Roadbook - Wandelingen in de Famenne-Ardennen streek by info-famenneardenne

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK WWW.FAMENNEARDENNE.BE

/ ROADBOOK /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

CIRCUITS

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

DURBUY

HOTTON MARCHE-EN-FAMENNE HOUYET ROCHEFORT NASSOGNE BEAURAING

/ VERANTWOORDELIJKE UITGEVER /

/ EDITIE 2020 / Elke reproductie van deze brochure, zelfs gedeeltelijk, is ten strengste verboden zonder de schriftelijke toelating van Maison du Tourisme Famenne - Ardenne Ourthe & Lesse. / BRONNEN - MEDEWERKING / Geopark Famenne - Ardenne Maison du Tourisme du Val de Lesse Maison du Tourisme Marche - Nassogne / FOTOVERANTWOORDING / Maison du Tourisme Famenne - Ardenne Ourthe & Lesse VZW WBT - Bruno D’Alimonte Radhadesh - Château de Petite Somme Loran Haesen / DESIGN & LAY-OUT / Mathieu Rütimann Rue des Grêlons 35 B-5580 Montgauthier www.pepup.be

/ INHOUD /

Alain Petit Maison du Tourisme Famenne - Ardenne Ourthe & Lesse VZW Place de l’Étang 15 B-6900 Marche-en-Famenne

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

/ HET FAMENNE - ARDENNE UNESCO GLOBAL GEOPARK /

/ WANDELCODE /

5 6-7

/ KAART FAMENNE - ARDENNEN / 1

BEAURAING / JAVINGUE - SEVRY

BEAURAING / REVOGNE

DURBUY / PALENGE - SEPTON

DURBUY / OZO - IZIER

HOTTON / MENIL - FAVAY

HOTTON / HAMPTEAU - WERPIN

HOUYET / HOUR

HOUYET / GENDRON

MARCHE-EN-FAMENNE / HARGIMONT

MARCHE-EN-FAMENNE / AYE

NASSOGNE / AMBLY

NASSOGNE / GRUNE

ROCHEFORT / HAVRENNE - SAINT-REMY ABDIJ

ROCHEFORT / VILLERS S/LESSE - Ã&#x2030;PRAVE - LESSIVE

CIRCUITS

WWW.FAMENNEARDENNE.BE

/ INHOUD /

54 62 68

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

/ HET FAMENNE - ARDENNE UNESCO GLOBAL GEOPARK IN HET HART VAN ONZE STREEK /

et Famenne - Ardenne UNESCO Geopark bestrijkt een oppervlakte van 911 km² en telt 67 228 inwoners. Het verenigt de gemeentes Beauraing, Durbuy, Hotton, Marche-en-Famenne, Nassogne, Rochefort, Tellin en Wellin. Het grondgebied strekt zich uit over drie verschillende stroomgebieden : dat van de Lesse, de Lomme en de Ourthe. Het gebied heeft een indrukwekkend geologisch patrimonium, dat toeristisch wordt uitgespeeld, maar ook wetenschappelijk wordt onderzocht. Het kreeg het label van ‘UNESCO Global Geopark’ toegekend, de erkenning heeft als doel geologische gebieden op duurzame wijze te ontwikkelen door de opwaardering van het geologisch, historisch en cultureel erfgoed. De missie van het Geopark is duurzame initiatieven op touw te zetten met als leidraad de drie pijlers van duurzame ontwikkeling : Economie, Maatschappij en Milieu. Zodoende wil het Famenne - Ardenne Geopark een model van duurzaam geotoerisme ontwikkelen. Het gaat hier om een duurzaam keurmerk. Met dit kwaliteitsbeleid streeft het Famenne Ardenne Unesco Global Geopark voor de economische, pedagogische en socio-culturele ontwikkeling van de streek. Het Famenne - Ardenne UNESCO Geopark bevindt zich dus in een unieke positie wat betreft de bescherming van geologische sites, het promoten van milieuvriendelijke praktijken en het bevorderen van burgerinitiatieven, voor de bewoners, door de bewoners.

WWW.GEOPARKFAMENNEARDENNE.BE Geopark Famenne - Ardenne Place Théo Lannoy 2 5580 Han s/Lesse T. +32(0)84/36.79.30 geopark@geoparkfamenneardenne.be

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

/ WANDELCODE / Eerbiedig de natuur, het geologisch erfgoed,

Als je andere bezoekers ontmoet,

de fauna en flora, en pluk geen planten, bloemen

wees dan hoffelijk ; zeg hallo !

Wees discreet en denk eraan dat lawaai storend Eerbiedig de verkeersregels (die op plattelands-

kan werken.

wegen en bospaden dezelfde zijn als op gewone wegen) et let goed op de verbodstekens. De dieren in de weilanden niet storen. Gebruik het voetpad wanneer mogelijk, indien niet, hou dan altijd links, tegen het verkeer in.

