Í2’È-A-SOS-FG01zÎ
1
8
0
5
-
A
-
S
O
S
-
F
G
0
2
SOSIALE WETENSKAPPE FASILITEERDERSGIDS: GEOGRAFIE
Graad 5
A member of the FUTURELEARN group
Sosiale Wetenskappe Fasiliteerdersgids: Geografie
1805-A-SOS-FG02
Í2%È-A-SOS-FG02ÈÎ
Graad 5
Aangepas vir KABV
M Lübcker E van Emmenes
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
INHOUDSOPGAWE LESELEMENTE .................................................................................................................. 4 ROOSTER EN TYDSBESTUUR ......................................................................................... 6 ASSESSERINGSVEREISTES ............................................................................................ 7 STUDIEWENKE EN -METODES ........................................................................................ 8 ANDER NUTTIGE INLIGTING ............................................................................................ 8 VOORWOORD .................................................................................................................... 9 JAARPLAN ....................................................................................................................... 10 EENHEID 1: Wêreldkaart en kompasrigtings ................................................................ 13 Les 1: Ligging van die ewenaar, Noord- en Suidpool op ’n aardbol .......................... 13 AKTIWITEIT 1 ................................................................................................... 14 Les 2: Die sewe kontinente ....................................................................................... 14 AKTIWITEIT 2 ................................................................................................... 14 Les 3: Agt punte op ’n kompas .................................................................................. 15 Les 4: Agt rigtings vanaf ’n bepaalde punt op ’n wêreldkaart .................................... 15 AKTIWITEIT 3 ................................................................................................... 16 HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 1 .......................................................... 16 EENHEID 2: Afrika, ons kontinent .................................................................................. 17 Les 5: Ligging van Afrika op ’n wêreldkaart en aardbol ............................................. 17 Les 6: Oseane rondom Afrika .................................................................................... 18 Les 7: Konsepte van lande en grense ....................................................................... 18 AKTIWITEIT 4 ................................................................................................... 18 Les 8: Ligging van die lande in Afrika ........................................................................ 18 AKTIWITEIT 5 ................................................................................................... 19 Les 9: Lande met ’n kuslyn ........................................................................................ 20 Les 10: Madagaskar en Zanzibar .............................................................................. 20 Les 11: Suid-Afrika se buurlande .............................................................................. 20 HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 2 .......................................................... 22 EENHEID 3: ’n Fisiese kaart van Afrika.......................................................................... 23 Les 12: Hoe om ’n fisiese kaart te lees ...................................................................... 23 Les 13: Afrika se hoogste pieke ................................................................................ 24 Les 14: Afrika se drie grootste mere.......................................................................... 24 Les 15: Afrika se groot riviere .................................................................................... 24 Les 16: Suidelike Afrika se beroemde watervalle ...................................................... 24 Les 17: Afrika se groot woestyne .............................................................................. 24 HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 3 .......................................................... 25 EENHEID 4: Beelde van Afrika........................................................................................ 26 Les 18: Foto’s van natuurtonele en landskappe in Afrika .......................................... 26 Les 19: Gebruik ruitverwysings op ’n kaart om ligging te bepaal ............................... 27 1
