Gr 5-Eerste Addisionele Taal-Handleiding by Impaq

Í2’È-E-EAT-SG01TÎ

A T -

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL HANDLEIDING

Graad 5

A member of the FUTURELEARN group

Afrikaans Eerste Addisionele Taal Handleiding

Aangepas vir KABV

O Barendse L van Niekerk

1 9 0 5 - E - E AT- S G 0 1

Í3%È-E-EAT-SG01QÎ

Graad 5

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

INHOUDSOPGAWE LESELEMENTE ��13 JAARPLAN ��15 EENHEID 1: Week 1 – 2...........................................................................................................................16 Les 1: Al om die wêreld............................................................................................................................................. 16 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT ��17 Aktiwiteit 1: Luister na ’n storie..........................................................................................................17 Aktiwiteit 2: Beantwoord vrae.............................................................................................................18 Aktiwiteit 3: Vertel die storie oor........................................................................................................18 Aktiwiteit 4: Lees hardop.......................................................................................................................18 Aktiwiteit 5: Lettergrepe en klankgrepe..........................................................................................20 Aktiwiteit 6: Dra ’n gedig voor .............................................................................................................22 AFDELING 2: LEES EN KYK ��23 Aktiwiteit 7: Lees ’n storie......................................................................................................................23 Aktiwiteit 8: Vertel die storie oor........................................................................................................25 Aktiwiteit 9: Beantwoord vrae.............................................................................................................25 Aktiwiteit 10: Gebruik ’n woordeboek..............................................................................................26 Aktiwiteit 11: Maak jou eie woordeboek.........................................................................................28 Aktiwiteit 12: Selfstandige naamwoorde.........................................................................................29 Aktiwiteit 13: Taalspeletjie ...................................................................................................................31 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED ��31 Aktiwiteit 14: Skryf oor ’n ervaring....................................................................................................31 Aktiwiteit 15: Wat dink jy van die storie?........................................................................................33 Aktiwiteit 16: Meervoud en verkleining..........................................................................................33 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES ��35 Aktiwiteit 17: Afleidings en samestellings......................................................................................35 Aktiwiteit 18: Werkwoorde en voegwoorde..................................................................................37 Aktiwiteit 19: ei-/y-woorde en afkortings......................................................................................38 Aktiwiteit 20: Speltoets...........................................................................................................................39 Aktiwiteit 21: Skryf in jou eie woordeboek....................................................................................39 EENHEID 1: Week 3 – 4...........................................................................................................................40 Les 2: Familiestreke ��40 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT ��41 Aktiwiteit 22: Gesels met ander...........................................................................................................41 Aktiwiteit 23: Voornaamwoorde.........................................................................................................41 Aktiwiteit 24: Gee ’n verslag..................................................................................................................43 Aktiwiteit 25: Lees hardop.....................................................................................................................44 Aktiwiteit 26: Speel ’n taalspeletjie....................................................................................................46 Aktiwiteit 27: Volg instruksies.............................................................................................................46 AFDELING 2: LEES EN KYK ��47 Aktiwiteit 28: Lees ’n inligtingsteks...................................................................................................47 Aktiwiteit 29: Dink na oor die teks.....................................................................................................48 Aktiwiteit 30: Lees ’n inligtingsteks...................................................................................................48 Aktiwiteit 31: Leestekens en skryftekens (koppelteken).........................................................50 Aktiwiteit 32: Selfstandige naamwoorde.........................................................................................52 Aktiwiteit 33: Selfstandige lees............................................................................................................53

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED ��53 Aktiwiteit 34: Bywoorde.........................................................................................................................53 Aktiwiteit 35: Skryf ’n verslag..............................................................................................................54 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES ��55 Aktiwiteit 36: Verkleining.......................................................................................................................55 Aktiwiteit 37: Afleidings en samestellings......................................................................................56 Aktiwiteit 38: f-/v-woorde.....................................................................................................................57 Aktiwiteit 39: Hersiening........................................................................................................................58 Aktiwiteit 40: Speltoets...........................................................................................................................59 Aktiwiteit 41: Skryf in jou eie woordeboek....................................................................................59

EENHEID 1: Week 5 – 6...........................................................................................................................60 Les 3: Vriende is kosbaar ......................................................................................................................................... 60 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT ��61 Aktiwiteit 42: Luister na ’n storie.......................................................................................................61 Aktiwiteit 43: Beantwoord vrae..........................................................................................................61 Aktiwiteit 44: Rolspeel.............................................................................................................................62 Aktiwiteit 45: Lees hardop.....................................................................................................................63 Aktiwiteit 46: Direkte en indirekte rede..........................................................................................64 Aktiwiteit 47: Vertel jou eie nuus........................................................................................................67 AFDELING 2: LEES EN KYK ��67 Aktiwiteit 48: Lees ’n storie met dialoog ........................................................................................67 Aktiwiteit 49: Som die storie op..........................................................................................................68 Aktiwiteit 50: Meervoud en verkleining..........................................................................................69 Aktiwiteit 51: Lees dagboekinskrywings.........................................................................................70 Aktiwiteit 52: Dink na oor die storie.................................................................................................71 Aktiwiteit 53: Sinonieme en antonieme ..........................................................................................72 Aktiwiteit 54: Selfstandige lees............................................................................................................72 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED ��73 Aktiwiteit 55: Skryf ’n boodskap.........................................................................................................73 Aktiwiteit 56: Byvoeglike naamwoorde...........................................................................................74 Aktiwiteit 57: Skryf ’n dagboekinskrywing....................................................................................77 Aktiwiteit 58: Skryf ’n paragraaf.........................................................................................................77 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES ��78 Aktiwiteit 59: Bevelsinne en woorde wat op d/t eindig............................................................78 Aktiwiteit 60: Speltoets...........................................................................................................................79 Aktiwiteit 61: Skryf in jou eie woordeboek....................................................................................80 EENHEID 1: Week 7 – 8...........................................................................................................................81 Les 4: Maak dit self...................................................................................................................................................... 81 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT ��82 Aktiwiteit 62: Luister na en volg instruksies.................................................................................82 Aktiwiteit 63: Verduidelik ’n proses...................................................................................................82 Aktiwiteit 64: Speel ’n taalspeletjie....................................................................................................82 Aktiwiteit 65: Versamelname................................................................................................................83 Aktiwiteit 66: Lees hardop.....................................................................................................................84 AFDELING 2: LEES EN KYK ��84 Aktiwiteit 67: Lees instruksies.............................................................................................................84 Aktiwiteit 68: Beantwoord vrae..........................................................................................................86 © Impaq

