Δημοσθένης Κοκκινίδης ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Δημοσθένης Κοκκινίδης ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Νοέμβριος 2018
4
«ΚΥΚΛΑΔΕΣ»
Κυκλάδες! Η νοσταλγία μου, τα τρία τελευταία χρόνια να πατήσω τη γη της Μήλου και του σπιτιού μου εκεί, με στενοχωρεί. Και παρηγοριέμαι σκεπτόμενος να τη δω το καλοκαίρι 2019, αν το επιτρέπει η ηλικία μου. Πρωτοείδα τις Κυκλάδες το 1958 με πρώτη τη Σίφνο, το νησί των αγγειοπλαστών. Δεν φανταζόμουν τότε – εραστής και εγώ της αγγειοπλαστικής – πως τα επόμενα πέντε με έξι χρόνια θα βοηθούσα τους ντόπιους με ξένους άξιους τεχνήτες στα πλαίσια του ΕΟΜΕΧ, και ότι επιπλέον με την σύζυγό μου την Πέπη Σβορώνου θα περνούσαμε μέχρι το 1966 τα καλοκαίρια μας στο Βαθύ της Σίφνου με τη θαυμαστή λαϊκή αρχιτεκτονική τους. Στα πρώτα μου βήματα ως ζωγράφος γνώρισα δυο ισχυρές εντυπώσεις. Η μια οι κυκλαδικές κατοικίες και η άλλη οι προσφυγικές κατοικίες της Δραπετσώνας, Νίκαιας και Κοκκινιάς – ως απόγονος προσφύγων κι εγώ. Με πέτρα κτισμένα κυρίως τα νησιώτικα σπίτια, με κυβισμένη λάσπη τα προσφυγικά. Κοινά χρώματα: το λουλακί, η ώχρα, το χοντροκόκκινο και ο ασβέστης. Τέλος ο τρόπος ζωής, αγρότες απ’ τη μια πλευρά, εργάτες από την άλλη. Μ’ αυτό το σύνολο ξεσηκώθηκα σχεδιάζοντας και βάφοντας τον κόσμο αυτό, με τις συγγένειες και διαφορές του, επί τέσσερα χρόνια, απ’ όπου βγήκαν τα «Προσφυγικά και οι Κυκλάδες». Εκτέθηκαν το καλοκαίρι του 1965 στην Γκαλερί Μέρλιν. Τώρα λοιπόν η νοσταλγία μου για το νησί και το σπίτι μεταμορφώθηκε σε ζωγραφιές που έγιναν από το 2017 ως σήμερα και θα παρουσιαστούν στον Εικαστικό Κύκλο Sianti του παλιού φίλου Φάνη Σιαντή με τον οποίο συνεργάστηκα γύρω στα 40 χρόνια. Είναι οι Κυκλάδες. Ελπίζω να σας αρέσουν.
Δημοσθένης Κοκκινίδης
5
«ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΤΈΧΝΗ ΚΑΙ ΔΑΣΚΑΛΟ»
Από το 1980, γνωρίζομαι με τον Κοκκινίδη. Το 1983, κάναμε την πρώτη μας συνεργασία κι από τότε μας συνδέει μια φιλία. Κατά τη διάρκεια όλων αυτών των ετών έχουμε κάνει πολλές εκθέσεις κι έχουμε εκδώσει πάνω από 30 χαρακτικά. Με αυτό τον τρόπο πετύχαμε να ταξιδέψουμε το έργο του σε όλη την Ελλάδα. Είναι τιμή για μένα που ο Δημοσθένης αποφάσισε να δείξει τη δουλειά των δυο τελευταίων ετών (2017-2018) με τίτλο «Κυκλάδες» στη γκαλερί μας. Για το έργο του Κοκκινίδη έχουν γραφτεί τόσα πολλά κι έχουν γράψει τόσο σπουδαίοι άνθρωποι που νομίζω ότι δε μπορώ να προσθέσω κάτι. Εκείνο όμως που μπορώ να επισημάνω και να επιβεβαιώσω είναι το ήθος, η συνέπεια και η αφοσίωση του στον «ιερό» σκοπό, στην Τέχνη. Τόσο ως καλλιτέχνης αλλά και ως δάσκαλος.