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 4 .......................................................... 27 EENHEID 5: Fisiese kenmerke van Suid-Afrika............................................................. 29 Les 20: ’n Fisiese kaart van Suid-Afrika .................................................................... 30 Les 21: Aanduiding van hoogte ................................................................................. 31 AKTIWITEIT 6 ................................................................................................... 32 Les 22: Fisiese verskynsels....................................................................................... 32 Les 23: Benoeming van belangrike plekke ................................................................ 32 Les 24: Waar riviere ontstaan en uitmond ................................................................. 34 Les 25: Konsep van rivierstelsels .............................................................................. 34 Les 26: Hoofriviere van Suid-Afrika ........................................................................... 34 AKTIWITEIT 7 ................................................................................................... 35 EENHEID 6: Fisiese kenmerke en menslike aktiwiteite ................................................ 36 Les 27: Menslike aktiwiteite in verskillende fisiese omgewings ................................. 36 Les 28: Invloed van menslike aktiwiteite op die fisiese omgewing ............................ 37 HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 5 – 6 .................................................... 37 EENHEID 7: Water, klimaat en plantegroei van Suid-Afrika ......................................... 40 Les 29: Elemente van die weer en neerslag ............................................................. 41 Les 30: Meting van temperatuur en reënval asook meetinstrumente ........................ 41 AKTIWITEIT 8 ................................................................................................... 42 Les 31: Bepaling en beskrywing van windrigting ....................................................... 42 Les 32: Weerkaarte en weerstoestande .................................................................... 43 AKTIWITEIT 9 ................................................................................................... 43 EENHEID 8: Klimaat, reënval en natuurlike plantegroei ............................................... 44 Les 33: Reënval in Suid-Afrika .................................................................................. 45 Les 34: Reënvalpatrone ............................................................................................ 45 Les 35: Verskil tussen weer en klimaat ..................................................................... 45 Les 36: Verskillende klimate in Suid-Afrika ............................................................... 45 Les 37: Klimaat van eie omgewing ............................................................................ 46 AKTIWITEIT 10 ................................................................................................. 46 Les 38: Wat is natuurlike plantegroei? ...................................................................... 46 Les 39: Wat is die verband tussen klimaat, natuurlike plantegroei en natuurlewe?... 46 Les 40: Die Savanna-grasveld .................................................................................. 46 AKTIWITEIT 11 ................................................................................................. 47 HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 7 – 8 .................................................... 49 EENHEID 9: Minerale en mynbou in Suid-Afrika ........................................................... 51 Les 41: Minerale as ’n nie-hernieubare hulpbron ...................................................... 52 Les 42: Die belangrikste minerale wat in Suid-Afrika ontgin word en hul gebruike.... 52 Les 43: Hoe steenkool gevorm word ......................................................................... 52 Les 44: Die gebruike van steenkool .......................................................................... 53
