Gr 6-Afrikaans Eerste Addisionele Taal-Fasiliteerdersgids 2

Page 1

Í2&È-E-EAT-FG01*Î 2

0

0

6

-

E

-

E

A T -

F

G

0

2

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL FASILITEERDERSGIDS

Graad 6

A member of the FUTURELEARN group


Afrikaans Eerste Addisionele Taal Fasiliteerdersgids 2/2

Aangepas vir KABV

L van Niekerk

2 0 0 6 - E - E AT- F G 0 2

Í4&È-E-EAT-FG02:Î

Graad 6


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Inhoudsopgawe

LESELEMENTE..............................................................................................................................................................1 VOORWOORD...............................................................................................................................................................2 JAARPLAN......................................................................................................................................................................3 EENHEID 3: Week 1 – 2..............................................................................................................................................4 Les 10: Diep in die reënwoud...................................................................................................................................................... 4 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT.............................................................................................................5 Aktiwiteit 218: Luister na ’n storie........................................................................................................................... 5 Aktiwiteit 219: Som die storie op.............................................................................................................................. 8 Aktiwiteit 220: Luister na beskrywings van plekke en diere........................................................................ 9 Aktiwiteit 221: Lees hardop...................................................................................................................................... 13 Aktiwiteit 222: Speel ’n taalspeletjie..................................................................................................................... 14 Aktiwiteit 223: Vertel die gebeure oor................................................................................................................. 14 AFDELING 2: LEES EN KYK......................................................................................................................15 Aktiwiteit 224: Lees ’n storie.................................................................................................................................... 15 Aktiwiteit 225: Beantwoord vrae........................................................................................................................... 17 Aktiwiteit 226: Voorvoegsels en agtervoegsels................................................................................................ 18 Aktiwiteit 227: Meervoud en verkleining........................................................................................................... 19 Aktiwiteit 228: Direkte en indirekte rede........................................................................................................... 20 Aktiwiteit 229: Lees ’n brief...................................................................................................................................... 21 Aktiwiteit 230: Tydsvorme........................................................................................................................................ 23 Aktiwiteit 231: Hulpwerkwoorde........................................................................................................................... 24 Aktiwiteit 232: Voorsetsels........................................................................................................................................ 24 Aktiwiteit 233: Punktuasie........................................................................................................................................ 25 Aktiwiteit 234: Selfstandige lees............................................................................................................................. 26 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED.........................................................................................................26 Aktiwiteit 235: Skryf ’n brief..................................................................................................................................... 26 Aktiwiteit 236: Skryf dagboekinskrywings........................................................................................................ 27 Aktiwiteit 237: Skryf ’n boekresensie................................................................................................................... 28 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES...........................................................................28 Aktiwiteit 238: Hersiening......................................................................................................................................... 28 Aktiwiteit 239: Speltoets............................................................................................................................................ 31 Aktiwiteit 240: Skryf in jou eie woordeboek..................................................................................................... 31 EENHEID 3: Week 3 – 4...........................................................................................................................................32 Les 11: Die krag van die natuur............................................................................................................................................... 32 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT..........................................................................................................33 Aktiwiteit 241: Luister na ’n mondeling.............................................................................................................. 33 Aktiwiteit 242: Praat oor ’n kwessie (lewer ’n mondeling)......................................................................... 36 Aktiwiteit 243: Lees hardop...................................................................................................................................... 39 Aktiwiteit 244: Versamel inligting.......................................................................................................................... 40 Aktiwiteit 245: Speel ’n taalspeletjie..................................................................................................................... 41 AFDELING 2: LEES EN KYK......................................................................................................................42 Aktiwiteit 246: Lees ’n inligtingsteks.................................................................................................................... 42 Aktiwiteit 247: Beantwoord vrae........................................................................................................................... 46 Aktiwiteit 248: Woordsoorte.................................................................................................................................... 47 Aktiwiteit 249: Voornaamwoorde.......................................................................................................................... 48 Aktiwiteit 250: Woorde wat verwar...................................................................................................................... 49 Aktiwiteit 251: Sinsoorte............................................................................................................................................ 51 Aktiwiteit 252: Enkelvoudige, veelvoudige en saamgestelde sinne......................................................... 52

i

© Impaq


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 253: Lees ’n dialoog................................................................................................................................. 53 Aktiwiteit 254: Idiome................................................................................................................................................. 56 Aktiwiteit 255: Los woordraaisels op................................................................................................................... 57 Aktiwiteit 256: Koppeltekens................................................................................................................................... 58 Aktiwiteit 257: Vergelykings..................................................................................................................................... 59 Aktiwiteit 258: Selfstandige lees............................................................................................................................. 59 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED.........................................................................................................60 Aktiwiteit 259: Teken ’n tabel................................................................................................................................... 60 Aktiwiteit 260: Skryf ’n verslag................................................................................................................................ 60 Aktiwiteit 261: Skryf ’n dialoog............................................................................................................................... 61 Aktiwiteit 262: Skryf ’n inligtingsteks.................................................................................................................. 62 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES...........................................................................62 Aktiwiteit 263: Hersiening......................................................................................................................................... 62 Aktiwiteit 264: Speltoets ........................................................................................................................................... 65 Aktiwiteit 265: Skryf in jou eie woordeboek..................................................................................................... 65