Honden aan de leiband en onder controle houden.

Zorg ervoor dat je steeds goed zichtbaar bent

Laat geen zwerfvuil achter.

voor de bestuurders (draag licht- of felgekleurde kleren of accessoires). Geen vuur maken.

WWW.FAMENNEARDENNE.BE

of fruit !

Draag lange broeken / kleren om je tegen teken te beschermen.

Tijdens het jachtseizoen : raadpleeg de jachtkalender voordat je aan de wandeling begint. De jachtkalenders zijn beschikbaar

Blijf op de paden en volg de permanente

op onze website : www.famenneardenne.be

of tijdelijke bewegwijzering. Neem voldoende drinkwater mee. Respecteer privé eigendommen, niet betreden zonder voorafgaande toestemming van de eigenaar. Draag stevige wandelschoenen.

Raadpleeg het weerbericht voor je vertrekt.

Malonne

Pairelle BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Piroy

Laurent

Sart-Bernard Boreuville

Bois-de-Villers

Sorinne-la-Longue

Lustin

Lesve Arbre Besinne

Courrière

Profondeville

Assesse

Florée

La Fagne

DURBUY

Maibelle

Rivière Mont Crupet

Godinne Annevoie-Rouillon

Durnal

Yvoir

Bioul

Warnant

Haut-le-Wastia

Maredsous et

Evrehailles

Purnode Dorinne

Anhée

ROCHEFORT

Awagne

NASSOGNE

Loyers Lisogne Thynes

Falaën

BEAURAING

Bouvignes Fter

Serville Ostermerée nthée

MARCHE-EN-FAMENNE

HOUYET

Houx

Sosoye

HOTTON

Spontin

Weillen

Sorinnes Foy-Notre-Dame

Dinant

Gérin

Onhaye

Miavoye Maurenne

Anseremme

Dréhance

Lesse Furfooz

Freÿr

Meuse

Falmignoul Waulsort

Gendron

Hastière

Férage

Houyet HOUYET

Mesnil-St-Blaise Mesnil-Eglise Mesnil-Église Finnevaux Feschaux Wiesme

Baronville Dion

8 Hour

BEAURAING Beauraing

Wancennes

Wanlin Vignée

Vonêche Froidfontaine

Jamblinne Villers-sur-Lesse

ROCHEFO Roche me

Éprave Eprave Lessive Lesse

Revogne Honnay

Laloux Briquemont Ciergnon

Pondrôme

Javingue Sevry

Hérock

Focant Gozin Martouzin Neuville

Winenne

Felenne

Forzée ChevetogneBuissonville Mont-Gauthier Navaugle Havren Frandeux

Payenne Custinne

Hulsonniaux

Blaimont

Heer-Agimont

Celles

e mb Wi Genimont Lavaux-Ste-Anne Ave

Lom

Hameren

Han-sur-Lesse Auffe Belvaux

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Oneux

Hermanne

Longueville Tohogne

Herbet Bomal

Ou rth

Palenge Wârre

Septon Petite Somme

Bohon DURBUY

Izier

Ozo Villers-SteGertrude Grand Bru

Borlon

Aisne

Barvaux

Heyd Morville

Petit Han Grandhan Petite-Eneille Grande-Eneille Monteûville Deûlin

Wéris Pas-Bayard Oppagne

Fronville

HOTTON Hotton

Werpin Hampteau Menil-Favay

9 Aye

Bourdon Marenne Verdenne

Marche-en-Famenne MARCHE-EN-FAMENNE

WWW.FAMENNEARDENNE.BE

Monville Melreux

Champlon-Famenne

nne

Humain

Marloie

Waha

Hollogne Grimbiémont Lignières

Hargimont On

ORT efort

nne

14 CIRCUITS

Bende Jenneret

Charneux W Harsin amm e

Jemelle

Grune

Ambly

Forrières Wavreille

NASSOGNE Lesterny Masbourg

Roy Bande

CIRCUITS

Mormont

BEAURAING / JAVINGUE - SEVRY

BEAURAING / REVOGNE

/ BEAURAING /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ BEAURAING /

eauraing heeft zijn bekendheid te danken aan de Mariaverschijningen van 1932 toen een groep schoolkinderen getuige was van verschijningen van de Heilige Maagd. Op dinsdag 29 november van dat jaar, rond zes uur ’s avonds, waren een jong meisje uit Beauraing, Fernande Voisin, en haar broer Albert op weg naar het pensionaat om hun zuster Gilberte te gaan halen. Ze werden vergezeld door twee meisjes, de zusters Andrée en Fernande Degeimbre. Plots ziet Albert Voisin in het schemerlicht een wit schijnsel dat boven het beloop zweeft, net boven een grot die aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes gewijd is… Het verschijnsel zal zich de volgende dagen herhalen. Sindsdien, hebben talloze bedevaarders de stad en de plaats van de verschijningen bezocht…

