźÄ&#x;Ăź bilinmektedir. HâlihazÄąrda "SBLBO EB LFZŢĂ? UVUVLMBNB JÄťLFODF WF LĂ“UĂ™ NVBNFleler devam etmektedir.

DinĂŽ ve Etnik AyrÄąmcÄąlÄąk, VatandaĹ&#x;lÄąktan ÇĹkarÄąlma

Hukuksuz Tutuklama, Ä°Ĺ&#x;kence ve KĂśtĂź Muamele

#VSNB EB EF HFSÇFLMFĝFO EBSCF JMF "SBLBOM�

MĂźslĂźmanlarÄąn durumu daha da kĂśtĂźleĹ&#x;miĹ&#x;tir. O HĂ™OF LBEBS 3PIJOHZBMBSÂ?O FMJOEF CVMVOBO QFL ÇPL iĹ&#x;letme kamulaĹ&#x;tÄąrÄąlarak MĂźslĂźmanlar ekonomik ZĂ“OEFO HÙÇTĂ™[MFÄťUJSJMNJÄťUJS %FWMFU LPOUSPMĂ™OEFLJ NFEZB PSHBOMBSÂ?OEB 3PIJOHZBMBS ZBCBODÂ?MBS PMBSBL HĂ“TUFSJMNFZF CBÄťMBONÂ?Äť "SBLBO EB EFWMFU LBEFNFMFSJOEF CVMVOBO .Ă™TMĂ™NBOMBS HĂ“SFWMFSJOEFO BMÂ?OBSBL yerlerine Budistler yerleĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir.

EFLJ EBSCF EĂ“OFNJOEF 3PIJOHZBMBS BTLFSĂ? ZĂ“OFUJN BMUÂ?OEB TPSHVTV[ UVUVLMBONB JÄťLFODF HJCJ QFL çok haksÄąz ve hukuksuz muameleye maruz kalmÄąĹ&#x;; DFNBBUMF OBNB[ LÂ?MNBL LVSCBO LFTNFL HJCJ JCBEFUMFS ZBTBLMBONÂ?ÄťUÂ?S EFLJ ,SBM %SBHPO 0QFSBTZP-

#VHĂ™O #VSNB EBLJ TPSVO ZBMOÂ?[DB "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™manlarÄąn sorunu deÄ&#x;ildir. Burma askerĂŽ yĂśnetimi, ZFSMJ Â?SLÂ?O ZBÄťBEÂ?ÄĽÂ? WF GBSLMÂ? EJM WF MFIÇFOJO konuĹ&#x;ulduÄ&#x;u Burma’da, etnik azÄąnlÄąklarÄą sistemli olarak baskÄą ve ayrÄąmcÄąlÄąk politikalarÄąna maruz bÄąrak-

ARAKAN RAPORU

maktadÄąr. Burma’nÄąn %68’ini BurmalÄąlar, %9’unu ÄŒBOMBS TJOJ ,BSFOMFS Ă™OĂ™ #VEJTU 3BLIJOFMFS %3’ßnĂź Çinliler, %2’sini Monlar, %2’sini Hintliler, kalan %5’ini ise aralarÄąnda ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄąn 3PIJOHZBMBSÂ?O EB CVMVOEVÄĽV EJÄĽFS FUOJL HSVQMBS PMVÄťUVSNBLUBEÂ?S #V HSVQMBSEBO "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™manlarÄąn, ĹžanlarÄąn ve Karenlerin sistemli olarak Burma yĂśnetiminin baskÄąlarÄąna maruz kaldÄąklarÄą uluslararasÄą kuruluĹ&#x;larca da tespit edilmiĹ&#x;tir.

Okullarda ve devlet kurumlarÄąnda devlet eliyle ayrÄąmcÄąlÄąk yapÄąlmakta; etnik azÄąnlÄąklarÄąn kĂźltĂźrlerine, dillerine, tarihlerine ve kimliklerine yĂśnelik kÄąsÄątMBNBMBS HFUJSJMNFLUF WFZB UBNBNFO ZPL FEJMNFLUFEJS &UOJL B[Â?OMÂ?LMBSB NFOTVQ LJÄťJMFS PSEV UBSBGÂ?Odan zorla çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmakta ve çalÄąĹ&#x;malarÄą sÄąrasÄąnda aĹ&#x;aÄ&#x;ÄąlayÄącÄą muamelelere maruz kalmaktadÄąr. Etnik HSVQMBSB NFOTVQ TJWJMMFSF TPO EFSFDF TFSU EBWSBOÂ?Mmakta, siviller kimi zaman etnisitelerinin bedelini canlarÄąyla Ăśdemektedirler. ArakanlÄą MĂźslĂźmanlar, CV NVBNFMFMFSMF FO ÇPL LBSÄťÂ? LBSÄťÂ?ZB LBMBO HSVQMBS arasÄąnda yer almaktadÄąr.

1982’de çĹkarÄąlan Yeni VatandaĹ&#x;lÄąk Kanunu ile hVMVTBMMBSv LBUFHPSJTJOJO EÂ?ÄťÂ?OEB CÂ?SBLÂ?MBSBL LFOEJ UPQSBLMBSÂ?OEB ZBCBODÂ? VOTVS PMBSBL HĂ“TUFSJMFO 3PIJOHZBMBS CVHĂ™O IĂ‚MĂ‚ WBUBOEBÄť TUBUĂ™TĂ™OF TBIJQ EFÄĽJMMFSEJS 3PIJOHZBMBSÂ?O EPÄĽEVLMBSÂ? Ă™MLFOJO vatandaĹ&#x;Äą olma haklarÄą ellerinden alÄąnarak en temel insan haklarÄąndan biri ihlal edilmektedir. Bu dĂśnemde devlet, MĂźslĂźmanlara karĹ&#x;Äą ayaklanmalara

7

BÇÂ?LÇB EFTUFL WFSNJÄťUJS 3PIJOHZBMBSÂ?O #VSNB OÂ?O CBÄťLB CĂ“MHFMFSJOF HFÇNFTJ FOHFMMFONJÄť BODBL Ă“[FMMJLMF LV[FZ "SBLBO EB 3PIJOHZBMBS [PSMB FWMFrinden çĹkarÄąlmÄąĹ&#x;, zorunlu iĹ&#x;çi olarak çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmÄąĹ&#x;, çeĹ&#x;itli iĹ&#x;kencelere maruz bÄąrakÄąlmÄąĹ&#x;lardÄąr.

8

ARAKAN RAPORU

Yeni YerleĹ&#x;im Yerleri Ä°nĹ&#x;asÄą ve MĂźslĂźmanlarÄąn Yerinden Edilmesi Burma askerĂŽ yĂśnetiminin ArakanlÄą MĂźslĂźmanlara VZHVMBEÂ?ÄĽÂ? CBTLÂ?MBSÂ?O CBÄťÂ?OEB .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O ZFSMFrinden edilerek mallarÄąna el konulmasÄą ve yerlerine Budistlerin yerleĹ&#x;tirilerek Ăśrnek kĂśylerin oluĹ&#x;turulmasÄą HFMNFLUFEJS #V Ă“SOFL LĂ“ZMFSJO JOÄťBTÂ?OEB .Ă™TMĂ™NBOlar zorla çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmaktadÄąr. Bu kĂśylerin Budistlerin FTLJ ZFSMFÄťJN ZFSMFSJOF CFO[FNFTJ JÇJO HFSFLMJ UĂ™N malzemeler de MĂźslĂźmanlarÄąn mallarÄąndan saÄ&#x;lanNBLUBEÂ?S .Ă™TMĂ™NBO OĂ™GVTV B[BMUNBL JÇJO "SBLBO Â?O EJÄĽFS CĂ“MHFMFSJOEFO #VSNB OÂ?O NFSLF[JOEFO IBUUB #BOHMBEFÄť UFO #VEJTUMFS .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O ZBÄťBEÂ?ÄĽÂ? CĂ“MHF olan kuzey Arakan’a yerleĹ&#x;meye teĹ&#x;vik edilmektedir.