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 69: Werkwoorde...................................................................................................................86 Aktiwiteit 70: Tydsvorme.......................................................................................................................87 Aktiwiteit 71: Selfstandige lees............................................................................................................88 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED ��89 Aktiwiteit 72: Skryf instruksies...........................................................................................................89 Aktiwiteit 73: Skryf ’n verslag oor die proses................................................................................89 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES ��90 Aktiwiteit 74: Meervoud en verkleining..........................................................................................90 Aktiwiteit 75: Bedrywende en lydende vorm................................................................................92 Aktiwiteit 76: Skryftekens: Die deelteken.......................................................................................95 Aktiwiteit 77: Speltoets...........................................................................................................................96 Aktiwiteit 78: Skryf in jou eie woordeboek....................................................................................96

EENHEID 1: Week 9 – 10........................................................................................................................97 Les 5: Dieremaniere.................................................................................................................................................... 97 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT ��98 Aktiwiteit 79: Luister na ’n gedig........................................................................................................98 Aktiwiteit 80: Dra ’n gedig voor...........................................................................................................98 Aktiwiteit 81: Speel ’n taalspeletjie....................................................................................................99 Aktiwiteit 82: Lees hardop.....................................................................................................................99 Aktiwiteit 83: Sinonieme en antonieme........................................................................................100 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 102 Aktiwiteit 84: Vokale en konsonante..............................................................................................102 Aktiwiteit 85: Rym en ritme...............................................................................................................102 Aktiwiteit 86: Vergelykings.................................................................................................................105 Aktiwiteit 87: Lees ’n gedig ................................................................................................................106 Aktiwiteit 88: Geslag .............................................................................................................................108 Aktiwiteit 89: Dink na oor tekste ....................................................................................................109 Aktiwiteit 90: Meervoud en verkleining ......................................................................................110 Aktiwiteit 91: Selfstandige lees.........................................................................................................111 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 111 Aktiwiteit 92: Skryf ’n gedig ..............................................................................................................111 Aktiwiteit 93: Skryf oor gedigte .......................................................................................................112 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 112 Aktiwiteit 94: Byvoeglike naamwoorde........................................................................................112 Aktiwiteit 95: Werk met sinne...........................................................................................................113 Aktiwiteit 96: Hersiening.....................................................................................................................114 Aktiwiteit 97: Speltoets........................................................................................................................115 Aktiwiteit 98: Skryf in jou eie woordeboek.................................................................................115 EENHEID 2: Week 1 – 2........................................................................................................................ 116 Les 6: Spoke opjaag ................................................................................................................................................. 116 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 117 Aktiwiteit 99: Luister na ’n storie....................................................................................................117 Aktiwiteit 100: Lees hardop...............................................................................................................117 Aktiwiteit 101: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................119 Aktiwiteit 102: Vertel jou eie nuus..................................................................................................119 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 119 Aktiwiteit 103: Lees ’n storie.............................................................................................................119

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 104: Homonieme en homofone...................................................................................120 Aktiwiteit 105: Lees resensies...........................................................................................................124 Aktiwiteit 106: Skryftekens: Die kappie........................................................................................127 Aktiwiteit 107: Voornaamwoorde...................................................................................................128 Aktiwiteit 108: Meervoude.................................................................................................................129 Aktiwiteit 109: Direkte en indirekte rede....................................................................................130 Aktiwiteit 110: Voorvoegsels en agtervoegsels..........................................................................130 Aktiwiteit 111: Selfstandige lees......................................................................................................132 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 133 Aktiwiteit 112: Skryf ’n storie............................................................................................................133 Aktiwiteit 113: Skryf ’n boekresensie............................................................................................134 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 135 Aktiwiteit 114: Tydsvorme.................................................................................................................135 Aktiwiteit 115: Hersiening..................................................................................................................135 Aktiwiteit 116: Speltoets.....................................................................................................................136 Aktiwiteit 117: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................136