BEAURAING

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

De gemeente, die ook prat kan gaan op een brede waaier aan handelszaken, biedt ook prachtige dorpjes en beboste landschappen waar het prachtig wandelen is : Martouzin, Revogne, Felenne… om maar enkele dorpen te noemen. Het Park van het Castel Saint-Pierre, op een steenworp van het stadscentrum, is de perfecte plek om te wandelen en ontspannen in een idyllische omgeving : 27 hectare woudland, wandelingen, zeven vijvers en een prachtig gebouw, ‘Le Castel’ gebouwd door Charles Lenelle. Je kan er ook een klein arboretum met bomen en struiken die typisch zijn voor de Calestienne bewonderen. Eerst even het plaatselijke streekbier, de ‘Tournée Beaurinoise’, proeven, daarna op weg voor een ontdekkingstocht door een streek die enkele ongewone toeristische troeven uit zijn mouw kan schudden… De ‘Ferme de la Comogne’ bijvoorbeeld, een paardenmelkerij waar een scala aan producten op basis van merriemelk uitgedokterd worden. Tot slot, wat is er nu aangenamer dan producten uit de tuin en boomgaard te (her)ontdekken bij de ‘Saveurs du Verger’ in Felenne, waar je een brede waaier aan streekproducten kunt ontdekken. In deze gids stellen wij jullie voor op ontdekkingstocht te gaan door de dorpjes en gehuchten Javingue, Sevry en Revogne.

Rue du Gué

Ru e

To u

Rue de Vonêc he GR126

Rue des Versaine

Rue des Versain e s

Rue

enc de V

GR126

57 7

DAMMARON

d Rue

imo

e Ru

C du

W an

êc

4 PARKING

Vo n

Ru e

imo

Rue de V enc

Ry des Aulnes

8,5 KM

JAVINGUE SEVRY

Ru e

10 LE BIRA

PICKNICK

R Tieue d nn es es

N981 N981

y hap

1 N

100 METER

GR126

14 CIRCUITS

Kerk van Sevry

/ BEAURAING /

Rue de Wancennes, 4 5571 Sevry

JAVINGUE - SEVRY Je staat aan de kerk van Sevry. De plek Javingue-Sevry ligt langs de consulaire weg van Trier naar Keulen en werd sinds de oudheid bewoond. Javingue en Sevry behoren tot de reeks dorpen die aan Frankrijk moesten worden afgestaan, zoals vastgelegd in het Verdrag van Rijswijck uit 1697, maar dankzij het Verdrag van Rijsel uit 1699 werden ze teruggeschonken aan de Nederlanden. Het dorp bestaat voornamelijk uit 19de eeuwse gebouwen waarvan enkele met kalk bedekt.

8,5 KM

GEMAKKELIJK

Laat de kerk achter je liggen. Je slaat rechts af, in de rue de Wancennes.

De parochiekerk van Sint-Stefanus (FR : église Saint-Étienne) is een neoklassiek gebouw uit 1862. Het belang van de kerk ligt vooral in de grafsteen van Étienne-Nicolas de Beriot (1727), baljuw in het graafschap Agimont. Aan het kruispunt met de rue des Tiennes (op 100 meter), zie je aan je rechterkant een oude drinkbak. Deze cirkelvormige drinkbak, in grote platen blauwe steen, dateert uit de 19de eeuw en werd ooit van water voorzien door een kleine openbare fontein.

JAVINGUE - SEVRY

BEAURAING

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Ga 600 meter verder, je verlaat het dorp. Daar ga je rechtdoor in de rue des Versaines.

Prachtige landschappen strekken zich voor je uit en onnoemelijk veel graslanden met vele verschillende dieren : ezels, paarden, runderen, schapen…

Stap verder in de rue de Versaines tot aan het volgende kruispunt (op 550 meter). Hou links aan gedurende 1 km, tot aan het volgende kruispunt. Bewonder intussen de prachtige panorama’s op de typische landschappen van de Famenne-depressie. Op de rechterkant bevindt zich, geïsoleerd op een zuidelijke helling, een voormalige boerderij waarvan een groot gedeelte dateert uit de 19de eeuw. Het huis rechts, opgetrokken in zandbreuksteen en arduin, dateert van 1841 zoals vermeld staat op een nis boven de deur. Aan de linkerkant van het hoofdgebouw zie je nog de portiek van de schuur in de bijgebouwen, opgetrokken in kalkbreuksteen. Verder tegenover de gebouwen aan je linkerkant, bevindt zich een grote openbare wasplaats in arduin.

