Inleiding vir die fasiliteerder
Impaq se benadering tot die Eerste Addisionele Taal in graad 1
Die aanleer van ’n Eerste Addisionele Taal toon baie ooreenkomste met hoe leerders hulle huistaal leer. Alhoewel dit eers heelwat later in die leerders se lewe gebeur, gaan hulle deur dieselfde leerprosesse as vir huistaal wat hulle reeds op ’n vroeë ouderdom aanleer. Dit behels blootstelling aan woordeskat en taalstrukture in ’n eenvoudige konteks. Daarna begin leerders in kort sinne praat en gebruik hulle woorde om betekenis te vorm.
Die proses vir die aanleer van ’n addisionele taal is presies dieselfde. Leerders ontwikkel ’n woordeskat en begin om eenvoudige sinne te vorm en instruksies uit te voer. Die leerprogram vir die Eerste Addisionele Taal in graad 1 is daarom gefokus op die ontwikkeling van mondelinge taalvaardighede en woordeskat.
In graad 1 leer die leerders om in hulle huistaal te lees en skryf. Sodra leerders hulle lees- en skryfvaardighede in hulle huistaal bemeester het, begin die lees- en skryfaktiwiteite vir die addisionele taal. Waar leerders in graad 1 baie tyd bestee aan luister en praat in die addisionele taal, sal hulle in graad 2 en 3 meer fokus op lees en skryf.
Luister en praat (Listening and speaking)
Eerste Addisionele Taal in graad 1 vereis dat leerders aan die taal blootgestel word en hul woordeskat uitbrei. Die meeste aktiwiteite vir Eerste Addisionele Taal in graad 1 behels luister en praat, waartydens leerders na stories luister, self stories vertel en instruksies uitvoer. Die luister- en praataktiwiteite is temagebonde en sluit mondelinge gesprekke, prentbesprekings, gediggies en speletjies in.
Lees (Reading)
Leesvaardigheid is ’n belangrike komponent van die graad 1 huistaalprogram. Leerders sal in hulle addisionele taal minder op leesvaardigheid fokus, aangesien hulle besig is om leesvaardigheid in hulle huistaal te bemeester.
SampleDie leesprogram vir die addisionele taal behels:
• blootstelling aan gedrukte media, bv. padtekens, bekende handelsmerke en etikette;
• gedeelde lees waar die fasiliteerder die storie lees, maar die leerders kyk saam na die prente en blaai saam deur die boek; en
• selfstandige lees, waar die leerders vir genot lees en “oefen” om in hulle addisionele taal te lees.
Klanke (Phonics)
Net soos in die huistaal, moet leerders eers leer om geskrewe woorde in klanke te verdeel. Hulle moet dus fonemiese bewustheid ontwikkel en die verwantskap tussen ’n klank en ’n letter raaksien. Vir die addisionele taal in graad 1 vind hierdie proses eers mondelings plaas, voordat die leerders woorde begin skryf.
Dit is belangrik om te onthou dat leerders reeds in hulle huistaal woorde kan analiseer en klanke identifiseer. Leerders sal dus makliker woorde analiseer en klanke in hulle addisionele taal herken. Leerders moet verstaan dat klanke in hulle addisionele taal dieselfde lyk as in hulle huistaal, maar anders klink, bv. b-oo-m = boom, maar in Engels klink die ‘oo’-klank anders, bv. l-oo-k = look
Grade 1 ~ English First Additional Language
Woordherkenning is belangrik vir lees en skryf. Sigwoorde is woorde wat gereeld in tekste voorkom. Dit word aangeleer deur dit herhaaldelik te sien, later te herken en te lees. Hoe meer sigwoorde leerders lees, hoe makliker sal hulle in die addisionele taal kan lees.
Skryf (Writing)
Daar word geen handskrifvaardighede in die Addisionele Taal aangeleer nie, leerders moet dit wat hulle in die huistaal geleer het toepas. Leerders sal daarop fokus om woorde of kort sinne te skryf. Dit word alles met behulp van gidslyne gedoen. Leerders hoef nog nie op hulle eie vol sinne in die Addisionele Taal te kan skryf nie.