EENHEID 2: Week 3 – 4........................................................................................................................ 137 Les 7: Vreemde gediertes...................................................................................................................................... 137 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 138 Aktiwiteit 118: Luister na ’n inligtingsteks..................................................................................138 Aktiwiteit 119: Sorteer die diere......................................................................................................140 Aktiwiteit 120: Teken en benoem....................................................................................................141 Aktiwiteit 121: Lees hardop...............................................................................................................141 Aktiwiteit 122: Dra ’n gedig voor.....................................................................................................142 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 143 Aktiwiteit 123: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................143 Aktiwiteit 124: Skryftekens: Die afkappingsteken...................................................................144 Aktiwiteit 125: Bywoorde...................................................................................................................145 Aktiwiteit 126: Woordorde in sinne...............................................................................................146 Aktiwiteit 127: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................147 Aktiwiteit 128: Woordsoorte: Voornaamwoorde......................................................................149 Aktiwiteit 129: Selfstandige lees......................................................................................................151 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 151 Aktiwiteit 130: Gee ’n beskrywing...................................................................................................151 Aktiwiteit 131: Maak ’n plakkaat.....................................................................................................152 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 152 Aktiwiteit 132: Hersiening..................................................................................................................152 Aktiwiteit 133: Speltoets.....................................................................................................................155 Aktiwiteit 134: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................155 EENHEID 2: Week 5 – 6........................................................................................................................ 156 Les 8: Tussen die sterre.......................................................................................................................................... 156 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 157 Aktiwiteit 135: Luister na ’n storie..................................................................................................157 Aktiwiteit 136: Hervertel die storie................................................................................................157 Aktiwiteit 137: Organiseer inligting...............................................................................................158 Aktiwiteit 138: Lees hardop...............................................................................................................158 Aktiwiteit 139: Dra ’n gedig voor.....................................................................................................159 © Impaq

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AFDELING 2: LEES EN KYK �� 160 Aktiwiteit 140: Lees ’n storie.............................................................................................................160 Aktiwiteit 141: Meervoud en verkleining.....................................................................................162 Aktiwiteit 142: Leestekens: Die dubbelpunt...............................................................................162 Aktiwiteit 143: Byvoeglike naamwoorde en bywoorde.........................................................163 Aktiwiteit 144: Lees ’n gedig..............................................................................................................164 Aktiwiteit 145: Tydsvorme.................................................................................................................164 Aktiwiteit 146: Selfstandige lees......................................................................................................166 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 166 Aktiwiteit 147: Skryf ’n storie............................................................................................................166 Aktiwiteit 148: Skryf ’n dialoog........................................................................................................167 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 167 Aktiwiteit 149: Hersiening..................................................................................................................167 Aktiwiteit 150: Speltoets.....................................................................................................................169 Aktiwiteit 151: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................169

EENHEID 2: Week 7 – 8........................................................................................................................ 170 Les 9: Net vir pret..................................................................................................................................................... 170 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 171 Aktiwiteit 152: Luister na en volg instruksies............................................................................171 Aktiwiteit 153: Gee instruksies.........................................................................................................171 Aktiwiteit 154: Lees hardop...............................................................................................................171 Aktiwiteit 155: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................172 Aktiwiteit 156: Vertel jou eie nuus..................................................................................................172 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 173 Aktiwiteit 157: Lees instruksies.......................................................................................................173 Aktiwiteit 158: Ontkenning ...............................................................................................................174 Aktiwiteit 159: Sinsoorte: vraagsin en vraagwoorde..............................................................176 Aktiwiteit 160: Lees ’n verslag..........................................................................................................177 Aktiwiteit 161: Woordorde ná voegwoorde................................................................................178 Aktiwiteit 162: Dink na oor tekste...................................................................................................179 Aktiwiteit 163: Selfstandige lees......................................................................................................180 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 180 Aktiwiteit 164: Skryf instruksies......................................................................................................180 Aktiwiteit 165: Skryf ’n verslag.........................................................................................................180 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 181 Aktiwiteit 166: Hersiening..................................................................................................................181 Aktiwiteit 167: Speltoets.....................................................................................................................183 Aktiwiteit 168: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................183 EENHEID 3: Week 1 – 2........................................................................................................................ 184 Les 10: Suid-Afrika se oudstes en grootstes �� 184 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 185 Aktiwiteit 169: Luister na ’n inligtingsteks..................................................................................185 Aktiwiteit 170: Teken inligting op ’n kaart aan..........................................................................186 Aktiwiteit 171: Luister na en lewer persoonlike verslae.......................................................187 Aktiwiteit 172: Lees hardop...............................................................................................................188 Aktiwiteit 173: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................189 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 189

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 174: Lees ’n storie.............................................................................................................189 Aktiwiteit 175: Woorde wat verwar................................................................................................191 Aktiwiteit 176: Lees opsommings...................................................................................................192 Aktiwiteit 177: Leestekens: Die komma........................................................................................194 Aktiwiteit 178: Woordsoorte.............................................................................................................195 Aktiwiteit 179: Selfstandige lees......................................................................................................196 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 197 Aktiwiteit 180: Skryf ’n storie............................................................................................................197 Aktiwiteit 181: Skryf ’n boekresensie............................................................................................198 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 198 Aktiwiteit 182: Hersiening..................................................................................................................198 Aktiwiteit 183: Speltoets.....................................................................................................................200 Aktiwiteit 184: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................200