Op het einde van de weg (klein kruispunt in T-vorm), draai je naar rechts, en dan na 100 meter, onmiddellijk naar rechts. GOEDE TIP / PARK VAN HET CASTEL SAINT-PIERRE / Het Park van het Castel Saint-Pierre beslaat 27 hectare bos, met prachtige wandelpaden, vijvers, picknicken barbecueplekjes, een arboretum en dierenpark. Er staat ook een oude romaanse kapel gewijd aan Sint Pieter, naar wie het park is vernoemd. TOERISTISCHE DIENST VAN BEAURAING Route de Rochefort, 38 - 5570 Beauraing T. +32(0)82/71.11.40 info@otbeauraing.be - www.otbeauraing.be

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Aan je linkerkant ontdek je Wancennes, één van de alleroudste dorpjes van de gemeente. De economie draait in dit dorp dan ook vooral op landbouw. In de buurt van het dorp werden veel sporen uit het verleden teruggevonden. Twee secundaire antieke banen (diverticulum) lopen vlakbij Wancennes. Het gaat hier wellicht over 2 afsplitsingen van de grote Romeinse heirbaan die Trier met Tongeren verbond.

BEAURAING

Ga gedurende 1 km verder op deze (lichthellende) landweg (aangeduid met een geel kruis). Bij de kruising met een licht verharde weg (er staat een bank), sla je rechts af.

Na 300 meter, draai je nog een keer naar rechts, stap in het bos (er loopt een omheining langs die weg).

Volg die weg, die 200 meter rechtdoor loopt. Sla dan de eerste weg links af en wandel 300 meter verder, ga opnieuw naar rechts en loop 500 meter.

JAVINGUE - SEVRY

Het bos waarin je loopt is typisch voor de Famenne. De Famenne is een uitgestrekte natuurlijke depressie gelegen tussen de Condroz en de Ardennen. De Famenne ligt op ongeveer 150 meter hoogte, het plateau van de Condroz op 300 meter. De Famenne is ruim bebost, vooral met eiken en haagbeuken, op de minst hoge gebieden en met de grootste vochtigheidsgraad. De Famenne grenst in het zuidoosten aan de Calestienne. De oorsprong en begintijd van deze bodems zijn totaal verschillend : de Famenne bestaat voornamelijk uit schist, terwijl de Calestienne uit kalksteen bestaat. In de streek zien we nochtans veel harsachtigen. Het gebied leunt aan tegen de Ardennen, waar de exploitatie van deze boomsoort een belangrijke economische rol speelt.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Op het einde van deze weg (er staat een omheining), kom je op een asfaltbaan terecht, dan sla je rechts af, en blijf in de rue de Vonêche, 900 meter ver. De naam van de straat herinnert ons eraan dat het dorp Vonêche, de bakermat van het Europese kristalwerk, op slechts 10 km hier vandaan ligt. De kristalfabriek in Vonêche was in het begin van de 19de eeuw de grootste fabriek van Europa van kristal op Engelse wijze. Ze stond mee aan de wieg van het ontstaan van Val Saint-Lambert en het kristalmerk Baccarat. Voordat het bedrijf een volwaardige kristalfabriek werd, produceerde men er heel eenvoudig vensterglas en ook decoratief geslepen glas.

Als je op het kruispunt in kruisvorm komt, sla je links af. Wandel nog 900 meter verder.

Zie je de Sainte-Marie hoeve aan je linkerkant ? Deze boerderij in U-vorm dateert van 1851, wat te zien is aan de muurankers aan de achterkant van de woonst. De gebouwen zijn opgetrokken in baksteen en arduin, de onderbouw bestaat uit kalkbreukstenen.

Volg de asfaltbaan die aan de rechterkant bijna 180 graden van richting verandert, tot aan het kruispunt in Y-vorm. Daar loop je rechtdoor, de rue de Vencimont in, en blijf daar 900 meter ver in wandelen. Aangekomen op de hoek van de rue de Wancennes en de rue de Vencimont, zie je een kleine heterogene boerderij met een middeleeuws torentje. Het was de zetel van een Luikse heerlijkheid die in de 13de eeuw toebehoorde aan de familie Eve, Severy genaamd. In de 15de eeuw werd het eigendom van de familie Beaufort uit Celles, en in 1646 van de familie Mérode (een zeer oude Belgische adellijke familie, die ook het kasteel van Lavaux-Sainte-Anne bezat aan het begin van de 16de eeuw). Het gebouw werd omgevormd tot ‘gîte rural’, een landelijke vakantiewoning, maar was oorspronkelijk een bijgebouw van het kasteel van Sevry dat werd verwoest tijdens de woelige Franse Revolutie. Voor jou zie je een oorlogsmonument. Als je daar naast staat krijg je een adembenemend uitzicht op het landschap van de Famenne en de toren van Sevry.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

GOEDE TIP / HET MARIA-HEILIGDOM / Na de Mariaverschijningen, werden er 24 pelgrimsroutes uitgestippeld. Drie ervan zijn toegankelijk met een scootmobiel, 9 voor voetgangers en 18 voor fietsers (sommige zijn toegankelijk voor meer dan één categorie). De plaats van de verschijningen, een haagdoorn, is dag en nacht toegankelijk. De votiefkapel in het centrum, een plek van meditatie en gebed, is elke dag open van 8u30 tot 19u. De andere heiligdommen zijn open na afspraak.