2
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Les 45: Ligging van mineraal- en steenkoolmyne ..................................................... 53 AKTIWITEIT 12 ................................................................................................. 53 EENHEID 10: Mynbou en mynbou-omgewings ............................................................. 54 Les 46: Wat is mynbou en maniere van mynbou....................................................... 54 Les 47: Oopgroef-/oppervlakmynbou en skag-/diepvlakmynbou ............................... 55 Les 48: Besoedeling, afval en rioolafval .................................................................... 56 Les 49: Gesondheids- en veiligheidsrisiko’s vir mynwerkers ..................................... 57 HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 9 – 10 .................................................. 58
3
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
JAARPLAN WEEK
EENHEID EN LES
DATUM
DATUM
BEGIN
VOLTOOI
KWARTAAL 1 Eenheid 1: Wêreldkaart en kompasrigtings Week 1
Les 1: Ligging van die ewenaar, Noord- en Suidpool op ’n aardbol
Week 1
Les 2: Die sewe kontinente
Week 2
Les 3: Agt punte op ’n kompas
Week 2
Les 4: Agt rigtings vanaf ʼn bepaalde punt op ’n wêreldkaart
Week 3
Hersieningsoefening: Eenheid 1
Eenheid 2: Afrika, ons kontinent Week 4
Les 5: Ligging van Afrika op ʼn wêreldkaart en aardbol
Week 5
Les 6: Oseane rondom Afrika
Week 6
Les 7: Konsepte van lande en grense
Week 7
Les 8: Ligging van die lande in Afrika
Week 8
Les 9: Lande met ’n kuslyn
Week 9
Les 10: Madagaskar en Zanzibar
Week 10
Les 11: Suid-Afrika se buurlande
Week 10
Hersieningsoefening: Eenheid 2
Eenheid 3: ’n Fisiese kaart van Afrika Week 11
Les 12: Hoe om ʼn fisiese kaart te lees
Week 12
Les 13: Afrika se hoogste pieke
Week 13
Les 14: Afrika se drie grootste mere
Week 14
Les 15: Afrika se groot riviere
Week 15
Les 16: Suidelike Afrika se beroemde watervalle
Week 16
Les 17: Afrika se groot woestyne
Week 17
Hersieningsoefening: Eenheid 3
Eenheid 4: Beelde van Afrika Week 18
Les 18: Foto’s van natuurtonele en landskappe in Afrika
Week 19
Les 19: Gebruik ruitverwysings op ’n kaart om ligging te bepaal
Week 20
Hersieningsoefening: Eenheid 4
10
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
KWARTAAL 2 Eenheid 5: Fisiese kenmerke van Suid-Afrika Week 20
Les 20: ʼn Fisiese kaart van Suid-Afrika
Week 21
Les 21: Aanduiding van hoogte
Week 22
Les 22: Fisiese verskynsels
Week 23
Les 23: Benoeming van belangrike plekke
Week 24
Les 24: Waar riviere ontstaan en uitmond
Week 25
Les 25: Konsep van rivierstelsels
Week 26
Les 26: Hoofriviere van Suid-Afrika
Eenheid 6: Fisiese kenmerke en menslike aktiwiteite Week 27
Les 27: Menslike aktiwiteite in verskillende fisiese omgewings
Week 28
Les 28: Invloed van menslike aktiwiteite op die fisiese omgewing
Week 29
Hersieningsoefening: Eenheid 5 – 6
KWARTAAL 3 Eenheid 7: Water, klimaat en plantegroei van Suid-Afrika Week 30
Les 29: Elemente van die weer en neerslag
Week 31
Les 30: Meting van temperatuur en reënval asook meetinstrumente
Week 32
Les 31: Bepaling en beskrywing van windrigting
Week 33
Les 32: Weerkaarte en weerstoestande
Eenheid 8: Klimaat, reënval en natuurlike plantegroei Week 34
Les 33: Reënval in Suid-Afrika
Week 34
Les 34: Reënvalpatrone
Week 35
Les 35: Verskil tussen weer en klimaat
Week 36
Les 36: Verskillende klimate in Suid-Afrika
Week 36
Les 37: Klimaat van eie omgewing
Week 37
Les 38: Wat is natuurlike plantegroei?
Week 37
Les 39: Wat is die verband tussen klimaat, natuurlike plantegroei en natuurlewe?
Week 38
Les 40: Die Savanna-grasveld
Week 39
Hersieningsoefening: Eenheid 7 – 8
11
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
