Í2&È-A-AHT-FG012Î
1
8
0
6
-
A
-
A
H
T -
F
G
0
1
AFRIKAANS HUISTAAL FASILITEERDERSGIDS
Graad 6
A member of the FUTURELEARN group
Afrikaans Huistaal Fasiliteerdersgids
1806-A-AHT-FG01
Í2&È-A-AHT-FG012Î
Graad 6
Aangepas vir KABV
B du Plessis
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
INHOUDSOPGAWE LESELEMENTE ................................................................................................................................................. 7 VOORWOORD ................................................................................................................................................... 8 ROOSTER EN TYDSBESTUUR ........................................................................................................................ 8 ASSESSERINGSVEREISTES ........................................................................................................................... 9 JAARPLAN ...................................................................................................................................................... 13 EENHEID 1: TONNE TALENTE ...................................................................................................................... 14 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 15 AKTIWITEIT 1: Luisterbegrip ....................................................................................................... 15 AKTIWITEIT 2: Mondeling ........................................................................................................... 16 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 17 AKTIWITEIT 3: Leesbegrip .......................................................................................................... 17 AKTIWITEIT 4: Taal in konteks .................................................................................................... 17 AKTIWITEIT 5: Leesbegrip .......................................................................................................... 18 AKTIWITEIT 6: Taal in konteks .................................................................................................... 18 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 18 AKTIWITEIT 7: Skryf ’n koerantberig ........................................................................................... 18 AKTIWITEIT 8: Taal in konteks .................................................................................................... 19 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 19 AKTIWITEIT 9: Taal in konteks .................................................................................................... 19 EENHEID 2: DIERE EN HUL DINGE............................................................................................................... 20 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 21 AKTIWITEIT 10: Fotobespreking ................................................................................................. 21 AKTIWITEIT 11: Luisterbegrip ..................................................................................................... 22 AKTIWITEIT 12: Taal in konteks .................................................................................................. 23 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 23 AKTIWITEIT 13: Hardoplees........................................................................................................ 23 AKTIWITEIT 14: Leesbegrip ........................................................................................................ 23 AKTIWITEIT 15: Leesbegrip ........................................................................................................ 24 AKTIWITEIT 16: Idiome ............................................................................................................... 24 AKTIWITEIT 17: Taal in konteks .................................................................................................. 24 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 25 AKTIWITEIT 18: Skryf ’n mite ...................................................................................................... 25 Les 4:Taalstrukture en -konvensies (1 uur) .............................................................................................. 25 AKTIWITEIT 19: Taal in konteks .................................................................................................. 25 EENHEID 3: HUISE EN HUL PRYSE .............................................................................................................. 26 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 27 AKTIWITEIT 20: Mondeling ......................................................................................................... 27 AKTIWITEIT 21: Luisterbegrip ..................................................................................................... 28 AKTIWITEIT 22: Taal in konteks .................................................................................................. 29 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 29 AKTIWITEIT 23: Leesbegrip ........................................................................................................ 29 AKTIWITEIT 24: Idiome ............................................................................................................... 30 AKTIWITEIT 25: Taal in konteks .................................................................................................. 30 AKTIWITEIT 26: Leesbegrip ........................................................................................................ 30 AKTIWITEIT 27: Taal in konteks .................................................................................................. 31 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 31 AKTIWITEIT 28: Ontwerp ’n advertensie ..................................................................................... 31 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 31 1
© Impaq
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
AKTIWITEIT 29: Taal in konteks .................................................................................................. 31 EENHEID 4: SEPIESTERRE ........................................................................................................................... 33 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 34 AKTIWITEIT 30: Rolspel .............................................................................................................. 34 AKTIWITEIT 31: Luisterbegrip ..................................................................................................... 34 AKTIWITEIT 32: Taal in konteks .................................................................................................. 36 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 36 AKTIWITEIT 33: Leesbegrip ........................................................................................................ 36 AKTIWITEIT 34: Taal in konteks .................................................................................................. 37 AKTIWITEIT 35: Leesbegrip ........................................................................................................ 37 AKTIWITEIT 36: Taal in konteks .................................................................................................. 37 AKTIWITEIT 37: Taal in konteks .................................................................................................. 37 AKTIWITEIT 38: Selfstandige lees .............................................................................................. 38 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 38 AKTIWITEIT 39: Skryf ’n drama teks ........................................................................................... 38 AKTIWITEIT 40: Skryf ’n onderhoud ............................................................................................ 38 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 38 AKTIWITEIT 41: Taal in konteks .................................................................................................. 38 EENHEID 5: SIRKUS! ...................................................................................................................................... 39 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 40 AKTIWITEIT 42: Luister en identifiseer........................................................................................ 40 AKTIWITEIT 43: Luisterbegrip ..................................................................................................... 41 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 42 AKTIWITEIT 44: Luisterbegrip ..................................................................................................... 42 AKTIWITEIT 45: Taal in konteks .................................................................................................. 42 AKTIWITEIT 46: Leesbegrip ........................................................................................................ 43 AKTIWITEIT 47: Taal in konteks .................................................................................................. 43 AKTIWITEIT 48: Taal in konteks .................................................................................................. 43 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 44 AKTIWITEIT 49: Skryf ’n gedig .................................................................................................... 44 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 44 AKTIWITEIT 50: Taal in konteks .................................................................................................. 44 EENHEID 6: LIP-LEK-LEKKER ...................................................................................................................... 45 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 46 AKTIWITEIT 51: Mondelinge instruksies ..................................................................................... 46 AKTIWITEIT 52: Luisterbegrip ..................................................................................................... 46 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 47 AKTIWITEIT 53: Idiome ............................................................................................................... 47 AKTIWITEIT 54: Leesbegrip ........................................................................................................ 48 AKTIWITEIT 55: Taal in konteks .................................................................................................. 48 AKTIWITEIT 56: Leesbegrip ........................................................................................................ 48 AKTIWITEIT 57: Taal in konteks .................................................................................................. 49 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 49 AKTIWITEIT 58: Skryf ’n instruktiewe teks .................................................................................. 49 AKTIWITEIT 59: Taal in konteks .................................................................................................. 49 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 50 AKTIWITEIT 60: Taal in konteks .................................................................................................. 50 EENHEID 7: SOETE STEMME ........................................................................................................................ 51 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 52 AKTIWITEIT 61: Navorsing en oorvertelling ................................................................................ 52 © Impaq