BEAURAING

Draai rechts af in de rue de Wancennes, daar zie je nog een oude cirkelvormige drinkbak, je vertrekpunt ligt iets verder.

PRO MARIA Rue de l’Aubépine, 6 - 5570 Beauraing T. +32(0)82/71.12.18

JAVINGUE - SEVRY

www.sanctuairesdebeauraing.be

100 METER

iat

s Mos

siat

REVOGNE

de Rue

ssi e Mo

d Rue

Rue de Mo s

rs lie eup es P d e Ru

Ru e

PARKING

PICKNICK

e R ev og

4,2 KM

WIMBE

t sia

WIMBE

e Ru

os eM

siat

e Rue d

iat Moss

Rue de Mo s Rue des Monts

14 CIRCUITS

KRUISPUNT

REVOGNE Je bevindt je op de brug op de kruising van de rue de Revogne en de rue de Mossiat. Van op deze brug heb je een zicht op alles wat de geschiedenis van Revogne kleurde. Het kasteel en de kapel aan de ene kant en aan je rechterkant, het laatste overblijfsel van het versterkt kasteel : de poort van Wellin. In de Middeleeuwen was Revogne een échte stad en een belangrijk militair bolwerk met een lange vestingmuur. In 1466 werd die verwoest door Karel de Stoute. Achter je ligt een imposante Mariagrot, die door de plaatselijke bevolking werd opgetrokken ter ere van Onze-Vrouw van Lourdes uit dank voor haar welwillende bescherming. Elk jaar ook vindt hier een bedevaartstocht plaats voor het feest van de Geboorte van de Heilige Maagd (eerste zondag van september).

Rue de Mossiat 5570 Revogne

4,2 KM

GEMAKKELIJK

REVOGNE

/ BEAURAING /

Rue de Revogne

BEAURAING

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Laat de Mariagrot achter jou, je steekt de brug over en dan draai je naar rechts, rue de Revogne in. Bewonder aan je linkerkant de kasteelhoeve (privé-eigendom) die het dorp domineert. De kasteelhoeve die je ziet, werd opgericht met de stenen van het oude kasteel en is typisch voor de architectuur in de 17de eeuwse Famenne. De oude burcht uit het begin van de 10de eeuw werd een provoost en het verdedigingspunt van het Prinsbisdom Luik. Het was het centrum van een grote ommuurde stad die dateert van 1241, met drie poorten : de poort van Lomprez (nog altijd zichtbaar), de poort van Levant en de poort van Couchant (de poorten van de rijzende en ondergaande zon). In de jaren 1450 liet de hertog van Bourgondië één van zijn neven tot prinsbisschop verkiezen, maar de Luikenaars gingen hiermee niet akkoord. Er broeiden conflicten. Als gevolg van deze conflicten, werden de stad Revogne en het kasteel vernietigd, de stadsmuren ontmanteld. Vandaag de dag blijven nog 100 meter van de oude stadsomwallling overeind, ze omringen de huidige kasteelhoeve. GOEDE TIP / DE SINT-STEFANUSKAPEL / (FR : CHAPELLE SAINT-ÉTIENNE) Een paar meter verder aan je linkerkant, net voor huis nummer 214, kan je het kleine paadje met trappen oplopen naar de kapel van Sint-Stefaan. Elke vierde zaterdag van de maand wordt in deze kapel mis gevierd. Een paar jaar geleden werd de locatie van de oude kapel teruggevonden, midden in een bos. De huidige kapel, gewijd aan de heilige Stefanus, dateert van 1777. In het torentje hangt een klok uit 1502, die oorspronkelijk in de romaanse kerk, vlakbij het kasteel, hing. Een uniek, zeldzaam feit, want in die tijd werden klokken vaak omgesmolten tot kanonnen. Naast de kapel zie je de kasteelhoeve, die boven het dorp prijkt en ook boven de Wimbe, het beekje dat 20 meter lager stroomt. Dit versterkt boerenhof werd in het midden van de 17de eeuw opgetrokken door Bernard de Harroy. Ga via de trappen naar beneden.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Na 400 meter kom je aan een kruispunt in kruisvorm, neem de straat die links naar boven klimt : de rue des Peupliers. Stap 300 meter verder. Als je op de top van de heuvel staat, sla je het veldpad aan je rechterkant in. Je loopt 600 meter langsheen het bos, daarna neem je de eerste weg naar links. GOEDE TIP / HET KASTEEL VAN LAVAUX-SAINTE-ANNE / Op ongeveer 10 km hier vandaan kan je het kasteel van Lavaux-Sainte-Anne ontdekken, het meest luxueuze vlaktekasteel van Wallonië. Daarin zijn drie musea ondergebracht. Eerst is er het museum van oude ambachten en gebruiken van de mensen van Lavaux in de 19de en begin 20ste eeuw. Een ander geeft een kijk op het adellijke leven van de adel in de 17de en 18de eeuw (of hoe de Heren van Lavaux hier leefden en mensen ontvingen, in hun luxueuze verblijf). En dan is er nog het museum van Natuur en Landbouwleven. Ook buiten het kasteel kan je nog rondkuieren, in een ecologisch gebied met verbazingwekkende fauna en flora uit de Famenne !