EENHEID 3: Week 3 – 4........................................................................................................................ 201 Les 11: Net een Aarde �� 201 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 202 Aktiwiteit 185: Lewer ’n mondeling...............................................................................................202 Aktiwiteit 186: Lees hardop...............................................................................................................205 Aktiwiteit 187: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................206 Aktiwiteit 188: Vertel eie nuus..........................................................................................................206 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 206 Aktiwiteit 189: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................206 Aktiwiteit 190: Beantwoord vrae.....................................................................................................209 Aktiwiteit 191: Enkelvoudige en veelvoudige sinne................................................................209 Aktiwiteit 192: Samestellings en afleidings.................................................................................211 Aktiwiteit 193: Punktuasie.................................................................................................................212 Aktiwiteit 194: Woordsoorte.............................................................................................................212 Aktiwiteit 195: Selfstandige lees......................................................................................................213 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 213 Aktiwiteit 196: Teken ’n grafiek........................................................................................................213 Aktiwiteit 197: Maak ’n opsomming...............................................................................................214 Aktiwiteit 198: Maak ’n plakkaat.....................................................................................................215 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 215 Aktiwiteit 199: Hersiening..................................................................................................................215 Aktiwiteit 200: Speltoets.....................................................................................................................217 Aktiwiteit 201: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................217 EENHEID 3: Week 5 – 6........................................................................................................................ 218 Les 12: In ’n magiese wêreld... �� 218 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 219 Aktiwiteit 202: Luister na ’n storie..................................................................................................219 Aktiwiteit 203: Hervertel die storie................................................................................................219 Aktiwiteit 204: Lees hardop...............................................................................................................220 Aktiwiteit 205: Dra ’n gedig voor.....................................................................................................221 Aktiwiteit 206: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................222 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 222 Aktiwiteit 207: Lees ’n storie.............................................................................................................222 Aktiwiteit 208: Tydsvorme.................................................................................................................224 © Impaq

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 209: Woordsoorte: Telwoorde.....................................................................................225 Aktiwiteit 210: Lees gedigte...............................................................................................................225 Aktiwiteit 211: Beantwoord vrae.....................................................................................................228 Aktiwiteit 212: Woordorde.................................................................................................................228 Aktiwiteit 213: Afkortings...................................................................................................................228 Aktiwiteit 214: Direkte en indirekte rede....................................................................................229 Aktiwiteit 215: Selfstandige lees......................................................................................................230 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 230 Aktiwiteit 216: Skryf ’n storie............................................................................................................230 Aktiwiteit 217: Skryf ’n dagboekinskrywing...............................................................................231 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 231 Aktiwiteit 218: Hersiening..................................................................................................................231 Aktiwiteit 219: Speltoets.....................................................................................................................233 Aktiwiteit 220: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................233

EENHEID 3: Week 7 – 8 ....................................................................................................................... 234 Les 13: Op die silwerskerm �� 234 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 235 Aktiwiteit 221: Gesels met ander.....................................................................................................235 Aktiwiteit 222: Lees hardop...............................................................................................................236 Aktiwiteit 223: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................237 Aktiwiteit 224: Vertel jou eie nuus..................................................................................................237 AFDELING 2: LEES EN KYK.................................................................................................................237 Aktiwiteit 225: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................237 Aktiwiteit 226: Beantwoord vrae.....................................................................................................239 Aktiwiteit 227: Saamgestelde sinne................................................................................................240 Aktiwiteit 228: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................241 Aktiwiteit 229: Ontkenning................................................................................................................242 Aktiwiteit 230: Woordsoorte.............................................................................................................242 Aktiwiteit 231: Bedrywende en lydende vorm..........................................................................243 Aktiwiteit 232: Selfstandige lees......................................................................................................243 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 244 Aktiwiteit 233: Skryf ’n inligtingsteks............................................................................................244 Aktiwiteit 234: Skryf ’n fliekresensie.............................................................................................244 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 245 Aktiwiteit 235: Hersiening..................................................................................................................245 Aktiwiteit 236: Speltoets.....................................................................................................................246 Aktiwiteit 237: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................246 EENHEID 3: Week 9 – 10..................................................................................................................... 247 Les 14: Toneelspeel �� 247 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 248 Aktiwiteit 238: Gesels met ander.....................................................................................................248 Aktiwiteit 239: Voer ’n toneelstuk op.............................................................................................249 Aktiwiteit 240: Lees hardop...............................................................................................................251 Aktiwiteit 241: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................252 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 252 Aktiwiteit 242: Lees ’n toneelstuk...................................................................................................252 Aktiwiteit 243: Beantwoord vrae.....................................................................................................255

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 244: Dink na oor tekste...................................................................................................256 Aktiwiteit 245: Die los en vas skryf van woorde.......................................................................256 Aktiwiteit 246: Tydsvorme (werkwoordtye)..............................................................................258 Aktiwiteit 247: Direkte en indirekte rede....................................................................................258 Aktiwiteit 248: Selfstandige lees......................................................................................................259 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 259 Aktiwiteit 249: Skryf ’n dialoog........................................................................................................259 Aktiwiteit 250: Maak ’n uitnodiging...............................................................................................260 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 261 Aktiwiteit 251: Hersiening..................................................................................................................261 Aktiwiteit 252: Speltoets.....................................................................................................................263 Aktiwiteit 253: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................263

EENHEID 4: Week 1 – 2........................................................................................................................ 264 Les 15: Helde, gode en pratende diere �� 264 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 265 Aktiwiteit 254: Luister na ’n storie..................................................................................................265 Aktiwiteit 255: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................266 Aktiwiteit 256: Lees hardop...............................................................................................................266 Aktiwiteit 257: Vertel jou eie nuus..................................................................................................267 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 267 Aktiwiteit 258: Lees ’n storie.............................................................................................................267 Aktiwiteit 259: Beantwoord vrae.....................................................................................................269 Aktiwiteit 260: Woordsoorte: Tussenwerpsels..........................................................................270 Aktiwiteit 261: Los woordraaisels op............................................................................................271 Aktiwiteit 262: Verkortings en akronieme...................................................................................271 Aktiwiteit 263: Tydsvorme.................................................................................................................272 Aktiwiteit 264: Enkelvoudige en saamgestelde sinne.............................................................272 Aktiwiteit 265: Woordsoorte.............................................................................................................273 Aktiwiteit 266: Werkwoorde..............................................................................................................274 Aktiwiteit 267: Selfstandige lees......................................................................................................274 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 274 Aktiwiteit 268: Skryf ’n verslag.........................................................................................................274 Aktiwiteit 269: Skryf ’n storie............................................................................................................274 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 275 Aktiwiteit 270: Hersiening .................................................................................................................275 Aktiwiteit 271: Speltoets.....................................................................................................................277 Aktiwiteit 272: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................277 EENHEID 4: Week 3 – 4 ....................................................................................................................... 278 Les 16: Eureka! �� 278 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 279 Aktiwiteit 273: Gesels met ander.....................................................................................................279 Aktiwiteit 274: Lees hardop...............................................................................................................279 Aktiwiteit 275: Speel ’n taalspeletjie .............................................................................................280 Aktiwiteit 276: Vertel jou eie nuus..................................................................................................280 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 281 Aktiwiteit 277: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................281 Aktiwiteit 278: Afkortings, akronieme en verkortings...........................................................282 © Impaq