EENHEID 3: Week 5 – 6...........................................................................................................................................66 Les 12: Vampiere, weerwolwe en zombies......................................................................................................................... 66 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT..........................................................................................................67 Aktiwiteit 266: Luister na ’n storie........................................................................................................................ 67 Aktiwiteit 267: Vertel die storie oor...................................................................................................................... 71 Aktiwiteit 268: Lees hardop...................................................................................................................................... 71 Aktiwiteit 269: Luister na ’n gedig......................................................................................................................... 72 Aktiwiteit 270: Speel ’n taalspeletjie..................................................................................................................... 73 AFDELING 2: LEES EN KYK......................................................................................................................74 Aktiwiteit 271: Lees ’n storie.................................................................................................................................... 74 Aktiwiteit 272: Beantwoord vrae........................................................................................................................... 77 Aktiwiteit 273: Woordvorming................................................................................................................................ 78 Aktiwiteit 274: Antonieme, homonieme en homofone................................................................................. 79 Aktiwiteit 275: Woordsoorte.................................................................................................................................... 80 Aktiwiteit 276: Byvoeglike naamwoorde............................................................................................................ 81 Aktiwiteit 277: Tydsvorme........................................................................................................................................ 82 Aktiwiteit 278: Veelvoudige sinne.......................................................................................................................... 83 Aktiwiteit 279: Lees ’n gedig..................................................................................................................................... 85 Aktiwiteit 280: Lees ’n gedig..................................................................................................................................... 87 Aktiwiteit 281: Letterlike en figuurlike taalgebruik....................................................................................... 89 Aktiwiteit 282: Woordorde........................................................................................................................................ 91 Aktiwiteit 283: Bedrywende en lydende vorm................................................................................................. 92 Aktiwiteit 284: Leestekens en skryftekens......................................................................................................... 93 Aktiwiteit 285: Selfstandige lees............................................................................................................................. 93 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED.........................................................................................................94 Aktiwiteit 286: Skryf ’n storie.................................................................................................................................. 94 Aktiwiteit 287: Skryf ’n gedig................................................................................................................................... 95 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES...........................................................................95 Aktiwiteit 288: Hersiening......................................................................................................................................... 95 Aktiwiteit 289: Speltoets............................................................................................................................................ 98 Aktiwiteit 290: Skryf in jou eie woordeboek..................................................................................................... 99

EENHEID 3: Week 7 – 8........................................................................................................................................ 100 Les 13: Dis astronomies!...........................................................................................................................................................100 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT....................................................................................................... 101 Aktiwiteit 291: Gesels met ander..........................................................................................................................101 © Impaq

ii


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 292: Luister na en volg instruksies................................................................................................103 Aktiwiteit 293: Beantwoord vrae.........................................................................................................................105 Aktiwiteit 294: Lees hardop....................................................................................................................................106 Aktiwiteit 295: Speel ’n taalspeletjie...................................................................................................................107 AFDELING 2: LEES EN KYK................................................................................................................... 109 Aktiwiteit 296: Lees ’n inligtingsteks..................................................................................................................109 Aktiwiteit 297: Woordvorming en homofone..................................................................................................112 Aktiwiteit 298: Ontkenning.....................................................................................................................................113 Aktiwiteit 299: Lees ’n inligtingsteks..................................................................................................................117 Aktiwiteit 300: Beantwoord vrae.........................................................................................................................119 Aktiwiteit 301: Woordsoorte..................................................................................................................................120 Aktiwiteit 302: Bedrywende en lydende vorm...............................................................................................121 Aktiwiteit 303: Die skryf van woorde: Los of vas...........................................................................................122 Aktiwiteit 304: Woordorde en tydsvorme........................................................................................................125 Aktiwiteit 305: Afkortings........................................................................................................................................126 Aktiwiteit 306: Skryftekens.....................................................................................................................................127 Aktiwiteit 307: Vergelyk tekste .............................................................................................................................128 Aktiwiteit 308: Selfstandige lees...........................................................................................................................128 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED...................................................................................................... 129 Aktiwiteit 309: Maak ’n opsomming....................................................................................................................129 Aktiwiteit 310: Skryf ’n inligtingsteks................................................................................................................130 Aktiwiteit 311: Skryf dagboekinskrywings .....................................................................................................131 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES........................................................................ 131 Aktiwiteit 312: Hersiening.......................................................................................................................................131 Aktiwiteit 313: Speltoets..........................................................................................................................................133 Aktiwiteit 314: Skryf in jou eie woordeboek...................................................................................................134