Davet edilenler akrabalarÄąnÄą ve yakÄąnlarÄąnÄą da beraberMFSJOEF HFUJSNFLUFEJSMFS (FMFOMFSJO FW BSB[J JMF UBSÂ?N WF IBZWBODÂ?MÂ?L JÇJO HFSFLTJOJN EVZEVLMBSÂ? IFS ÄťFZ ZJOF .Ă™TMĂ™NBOMBSEBO TBÄĽMBONBLUBEÂ?S ÂśSOFÄĽJO ZFOJ ZFSMFÄťJNDJ .BSU EB "LZBC EBO #VUJEBVOH B HFUJSJMNJÄťUJS :FULJMJMFS ZFOJ ZFSMFÄťJNDJMFS HFMNFEFO Ăśnce Ăśrnek kĂśylerin Budistlerin eski kĂśylerine benzemesi için orada yaĹ&#x;ayan MĂźslĂźmanlara kĂśyde çeĹ&#x;itli EFÄĽJÄťJLMJLMFS ZBQUÂ?SNÂ?ÄťMBS LĂ“ZĂ™O NVIUFMJG ZFSMFSJOF Buda heykelleri diktirmiĹ&#x;lerdir. AskerĂŽ yĂśnetim, Ĺžubat UF "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSEBO LĂ“ZMFSJOJO FUSBGÂ?OÂ? çitlerle çevirmelerini istemiĹ&#x;tir. Bu iĹ&#x; için de MĂźslĂźmanlar zorla çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

3PIJOHZBMBSÂ?O CPÄťBMUUÂ?LMBSÂ? ZFSMFSF #VEJTUMFS ZFSMFÄťUJSJMNJÄť QFL ÇPL 3PIJOHZB "SBLBO EÂ?ÄťÂ?OB HÓÇ FUNFL [PSVOEB LBMNÂ?ÄťUÂ?S #VHĂ™O "SBLBO EB ZBÄťBZBO 3PIJOHZBMBS hayatlarÄąnÄą son derece zor koĹ&#x;ullar altÄąnda sĂźrdĂźrmektedirler. Myanmar askerĂŽ yĂśnetimi, ArakanlÄą Budistleri .Ă™TMĂ™NBOMBSB LBSÄťÂ? IFS GÂ?STBUUB LÂ?ÄťLÂ?SUNBLUB POMBSB ZĂ“OFMJL TJTUFNMJ CJS CBTLÂ? QPMJUJLBTÂ? VZHVMBNBLUBEÂ?S #V baskÄąlarÄąn baĹ&#x;Äąnda; MĂźslĂźmanlarÄąn yerlerinden edile-

rek yerlerine Budistlerin yerleĹ&#x;tirilmesi, MĂźslĂźmanlarÄąn mal ve mĂźlklerine el konmasÄą, çeĹ&#x;itli iĹ&#x;lerde zorla çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmalarÄą, camilerin kapatÄąlmasÄą ve yeni camilerin yapÄąmÄąna izin verilmemesi, MĂźslĂźmanlarÄąn seyahat Ă“[HĂ™SMĂ™LMFSJOJO FOHFMMFONFTJ HFMNFLUFEJS #VEJTUMFSJO .Ă™TMĂ™NBOMBSB LBSÄťÂ? LÂ?ÄťLÂ?SUÂ?MNBMBSÂ? TPOVDVOEB CĂ“MHFEF pek çok Ĺ&#x;iddet olayÄą yaĹ&#x;anmaktadÄąr. .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O ZBÄťBEÂ?LMBSÂ? CĂ“MHFMFSF #VEJTUMFSJ ZFSMFÄťtirmedeki amaç, ArakanlÄąlarÄą Burma içerisinde Ăśzerklik talep edemeyecek kadar kßçßk bir azÄąnlÄąk hâline HFUJSNFLUJS "SBLBO EBLJ ĂťTMBNJ NJSBTÂ?O UBNBNFO ZPL FEJMNFTJ WF CĂ“MHFOJO #VEJTUMFÄťUJSJMNFTJ QMBOMBONBLUBEÂ?S "TLFSĂ? ZĂ“OFUJN TBEFDF "SBLBO Â?O EFNPHSBŢJL yapÄąsÄąnÄą deÄ&#x;iĹ&#x;tirmek ve MĂźslĂźmanlarÄą sĂśmĂźrmekle kalmamakta, aynÄą zamanda yeni yerleĹ&#x;tirilen Budistleri silahlandÄąrarak çevre kĂśylerdeki MĂźslĂźmanlara saldÄąrmayÄą da teĹ&#x;vik etmektedir.

ARAKAN RAPORU

Seyahat YasaÄ&#x;Äą "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O TFZBIBU Ă“[HĂ™SMĂ™LMFSJ EF bulunmamaktadÄąr. Akyab dÄąĹ&#x;Äąnda diÄ&#x;er Ĺ&#x;ehir ve kasabalarda yaĹ&#x;ayan MĂźslĂźmanlarÄąn yolculuk veya BDJM IBTUBMÂ?L EB EĂ‚IJM PMNBL Ă™[FSF IBOHJ TFCFQMF PMVSTB PMTVO "SBLBO Â?O CBÄťLFOUJ "LZBC B HJSJÄťMFSJ ZBTBLMBONÂ?ÄťUÂ?S #VSNB OÂ?O CBÄťLFOUJ 3BOHPPO V [JZBSFU etmek ise hiçbir Ĺ&#x;ekilde mĂźmkĂźn deÄ&#x;ildir. MĂźslĂźmanlar yaĹ&#x;adÄąklarÄą yerlerde, komĹ&#x;u kasabalarÄą dahi izinsiz ziyaret edememektedir. Seyahat kartÄą olmayan MĂźslĂźmanlar, hatta bazen kartlarÄą olsa bile, otobĂźslerden ve trenlerden zorla indirilmektedir. ÂśSOFÄĽJO ÄŒVCBU EF 3BOHPPO B HJUNFLUF PMBO sekiz MĂźslĂźman, kimlik kartlarÄą olmasÄąna raÄ&#x;men, yerel polisin izni olmaksÄązÄąn Arakan dÄąĹ&#x;Äąnda seyaIBU FUUJLMFSJ HFSFLÇFTJZMF UVUVLMBONÂ?Äť WF ZÂ?M IBQTF mahkĂťm edilmiĹ&#x;tir.

Evlilik YasaÄ&#x;Äą MĂźslĂźmanlarÄąn evlenmeleri ĂśnĂźne de ciddi enHFMMFNFMFS ÇÂ?LBSÂ?MNBLUBEÂ?S &WMJMJL J[OJ BMBCJMNFL JÇJO ZFSJOF HFUJSJMNFTJ HFSFLFO ÇPL GB[MB QSPTFEĂ™S vardÄąr ve bunlar MĂźslĂźmanlarÄąn evlenmesini nereEFZTF JNLĂ‚OTÂ?[ IĂ‚MF HFUJSNFLUFEJS #VSNB ZĂ“OFUJNJOJO .Ă™TMĂ™NBO OĂ™GVTV B[BMUNB QPMJUJLBTÂ?OÂ?O Ă“OFNMJ CJS QBSÇBTÂ? PMBO CV VZHVMBNB .Ă™TMĂ™NBOMBS için ciddi bir sosyal sorundur. Yetkililer, evlilik izni BMNBL JTUFZFO ÇJGUMFSEFO ZĂ™LTFL NJLUBSEB WFSHJ almaktadÄąr. 50 ilâ 300.000 kyat arasÄąnda deÄ&#x;iĹ&#x;en WFSHJ IFN LBEÂ?O IFN FSLFL UBSBGÂ?OEBO Ă“EFONFL [PSVOEBEÂ?S Ăť[JO JÇJO ĹŠ ZÂ?M CFLMFNFL HFSFLNFLUF

9

WFSHJZJ ÓEFZFNFZFO ÇJGUMFS FWMFOFNFNFLUF LJNJ [BNBO WFSHJZJ ÓEFZFOMFS EBIJ J[JO BMBNBNBLUBE�S #V OFEFOMF CB[� ÇJGUMFS FWMFONFL JÇJO LBÇBL PMBSBL #BOHMBEFĝ F HJUNFLUFEJS

KĂźltĂźrel ve TarihĂŽ MirasÄąn ve DeÄ&#x;erlerin Yok Edilmesi ArakanlÄą MĂźslĂźmanlar, kurduklarÄą devletle birlikte kadim bir Ä°slam kĂźltĂźrĂź de oluĹ&#x;turmuĹ&#x;lardÄąr. )JOU "WSVQB EJM BJMFTJOF BJU 3PIJOHZB EJMJ HĂ™OFZ #BOHMBEFÄť UF LPOVÄťVMBO EJMF PMEVLÇB ZBLÂ?OEÂ?S

10

ARAKAN RAPORU

3PIJOHZBMBS ZB[Â? EJMJOEF ZBLMBÄťÂ?L ZÂ?M CPZVODB "SBQ BMGBCFTJOJ LVMMBONÂ?ÄťUÂ?S "SBLBO LSBMMBSÂ?OÂ?O CBTUÂ?SEÂ?LMBSÂ? QBSBMBSÂ?O Ă™[FSJOEF "SBQ IBSŢMFSJZMF ZBzÄąlmÄąĹ&#x; sĂśzcĂźkler ve kelime-i Ĺ&#x;ehadet bulunmaktadÄąr. Myanmar’da yaĹ&#x;ayan pek çok azÄąnlÄąkla birlikte ArakanlÄąlarÄąn kĂźltĂźrel mirasÄą da Burma milliyetçiliÄ&#x;i nedeniyle BurmalÄąlaĹ&#x;tÄąrma politikalarÄąna maruz kalmakta ve yok edilmektedir. BaĹ&#x;ta ArakanlÄą MĂźslĂźmanlar olmak Ăźzere Burma’da yaĹ&#x;ayan MĂźslĂźmanlarÄąn kĂźltĂźrĂź, “Burma kĂźltĂźrĂźneâ€? yabancÄą unsurlar PMBSBL HĂ“SĂ™MNFLUFEJS #VSNBMÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSEBO isimlerini dahi deÄ&#x;iĹ&#x;tirmeleri istenmektedir. Ä°slam dĂśneminden kalma tarihĂŽ kalÄąntÄąlar yok edilmekte, yer isimleri deÄ&#x;iĹ&#x;tirilmektedir. Ă–rneÄ&#x;in Arakan ismi Rakhine Pray, Akyab Ĺ&#x;ehrinin ismi ise Sitve olarak EFÄĽJÄťUJSJMNJÄťUJS 3PIJOHZBMBSÂ?O LĂ™MUĂ™SFM IBZBUÂ? WF inancÄą için bĂźyĂźk Ăśnem taĹ&#x;Äąyan ve neredeyse her kĂśĹ&#x;ede bulunan camiler ve dinĂŽ okullar yÄąkÄąlmakta, yÄąkÄąlmayan birkaç yapÄąnÄąn bahçesine ise Budist tapÄąnaklarÄą inĹ&#x;a edilmektedir.