Φάνης Σιαντής
6
Κυκλάδες Ι, 100 χ 110 εκ.
7
Ο ΚΟΚΚΙΝΙΔΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΙ
«Πρώτα-πρώτα, ο χώρος κάθε εικόνας στην τέχνη είναι πλασματικός και όταν ακόμα ο πίνακας δεν αναπαριστάνει (με τον παραδοσιακό τρόπο), αλλά παριστάνει, δεν παύει να υποβάλλει ένα μεταποιημένο χώρο με πλασματική υπόσταση. Το πρόβλημα όμως δε βρίσκεται εκεί, αλλά στο πως μια νοητική σύλληψη, μια θεώρηση, ας πούμε, του χώρου πραγματώνεται στη ζωγραφική, καθώς και ποια είναι τα μέσα που καθιστούν δυνατή την προσέγγιση της [...]
8
Κυκλάδες VI, 110 χ 100 εκ.
9
10
Κυκλάδες ΙI, 110 χ 100 εκ.
11
Όλη αυτή η φιλολογική πολυλογία, με τα αντιφατικά νοήματα, τις αυθαίρετες ερμηνείες οι οποίες κινούνται στην περιφέρεια του εικαστικού έργου χωρίς να αγγίζουν τα πραγματικά του στοιχεία, την υλικότητά του, είναι γνωστή από την εποχή του υψηλού και του ύστερου μοντερνισμού, όταν η ιστορία της τέχνης παραχωρεί το λόγο στην κριτική θεωρία και η κριτική θεωρία, με τη σειρά της, προστρέχει και μιμείται τη λογοτεχνία [...]
12
Κυκλάδες ΙII, 100 χ 110 εκ.
13
14
Κυκλάδες VIII, 50 χ 60 εκ.
15
Δύο είναι τα μέρη της ομιλίας μου. Στο πρώτο θα κάνω σύντομη ιστορική, και κάπως σχηματική, αναδρομή των πρωτοποριών στην τέχνη. Στο δεύτερο, με το παράδειγμα ενός πίνακα που κατατάσσεται στη χορεία του μεταμοντέρνου, θα προσπαθήσω να δείξω τη μορφολογική και ιδεολογική σύστασή του καθώς και τις διαφορές ή και τις επιδράσεις που δέχτηκε από το μοντέρνο [...]
16
Κυκλάδες IX, 100 χ 110 εκ.
17
Κυκλάδες XI, 150 χ 50 εκ.
18
19
Ένα πράγμα στο οποίο συμφωνούν καλλιτέχνες και θεωρητικοί είναι πως οι πηγές από τις οποίες αντλεί το υλικό της η τέχνη σήμερα δεν περιορίζονται στο φυσικό περιβάλλον, όπως κυρίως συνέβαινε στο παρελθόν, αλλά περιλαμβάνουν και κάθε μορφή ανθρώπινης δραστηριότητας. Το βλέπουμε στις πλαστικές τέχνες, όπου ασκεί την επιρροή του όλος ο απέραντος χώρος της θεωρητικής σκέψης και της τεχνικής – από τη φιλοσοφία, τα μαθηματικά, την κυβερνητική και τη γλωσσολογία, έως τον ηλεκτρομαγνητισμό και τη φωτογραφία [...]
20
Κυκλάδες IV, 100 χ 110 εκ.