EENHEID 3: Week 9 – 10..................................................................................................................................... 135 Les 14: ’n Sprong in tyd.............................................................................................................................................................135 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT....................................................................................................... 136 Aktiwiteit 315: Gesels met ander..........................................................................................................................136 Aktiwiteit 316: Luister na ’n toneelstuk............................................................................................................137 Aktiwiteit 317: Skryf en voer ’n toneelstuk op................................................................................................139 Aktiwiteit 318: Speel ’n taalspeletjie...................................................................................................................140 AFDELING 2: LEES EN KYK................................................................................................................... 141 Aktiwiteit 319: Lees ’n toneelstuk........................................................................................................................141 Aktiwiteit 320: Beantwoord vrae.........................................................................................................................146 Aktiwiteit 321: Vergelyk tekste..............................................................................................................................147 Aktiwiteit 322: Los woordraaisels op.................................................................................................................148 Aktiwiteit 323: Klankpatrone en lettergrepe...................................................................................................149 Aktiwiteit 324: Woordvorming..............................................................................................................................150 Aktiwiteit 325: Woordsoorte..................................................................................................................................151 Aktiwiteit 326: Direkte en indirekte rede.........................................................................................................151 Aktiwiteit 327: Ontkenning.....................................................................................................................................152 Aktiwiteit 328: Verbindingswoorde vir paragrawe......................................................................................153 Aktiwiteit 329: Idiome...............................................................................................................................................154 Aktiwiteit 330: Selfstandige lees...........................................................................................................................155 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED...................................................................................................... 155 Aktiwiteit 331: Skryf ’n toneelstuk.......................................................................................................................155 Aktiwiteit 332: Gee beskrywings..........................................................................................................................157 Aktiwiteit 333: Skryf ’n boodskap........................................................................................................................157 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES........................................................................ 158

iii

© Impaq


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 334: Hersiening.......................................................................................................................................158 Aktiwiteit 335: Speltoets..........................................................................................................................................160 Aktiwiteit 336: Skryf in jou eie woordeboek...................................................................................................160

EENHEID 4: Week 1 – 2........................................................................................................................................ 162 Les 15: In ’n virtuele wêreld....................................................................................................................................................162 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT....................................................................................................... 163 Aktiwiteit 337: Luister na ’n storie......................................................................................................................163 Aktiwiteit 338: Som die storie op.........................................................................................................................167 Aktiwiteit 339: Lees hardop....................................................................................................................................167 Aktiwiteit 340: Vertel jou eie storie.....................................................................................................................167 Aktiwiteit 341: Lewer ’n mondelingse resensie.............................................................................................168 Aktiwiteit 342: Speel ’n taalspeletjie...................................................................................................................169 AFDELING 2: LEES EN KYK................................................................................................................... 169 Aktiwiteit 343: Lees ’n storie..................................................................................................................................169 Aktiwiteit 344: Beantwoord vrae.........................................................................................................................172 Aktiwiteit 345: Tussenwerpsels ...........................................................................................................................173 Aktiwiteit 346: Klankgrepe, lettergrepe en woordvorming......................................................................175 Aktiwiteit 347: Sinonieme en antonieme..........................................................................................................176 Aktiwiteit 348: Werkwoorde en tydsvorme.....................................................................................................177 Aktiwiteit 349: Ontkenning.....................................................................................................................................179 Aktiwiteit 350: Lees ’n brief....................................................................................................................................179 Aktiwiteit 351: Woordsoorte..................................................................................................................................181 Aktiwiteit 352: Voegwoorde...................................................................................................................................182 Aktiwiteit 353: Punktuasie......................................................................................................................................183 Aktiwiteit 354: Selfstandige lees...........................................................................................................................184 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED...................................................................................................... 184 Aktiwiteit 355: Skryf ’n storie................................................................................................................................184 Aktiwiteit 356: Skryf beskrywings.......................................................................................................................185 Aktiwiteit 357: Skryf ’n dialoog.............................................................................................................................186 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES........................................................................ 187 Aktiwiteit 358: Hersiening.......................................................................................................................................187 Aktiwiteit 359: Speltoets..........................................................................................................................................189 Aktiwiteit 360: Skryf in jou eie woordeboek...................................................................................................189 EENHEID 4: Week 3 – 4........................................................................................................................................ 191 Les 16: ’n Groener lewe.............................................................................................................................................................191 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT....................................................................................................... 192 Aktiwiteit 361: Gesels met ander..........................................................................................................................192 Aktiwiteit 362: Luister na ’n mondeling............................................................................................................194 Aktiwiteit 363: Bespreek die mondeling...........................................................................................................196 Aktiwiteit 364: Lees hardop ...................................................................................................................................197 Aktiwiteit 365: Speel ’n taalspeletjie...................................................................................................................198 AFDELING 2: LEES EN KYK................................................................................................................... 199 Aktiwiteit 366: Lees ’n inligtingsteks..................................................................................................................199 Aktiwiteit 367: Beantwoord vrae.........................................................................................................................204 Aktiwiteit 368: Lettergrepe en woordvorming...............................................................................................205 Aktiwiteit 369: Sinonieme, antonieme, homonieme en homofone........................................................206 Aktiwiteit 370: Woordsoorte..................................................................................................................................207 Aktiwiteit 371: Meervoud, verkleining en geslag..........................................................................................208 Aktiwiteit 372: Woordsoorte..................................................................................................................................210 Aktiwiteit 373: Enkelvoudige, veelvoudige en saamgestelde sinne.......................................................211 © Impaq