Hristiyanlara ve Budistlere YĂśnelik BaskÄąlar Ă–zellikle kÄąrsal kesimdekiler baĹ&#x;ta olmak Ăźzere Burma’daki Hristiyanlar da ibadet etme ve inandÄąkMBSÂ? HJCJ ZBÄťBNB LPOVTVOEB CĂ™ZĂ™L TÂ?LÂ?OUÂ? JÇJOEFdirler. Ancak bu durumun temel nedeni -buradaki dinĂŽ liderlerin de mutabÄąk olduÄ&#x;u Ăźzere- dinĂŽ ayÄąrÄąmcÄąlÄąÄ&#x;Äąn siyasi temellere dayanmasÄądÄąr; çßnkĂź

#VSNB EBLJ )SJTUJZBOMBS DVOUB SFKJNJOF LBSÄťÂ? HFMFO kabilelere baÄ&#x;lÄądÄąr. Bu deÄ&#x;erlendirmeyi destekleyen CJS VZHVMBNB PMBSBL #VEJTU CJS Ă™MLF PMNBTÂ?OB WF Budizm’i yaymaya çalÄąĹ&#x;masÄąna raÄ&#x;men, yĂśnetimin zaman zaman Budist rahiplere karĹ&#x;Äą da oldukça TFSU CJS NVBNFMF TFSHJMFNFTJ HĂ“TUFSJMFCJMJS #VOVO nedeni ise bazÄą Budist rahiplerin, dayatmacÄą cunta ZĂ“OFUJNJOF NVIBMFGFU FUNFMFSJEJS #VSNB OÂ?O JÇJOEFO HFMFO CJMHJMFSJO LFTJOMJÄĽJ WF HĂ™WFOJMJSMJÄĽJ UBSUÂ?ÄťÂ?MTB CJMF CVHĂ™O ZBLMBÄťÂ?L SBIJCJO IBQJTUF PMEVÄĽV tahmin edilmektedir.

ARAKAN RAPORU

MĂźltecilik Problemi Burma askerĂŽ yĂśnetiminin baskÄąlarÄą nedeniyle buHĂ™O ZĂ™[ CJOMFSDF "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™NBO #VSNB TÂ?OÂ?SlarÄą dÄąĹ&#x;Äąnda mĂźlteci olarak yaĹ&#x;amaktadÄąr. MĂźltecilik statĂźsĂź tanÄąnan ya da tanÄąnmayan 200.000 ArakanlÄą MĂźslĂźman Pakistan’da, 500.000 kadarÄą Suudi Arabistan’dadÄąr. Malezya’da da 10.000 ArakanlÄą MĂźslĂźman bulunmaktadÄąr. MĂźltecilerin StatĂźsĂźne Dair Cenevre SĂśzleĹ&#x;mesi’ni imzalamamÄąĹ&#x; olmasÄąna raÄ&#x;men Malezya, Ăźlkesinde bulunan diÄ&#x;er mĂźlteciMFS HJCJ "SBLBOMÂ? NĂ™MUFDJMFSJ EF ZBTB EÂ?ÄťÂ? HÓÇNFOMFS PMBSBL HĂ“SNFLUF WF CV LJÄťJMFSF NĂ™MUFDJ TUBUĂ™TĂ™ WFSNFNFLUFEJS "ODBL ZÂ?MÂ?OEB "SBLBOMÂ?MBSÂ?O Ă™MLFEF HFÇJDJ PMBSBL CBSÂ?ONBTÂ?OB J[JO WFSNJÄťUJS WF ArakanlÄąlar mĂźlteci statĂźleri olmaksÄązÄąn Malezya’da barÄąnmayÄą sĂźrdĂźrmektedirler. En çok ArakanlÄą mĂźltecinin bulunduÄ&#x;u Ăźlke, BirleĹ&#x;miĹ&#x; Milletler MĂźlUFDJMFS :Ă™LTFL ,PNJTFSMJÄĽJ #.:, OJO EF GBBMJZFU HĂ“TUFSEJÄĽJ #BOHMBEFÄť UJS :BLMBÄťÂ?L "SBLBOMÂ?

MĂźslĂźman, 1991-92 yÄąllarÄąnda Burma yĂśnetiminin baskÄącÄą politikalarÄą nedeniyle kßçßk yĂźz ĂślçßmĂź, LBMBCBMÂ?L OĂ™GVTV WF GBLJSMJÄĽJ JMF CJMJOFO #BOHMBEFÄť F HÓÇ FUNJÄťUJS /JTBO EF "SBLBOMÂ? NĂ™MUFDJMFSJO HĂ™WFOMJ WF HĂ“OĂ™MMĂ™ CJS ÄťFLJMEF BOBWBUBOMBSÂ?OB EĂ“OFCJMNFMFSJ JÇJO #VSNB JMF #BOHMBEFÄť BSBTÂ?OEB #. BSBDÂ?MÂ?ÄĽÂ?ZMB CJS BOMBÄťNB JN[BMBONÂ?Äť GBLBU Ă“OHĂ“SĂ™MEÙļÙ ÄťFLJMEF NĂ™MUFDJMFSJO HFSJ HĂ“OEFSJMJÄťJOJO UBSBGTÂ?[ ZFULJMJMFSDF izlenmesi ya da dĂśnĂźĹ&#x; sonrasÄą durumlarÄąnÄąn inceMFONFTJ JÇJO HFSFLMJ UFECJSMFS BMÂ?ONBNÂ?ÄťUÂ?S #BOHMBEFÄť F HÓÇ FUNJÄť NĂ™MUFDJMFSJO J EB #VSNB ZB HFSJ EĂ“ONÙĝUĂ™S "ODBL "SB-

11

LBO EBO #BOHMBEFÄť F NĂ™MUFDJ BLÂ?OÂ? TPOB FSNFNJÄť EB JMĂ‚ BSBTÂ?OEB "SBLBOMÂ? #BOHMBEFÄť F sÄąÄ&#x;ÄąnmÄąĹ&#x;tÄąr. 1997 yÄąlÄąnda ise zorla çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlma, aÄ&#x;Äąr WFSHJ WF UFDBWĂ™[ HJCJ TFCFQMFSMF HÓÇ FEFO FO B[ "SBLBOMÂ? ZJOF #BOHMBEFÄť F HFMNJÄťUJS #VOMBSÂ?O Ă™ TÂ?OÂ?SEBO #VSNB ZB HFSJ HĂ“OEFSJMNJÄťUJS #BOHMBEFÄť F HÓÇ FEFO NĂ™MUFDJMFSJO CĂ™ZĂ™L CJS LÂ?TNÂ? kamplara alÄąnmamÄąĹ&#x;tÄąr. Kamplara alÄąnmayan AraLBOMÂ? NĂ™MUFDJMFS HFSJ EĂ“ONFLUFOTF ZBTB EÂ?ÄťÂ? PMBSBL Ăźlkede kalmayÄą tercih etmiĹ&#x;ler ve ormanlÄąk alanlara ZB EB HFDFLPOEV CĂ“MHFMFSJOF TÂ?ÄĽÂ?ONÂ?ÄťMBSEÂ?S #BOHMBEFÄť UFLJ JLJ NĂ™MUFDJ LBNQÂ?OEB LBMBO NĂ™MUFDJMFSJ #VSNB ZB HFSJ HĂ“OEFSNF BNBDÂ?ZMB ZBQÂ?MBO LĂ“UĂ™ NVBNFMFMFS .BZÂ?T UFO TPOSB BSUÂ?Äť HĂ“TUFSNJÄť ve 2005 yÄąlÄąna kadar toplam 230.000 mĂźlteci #VSNB ZB [PSMB HFSJ HĂ“OEFSJMNJÄťUJS #BOHMBEFÄť UFLJ mĂźltecilere dair sorumluluklarÄąnÄą bir plan dâhilinde #BOHMBEFÄť IĂ™LĂ™NFUJOF EFWSFUNF ÇBCBTÂ?OEB PMBO BMMYK’nÄąn bu durumun yaĹ&#x;anmasÄąnda bĂźyĂźk bir sorumluluÄ&#x;u vardÄąr.