2
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
AKTIWITEIT 62: Luisterbegrip ..................................................................................................... 52 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 54 AKTIWITEIT 63: Idiome ............................................................................................................... 54 AKTIWITEIT 64: Leesbegrip ........................................................................................................ 54 AKTIWITEIT 65: Hardoplees........................................................................................................ 54 AKTIWITEIT 66: Taal in konteks .................................................................................................. 55 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 55 AKTIWITEIT 67: Skryf ’n outobiografie ........................................................................................ 55 AKTIWITEIT 68: Opstel van ’n CV ............................................................................................... 55 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 56 AKTIWITEIT 69: Taal in konteks .................................................................................................. 56 EENHEID 8: JAKKALS EN WOLF .................................................................................................................. 57 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 58 AKTIWITEIT 70: Fotobespreking en navorsing ........................................................................... 58 AKTIWITEIT 71: Luisterbegrip ..................................................................................................... 58 AKTIWITEIT 72: Idiome ............................................................................................................... 59 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 60 AKTIWITEIT 73: Taal in konteks .................................................................................................. 60 AKTIWITEIT 74: Leesbegrip ........................................................................................................ 60 AKTIWITEIT 75: Taal in konteks .................................................................................................. 60 AKTIWITEIT 76: Leesbegrip ........................................................................................................ 61 AKTIWITEIT 77: Selfstandige lees .............................................................................................. 61 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 62 AKTIWITEIT 78: Skryf jou eie fabel ............................................................................................. 62 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 62 AKTIWITEIT 79: Taal in konteks .................................................................................................. 62 EENHEID 9: SLAAP SOET ............................................................................................................................. 63 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 64 AKTIWITEIT 80: Navorsing en mondelinge gesprek ................................................................... 64 AKTIWITEIT 81: Luisterbegrip ..................................................................................................... 64 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 65 AKTIWITEIT 82: Leesbegrip ........................................................................................................ 65 AKTIWITEIT 83: Taal in konteks .................................................................................................. 66 AKTIWITEIT 84: Leesbegrip ........................................................................................................ 66 AKTIWITEIT 85: Taal in konteks .................................................................................................. 66 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 67 AKTIWITEIT 86: Skryf ’n kortverhaal ........................................................................................... 67 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 67 AKTIWITEIT 87: Taal in konteks .................................................................................................. 67 EENHEID 10: DORUS-DINOSOURUS ............................................................................................................ 68 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 69 AKTIWITEIT 88: Onderhoud ........................................................................................................ 69 AKTIWITEIT 89: Luisterbegrip ..................................................................................................... 69 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 70 AKTIWITEIT 90: Leesbegrip ........................................................................................................ 70 AKTIWITEIT 91: Taal in konteks .................................................................................................. 71 AKTIWITEIT 92: Leesbegrip ........................................................................................................ 71 AKTIWITEIT 93: Taal in konteks .................................................................................................. 71 AKTIWITEIT 94: Taal in konteks .................................................................................................. 72 AKTIWITEIT 95: Hardoplees........................................................................................................ 72 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 72 3
© Impaq
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
AKTIWITEIT 96: Skryf dagboekinskrywings ................................................................................ 72 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 72 AKTIWITEIT 97: Taal in konteks .................................................................................................. 72 EENHEID 11: GEHEIME .................................................................................................................................. 73 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 74 AKTIWITEIT 98: Fotobespreking ................................................................................................. 74 AKTIWITEIT 99: Luisterbegrip ..................................................................................................... 74 AKTIWITEIT 100: Geheime skrif .................................................................................................. 75 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 76 AKTIWITEIT 101: Leesbegrip ...................................................................................................... 76 AKTIWITEIT 102: Taal in konteks ................................................................................................ 76 AKTIWITEIT 103: Leesbegrip ...................................................................................................... 77 AKTIWITEIT 104: Taal in konteks ................................................................................................ 77 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 78 AKTIWITEIT 105: Skryf ’n informele brief .................................................................................... 78 AKTIWITEIT 106: Skryf in geheime skrif ..................................................................................... 78 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 78 AKTIWITEIT 107: Taal in konteks ................................................................................................ 78 EENHEID 12: WENSE ..................................................................................................................................... 79 Les 1: Luister en raat (2 ure)..................................................................................................................... 80 AKTIWITEIT 108: Rolspel – onvoorbereid ................................................................................... 80 AKTIWITEIT 109: Luisterbegrip ................................................................................................... 80 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 82 AKTIWITEIT 110: Leesbegrip ...................................................................................................... 82 AKTIWITEIT 111: Taal in konteks ................................................................................................ 83 AKTIWITEIT 112: Leesbegrip ...................................................................................................... 83 AKTIWITEIT 113: Taal in konteks ................................................................................................ 84 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 84 AKTIWITEIT 114: Skryf jou eie storie .......................................................................................... 84 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 84 AKTIWITEIT 115: Taal in konteks ................................................................................................ 84 EENHEID 13: SUPER SPORT ......................................................................................................................... 85 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 86 AKTIWITEIT 116: Media en rolspel ............................................................................................. 86 AKTIWITEIT 117: Luisterbegrip ................................................................................................... 86 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 87 AKTIWITEIT 118: Leesbegrip ...................................................................................................... 87 AKTIWITEIT 119: Taal in konteks ................................................................................................ 87 AKTIWITEIT 120: Leesbegrip ...................................................................................................... 88 AKTIWITEIT 121: Selfstandige lees ............................................................................................ 88 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 88 AKTIWITEIT 122: Maak ’n plakkaat ............................................................................................. 88 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 88 AKTIWITEIT 123: Taal in konteks ................................................................................................ 88 EENHEID 14: WAT ’N DRAMA! ...................................................................................................................... 90 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 91 AKTIWITEIT 124: Luisterbegrip ................................................................................................... 91 AKTIWITEIT 125: Praat – Dialoog ............................................................................................... 92 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 93 AKTIWITEIT 126: Leesbegrip ...................................................................................................... 93 © Impaq