iv


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 374: Lees strokiesprente....................................................................................................................212 Aktiwiteit 375: Ontkenning.....................................................................................................................................217 Aktiwiteit 376: Los woordraaisels op.................................................................................................................218 Aktiwiteit 377: Punktuasie en afkortings..........................................................................................................219 Aktiwiteit 378: Selfstandige lees...........................................................................................................................220 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED...................................................................................................... 221 Aktiwiteit 379: Skryf ’n inligtingsteks................................................................................................................221 Aktiwiteit 380: Skryf ’n visuele teks....................................................................................................................222 Aktiwiteit 381: Skryf definisies.............................................................................................................................224 Aktiwiteit 382: Maak ’n plakkaat..........................................................................................................................224 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES........................................................................ 225 Aktiwiteit 383: Hersiening.......................................................................................................................................225 Aktiwiteit 384: Speltoets..........................................................................................................................................228 Aktiwiteit 385: Skryf in jou eie woordeboek...................................................................................................228

EENHEID 4: Week 5 – 6........................................................................................................................................ 229 Les 17: Dwergies in die tuin....................................................................................................................................................229 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT....................................................................................................... 230 Aktiwiteit 386: Luister na ’n storie......................................................................................................................230 Aktiwiteit 387: Som die storie op.........................................................................................................................233 Aktiwiteit 388: Lees hardop....................................................................................................................................234 Aktiwiteit 389: Luister na ’n gedig.......................................................................................................................234 Aktiwiteit 390: Speel ’n taalspeletjie...................................................................................................................236 AFDELING 2: LEES EN KYK................................................................................................................... 237 Aktiwiteit 391: Lees ’n storie..................................................................................................................................237 Aktiwiteit 392: Beantwoord vrae.........................................................................................................................239 Aktiwiteit 393: Spelling.............................................................................................................................................240 Aktiwiteit 394: Woordsoorte..................................................................................................................................242 Aktiwiteit 395: Sinsoorte..........................................................................................................................................244 Aktiwiteit 396: Tydsvorme......................................................................................................................................244 Aktiwiteit 397: Enkelvoudige, veelvoudige en saamgestelde sinne.......................................................246 Aktiwiteit 398: Lees ’n gedig...................................................................................................................................247 Aktiwiteit 399: Lees ’n gedig...................................................................................................................................249 Aktiwiteit 400: Ontkenning.....................................................................................................................................251 Aktiwiteit 401: Woordorde......................................................................................................................................251 Aktiwiteit 402: Verbindingswoorde....................................................................................................................252 Aktiwiteit 403: Skryftekens.....................................................................................................................................254 Aktiwiteit 404: Idiome...............................................................................................................................................254 Aktiwiteit 405: Selfstandige lees...........................................................................................................................255 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED...................................................................................................... 255 Aktiwiteit 406: Skryf ’n storie................................................................................................................................255 Aktiwiteit 407: Skryf ’n boekresensie.................................................................................................................256 Aktiwiteit 408: Skryf ’n brief...................................................................................................................................256 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES........................................................................ 257 Aktiwiteit 409: Hersiening.......................................................................................................................................257 Aktiwiteit 410: Speltoets..........................................................................................................................................260 Aktiwiteit 411: Skryf in jou eie woordeboek...................................................................................................260 EENHEID 4: Week 7 – 8........................................................................................................................................ 261 Les 18: ’n Wêreld vir almal......................................................................................................................................................261 AFDELING 1: LUISTER EN PRAAT....................................................................................................... 262 Aktiwiteit 412: Gesels met ander..........................................................................................................................262

v

© Impaq


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Aktiwiteit 413: Bespreek ’n onderwerp.............................................................................................................263 Aktiwiteit 414: Lees hardop....................................................................................................................................264 Aktiwiteit 415: Speel ’n taalspeletjie...................................................................................................................265 Aktiwiteit 416: Dra ’n gedig voor..........................................................................................................................266 AFDELING 2: LEES EN KYK................................................................................................................... 266 Aktiwiteit 417: Lees ’n inligtingsteks..................................................................................................................266 Aktiwiteit 418: Beantwoord vrae.........................................................................................................................270 Aktiwiteit 419: Klankpatrone en lettergrepe...................................................................................................271 Aktiwiteit 420: Woordvorming..............................................................................................................................272 Aktiwiteit 421: Sinonieme, antonieme, homonieme en homofone........................................................273 Aktiwiteit 422: Bedrywende en lydende vorm...............................................................................................274 Aktiwiteit 423: Lees ’n plakkaat............................................................................................................................275 Aktiwiteit 424: Direkte en indirekte rede.........................................................................................................277 Aktiwiteit 425: Woordsoorte..................................................................................................................................278 Aktiwiteit 426: Tydsvorme......................................................................................................................................279 Aktiwiteit 427: Idiome...............................................................................................................................................280 Aktiwiteit 428: Punktuasie......................................................................................................................................281 Aktiwiteit 429: Selfstandige lees...........................................................................................................................281 AFDELING 3: SKRYF EN AANBIED...................................................................................................... 282 Aktiwiteit 430: Skryf ’n inligtingsteks................................................................................................................282 Aktiwiteit 431: Maak ’n plakkaat..........................................................................................................................283 Aktiwiteit 432: Skryf ’n dagboekinskrywing/dialoog/brief.....................................................................284 AFDELING 4: TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES........................................................................ 284 Aktiwiteit 433: Hersiening ......................................................................................................................................284 Aktiwiteit 434: Speltoets..........................................................................................................................................288 Aktiwiteit 435: Skryf in jou eie woordeboek...................................................................................................288

