Gr 7 afrikaans eerste addisionele taal fasiliteerdersgids by Impaq

Í2’È-E-EAT-FG01,Î 1

A T -

AFRIKAANS EERSTE ADDISIONELE TAAL FASILITEERDERSGIDS

Graad 7

A member of the FUTURELEARN group

Afrikaans Eerste Addisionele Taal Fasiliteerdersgids

1 8 0 7 - E - E AT- F G 0 1

Í2’È-E-EAT-FG01,Î

Graad 7

Aangepas vir KABV

M Steynberg

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

INHOUDSOPGAWE VOORWOORD .................................................................................................................... 5 JAARPLAN ......................................................................................................................... 6 Eenheid 1 ............................................................................................................................ 7 Week 1 – 2 .......................................................................................................................... 7 Les 1: Begripstoets - Drome.................................................................................... 7 AKTIWITEIT 1: BEGRIPSTOETS............................................................... 7 Les 2: Selfstandige naamwoord .............................................................................. 7 AKTIWITEIT 2: MEERVOUDE, VERKLEINING EN GESLAG – WERKKAART ............................................................................................. 8 Les 3: Kreatiewe skryfwerk ..................................................................................... 9 AKTIWITEIT 3: BOU VAN SINNE .............................................................. 9 Les 4: Leestekens, skryftekens en hoofletters ...................................................... 10 AKTIWITEIT 4 .......................................................................................... 10 Les 5: Opstelle ...................................................................................................... 10 AKTIWITEIT 5 .......................................................................................... 10 Les 6: Mondeling – Vertel ’n storie ........................................................................ 11 AKTIWITEIT 6 .......................................................................................... 11 Week 3 – 4 ........................................................................................................................ 13 Les 7: Werkwoord ................................................................................................. 13 AKTIWITEIT 7: TYE VAN DIE WERKWOORD ........................................ 13 Les 8: Poësie ........................................................................................................ 15 AKTIWITEIT 8: GEDIG – “DAGDROOM” ................................................. 15 Les 9: Skryf en aanbied ........................................................................................ 15 AKTIWITEIT 9: SKRYF 'N GEDIG ............................................................ 15 Les 10: Mondeling: Voorbereide hardoplees ......................................................... 16 AKTIWITEIT 10: LEES 'N GEDIG ............................................................ 16 Week 5 – 6 ........................................................................................................................ 18 Les 11: Visuele begripstoets ................................................................................. 18 AKTIWITEIT 11: Visuele begripstoets ...................................................... 18 Les 12: Byvoeglike naamwoord ............................................................................ 18 AKTIWITEIT 12: WERKKAART – TRAPPE VAN VERGELYKING........... 18 AKTIWITEIT 13: VOLTOOI WERKKAART – INTENSIEWE VORME....... 19 AKTIWITEIT 14: MEERVOUDE EN VERKLEININGSVORM – Hersieningsoefening ................................................................................. 19 Les 13: Dialoog ..................................................................................................... 20 AKTIWITEIT 15: SKRYF ’n DIALOOG ..................................................... 20 Les 14: Poskaart ................................................................................................... 21 AKTIWITEIT 16: KREATIEWE SKRYFWERK – POSKAART .................. 21 Les 15: Poësie ...................................................................................................... 22 AKTIWITEIT 17: GEDIG ........................................................................... 22 Week 7 – 8 ........................................................................................................................ 23 Les 16: Hoe praat mens: Tafelmaniere ................................................................. 23 Les 17: Voornaamwoorde ..................................................................................... 24 AKTIWITEIT 18: VOLTOOI DIE PARAGRAAF DEUR DIE KORREKTE VOORNAAMWOORD IN TE VUL. ........................................................... 24 Les 18: Fabels....................................................................................................... 24 AKTIWITEIT 19: FABEL – “DIE VIER VRIENDE”..................................... 24 Les 19: ’n Brief ...................................................................................................... 24 1

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AKTIWITEIT 20: Skryf ’n brief ................................................................. 24 Les 20: Soorte sinne ............................................................................................. 25 AKTIWITEIT 21: HERSIENING – Sinsbou, antonieme en sinonieme ..... 25 Week 9 – 10 ...................................................................................................................... 27 Les 21: Luister en praat ........................................................................................ 27 AKTIWITEIT 22: LUISTEROEFENING..................................................... 27 Les 22: Feit en mening .......................................................................................... 29 AKTIWITEIT 23: Taal in konteks .............................................................. 29 Les 23: Nuusberig ................................................................................................. 30 AKTIWITEIT 24: SKRYF ’n NUUSBERIG ................................................ 30 Les 24: Poësie ...................................................................................................... 31 AKTIWITEIT 25: GEDIG – “Die Wedloop” ................................................ 31 EENHEIDSTOETS 1: Taal en begripsoefening ........................................ 32 Eenheid 2 .......................................................................................................................... 33 Week 1 – 2 ........................................................................................................................ 33 Les 25: Voegwoorde ............................................................................................. 33 AKTIWITEIT 26: VOEGWOORDE............................................................ 33 Les 26: Samestellings ........................................................................................... 34 AKTIWITEIT 27: VORM SAMESTELLINGS VAN DIE VOLGENDE WOORDE ................................................................................................. 34 Les 27: Opstelle .................................................................................................... 35 AKTIWITEIT 28: VERHALENDE OPSTEL ............................................... 35 Les 28: Luisteroefening ......................................................................................... 36 AKTIWITEIT 29: LUISTEROEFENING..................................................... 38 Week 3 – 4 ........................................................................................................................ 39 Les 29: Direkte en indirekte rede .......................................................................... 39 AKTIWITEIT 30: INDIREKTE REDE ........................................................ 39 Les 30: Advertensies ............................................................................................. 40 AKTIWITEIT 31: ADVERTENSIES ........................................................... 40 Week 5 – 6 ........................................................................................................................ 41 Les 31: Lydende en bedrywende vorm ................................................................. 41 AKTIWITEIT 32: LYDENDE VORM – WERKKAART ............................... 41 Les 32: Voorsetsels............................................................................................... 42 AKTIWITEIT 33: VOORSETSELS ............................................................ 42 AKTIWITEIT 34: TELWOORDE ............................................................... 43 Les 33: Instruksies ................................................................................................ 43 AKTIWITEIT 35: MONDELINGE ASSESSERING – INSTRUKSIES ........ 43 Les 34: Poësie ...................................................................................................... 44 AKTIWITEIT 36: LETTERKUNDE KONTEKSTUELE VRAE .................... 44 Week 7 – 8 ........................................................................................................................ 45 Les 35: Taal hersiening ......................................................................................... 45 AKTIWITEIT 37: HERSIENING VAN TAALSTRUKTURE ........................ 45 Les 36: Mondeling ................................................................................................. 47 AKTIWITEIT 38: MONDELING: ROLSPEL .............................................. 47 Les 37: Deeltjiewerkwoorde .................................................................................. 47 AKTIWITEIT 39: VOLTOOI DIE OPDRAG ............................................... 47 Les 38: AANWYSINGS ......................................................................................... 48 Week 9 – 10 ...................................................................................................................... 49 JUNIE-EKSAMEN ................................................................................................. 49