21
Υπάρχει μια ιστορικά παγιωμένη αντίληψη ή πεποίθηση ότι η τέχνη και, επί του προκειμένου, η τέχνη της εικονογραφίας, οι εικαστικές τέχνες για την ακρίβεια, είχαν και κάτι να δώσουν στον άνθρωπο ότι περιέχουν όντως κόκκους, ίχνη αλήθειας δεμένης με την ύπαρξή του και με την κοινότητα μέσα στην οποία ζει. Αναρωτιέμαι, όμως, αν τούτη η αντίληψη ή η πεποίθηση εξακολουθεί να ισχύει. Ή μήπως η τέχνη στις μέρες μας έχει υποστεί ένα είδος παραμορφωτικής μετάλλαξης που την κατέστησε, όπως τόσα άλλα, αντικείμενο συναλλαγής; [...]
22
Κυκλάδες V, 110 χ 100 εκ.
23
24
Κυκλάδες X, 160 χ 140 εκ.
25
Τέλος, η προσωπική μου κατάθεση για τον καλλιτεχνικό μεταμοντερνισμό όσο γίνεται πιο σύντομα. Αναγνωρίζω την εναγώνια επιθυμία του να απαλλαγεί από τα αδιέξοδα του μοντερνισμού, από την αισθητική καθαρότητα την ανεπικοινωνία, την κυριαρχία του Λόγου: με το αδιαίρετο «Εγώ» του, τις τελέσφορες ανατρεπτικές του επαγγελίες, τα προστάγματα της νεωτερικότητας κ.α.[...]»
* Κείμενα από το βιβλίο ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ, ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗΣ, εκδ. PRINCIPIA FOLIO- Αθήνα, 2013
26
Κυκλάδες XII, 160 χ 140 εκ.
27
28
«ΑΠΟ ΚΑΡΔΙΑΣ...» Είχα την τύχη να γνωρίσω τον Δημοσθένη Κοκκινίδη όταν ήμουν ακόμα μικρό παιδί, χάρη στην μακρόχρονη συνεργασία και φιλία με τον πατέρα μου, Φάνη. Θαύμαζα πάντα την καθολική αγάπη που είχε στην γυναίκα του την Πέπη (ζωγράφος και εκείνη), τη ζεστασιά και παράλληλα αυτό το πάθος του αποτυπωνόταν στους πίνακες του. Δεν θα ξεχάσω την αναδρομική έκθεση το 2010 στο Μουσείο Μπενάκη όπου ήταν αφιερωμένη και στους δυο. Με είχαν συγκινήσει και καθηλώσει τα έργα του, αυτό το χρώμα που χρησιμοποιεί είτε επιλέγοντας τις αφηρημένες μορφές, είτε ζωγραφίζοντας την αλήθεια του μέσα από την σχέση με την γυναίκα του. Έχουν περάσει δέκα χρόνια από την τελευταία του ατομική έκθεση αφιερωμένη στην γυναίκα του. Είχε παρουσιαστεί στον Εικαστικό Κύκλο, στο παράρτημα της Καρνεάδου στο Κολωνάκι. Παρακολουθώντας και τις δύο εκθέσεις κατέληξα ότι κέντρο του συνολικού του έργου ήταν ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος σε μια τριπλή διάσταση: ως κοινωνικο - πολιτικό ον, ως φυσικό και υπαινικτικά μεταφυσικό ον, και τέλος με την παρουσία / απουσία της γυναίκας του, αισθητή στα ζωγραφικά του έργα. Με την πρώτη ματιά, η ζωγραφική του Κοκκινίδη αποπνέει απλότητα. Όμως αν αφιερώσει κανείς μερικά λεπτά παραπάνω θα αισθανθεί ή ακόμα και θα συγκινηθεί από το βάθος της έμπνευσης του. Δέκα χρόνια μετά την τελευταία του ατομική έκθεση στον Εικαστικό Κύκλο διαπιστώνω το εξής: ότι η δουλειά του Κοκκινίδη μπορεί να κινείται μέσα από την αγάπη του για αυτή την γυναίκα, αλλά σε πιο ζεστά χρώματα, ενώ ο ίδιος ξαναβρίσκει την ηρεμία του στα όμορφα χρόνια που έζησαν κάποτε στις Κυκλάδες. Θαυμάζω αυτόν τον ζωγράφο! Όχι μόνο για την δύναμη του πινέλου του, αλλά και για την δύναμη