Í2’È-A-TEC-SG010Î
1
8
0
6
-
A
-
N S
T
-
S
G
0
1
NATUURWETENSKAPPE EN TEGNOLOGIE HANDLEIDING
Graad 6
A member of the FUTURELEARN group
Natuurwetenskappe en Tegnologie Handleiding
1806-A-NST-SG01
Í2&È-A-NST-SG01?Î
Graad 6
Aangepas vir KABV
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
INHOUDSOPGAWE
LESELEMENTE ................................................................................................................ 5 LES 1: Fotosintese........................................................................................................... 8 Aktiwiteit 1: Dramatiseer die proses van fotosintese ................................................. 12 Aktiwiteit 2: Wat is die verskil tussen ’n stysel en ’n suiker? ...................................... 16 Aktiwiteit 3: Die jodium-styseltoets ............................................................................ 17 Aktiwiteit 4: Die suurstof- en koolstofdioksiedsiklus ................................................... 19 HERSIENING ............................................................................................................ 22 LES 2: Voedingstowwe in voedsel ............................................................................... 24 Aktiwiteit 5: Indeling van voedsel in verskillende voedselgroepe ............................... 29 Aktiwiteit 6: Verdeel ’n maaltyd in die verskeie voedselgroepe. ................................ 31 HERSIENING ............................................................................................................ 33 LES 3: Voeding .............................................................................................................. 35 Aktiwiteit 7: Evalueer ’n dieet om vas te stel of dit al die voedselgroepe insluit ......... 37 Aktiwiteit 8: Vergelyk maaltye .................................................................................... 39 Aktiwiteit 9: Watter gesondheidsprobleme of simptome kan Rajesh ontwikkel as gevolg van sy dieet? .......................................................................................... 45 Aktiwiteit 10: Doen navorsing oor een van die gesondheidsprobleme....................... 46 HERSIENING ............................................................................................................ 47 LES 4: Voedselverwerking ............................................................................................ 49 Aktiwiteit 11: Kom ons reis deur tyd........................................................................... 50 Aktiwiteit 12: Beskrywing van verwerkte voedsel ...................................................... 54 Aktiwiteit 13: Klasbespreking ..................................................................................... 56 Aktiwiteit 14: Leer hoe om op te som......................................................................... 59 Aktiwiteit 15: Vergelyk tradisionele en kommersiële voedselverwerkingsmetodes .... 62 Aktiwiteit 16: Voedselverwerkingsprojek.................................................................... 64 HERSIENING ............................................................................................................ 65 LES 5: Ekosisteme en voedselwebbe .......................................................................... 68 Aktiwiteit 17: Beskrywing van verskillende ekosisteme ............................................ 69 Aktiwiteit 18: Beoordeel die balans tussen lewende en nie-lewende organismes ..... 73 Aktiwiteit 19: Teken voedselwebbe ........................................................................... 80 Aktiwiteit 20: Bestudeer ’n ekosisteem ...................................................................... 81 HERSIENING ............................................................................................................ 86 LES 6: Vaste stowwe, vloeistowwe en gasse .............................................................. 89 Aktiwiteit 21: Ons maak asof ons deeltjies is! ............................................................ 92 Aktiwiteit 22: Die drie toestande van materie in die alledaagse lewe ........................ 94 Aktiwiteit 23: Die toestande van water ....................................................................... 97 HERSIENING ............................................................................................................ 99 LES 7: Mengsels .......................................................................................................... 100 Aktiwiteit 24: Die vermenging van vaste stowwe ..................................................... 102 Aktiwiteit 25: Die vermenging van ’n vastestof en ’n vloeistof .................................. 105 Aktiwiteit 26: Vermenging van vloeistowwe ............................................................. 106 1
© Impaq
1
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