4
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
AKTIWITEIT 127: Resensie ......................................................................................................... 93 AKTIWITEIT 128: Taal in konteks ................................................................................................ 94 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)................................................................................................................. 94 AKTIWITEIT 129: Skryf ’n drama ................................................................................................. 94 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ............................................................................................. 94 AKTIWITEIT 130: Taal in konteks ................................................................................................ 94 EENHEID 15: WENNERS ................................................................................................................................ 95 Les 1: Luister en praat (2 ure)................................................................................................................... 96 AKTIWITEIT 131: Luisterbegrip ................................................................................................... 96 AKTIWITEIT 132: Rolspel ............................................................................................................ 97 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ........................................................................................................................ 98 AKTIWITEIT 133: Leesbegrip ...................................................................................................... 98 AKTIWITEIT 134: Taal in konteks ................................................................................................ 98 AKTIWITEIT 135: Selfstandige lees ............................................................................................ 99 AKTIWITEIT 136: Taal in konteks ................................................................................................ 99 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)...............................................................................................................100 AKTIWITEIT 137: Skryf ’n onderhoud........................................................................................100 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ...........................................................................................100 AKTIWITEIT 138: Taal in konteks ..............................................................................................100 EENHEID 16: VIVA SUID-AFRIKA................................................................................................................101 Les 1: Luister en praat (2 ure).................................................................................................................102 AKTIWITEIT 139: Mondeling .....................................................................................................102 AKTIWITEIT 140: Debat ............................................................................................................102 AKTIWITEIT 141: Luisterbegrip .................................................................................................102 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ......................................................................................................................103 AKTIWITEIT 142: Hardoplees....................................................................................................103 AKTIWITEIT 143: Idiome ...........................................................................................................104 AKTIWITEIT 144: Leesbegrip ....................................................................................................104 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)...............................................................................................................105 AKTIWITEIT 145: Skryf ’n beskrywende opstel .........................................................................105 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ...........................................................................................105 AKTIWITEIT 146: Taal in konteks ..............................................................................................105 EENHEID 17: OP SOEK NA ’N BOEK ..........................................................................................................106 Les 1: Luister en praat (2 ure).................................................................................................................107 AKTIWITEIT 147: Fotobespreking .............................................................................................107 AKTIWITEIT 148: Luisterbegrip .................................................................................................107 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ......................................................................................................................109 AKTIWITEIT 149: Leesbegrip ....................................................................................................109 AKTIWITEIT 150: Leesbegrip ....................................................................................................109 Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)...............................................................................................................110 AKTIWITEIT 151: Skryf ’n boekresensie ...................................................................................110 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ...........................................................................................110 AKTIWITEIT 152: Taal in konteks ..............................................................................................110 EENHEID 18: WEER REËN? ........................................................................................................................111 Les 1: Luister en praat (2 ure).................................................................................................................112 AKTIWITEIT 153: Bespreking ....................................................................................................112 AKTIWITEIT 154: Luisterbegrip .................................................................................................112 Les 2: Lees en kyk (5 ure) ......................................................................................................................113 AKTIWITEIT 155: Leesbegrip ....................................................................................................113 AKTIWITEIT 156: Leesbegrip ....................................................................................................114 5
© Impaq
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)...............................................................................................................114 AKTIWITEIT 157: Skryf ’n gedig ................................................................................................114 Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) ...........................................................................................114 AKTIWITEIT 158: Taal in konteks ..............................................................................................114 BYLAE B: Storie: “Die jakkals en die kraai” .............................................................................................125 BIBLIOGRAFIE .............................................................................................................................................128
© Impaq
6
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
LESELEMENTE LEERDOELWITTE Wat die leerder aan die einde van die les moet weet. Geneem uit die KABV.
BELANGRIKE TERMINOLOGIE Nuwe terminologie om die begrip van die vak as deel van hierdie les uit te brei.
DEFINIEER Definisies van konsepte om die inhoud te verstaan.
BELANGRIK Verduidelik misverstande; moontlike verwarring met betrekking tot bestaande kennis.
WENKE Enige inligting anders as die inhoud, om die leerder deur die leerproses te begelei.
VIR DIE NUUSKIERIGES Aansporing vir die leerder om die inhoud self verder in diepte na te vors.
AKTIWITEIT Vrae deur die les wat voltooi moet word ten einde die kennis van die voltooide les te toets. OEFENING Ter afsluiting van die spesifieke les. Formatiewe assessering.
KERNINHOUD: Beklemtoon die kern van die inhoud, in-diepte verduideliking van ’n spesifieke afdeling van die les; moet verstaan word. STUDEER/HERSIENING Tyd wat spandeer word om die inhoud te bestudeer in die afsluiting van die les en ter voorbereiding vir die toets of eksamen. WOORDESKAT Woorde wat in tekste voorkom. Woorde moet opgesoek word in ’n woordeboek en in leerders se persoonlike woordeboek geskryf word.
* Alle leselemente word nie noodwendig in hierdie gids gebruik nie. 7
© Impaq
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
VOORWOORD Welkom by Afrikaans Huistaal Graad 6! Die handleiding en fasiliteerdersgids is saamgestel en ontwikkel om aan al die vereistes van die Nasionale Kurrikulum- en Assesseringsbeleidverklaring (KABV) te voldoen. Die temas in die handleiding pas in by die leefwêreld van ’n graad 6-leerder en die leerinhoud is saamgestel sodat optimale leer en ontwikkeling kan plaasvind. Leerders gaan die volgende bronmateriaal nodig hê: Werkboeke met skoon lyntjiespapier Skoon indeksboek (om as ’n persoonlike woordeboek te gebruik) Rofwerkpapier ’n Verklarende Afrikaanse woordeboek Tydskrifte en koerante Afrikaanse leesboeke (enige fiktiewe stories van hul gunsteling-outeurs) Die rol wat ’n fasiliteerder in die leerproses van enige leerder speel, is onmiskenbaar en een van die sleutelpilare in die sukses van die leerder se leer- en ontwikkelingsproses.