BEAURAING

KASTEEL VAN LAVAUX Rue du Château, 8 - 5580 Lavaux-Sainte-Anne T. +32(0)84/38.83.62

REVOGNE

info@chateau-lavaux.com - www.chateau-lavaux.com

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Na 200 meter neem je de eerste straat links, rue deMossiat.

Revogne ligt ook niet ver van de Calestienne, ook wel eens de ‘kalkstenen slang’ genoemd, omdat deze smalle kalksteenrichel met veel leemgronden over de hele breedte van Wallonië ligt, in het zuiden van de Famenne. Ze loopt o.a. door Dion, Winenne, Beauraing en Pondrôme (dit laatste dorp ligt op slechts enkele km van Revogne).

Na 500 meter kom je aan een kruispunt in kruisvorm, steek over en wandel verder tot aan de T-splitsing. Daar sla je rechts af in de rue des Monts, en wandelt er 400 meter. Dan kom je op een kruispunt van landwegen. De rand van het bos ligt aan je linkerkant en aan je rechterkant heb je een klein bucolisch wegje, afgezet met verschillende soorten groene heggen. Een unieke combinatie van groene heggen, bosrijke weilanden en bos maken van Revogne een unieke biotoop. Dit verklaart ook waarom de hoefijzerneus (een van de kleinste vleermuizen in onze regio) zijn toevlucht zoekt in de kelders van het oude kasteel. Ze planten zich hier ook voort, en voor de hoefijzerneus is dit één van de drie schuiloorden in Belgiië.

Sla aan je rechterkant de weg in, die omzoomd is met diverse soorten groene hagen en wandel gedurende 400 meter. Blijf aan het einde van het pad rechtdoor wandelen, de rue de Mossiat in.

Op ongeveer 500 meter aan je rechterkant staat de oude molen van Revogne. Die werd prachtig gerestaureerd. Je kan er logeren in gastenkamers, in ‘chambres d’hôtes’. Deze constructie uit de tweede helft van de 18de eeuw werd gebouwd met kalkbreuksteen en blauwe hardsteen en heeft een mooie deur met rondboog. De molen draaide op volle toeren tot in de jaren ’60 en ook het mechanische gedeelte is nog altijd intact.

07 20

Na 200 meter ben je terug aan het vertrekpunt.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

REVOGNE

/ DE POORT VAN LOMPREZ / Men kan er de laatste poort van de oude middeleeuwse stad bewonderen. Ze ligt in de buurt van de rivier. De poort van Lomprez is opgetrokken in Gotische bouwstijl aan de ene kant en romaanse stijl aan de andere. Sla de rue de Revogne in zoals aan het begin van de wandeling en vervolgens, aan het vakwerkhuis, de 1e straat rechts, tot aan de rivier. Dank om bewoners en buurt te respecteren. Deze poort wordt ten onrechte de ‘Romeinse poort’ genoemd, want ze dateert uit de middeleeuwen (‘1240’ staat op een Latijnse plaat aan de binnenkant van de deur). Ze wordt beschermd door de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. De poort bestaat uit een dubbele arcade die gedeeltelijk gewelfd is langs de binnenkant, en een stuk oude omwallingsmuur. Opmerkelijk is dat de twee bogen in een andere stijl zijn opgetrokken : de eerste heeft een rondboog en de andere, in gotische stijl, een spitsboog.

BEAURAING

GOEDE TIP

DURBUY / PALENGE - SEPTON

DURBUY / OZO - IZIER

/ DURBUY /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ DURBUY /

e gemeente Durbuy ligt in de Provincie Luxemburg en strekt zich uit over vier natuurlijke streken : de Condroz in het noordoosten (Bende en Jenneret), de Ardennen in het zuidoosten (de gehuchten Vieux-Fourneau, GrandBru, Lignely), de Famenne maar ook en vooral de kalksteenstrook van de Calestienne, die het grootste deel van de gemeente Durbuy beslaat. Durbuy ligt in het kloppende hart van het Famenne - Ardenne Geopark, het allereerste UNESCO Global Geopark in België. De gemeente Durbuy bestrijkt een oppervlakte van 157 km² en telt 11 300 inwoners. Ze omvat de dorpen Barvaux-sur-Ourthe, Bende, Bomal, Borlon, Durbuy,Grandhan, Heyd, Izier, Septon, Tohogne, Villers-Sainte-Gertrude, Wéris eveneens verschillende gehuchten.