KWARTAAL 4 Eenheid 9: Minerale en mynbou in Suid-Afrika Week 40
Les 41: Minerale as ’n nie-hernieubare hulpbron
Week 40
Les 42: Die belangrikste minerale wat in Suid-Afrika ontgin word en hul gebruike
Week 41
Les 43: Hoe steenkool gevorm word
Week 41
Les 44: Die gebruike van steenkool
Week 41
Les 45: Ligging van mineraal- en steenkoolmyne
Eenheid 10: Mynbou en mynbou-omgewings Week 42
Les 46: Wat is mynbou en maniere van mynbou
Week 42
Les 47: Oopgroef-/oppervlakmynbou en skag-/ ondergrondse mynbou
Week 43
Les 48: Besoedeling, afval en rioolafval
Week 44
Les 49: Gesondheids- en veiligheidsrisiko’s vir mynwerkers
Week 45
Hersieningsoefening: Eenheid 9 – 10
12
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
1
EENHEID 1: Wêreldkaart en kompasrigtings LEERDOELWITTE Nadat jy hierdie eenheid voltooi het, moet jy in staat wees om die volgende te doen:
Verstaan en werk met ʼn verskeidenheid hulpmiddels – insluitend kaarte, data en foto’s Ken die ligging van die ewenaar asook die Noord- en Suidpool, op ʼn kaart of aardbol Identifiseer en ken die posisies van die sewe kontinente Identifiseer die agt hoofwindstreke op ʼn kompas Gebruik hierdie hoofwindstreke en identifiseer die agt rigtings vanaf ʼn bepaalde punt op ʼn kaart INLEIDING Praat oor die aarde of wêreld en probeer om ’n atlas in die hande te kry en kyk dan na verskillende lande. Probeer om ’n aardbol in die hande te kry sodat leerders kan sien hoe lyk die aarde rond en hoe word dit plat op ’n kaart voorgestel. Dit sal ook in later jare vir tydsones en ander kaartverwante werk help. Naastenby twee uur moet aan die onderrig van hierdie onderwerp bestee word, met ʼn bietjie ekstra tyd vir aktiwiteite en hersiening. Les 1: Ligging van die ewenaar, Noord- en Suidpool op ’n aardbol Dit is belangrik dat leerders aan die aarde in die vorm van ʼn bol dink en nie as ʼn kaart, wat plat is, nie. As jy toegang tot die internet het, is die volgende video’s ʼn goeie en opwindende manier om breedte en lengte te onthou. Skakels: https://www.youtube.com/watch?v=5Ab-gE8ov4o https://www.youtube.com/watch?v=-0c1idtn3e8
13
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
1
AKTIWITEIT 1
Noordpool Noordelike halfrond
Ewenaar
Suidelike halfrond
Suidpool
[5 PUNTE] Les 2: Die sewe kontinente Dit is maklik om die sewe kontinente te onthou. Hulle ligging op aarde is egter effens moeiliker. As leerders enige probleme ervaar, is die volgende ʼn skakel na ʼn liedjie oor die kontinente. Skakel: https://www.youtube.com/watch?v=Lf--PQNDn7g
AKTIWITEIT 2
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Noord-Amerika Suid-Amerika Antarktika Europa Afrika Asië Australië [7 PUNTE] 14
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
1
Les 3: Agt punte op ’n kompas Die agt rigtings en afkortings wat gebruik word is: N – Noord NO – Noordoos O – Oos SO – Suidoos S – Suid SW – Suidwes W – Wes NW – Noordwes Noord, oos, suid en wes is die vier hoofrigtings en die ander is tussenin-rigtings. Verduidelik dit aan leerders en maak seker hulle verstaan dit reg. WENK: ʼn Maklike manier om die vier hoofrigtings te onthou, is met hierdie rympie:
“Net Ons Sal Weet!” Aangesien N en S die belangrikste is, begin die volgende vier punte met hierdie rigtings, gevolg deur die rigting wat die naaste daaraan is, byvoorbeeld NW of SW. Les 4: Agt rigtings vanaf ’n bepaalde punt op ’n wêreldkaart Leerders het die agt hoofkompasrigtings in die vorige les geleer. Hulle pas nou hierdie inligting op ʼn situasie in die werklikheid toe, maar op ʼn breër grondslag. Leerders moet vir die aktiwiteit hulle huis op ʼn vaste punt op die kaart vind en kyk wat hulle in die gegewe rigtings sal vind. Dit kan in die klaskamer ook toegepas word. Laat leerders byvoorbeeld ʼn basiese skets van die leerarea of klaskamer teken, of selfs die oefening mondelings voltooi indien nodig en dan die verskillende voorwerpe verduidelik wat hulle in gegewe rigtings vind. Laat hulle byvoorbeeld by die bord staan en gee vir hulle ʼn rigting waarin hulle moet loop. Hulle moet dan loop en vir jou sê wat hulle vind.
15
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
1
AKTIWITEIT 3
1. 2. 3. 4. 5. 6.
Europa Antarktika Australië Suid-Amerika Asië Noord-Amerika [6 PUNTE]
HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 1 1.