3FTNĂ? SBLBNMBSB HĂ“SF ZÂ?MÂ? JUJCBSÂ?ZMB #BOHMBEFÄť UF #..:, OÂ?O HĂ“[FUJNJOEF NĂ™MUFDJ CVMVONBLUB WF CV NĂ™MUFDJMFS #BOHMBEFÄť JO HĂ™OFZJOEFLJ /BZBQBSB WF ,VUVQBMPOH LBNQMBSÂ?OEB yaĹ&#x;amaktadÄąr. Bu mĂźltecilerin 10.000’i Nayapara, J ,VUVQBMPOH ,BNQÂ? OEB LBMNBLUBEÂ?S 'BLBU CV SBLBNMBS ZBÄťBOBO JOTBOJ LSJ[JO TBEFDF HĂ“SĂ™OFO ZĂ™[Ă™EĂ™S ÂŞĂ™OLĂ™ CVHĂ™O IĂ‚MĂ‚ ZBÄťBEÂ?LMBSÂ? BÄĽÂ?S CBTLÂ?MBS OFEFOJZMF CJOMFSDF "SBLBOMÂ? #BOHMBEFÄť F kaçmaya devam etmektedir. ArakanlÄąlar kamplara LBCVM FEJMNFEJLMFSJOEFO ZBTB EÂ?ÄťÂ? FLPOPNJL HÓÇNFOMFS PMBSBL HĂ“SĂ™MNFLUFEJS ,BZEÂ? PMNBZBO CV

12

ARAKAN RAPORU

VZHVMBNBZB LPOVMNBTÂ? NVIUFNFM ÇÓ[Ă™N Ă“OFSJMFSJ JTF NĂ™MUFDJMFSJO IBLMBSÂ?OÂ? HĂ™WFODF BMUÂ?OB BMNBL yerine, kurumlarÄąn ya da devletlerin mĂźltecilerle JMHJMJ TPSVNMVMVLMBSÂ?OÂ? BTHBSJZF JOEJSNFOJO ZPMMBSÂ?OÂ? aramaktadÄąr. BMMYK’nÄąn “kendi kendine yeterliliÄ&#x;i UFÄťWJL WF HĂ“OĂ™MMĂ™ HFSJ HĂ“OEFSNFZJ BTLÂ?ZB BMNBv QSPNPUJOH TFMG TVĹŁJDJFODZ QFOEJOH WPMVOUBSZ SFQBUSJBUJPO adÄą altÄąnda 2003 yÄąlÄąnda ortaya koyduÄ&#x;u son plan, ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄą maÄ&#x;dur eden asÄąl sorunu, yani ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄąn kendi topraklarÄąnda yabancÄą konumunda bulunmalarÄą sorununu, çÜzmekten çok uzak kalmÄąĹ&#x; ve mĂźltecilerin EVSVNVOEB IFSIBOHJ CJS JZJMFÄťNF TBÄĽMBNBNÂ?ÄťUÂ?S

hZBTB EÂ?ÄťÂ? HÓÇNFOMFSJOv TBZÂ?TÂ? #BOHMBEFÄť CBTÂ?OÂ?OB HĂ“SF "SBLBO 5BSJI 5PQMVMVÄĽV OB (Arakan )JTUPSJDBM 4PDJFUZ HĂ“SF JTF ZBLMBÄťÂ?L EJS Hiçbir yardÄąm alamayan bu insanlar, korunmasÄąz bir hâlde ve çok zor koĹ&#x;ullar altÄąnda, kamplarÄąn dĹĝÂ?OEB #BOHMBEFÄť #VSNB TÂ?OÂ?S CĂ“MHFMFSJOEF ZBÄťBN mĂźcadelesi vermektedir. VatandaĹ&#x;lÄąk haklarÄą hem #VSNB BTLFSĂ? ZĂ“OFUJNJ IFN EF #BOHMBEFÄť UBSBGÂ?Odan tanÄąnmayan ArakanlÄą MĂźslĂźmanlar, yasa dÄąĹ&#x;Äą PMBSBL IJÇCJS IBLLB TBIJQ PMNBLTÂ?[Â?O GBCSJLBMBSEB ÇBMÂ?ÄťNBLUB HĂ™WFOMJL HÙÇMFSJOJO LĂ“UĂ™ NVBNFMFTJOF maruz kalmaktadÄąr. .Ă™MUFDJMFSJ [PSMB HFSJ HĂ“OEFSNFL JÇJO ÇFÄťJUMJ ŢJ[JLTFM WF QTJLPMPKJL CBTLÂ?MBS VZHVMBZBO #BOHMBEFÄťMJ ZFULJMJMFS HFSJ EĂ“ONFL JTUFNFZFO NĂ™MUFDJMFSJ Ă“ODF UVUVLMBNBLUB BSEÂ?OEBO HFSJ EĂ“ONFL JÇJO CJS CFMHF JN[BMBNB ZB EB IBQTF BUÂ?MNB TFÇFOFLMFSJOJ sunmaktadÄąr. Geri dĂśnmek istemeyen ailelerin yiyecek karnelerine el konulduÄ&#x;u, bazÄąlarÄąna iĹ&#x;kence edildiÄ&#x;i, bazÄąlarÄąnÄąn ise aniden kampÄąn baĹ&#x;ka CĂ“MĂ™NMFSJOF HĂ“OEFSJMEJÄĽJ WF CBSÂ?OBLMBSÂ?OB [BSBS verildiÄ&#x;i bilinmektedir. Ailelerin bu Ĺ&#x;ekilde bĂślĂźnmesinin sonuçlarÄą ise oldukça yÄąkÄącÄą olmaktadÄąr. #BTLÂ?MBS TPOVDVOEB CJSÇPL NĂ™MUFDJ HFSJ EĂ“ONFL yerine kamptan kaçmayÄą tercih etmekte, aile reisi kamptan kaçtÄąktan sonra eĹ&#x; ve çocuklar tamamen çaresiz kalmaktadÄąr. BMMYK ise olaylar karĹ&#x;ÄąsÄąnda sessiz kalmaktadÄąr. #BOHMBEFÄť #..:, WF #VSNB #BOHMBEFÄť UFLJ NĂ™MUFDJMFSJO EVSVNVZMB JMHJMJ CVHĂ™OF LBEBS CJS BOMBÄťNBZB WBSBNBNÂ?Äť CVMVOBO ÇÓ[Ă™NMFS VZHVMBNBZB konulamamÄąĹ&#x;tÄąr. Zira sunulan çÜzĂźm Ăśnerileri sorunun asÄąl kaynaÄ&#x;Äąna inememiĹ&#x;, aksine sorunMBSÂ? EBIB EB JÇJOEFO ÇÂ?LÂ?MNB[ CJS IĂ‚MF HFUJSNJÄťUJS Burma’daki cuntanÄąn 1982 VatandaĹ&#x;lÄąk Kanunu ile UĂ™N "SBLBOMÂ? .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ? hZBTB EÂ?ÄťÂ? HÓÇNFOMFSv olarak nitelendirmesi ve ellerindeki kimlikleri onlarÄą vatandaĹ&#x;lÄąktan çĹkaran yenileri ile deÄ&#x;iĹ&#x;tirmesi ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄą kendi topraklarÄąnda yabancÄą bir topluluk durumuna dĂźĹ&#x;ĂźrmĂźĹ&#x;tĂźr. Mevcut ve

ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄąn karĹ&#x;Äą karĹ&#x;Äąya kaldÄąklarÄą IBL JIMBMMFSJZMF JMHJMFOFO JOTBO IBLMBSÂ? LVSVMVÄťMBSÂ?

TPSVOVO ÇÓ[Ă™NĂ™ JÇJO #..:, #BOHMBEFÄť IĂ™LĂ™NFUJ uluslararasÄą toplum ve Burma yĂśnetimine çeĹ&#x;itli çÜzĂźm Ăśnerilerinde bulunmaktadÄąr. Bu Ăśnerilerinde, #BOHMBEFÄť UFLJ NĂ™MUFDJMFSJO FO UFNFM IBLMBSÂ?OÂ?O EBIJ UBOÂ?ONBEÂ?ÄĽÂ? #VSNB ZB [PSMB HFSJ HĂ“OEFSJMNFMFSJOJO WF NĂ™MUFDJ LBNQMBSÂ?OEBLJ LĂ“UĂ™ NVBNFMFOJO FOHFMMFONFTJ JÇJO #BOHMBEFÄť IĂ™LĂ™NFUJOJO #..:, OÂ?O WF VMVTMBSBSBTÂ? Ă“SHĂ™UMFSJO HFSFLMJ UFECJSMFSJ BMNBMBSÂ?

HFSFLUJļJ WVSHVMBONBLUBE�S "ZS�DB #BOHMBEFĝ hßkßmetinden 1951 Mßltecilerin Statßsßne Dair $FOFWSF 4Ó[MFĝNFTJ OF WF 1SPUPLPMÙ OF UBSBG PMNBT� HÙWFOMJ CJS HFSJ EÓOÙĝ JÇJO #VSNB EBLJ EVrum dßzelmedikçe ArakanlĹ mßltecilere yardĹmcĹ olunmasĹ ve mßltecilerin korunmasĹ istenmektedir. #..:, O�O JTF HFSJ HÓOEFSNFMFSJO HÓOÙMMÙMÙL QSFOTJCJOF HÓSF ZBQ�M�Q ZBQ�MNBE�ļ�O� EFOFUMFONF HÓSFWJOJ Ù[FSJOF BMNBT� NÙMUFDJMFSJO LFOEJ LFOEJMFSJOJ JEBNF FUUJSNFMFSJ JMF JMHJMJ QMBO� IBZBUB HFÇJSFCJMNFL JÇJO HFSFLMJ BLUÓSMFSMF WF NÙMUFDJMFSMF Jĝ CJSMJļJ ve temas hâlinde bulunmasĹ talep edilmektedir.