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid 3 .......................................................................................................................... 50 Week 1 – 2 ........................................................................................................................ 50 Les 39: Afkortings en akronieme ........................................................................... 50 AKTIWITEIT 40: WAARVOOR STAAN DIE VOLGENDE AFKORTINGS EN AKRONIEME? .................................................................................... 50 AKTIWITEIT 41: ONTKENNENDE VORM ............................................... 51 Les 40: Invul van vorms en stambome .................................................................. 51 AKTIWITEIT 42: KREATIEWE SKRYFWERK: ......................................... 52 AKTIWITEIT 43: KREATIEWE SKRYFWERK .......................................... 53 Les 41: Skryftekens en leestekens........................................................................ 54 AKTIWITEIT 44: HERSIENING ................................................................ 54 Week 3 – 4 ........................................................................................................................ 55 Les 42: Taalstrukture en -konvensies ................................................................... 55 AKTIWITEIT 45: HERSIENING ................................................................ 55 Les 43: Opstelle .................................................................................................... 57 AKTIWITEIT 46: BESKRYWENDE OPSTEL EN NAVORSING ............... 57 Les 44: Poësie ...................................................................................................... 58 AKTIWITEIT 47: Integrering met Geografie .............................................. 59 Les 45: Mondeling – Onvoorbereide lees .............................................................. 59 AKTIWITEIT 48: ONVOORBEREIDE LEES ............................................. 59 Week 5 – 6 ........................................................................................................................ 60 Les 46: Taalstrukture en -konvensies ................................................................... 60 AKTIWITEIT 49: HERSIENING - VOORSETSELS EN VOORNAAMWOORDE ............................................................................ 60 Les 47: Koerantadvertensie .................................................................................. 61 AKTIWITEIT 50: KREATIEWE OPDRAG: ADVERTENSIES IN ŉ KOERANT ................................................................................................ 61 Les 48: Kennisgewing ........................................................................................... 61 AKTIWITEIT 51: MAAK ’n KENNISGEWING ........................................... 62 Les 49: Kreatiewe skryfwerk ................................................................................. 62 AKTIWITEIT 52: SKRYF ’n OPSTEL of DIALOOG – ............................... 62 Week 7 – 8 ........................................................................................................................ 64 Les 50: Volgorde, vooroordeel en stereotipering................................................... 64 AKTIWITEIT 53: TOEPASSING ............................................................... 64 Week 9 – 10 ...................................................................................................................... 66 EENHEIDSTOETS 2 – Taalstrukture en begrip ....................................... 66 Eenheid 4 .......................................................................................................................... 67 Week 1 – 2 ........................................................................................................................ 67 Les 51: Begripstoets ............................................................................................. 67 AKTIWITEIT 54: BEGRIPSOEFENING .................................................... 67 Les 52: Korter transaksionele tekste ..................................................................... 68 AKTIWITEIT 55: KORT BOODSKAP/SMS ............................................... 68 Les 53: Bywoorde ................................................................................................. 69 AKTIWITEIT 56: BYWOORDE ................................................................. 69 Les 54: Voorbereide mondeling ............................................................................ 70 AKTIWITEIT 57: VOORBEREIDE MONDELING - BEDANKING ............. 70 Week 3 – 4 ........................................................................................................................ 71 Les 55: Fabels....................................................................................................... 71 AKTIWITEIT 58: ’n FABEL ....................................................................... 71 Les 56: Volksverhale ............................................................................................. 71 3

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

AKTIWITEIT 59: VRAE OOR DIE SEUNTJIE EN DIE LEEU ................... 72 Les 57: Dagboekinskrywing .................................................................................. 72 AKTIWITEIT 60: DAGBOEKINSKRYWING .............................................. 72 Les 58: Begripstoets ............................................................................................. 73 AKTIWITEIT 61: INSKERPING – BEGRIPSOEFENING .......................... 73 Les 59: Inskrywingsvorm ....................................................................................... 74 AKTIWITEIT 62: Kreatiewe skryfwerk ...................................................... 74 Week 5 – 6 ........................................................................................................................ 76 Week 7 – 8 ........................................................................................................................ 76 NOVEMBEREKSAMEN ........................................................................................ 76