Afrika, Asië, Antarktika, Australië, Europa, Noord-Amerika, Suid-Amerika (7 x 1) = (7)
2.
a) b) c) d) e) f) g) h)
Noordwes (NW) Wes (W) Suidoos (SO) Noord (N) Suid (S) Oos (O) Noordoos (NO) Suidwes (SW)
(8) [15 PUNTE]
16
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
2
EENHEID 2: Afrika, ons kontinent LEERDOELWITTE Nadat jy hierdie eenheid voltooi het, moet jy in staat wees om die volgende te doen:
Weet wat die ligging van Afrika op ʼn wêreldkaart is Benoem en vind die oseane wat Afrika omring Verstaan die konsep van ʼn land met grense Ken die verskillende lande van Afrika, met betrekking tot die res Verstaan die konsepte en gee voorbeelde van lande wat landgeslote is of ʼn kuslyn het Weet watter lande is N, S, of langs die ewenaar Verstaan die konsep van ʼn eiland Vergelyk Madagaskar, ʼn land en ʼn eiland; met Zanzibar, ʼn eiland wat deel is van Tanzanië Lys en dui die groot stede van Afrika op ʼn kaart aan – Kaïro, Lagos, Johannesburg en Nairobi ingesluit Lys en dui Suid-Afrika se buurlande op ʼn kaart aan: Botswana, Lesotho, Mosambiek, Namibië, Swaziland en Zimbabwe Verstaan die konsep van hoofstede en ken die hoofstede van Suid-Afrika en buurlande INLEIDING In hierdie eenheid leer leerders waar Afrika op die wêreldkaart is en watter lande en oseane rondom Afrika is. Hulle leer ook van kuslyne, grense en eilande. Alle lande het ʼn hoofstad, wat die belangrikste stad in die land is. Dit is nie noodwendig die grootste stad in die land nie, maar dit is in die algemeen die middelpunt van handel of die regering. Jy moet nagenoeg vier uur onderrigtyd vir hierdie onderwerp toeken, met een uur vir aktiwiteite en hersiening. Les 5: Ligging van Afrika op ’n wêreldkaart en aardbol Inligting is in die handleiding. Maak seker dat leerders elke aspek wat gedek word in ʼn aantal verskillende mediums soos ʼn atlas, verskeie kaarte en selfs ʼn aardbol kan opsoek as jy een het.
17
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
2
Eenheid
Les 6: Oseane rondom Afrika Dit sal vir leerders nuttig wees om van al drie die vernaamste oseane te weet, insluitend die Indiese, Atlantiese en Stille oseaan. Les 7: Konsepte van lande en grense
AKTIWITEIT 4 [5 PUNTE]
Maak seker leerders het die grenslyne met rooi nagetrek (dit is al die lyne op die kaart).
Les 8: Ligging van die lande in Afrika Praat oor kuslyne (lande naby aan die see waar een grens aan die see se kant is) en waar sekere lande geleë is. Daar is 54 lande in Afrika; leerders hoef nie al die name te ken nie. Die maklikste manier om hierdie lande te leer, is om hulle volgens hulle ligging te groepeer. Om dit te doen, gebruik jy die ewenaar as ʼn verwysing en skep drie groepe. Groep een is lande wat noord van die ewenaar is, soos Egipte, Libië en Algerië. Groep twee is lande wat suid van die ewenaar is, soos Suid-Afrika, Zimbabwe en Botswana. 18
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
2
Laastens is groep drie lande wat langs die ewenaar geleë is, soos Kenia, Uganda en die Demokratiese Republiek Kongo.