WOORDELYSTE...................................................................................................................................................... 289 RUBRIEKE................................................................................................................................................................ 309 BOEKVERSLAE....................................................................................................................................................... 313 BIBLIOGRAFIE........................................................................................................................................................ 316 BYLAE VIR AKTIWITEITE................................................................................................................................... 318

© Impaq

vi


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Leselemente

LEERDOELWITTE Wat die leerder aan die einde van die les moet weet. Geneem uit die KABV.

AKTIWITEIT

Bevat die kerninhoud en vrae om die leerder se kennis te toets.

WOORDESKAT

Betekenis van moeiliker woorde in tekste.

KERNINHOUD Die inhoud wat verstaan moet word; verduideliking van begrippe.

DEFINIEER

Definisies van sommige begrippe.

BELANGRIK

Belangrike aspekte om van kennis te neem.

WENKE

Om die begrippe beter te verstaan; om in die leerproses te help.

VIR DIE NUUSKIERIGES

Aansporing om die inhoud na te vors of navorsing om algemene kennis uit te brei. Brei die aktiwiteit tot só ’n mate uit dat die leerder aangemoedig word om te verken.

1

© Impaq


Voorwoord

Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Verwys na fasiliteerdersgids 1/2 vir die voorwoord. Hierdie fasiliteerdersgids bevat eenheid 3 en 4.

Š Impaq

2


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Jaarplan

Werk volgens die jaarplan om seker te maak dat al die werk betyds behandel word sodat leerders vir toetse en eksamens gereed is. Eenheid

1

Les

Week

LES 1: In die leesstoel

1–2

LES 3: Sit jou heldemasker op

5–6

LES 2: Wat ’n gemors!

7–8

LES 5: Nie so lank, lank gelede nie ...

9 – 10

LES 7: Ons erfenis

3–4

LES 6: Overwagte vriende

1–2

LES 8: Stories uit Afrika

5–6

LES 9: Op die kassie

7–8

Junie-eksamen

3

9 – 10

LES 10: Diep in die reënwoud

1–2

LES 12: Vampiere, weerwolwe en zombies

5–6

LES 11: Die fors van die natuur LES 13: Dis astronomies!

7–8

9 – 10

LES 16: ’n Groener lewe

3–4

1–2

LES 17: Dwergies in die tuin

5–6

LES 18: ’n Wêreld vir almal

7–8

Novembereksamen

3–4

LES 14: ’n Sprong in tyd

LES 15: In ’n virtuele wêreld 4

Datum voltooi

3–4

LES 4: Vinnige vervoer

2

Datum begin

9 – 10

3

© Impaq


Eenheid

3

Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

EENHEID 3: Week 1 – 2

Les 10: Diep in die reënwoud Vaardighede

Aktiwiteit

Tydstoekenning

Luister na ’n storie

Aktiwiteit 218

30 minute

Lees hardop

Aktiwiteit 221

40 minute

Luister en praat Som die storie op

Aktiwiteit 219

Luister na beskrywings van plekke en diere

Aktiwiteit 220

Speel ’n taalspeletjie

Aktiwiteit 222

Vertel die gebeure oor

Aktiwiteit 223

Lees en kyk

Lees ’n storie

Aktiwiteit 224

Beantwoord vrae

Aktiwiteit 225

Lees ’n brief

Aktiwiteit 229

Selfstandige lees

Aktiwiteit 234

Skryf en aanbied Skryf ’n brief

Aktiwiteit 235

Skryf dagboekinskrywings

Aktiwiteit 236

Skryf ’n boekresensie

Aktiwiteit 237

Taalstrukture en -konvensies Werk met woorde

10 minute 30 minute 20 minute 15 minute 30 minute 20 minute 20 minute 30 minute 1 uur 1 uur 1 uur

Voorvoegsels en agtervoegsels

Aktiwiteit 226

20 minute

Meervoud en verkleining

Aktiwiteit 227

15 minute

Aktiwiteit 231

10 minute

Sinonieme en antonieme

Aktiwiteit 238

Werk met sinne

Direkte en indirekte rede

Aktiwiteit 228

Tydsvorme

Aktiwiteit 230

Hulpwerkwoorde Voorsetsels

Spelling en punktuasie

Punktuasie (hoofletters, leestekens en skryftekens) Speltoets

Persoonlike woordeboek

Skryf in jou eie woordeboek

Aktiwiteit 233 Aktiwiteit 239 Aktiwiteit 240

Hersiening

© Impaq

Aktiwiteit 232

Aktiwiteit 238

4

20 minute 20 minute 10 minute 10 minute 5 minute

30 minute


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AFDELING 1

SECTION 1:

Eenheid

3

LUISTER EN PRAAT

Aktiwiteit 218: Luister na ’n storie 30 minute Leerders moet ’n leesboek selfstandig deur die kwartaal lees. Hulle lewer in les 15 (kwartaal 4) ’n mondelingse resensie daaroor. Moedig hulle aan om biblioteek toe te gaan. Moedig leerders ook aan om in hulle huistaal te lees.

