Í2’È-A-TEC-FG01oÎ
1
8
0
9
-
A
-
T
E
C
-
F
G
0
1
TEGNOLOGIE FASILITEERDERSGIDS
Graad 9
A member of the FUTURELEARN group
Tegnologie Fasiliteerdersgids
1809-A-TEC-FG01
Í2)È-A-TEC-FG01sÎ
Graad 9
Aangepas vir KABV
S Jordaan FI le Roux JC le Roux J Lubbinge HA Saaiman JJ Saaiman A Schwartz M Smit
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
INHOUDSOPGAWE VOORWOORD......................................................................................................................6 ROOSTER EN TYDSBESTUUR...........................................................................................6 ASSESSERINGSVEREISTES..............................................................................................7 STUDIEWENKE....................................................................................................................8 VAKINHOUD EN BEPLANNING..........................................................................................9 KWARTAAL 1: EENHEID 1: Ontwerpvaardighede......................................................... 10 LES 1: Tekenkonvensies.......................................................................................... 12 Aktiwiteit 1 MEMORANDUM.................................................................................... 15 LES 2: Eerstehoekse ortografiese projeksie............................................................ 16 Aktiwiteit 2.1 MEMORANDUM................................................................................. 16 Aktiwiteit 2.2 MEMORANDUM................................................................................. 19 LES 3: Kunstenaarsvoorstellings.............................................................................. 25 Aktiwiteit 3 MEMORANDUM.................................................................................... 26 LES 4: Isometriese projeksie.................................................................................... 29 Aktiwiteit 4.1............................................................................................................. 29 Aktiwiteit 4.1 MEMORANDUM................................................................................. 32 Aktiwiteit 4.2............................................................................................................. 33 Aktiwiteit 4.2 MEMORANDUM................................................................................. 35 Aktiwiteit 4.3............................................................................................................. 36 Aktiwiteit 4.3 MEMORANDUM................................................................................. 40 KWARTAAL 1: EENHEID 2: Strukture............................................................................. 45 LES 5: Kragte en laste............................................................................................. 46 Aktiwiteit 5.1 MEMORANDUM................................................................................. 46 Aktiwiteit 5.2 MEMORANDUM................................................................................. 48 Aktiwiteit 5.3 MEMORANDUM................................................................................. 50 Aktiwiteit 5.4 MEMORANDUM................................................................................. 51 LES 6: Eienskappe van materiale............................................................................ 52 Aktiwiteit 6 MEMORANDUM.................................................................................... 55 LES 7: Kosteberekening van produkte ................................................................. 56 Aktiwiteit 7 MEMORANDUM.................................................................................... 60 Praktiese assesseringstaak..................................................................................... 61 KWARTAAL 2: EENHEID 3: Meganiese stelsels en beheer.......................................... 68 LES 8: Pneumatiese en hidrouliese stelsels............................................................ 69 Aktiwiteit 8.1 – 8.3.................................................................................................... 69 Aktiwiteit 8.4 MEMORANDUM................................................................................. 69 LES 9: Hidrouliese pers en hidrouliese domkrag..................................................... 71 Aktiwiteit 9 MEMORANDUM.................................................................................... 71 LES 10: Katrolle en meganiese meganismes.......................................................... 73 Aktiwiteit 10 MEMORANDUM.................................................................................. 73 LES 11: Ratte........................................................................................................... 75