DURBUY

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Durbuy - ook gekend als ‘Het Kleinste Stadje ter Wereld’ - wordt gebaad door de Ourthe en staat wijd en zijd bekend voor zijn pittoreske geplaveide straatjes en prachtige historische panden. Durbuy is echt een essentiële bestemming voor wie van wandelen, avontuurlijke sport en gastronomie houdt. De gemeente Durbuy kan bogen op een brede waaier aan toeristische troeven waaronder : Wéris, één van de ‘Mooiste Dorpjes van Wallonië’, het Topiary Park (vormsnoeituin), het Megalietenhuis, Adventure Valley Durbuy, het Labyrint of zelfs kajakken op de Ourthe. In deze gids stellen wij jullie voor op ontdekkingstocht te gaan door de dorpjes en gehuchten Ozo, Izier, Septon en Palenge.

Mé ro u

e Ru

é uM

u ro

PALENGE

Rue des Métiers

e Ru

u Co

s ie

il M

aie

is ât

e ed

e Ru l ge or F a B gs

Ru e

Rue Troneux

Fo rê t

la Cr oi x

Ru e

Fe r

sse

La B a

PARKING

iess

eni

ourt il M

PICKNICK

SEPTON

Kay e

3 N

100 METER

5,2 KM

Him

d rg Fo e la

14 CIRCUITS

Kerk van Palenge

/ DURBUY /

Rue des Métiers 6940 Palenge

PALENGE - SEPTON De wandeling vertrekt bij de kerk van Palenge. Deze kerk is gewijd aan Onze-Lieve-Vrouw der Bezoeking (FR : Notre-Dame de la Visitation). Het werd opgetrokken in kalksteen en gedeeltelijk bedekt met leisteen. Voor de kerk staat een Mariagrot die aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes gewijd is.

DURBUY

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

5,2 KM

GEMAKKELIJK

Aan het einde van de rue des Métiers, op 200 meter van deze wandeling, staat een beeld dat in 2015 verwezenlijkt werd, tijdens het vijfde Internationale Symposium voor Monumentale Beeldhouwkunst van Durbuy. Twee weken lang, waren vijftien beeldhouwers uit Frankrijk, Nederland, Duitsland, Spanje, België en Japan (Durbuy heeft een stedenband met de stad Hanyu) er aan het werk om een oeuvre te creëren op het thema ‘Muziek, de taal der emoties’. Hun scheppingen verfraaien nu dorpen doorheen de gemeente. Dit beeld heet ‘Percussionist’ en is het werk van Sylvie Koechelin.

PALENGE REVOGNE- SEPTON

Met je rug naar de kerk, ga naar links op de rue des Métiers. Neem de S-vormige straat die naar boven klimt en neem daarin de eerste straat links.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Blijf rechtdoor wandelen door de rue de la Forêt. Neem na ietsje minder dan 200 meter, de straat aan je linkerkant, rue Troneux. Aan je rechterkant kan je de Theresiakapel (vernoemd naar heilige Theresia van Lisieux) bewonderen, en aan je linkerkant heb je een uitzicht op de achterkant van de kerk van Palenge.

Wandel 500 meter door de rue Troneux en neem rechts aan het kruispunt in Y-vorm. Je komt aan bij een kruispunt in T-vorm, bij de hoofdstraat. Sla rechts af, de rue de Mérou in.

Blijf bij het kruispunt rechts aanhouden en blijf opwaarts wandelen in de rue de la Forge. Na 250 meter, links afslaan. Op de hoek staat er een bankje ; perfect om even rustig te gaan zitten en het landschap te bewonderen.

Neem kort daarop de eerste straat links. Dit kiezelpad heet Courtil Miesseni, blijf rechtdoor naar beneden wandelen tot aan het dorpje Septon. Geniet van het landschap en de prachtige vergezichten op de omgeving.

Sla vervolgens links af en blijf rechtdoor gaan tot aan het eerste kruispunt. Je bent nog steeds in de rue Courtil Miesseni. In 1900, werden het gehucht Septon - dat voornamelijk van de landbouw leeft - en de dorpen Palenge en Petite Somme samengesmolten tot de nieuwe gemeente Septon. Vanaf 1943, bevindt de dorpskerk zich in Palenge.