Leerders skryf later in die les ’n resensie oor die boek wat hulle in kwartaal 2 gelees het. Herinner hulle daaraan.

Interessante feit: Ontbossing (deforestation) is ’n groot bedreiging vir reënwoude. Reënwoude is belangrik om te help om koolstofdioksied uit die lug te absorbeer, om suurstof vry te stel, en dit is ’n habitat vir ’n groot verskeidenheid diere en plante. Begin die les met ’n gesprek oor avontuur. •

• •

Wat dink die leerders is ’n avontuurverhaal? ’n Avontuurverhaal is ’n storie waar die karakters op ’n avontuur gaan, iets ontdek of waar iets opwindends of gevaarliks gebeur wat nie elke dag gebeur nie. Weet die leerders van enige avontuurverhale, soos Indiana Jones? Waar kan avonture orals afspeel? Byvoorbeeld in die reënwoud, op die see, in ’n antieke gebou, ens. Sal die leerders op ’n avontuur wil gaan?

Die Amasone is die grootste reënwoud in die wêreld, met 10% van alle dierspesies wat daar woon.

Weet leerders waar die Amasone Die storie waarna die leerders gaan luister, is ’n avontuurverhaal is? In Suid-Amerika, die grootste wat in die Virunga- Nasionale Park in die Demokratiese deel is in Brasilië. Republiek die Kongo (DRK) afspeel. Die park is ’n UNESCOWêrelderfenisgebied (wat in les 7 aangeraak is). Indien moontlik, wys vir die leerders op ’n kaart waar die DRK is. Virunga- Nasionale Park is 7 800 km2 groot en is die oudste nasionale park in Afrika. In hierdie park is daar baie verskillende habitatte, van digte reënwoude tot savannas en moerasse. Daar is dus ook ’n groot verskeidenheid dier- en plantspesies wat daar woon. Virunga is bekend vir hulle bevolking van berggorillas, waar meer as die helfte van die wêreld se berggorillas woon. Die berggorilla is ’n bedreigde spesie, met ’n beraamde 1 004 oor in die wêreld (2018), en almal woon in die woude en berge van die DRK, Rwanda en Uganda. Virunga is ook bekend as die tuiste van die wêreld se grootste seekoeibevolking, teen ongeveer 20 000 seekoeie (hippos).

Gorillas is die grootste primate (waaronder gorillas, ape, sjimpansees, bobbejane, ens.) en is krities bedreig om verskeie redes. Kan die leerders dink waarom hulle bedreig sou wees? (Byvoorbeeld jag,

5

© Impaq


Eenheid

3

Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

onwettige dierehandel, vernietiging van hul habitat soos woude wat ontbos word, ’n tekort aan voedsel, ens.) Die leerders moet verstaan dat die mens grotendeels verantwoordelik is vir die uiteindelike uitsterf van sommige spesies.

Gesels ook oor veiligheid in nasionale parke, byvoorbeeld dat jy nie uit die kar moet klim nie en dat jy nie papiere by die venster moet uitgooi nie. Lees die storie volgens die luisterproses. (Die leerders luister na deel 1 van die storie en lees deel 2 later.) • Virunga word uitgespreek as “Vi-roeng-ga”. • “Gorillas” is “ghoe-ri-las”. • “Berggorillas” is “berg-ghoe-ri-las”. • “Okapi” word uitgespreek as “ou-kaa-pie”. • “Bewerige” se eerste e is lank – “bee-wi-ri-gi”.

Jeff se geheim (deel 1) Anrica Mills

Die bootjie dryf tot by die dok en Jeff en sy pa klim uit. Jeff se pa is ’n dierkundige en hulle is in die Virunga- Nasionale Park in die Demokratiese Republiek die Kongo om gorillas te bestudeer. Dit is die eerste keer wat Jeff saam met sy pa gaan en hy is vreeslik opgewonde! Hy kan nie wag om in die digte reënwoud in te gaan en na berggorillas te soek nie. Hy weet dit is baie vogtig en bedompig tussen al die plante, sommer so dat ’n mens soms amper sukkel om asem te haal. Daarbinne groei bome só hoog, op plekke kan jy skaars die bokant van die boom of die blou lug sien. Vir eers moet hulle rus ná die lang dag se reis. Jeff raak aan die slaap in sy tent, terwyl gorillas in sy drome dans.