3
© Impaq
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
Aktiwiteit 11.1 MEMORANDUM............................................................................... 75 Aktiwiteit 11.2 MEMORANDUM............................................................................... 77 Aktiwiteit 11.3 MEMORANDUM............................................................................... 80 Aktiwiteit 11.4 MEMORANDUM............................................................................... 80 Praktiese assesseringstaak..................................................................................... 84 KWARTAAL 3: EENHEID 4: Elektriese en elektroniese stelsels ................................. 90 LES 12: Simbole vir komponente en stroombane..................................................... 93 Aktiwiteit 12.1 MEMORANDUM................................................................................ 93 Aktiwiteit 12.2 MEMORANDUM................................................................................ 94 LES 13: Ohm se wet................................................................................................. 95 Aktiwiteit 13.1 MEMORANDUM................................................................................ 95 Aktiwiteit 13.2 MEMORANDUM................................................................................ 96 LES 14: Weerstande (resistors)................................................................................ 97 Aktiwiteit 14.1 MEMORANDUM................................................................................ 98 Aktiwiteit 14.2 MEMORANDUM................................................................................ 99 LES 15: Elektroniese stelsels.................................................................................. 100 Aktiwiteit 15.1 MEMORANDUM.............................................................................. 101 Aktiwiteit 15.2 MEMORANDUM.............................................................................. 102 LES 16: Sensors..................................................................................................... 103 Aktiwiteit 16.1 MEMORANDUM.............................................................................. 104 Aktiwiteit 16.2 MEMORANDUM.............................................................................. 105 Aktiwiteit 16.3 MEMORANDUM.............................................................................. 105 Aktiwiteit 16.4 MEMORANDUM.............................................................................. 106 LES 17: Stroombaanboutegnieke .......................................................................... 108 Praktiese assesseringstaak.................................................................................... 109 KWARTAAL 4: EENHEID 5: Verwerking ........................................................................112 LES 18: Verwerking van metale...............................................................................113 Aktiwiteit 18 MEMORANDUM..................................................................................113 LES 19: Voedselverwerking.....................................................................................115 Aktiwiteit 19..............................................................................................................115 Aktiwiteit 19 MEMORANDUM..................................................................................116 LES 20: Preservering van voedsel...........................................................................117 Aktiwiteit 20.1...........................................................................................................117 Aktiwiteit 20.1 MEMORANDUM...............................................................................118 Aktiwiteit 20.2...........................................................................................................118 Aktiwiteit 20.2 MEMORANDUM...............................................................................119 LES 21: Geriefskos..................................................................................................119 Aktiwiteit 21..............................................................................................................119 Aktiwiteit 21 MEMORANDUM................................................................................. 120 LES 22: Verpakking van voedsel............................................................................. 120 Aktiwiteit 22............................................................................................................. 120 Aktiwiteit 22 MEMORANDUM................................................................................. 121 LES 23: Verwerking van plastiek............................................................................. 121 © Impaq