ROOSTER EN TYDSBESTUUR Volgens die Nasionale Kurrikulum- en Assesseringsbeleidsverklaring (KABV) moet die onderrigtyd vir Afrikaans huistaal ses ure per week geskied, vir 40 weke tydens die akademiese jaar. Alle vaardighede word in twee-week-siklusse aangebied. Die uiteensetting per vaardigheid in ’n tweeweeksiklus: Vaardigheid Luister en praat Lees en kyk Skryf en aanbied Taalstrukture en-konvensies
© Impaq
Tydstoekenning per tweeweeksiklus 2 ure 5 ure 4 ure 1 uur (deurlopend)
8
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
ASSESSERINGSVEREISTES Alle formele assesseringstake kan in die portefeuljeboek gevind word. Hierdie formele assesseringstake vorm 75% van die totale punt vir Afrikaans Huistaal in graad 4, 5 en 6. Die formele assesseringspunt sluit die eksamens in. Die eerste formele assesseringstaak in ’n kwartaal moet in die middel van die kwartaal gedoen word. Die tweede formele assesseringstaak van elke kwartaal moet aan die einde van die kwartaal gedoen word. Aan die einde van die jaar word ’n eksamen afgelê en dit vorm 25% van die totale punt. Fasiliteerders moet seker maak om terugvoer aan leerders te gee oor taalaspekte wat reeds informeel geassesseer is voordat leerders formeel geassesseer word. BAIE BELANGRIK Die fasiliteerder moet deeglik bewus wees van assesseringsdatums, wat in die portefeuljeboek aangedui word. Leerders moet ten minste twee weke voor ’n mondeling die opdrag en rubriek ontvang om deeglik voor te berei. Aan die begin van elke kwartaal moet die leerders ook ’n leesboek selfstandig begin lees sodat hulle die boekverslagvorm later in die kwartaal kan voltooi.
9
© Impaq
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
STUDIEWENKE EN -METODES Om die handleiding doeltreffend te gebruik en sodoende optimale leer en ontwikkeling aan die leerders te verskaf, is dit nodig om sekere konsepte en prosesse te verstaan en deeglik toe te pas. Hier volg ’n paar riglyne, verduidelikings van die konsepte en sekere prosesse. Dit is belangrik dat die fasiliteerder gereeld terugkeer na hierdie afdeling toe. 1.
Aanbieding van besprekings en gesprekke Volgens die KABV moet 2 ure in ’n tweeweeksiklus aan Luister en Praat spandeer word. Gedurende hierdie tyd moet leerders so min as moontlik skryf. Dit is van kardinale belang dat leerders geleentheid gegee word om hul gedagtes, opinies en ervaring mondeling oor te dra, want daardeur word leerders se vaardigheid om hulself verbaal oor te dra en verstaanbaar te maak ontwikkel. Aan die begin van elke eenheid is daar ’n mondelinge aktiwiteit. Leerders moet dit kan doen sonder die vrees om foute te maak. Baie van hierdie gesprekke word geïnisieer deur voorspellings op grond van ’n titel of prentjie, wat met die tema verband hou. In hierdie gesprekke en besprekings is daar geen verkeerde antwoorde nie en leerders se verbeelding mag die oorhand kry.
2.
Luisterbegripproses Die fasiliteerder moet telkens die luisterteks vooraf deurgaan, sodat die teks foutloos en met die regte stemtoon en spoed gelees kan word. Die leerders moet aantekeninge maak terwyl hulle luister. Aantekeninge moet slegs uit kernwoorde en gedagtes bestaan, wat die leerders later kan lei om die vrae te beantwoord. a) b) c) d) e) f)
Die stappe wat gevolg moet word in luisterbegrip-aktiwiteite: Lees saam met die leerders deur die vrae. Lees die teks vir die eerste keer vir die leerders. Verduidelik vir die leerders dat dit normaal is om die eerste keer nie al die antwoorde te kry nie omdat mens fokus op wat in die storie gaan gebeur. Gaan vir ’n tweede keer saam met die leerders deur die vrae, maar moet nie dat die leerders die vrae beantwoord nie. Lees die luisterteks vir ’n tweede keer vir die leerders. Nou kan die leerders die vrae beantwoord deur die aantekeninge te gebruik.
Let wel: Die proses mag vir ’n derde keer herhaal word in die eerste kwartaal, maar moet van die tweede kwartaal af net twee keer gedoen word. 3.
Fasilitering van leesbegripaktiwiteite Lees en Kyk beslaan 5 ure van die tweeweeksiklus. Lees speel ’n baie belangrike rol in die KABV en moet nooit afgeskeep word nie. Alle vrae moet ook teksgebonde wees sodat die leerders kan leer om met begrip te lees. a)
© Impaq
Die stappe wat gevolg moet word in luisterbegrip-aktiwiteite: Elke leesteks in die handleiding word eers saam met die leerders deurgelees.
10
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
b) c) d) e)
Die leerders identifiseer dan onbekende of moeilike woordeskat. Dit moet aan die leerders verduidelik word, of in ’n woordeboek opgesoek word. Daarna moet die leerders die teks alleen en hardop lees. Gaan dan saam met die leerders deur die vrae om onduidelikhede uit te klaar. Die leerders beantwoord dan die vrae in volsinne.
Voorbeeld van ’n volsinantwoord: Vraag: Wanneer is jou verjaarsdag? Kort antwoord: 5 Januarie. x Volsin antwoord: My verjaarsdag is op 5 Januarie. (Leerders se spelling, sinskonstruksie en gebruik van hoofletters en leestekens verbeter indien hul vrae in volsinne beantwoord.)
a)
b)
c)
4.
Verskillende leesstrategieë Die leerders moet verskillende leesstrategieë gebruik. Verduidelik elke keer vir die leerders wat elke leesstrategie behels voordat dit toegepas moet word. Voorspelling Daar word slegs na opskrifte/titels, foto’s en grafieke gekyk en dan besluit waaroor die teks moontlik kan handel. Daar is nie ’n verkeerde antwoord nie, solank dit binne die konteks van die leidrade bly. Vluglees Mens maak gebruik van hierdie strategie om te bepaal waaroor die leesteks gaan, sonder om deur die hele teks te lees. Slegs die opskrifte, subopskrifte, die eerste sin van elke paragraaf en die slotparagraaf/-sin word met konsentrasie gelees. Soeklees Hierdie vaardigheid word gebruik indien spesifieke inligting gesoek word. Jy soek sleutelwoorde en ignoreer die res. Dit is baie belangrik dat leerders ook daagliks fiktiewe stories in hul vrye tyd lees.