“Word wakker, Jeff, die son is lankal op!” Sy pa maak die tent oop en skud effens daaraan. “Trek aan, ons moet aan die gang kom voor dit te warm raak.” Té warm? dink Jeff met ’n flou laggie. Hy weet sommer dit gaan baie warm in die woud wees. Hy trek vinnig ’n broek, langmouhemp en stapskoene aan. Sy pa sit buite en het al klaar ontbyt geëet. Jeff eet sy roereiers en mieliepap vinnig – hy kort genoeg energie vir die dag wat voorlê! Dit is toe nie so moeilik om deur die woud te beweeg soos Jeff gedink het dit gaan wees nie. Skielik spring iets oor voor hulle verby. Jeff sien net die vinnige flits van ’n klein okapi wat deur die bosse rits. In die verte hoor hy ’n berggorilla snork. “Kom nou, Jeff, jy moet bybly,” sê sy pa ’n entjie voor hom. “Ek gaan nie die hele tyd vir jou wag nie. Dis nie ’n plek waar jy wil verdwaal nie.” “Ja, Pappa!” Jeff draf tot by sy pa. Hulle stap verder en Jeff sien ’n klein voëltjie met vere soos die kleure van die reënboog! Sy rooi-en-geel bors glinster in ’n sonstraal. Jeff probeer ’n foto neem, maar die voëltjie is te vinnig vir hom. “Watter voël is dit, weet Pappa?” Hy haal sy oog van die kameralens af. Sy pa is weg. Hy is alleen. Alleen in die digte reënwoud saam met gevaarlike diere. “Pappa?” roep Jeff met ’n bewerige stem. Maar net ’n aap roep iewers. Jeff probeer baie hard om nie bang te wees nie, maar dis nie maklik om kalm te bly as ’n gorilla van 200 kilogram jou enige oomblik kan verras nie! Hy haal diep asem en sluk amper ’n paar muggies, bleg! © Impaq

6


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

3

Al wat Jeff kan doen, is om verder te loop. Hy moet saggies en versigtig wees. Nadat hy weke lank geloop het, of dit was seker net ’n uur, sien hy sy grootste vrees. Sy hart sink in sy skoene en sy bene voel soos jellie. Hy’s beslis nóú in die moeilikheid ... Woordeskat dok (dock): ’n plek waar skepe of bote vasgemaak word dierkundige (zoologist): iemand wat diere bestudeer reënwoud (rainforest): ’n digte woud waar daar gereeld baie reën val okapi (okapi): ’n dier in Sentraal-Afrika wat soos ’n kruising tussen ’n kameelperd en ’n sebra lyk; ook bekend as die “woudkameelperd” bybly (in context, keep up): nie agter raak nie sy hart sink in sy skoene (idioom, someone’s heart sinks into his boots): iemand verloor moed Vertalings

vogtig – damp bedompig – humid flou – weak langmouhemp – long-sleeve shirt stapskoene – walking boots roereiers – scrambled eggs mieliepap – mealie pap rits – zips verdwaal – get lost draf – jogs

reënboog – rainbow bors – chest glinster – gleams kameralens – camera lens bewerige – shaky verras – surprise muggies – gnats versigtig – careful vrees – fear jellie – jelly

Nadat die leerders na die storie geluister het en notas gemaak het, beantwoord hulle die vrae mondelings. 1.

Wie is vir die eerste keer saam met sy pa op ’n reis? Jeff

3.

Is die stelling waar of onwaar? Gee ’n rede vir jou antwoord. Jeff en sy pa gaan Rwanda toe. Onwaar. Jeff en sy pa gaan die Demokratiese Republiek die Kongo toe.

5.

Waarvoor kan Jeff nie wag nie? Om in die woud in te gaan en na berggorillas te soek.

2.

Waarom is hy en sy pa in Virunga- Nasionale Park? Sy pa is ’n dierkundige en hy is daar om gorillas te bestudeer.

4.

Wie is die hoofkarakter in die storie? Waarom sê jy so? Jeff is die hoofkarakter. Die gebeure in die storie draai om hom en wat met hom gebeur.

7

© Impaq


Eenheid

3

Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

6.

Waarom dink Jeff gaan hy baie energie vir die dag nodig hê? Leerders se eie antwoord, byvoorbeeld: Dit is die eerste keer wat hy in die woud ingaan en hy dink dit gaan uitputtend wees.

7.

Wat spring by Jeff en sy pa verby as hulle loop? ’n Okapi

8.

Wat gebeur dat Jeff van sy pa geskei raak? Jeff probeer ’n kleurvolle voëltjie afneem en sy pa loop verder sonder hom.

9.

Dink jy Jeff se pa het aspris (on purpose) vir hom weggeloop? Leerders se eie antwoord. Nee, sy pa het nie aspris vir hom weggeloop nie; hy raas dan dat Jeff moet bybly.

10.

Wat besluit Jeff om te doen toe hy besef hy is alleen? Hy het besluit om saggies en versigtig verder te loop.

11.