4
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
Aktiwiteit 23............................................................................................................. 121 Aktiwiteit 23 MEMORANDUM................................................................................. 122 Praktiese assesseringstaak.................................................................................... 124 BYLAE A: BYLAE B: BYLAE C: BYLAE D:
Belangrike terminologie.............................................................................. 127 Geruite papier.............................................................................................. 129 Isometriese papier....................................................................................... 131 Weerstandkleurkodes................................................................................. 133
5
Š Impaq
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
VAKINHOUD EN BEPLANNING EENHEID 1
2
3
4
5
LES KWARTAAL 1 LES 1: Tekenkonvensies LES 2: Eerstehoekse ortografiese projeksie LES 3: Kunstenaarsvoorstellings LES 4: Isometriese projeksie LES 5: Kragte en laste LES 6: Eienskappe van materiale LES 7: Kosteberekening van produkte ASSESSERINGSTAAK PAT KWARTAAL 2 LES 8: Pneumatiese en hidrouliese stelsels LES 9: Hidrouliese pers en hidrouliese domkrag LES 10: Katrolle en meganiese meganismes LES 11: Ratte ASSESSERINGSTAAK PAT KWARTAAL 3 LES 12: Simbole vir komponente en stroombane LES 13: Ohm se wet LES 14: Weerstande (resistors) LES 15: Elektroniese stelsels LES 16: Sensors LES 17: Stroombaanboutegnieke ASSESSERINGSTAAK PAT KWARTAAL 4 LES 18: Verwerking van metale LES 19: Voedselverwerking LES 20: Preservering van voedsel LES 21: Geriefsvoedsel LES 22: Verpakking van voedsel LES 23: Verwerking van plastiek ASSESSERINGSTAAK PAT
9
URE 2 2 2 ½ 12 2 2 2 2 7 2 2 4 2 9 2 2 2 2 6
© Impaq
Eenheid
1
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
EENHEID 1: Ontwerpvaardighede
KWARTAAL 1
LEERDOELWITTE
Nadat die leerders hierdie eenheid voltooi het, moet hulle hulle kennis en begrip van die volgende kan demonstreer: Kommunikasie • Tekenkonvensies • Eerstehoekse ortografiese projeksie • Kunstenaarsvoorstelling • Isometriese tekeninge
Inleiding
Tekeninge is visuele voorstellings op byvoorbeeld papier, mure, seildoek en klip. Verskillende vorms van tekeninge sluit sketse, foto’s, diagramme en grafieke in. In Tegnologie word tekeninge gebruik om: • Idees in die vorm van ’n aanvanklike skets te ontwikkel wat later tot die finale ontwerp lei. • Idees en ontwerpe deur middel van ’n internasionaal aanvaarde taal te kommunikeer. Wanneer ’n voorwerp ontwerp moet word, moet dit in die vorm van ’n skets of tekening voorgestel word sodat: • Die leser ’n idee vorm van die aard van die voorwerp en hoe die voorwerp lyk. • Spesifieke afmetings van die voorwerp, asook die skaal waarin die tekening geteken is, aan die leser verskaf word.
© Impaq
10
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie Eenheid
1
BELANGRIKE TERMINOLOGIE Isometriese projeksie: ’n Metode om ’n driedimensionele (3D) tekening te maak gebaseer op hoeke van 30°.
Ortografiese projeksie: ’n Tweedimensionele (2D) tekening wat gebruik word om ’n werkstekening te maak. Dit gee gewoonlik drie verskillende aansigte van dieselfde voorwerp.
11
© Impaq
Eenheid
1
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
Kunstenaarsvoorstelling: Wanneer gevorderde tegnieke soos kleur, tekstuur, skaduwees, en perspektief gebruik word om ’n tekening te maak wat ’n voorwerp realisties voorstel.
LES 1: Tekenkonvensies Instruksies 1. 2. 3.
Maak seker dat die leerders al die benodighede het. Gebuik die bykomende oefeninge in die les om nuwe werk vas te lê. Voltooi aktiwiteit 1 in die handleiding.
Bykomende oefening Lynsoorte Instruksies Gebruik ’n vierkant om die volgende lynsoorte te oefen: 1. Buitelyn 2. Konstruksielyn 3. Strepieslyn 4. Middellyn 5. Afmetingslyn
© Impaq
12
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie Eenheid
1
MEMORANDUM 2)
1)
3)
4 en 5)
30
SKALE Instruksies Teken die voorwerp hieronder (10 mm x 10 mm) wat in ware grootte gegee is op die volgende skale:
1. 2.
1:1 2:1
13
Š Impaq
Eenheid
1
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
MEMORANDUM i
1.
1 : 1
2.
2:1
AANSIGTE INSTRUKSIES Gebruik die voorwerp hieronder om die verskillende aansigte aan te dui: 1. Rooi – Boaansig 2. Geel – Syaansig 3. Blou – Vooraansig 1.
2.
3.
2.
3.
MEMORANDUM 1.
Boaansig Syaansig Vooraansig
© Impaq
14
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie Eenheid
1
Aktiwiteit 1 MEMORANDUM Instruksies 1. 2.
Bestudeer die tekening hieronder en identifiseer die toepassing van die verskillende lyne soos in die woordbank aangedui. Voltooi dan die tabel.