Die skryfproses Daar word verkillende soorte tekste deur die jaar geskryf. Die skryfproses bly egter altyd dieselfde. Stap 1: Beplanning deur middel van ’n kopkaart. Dit word gebruik om die leerders se gedagtes te orden en inligting bymekaar te groepeer. Stap 2: Skryf eerste weergawe op rofwerkpapier. Stap 3: Proeflees. Die leerders kyk vir foute (spelling, sinskonstruksie, hoofletters, skryftekens en leestekens). Stap 4: Hersien en redigering van foute. Stap 5: Skryf die finale weergawe netjies in die werkboek.
11
© Impaq
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Die aantal woorde wat gebruik moet word by elke teks word deur die KABV voorgeskryf. Gebruik die volgende resep om die leerders te lei om die regte hoeveelheid woorde met langer skryfstukke te skryf: a) Neem die aantal woorde en deel dit deur 2 (bv. 160 ÷ 2 = 80) b) Die een helfte word weer deur 2 gedeel (in die geval 80 ÷2 = 40) c) Die inleiding en slot moet dus ongeveer uit 40 woorde elk bestaan. d) Die verloop is altyd langer en kan hier uit min of meer 80 woorde bestaan. e) Maak seker dat die leerders verstaan dat dit net ’n riglyn is en dat dit wel bietjie meer of minder kan wees, solank die totaal binne die gegewe hoeveelheid woorde val.
© Impaq
12
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
JAARPLAN KWARTAAL
1
2
3
4
WEEK
EENHEID
1–2
1. Tonne talente
3–4
2. Diere en hul dinge
5–6
3. Huise en hul pryse
7–8
4. Sepiesterre
9 – 10
5. Sirkus!
1–2
6. Lip-lek-lekker
3–4
7. Soete stemme
5–6
8. Jakkals en wolf
7 – 10
9. Slaap soet
1–2
10. Dorus-dinosourus
3–4
11. Geheime
5–6
12. Wense
7–8
13. Super sport
9 – 10
14. Wat ’n drama!
1–2
15. Wenners
3–4
16. Viva Suid-Afrika!
5–6
17. Op soek na ’n boek
7 – 10
18. Weer reën?
13
DATUM BEGIN
DATUM VOLTOOI
© Impaq
1
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
EENHEID 1: TONNE TALENTE LEERDOELWITTE Nadat die leerder hierdie eenheid voltooi het, moet hy/sy in staat wees om die volgende te doen (geneem uit die KABV-dokument):
LUISTER EN PRAAT
LEES EN KYK
Luister na radio- of koerantberigte en bespreek algemene, bekende kwessies
Lees inligtingstekste, soos ’n koerantberig/artikel/onderhoud/spotprente
Gebruik ’n teks uit ’n handboek of uit enige koerant/tydskrif
Gebruik ’n teks uit ’n handboek of uit enige koerant/tydskrif
Luister vir besonderhede Identifiseer hoe stereotipes ontstaan
Pre-lees: Maak ’n voorspelling wat op die titel en/of grafiese voorstelling gegrond is
Vra uitdagende, kritiese vrae en soek alternatiewe verduidelikings
Identifiseer en bespreek die verskuilde kulturele boodskappe
Luister vir inligting in ’n reeks mondelingtekste: doen verslag en om hoof idees op
Gebruik verskillende lees-strategieë: vluglees, soeklees, voorspelling
Ontwikkel ’n gebalanseerde argument oor relevante en uitdagende kwessies
Bespreek hoe die boodskap gemanipuleer kan word Bespreek hoe die tegnieke wat deur skrywers, grafiese ontwerpers en fotograwe gebruik word, sekere sienings van die wêreld saamstel
Spreek ’n opinie uit en ondersteun met bewyse Luister aktief en met sensitiwiteit
Ontdek en beskryf voorkeurresultate of -eindes
Erken opinies wat met eie bots en reageer toepaslik
Veronderstel en bied alternatiewe oplossings vir probleme
Bespreek die geldigheid van inligting in vergelyking met ander bronne Mondeling: verwelkoming en bedanking SKRYF EN AANBIED
TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES
Skryf ’n inligtingsteks, bv. ’n koerantberig/artikel/onderhoud
Werk met woorde
Gebruik hoofopskrif, subopskrif, kernparagraaf, antwoorde op wie, wat, waar, wanneer en waarom/hoekom
Klankbeeld en skrifbeeld
Vokaalgroepe Alfabetiese rangskikking Afbreek van woorde
Skryf ’n kernsin en sluit relevante inligting in om ’n samehangende paragraaf te ontwikkel
Basisvorme
Selekteer, klassifiseer en kategoriseer relevante inligting uit verskillende bronne
Lettergrepe en klankgrepe
Beplan, skryf eerste weergawe en verfyn skryfwerk
Woordsoorte in konteks: Hoofwerkwoord, selfstandige naamwoord, abstrakte selfstandige naamwoorde, lidwoorde, byvoeglike naamwoorde, voegwoorde
Werk met sinne
Besin oor en evalueer skryf- en kreatiewe werk Skryf netjies en leesbaar
Spelling en leestekengebruik
Gebruik ’n duidelike struktuur
Skryftekens: deelteken en koppelteken
Begin
Woordeskat in konteks
Middel Einde
© Impaq
14
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
1
Eenheid
INLEIDING In hierdie eenheid word daar gekyk na mense en hul interessante talente. Daar is ’n luisterteks oor ’n man wat die bome by ’n hospitaal in kunswerke ontskep. Ons gaan hoor van ’n vrou wat ’n klets-talent het en ouer mense wat kompetisies wen met hul musikale talente. Die leerder gaan sy/haar lyf joernalis hou en hul eie koerantberig moet skryf. Die hooftekssoort wat in eenheid 1 gedek word, is koerantberigte (luister, lees en skryf). Die leerder moet solank begin om ’n storieboek selfstandig te lees. Hy/sy gaan in eenheid 5 terugvoer daaroor gee. WOORDESKAT Snoei: nuttelose gedeeltes van bome en struike af – of uitknip, afsny of -saag; takke korter sny om die groei van ander te bevorder of om die geheel ’n goeie vorm te gee. Inspireer: iemand iets, bv. ’n idee of denkbeeld laat kry. Tydelik: (slegs) vir sekere tyd. Bemoedig: moed inpraat, met moed besiel. Klets: bogpraatjies, onsin praat, sommer praat om te praat; babbel. Swendelaar: iemand wat onregverdig dryf, bedrieg Opkikker: opbeur, vroliker stem, beter word. Sopraan: hoogste vrouestem Les 1: Luister en praat (2 ure) AKTIWITEIT 1: Luisterbegrip Pre-luister: 1. Leerders noem hul talente. 2. Eie antwoord. 3. Eie antwoord. 4. Eie antwoord.