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

VOORWOORD Welkom by die eerste jaar van die Senior Fase ter voorbereiding vir hoërskool. Dit is baie belangrik dat daar deur die jaar aandag aan al die werk gegee word wat ook gereeld geassesseer gaan word. Wat word van die fasiliteerder verwag?  Leerders moet altyd lees: koerante, tydskrifte en boeke van tot ongeveer 80 bladsye (verkieslik een per kwartaal) of kortverhale, Dit sal hulle baie beslis help met woordeskatuitbreiding, sinskonstruksie en algemene taalgebruik.  Die werk wat in die handleiding aangespreek word, kan ook aangevul word deur van addisionele handboeke en werksboeke gebruik te maak.  Die doel is om die leerders goed voor te berei vir hulle eksamen aan die einde van die jaar.  Jy moet toesien dat hulle die werk verstaan en kan doen voordat hulle die werkopdragte doen. Die werk moet gedoen en indien nodig weer herhaal word totdat die leerders dit verstaan en bemeester het. Dan eers moet hulle die opdragte doen.  Die sinsbougedeeltes is daar om hulle te help om beter kreatiewe werkstukke te lewer.  Stappe vir die voltooiing van ŉ kreatiewe skryfstukke: Stap 1: Beplan deeglik met behulp van ŉ breinkaart en ŉ woordeskatlys. Stap 2: Skryf die eerste poging. Dit is ŉ poging want dit is nog nie die finale produk nie. Stap 3: Gaan deur die werkstuk. Korrigeer en kyk na die sinskonstruksie. Alle taalreëls moet toegepas word. Die leerders moet duidelik aandui waar veranderinge aangebring is. Stap 4: Skryf nou jou finale poging. Hiervoor word punte gegee. 

Belangrik: Moenie die werk vir die leerders doen nie. Hulle leer dan niks nie en hulle bou nie selfvertroue op nie. Onthou gedurende toetse en eksamens mag geen hulp verleen word nie.

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

JAARPLAN EENHEID

WEEK

1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 1-2 3-4 5-6 7-8 9-10 1-2 3-4 5-6

7-8 9-10

LES

DATUM BEGIN

Les 1 – Les 6 Les 7 – Les 10 Les 11 – Les 15 Les 16 – Les 20 Les 21 – Les 24 Les 25 – Les 28 Les 29 – Les 30 Les 31 – Les 34 Les 35 – Les 38 Junie-eksamen Les 39 – Les 41 Les 42 – Les 45 Les 46 – Les 49 Les 50 Hersieningsweek Les 51 – Les 54 Les 55 – Les 59 Hersiening van taalstrukture Hersiening van skryf en letterkunde Novembereksamen

DATUM VOLTOOI

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Eenheid 1 Week 1 – 2 LEERDOELWITTE: 

   

Begripsoefening: deur ŉ gedeelte kan lees, dit verstaan en vrae kan beantwoord. Selfstandige naamwoord en al die afdelings verstaan en kan gebruik. Sinsbou – goeie, volledige sinne kan maak en gebruik in kreatiewe skryfwerk. Verhalende paragraaf kan skryf en al die taalkonvensies kan gebruik. Mondeling - storievertelling

In hierdie kwartaal moet die leerder ‘n Afrikaanse storieboek op sy/haar eie lees. Gaan na die naaste biblioteek en gaan help die leerder om vir hom/haar ‘n storie van sy/haar keuse uit te neem of vra ‘n vriend/vriendin of hulle nie oulike storieboeke het om vir die leerder te leen nie, miskien het u storieboeke in die huis. Na die kwartaal verby is moet die leerder aan u die storie oorvertel. Les 1: Begripstoets - Drome WOORDELYS: Erfgenaam: iemand wat ŉ erfenis ontvang (heir) AKTIWITEIT 1: BEGRIPSTOETS 1

2. 3. 4. 5. 6. 7.1 7.2

Kies die regte antwoord: 1.1 Tant Matilda is baie (arm/ryk). (1) 1.2 b) Negentig (1) ’n Splinternuwe Mercedes. (1) Hy het haar verstaan √ en gereeld besoek √ (2) Aan almal (1) Sy hou daarvan om briewe te ontvang. (1) ‘n Kar – ‘n Mercedes (1) Andrew (1) Hy het naby haar gebly en geweet wat vir haar belangrik is – het ook gereeld vir haar gaan kuier. (1) 10 punte

Les 2: Selfstandige naamwoord Maak seker die leerder verstaan die taalbegrippe goed en kan dit toepas. OPDRAG 1 Gebruik die artikel wat die leerder gekies het om hierdie opdrag na te sien. Kry ŉ artikel uit ŉ koerant of tydskrif en soek die volgende woorde daarin: 7

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Gebruik elke keer ŉ ander kleur van jou keuse:  Soortname  Eiename  Geslag  Verkleiningsvorm  Meervoudsvorm AKTIWITEIT 2: MEERVOUDE, VERKLEINING EN GESLAG – WERKKAART Daar is nie net een kind in ons skool nie maar baie kinders. Daar is ook baie skole in Gauteng. Ons het baie klasse in die skool en baie onderwyseresse. Daar is nie net een prefek nie maar baie prefekte en leerlinge In ons skool dra ons wit hemde en grys rompe of broeke. Die seuns dra elke dag dasse en ons almal dra baadjies. Pouses haal ons, ons kosblikke uit en eet ons toebroodjies. Ons mag nie ons tasse en sakke in die klas los nie. Ons moet ons oë en ore oophou om die klok aan die einde van die periodes te hoor. Aan die einde van al vyf skooldae sien ons uit na die naweek. Gelukkig is daar baie bome waaronder ons kan sit. Ek wil graag baie foto’s van my vriendinne neem. [22] VOLTOOI DIE TABEL: WOORDESKAT

[33] MEERVOUD

VERKLEINING

lessenaar tafel stoel boekrak leesboek skêr bus tuinslang goudvis huiskat

lessenaars tafels stoele boekrakke leesboeke skêre busse tuinslange goudvisse huiskatte

lessenaartjie tafeltjie stoeltjie boekrakkie leesboekie skêrtjie bussie tuinslangetjie goudvissie huiskatjie

hoenderhaan rivierstroom hoed koning stad

hoenderhane rivierstrome hoede konings stede

hoenderhaantjie rivierstroompie hoedjie koninkie stadjie

GESLAG

mannetjieskat wyfiekat haan en hen

koningin

55 punte

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

SELFSTANDIGE NAAMWOORDE – INSKERPING Benoem die selfstandige naamwoorde wat jy kan identifiseer in die volgende prente. Skryf die meervoudsvorm en die verkleiningsvorm neer van die woorde.