ARAKAN RAPORU

13

Haziran 2012’de BaĹ&#x;layan Olaylar HâlihazÄąrda Arakan’da yaĹ&#x;anan olaylar 3 Haziran EF CBÄťLFOU "LZBC EBO .BVOHEBW ÄťFISJOF HJUNFLUF PMBO .Ă™TMĂ™NBO Â?O #VEJTU GBOBUJLMFSDF LBUMFEJMmesi ile baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;tÄąr. YĂźzlerce MĂźslĂźman bu saldÄąrÄąyÄą QSPUFTUP FUNFL JÇJO .BVOHEBW ÄťFISJOEFLJ .FSLF[ Camii’nde toplanmÄąĹ&#x;, bu hareketi kendi varlÄąklarÄąna UFIEJU PMBSBL LBCVM FEFO #VEJTU GBOBUJLMFS WF #VSNB polisi, MĂźslĂźmanlara saldÄąrmÄąĹ&#x; ve çĹkan çatÄąĹ&#x;mada çok sayÄąda MĂźslĂźman yaralanmÄąĹ&#x; ya da Ĺ&#x;ehit edilmiĹ&#x;tir. #VSNB QPMJTJ CV HĂ“TUFSJZJ EFWMFUF LBSÄťÂ? CJS BZBLMBONB olarak nitelendirmiĹ&#x; ve olaylara karÄąĹ&#x;an MĂźslĂźmanlarÄąn cezalandÄąrÄąlmasÄą emrini vermiĹ&#x;tir. Bundan sonra Budist GBOBUJLMFS WF #VSNB QPMJTJ .Ă™TMĂ™NBO LĂ“Z WF LBTBCBMBrÄąna baskÄąnlar dĂźzenlemeye baĹ&#x;lamÄąĹ&#x;lardÄąr.

4VÇMVMBSÂ? CBSÂ?OEÂ?SEÂ?LMBSÂ? HFSFLÇFTJZMF Ă™O Ă™[FSJOEF MĂźslĂźman kĂśyĂź ile cami ve medreseler ateĹ&#x;e verileSFL UBNBNFO ZBLÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S $BNJMFS #VEJTU GBOBUJLMFSDF kuĹ&#x;atÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. BaÄ&#x;ÄąmsÄąz insan haklarÄą kuruluĹ&#x;larÄąna HĂ“SF )B[JSBO BZÂ?OEBO CV ZBOB CĂ“MHFEF ZBLMBÄťÂ?L kiĹ&#x;i katledilmiĹ&#x;, binlerce MĂźslĂźman evlerinden ve kĂśylerinden sĂźrĂźlerek ormanlarda yaĹ&#x;amak zorunda bÄąrakÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. MĂźslĂźmanlardan bir kÄąsmÄą ise komĹ&#x;u #BOHMBEFÄť F TÂ?ÄĽÂ?ONBL JÇJO UFLOFMFSMF /BG /FISJ WF )JOU 0LZBOVTV OB BÇÂ?MNÂ?Äť BODBL #BOHMBEFÄť IĂ™LĂ™NFtinin mĂźltecileri kabul etmemesi nedeniyle yĂźzlerce MĂźslĂźman nehirde ve okyanusta boÄ&#x;ularak ĂślmĂźĹ&#x;tĂźr. :BSBMÂ?MBSEBO CJS LÂ?TNÂ?OÂ?O LFOEJ JNLĂ‚OMBSÂ?ZMB HJ[MJDF #BOHMBEFÄť F HFÇFSFL UFEBWJ PMNBZB ÇBMÂ?ÄťUÂ?ÄĽÂ?OB EBJS IB-

CFSMFS HFMNFLUFEJS %VSVNV BÄĽÂ?S PMBO WF UFEBWJMFSJOF izin verilmeyen birçok yaralÄą kaderine terk edilmiĹ&#x;tir. :BÄťBOBO TĂ™SFÇUF 3BLIJOF #VEJTUMFSJ HĂ™WFOMJL LVWWFUMFSJ /BTBLB )MVO UJO WF QPMJTJO EF ZBSEÂ?NÂ?ZMB 3PIJOHZBMBrÄą yerlerinden etmeye çalÄąĹ&#x;mÄąĹ&#x;tÄąr. SokaÄ&#x;a çĹkma yasaÄ&#x;Äą TĂ™SFSLFO HĂ™WFOMJL HÙÇMFSJ WF 3BLIJOF HSVQMBSÂ? LĂ“Z LĂ“Z EPMBÄťÂ?Q 3PIJOHZB FWMFSJOJ BUFÄťF WFSNJÄť ZBOBO FWMFSEFO ÇÂ?LBO 3PIJOHZBMBSB HĂ™WFOMJL HÙÇMFSJ UBSBGÂ?OEBO BUFÄť BÇÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S ÂŞPL TBZÂ?EB 3PIJOHZB OÂ?O FWMFSJOEF EJSJ diri yakÄąldÄąÄ&#x;Äą olaylarda, cesetlerin kamyonlara doldurularak taĹ&#x;ÄąndÄąÄ&#x;ÄąnÄą haber veren baÄ&#x;ÄąmsÄąz kaynaklar, son olaylarda tam olarak kaç kiĹ&#x;inin katledildiÄ&#x;ini sĂśylemenin mĂźmkĂźn olmadÄąÄ&#x;ÄąnÄą bildirmektedir. Arakan’da CFÄťJODJ CĂ“MHF PMBSBL UBOÂ?NMBOBO LFTJNEF EF FO B[ CJS caminin ve çok sayÄąda kĂśyĂźn tamamen yakÄąldÄąÄ&#x;Äą haCFSMFSJ HFMNFLUFEJS #BÄĽÂ?NTÂ?[ IJÇCJS NFEZB LVSVMVÄťVnun bulunmadÄąÄ&#x;Äą Burma’da hĂźkĂźmet kaynaklÄą haberler yapan tek bir medya kuruluĹ&#x;u vardÄąr.

4PLBÄĽB ÇÂ?LNB ZBTBÄĽÂ?OÂ?O VZHVMBOEÂ?ÄĽÂ? CĂ“MHFEF 3BLIJOFMFS UBSBGÂ?OEBO 3PIJOHZBMBSÂ?O UĂ™N NBM WBSMÂ?LMBSÂ?OÂ?O ZBÄĽNBMBOEÂ?ÄĽÂ? WF 3PIJOHZB .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?OÂ?O LPSLV içerisinde olduÄ&#x;u; sokaÄ&#x;a çĹkma yasaÄ&#x;ÄąnÄąn ise ne kadar sĂźreceÄ&#x;inin bilinmediÄ&#x;i bildirilmektedir. Ă–zellikle karanlÄąÄ&#x;Äąn çÜkmesiyle birlikte açĹkta kalan evsiz maÄ&#x;durlar, IĂ™LĂ™NFU HÙÇMFSJOJO IFEFŢJ IĂ‚MJOF HFMNFLUFEJS %Ă“SU NJMZPOB ZBLÂ?O "SBLBO OĂ™GVTV TÂ?OÂ?S EÂ?ÄťÂ? FEJMNF FWMFSJOJO basÄąlmasÄą, yakÄąlmasÄą vb. Ĺ&#x;iddet olaylarÄą ile karĹ&#x;Äą karĹ&#x;ÄąyadÄąr. #Ă“MHFEF DJEEJ CJS JOTBOJ LSJ[ ZBÄťBONBLUBEÂ?S

14

ARAKAN RAPORU

İnsan HaklarĹ AçĹsĹndan Mevcut Durum 1. "SBLBO EB IFS HÙO .ÙTMÙNBOMBS LBUMFEJMNFZF devam etmektedir.

2. )BQTFEJMNJÄť WF JÄťLFODF HĂ“SFO ÇPL TBZÂ?EB .Ă™TMĂ™man’Ĺn olduÄ&#x;u bilinmekte ancak kimlikleri ve sayÄąMBSÂ? IBLLÂ?OEB LFTJO CJS CJMHJZF VMBÄťÂ?MBNBNBLUBEÂ?S 3. KadÄąnlara tecavĂźz edilmektedir.

4. .VUBE CJS VZHVMBNB PMBSBL EFWBN FEFO TFZBIBU ZBTBļ�O�O ZBO� T�SB 3PIJOHZBMBSB VZHVMBOBO TPLBļB Ç�LNB ZBTBļ� IBZBU� UBNBNFO GFMÇ FUNJĝUJS 5. Camiler, mescitler, evler, kÜyler yakĹlmakta ve yok edilmektedir.

6. Devletten izinsiz mescit ve medreselerin tamiri yapÄąlamamaktadÄąr. Bu yasaÄ&#x;Äą denetleyebilmek için EF NVUBE CJS VZHVMBNB PMBSBL NFTDJU WF NFESFTFMFS ZÂ?MEB ÙÇ EFGB GPUPÄĽSBŢMBONBL [PSVOEBEÂ?S Ăť[JOTJ[ bir tadilat yapÄąlmasÄą durumunda altÄą aydan altÄą yÄąla LBEBS IBQJT DF[BTÂ? WF QBSB DF[BTÂ? VZHVMBONBLUBEÂ?S Son 20 yÄąlda yeni cami veya medrese yapÄąmÄąna izin verilmemiĹ&#x;tir.

7. TĂźm aile bireylerinin tamamÄąnÄąn yer aldÄąÄ&#x;Äą bir GPUPÄĽSBG IFS ZÂ?M IĂ™LĂ™NFU ZFULJMJMFSJOF UFTMJN FEJMmek zorundadÄąr. DoÄ&#x;an her çocuk için ve Ăślen her BJMF CJSFZJ JÇJO EFWMFUF WFSHJ WFSJMNFTJ [PSVOMVMVÄĽV vardÄąr.