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 279: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................283 Aktiwiteit 280: Verdubbeling van vokale en konsonante......................................................284 Aktiwiteit 281: Sinsoorte.....................................................................................................................286 Aktiwiteit 282: Ontkenning................................................................................................................287 Aktiwiteit 283: Woordsoorte.............................................................................................................287 Aktiwiteit 284: Werkwoorde..............................................................................................................288 Aktiwiteit 285: Skryftekens................................................................................................................288 Aktiwiteit 286: Selfstandige lees......................................................................................................289 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 289 Aktiwiteit 287: Skryf ’n inligtingsteks............................................................................................289 Aktiwiteit 288: Maak ’n plakkaat.....................................................................................................290 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 290 Aktiwiteit 289: Hersiening..................................................................................................................290 Aktiwiteit 290: Speltoets.....................................................................................................................291 Aktiwiteit 291: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................291

EENHEID 4: Week 5 – 6........................................................................................................................ 292 Les 17: Skurke van die see �� 292 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 293 Aktiwiteit 292: Luister na ’n storie..................................................................................................293 Aktiwiteit 293: Vertel ’n storie..........................................................................................................293 Aktiwiteit 294: Dra ’n gedig voor.....................................................................................................294 Aktiwiteit 295: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................294 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 295 Aktiwiteit 296: Lees ’n storie.............................................................................................................295 Aktiwiteit 297: Sinsontleding ...........................................................................................................297 Aktiwiteit 298: Verbindingswoorde................................................................................................297 Aktiwiteit 299: Woordsoorte.............................................................................................................298 Aktiwiteit 300: Skryftekens................................................................................................................299 Aktiwiteit 301: Lees gedigte ..............................................................................................................299 Aktiwiteit 302: Woordsoorte.............................................................................................................301 Aktiwiteit 303: Werkwoorde..............................................................................................................301 Aktiwiteit 304: Selfstandige lees......................................................................................................302 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 302 Aktiwiteit 305: Skryf ’n verslag.........................................................................................................302 Aktiwiteit 306: Skryf ’n resensie......................................................................................................303 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 304 Aktiwiteit 307: Hersiening..................................................................................................................304 Aktiwiteit 308: Speltoets.....................................................................................................................305 Aktiwiteit 309: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................306 EENHEID 4: Week 7 – 8........................................................................................................................ 307 Les 18: Ou beskawings �� 307 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT �� 308 Aktiwiteit 310: Gesels met ander.....................................................................................................308 Aktiwiteit 311: Dra ’n gedig voor.....................................................................................................309 Aktiwiteit 312: Speel ’n taalspeletjie..............................................................................................309 Aktiwiteit 313: Vertel jou eie nuus..................................................................................................309 AFDELING 2: LEES EN KYK �� 309

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 314: Lees ’n inligtingsteks.............................................................................................309 Aktiwiteit 315: Woordvorming.........................................................................................................312 Aktiwiteit 316: Werk met woorde...................................................................................................313 Aktiwiteit 317: Woordsoorte.............................................................................................................313 Aktiwiteit 318: Sinsoorte.....................................................................................................................314 Aktiwiteit 319: Tydsvorme en bedrywende en lydende vorm............................................315 Aktiwiteit 320: Lees ’n plakkaat.......................................................................................................315 Aktiwiteit 321: Direkte en indirekte rede....................................................................................316 Aktiwiteit 322: Selfstandige lees......................................................................................................317 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED �� 317 Aktiwiteit 323: Skryf ’n inligtingsteks............................................................................................317 Aktiwiteit 324: Maak ’n plakkaat.....................................................................................................318 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES �� 318 Aktiwiteit 325: Hersiening..................................................................................................................318 Aktiwiteit 326: Hersiening..................................................................................................................320 Aktiwiteit 327: Speltoets.....................................................................................................................322 Aktiwiteit 328: Skryf in jou eie woordeboek...............................................................................322

WOORDELYSTE �� 323 WÊRELDKAART EN LEGKAART �� 340 BOEKVERSLAE �� 342 OEFENVRAESTELLE �� 346 BIBLIOGRAFIE �� 353

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

JAARPLAN Eenheid

Les

Week

LES 1: Al om die wêreld

1–2

LES 3: Vriende is kosbaar

5–6

LES 2: Familiestreke

Datum voltooi

3–4

LES 4: Maak dit self

7–8

LES 5: Dieremaniere

9 – 10

LES 6: Spoke opjaag 2

Datum begin

1–2

LES 7: Vreemde gediertes

3–4

LES 8: Tussen die sterre

5–6

LES 9: Net vir pret

7–8

Junie-eksamen

9 – 10

LES 10: Suid-Afrika se oudstes en grootstes 1 – 2 3

LES 11: Net een Aarde

3–4

LES 13: Op die silwerskerm

7–8

LES 12: In ’n magiese wêreld ...