MEERVOUDSVORM wiele enjins bestuurders ligte wolke

VERKLEININGSVORM wieletjies enjintjie bestuurdertjie liggies wolkies

MEERVOUDSVORM oë sterte ore pote snorbaarde lywe pelse

VERKLEININGSVORM ogie stertjie oortjie pootjie snorbaardjies lyfie pelsie

MEERVOUDSVORM balle kolwe pette springtoue harte hemde rokke broeke hare strikke

VERKLEININGSVORM balletjie kolfie petjie springtoutjie hartjie hempie rokkie broekie haartjies strikkies

Les 3: Kreatiewe skryfwerk AKTIWITEIT 3: BOU VAN SINNE Ons dans Wanneer? Ons dans elke Saterdag. Waar? Ons dans elke Saterdag by die Dansklub. Hoekom? Ons dans elke Saterdag by die Dansklub om te oefen vir die kampioenskappe. Die rugbyspelers huil. Hoekom? Die rugbyspelers huil omdat hulle verloor het. Teen wie? Die rugbyspelers huil omdat hulle teen die buurskool verloor het. 9

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Waarom?   

Die rugbyspelers huil omdat hulle teen die buurskool verloor het a.g.v. nalatige foute.

Al die sinne moet op ‘n soortgelyke wyse voltooi word. Hulle moet probeer om elke keer ook van die ander vraagwoorde gebruik te maak. Maak seker dat die woordorde korrek is.

Maak nou goeie sinne soos die voorbeeld met die volgende enkelvoudige sinne. Gebruik ten minste drie vraagwoorde: Onthou om SVTOMPVI te gebruik.

Merk soos die voorbeelde. 1. Ons dans. 2. Die rugbyspelers huil. 3. Ma kook. 4. Piet fluit. 5. Ek werk. Les 4: Leestekens, skryftekens en hoofletters Maak seker die leerder verstaan die taalbegrippe goed en kan dit toepas. AKTIWITEIT 4 In die onderstaande leesstuk is daar verskeie lees- en skryftekens wat kort. Lees die stuk en vul dan die lees- en skryftekens in waar nodig. Stuart is ŉ 3-jarige Jack Russel. Hy is gesien deur iemand wat hom sien lê het langs die pad. Die persoon het hom opgetel, na die veearts geneem en vir hom hulp gekry. Stuart is vandag ŉ pragtige hondjie met baie wip in sy stap. Hy is lief om op hoë goed te spring, sodat hy oor sy eienaar sy heining kan kyk vir die mense in die straat. Hy het die wêreld aan sy voete (of moet ek se pote). Dink jy Stuart was ŉ gelukkige hondjie? (8) Les 5: Opstelle AKTIWITEIT 5 Gaan saam met die leerder deur die stappe om ‘n goeie paragraaf te skryf, hierdie is ‘n aanloop tot die opstelle wat hy/sy later moet kan skryf. Iets snaaks wat met jou gebeur het.  Skryf jou eerste poging (rofwerk) neer.  Redigeer dit: lees deur en dui foute aan  Skryf nou die finale poging waarin jy jou foute regmaak.

[10]

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

ASSESSERINGSTABEL:

Eenheid

Sinskonstruksie Woordgebruik Oorspronklikheid TOTAAL

/5 /2 /3 /10

Les 6: Mondeling – Vertel ’n storie AKTIWITEIT 6 Hierdie opdrag is die leerder se eerste formele punt vir die kwartaal. Sorg dat die leerder presies weet wat van hom/haar verwag word. Gebruik die rubriek om die vertelling na te sien.

Onderwerpe: 1. Die kar wat gebreek het langs die pad. 2. Toe jy baie seergekry het. 3. Jou eerste troeteldier.

Instruksies: 1. Vertel ŉ storie aan jou fasiliteerder oor een van die onderwerpe hierbo. 2. Die storie moet tussen 4 – 6 minute lank wees. 3. Beplan eers jou storie deeglik. 4. Geniet die opdrag!

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Rubriek vir storievertelling: Kriteria Uitspraak en volume

Tempo en vloeiendheid

Stemtoon

Pousering

Oogkontak

1 Sukkel om meeste woorde uit te spreek. Praat te sag. Praat rukkerig en groepeer woorde verkeerd saam.

2 Sukkel om heelwat woorde uit te spreek. Redelike volume. Praat meer vloeiend, maar ignoreer baie leestekens.

Geen wisseling in stemtoon.

Wissel een of twee keer stemtoon af.

Daar word glad nie pouseer nie. Neem geen leestekens in ag nie.

Daar word pouseer, maar op die verkeerde plekke.

Geen oogkontak word gemaak nie. Leerder hou sy / haar oë op die notas.

Die leser kyk een of twee keer op terwyl hy / sy praat.

3 Meeste woorde word korrek uitgespreek. Praat hard genoeg. Groepeer woorde korrek, maar praat te vinnig of stadig. Wissel stemtoon af, maar nie na gelang van die verhaal nie. Pousering kom meestal op die regte plekke voor.

Die leser kyk soms op, maar sukkel om dit natuurlik te doen –verloor die plek in die notas.