Hoe om die materiale en hulpbronne te gebruik
Die graad 1-pakket sluit in:
1. Fasiliteerdersgids
2. Werkboek
3. Reading is fun, Grade 1, Phases 1–4
4. Grootboekstories
5. Fasiliteerderhulpmiddel
6. Leerderhulpmiddel
7. Assessering (portefeuljeboek en portefeuljeboekmemorandum)
Wat jy moet aankoop:
• ’n Grys potlood, vetkryte en/of uitdraaikryte vir die skryfaktiwiteite. Dit is al waarmee graad 1-leerders skryf.
• Addisionele storieboeke volgens die fasiliteerder se keuse.
Die fasiliteerdersgids
Die fasiliteerdersgids bestaan uit 20 leereenhede. Elke leereenheid strek oor twee weke en bestaan uit 10 dae. Elke dag is ingedeel in een of twee taalsessies wat luister en praat, lees en klanke, en skrif en handskrif dek. Verwys na die voorgestelde dagprogram vir die tydindeling van die sessies.
Elke sessie word afgesluit met twee inligtingsblokkies – “Conceptualisation” (konseptualisering) en “Resources” (hulpbronne). Die “konseptualisering”-blokkie bevat ’n kort opsomming oor die konsepte wat vasgelê word, en die “hulpbronne”-blokkie bevat ’n lysie van items wat vir die sessie verskaf en/ of benodig word.
Sample
Die fasiliteerdersgids dui duidelik aan watter fasiliteerderhulpmiddel, werkboekaktiwiteit of leerderhulpmiddel saam met die les gebruik moet word.
Daar word twee simbole by die sessies gebruik:
Die uiltjie dui aan wat die fasiliteerder moet doen.
Die potlood dui aan wat die leerder moet doen.
Werkboek
Die werkboek bevat 60 aktiwiteite wat die ontwikkeling van lees- en skryfvaardighede ondersteun.
Die leesreeks: Reading is fun
Die leesreeks vir graad 1 sluit fases 1 tot 4 in en bevorder sigwoordeskat. Hulle word slegs in kwartaal 4 gebruik.
Grootboekstories
Grootboeke is groter weergawes van storieboeke en word deur fasiliteerders gebruik om stories met die hele klas of ’n kleiner groep leerders te deel. Groot, maklik leesbare teks en kleurvolle illustrasies moedig deelname aan en ondersteun gedeelde lees omdat leerders die woorde kan sien en saam kan volg soos jy lees. Lei hulle deur die storie deur met jou vinger of ’n liniaal na die woorde te wys terwyl jy lees. Die leerders moet gemaklik om jou en die Grootboek sit sodat almal die illustrasies kan sien en die teks kan lees.
Afrikaanse vertalings van die Engelse teks word in die boek gegee om leerders met taalassosiasie te help. Die vertalings is letterlik en byna woord-vir-woord om die leerders te help om die betekenis van die Engelse teks te verstaan en om ’n woord in hul huistaal te koppel aan die woord in hul Eerste Addisionele Taal.
Daar is vier Big Book Stories, een vir elke kwartaal. Die stories word as volg ingedeel:
Term 1
• ‘Little Red Riding Hood’
• ‘Back to School’
Term 2
• ‘Goldilocks and the Three Bears’
• ‘The Three Little Pigs’
• ‘Thumbelina’
Term 3
• ‘The Ugly Duckling’
• ‘The Wolf and the Seven Little Goats’
• ‘Under the sea’
Term 4
• ‘The Little Red Hen’
• ‘The Gingerbread Man’
• ‘Five Frog Friends’
• ‘Rumpelstiltskin’
Sample
Maak jou eie staander vir Grootboeke
Jy benodig:
1. ’n stuk karton so breed soos ’n oop Grootboek (594 mm) en drie keer so lank (1 360 mm)
2. kleeflint
3. twee wasgoedpennetjies om die karton in plek te hou
Vou die karton om ’n A-vorm te maak. Gebruik die wasgoedpennetjies om die voorkant van die staander in plek te hou, soos in die illustrasie. As jy nie ’n stuk karton het wat lank genoeg is nie, kan jy stukke karton met kleeflint aan mekaar vasheg.