Aktiwiteit 27: Die skeiding van mengsels ................................................................. 108 HERSIENING .......................................................................................................... 110 LES 8: Oplossings is unieke mengsels ..................................................................... 111 Aktiwiteit 28: Wanneer is ’n mengsel ’n oplossing? ................................................. 112 Aktiwiteit 29: Watter mengsels is oplossings? ......................................................... 114 Aktiwiteit 30: Wat is ’n oplossing?............................................................................ 115 Aktiwiteit 31: Oplosbaar of onoplosbaar? ................................................................ 117 Ondersoek: Hoe kan ons die opgeloste stof (suiker) uit die oplossing herwin? ....... 119 Aktiwiteit 32: Hoeveel oplosbare stof sal oplos? ...................................................... 121 Aktiwiteit 33: Maak suikerkristalle ............................................................................ 122 HERSIENING .......................................................................................................... 126 LES 9: Oplossing ......................................................................................................... 128 Aktiwiteit 34: Is smelt en oplos dieselfde? ............................................................... 128 Ondersoek: Los sout vinniger in warm as koue water op? ...................................... 132 Ondersoek: Los fyn sout vinniger op as rots-sout? ................................................. 134 Ondersoek: Versnel die tempo van oplossing as ons dit roer?................................ 136 HERSIENING .......................................................................................................... 138 LES 10: Mengsels en water ......................................................................................... 139 Aktiwiteit 35: Dink oor besoedeling .......................................................................... 140 Aktiwiteit 36: Maak van ’n model van ’n vleiland ...................................................... 144 Aktiwiteit 37: Bestudeer die verskillende vleilande in Suid-Afrika. ........................... 146 HERSIENING .......................................................................................................... 148 LES 11: Prosesse om water te suiwer........................................................................ 150 Aktiwiteit 38: Suiwering van water in ’n distilleertoestel ........................................... 153 Aktiwiteit 39: Ontwerp, maak en evalueer ’n filter .................................................... 155 HERSIENING .......................................................................................................... 160 LES 12: Elektriese stroombane .................................................................................. 163 Aktiwiteit 40: Wat weet jy van elektrisiteit? .............................................................. 164 Aktiwiteit 41: Hoe om ’n flitslig se gloeilamp te laat skyn ......................................... 166 Aktiwiteit 42: Hoe werk ’n skakelaar?. ..................................................................... 170 Aktiwiteit 43: Batterye kom in alle vorms en groottes voor ...................................... 173 Aktiwiteit 44: Ondersoek gloeilampe........................................................................ 175 Aktiwiteit 45: Kom ons kyk na ander elektriese drade ............................................. 176 Aktiwiteit 46: Ruil die komponente om ..................................................................... 181 Aktiwiteit 47: Teken stroomdiagramme.................................................................... 182 HERSIENING .......................................................................................................... 185 LES 13: Elektriese geleiers en isolators .................................................................... 189 Ondersoek: Watter tipes materiale kan ons in ’n elektriese stroombaan gebruik? .. 190 HERSIENING .......................................................................................................... 196 LES 14: Stelsels om probleme op te los .................................................................... 198 Aktiwiteit 48: ’n Wêreld sonder elektrisiteit .............................................................. 198 Aktiwiteit 49: Stroombane beïnvloed ons lewens .................................................... 200 Aktiwiteit 50: Ontwerp, bou en lê ’n stelsel voor wat ’n stroombaan gebruik. .......... 203 HERSIENING .......................................................................................................... 207 LES 15: Hoofkabel elektrisiteit ................................................................................... 209 © Impaq
2