4 Praat hoorbaar en al die woorde word korrek uitgespreek. Praat teen die regte tempo en neem alle leestekens in ag. Praat met gevoel en wissel stemtoon af soos gepas by die verhaal. Perfekte pousering wat begrip van die leestekens toon. Die leser maak gemaklik oogkontak met die ‘gehoor’ en verloor nie die plek in die notas nie.

Totaal: ____________ 20

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Week 3 – 4 LEERDOELWITTE: 

Werkwoord se doel en funksies verstaan en gebruik. Tye van die werkwoord. Samestellings: Hoe woorde wat soms saamgevoeg word nuwe woorde vorm.



• • •

Gedig en stylfigure verstaan en gebruik. Skryf van gedigte. Mondeling – voorbereide lees.

Les 7: Werkwoord Maak seker die leerder verstaan die taalbegrippe goed en kan dit toepas. AKTIWITEIT 7: TYE VAN DIE WERKWOORD SKRYF DIE VOLGENDE SINNE IN DIE VERLEDE TYD: 1. Die seuns speel rugby. Die seuns het rugby gespeel. 2. Die dogter wil hokkie speel. Die dogter wou hokkie speel. 3. Sarie dans in die skoolsaal. Sarie het in die skoolsaal gedans. 4. Vandag eet ons baie lekkers. Vandag het ons baie lekkers geëet. 5. Die gala is vanmiddag. Die gala was vanmiddag. 6. Die hond eet ‘n been in die park. Die hond het ‘n been in die park geëet. 7. Die kinders moet hulle huiswerk doen. Die kinders moes hulle huiswerk doen. 8. Al die seuns is in die moeilikheid. Al die seuns was in die moeilikheid. 9. Die meisies sal die winter langbroeke dra. Die meisies sou in die winter langbroeke dra. 10. Al die dogters kan vroeg huis toe gaan. Al die dogters kon vroeg huis toe gaan. 11. Ons ry van Polokwane af weg. Ons het van Polokwane af weggery. 12. Johan praat my om. Johan het my omgepraat. 13. Ek neem haar dokter toe. Ek het haar dokter toe geneem. 14. Hulle wens haar beterskap toe. Hulle het haar beterskap toegewens.

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

Ons hou in Warmbad stil. Ons het in Warmbad stilgehou. Dit is nodig om eers te rus. Dit was nodig om eers te rus. Ons sal julle bagasie inbring. Ons sou julle bagasie inbring. Johan bel die hotel. Johan het die hotel gebel. Ons kantoor moet ‘n heerlike ete kook. Ons kantoor moes ‘n heerlike ete kook. Die drie broers erf die plaas Die drie broers het die plaas geërf. Die kinders loop en skop die bal. Die kinders het geloop en die bal geskop.

VERANDER DIE VOLGENDE SINNE SODAT HULLE IN DIE TEENWOORDIGE TYD IS: 1. Die dogter wil hokkie speel. Die dogter speel hokkie. 2. Die kinders moet hulle huiswerk doen. Die kinders doen hulle huiswerk. 3. Die meisies sal die winter langbroeke dra. Die meisies dra langbroeke in die winter. 4. Ons sal julle bagasie inbring. Ons bring julle bagasie in. 5. Ons kantoor moet ‘n heerlike ete kook. Ons kantoor kook ‘n heerlike ete. 6. Almal het die koerantberig geglo. Almal glo die koerantberig. 7. Die man sou sy kar laat was. Die man laat sy kar was.

SKRYF DIE VOLGENDE SINNE OOR IN DIE TOEKOMENDE TYD BEGIN ELKE SIN MET “MÔRE”. 1. Die man staan voor die geslote winkeldeur. Die man sal voor die geslote winkeldeur staan. 2. Die jaarboek vertel van al die gebeure. Die jaarboek sal van al die gebeure vertel. 3. Die vrou staan en kook in die kombuis. Die vrou sal in die kombuis staan en kook. 4. Al die kinders neem aan die konsert deel. Al die kinders sal aan die konsert deelneem. 5. Hy het ‘n pragtige motor. Hy sal ‘n pragtige motor hê. 6. Al die graad agts het die museum besoek. Al die graad agts sal die museum besoek. 7. Die man draf elke middag vinnig om die huis. Die man gaan elke middag vinnig om die huis draf. 35 punte

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Les 8: Poësie Werk saam met die leerder deur al die letterkunde begrippe. Maak seker dat hy/sy dit goed verstaan. AKTIWITEIT 8: GEDIG – “DAGDROOM” BEANTWOORD DIE VOLGENDE VRAE NADAT JY DEUR DIE GEDIG GELEES HET: 8.1.1 8.1.2 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7

In die klaskamer. Die kind sit met pen en papier by sy bank. O ‘n goue strand. Papier en potlood. Sy sandkastele. Bly vir detensie. Die onderwyser se stem. “Son vat aan my bank …”

(1) (1) (1) (2) (1) (1) (1) (2) [10 punte]

Les 9: Skryf en aanbied AKTIWITEIT 9: SKRYF 'N GEDIG Rubriek vir gedig: Toepaslike inhoud

1 Gedig handel glad nie oor titel nie

2 Gedig is plekplek toepaslik

3 Gedig handel redelik oor titel

Kreatiewe taalgebruik

Geen kreatiewe taalgebruik nie

Oninteressante alledaagse taal

Gebruik van beeldspraak (vergelykings)

Geen poging aangewend om vergelykings te gebruik nie Geen poging aangewend om alliterasie of assonansie te gebruik nie Geen poging om rym te gebruik nie

Onsuksesvolle poging om vergelykings te gebruik Onsuksesvolle poging om alliterasie of assonansie te gebruik Onsuksesvolle pogings om formaat en rym te gebruik