8. .Ă™TMĂ™NBOMBSÂ?O TFZBIBU Ă“[HĂ™SMÙļÙ ZPLUVS #JS .Ă™TMĂ™NBO LĂ“ZĂ™OEFO CBÄťLB CJS LĂ“ZF HJUNFL JÇJO EFWMFUF WFSHJ WFSJQ J[JO BMNBL [PSVOEBEÂ?S 9. Beton evler yapmalarÄą yasak olan MĂźslĂźmanlar, evlerini ahĹ&#x;aptan yapmak zorundadÄąr. Devlete ait kabul edilen bu evler yanlÄąĹ&#x;lÄąkla yanarsa ev sahibi

devletin evini yakmaktan altĹ yĹla kadar hapis cezasĹna çarptĹrĹlmaktadĹr.

10. Bir MĂźslĂźman iĹ&#x; yeri açabilmek için bir Budist’le ortaklÄąk kurmak zorundadÄąr. Bu ortaklÄąkta Budist, sermaye koymadan iĹ&#x;letmenin yarÄąsÄąna ortak olmaktadÄąr.

11. Mßslßmanlar, hayvanlarĹ için her yĹl devlete WFSHJ ÓEFNFL [PSVOEBE�S 12. MßslßmanlarĹn evlenmesi izne tabidir. Evlenmek isteyen Mßslßman kadĹn ve erkekler devlete BZS�DB WFSHJ ÓEFNFL [PSVOEBE�S 7FSHJMFSJOJ ÓEFTFler bile devlet izin vermezse evlenememektedirler.

13. .Ă™TMĂ™NBOMBS EFWMFUJO IJÇCJS JNLĂ‚OÂ?OEBO GBZdalanamamaktadÄąrlar. Ă–rneÄ&#x;in hastalandÄąklarÄąnda EFWMFUF BJU IBTUBOFMFSF HJEFNFNFLUFEJSMFS 14. .Ă™TMĂ™NBOMBS FO GB[MB MJTFZF LBEBS PLVZBCJMmektedirler.

15. MĂźslĂźmanlarÄąn devlet dairelerinde çalÄąĹ&#x;malarÄą ZBTBLUÂ?S #VHĂ™O "SBLBO EB UFL CJS .Ă™TMĂ™NBO EFWMFU memuru bulunmamaktadÄąr.

16. .ÙTMÙNBOMBS TBCJU UFMFGPO ZB EB DFQ UFMFGPOV sahibi olamamaktadĹr.

17. MĂźslĂźmanlarÄąn motorlu taĹ&#x;Äąt sahibi olmasÄą yasaktÄąr.

18. Bir MĂźslĂźman’a bir suç isnat edildiÄ&#x;inde kendisini savunma hakkÄą verilmemekte ve derhâl hapsedilmektedir. Polis ya da asker sebepsiz yere bir MĂźslĂźman’Ĺn evine baskÄąn yapabilir ve kendiTJOF IFSIBOHJ CJS TVÇMBNBEB CVMVOBCJMJS #BTLÂ?OÂ?

ARAKAN RAPORU

15

yapanlar tutuklama yapmamak için rĂźĹ&#x;vet istediklerinde istedikleri rĂźĹ&#x;veti alamazlarsa kiĹ&#x;iyi derhâl tutuklarlar.

19. MĂźslĂźmanlarÄąn saat dokuzdan sonra sokaÄ&#x;a çĹkmasÄą ve polisten izinsiz akraba ya da komĹ&#x;u ziyareti yapmalarÄą yasaktÄąr.

20. MĂźslĂźmanlar hiçbir Ăźcret almadan devlet ya da Budistlerin iĹ&#x;lerinde çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmaktadÄąr.

21. MĂźslĂźmanlarÄąn vatandaĹ&#x;lÄąk haklarÄą yoktur.

MĂźslĂźmanlara Ăźzerinde “yabancÄąlara aittirâ€? ibaresi yazan Ăśzel beyaz bir kimlik verilir. Bu kimlik sadece CJMHJ BNBÇMÂ?EÂ?S )JÇCJS HFÇFSMJMJÄĽJ ZPLUVS 22. MĂźslĂźmanlara pasaport verilmemektedir. ,PNÄťV #BOHMBEFÄť F HFÇNFL JÇJO HFÇFSMJ CJS CFMHF EĂ™[FOMFONFLUF CV CFMHF CB[FO HFSJ EĂ“OÙĝUF LBCVM FEJMNFNFLUF WF CV LJÄťJMFS Ă™MLFMFSJOF HFSJ dĂśnememektedirler.

ArakanlÄą MĂźslĂźmanlar yÄąllardÄąr sistematik bir Ĺ&#x;ekilEF VZHVMBOBO [VMĂ™NEFO LBÇBSBL ÇFWSF Ă™MLFMFSF TÂ?Ä&#x;ÄąnmÄąĹ&#x; ve uzun yÄąllardÄąr devam eden mĂźlteci hayat, POMBS JÇJO ZBÄťBNB VNVEV PMNVÄťUVS #BOHMBEFÄť UF yaĹ&#x;am mĂźcadelesi veren mĂźltecilerin tam sayÄąsÄą tespit edilememekle beraber buradaki kamplarda son derece kĂśtĂź koĹ&#x;ullarda bĂźyĂźk zorluklar altÄąnda hayatta kalmaya çalÄąĹ&#x;tÄąklarÄą BM dâhil herkesin malumudur.

BangladeĹ&#x;’te ArakanlÄą mĂźltecilerin barÄąndÄąÄ&#x;Äą kamplar: s ,VUVQBMPOH .Ă™MUFDJ ,BNQÂ? NĂ™MUFDJOJO LBMEÂ?ÄĽÂ? LBNQ #. UBSBGÂ?OEBO SFTNĂ? PMBSBL LBCVM ediliyor. s Nayapara MĂźlteci KampÄą. 10.000 mĂźltecinin kaldĹļÂ? LBNQ #. UBSBGÂ?OEBO SFTNĂ? PMBSBL LBCVM FEJMJZPS s -FEB .Ă™MUFDJ ,BNQÂ? NĂ™MUFDJOJO LBMEÂ?ÄĽÂ?

LBNQ #. UBSBGÂ?OEBO SFTNĂ? PMBSBL LBCVM FEJMJZPS s ,VUVQBMPOH (BZSJSFTNĂ? .Ă™MUFDJ ,BNQÂ? mĂźltecinin yaĹ&#x;adÄąÄ&#x;Äą bu kampta kalanlar BM ve #BOHMBEFÄť IĂ™LĂ™NFUJ UBSBGÂ?OEBO NĂ™MUFDJ PMBSBL kabul edilmiyor. Kamptaki 95.000 kiĹ&#x;i sĂźrekli açlÄąk WF ZPLTVMMVLMB LBSÄťÂ? LBSÄťÂ?ZB #BOHMBEFÄť IĂ™LĂ™NFUJ BÇMÂ?LUBO Ă“MĂ™NMFSJO ÇPL GB[MB ZBÄťBOEÂ?ÄĽÂ? LBNQB TPO EĂ“OFNEF LJNTFOJO HJSNFTJOF J[JO WFSNJZPS #BOHMBEFÄť UF LBNQMBS EÂ?ÄťÂ?OEB PSNBOMÂ?L BMBOMBSEB ve kĂśylerde 100.000’in Ăźzerinde kayÄąt dÄąĹ&#x;Äą ArakanlÄą mĂźltecinin hayatta kalma mĂźcadelesi verdiÄ&#x;i biliniyor.

16

ARAKAN RAPORU

#BOHMBEFÄť "SBLBO :BSEÂ?NMBSÂ?

Ä°HH’NIN BĂ–LGEDE YAPTIÄžI ÇALIĹžMALAR Ăť)) ĂťOTBOJ :BSEÂ?N 7BLGÂ? PMBSBL ZÂ?MEÂ?S #BOHMBdeĹ&#x;’teki mĂźlteci kamplarÄąnda yaĹ&#x;ayan ArakanlÄąlara TĂźrk halkÄąnÄąn yardÄąmlarÄąnÄą ulaĹ&#x;tÄąrarak onlarÄąn temel ihtiyaçlarÄąnÄą karĹ&#x;Äąlamaya çalÄąĹ&#x;Äąyoruz. BaĹ&#x;ta Kurban WF 3BNB[BO ZBSEÂ?NMBSÂ? PMNBL Ă™[FSF IFS ZÂ?M HÂ?EB saÄ&#x;lÄąk, eÄ&#x;itim, sosyal ve kĂźltĂźrel alanlarda yardÄąm ulaĹ&#x;tÄąrdÄąÄ&#x;ÄąmÄąz ArakanlÄą mĂźlteciler için son 5 yÄąlda ZBQUÂ?ÄĽÂ?NÂ?[ JOTBOJ ZBSEÂ?N ÇBMÂ?ÄťNBMBSÂ? HFOFM PMBSBL BÄťBÄĽÂ?EBLJ HJCJEJS