AKTIWITEIT 5
1. Noord ewenaar Tsjad Algerië Libië
van
die
Langs die ewenaar
Suid van die ewenaar
Republiek van die Kongo Demokratiese Republiek Kongo (Zaïre) Gaboen
Angola Malawi Namibië
Noord: Algerië, Benin, Burkina Faso, die Ivoorkus, die Sentraal-Afrikaanse Republiek, Djiboeti, Egipte, Eritrea, Ethiopië, Gambië, Ghana, Guinee, GuineeBissau, Kameroen, Liberië, Libië, Mali, Marokko, Mauritanië, Niger, Nigerië, Senegal, Sierra Leone, Soedan, Somalië, Suid-Soedan, Togo, Tsjad, Tunisië, Wes-Sahara Suid: Angola, Botswana, Burundi, Demokratiese Republiek Kongo, die Kongo, Ekwatoriaal-Guinee, Gaboen, Kenia, Lesotho, Madagaskar, Malawi, Mosambiek, Namibië, Rwanda, Suid-Afrika, Swaziland, Tanzanië, Uganda, Zambië, Zimbabwe Ewenaar: Demokratiese Republiek Kongo, Ekwatoriaal-Guinee, Gaboen, Kenia, Republiek van die Kongo, São Tomé en Príncipe, Somalië, Uganda. (9) 2.
3.
4. 5. 6.
Enige vyf (5) van die volgende: Algerië, Angola, Benin, Demokratiese Republiek Kongo, Djiboeti, Egipte, Eritrea, Gaboen, Gambië, Ghana, Guinee, Ivoorkus, Kameroen, Kenia, Liberië, Libië, Marokko, Mosambiek, Mauritanië, Namibië, Nigerië, Senegal, Sierra Leone, Soedan, Somalië, Suid-Afrika, Tanzanië, Togo, Tunisië en Wes-Sahara. (5) Enige drie (3) van die volgende: Botswana, Ethiopië, Mali, Niger, Sentraal-Afrikaanse Republiek, Suid-Soedan, Tsjad, Uganda, Zambië en Zimbabwe. (3) Madagaskar (1) Een van die volgende: Djiboeti, Egipte, Eritrea of Soedan (1) Een van die volgende: Algerië, Egipte, Libië, Marokko of Tunisië (1) [20 punte]
19
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
2
Les 9: Lande met ’n kuslyn Ondersoek ons buurlande en maak seker dat leerders weet waar Suid-Afrika geleë is. Dit is belangrik wanneer hulle probeer om hulle plek in die wêreld te kontekstualiseer. Daar is verskeie aktiwiteite wat jy kan doen om te verseker dat leerders verstaan. Gee vir hulle ʼn leë kaart van Suid-Afrika en laat hulle dit invul. Of gee vir hulle ʼn oefening waar hulle die land in KOLOM A by die hoofstad in KOLOM B moet pas. Dit sal in elk geval vir hulle makliker wees om te onthou as hulle hierdie plekke kan visualiseer. Soek na interessante feite of prente in ʼn boek, atlas of op die internet. Les 10: Madagaskar en Zanzibar Dit is belangrik om die ooreenkomste en verskille tussen die twee eilande uit te lig. Jy kan hulle dalk selfs aangemoedig om hierdie elemente te tabuleer. Les 11: Suid-Afrika se buurlande Ondersoek ons buurlande en maak seker dat leerders weet waar een geleë is. Dit is belangrik wanneer hulle probeer om hulle plek in die wêreld te kontekstualiseer. Daar is verskeie aktiwiteite wat jy kan doen om te verseker dat leerders verstaan. Gee vir hulle ʼn leë kaart van Suidelike Afrika soos die een hier onder en laat hulle dit invul. Of gee vir hulle ʼn oefening waar hulle die land in KOLOM A by die hoofstad in KOLOM B moet pas. Dit sal in elk geval vir hulle makliker wees om te onthou as hulle hierdie plekke kan visualiseer. Soek na interessante feite of prente in ʼn boek, atlas of op die internet.
20
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
2
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c8/BlankMap-SouthernAfrica.png
21
Š Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
2
HERSIENINGSOEFENING: EENHEID 2 1. 2. 3.