Woorde onherkenbaar a.g.v. spelfoute. Afwesige leestekens

Gedig wemel van foute met redelike gebrek aan leestekens

Plek-plek verbeeldingryk e en kreatiewe taalgebruik Redelike suksesvolle gebruik van vergelykings Redelike suksesvolle gebruik van alliterasie of assonansie Formaat en rym korrek gebruik, maar nie altyd funksioneel nie Spel alledaagse woorde korrek, met spel- en leesteken foute plek-plek

Gebruik van alliterasie of assonansie

Gebruik die korrekte formaat, insluitende rym Spelling en leestekens

TOTAAL:

4 Die gedig handel meestal oor titel Voldoende gebruik van kreatiewe taal

5 Uiters geskik en interessant

Voldoende gebruik van vergelykings

Uiters verbeeldingryk met baie kreatiewe taalgebruik Uitstekende gebruik van vergelykings

Voldoende gebruik van alliterasie of assonansie

Uitstekende gebruik van alliterasie of assonansie

Gedigformaat en rym korrek gebruik.

Uitstekende gebruik van formaat en rym

Spel alledaagse woorde korrek en gebruik leestekens korrek

Spel ingewikkelde woorde korrek en gebruik leestekens kreatief

/30 ÷ 3 /10 © Impaq

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Les 10: Mondeling: Voorbereide hardoplees Gee die leerder kans om eers deur die gedig te lees. Volg saam met die leerder en help of korrigeer daar waar nodig. AKTIWITEIT 10: LEES 'N GEDIG *Gebruik die rubriek om die lees na te sien. Geen aan die leerder terugvoer, sodat hy/sy daarop kan verbeter. Die begrafnis “Is iemand dood? En wie was sy?” – ŉ Vreemd’ling vra en stap verby. Die bure sug: “So ŉ goeie vrou! Haar skoonfamilie gaan ook rou.” Die dokter frons: “Die was nogal ŉ Allermoeilikste geval.” Die predikant, mantel en das, Gebaar: “Ja, alle vlees is gras.” Twee kleintjies, met dik snye brood, Roep: “Omie, onse ma is dood.” ŉ Man staar eenkant op die grond Met twee diep lyne om sy mond. (Uit: Phaeton e.a. gedigte – J.L. van Schaik)

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Kriteria Uitspraak en volume

Tempo en vloeiendheid

Stemtoon

Pousering

Oogkontak

Eenheid

Rubriek vir hardoplees: 1 2 3 Sukkel om Sukkel om Meeste woorde meeste heelwat word korrek woorde uit te woorde uit te uitgespreek. spreek. Lees spreek. Lees hard te sag. Redelike genoeg. volume. Lees rukkerig Lees meer Groepeer en groepeer vloeiend, maar woorde korrek, woorde ignoreer baie maar lees te verkeerd leestekens. vinnig of stadig. saam. Wissel Geen wisseling Wissel een of stemtoon af, in stemtoon. twee keer maar nie na stemtoon af. gelang van die gedig nie. Daar word glad nie pouseer nie. Neem geen leestekens in ag nie.

Daar word pouseer, maar op die verkeerde plekke.

Geen oogkontak word gemaak nie. Leerder hou sy / haar oë op die teks.

Die leser kyk een of twee keer op terwyl hy / sy lees.

Pousering kom meestal op die regte plekke voor.

Die leser kyk soms op, maar sukkel om dit natuurlik te doen –verloor die plek in die teks.

4 Lees hoorbaar en al die woorde word korrek uitgespreek. Lees teen die regte tempo en neem alle leestekens in ag. Lees met gevoel en wissel stemtoon af soos gepas by die gedig. Perfekte pousering wat begrip van die leestekens toon. Die leser maak gemaklik oogkontak met die ‘gehoor’ en verloor nie die plek in die teks nie. Totaal: _______

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Week 5 – 6 LEERDOELWITTE:

 Poësie

    

Byvoeglike naamwoord Trappe van vergelyking Intensiewe vorm Skryf ŉ poskaart Dialoog

TEMA: AFRIKA Les 11: Visuele begripstoets AKTIWITEIT 11: Visuele begripstoets 1.

Tafelberg

(1)

Waar

(1)

Egipte

(1)

Tanzanië

(1)

Saharawoestyn

(1)

Kamele

Kruger Nasionale Park/Nasionale Krugerwildtuin

(1) (1)

Namibië, Botswana, Mosambiek, Zimbabwe – enige drie.

(3) 10 punte

Les 12: Byvoeglike naamwoord Maak seker die leerder verstaan die taalbegrippe goed en kan dit toepas. AKTIWITEIT 12: WERKKAART – TRAPPE VAN VERGELYKING Jan het die naellope gewen, want hy is vinniger as Jan wat tweede gekom het. Gert het die hoogspring verloor, omdat Piet hoër as hy gespring het, terwyl Sarel die hoogste gespring het en die wenner was. Sarie staan elke oggend die vroegste op van al die kinders om met die perde te werk. Pa staan nog vroeër op om die koeie te melk.

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Paul-hulle bly in ‘n klein houthuisie, baie kleiner as die huis van die Stasiemeester. Hy bly weer die verste van die skool af. Jan is sterker as Piet wat baie sterk is, hy kan ‘n baie swaarder boomstomp optel as die een wat Piet kan optel. Almal wil vandag eerste by die huis wees om vinnig aan te trek vir die jaarlikse binneband resies op die rivier. 10 punte AKTIWITEIT 13: VOLTOOI WERKKAART – INTENSIEWE VORME

GEE NET EEN WOORD VIR DIE WOORDE TUSSEN HAKIES: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13.