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Aktiwiteit 51: Kom ons reis miljoene jare terug! ....................................................... 211 Aktiwiteit 52: Maak ’n plakkaat om die bron van ons elektrisiteit op te spoor .......... 217 Aktiwiteit 53: Energie wat elektriese toestelle en apparate gebruik ......................... 220 Aktiwiteit 54: Elektrisiteit en veiligheid ..................................................................... 224 Aktiwiteit 55: Hernubare teenoor nie-hernubare energie ......................................... 230 HERSIENING .......................................................................................................... 231 EENHEID 4 .................................................................................................................... 234 DIE AARDE, HEELAL, STELSELS EN KONTROLE ................................................... 234 LES 16: Die sonnestelsel ........................................................................................... 235 Aktiwiteit 56: Woordsoek oor die ruimte .................................................................. 235 Aktiwiteit 57: Die kern van die son ........................................................................... 238 Aktiwiteit 58: Kyk na die sonnestelsel vanuit die ruimte........................................... 245 Aktiwiteit 59: Maak ’n model van twee planete wat om die son beweeg.................. 246 Aktiwiteit 60: Leesbegrip oor die agt planete in ons sonnestelsel............................ 258 Aktiwiteit 61: Waar is die asteroïede gordel?........................................................... 262 Aktiwiteit 62: Hersiening van wat ons in graad 4 oor die maan geleer het.............. 264 Aktiwiteit 63: Vergelyk die maan en die aarde ......................................................... 265 Ondersoek: Lyk die maan groter as opkom as wanneer dit hoog in die lug is? ....... 266 Aktiwiteit 64: Mane in ons sonnestelsel. .................................................................. 270 HERSIENING .......................................................................................................... 271 LES 17: Beweging van die aarde en planete ............................................................. 273 Aktiwiteit 65: Bepaal oos en wes ............................................................................. 274 Aktiwiteit 66: Bou ’n dag en nag model van die aarde ............................................. 278 Aktiwiteit 67: Gebruik jou kop as ’n model van die aarde ........................................ 280 Aktiwiteit 68: Maak ’n model van die aarde wat om die son wentel ......................... 281 HERSIENING .......................................................................................................... 283 LES 18: Die beweging van die maan .......................................................................... 285 Aktiwiteit 69: Beteken dit dat die maan roteer/draai? .............................................. 286 Aktiwiteit 70: Maak ’n model van die aarde en die maan wat om die son wentel .... 287 HERSIENING .......................................................................................................... 289 LES 19: Stelsels wat die maan en Mars verken......................................................... 290 Aktiwiteit 71: Die wiele van die Mars-maantuig ....................................................... 293 Aktiwiteit 72: Ontwerp en maak jou maantuig.......................................................... 306 HERSIEING ............................................................................................................. 313 LES 20: Wat kan ons in die ruimte sien? ................................................................... 315 Aktiwiteit 73: Hoe laat lense en spieëls ’n teleskoop werk? ..................................... 319 Aktiwiteit 74: Die SKA .............................................................................................. 324 HERSIENING .......................................................................................................... 325
3
© Impaq
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
1
EENHEID 1 LEWE, LEWENSWYSE EN STRUKTURE
7
© Impaq
1
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
LES 1: Fotosintese LEERDOELWITTE: Sleutelvrae • Waarom kan 'n plant sy eie voedsel vervaardig, maar nie ‘n dier nie? • Wat is nodig vir fotosintese om plaas te vind? • Hoe vervaardig en stoor plante voedsel? • Waarom benodig plante soveel water? • Kan plante in donkerte lewe? • Waarom is plante hoofsaaklik groen?
1.1
Plante en voedsel
BELANGRIKE TERMINOLOGIE • • • • • • • • • •
fotosintese chlorofil koolstofdioksied suurstof glukose molekule toestande verankering mikrobe vrugbaar
Groen plante is net soos fabrieke! Hulle vervaardig voedsel vir hulleself en vir elke dier op aarde wat sonligenergie, water en koolstofdioksied gebruik. Hulle hersirkuleer die lug en maak suurstof sodat ons kan asemhaal.
© Impaq
8
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
1
VRAE: 1. Wat gebeur in 'n fabriek? Waarom dink jy kan ons sê plante is soos fabrieke? 2. 'n Fabriek is 'n plek waar goedere of produkte gemaak/aanmekaargesit/vervaardig word en dan by ander plekke afgelewer word om gebruik/verkoop te word. Plante word daarom as fabrieke beskou, want hulle gebruik rou materiaal om nuwe produkte (voedsel) te vervaardig. 3. Waarom kan ons sê dat plante voedsel vir hulself en alle diere op aarde vervaardig? Plante is die begin van die voedselketting. Alle diere - of dit herbivore is wat plante eet, of karnivore wat die herbivore eet – maak staat op plante vir voedsel.