(1) (1) (1) (1)
Luister (koerantberig) Snoeikuns om die pasiënte te bemoedig (Beeld, 2013/04/26) Kimberley – August Brand is baie versigtig wanneer hy die bome voor die Mediclinic Kimberley kunstig in ’n vorm snoei, want hy wil hulle nie seermaak of laat doodgaan nie. Met ’n talent vir kreatiewe snoeiwerk inspireer hy siek pasiënte met boodskappe dat hulle gesond gaan word. Hy kry baie komplimente oor sy boomsnoei-talent. 15
© Impaq
1
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
Dit het begin toe hy in 2002 tydelike werk by die hospitaal gekry het. Hy wou graag ’n heeltydse pos hê. Hy het besluit om die bestuurders te beïndruk en het ’n plant in die hospitaaltuin met sy snoeiskêr omvorm in ’n groen kunswerk met ’n boodskap daarop. Hy het die werk gekry en sedertdien hier bekend geword met die boodskappe van bemoediging en Bybelteksverse wat hy uit bome in die hospitaaltuin skep. “Die bome wat hoër groei, knip ek in vorms soos ’n sambreel, ’n man wat ’n drukkie gee of vlamme om die boom.” Brand het bewonderaars die hele hospitaal vol. Besoekers is ook dol oor sy kunswerke van bemoediging. Hy en sy ouer broer het die kuns by hul pa geleer. Stephan Deetlefs, hospitaalbestuurder, sê hulle kry jaar ná jaar komplimente oor hul spesiale bome. “Dit is ’n voorreg om hom in ons diens te hê.” (Lecrecia Prins) Post-luister: 1. August Brand 2. Hy maak kunswerke uit bome. 3. By die Medicross in Kimberley. 4. Hy het begin in 2002 en doen dit steeds. 5. Om ’n permanente werk te kry en om die siek pasiënte te bemoedig. 6. In Beeld. 7. Lecrecia Prins 8. Hy wil nie die bome seermaak of laat doodgaan nie. 9. Komplimente 10. Hy wou ’n permanente werk by die hospitaal gehad het. 11. Sambreel, ’n man wat ’n drukkie gee of vlamme. 12. Nee, die besoekers is ook dol oor sy kunswerke. 13. Hy het by sy pa geleer. 14. Nee, hy en sy boetie kan al twee hierdie kunswerke doen. 15. Skilder, standbeelde, ens.
(1) (1) (1) (1) (1) (1) (1) (1) (1) (1) (3) (1) (1) (2) (2) [23]
AKTIWITEIT 2: Mondeling Indien die leerder sukkel om iets te sê, lei hom/haar deur vrae te vra soos: Waarom was jy in die hospitaal? Van watter “kunswerk” het jy die meeste gehou? Het jy voorstelle van wat ek nog met die bome kan doen? ens.
© Impaq
16
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
1
Les 2: Lees en kyk (5 ure) AKTIWITEIT 3: Leesbegrip Pre-lees: 1. ’n Vrou wie se talent “praat” is. 2. Die vrou gesels met eensame mense. 3. ’n Gemeenskapsradiostasie. 4. Dat die mense in die tronk so eensaam is. 5. Sy het vir die mense in die tronk kos geneem.
(1) (1) (1) (1) (1) [5]
Post-lees: 1. Cathy Smith (1) 2. Hoe sy haar gesels talent gebruik. (1) 3. In Baberton, meestal in die departement van korrektiewe dienste. (1) 4. Elke naweek. (1) 5. Sy gaan gesels met die gevangenisse in die tronk. (1) 6. Op die radiostasie. (1) 7. Ou- mense, jongmense, siek mense. (3) 8. Hy het gedink sy sal nie met hom wil gesels nie, omdat hy in die tronk is. (1) 9. Sy gaan na die supermark en gesels met die mense terwyl sy haar trollie vol goed laai. (1) 10. Sy is werkloos en het nie geld om alles te koop nie. (1) 11. Hy is die joernalis wat die berig geskryf het. (1) 12. Eie antwoord. (2) [15] AKTIWITEIT 4: Taal in konteks
Vokaalgroep 1 Enkelvoud
Meervoud
Vokaalgroep 2
Vokaalgroep 3
Enkelvoud
Meervoud
Enkelvoud rak
lekkerny
lekkernye
jaar
jare
huis
huise
naweek
naweke
Meervoud rakke
gevangenis gevangenisse (12)
17
© Impaq
1
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
AKTIWITEIT 5: Leesbegrip Pre-lees: 1. ’n Sangkompetisie 2. Leerder se eie antwoord.
(1) (2)
Post-lees: 1.
(6) Kategorie
Wenner
Afrikaanse Christelike liedjie
Marita Blom-Croucamp
Instrumentale afdeling
Willie Jay Trio
Speel van ’n Afrikaanse liedjie op een instrument.
Fred Colling
2. Mimi Coertse en Rouel Beukes 3. Willie Jay op kitaar, Zylie Swart op klawerbord en Hendrik Smal op konsertina. 4. Enige iemand bo 55 jaar. 5. Eie antwoord.
(2) (6) (1) (2) [20]
AKTIWITEIT 6: Taal in konteks 1. 2. 3. 4. 5.
jarige = jaar (basisvorm) + ige (agtervoegsel) liedjie = lied (basisvorm) + jie (agtervoegsel) vanjaar = van (voorvoegsel) + jaar (basisvorm) gewys = ge (voorvoegsel) + wys (basisvorm) ouer = oud (basisvorm) + er (agtervoegsel)
[10]
Les 3: Skryf en aanbied (4 ure) AKTIWITEIT 7: Skryf ’n koerantberig Gaan saam met die leerder deur al die vereistes en maak seker dat die leerder alles doen wat van hom/haar verwag word. Ondersteun en lei die leerder waar nodig. Voorbeeld van kopkaart
1. Wie
2. Wat
Titel 4. Wanneer
© Impaq
3. Waar
18
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
1
AKTIWITEIT 8: Taal in konteks Leerders se antwoorde gaan verskil. Maak seker die leerder verstaan die verskil tussen lettergrepe en klankgrepe. Les 4: Taalstrukture en -konvensies (1 uur) AKTIWITEIT 9: Taal in konteks 1.