[30]

Party koeldranke is (baie suur) asynsuur en ander is (baie soet) stroopsoet. Die hondjie eet elke krummeltjie kos en nou is hy (baie dik) trommeldik/ knuppeldik en nie meer so (baie dun) plankdun soos gister nie. Die ou dame met die baie diamante is (baie ryk) skatryk, maar haar broer is (baie arm) brandarm. Die juwele is nie (baie goedkoop) spotgoedkoop nie, maar (baie duur) peperduur. Daardie (baie jong) bloedjong meisie wat so rook sal een van die dae (baie dood) morsdood wees van die nikotien. Ek hoop jy is (baie sterk) ystersterk want daardie kartondoos wat jy moet dra is (baie swaar) loodswaar . Die meisie is (baie verlief) smoorverlief op daardie (baie lelike) skreeulelike seun. Die (baie vreemde) wildvreemde kind het hom (baie lam) boeglam geskrik vir ons groot lawaai. Ek voel nou (baie fris) perdfris nadat ek die heerlike (baie vars) kraakvars broodjie geëet het. Die (baie helder) kristalhelder water in die meer is vandag (baie glad) spieëlglad want daar waai nie ‘n windjie nie. Die (baie ronde) koeëlronde bal is (baie glad) seepglad en ek kan dit nie vang nie. Ek is (baie seker) doodseker dat ek nie die bottel so (baie vol) propvol gegooi het nie. Ek is (baie ernstig) doodernstig as ek sê dat die man met die (baie vaste) beginselvaste beginsels op sy oudag (baie gek) stapelgek geword het omdat hy so (baie oud) stokoud was en daarby was hy (baie bleek) doodsbleek en (baie benoud) doodsbenoud.

AKTIWITEIT 14: MEERVOUDE EN VERKLEININGSVORM – Hersieningsoefening VOLTOOI DIE TABEL: WOORDESKAT

MEERVOUDSVORM

VERKLEININGSVORM

wandelpad

wandelpaaie

wandelpaadjie

telefoon

telefone

telefoontjie

swembad

swembaddens

swembadjie

straatlig

straatligte

straatliggie

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

hawe

hawens

hawetjie

plastieksak

plastieksakke

plastieksakkie

winkelsentrum

winkelsentrums

Winkelsentrumpie

mandjie

mandjies

mandjietjie

windhond

windhonde

windhondjie

ma’s

ma’tjie

glas

glase

glasie

koning

konings

koninkie

huisslang

huisslange

huisslangetjie

fotograaf

fotograwe

fotografie

foto

foto’s

foto’tjie

skip

skepe

skippie

satynhemp

Satynhemde

Satynhempie

gat

gate

gaatjie

lig

ligte

liggie

lam

lammers

lammetjie

landsvlag

landsvlae

landsvlaggie

klasmaat

klasmaats

klasmaatjie

duim

duime

duimpie

sokkerspan kind

sokkerspanne kinders

sokkerspannetjie kindjie /50

Les 13: Dialoog AKTIWITEIT 15: SKRYF ’n DIALOOG Hierdie is die tweede formele punt vir die kwartaal. Maak seker die leerder verstaan die opdrag goed. Gebruik die onderstaande rubriek om die dialoog na te sien. Rubriek vir die dialoog. Punte

Leerder punt

1. Die vorm: Teen die kantlyn begin. Dubbelpunt na die naam en in blokvorm. Reël oop na elke spreekbeurt. Geen aanhalingstekens

2. Korrekte toon en gesprekstaal

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

3. Taalgebruik: Is die woordorde, tye, voornaamwoorde, leestekens, spelling ens. korrek?

4. Inhoud: Het die leerder by die onderwerp gehou? Het die leerder sinslengtes afgewissel? Het die leerder gepaste woordeskat gebruik? Is die gesprek interessant.

TOTAAL

Les 14: Poskaart AKTIWITEIT 16: KREATIEWE SKRYFWERK – POSKAART Poskaarte word nie meer in die algemeen gebruik nie, maar mens sien dit nog in winkeltjies veral by toeriste bestemmings. Miskien het u ‘n poskaart of twee wat iewers rondlê, wys dit vir die leerder, ‘n mens kry regtig baie mooies deesdae. Laat die leerder die volgende opdrag uitvoer. Kies een plek wat jy besoek het wat baie spesiaal vir jou was. Skryf nou ŉ poskaart aan jou vriend en vertel hom/haar van daardie dag en plek.        

ŉ Poskaart se skryfplek is beperk – so jy kan nie in te veel detail, alles vir hulle vertel nie. Maak hulle net nuuskierig sodat jy later alles vir hulle by die huis kan gaan vertel. Gebruik 80 – 100 woorde. Stel ŉ breinkaart en woordeskatlys saam. Skryf eers op rof jou EERSTE POGING. Lees deur dit en maak korreksies met potlood. Die adres moet volledig wees anders sal dit nie die bestemming bereik nie. Maak seker deur SVTOMPVI te gebruik dat jou sinskonstruksie reg is. Skryf jou FINALE poging.

Maak gebruik van die poskaart om jou inhoud te skryf. (Vind in jou handleiding) Maak seker jou adres is korrek: Bv. Mnr. en Me. Nel Duiwelstraat 6 Riviera Pretoria 0186

[20]

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

ASSESSERINGSTABEL:

Sinskonstruksie Woordgebruik Oorspronklikheid TOTAAL

/10 /5 /5 /20

Les 15: Poësie AKTIWITEIT 17: GEDIG Hierdie gedig dryf die spot met hoe baie ŉ olifant kan eet. Lees die gedig en beantwoord dan die vrae wat volg: Pa Olifant, Ma Olifant en Olie Olifant Pa Olifant, Ma Olifant en Olie Olifant loop deur die paadjies van Bosveldland op hul middagstappie. Olie Olifant stap stadig agteraan, soveel geëet dat sy pensie sò staan, sonder ŉ plek vir nog ŉ happie. Ma Olifant raak vies vir hom. Olie Olifant, jy moet regtig nou kom! Jy dink seker die stappie is ŉ grappie. So deur die paadjies van Bosveldland loop PA OLIFANT MA OLIFANT en OLIE OLIFANT op hul middagstappie (Aangepas: Elsa Niemeyer) Lees deur die gedig en beantwoord dan die vrae: 1.