5–6

LES 14: Toneelspeel

LES 15: Helde, gode en pratende diere 4

LES 16: Eureka!

LES 17: Skurke van die see

1–2 3–4 5–6

LES 18: Ou beskawings

7–8

Novembereksamen

9 – 10

Eenheid

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

EENHEID 1: Week 1 – 2

Les 1: Al om die wêreld

Leerdoelwitte In hierdie les gaan jy: • na ’n storie luister en vrae beantwoord • die storie in jou eie woorde vertel • hardop lees • ’n gedig voordra • verskillende leesstrategieë leer en gebruik • ’n storie lees en vrae beantwoord • ’n woordeboek gebruik • oor ’n ervaring skryf • sê wat jy van die storie dink • jou eie woordeboek maak en daarin skryf • lettergrepe en klankgrepe hersien • selfstandige naamwoorde, meervoud en verkleining hersien • hersien hoe woorde gevorm word (afleidings en samestellings) • werkwoorde en voegwoorde hersien • spelling en punktuasie oefen • ’n paar idiome leer

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AFDELING 1

SECTION 1:

Eenheid

LUISTER EN PRAAT

Aktiwiteit 1: Luister na ’n storie

Interessante feit: Elizabeth Cochrane Seaman (bynaam Nellie Bly) het in November 1989 haar reis om die wêreld begin. Sy het binne 72 dae om die wêreld gereis om te wys dat Jules Verne se Around the World in Eighty Days moontlik is. Sy het 40 070 km gereis. Gesels saam oor reis (travel). • • • •

Het jy al iewers heen gereis? Het julle die vakansie iewers heen gegaan? Watter vorme van vervoer is daar van een land na ’n ander? Waarheen wil jy graag reis?

Werk saam met ’n maat of die fasiliteerder. Teken die tabel hieronder in jou werkboek (een voorbeeld is gegee). Soorte vakansies

See

Soorte vervoer

Bus

Lande waarheen ek wil reis Australië

Hoeveel woorde kan jy in die tabel skryf? Jy het 2 minute om aan soveel woorde moontlik te dink. Vergelyk dit dan met jou maat se woorde – wie het die meeste neergeskryf? Jy gaan nou na ’n storie luister. Onthou jy die luisterproses?

Die luisterproses • Die fasiliteerder gaan die teks drie keer lees. Jy mag die eerste keer net luister. • Luister na hoe die woorde uitgespreek word. • Ná die eerste lees sal die fasiliteerder moeilike woorde verduidelik. • Die fasiliteerder gaan die teks vir ’n tweede en derde keer lees, en jy mag notas maak. • Gewoonlik is daar vrae wat jy dan moet beantwoord. Wenk: Luister aandagtig (attentively) en let op die feite.

Eenheid

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 2: Beantwoord vrae Beantwoord die vrae oor “Om die wêreld” mondelings. Jy mag die notas gebruik wat jy gemaak het. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Wie het om die wêreld gereis? Hoeveel geld het hy gewed? Weet jy wat hierdie geldeenheid se simbool is? Watter soort vervoer het hulle gebruik? Na watter lande het hulle gereis? Watter teëspoed het hulle gekry? Het hulle toe binne 80 dae gereis? Wat dink jy daarvan dat iemand binne 80 dae om die wêreld reis? Sal jy om die wêreld wil reis? Waarom of waarom nie?

gewed – bet

In Engeland word die pond gebruik:

Weet jy waar die lande in die storie is? Waar is Suid-Afrika? Gebruik die kaart in die bylae of die kaart wat die fasiliteerder vir jou gee, en kleur hierdie lande op die kaart in en skryf die name binne/langsaan.

Aktiwiteit 3: Vertel die storie oor Vertel die storie waarna jy in aktiwiteit 1 geluister het in jou eie woorde in agt sinne oor. Onthou om die storie in die regte volgorde te vertel. Gebruik jou notas in die vorige aktiwiteit en gee soveel inligting as moontlik. Onthou: Jy mag nie van jou notas aflees nie, jy moet die storie vertel.

Aktiwiteit 4: Lees hardop Luister as die fasiliteerder die storie weer lees. Oefen om dit hardop te lees – kyk na die wenke hieronder. Wenke vir hardop lees

Let op na die leestekens: Rus as jy ’n komma (,) sien, wees entoesiasties as jy ’n uitroepteken (!) sien en stop wanneer jy ’n punt (.) sien. Hieronder moet jy “wéér” (met die strepie op die e) met klem lees (with emphasis). • •

Spreek die woorde reg uit. Lees vlot en met gevoel.

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

• •

Eenheid

Gehoorsaam die leestekens – pouseer by ’n komma en let op as daar aanhalingstekens is (dit is dan iemand se woorde). Oefen om die teks te lees – eers saggies en dan hardop. Phileas word uitgespreek (pronounced) as “Fi-lie-jas”.

Die uitspraak is Afrikaanse klanke

Werk saam met ’n maat en gee mekaar ’n punt (5 is die hoogste punt). Het jou maat goed gelees? Kriteria

Punt (omkring)

Is die woorde reg uitgespreek?

1 | 2 | 3 | 4 | 5

Lees jy vlot en met gevoel?

1 | 2 | 3 | 4 | 5

Is die leestekens gehoorsaam?