Grade 1 ~ English First Additional Language
Die fasiliteerderhulpmiddel
Die hulpbronne in die fasiliteerderhulpmiddel is vir die fasiliteerder en komplementeer leesaktiwiteite en woordeskatontwikkeling.
Die leerderhulpmiddel
Die hulpbronne in die leerderhulpmiddel is vir die leerders ter aanvulling van die werkkaarte of stories.
Oor die tekste
Die nodige toestemming is verkry om die gedigte, stories en spotprente in die boeke te gebruik of dit is vrylik beskikbaar sonder kopiereg. Waar daar nie erkenning gegee word nie, het die skrywer(s) van die boek self die tekste geskryf. (Dit sluit gedigte in.)
Hoe om ’n storieboek te kies
Die graad 1 Huistaal- en Eerste Addisionele Taal-programme verwys dikwels na stories wat die fasiliteerder vir die leerders moet voorlees. Die fasiliteerder, of die leerders, kan die stories kies. Dit is belangrik om boeke te kies wat leerders sal aanmoedig om te lees. Die storie moet dus vir leerders se ontwikkelingsvlak gepas wees, maar belangriker nog moet dit hulle belangstelling in lees prikkel.
Huistaalleerders sal saam met die fasiliteerder begin lees en later boeke op hulle eie lees. In Eerste Addisionele Taal sal leerders na die stories luister, maar daar word nie van hulle verwag om self te lees nie.
Hou die volgende in gedagte wanneer storieboeke vir die leerders gekies word:
• Leerders moet die stories geniet.
• Die prente in die boeke moet gepas wees vir graad 1-leerders.
• Die woordeskat in die stories moet gepas wees vir graad 1-leerders. Die stories kan gedurende die jaar geleidelik moeiliker word. Verduidelik altyd moeilike woorde aan die leerders. Hulle hoef dit nie self te kan lees nie, maar moet verstaan wat dit beteken.
• Lees gereeld bekende stories vir die leerders. Hulle kan meer as eenkeer na ’n storie luister, maar stel gereeld nuwe boeke aan die leerders bekend.
Die onderstaande lys is aanbevole boeke vir graad 1-leerders. Dit is nie nodig om storieboeke aan te koop nie. Boeke kan by die biblioteek uitgeneem word en so word leerders aan ’n verskeidenheid boeke blootgestel.
Hierdie boeke kan vir die leerders gelees word:
• Corduroy (Don Freeman)
• Curious George in the Big City (Margret Rey)
• The Velveteen Rabbit (Margery Williams)
• Frog and Toad are Friends (Arnold Lobel)
• Ivy and Bean (Annie Barrows)
• There is a Bird on Your Head! (Mo Willems)
• The Boy Who Loved Words (Roni Schotter)
• Bear Snores On (Karma Wilson)
• The Empty Pot (Demi)
• Henry and Mudge (Cynthia Rylant)
Die Ladybird-reeks vertel ouer bekende stories, wat leerders steeds baie geniet en soms self kan lees, bv.:
• The Little Mermaid
• The Elves and the Shoemaker
• The Wizard of Oz
• Alice in Wonderland
• Aladdin
• The Three Little Pigs
• Jack and the Beanstalk
• The Pied Piper of Hamelin
• Sam and the Robots
• The Red Knight
• The Jungle Book
• The Wind in the Willows
• The Three Musketeers
• The Princess and the Frog
• The Big Pancake
• Peter Pan
• Sleeping Beauty
• The Magic Porridge Pot
Elf-help reeks vir kinders, bv.:
• Mad isn’t bad en Sad isn’t bad (Michaelene Mundy)
Sprokies van die Broers Grimm is in ’n bundel beskikbaar wat deur die jaar gelees kan word, bv.:
• “The Town Musicians of Bremen”
• “Faithful John”
• “Hans in Luck”
• “Jorinde and Joringel”
• “Old Sultan”
• “Twelve Dancing Princesses”
• “The Fisherman and his Wife”
• “The Frog Prince”
• “The Giant and the Tailor”
• “Hansel and Gretel”
• “The Giant with the Three Golden Hairs”
• “Rapunzel”
Hans Christian Andersen se stories is ook in ’n bundel beskikbaar.