Wetenskaplikes het uitgevind presies hoe plante in staat is om al hierdie dinge te doen. Kom ons kyk van naderby hoe die raaisel opgelos is en hoe plante voedsel vervaardig. VIR DIE NUUSKIERIGES: •
•
Die woord fotosintese kom van die Griekse woord phōs wat “lig” beteken en “sintese” om “saam te stel”. Ons gebruik die woord om te verduidelik hoe plante sonligenergie omskakel in chemiese energie wat die plant later gebruik om te oorleef. Die fotosintese-liedjie http://www.youtube.com/watch?v=C1_uez5WX1o&feature=youtu.be
9
© Impaq
1
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
Die proses van fotosintese Plante verander sonligenergie in chemiese energie wat uiteindelik omgeskakel word in voedsel vir die plant. Fotosintese vind plaas in alle groen dele van ’n plant. Blare is gewoonlik die groenste dele van ’n plant dus vind fotosintese meestal in blare plaas.
Kan jy onthou dat ons in graad 5 van fotosintese geleer het? Plante benodig sekere elemente vir fotosintese. Daar is ’n paar belangrike vereistes vir fotosintese: 1.
Chlorofil: Chlorofil is ’n groen stof wat plante gebruik om ligenergie van die son vas te vang. Chlorofil is baie belangrik, daarsonder kan plante nie sonligenergie gebruik om voedsel te maak nie. Suurstofvlakke in die lug sal ook daal. Indien dit gebeur, sal plante en diere versmoor. Wetenskaplikes het ’n uitdrukking vir stowwe soos chlorofil wat ’n kleur het. Dit word pigmente genoem. Daar is ook ander pigmente in plante. Kan jy aan hulle kleure dink? Daar is ook pigmente in jou liggaam! Waar kan jy hulle vind? Wat doen hierdie pigmente?
© Impaq
10
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
1
2.
Sonlig: Sonlig bevat energie. Plante gebruik hierdie energie om suikers (koolhidrate) te vervaardig uit water en koolstofdioksied.
3.
Water: Die wortels van ’n plant absorbeer water en voedingstowwe uit die grond. Water is ’n oplosmiddel in alle lewende organismes. Opgeloste stowwe beweeg deur die liggaam na waar hulle die meeste benodig word. Net soos jy het plante ook are vir hierdie doel. Die are vervoer suikers van die blare afwaarts en minerale van die wortels opwaarts. Fotosintese kan slegs plaasvind in ’n wateroplossing. Water is verder ook belangrik vir die ondersteuning van die plant. Dit help die plant om regop te bly.Net soos ons het plante ook geraamtes. Plante het egter net hidrostatiese geraamtes!
4.
Koolstofdioksied: Plante absorbeer of neem koolstofdioksied in uit die lug deur klein gaatjies in hulle blare of stingels, ons noem dit “stoma” of huidmondjies. Stoma word oral op die plant gevind, meestal onder die blare. Hulle laat ander gasse en water toe om die plant binne te kom of te verlaat. Dit is dieselfde as wanneer jy deur jou mond en neus asemhaal! Sweetgaatjies in jou vel verrig dieselfde taak wanneer jy sweet.
5.
Grond: Die grond verskaf noodsaaklike minerale, voedingstowwe en water vir die plant gedurende fotosintese. Grond anker die plant en verhoed dat dit omval. Klik op die volgende skakel of besoek die webtuiste vir die fotosintese liedjie: VIR DIE NUUSKIERIGES: Hulle laat ander gasse en water toe om die plant binne te kom of te verlaat. Dit is dieselfde as wanneer jy deur jou mond en neus asemhaal! Sweetgaatjies in jou vel verrig dieselfde taak wanneer jy sweet.
http://www.youtube.com/watch?v=C1_uez5WX1o&feature=youtu.be Hoe vind fotosintese plaas? Besoek die volgende webwerf vir ’n liedjie oor fotosintese : http://www.youtube.com/watch?v=C1_uez5WX1o&feature=youtu.be Hoe vind fotosintese plaas? •
•
Plante gebruik chlorofil, sonligenergie, water en koolstofdioksied om voedsel te vervaardig. Hier is ’n eenvoudige illustrasie om die proses te verduidelik Chlorofil vang die sonligenergie vas. Die energie verdeel die water in waterstof en suurstof. 11
© Impaq
1
• • • • •
•
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
Die suurstof word in die lug in vrygestel. Die waterstof word saam met die koolstofdioksied gebruik om glukose (suikers) te vervaardig Die suikers beweeg van die blare na ander dele van die plante waar dit gestoor word. Die water in die plant se are vervoer die suikers. Sodra die suikers die dele bereik waar dit gestoor word, word dit omgeskakel in suiker. Plante kan stysels as volg stoor: o blare (kool, spinasie, blaarslaai) o vrugte (appels, piesangs, perskes) o stingel (suikerriet) o sade (koring of mielies) o blomme (kappertjies, broccoli en blomkool) o wortels (wortels of beet) Besoek:http://puzzling.caret.cam.ac.uk/pregame.php?game=16&phpsessid=65f1b 591e2a1548e0f52d556373966ce vir ’n speletjie oor groeiende plante.