Middag

(1)

Hy het te veel geëet, sy pensie staan.

(2)

Pens

(1)

Raak omgekrap/raak kwaad vir hom.

(2)

Hy moet nou kom – ongeduldig/bevel.

(1)

‘n Gesin.

(1)

aabccb

(2) 10 punte

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Week 7 – 8 LEERDOELWITTE:       

Hoe praat mens Voornaamwoorde Soorte sinne Sinonieme, antonieme, idiome Homonieme en homofone Fabels Skryf ‘n brief

Les 16: Hoe praat mens: Tafelmaniere

Opdrag 2: Lees deur die prent en let op hoe jy moet optree aan ŉ etenstafel. Hoe sal jy die volgende doen? Iemand groet. Hallo./Goeiedag. Vra ook hoe dit met daardie persoon gaan. Hoe gaan dit met jou? Toestemming vra om die kamer te verlaat. Verskoon my asseblief. Jou ma vra om na jou beste maat se partytjie toe te gaan. Ma, kan ek asseblief na die partytjie toe gaan?

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

Les 17: Voornaamwoorde Maak seker die leerder verstaan die taalbegrippe goed en kan dit toepas. AKTIWITEIT 18: VOLTOOI DIE PARAGRAAF DEUR DIE KORREKTE VOORNAAMWOORD IN TE VUL. Patrick sê hy skryf graag oor wilde diere, die dieretuin en oor alles wat hy en sy maats al gesien het. Hy skryf oor boeke wat hy lees, oor films wat hy gesien het en musiek waarna hy graag luister. Hy maak ook ‘n plakboek met mooi foto’s van hom en sy maats. Hy plak ook fliekkaartjies en briefies daarin. Hy plak ook koerantberigte van sy sporthelde soos David Beckham en popsterre soos Mandoza in sy plakboek. [15] Les 18: Fabels AKTIWITEIT 19: FABEL – “DIE VIER VRIENDE” VRAE: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Donkie, hond, kat en hoenderhaan. (4) Sy meester wil hom doodmaak. (2) Hond (1) Wil hom verdrink. (2) Sy meester gaan hom die volgende dag slag. (1) Donkie – balk, hond – blaf, kat – miaau, haan – kraai (4) ’n Tafel met heerlike kos √ en ‘n klomp rowers wat eet. √ (2) Vir die geraas van die diere. (1) Die rowers het gesien alles is donker en stil en het gaan kyk wat aangaan. (1) Nee, hulle het so groot geskrik nadat die een vir hulle vertel het wat gebeur het dat hulle nooit weer teruggegaan het nie. (2) 20 punte

Les 19: ’n Brief AKTIWITEIT 20: Skryf ’n brief Gebruik die onderstaande rubriek om die brief mee na te sien. Die brief moet tussen 100 – 120 woorde bevat. Onderwerpe: 1. Jy was op ŉ bootvaart vir ŉ week en wil vir jou vriend/vriendin by die huis daarvan vertel. Skryf aan hom/haar ŉ brief wat jy alles vertel oor die bootrit.

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

2. Die vullis in julle buurt word nie verwyder nie en jy wil ŉ brief aan die munisipaliteit skryf om jou misnoeë daaroor uit te spreek. Jy rig die brief aan die Hoof van vullisverwydering, Kompani Munisipaliteit. 3. Jy het ŉ paar skoene by ŉ plaaslike klerewinkel gekoop en is baie tevrede met die kwaliteit en rig ŉ brief aan die bestuurder van die winkel om hulle te bedank vir die goeie diens en kwaliteit produkte.

Rubriek Adres Aanhef Openings paragraaf Hoofgedagte/s Slot paragraaf Algemene indruk 1 1 -6

2 7 - 14

Vraag Punt 1 2

4 3

4 5

5 5 3

Totaal 3 15 - 20

25 4 21 - 25

Les 20: Soorte sinne SOORTE SINNE Maak seker die leerder verstaan die taalbegrippe goed en kan dit toepas. AKTIWITEIT 21: HERSIENING – Sinsbou, antonieme en sinonieme 1. Gebruik die volgende groepe woorde en maak sinne sodat die betekenis duidelik na vore kom, die leerder moet tenminste van elke tipe sin gebruik maak. Enige sinne wat die verskil duidelik maak. Byvoorbeeld: 1.1

1.2

1.3

1.4

saal en saal Die man sit heerlik in die saal op die perd se rug. Die produksie word in die saal gehou. bry en brei Die mense van die Kaap bry hulle r-klanke. My ouma brei elke jaar vir my ‘n trui. leer en leer Ek moet hard leer vir die eindeksamen as ek wil goed doen. Die meubels is met leer oorgetrek. Die man gebruik die leer om op die dak te klim lyer en leier Die kankerlyer gaan elke week vir behandeling. Die nuwe leiers vir 2014 is aangewys in die skoolsaal.

Fasiliteerdersgids G07 ~ Afrikaans Eerste Addisionele Taal

Eenheid

1.5

rys en reis Die Chinese hou baie van rys in hulle disse. Ek wil graag eendag om die wêreld reis in ‘n seilboot.

(10)

2. Gee antonieme (teenoorgesteldes) vir die volgende woorde: Vinnig Stadig Dronk Nugter Vet Maer Mooi Lelik Kwaad Vriendelik

(5)

Gee sinonieme vir die volgende woorde: omgekrap kwaad/ongelukkig dokter geneesheer groot majestueus/massief/reusagtig vreemd onbekend mooi pragtig/beeldskoon

(5) 20 punte