• “The Red Shoes”
• “The Story of a Mother”
• “The Snow Queen”
• “The Tinderbox”
• “The Travelling Companion”
• “The Angel”
• “The Princess and the Pea”
• “The Ugly Duckling”
• “The Little Match Girl”
• “The Old Street Lamp”
• “Under the Willow Tree”
• “The Puppet-show Man” Sample
Skermtyd
Impaq se benadering aangaande skermtyd is om dit te beperk waar nodig omdat leerders nog belangrike ontwikkeling moet ondergaan deur te speel en aktief te wees.
Indien skermtyd toegelaat word, moedig ons fasiliteerders aan om dit vir die Eerste Addisionele Taal te gebruik. Daar is baie oulike programme wat kinders vinnig leer om in die Addisionele Taal te praat en hulle woordeskat uitbrei.
Volgens navorsing moet skermtyd as volg gereguleer word:
• Kinders onder 2 jaar oud: Geen skermtyd
• Kinders tussen 2–5 jaar oud: Nie meer as ’n uur per dag onder toesig.
• Kinders tussen 5–17 jaar oud: Nie meer as twee uur per dag, behalwe vir huiswerk.
Zac
Zac se karaktertjie is baie oulik en die fasiliteerder kan hom gebruik om die Addisionele Taal lewendig te maak. Zac kan op elke bladsy van die werkboek gevind word en daar is ook ’n handpop wat leerders van hom kan maak (Week 1, Day 2). Vir leerders is dit oulik om die Addisionele Taal met ’n vriendelike gesiggie soos Zac te kan assosieer.
Sample
Per week: 23 uur
Huistaal: 7/8 uur
Voorgestelde rooster vir graad 1
Eerste Addisionele Taal (EAT): 2/3 uur
Wiskunde: 7 uur
Lewensvaardighede (LV): 6 uur
07:50 – 08:05
Huistaal Luister en praat 15 min
Wiskunde Hoofrekene 25 min
08:05 – 09:30
09:30 – 10:00
Huistaal Luister en praat 15 min
Wiskunde Hoofrekene 25 min
Huistaal Luister en praat 15 min
Huistaal Luister en praat 15 min
Huistaal Luister en praat 15 min
Wiskunde Hoofrekene 25 min Wiskunde Hoofrekene 25 min Wiskunde Hoofrekene 25 min
Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min
Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min Wiskunde 30 min
Huistaal: Lees en klanke 30 min
Huistaal Lees en klanke 30 min
Huistaal Lees en klanke 30 min
10:00 – 10:20 P O U S E
LV: Persoonlike en Sosiale
10:20 – 10:50
10:50 – 11:20
11:20 – 11:45
Welstand & Aanvangskennis 30 min
Huistaal Skryf 30 min
Huistaal Handskrif 25 min
11:45 – 12:00 EAT Luister en praat 15 min
12:00 – 12:15
LV: Persoonlike en Sosiale
Welstand & Aanvangskennis 30 min
Huistaal Skryf 30 min
Huistaal Handskrif 25 min
Luister en praat 15 min
LV: Persoonlike en Sosiale
Welstand & Aanvangskennis 30 min
Huistaal Skryf 30 min
Huistaal Handskrif 25 min
Luister en praat 15 min
Huistaal Lees en klanke 30 min
LV: Persoonlike en Sosiale
Welstand & Aanvangskennis 30 min
Huistaal Skryf 30 min
Huistaal Handskrif 25 min
Luister en praat 15 min
Huistaal Lees en klanke 30 min
LV: Persoonlike en Sosiale
Welstand & Aanvangskennis 30 min
Huistaal Skryf 30 min
Huistaal Handskrif 25 min
Luister en praat 15 min
12:15 – 13:15
opvoeding
Lees, skryf en klanke 20 min EAT
Lees, skryf en klanke 20 min EAT
Lees, skryf en klanke 20 min