Aktiwiteit 1: Dramatiseer die proses van fotosintese Aanwysings: 1. Jou fasiliteerder sal verduidelik hoe om die proses van fotosintese te dramatiseer. 2. Karakters in die mini-drama: • Verteller: om die proses te verduidelik Dit kan ’n fasiliteerder of leerder wees. Maak kort aantekeninge maak van die inligting hierbo, sodat leerders kan onthou in watter volgorde die proses plaasvind. • Son: Die kostuum kan geel wees en versier met foelie of blink papier om die lig en hitte energie van die son uit te beeld.. • Plante: Laat ’n paar leerders groen aantrek en maak stringe toue aan hulle voete vas om die wortels voor te stel. Hulle kan rys/glinsterstof in hulle vashou om aan te dui dat water verdamp na fotosintese. • Reën/water: Laat ’n paar leerders blou aantrek en rys, glinsterstof of klein stukkies foelie gebruik om reënval voor te stel.. • Koolstofdioksied: Speld naambordjies aan die leerders se klere vas wat lees “koolstofdioksied” hierdie karakters kan pers aantrek. • Suurstof: Speld naambordjies aan die leerders se klere vas wat lees “suurstof” hierdie karakters kan oranje aantrek. • Glukose-energie as vrugte en groente: Trek aan soos, of maak plakkate van groot wortels, appels, aartappels of iets soortgelyks. • Sekere leerders moet diere wees wat koolstofdioksied uitasem en die plante eet. Laat hulle die dieremaskers dra soos bo genoem.
© Impaq
12
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
1
VRAE: 1. Waarom gaan plante dood in tye van droogte?
2.
1.2
Ontwerp ’n plakkaat vir jou maats om die proses van fotosintese aan hulle te verduidelik. Jy kan sinne en kort paragrawe gebruik en sluit baie illustrasies in.
Voedsel uit fotosintese
BELANGRIKE TERMINOLOGIE • • • • •
jodium oplossing aanwyser stysel toets
Gedurende fotosintese skakel plante sonligenergie om in ander vorms van energie wat diere kan eet en gebruik vir hulle eie oorlewing Plante skakel glukose om in stysel, soos byvoorbeeld mielies (mielies en mielieblom), rys (rysmeel en rys) en koring (meel). Plante stoor hierdie voedsel in verskillende dele van die plant soos blare, stingels of wortels, blomme, vrugte en sade. Diere wat dan die plante eet neem die voedingstowwe in en kan sodoende oorleef.
13
© Impaq
1
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
VRAE: Kyk na die foto’s van verskillende plantprodukte. Watter deel van die plant eet ons? Byvoorbeeld wanneer ons ‘n appel eet, eet ons die stingel, die wortel, die vrug of die saad? Gebruik die spasie hieronder om 'n tabel te trek vir jou antwoorde. Plant
Deel wat ons eet
Kool
Tamaties
Aartappels
Broccoli
Seldery
© Impaq
14
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
Plant
1
Deel wat ons eet
Wortels
Sonneblomsade
Blaarslaai
Suikerriet
Haselneute
Mielies
15
Š Impaq
1
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
Plant
Deel wat ons eet
Piesangs Ons weet dat plante glukose ('n suiker) vervaardig, maar hulle stoor stysel. Wat is dan die verskil?