Om die wêreld

1 | 2 | 3 | 4 | 5

“Dit is onmoontlik!” sê sy vriend. Phileas Fogg hou daarvan om altyd reg te wees en hierdie keer gaan hy wéér reg wees. “Ek sal jou wys!” sê Phileas. Hy gaan binne 80 dae om die wêreld reis, of hy is sy geld kwyt. Vroeg die volgende oggend vertrek Phileas en sy reisgenoot, Jean. Phileas het die reis haarfyn beplan – en hulle behoort maklik oor 80 dae terug te wees. Hulle reis met stoomskepe en treine na baie lande. Langs die pad tel hulle baie teëspoed op – die polisie dink Phileas is ’n skelm, hulle mis ’n skip of twee, ’n orkaan tref hulle boot ... 80 dae later is hulle terug in Londen. En sowaar! Hulle het dit gemaak! Rondom die wêreld binne 80 dae! Woordeskat onmoontlik (impossible): nie moontlik nie, kan nie gedoen word nie kwyt: om iets te verloor haarfyn: baie fyn, presies reisgenoot (travel companion): iemand wat saam met jou reis teëspoed (bad luck): probleme ondervind orkaan (hurricane): ’n baie sterk stormwind

Eenheid

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 5: Lettergrepe en klankgrepe Onthou jy wat lettergrepe en klankgrepe is?

re i s

-ge

t o o -n

wê-

reld

tyd

m o sto

e p e k

-so

-ne

Lettergrepe en klankgrepe ’n Lettergreep (syllable) is ’n deeltjie van ’n woord – dit is die kleinste kombinasie van letters waarin ’n woord volgens spelling verdeel kan word.

Byvoorbeeld die woord “sit” het net een lettergreep. As jy jou hande probeer klap om die lettergrepe te soek, sal jy sien dat jy jou hande net een keer kan klap. Met lettergrepe word ’n woord opgebreek net soos dit geskryf word: jak-kals, mod-der, tas-se.

Lettergrepe kan oop of geslote wees. Dit gaan oor die letter waarop die lettergreep eindig.

• •

’n Lettergreep is oop as dit op ’n vokaal eindig. ’n Lettergreep is geslote as dit op ’n konsonant eindig. Die woord “geslote” kom van die woord “(ge)sluit”. As iets gesluit is, beteken dit “toe”.

Oop lettergreep

Toe lettergreep

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Klankgrepe is wanneer ’n woord volgens die uitspraak of klank daarvan opgebreek word. Dit is wat jy hoor as jy die woord sê: ja-kals, mo-der, ta-se. Jy hoor net een konsonant, nie twee nie. Kyk na die voorbeelde: • bek-ke: die eerste lettergreep is geslote en die tweede lettergreep is oop. • bot-tel: die eerste en die tweede lettergreep is geslote. • bo-me: die eerste én die tweede lettergreep is oop. Lettergrepe

Klankgrepe

lig-gaam

li-gaam

mod-der

mo-der

sin-ne

si-ne

jak-kals

ja-kals

tas-se

ta-se

Knip vyf woorde uit ’n koerant of tydskrif en verdeel die woorde in lettergrepe. Knip die lettergrepe uit en plak dit in jou werkboek. Skryf ook die klankgrepe van die woord langsaan. Lees die paragraaf en beantwoord die vrae in jou werkboek.

Vroeg die volgende oggend vertrek Phileas en Jean. Phileas het die reis haarfyn beplan – en hulle behoort maklik oor 80 dae terug te wees. Hulle reis met stoomskepe en treine na baie lande – van Londen na Egipte, na Indië en China, na Japan, en San Francisco en New York in Amerika. 1.

Verdeel die woorde in lettergrepe. 2. Verdeel die woorde in klankgrepe. 1.1 vertrek 2.1 oggend 1.2 beplan 2.2 orkane 1.3 stoomskepe 2.3 gesiggie 1.4 treine 1.5 Egipte Wat is die Engelse woord vir die volgende? 3.1 wêreld 3.2 stoomskip 3.3 lande 3.4 orkaan 3.5 tydsone

Eenheid

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 6: Dra ’n gedig voor Oefen om die gedig saam met die bewegings voor te dra. As jy die woorde uit jou kop ken en die bewegings saam kan doen, dra die gedig saam met die klas voor. Bring iets soos ’n hoed saam om die gedig voor te dra. Jy kan selfs jou skooltas in jou hand hou.

Met my tassie Met my kleine tas die wêreld in (dra jou tassie) So gaan ek my reis begin Met die getjoeke-tjoek van ’n trein (beweeg jou arms soos ’n trein) Rits ek na die Namib-woestyn Op in Afrika tot by die Nyl (maak jou hande soos water wat vloei) Vandaar wil ek oor al die waters seil Na Peru en die rivierdolfyne (swem soos ’n dolfyn) Só maak ek die wêreld myne Oor al die kontinente heen (wys wyd met jou arms) Bly my land die beste een Met my reise is daar ’n les: (wys met jou vinger) My land is oos wes, tuis bes!

Weet jy waar die lande in die gedig is?

Wat is die windrigtings in Afrikaans? Windrigtings is altyd met ’n kleinletter – in Engels én Afrikaans (tensy dit in ’n eienaam is).

Woordeskat tjoeke-tjoek (of tjoek-tjoek, choo-choo): die geluid van ’n trein rits (zip): vinnig rondbeweeg kontinente (continents): vasteland, groot landmassa omring deur water Vir die nuuskieriges: Wat is die verskil tussen ’n seedolfyn en ’n rivierdolfyn?