2. 3.
Vokaalgroep 1: hospitaaltuin – hospitaaltuine Vokaalgroep 2: hospitaal – hospitale Vokaalgroep 3: boodskap – boodskappe sedertdien, siek, skep, snoeiskêr, snoeiwerk a) kreatief b) kry c) moed d) boom
4. lettergrepe
(6) (5)
(4) (10)
Klankgrepe
bood-skap-pe
boot-ska-pi
be-gin
bi-gin
be-stuur-ders
be-stie-dir
bood-skap
boot-skap
be-kend
bi-kent [25]
19
© Impaq
2
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
EENHEID 2: DIERE EN HUL DINGE LEERDOELWITTE Nadat die leerder hierdie eenheid voltooi het, moet hy/sy in staat wees om die volgende te doen (geneem uit die KABV-dokument): LUISTER EN PRAAT
LEES EN KYK
Luister na en bespreek folklore (mite of legende)/ verhaal)
Lees folklore (mite of legende)/verhaal/visuele teks
Gebruik ’n teks uit ’n handboek of uit enige koerant/tydskrif Inleidende aktiwiteite: voorspelling
Pre-leesaktiwiteite, byvoorbeeld voorspelling wat op die titel en grafiese voorstellings gegrond is
Vertel van ’n vakansie, gebeure/gebeure in die verlede
Interpreteer visuele tekste
Herroep gebeure in die korrekte volgorde en gebruik die korrekte tydsvorm
Bespreek elemente van fabels/verhale soos karakters en boodskappe
Werk positief op mekaar in gedurende groepsbespreking
Verduidelik interpretasie van die teks
Luister
Ontdek en beskryf voorkeurresultate of -eindes
Identifiseer hoe stereotipes ontwikkel en die effek op die luisteraar
Lees en kyk vir begrip
Bespreek karakters
Aandagtige lees
Bespreek intrige, konflik en agtergrond
Maak voorspellings en afleidings
Bespreek boodskappe in die teks Besin oor kulturele gebruike, waardes en gelowe
Lei die betekenis van onbekende woorde en beelde af deur die gebruik van kontekstuele leidrade
Besin oor konflik in die verhaal
Toon kritiese taalbewustheid
Gebruik ’n teks uit ’n handboek of uit enige koerant/tydskrif
Vluglees en soeklees
Mondeling: verwelkoming en bedanking
SKRYF EN AANBIED
TAALSTRUKTURE EN -KONVENSIES
Skryf folklore (mite of legende)/verhaal
Werk met woorde
Skryf vir persoonlike, ontdekkende, speelse, verbeeldingryke en kreatiewe doeleindes
Vokaalgroepe
Beskryf karakters, verteller
Alfabetiese rangskikking
Gebruik toepaslike woordeskat
Afbreek van woorde
Verkry idees uit ’n dinkskrum vir ’n onderwerp en ontwikkel hierdie idees
Basisvorme
Klankbeeld en skrifbeeld
Lettergrepe en klankgrepe
Druk idees duidelik en logies uit
Werk met sinne
Besin oor en evalueer skryfwerk en kreatiewe werk
Woordsoorte in konteks: Hoofwerkwoord, selfstandige naamwoord, abstrakte selfstandige naamwoorde, lidwoorde, byvoeglike naamwoorde, voegwoorde
Skryf ’n eerste konsep met inagneming van die sentrale idée en toepaslike taal en konvensies vir die spesifieke doel en teikengroep
Spelling en leestekengebruik
Skryf ’n karakterskets
Skryftekens: deelteken en koppelteken Woordeskat in konteks
© Impaq
20
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
2
INLEIDING Ons gaan luister hoe die hoogmoedige kameelperd stom geraak het. Daarna gaan ons uitvind waarom die diere vir skilpad ’n les wou leer en hoe dit gebeur het dat hy vir altyd sy bagasie op sy rug moet ronddra. Die leerder gaan ook sy/haar eie mite skryf en verduidelik waarom dit is soos dit is. Die hooftekssoorte wat in eenheid 2 gedek word, is mites en legendes (luister, lees en skryf). Die leerder gaan oor twee weke ’n mondeling moet doen. Gee solank vir die leerder die besonderhede en rubriek, sodat hy/sy deeglik kan voorberei.
WOORDESKAT Parmantig: brutaal, onbeskof, uitdagend Hoogmoedig: gekenmerk deur, vol hoogmoed, opgeblase, verwaand Halt: uitroep om iemand te laat stilstaan of te laat ophou met wat hy besig is om te doen. Verleë: beskroomd, bedees, skamerig Redekawel: redetwis, argumenteer Tevergeefs: sonder resultaat; nutteloos, vrugteloos; sonder welslae Bieg: skuldbekentenis Terneergedruk: hartseer, bedruktheid, depressief
Les 1: Luister en praat (2 ure) AKTIWITEIT 10: Fotobespreking Kyk na die foto’s en gesels oor die volgende vrae: 1. 2. 3. 4.
Kameelperd, luiperd, aap, skilpad, hiëna Dieretuin of wildtuin. Eie antwoord. Leerder moet beskrywende woorde gebruik soos bv. lang nek, vol kolle, stout met ’n lang stert, stadig met ’n harde dop ens. 5. Leerder se eie antwoord – help hul egter reg indien hul heeltemal verkeerd is. 6. Eie antwoord. 7. Eie antwoord en rede.