Afmetingslyn / Buitelyn / Konstruksielyn / Middellyn / Verlengingslyn / Verborge detail (versteekte besonderhede) Tabel Nommer 1 2 3 4 5 6 7
Lynsoort Verlengingslyn Buitelyn Konstruksielyn Konstruksielyn Buitelyn Middellyn Afmetingslyn
8
Verborge detail
Beskrywing van die lyn Dun, medium en aaneenlopend. Dik, donker en aaneenlopend. Dun, lig en aaneenlopend. Dun, lig en aaneenlopend. Dik, donker en aaneenlopend. Dun, medium, lank en kortstrepielyne. Dun, medium, aaneenlopend met pylpunte aan die begin en einde met die mate-aanduiding. Dun, medium en kortstrepielyne.
15
Š Impaq
Eenheid
1
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
LES 2: Eerstehoekse ortografiese projeksie Instruksies 1. 2. 3.
Maak seker dat die leerders al die benodighede het. Bou die model volgens aktiwiteit 2.1 in die handleiding. Bou eers die model en teken dan die eerstehoekse ortografiese projeksie in aktiwiteit 2.2 in die handleiding.
Aktiwiteit 2.1 MEMORANDUM Instruksies 1. Hierdie aktiwiteit moet verkieslik saam met die leerders gedoen word om seker te maak dat hulle die beginsel van 2D en ortografiese sketse verstaan. Eerstehoekse projeksie 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Maak vir die leerders afskrifte van die volgende bladsy en laat hulle die model en die vorms uitknip. Bou die model deur dit te vou en met die strokies (tabs) aanmekaar te plak. Gebruik 6 mm-dubbelkantkleefband. Vou die drie kante van die uitgesnyde oppervlakte soos in die skets aangedui. Plaas die voorwerp reg in die hoek. Dit kan nou van voor, bo en links besigtig word. As jy wil, kan jy die rande van een kant van die voorwerp aftrek. Vou nou die oppervlakte weer heeltemal plat op die tafel oop. Jy sal sien dat die vorm wat jy afgetrek het op een blok van die oppervlakte pas
Gevolgtrekking Jy kan waarneem waarom elke aansig sy plek op die papier het. Let wel:
Š Impaq
Daar word gewoonlik ’n spasie van 10 mm tussen ortografiese tekeninge gelaat om verwarring van die aansigte uit te skakel.
16
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie Eenheid
17
1
Š Impaq
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie Eenheid
1
Aktiwiteit 2.2 MEMORANDUM Instruksies 1. 2.
Maak vir die leerders afskrifte van die bladsy en laat hulle die model bou. Laat die leerders die eerstehoekse ortografiese projeksie teken.
19
Š Impaq
TAB
20
TAB TAB
TAB FIRST ANGLE/ EERSTEHOEKS
LESSON 2 ACTIVITY 2 / LES 2 AKTIWITEIT 2
TAB
TECHNOLOGY/ TEGNOLOGIE DRAWING SHEET/ TEKENBLAD
TAB
TAB
TA B
1
GRADE/ GRAAD 9
NAME/ NAAM:
TAB
TAB TAB TAB TAB
TAB
© Impaq
TAB
Eenheid Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
TAB TAB TAB
TAB
21
GRADE/ GRAAD 9
NAME/ NAAM:
TECHNOLOGY/ TEGNOLOGIE DRAWING SHEET/ TEKENBLAD
FIRST ANGLE/ EERSTEHOEKS
LESSON 2 ACTIVITY 2 / LES 2 AKTIWITEIT 2
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie Eenheid
1
© Impaq
Eenheid
1
Fasiliteerdersgids G09 ~ Tegnologie
Teken die eerstehoekse ortografiese projeksie Teken hierdie twee voorwerpe in eerstehoekse ortografiese projeksie. Teken die vooraansig, die boaansig en die linkeraansig van elk van die twee voorwerpe. Hierdie is die isometriese tekeninge van die twee voorwerpe.
Š Impaq
22