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AFLEIDING 2

Eenheid

LEES EN KYK

Aktiwiteit 7: Lees ’n storie

Leesstrategieë Daar is verskillende leesstrategieë. Lees jy om te verstaan of vir spesifieke inligting? Prelees

Waaroor gaan die teks as jy na die prentjies en titel kyk?

Vluglees

Soeklees

Lees vinnig (vlugtig) Soek vir spesifieke om ’n idee te kry van inligting en kyk uit vir waaroor die teks ’n sleutelwoord. gaan.

Begripslees

Lees die hele teks deeglik om te verstaan.

Lees die titel van die teks en kyk na die prentjies. Waaroor dink jy gaan die storie?

Masego en Ouma se reis Masego en haar ouma wag vir die trein. Van kleins af wil Masego die wêreld sien. Sy het altyd haar neus in ’n atlas of ’n boek oor ander lande. “Daar kom die trein nou,” sê Ouma. Voor hulle ander lande gaan verken, moet hulle eers hulle eie Suid-Afrika plat toer. Of so sê Ouma. Masego is baie opgewonde, want hulle gaan Kaap toe. Hulle gaan teen Tafelberg op met die kabelkarretjie, na pikkewyne kyk en by die botaniese tuin gaan hulle hoër as die bome loop! “Ouma, hoe ver is die skoenlappers nou weer?” vra Masego. “Alles sal uitwerk, skat,” glimlag Ouma, “moenie so bekommerd wees nie.” Al het hulle mooi beplan, is Masego bang hulle kom nie by alles uit nie. Wat as hulle nooit op die seerowerskip klim nie? Masego se oë word swaar soos die trein oor die spore klik-klak … Hulle het die stasie gemis! … Maar waar is hulle tasse? … Wag, waar is Ouma? Masego sit regop. Die trein raas nog oor die spore. “Dog” het ’n harde g, soos “lag”. Ouma sit langs haar en boek lees. “Ouma! Ek dog ons het Dit moenie met die Engelse dog die stasie gemis!” verwar word nie. Ouma lag. “Nee wat, hierdie ouma van jou mis niks!”

Eenheid

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Woordeskat met jou neus in ’n boek wees (idioom, to have one’s nose in a book): lees of besig om te studeer verken (explore): ’n gebied leer ken figuurlik – figurative plat toer (figuurlik): baie toer/reis; oral in Suid-Afrika reis opgewonde (excited): baie uitsien na iets wat gaan gebeur kabelkarretjie (cable car): waentjie waarin mense langs ’n kabelspoor vervoer word botaniese tuin (botanical garden): waar plante groei vir studie, waarna mense kan kyk skoenlapper (butterfly): insek met twee kleurvolle vlerke, wat blomme se nektar suig bekommerd (worried): onrustig (uneasy) oor iets wees seerowerskip (pirate ship): skip van ’n seerower oë word swaar: moeg; besig om aan die slaap te raak klik-klak (klanknabootsing, click-clack): klappende geluid dog (thought): het gedink

Klanknabootsing: Dit is ’n woord wat ’n klank namaak, byvoorbeeld die gekoer van ’n duif; die paddas kwaak, die klik-klak van die trein. Tafelberg se kabelkarretjie

Vir die nuuskieriges Skryf die woord neer wat die prentjies voorstel. Die woorde is homofone – dit klink dieselfde, maar word anders gespel en het verskillende betekenisse.

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Kan jy aan nog twee woorde dink wat homofone is? Teken jou eie prentjies.

Aktiwiteit 8: Vertel die storie oor

Elemente van ’n storie • • • •

Die karakters is die persone in die storie. Daar is gewoonlik een karakter wat die belangrikste is. Hy/sy word die hoofkarakter genoem (main character). Intrige (gebeure, plot): Die intrige is die reeks gebeure wat saam die storielyn vorm. Ruimte (setting): Die ruimte is waar en wanneer die verhaal afspeel, byvoorbeeld in die woud in 1960 of in iemand se huis in winter 2021. Die dialoog is karakters se woorde. Dit is tussen aanhalingstekens (“ ”) in ’n gewone teks. In ’n dialoogteks (wat later in die les behandel word) is daar geen aanhalingstekens nie.

Hervertel “Masego en Ouma se reis” saam met ’n maat/groep: • Wat is die titel van die storie? • Waar speel die storie af (ruimte)? • Verduidelik die intrige (wat in die storie gebeur).

Aktiwiteit 9: Beantwoord vrae

Lees “Masego en Ouma se reis” self en beantwoord die vrae in jou werkboek. 1. 2. 3. 4. 5.

Waarheen gaan Masego en haar ouma? Wat wil Masego van kleins af doen? Wat beteken: Voor hulle ander lande gaan verken, moet hulle eers hulle eie Suid-Afrika plat toer? Noem drie dinge wat hulle gaan doen/sien. Wat gebeur dat Masego dink hulle het die stasie gemis? 25

Eenheid

Handleiding G05 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 10: Gebruik ’n woordeboek Kan jy nog onthou hoe om ’n woordeboek te gebruik? Jy het in vorige grade al kennis daarmee gemaak. Hoe om ’n woordeboek te gebruik

1. 2.

Ken die alfabet. In woordeboeke is die woorde alfabeties gerangskik. Boaan die bladsy is die eerste en die laaste trefwoorde wat op daardie bladsy verskyn, byvoorbeeld reikhals – reisouers. Dit is gidswoorde. Kyk na die onderstaande voorbeeld uit die Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal (HAT). trefwoord: die hoofinskrywing van woorde (die woorde in vetdruk)

gidswoorde

eerste trefwoord op die bladsy

letter waarby jy nou is