21
(5) (2) (1) (5) (5) (5) (2) [25]
© Impaq
2
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
AKTIWITEIT 11: Luisterbegrip Pre-luister: 1. Eie antwoord. (1) 2. Kameelperde maak nie geluide nie, dalk nou en dan ’n nies-snork-geluid. (1) 3. a) leeu – brul b) olifant – trompetter c) slang – sis (3) Luister (mite) Kameelperd verloor sy stem Lank gelede kon alle diere praat. Kameelperd se nek is mos die langste en daarom het hy die hele dag kliphard loop en spog oor hoe wonderlik hy is. Gou het dit al die ander diere begin irriteer. Hulle probeer toe aan maniere dink om hom stil te kry. Luiperd sê: “Jy’s tog nie so wonderlik nie, Kameelperd. Daar is baie goed wat ons kan doen wat jy nie kan nie!” “Soos wat?” vra Kameelperd. “Wel, jy kan nie so vinnig soos ek hardloop nie!” antwoord Luiperd. “Ons sal sien, jou parmantige katjie! Kom ons jaag resies en kyk!” lag Kameelperd. Die ander diere, wat seker is dat Luiperd sal wen, omdat sy pa al ’n hardloopkompetisie gewen het, stap saam om te kyk. Luiperd en Kameelperd begin gelyk, maar spoedig is Kameelperd voor. Toe haal Luiperd hom in en steek hom verby. Ongelukkig hardloop hy in ’n boom vas, stamp sy kop en val neer. Ná Kameelperd gewen het, word hy nog meer hoogmoedig. Hy stap met sy kop hoër in die lug en spog hoeveel beter hy as die ander diere is. Later is Kameelperd se geklets al wat ’n mens in die bos hoor. ’n Paar dae later kom die diere weer bymekaar om te besluit wat om te doen. Apie het ’n plan en soos ons weet is alle apies stout. Hy maak doringboomgom bymekaar en klim in die bome op. Op die hoogte waar Kameelperd gewoonlik vreet, smeer hy gom aan elke blaar. Later kom Kameelperd verby en begin aan die blare knibbel. Die klewerige blare steek in sy lang keel vas. Hoe hy ook al sluk, die blare bly daar. Hy skud sy nek heen en weer en drink water, maar hy kan eenvoudig nie van die taai, klewerige blare ontslae raak nie. Toe hy sy mond oopmaak om vir hulp te vra, kan hy nie praat nie. Hy is stom! Al die diere bedank vir Apie dat hy die grootpraterige Kameelperd stilgemaak het. En daarna kan hul elke middag hul slapie geniet terwyl Kameelperd © Impaq
22
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
2
Eenheid
rondloop en onhoorbare woorde mompel. Tot vandag toe maak kameelperd nie ’n geluid nie. Post-lees: 1. Volgorde: g) Kameelperd het die hele dag loop en spog oor hoe wonderlik hy is. e) Die ander diere raak geïrriteerd. k) Luiperd daag vir Kameelperd uit om resies te jaag. a) Luiperd hardloop teen ’n boom vas en Kameelperd wen. i) Apie smeer doringboomgom aan die blare waar Kameelperd eet. j) Apie besluit om vir kameelperd ’n les te leer d) Die blare sit in Kameelperd se keel vas. c) Kameelperd kry nie die blare uit sy keel nie. f) Kameelperd is stom! b) Al die diere bedank vir Apie dat hy vir Kameelperd stilgemaak het. h) Tot vandag toe kan Kameelperd nie ’n woord sê nie.
(11) [16]
AKTIWITEIT 12: Taal in konteks Veralgemening: “Gou het dit al die ander diere begin irriteer.” Stereotipering: “soos ons weet is alle apies stout.” Les 2: Lees en kyk (5 ure)
AKTIWITEIT 13: Hardoplees Leerder lees die eerste drie paragrawe, onvoorbereid, van leesteks 1 hardop. Voltooi die rubriek.
AKTIWITEIT 14: Leesbegrip 1. 2. 3. 4. 5.
Skillie moet verrimpeld wees. (1) Sy tydsaamheid. Hy kom altyd laat, kry die slegste plek en vat dan iemand anders se plek en wil dit dan nie teruggee nie. (2) Sy gewete pla hom omdat hy planne beraam om sy maats te kul en hy weet dat hy nooit die staproete met sy bagasie sal baasraak nie. (2) Skillie het op sy rug gelê. (1) Hy het op sy rug gaan lê en gemaak of hy nie meer ’n tree verder kan loop nie. (1) 23
© Impaq
2
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
6. 7. 8.
Eie antwoord en verduideliking. Omdat Skillie vir Rietrot gekyk het. Skilpad, Ystervark, Blou-aap, Luiperd, Rietrot en Hiëna.
(2) (1) (6) [16]
AKTIWITEIT 15: Leesbegrip Pre-lees: Leerder voorspel wat gaan gebeur in vier sinne. Post-lees: 1. Hy het gom op sy bagasie gesmeer. 2. Hy wou seker maak die bagasie is stewig op sy rug, sodat dit vasplak. 3. Dat dit alles net ’n droom was. 4. Die Slegte Elfie het dit op sy rug vas getoor. 5. Eie antwoord en verduideliking. 6. Dit was te laat, want Skillie se bagasie sit vir altyd aan sy rug vas. 7. Eie antwoorde met verduideliking. 8. Eie antwoord met verduideliking.
(4)
(1) (1) (1) (1) (2) (1) (2) (2) [15]
AKTIWITEIT 16: Idiome 1. Daar is groot fout. 2. Daar is ’n slang in die gras; EN Ek ruik ’n rot. 3. Soek die betekenis van die volgende diere-idiome: a) Jy verklap die geheim. b) Hy is baie skaam.
(1) (2)
(2) [5]
AKTIWITEIT 17: Taal in konteks ’n Traan rol oor sy gerimpelde wangetjies. a) Traan, wangetjies b) gerimpelde c) rol d) ’n
© Impaq
24
[5]
Fasiliteerdersgids G06 ~ Afrikaans Huistaal
Eenheid
2
Les 3: Skryf en aanbied (4 ure)
AKTIWITEIT 18: Skryf ’n mite Leerders moet die mite op hulle eie skryf. Voltooi die rubriek. Les 4:Taalstrukture en -konvensies (1 uur) AKTIWITEIT 19: Taal in konteks 1. 2.
3.
4. 5. 6.
Vokaalgroep 2: boom – bome Vokaalgroep 3: nek – nekke apie – aap hoogte – hoog klewerige – kleef a) do-ring-boom-gom (oop/geslote/geslote/geslote) b) knib-bel (geslote/geslote) c) een-vou-dig (geslote/oop/geslote) d) bla-re (oop/oop) Enige twee selfstandige naamwoorde bv. apie en boom. Enige byvoeglike naamwoorde bv. stoute apie en groen boom. Die stoute apie swaai in die takke. Die groen boom waai in die wind.
25
(4)
(3)
(8) (2) (2) (6) [25]
© Impaq