Waarom dink jy voel dit vir Jeff of hy weke lank geloop het? Leerders se eie antwoord, byvoorbeeld: Hy was baie bang en dit het gemaak dat dit voel of die tyd baie stadig verbygegaan het. / Dit het gevoel of hy nooit iewers gaan uitkom nie.

12.

Wat dink jy sien Jeff in die pad? (Wat is sy “grootste vrees”?) Leerders se eie antwoord. Hulle kan dalk aflei dat dit ’n gorilla is.

14.

Wat dink jy gaan in die storie gebeur? Leerders se eie antwoord. Hulle kan daaroor gesels.

13.

As jy Jeff was en besef het jy is alleen in ’n reënwoud, wat sou jy gedoen het? Leerders se eie antwoord.

Vir die nuuskieriges: Wat kan jy oor gorillas uitvind? Lees ook meer op die WWF se webwerf oor waarom gorillas belangrik is en wat die WWF doen om hulle te help red: bit.ly/2uTYc1l.

Kan jy onthou waarvoor WWF staan? Is dit ’n afkorting of ’n akroniem? Wêreld-Natuurfonds / World Wildlife Fund

Aktiwiteit 219: Som die storie op 10 minute

Indien nodig, kan jy weer die storie in die vorige aktiwiteit vir die leerders lees. 1.

Wat het alles in deel 1 van die storie gebeur? Sit die gebeure in die blokkie mondelings in die regte volgorde. Teken dan die tydlyn van gebeure in jou werkboek. Jeff is bang. | Kom aan by Virunga- Nasionale Park. | Jeff is alleen. | Trek aan en eet ontbyt. | Okapi spring verby. | Slaap in die tent. | Jeff sien die kleurvolle voëltjie.

© Impaq

8


Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Antwoord

2.

1

Kom aan by Virunga- Nasionale Park.

2

Slaap in die tent.

3

Trek aan en eet ontbyt.

4

Okapi spring verby.

5

Jeff sien die kleurvolle voëltjie.

6

Jeff is alleen.

7

Jeff is bang.

3

Die leerders werk individueel of in pare en som die storie mondelings op. Onthou, ’n opsomming is ’n kort vertelling van wat in die storie gebeur, sonder veel detail. Hulle moet die verlede tyd en verbindingswoorde gebruik.

Aktiwiteit 220: Luister na beskrywings van plekke en diere 30 minute

Soos vroeër genoem, is daar baie verskillende biome (biomes) in Virunga- Nasionale Park. ’n Bioom is ’n groot natuurlike streek waar spesifieke diere en plante voorkom. ’n Savanna is ’n voorbeeld – ’n grasvlakte (veld) met verspreide bome en bosse, veral doringbome. (Die leerders behoort al in ander vakke en in vorige grade oor biome geleer het.) Kan die leerders aan verskillende biome dink? Daar woon ook baie verskillende spesies diere en plante in Virunga- Nasionale Park.

(Die foto’s in hierdie aktiwiteit is in kleur beskikbaar in die bylae. Leerders kan die werkkaarte in die bylae in hul werkboek plak.) 1.

Lees die beskrywings van sekere biome in Virunga op die volgende bladsy, en die leerders pas die name by die foto’s. (Dit is nie nodig om die luisterproses te volg nie, maar moet die beskrywings nie meer as drie keer lees nie.) Die leerders behoort nie te sukkel om die biome by die foto’s te pas nie – die biome is redelik verskillend.

9

© Impaq


Eenheid

3

Fasiliteerdersgids 2/2 G06 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Beboste vulkaniese berge Daar is ’n reeks van agt vulkane (volcanoes) wat oor die DRK, Rwanda en Uganda loop. Hierdie vulkane is bergagtige gebiede met baie bome.

Savanna Afrika is bekend vir sy savannas, grasvlaktes met verspreide bome, wat beteken daar is hier en daar ’n boom, veral doringbome. In die savannas van Virunga woon diere soos okapi’s en duikertjies. Reënwoud Reënwoude het reusebome en baie verskillende soorte plante en diere wat daar woon. In Virunga se woude woon daar diere soos berggorillas en Afrika-olifante.

Moeras ’n Moeras is ’n groot stuk grond wat oor die algemeen nat is, naby ’n rivier of ander watermassa. Diere soos paddas, skilpaaie en krokodille woon in moerasse.

2.

Soos genoem, is die gorilla die grootste primaat. Primate is ’n groep soogdiere wat die hoogste ontwikkel is. Ken die leerders die verskil tussen die groot primate? Hulle kan vinnig hieroor gesels. Die mens val ook in hierdie groep primate, maar word nie by die beskrywings ingesluit nie. Lees die beskrywings, wat die leerders dan by die foto’s pas. (Dit is nie nodig om die luisterproses te volg nie, maar moet die beskrywings nie meer as drie keer lees nie.) Die leerders moet wel deeglike notas maak om die vraag wat volg te beantwoord.

Indien daar tyd is en jy die geluide van die verskillende primate opspoor, kan jy dit ook vir die leerders speel dat hulle die verskillende geluide kan hoor. © Impaq

10


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.