Aktiwiteit 2: Wat is die verskil tussen ’n stysel en ’n suiker? Materiale: • mieliemeel • meel • gekookte rys, aartappel, brood • glukose-lekkers • suiker • suikerriet (indien moontlik) • vars vrugte • blinddoek • knyperbord Aanwysings: 1. Werk in groepe van twee. 2. Een van die twee moet geblinddoek word. 3. Maak ’n lys van 1 tot 10 op ’n stuk papier. 4. Die leerder sonder die blinddoek moet die ander leerder help om die verskillende items te proe. Gebruik ’n teelepel om die meel in die leerder se mond te sit. As dit ’n harde kern is soos ’n ryskorrel of mieliepit, of ’n blokkie vrug, sit dit in die palm van sy/haar hand en laat hom/haar dit self eet. 5. Na elke proe slag moet die geblinddoekte leerder raai of dit ’n suiker of ’n stysel is gebaseer op die smaak. 6. Teken die antwoorde aan op die papier met die nommers van 1 tot 10. 7. Ruil plekke en herhaal die toets.
© Impaq
16
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
1
VRAE: 1. Was dit maklik om elke keer te onderskei tussen die suiker en stysel? Watter kosse was vir jou moeilik om te klassifiseer?
Hoe verskil die smaak van ’n suiker en stysel?
Ons kan nie op smaak alleen staatmaak om uit te vind of ’n voedsel ’n suiker of ’n stysel is nie. Wetenskaplikes gebruik die jodium-styseltoets om te bepaal of ’n voedselsoort ’n stysel is of nie. Wanneer jodiumoplossing (’n bruin vloeistof) op stysel gedrup word, kombineer die jodium en die stysel en verander die jodium na ’n diep blou/pers-blou kleur. Kom ons kyk hoe dit werk! Aktiwiteit 3: Die jodium-styseltoets Nota: Daar sal NIE geproe word in hierdie aktiwiteit nie. Materiale: • jodium • dieselfde voedselsoorte wat in die proetoets gebruik is (genommer 1 – 10) • sluit ook ander voedselsoorte in soos kaas en ’n gekookte eier in Aanwysings: 1. Skryf die voedselsoort of plantproduk wat jy kies in die eerste kolom hieronder. 2. Jy gaan nou toets of hierdie voedselsoort ’n stysel is of nie. Wanneer die jodiumoplossing verander na blou-swart weet jy dit is ’n stysel. 3. Gebruik ’n drupper om jodiumoplossing op elke voedselgroep te drup. 4. Plaas ’n regmerkie langs elke voedselgroep wat blou-swart kleur.. Dit is ’n stysel. Plaas ’n kruisie langs die voedselgroep wat bruin bly. Hierdie is nie ’n stysel nie.
17
© Impaq
1
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
Name van voedselsoorte
Stysel of nie?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 VRAE: 1. Watter toets is volgens jou die meer akkurate toets vir stysel – die proetoets of die jodium-styseltoets?
2.
1.3
Het die diereprodukte soos die kaas en gekookte eier stysel bevat? Waarom dink jy so?
Plante en lug BELANGRIKE TERMINOLOGIE • • •
sel afvalproduk siklus
Alle diere en plante het suurstof nodig om te oorleef.
© Impaq
18
Handleiding G06 ~ Natuurwetenskappe en Tegnologie
Eenheid
1
Diere asem suurstof in en koolstofdioksied uit – heel dag en nag. Die suurstof stel energie van die voedsel in die liggaam vry wat verseker dat die dier sal oorleef. VRAE: Kan jy onthou wat die sewe lewensprosesse van alle lewende dinge is? Skryf hulle hieronder neer.
Plante gebruik koolstofdioksied in die dag. Plante gebruik koolstofdioksied om te groei asook vir die ontwikkeling van nuwe plante, sade, blare en lote. Plante stel suurstof as 'n afvalproduk vry. Plante fotosinteer nie gedurende die nag nie omdat daar nie sonligenergie beskikbaar is nie. Hulle benodig dus slegs koolstofdioksied gedurende die dag vir fotosintese. Hierdie siklus van suurstof en koolstofdioksied vervaardiging en gebruik is baie belangrik vir lewe op aarde.
Aktiwiteit 4: Die suurstof- en koolstofdioksiedsiklus Aanwysings: 1. Bestudeer die onderstaande illustrasie noukeurig. 2. Beantwoord die vrae wat volg.
19
Š Impaq