Dwars: 4. Ligging 5. Oseaan (5) Af: 1. Kuslyn 2. Eiland 3. Grens Die Sentraal-Afrikaanse Republiek, Suid-Soedan, Uganda, Rwanda, Burundi, Tanzanië, Zambië en Angola (7) Gee TWEE voorbeelde (6) Noord:
Suid:
Ewenaar:
Algerië, Benin, Burkina Faso, die Ivoorkus, die Sentraal-Afrikaanse Republiek, Djiboeti, Egipte, Eritrea, Ethiopië, Gambië, Ghana, Guinee, Guinee-Bissau, Kameroen, Liberië, Libië, Mali, Marokko, Mauritanië, Niger, Nigerië, Senegal, Sierra Leone, Soedan, Somalië, Suid-Soedan, Togo, Tsjad, Tunisië, Wes-Sahara Angola, Botswana, Burundi, Demokratiese Republiek Kongo, die Kongo, Ekwatoriaal-Guinee, Gaboen, Kenia, Lesotho, Madagaskar, Malawi, Mosambiek, Namibië, Rwanda, Suid-Afrika, Swaziland, Tanzanië, Uganda, Zambië, Zimbabwe Demokratiese Republiek Kongo, Ekwatoriaal-Guinee, Gaboen, Kenia, Republiek van die Kongo, São Tomé en Príncipe, Somalië, Uganda. (4)
4.
Vergelyk
Kontrasteer
Albei is eilande
Madagaskar is ʼn land op sy eie terwyl Zanzibar deel is van Tanzanië Madagaskar is ʼn groot eiland en Zanzibar is ʼn reeks eilande
Albei is in die Indiese Oseaan Albei is suid van die ewenaar 5. 6. 7.
Enige: Angola, Mosambiek, Namibië, Suid-Afrika, Tanzanië (3) Namibië: Windhoek, Botswana: Gaborone, Zimbabwe: Harare, Mosambiek: Maputo, Swaziland: Mbabane, Lesotho: Maseru (12) Pretoria, Bloemfontein, Kaapstad (3) [40 PUNTE]
22
© Impaq
Fasiliteerdersgids G05 ~ Sosiale Wetenskappe: Geografie
Eenheid
3
EENHEID 3: ’n Fisiese kaart van Afrika LEERDOELWITTE Nadat jy hierdie eenheid voltooi het, moet jy in staat wees om die volgende te doen:
Identifiseer die kenmerke op ʼn fisiese kaart Verstaan die verskillende maniere waarop hoogte bo seespieël op ʼn fisiese kaart aangedui word Wees in staat om die volgende op ʼn kaart te vind of aan te dui: Afrika se hoogste berge: • Kilimanjaro en Berg Kenia Suidelike Afrika se hoogste piek: • Thabana Ntlenyana in die Drakensberg Afrika se drie grootste mere: • Victoria, Tanganjika, Malawi Afrika se groot riviere: • Nyl, Niger, Kongo, Zambezi, Limpopo, Gariep-Oranje Suidelike Afrika se beroemde watervalle: • Victoria, Maletsunyane, Augrabies Afrika se groot woestyne: Die Sahara en die Namib
INLEIDING Kyk in ʼn atlas na die kaart van Afrika en praat met leerders oor fisiese verskynsels: riviere en berge. Wys ook vir leerders hoe dit op ʼn kaart aangedui word. Volg met jou vinger en speel met leerders ʼn speletjie. Jy gee ʼn naam van ʼn rivier en leerders moet die rivier soek. Doen dieselfde met berge. Dit behoort jou ongeveer drie uur te neem om hierdie eenheid te voltooi, met ekstra tyd vir aktiwiteite en hersiening. Les 12: Hoe om ’n fisiese kaart te lees Inligting is in die handleiding. Dit is belangrik dat leerders die konsep van hoogte verstaan asook die verskillende maniere waarop dit op ʼn fisiese kaart aangedui word. Laat leerders probeer om ʼn aantal verskillende sleutels op verskillende kaarte en ander bronne te lees, om seker te maak dat hulle die konsep verstaan.
23
© Impaq