2006 yÄąlÄą s Cox’s Bazar’da ßç katlÄą bir okul (Ibni Abbas Islamia 4DIPPM QSPKFTJ CBÄťMBUÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S &ZMĂ™M EF UBNBNlanan okulda yaklaĹ&#x;Äąk 1.500 ĂśÄ&#x;renci eÄ&#x;itim almaktadÄąr. s #JMHJTBZBS &ÄĽJUJN .FSLF[J BÇÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S .FSLF[EFO Ă“ÄĽSFODJ GBZEBMBONBLUBEÂ?S s J #BOHMBEFÄť UFLJ LBNQMBSEB J "SBLBO EB PMNBL Ăźzere toplam 39 su kuyusu açĹlmÄąĹ&#x;tÄąr. s ,VSCBO EĂ“OFNJOEF LBNQMBSEB CĂ™ZĂ™LCBÄť LVSCBO LFTJNJ HFSÇFLMFÄťUJSJMNJÄť EBÄĽÂ?UÂ?NMBSEBO LJÄťJ JTUJGBEF FUNJÄťUJS "ZSÂ?DB "SBLBO JÇFSJTJOEF EF

adet bĂźyĂźkbaĹ&#x; kurban kesimi yapÄąlarak 2.100 kiĹ&#x;iye daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Ramazan ayÄąnda kumanya daÄ&#x;ÄątÄąmÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;, EBÄĽÂ?UÂ?NMBSEBO BJMF JTUJGBEF FUNJÄťUJS s ZFUJN Ă“ÄĽSFODJZF LÂ?ZBGFU ZBSEÂ?NÂ? ZBQÂ?MNÂ?Äť WF bayram harçlÄąÄ&#x;Äą verilmiĹ&#x;tir. s ,VUVQBMPOH NĂ™MUFDJ LBNQÂ?OEB NVÄťBNCB JMBÇ UFNJ[MJL NBM[FNFMFSJ WC JIUJZBÇMBSÂ?O EBÄĽÂ?UÂ?NÂ? HFSçekleĹ&#x;tirilmiĹ&#x;tir. s Kamplarda saÄ&#x;lÄąk taramasÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Kamplarda Kur’an Äą Kerim daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

ARAKAN RAPORU

17

2007 yÄąlÄą s Ibni Abbas Islamia School bĂźnyesindeki 50 kiĹ&#x;ilik yetimhanenin yenilenmesi çalÄąĹ&#x;malarÄą yapÄąlÄąĹ&#x;tÄąr. s .VTPO ZBÄĽNVSMBSÂ?OEBO FULJMFOFO EFO GB[MB BJMFZF ZBLMBÄťÂ?L LJÄťJ HÂ?EB ZBSEÂ?NÂ? ZBQÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S s ,BNQMBSEB ZBÄťBZBO WF LBUBSBLU OFEFOJZMF HĂ“SFNFZFO LJÄťJ BNFMJZBU FEJMFSFL ZFOJEFO HĂ“SNFTJ saÄ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. s 3BNB[BO BZÂ?OEB LJÄťJZF HÂ?EB ZBSEÂ?NÂ? ZBQÂ?MmÄąĹ&#x;tÄąr. s Kamplarda yaĹ&#x;ayan 70 yetim ĂśÄ&#x;renciye kÄąrtasiye malzemesi yardÄąmÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Kamplarda yaĹ&#x;ayan 70 yetim ĂśÄ&#x;renciye bayramlÄąk elbise yardÄąmÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

2008 yÄąlÄą

2010 yÄąlÄą

s .VTPO ZBļNVSMBS�OEBO FULJMFOFO EFO GB[MB BJMFZF ZBLMBĝ�L LJĝJ H�EB ZBSE�N� ZBQ�MN�ĝU�S

s Arakan’da 20 adet su kuyusu açĹlmÄąĹ&#x;tÄąr.

s 3BNB[BO BZÂ?OEB ZBLMBÄťÂ?L LJÄťJZF HÂ?EB ZBSdÄąmÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Cox’s Bazar Ĺ&#x;ehrinde 50 kiĹ&#x;i kapasiteli bir yetimIBOFOJO %BSV M ĂťNBO :FUJNIBOFTJ JOÄťBTÂ?OB CBÄťMBOmÄąĹ&#x;tÄąr. Betonarme olarak yapÄąlan bina daha sonra ĂźstĂźne kat atÄąlabilecek Ĺ&#x;ekilde tasarlanmÄąĹ&#x;tÄąr.

2009 yÄąlÄą s ZFUJN ÇPDVL 4QPOTPS "JMF 4JTUFNJ VZHVMBNBTÂ?na dâhil edilmiĹ&#x;tir. s Cox’s Bazar Ĺ&#x;ehrinde yaptÄąrÄąlan Daru’l Ä°man Yetimhanesi tamamlanarak hizmete açĹlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Ramazan ayÄąnda 5.000 aileye (yaklaĹ&#x;Äąk 35.000 LJÄťJ CJS BZMÂ?L HÂ?EB ZBSEÂ?NÂ? ZBQÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S s ,VSCBO EĂ“OFNJOEF 5FLOBG WF $PY T #B[BS EB 1.000 hisse kurban kesilerek 10.000 kiĹ&#x;iye daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

s "SBLBOMÂ? NĂ™MUFDJMFSJO LBMEÂ?ÄĽÂ? LBNQMBSEB BDJM HÂ?EB yardÄąmÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Ramazan ayÄąnda 10.000 aileye (yaklaĹ&#x;Äąk 70.000 LJÄťJ CJS BZMÂ?L HÂ?EB ZBSEÂ?NÂ? ZBQÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S s 2010 Mart ayÄąnda 12.000 aileye acil yardÄąmlar LBQTBNÂ?OEB CJS BZMÂ?L UFNFM HÂ?EB NBEEFTJ EBÄĽÂ?UÂ?NÂ? yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s ,VSCBO EĂ“OFNJOEF 5FLOBG WF $PY T #B[BS EB hisse kurban kesilerek 10.000 kiĹ&#x;iye daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

2011 yÄąlÄą s Cox’s Bazar Ĺ&#x;ehrinde yapÄąmÄąna baĹ&#x;lanan HacÄą Ahmet KÄąnacÄą Camii’nin inĹ&#x;aatÄą tamamlanarak hizmete açĹlmÄąĹ&#x;tÄąr. s 2011 kÄąĹ&#x; yardÄąmlarÄą kapsamÄąnda 750 yetim ve ihtiyaç sahibi ĂśÄ&#x;renciye kÄąĹ&#x;lÄąk elbise, battaniye, kÄąrtasiye malzemesi daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. AyrÄąca 500 ihtiyaç TBIJCJ BJMFZF CBUUBOJZF WF HÂ?EB ZBSEÂ?NÂ? ZBQÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S

18

ARAKAN RAPORU

s 2011 Yetim GĂźnleri kapsamÄąnda 200 yetim çocuk TĂ™OOFU FUUJSJMNJÄť WF TBÄĽMÂ?L UBSBNBTÂ?OEBO HFÇJSJMNJÄťUJS "ZSÂ?DB ZFUJN HFOÇ LÂ?[ FWMFOEJSJMFSFL ÇFZJ[ NBTSBŢMBSÂ? LBSÄťÂ?MBONÂ?ÄťUÂ?S s MĂźlteci kamplarÄąnda 13 adet su kuyusu açĹlmÄąĹ&#x;tÄąr. s ŸÇ BZSÂ? TFGFSEF UPQMBN IJTTF BLJLB WF BEBL LVSCBOÂ? LFTUJSJMFSFL CĂ“MHFEFLJ JIUJZBÇ TBIJCJ "SBkanlÄą mĂźltecilere daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr. s Ramazan ayÄąnda 15.000 aileye (yaklaĹ&#x;Äąk 100.000 LJÄťJ CJS BZMÂ?L HÂ?EB ZBSEÂ?NÂ? UPO QJSJOÇ ZBQÂ?MNÂ?ÄťUÂ?S s $PY T #B[BBS CĂ“MHFTJOEF DBNJ 4Ă™NFS $BNJJ

inĹ&#x;asÄąna baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr. s 20 yetim çocuk Sponsor Aile Sistemi kapsamÄąnda EFTUFLMFONFZF CBÄťMBONÂ?ÄťUÂ?S #Ă“MHFEF EFTUFLMFOFO yetim sayÄąsÄą 50’ye ulaĹ&#x;mÄąĹ&#x;tÄąr.

s %BSV M ÝNBO :FUJNIBOFTJ JÇJO CJS CBM�L ÇJGUMJļJ TBU�O BM�ON�ĝU�S #VSBEBO FMEF FEJMFO HFMJS ZFUJNMFS JÇJO kullanĹlacaktĹr.

s 2.200 kiĹ&#x;i için kÄąĹ&#x;lÄąk acil yardÄąm çalÄąĹ&#x;masÄą yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

s Adak ve akika kurbanlarÄą kesilerek yaklaĹ&#x;Äąk 500 aileye daÄ&#x;ÄątÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

2012 yÄąlÄą s LJÄťJOJO JTUJGBEF FEFDFÄĽJ CJS DBNJOJO 5FQFBÄťBO "JMFTJ $BNJJ JOÄťBTÂ?OB CBÄťMBONÂ?ÄťUÂ?S

s Ä°htiyaç sahibi hanÄąmlara yĂśnelik meslek edindirme projesinin altyapÄą çalÄąĹ&#x;malarÄą baĹ&#x;latÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

Projeden ilk etapta yetim annesi 70 dul hanÄąm JTUJGBEF FEFDFLUJS

s $PY T #B[BS EB LJÄťJOJO JTUJGBEF FEFDFÄĽJ ÄŒBIJO Altunok ve Avni Poçins Camii inĹ&#x;asÄąna baĹ&#x;lanmÄąĹ&#x;tÄąr.

s )B[JSBO BZÂ?OEB ZBLMBÄťÂ?L BJMFOJO JTUJGBEF ettiÄ&#x;i 25.000 avroluk acil yardÄąm yapÄąlmÄąĹ&#x;tÄąr.