της ψυχής του. Δεν σταματάει να ζωγραφίζει, δεν σταματάει να ονειρεύεται. Παίρνει δύναμη από τα χρώματα και τα πινέλα του. Το 2016 είχα την ευκαιρία να έρθω πιο κοντά στα πιστεύω του Κοκκινίδη, παίρνοντας του συνέντευξη για την πτυχιακή μου, για τον οίκο Sotheby’s. Μου άνοιξε την ψυχή του για το πως βλέπει την Ζωγραφική σήμερα και για το αν η εποχή μας έχει αλλάξει τα δεδομένα της τέχνης. Το αποτέλεσμα όλης αυτής της προσπάθειας μπορεί να είναι μια ακόμα έκθεση ζωγραφικής, «Οι Κυκλάδες». Είναι τιμή και χαρά μου που θα παρουσιάσω την τελευταία του δουλειά. Όμως αυτή την φορά, για μένα, σημασία θα έχει το Ταξίδι. Σας καλώ λοιπόν να το απολαύσουμε παρέα και εύχομαι να ταξιδέψουμε μαζί μέσα από τα χρώματα και τους πίνακες του Δημοσθένη Κοκκινίδη.
Βασιλική Σιαντή Διευθύντρια, Εικαστικός Κύκλος Sianti 29
30
ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΚΟΚΚΙΝΙΔΗΣ
Γεννήθηκε στον Πειραιά στις 12 Οκτωβρίου 1929. Για δύο χρόνια φοίτησε στην τότε Ανωτάτη Εμπορική Σχολή. Από το 1952 μέχρι το 1957 σπουδάζει στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Ακολουθεί δίμηνη παραμονή του στο Άγιο Όρος (1958), όπου μελετά βυζαντινούς εικονογραφημένους κώδικες. Παίρνει διετή υποτροφία από την ιταλική κυβέρνηση (1958). Από το 1959 μέχρι το 1961 είναι υπεύθυνος του καλλιτεχνικού τμήματος του νεοϊδρυθέντος Εθνικού Οργανισμού Ελληνικής Χειροτεχνίας. Κατά τη δεκαετία του ’60, παράλληλα με τη ζωγραφική ασχολείται με το design για βιοποριστικούς λόγους. Σχεδιάζει αντικείμενα για την εγχώρια και τη διεθνή αγορά. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Ομάδας τέχνης α» (1961-67) και της «Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση μέσω της Τέχνης» (1976-81). Το 1975 γίνεται μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (Ι.Κ.Υ.). Το 1976 εκλέγεται καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Διετέλεσε πρύτανης της Α.Σ.Κ.Τ. την περίοδο 1979-82. Από το 1981 έως το 1983 ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου της Αθήνας. Είναι μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τραπέζης από το 1995 και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας από το 1997. Έχει πραγματοποιήσει 23 ατομικές εκθέσεις, από τις οποίες οι 14 παρουσιάστηκαν στην περιοχή της Αθήνας.
31
32
Ο κατάλογος τυπώθηκε για την έκθεση του Δημοσθένη Κοκκινίδη στον Εικαστικό Κύκλο Sianti τον Νοέμβριο του 2018 σε 500 αντίτυπα.
© 2018 Δημοσθένης Κοκκινίδης, Εικαστικός Κύκλος Sianti Επιμέλεια Καταλόγου Βασιλική Σιαντή Σχεδιασμός - Σελιδοποίηση Μαρία Μυλωνά Φωτογράφιση Έργων Αρχείο Καλλιτέχνη Εκτύπωση Γ. ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ
ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ SIANTI Βασ. Αλεξάνδρου 2 & Μιχαλακοπούλου (Πίσω από την Εθνική Πινακοθήκη - ΜΕΤΡΟ Ευαγγελισμός) Τηλ. Επικοινωνίας: 210 7245432 , 210 3648335 / Email: info@ikastikos-kiklos.com 33
2018 34