ARAKAN RAPORU

19

Tespit, DeÄ&#x;erlendirme ve Ă–neriler "SBLBO EB HFÇNJÄťJ ÇPL V[VO ZÂ?MMBSB EBZBOBO EJOĂ?

WF FUOJL HFSFLÇFMJ ÄťJEEFU PMBZMBSÂ?OÂ?O BSUBSBL EFWBN ettiÄ&#x;i ve bir politika olarak resmen desteklendiÄ&#x;i HĂ“SĂ™MNFLUFEJS #Ă“MHFEF NFZEBOB HFMFO TPO PMBZMBS EFO GB[MB .Ă™TMĂ™NBO Â?O IBZBUÂ?OÂ? LBZCFUNFTJOF EFO GB[la MĂźslĂźman’Ĺn da evsiz kalmasÄąna sebep olmuĹ&#x;tur.

ZÂ?MÂ?OEB #VSNB EB ZBQÂ?MNBTÂ? QMBOMBOBO TFÇJNMFS için bu yÄąlÄąn sonlarÄąna doÄ&#x;ru seçmen listelerinin belirlenecek olmasÄą, MĂźslĂźmanlara yĂśnelik son salEÂ?SÂ?MBSÂ?O BMUÂ?OEB ZBUBO TFCFQMFSJO CBÄťÂ?OEB HFMNFLUFEJS 4FÇJNMFSEFO Ă“ODF "SBLBO EBLJ 3PIJOHZB OĂ™GVTV azaltÄąlarak seçimlerde Budistlerin etkin olmasÄą IFEFŢMFONFLUFEJS Burma yĂśnetiminin ArakanlÄą MĂźslĂźmanlara uyHVMBEÂ?ÄĽÂ? TJTUFNMJ ÄťJEEFU TPZLÂ?SÂ?N OJUFMJÄĽJOEFEJS Arakan’da insanlÄąÄ&#x;a karĹ&#x;Äą bĂźyĂźk bir suç iĹ&#x;lenmektedir. BM ve uluslararasÄą insan haklarÄą kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn Burma hĂźkĂźmetine MĂźslĂźmanlara yĂśnelik baskÄąlaSÂ?OÂ? TPOMBOEÂ?SNBTÂ? JÇJO ÇBÄĽSÂ?EB CVMVONBMBSÂ? HFSFLmektedir.

ArakanlÄą MĂźslĂźmanlar karĹ&#x;Äą karĹ&#x;Äąya kaldÄąklarÄą Ĺ&#x;iddet sarmalÄąndan kaçmak için komĹ&#x;u Ăźlkelere sÄąÄ&#x;ÄąnmaktadÄąr. #VSNB ÂŞJO "NFSJLB WF 3VTZB UBSBGÂ?OEBO TUSBUFKJL CJS CĂ“MHF PMBSBL HĂ“SĂ™MNFLUFEJS ÂŞJO TÂ?OÂ?S QBZMBÄťÂ?NÂ? olan bir Ăźlkede Amerika’nÄąn etkin olmasÄąna mĂźsaade etmek istememektedir. Amerika ise Çin ile yaĹ&#x;anacak olasÄą kriz durumlarÄąna karĹ&#x;Äą Burma’da etkin rol oynamak istemektedir.

Bu koĹ&#x;ullar altÄąnda, ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄąn sorunMBSÂ?OÂ?O ÇÓ[Ă™NĂ™ #VSNB EBLJ EJÄĽFS FUOJL HSVQMBSÂ?O WF #VSNB NVIBMFGFUJOJO TPSVOMBSÂ?OÂ?O EB ÇÓ[Ă™MNFTJOEFO HFÇNFLUFEJS #V JTF BODBL #VSNB EBLJ baskÄącÄą yĂśnetimin son bulmasÄą ve Ăźlke içerisindeki FUOJL HSVQMBSB CBTLÂ?EBO V[BL IĂ™S CJS PSUBNÂ?O saÄ&#x;lanmasÄą ile mĂźmkĂźndĂźr. Aksi takdirde, baĹ&#x;ta #BOHMBEFÄť PMNBL Ă™[FSF ÇFÄťJUMJ Ă™MLFMFSEF CVMVnan ArakanlÄą mĂźltecilerin ve Arakan’da var olma mĂźcadelesi veren MĂźslĂźmanlarÄąn temel haklarÄąna yĂśnelik tehditler sĂźrecektir.

20

ARAKAN RAPORU

Burma’nÄąn 1982’de kabul ettiÄ&#x;i VatandaĹ&#x;lÄąk Kanunu’yla kendi topraklarÄąnda yabancÄą kabul edilen ve CV BZSÂ?NDÂ?MÂ?ÄĽÂ?O FO CFMJSHJO JGBEFTJ PMBSBL GBSLMÂ? LJNMJL LBSUMBSÂ? WFSJMFO .Ă™TMĂ™NBO 3PIJOHZBMBSÂ?O #VSNB vatandaĹ&#x;Äą olduklarÄą kabul edilmelidir. MĂźslĂźmanlarÄąn kendi kĂśylerinden zorla çĹkartÄąlarak yerlerine Budistlerin yerleĹ&#x;tirilmesi ve zorla çalÄąĹ&#x;tÄąrÄąlmalarÄą HJCJ VZHVMBNBMBSB TPO WFSJMNFMJEJS Burma yĂśnetiminin ekonomik, siyasi ve askerĂŽ iliĹ&#x;kilerine dikkat çekilmesi ve bu rejimin zulmĂźnĂź sĂźrdĂźrmesini saÄ&#x;layan kaynaklarÄąn kesilmesi için HFSFLMJ ÇBMÂ?ÄťNBMBSÂ?O ZBQÂ?MNBTÂ? Ă“OFN BS[ FUNFLUFEJS UluslararasÄą toplumun Burma Ăźzerindeki baskÄąsÄą stratejik çĹkarlarÄąndan baÄ&#x;ÄąmsÄąz olmasa da, Burma DVOUBTÂ?OÂ?O ZFSJOF Ă“[HĂ™SMĂ™LÇÙ CJS ZĂ“OFUJNJO HFMNFTJ "SBLBO EB ZBÄťBZBO WF CBÄťUB #BOHMBEFÄť PMNBL

Ù[FSF ÇFĝJUMJ ÙMLFMFSEF NÙMUFDJ ZB EB ZBTB E�ĝ� HÓÇmen olarak bulunan MßslßmanlarĹ bir nebze olsun rahatlatacaktĹr.

UluslararasÄą toplum acilen Burma’da yaĹ&#x;anan zulNĂ™ EVSEVSNBMÂ?EÂ?S #V HFSÇFLMFÄťFOF LBEBS Ă™MLFMFS Burma ile ekonomik iliĹ&#x;kilerini kesmelidir. Ăœlkenin baĹ&#x;ta deÄ&#x;erli taĹ&#x; rezervi olmak Ăźzere doÄ&#x;al kaynaklarÄąnÄąn kullanÄąm yetkilerinin bazÄą politikalarda araç olarak kullanÄąlmasÄąnÄąn ĂśnĂźne HFÇJMNFMJEJS Ä°slam Ăźlkeleri ArakanlÄą MĂźslĂźmanlarÄąn uÄ&#x;radÄąÄ&#x;Äą zulNF LBSÄťÂ? TFTTJ[MJLMFSJOJ CP[NBMÂ? WF HFSFLMJ UFQLJZJ ortaya koymalÄądÄąr. Ä°slam âlimleri bu konuda MĂźslĂźman toplumlara ĂśncĂźlĂźk etmeli ve MĂźslĂźmanlarÄąn bu zulĂźm karĹ&#x;ÄąsÄąndaki sorumluluklarÄąnÄą hatÄąrlatan açĹklamalar yapmalÄądÄąr.

5ÙSLJZF "SBLBOM� .ÙTMÙNBOMBSB VZHVMBOBO [VMNÙO ÓOMFONFTJ JÇJO ÇFĝJUMJ QMBUGPSNMBSEB HJSJĝJNMFSEF bulunmalĹdĹr.

UluslararasÄą yardÄąm kuruluĹ&#x;larÄąnÄąn Arakan içerisinde ve mĂźlteci kamplarÄąnda yardÄąm daÄ&#x;Äątabilmeleri HBSBOUJ BMUÂ?OB BMÂ?ONBMÂ?EÂ?S Burma sÄąnÄąrlarÄą içerisinde kalan alan, sivil insan IBLMBSÂ? Ă“SHĂ™UMFSJOF WF VMVTMBSBSBTÂ? HĂ“[MFNDJMFSF açĹlmalÄądÄąr. %Ă™OZBOÂ?O EJÄĽFS CĂ“MHFMFSJOEF ZBÄťBZBO #VEJTUMFS #VSNB EBLJ [VMNĂ™ EVSEVSNBL JÇJO IBSFLFUF HFÇmelidir. :VLBSÂ?EB [JLSFEJMFO WF TPO PMBZMBSEB EB HĂ“SĂ™MFO insan haklarÄą ihlallerinin son bulmasÄą ve sorumlularÄąnÄąn cezalandÄąrÄąlmasÄą uluslararasÄą topluluÄ&#x;un sorumluluÄ&#x;undadÄąr.