Aan het eind van de straat is er een kruispunt in T-vorm. Hier links afslaan en in de rue des Longs Bâtis naar boven wandelen, 750 meter ver.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

GOEDE TIP

DURBUY

/ HET KASTEEL VAN PETITE SOMME / Niet ver van hier, staat het prachtige kasteel van Petite Somme, dat zeker een omwegje waard is ! Dit oude neo-gotische gebouw werd in 1980 verkocht en biedt nu onderdak aan de spirituele leefgemeenschap Radhadesh. De nieuwe bewoners hebben dit nobele gebouw van top tot teen gerestaureerd en omgetoverd tot een ware spirituele oase waar je de kleurrijke cultuur van de Indiase tradities kunt verkennen. Elke dag van het jaar worden er begeleide bezoeken georganiseerd. Het kasteel biedt tevens onderdak aan het een museum (Museum of Sacred Art), een winkel met Indiaas ambachtwerk, een bakkerij en een vegetarisch restaurant. KASTEEL VAN PETITE SOMME Petite Somme, 5 - 6940 Septon T. +32(0)86/32.35.90

PALENGE - SEPTON

visitors@radhadesh.com - www.radhadesh.com

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

OPGELET : je komt nu aan bij een gevaarlijk kruispunt ! Steek voorzichtig over en blijf rechtdoor gaan tot aan de kasteelhoeve aan je linkerkant. De indrukwekkende vierkantshoeve heet ‘Ferme du Mérou’ (losjes vertaald : boerderij van Mérou) en domineert het dorp. De hoeve werd opgetrokken in kalksteen, met mooie rode dakpannen. Het gebouw dateert uit de 18de eeuw en werd gerenoveerd en omgevormd tot een vakantiewoning. De bijgebouwen en de woonvleugel omsluiten een rustig binnenhof.

Draai, loop langs het binnenhof en neem na enkele tientallen meters de eerste weg rechts. Ga gerust verder, het kleine pad dat tussen de schuur en de stallen loopt zal je naar het platteland van Palenge leiden. Interessant om te weten : hier dichtbij (in de richting van Durbuy), liggen de overblijfselen van een smederij met een smeltoven op de plaats gekend als ‘Fond de Vedeur’. De overblijfselen liggen deels op het grondgebied van Warre en deels op dat van Palenge. Het zijn tastbare sporen van wat ooit een bloeiende nijverheid in het ‘Land van Durbuy’ was. Op de rand van het plateau van Palenge, rijzen grote stapelmuren (met ‘droog’ gestapelde stenen) uit de grond, ook zij getuigen van deze oude industrie. Vlakbij de stapelmuren werd er een schacht in de rotsachtige grond gehouwd om pyriet te winnen. In het nabijgelegen Septon komt pyriet voor. In de 15de eeuw was er ook een werkende smeltoven in Petite Somme.

Wandel helemaal naar beneden en neem daarna de eerste weg aan je linkerkant om terug naar het dorpscentrum te wandelen. In Palenge staan er hoofdzakelijk huizen en boerderijen in kalksteen of baksteen.

Na 700 meter, ga naar links om terug bij de kerk te komen.

Â© L. Haesen

PALENGE - SEPTON

DURBUY

Chemin de l’Étang

e Voi

orte de F

re Ter 9

la de ine e Ru rass B

Maz

PICKNICK

sne

u in d em er Ch euni M

OZO

du Rue

a El v R l’A ue rg de ot é 5

IZIER

100 METER

7,3 KM

PARKING

Rue de la Brassine

14 CIRCUITS

Kerk van Ozo Rue de Ozo 6941 Ozo

OZO - IZIER Vertrekkend vanaf de Sint-Cunibertuskerk (FR : église SaintCunibert) ga je op ontdekking van de landelijke dorpjes Ozo en Izier.

Laat de kerk achter je en neem de straat aan je rechterkant. Eerst wandel je door het dorp, daarna blijf je verder wandelen op het plattelandsweggetje dat beide dorpen met elkaar verbindt. Geniet onderweg van weelderig groen. Onderweg zal je aan je rechterkant, pal in het midden van een veld, de ‘Menhir van Ozo’ tegenkomen. In de streek van Durbuy maken menhirs en dolmens deel uit van het landschap. Deze menhir werd bij opgravingen (tussen mei en juni 1999) blootgelegd. Daarvoor lag het op zijn kant, onder een laag aarde bedolven, en slechts 20 cm stak boven de grond uit. De steen werd opgegraven, de punt werd hersteld en de menhir werd met behulp van een kraan weer rechtop gezet. De menhir van Ozo weegt 6,5 ton en heeft een hoogte van 3,4 meter. Het markeert de noordelijke grens van het megalithische gebied van Wéris, dat op een boogscheut van hier ligt.

7,3 KM

MIDDELMATIG

OZO - IZIER

/ DURBUY /

DURBUY

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Aan de ingang van het dorp Izier, kan je even in de rue du Mazy flaneren. Je zult zeker bekoord worden door de mooie gebouwen in dit landelijk dorpje. Izier is voornamelijk een landbouwdorp en men kan er talrijke werkende boerderijen bewonderen. Het dorpje Izier ligt op een plateau in het noordoosten van Durbuy, en natuurlijk is de landbouw er de belangrijkste bron van inkomsten. Van hieruit kan je in de verte de kerk van Izier ontwaren.

Stilletjes aan kom je aan in de rue de l’Argoté.

Aan je linkerhand, zie je de Sint-Germanuskerk (FR : église Saint-Germain-l’Auxerrois). De kerk werd in 1854 gebouwd en ligt aan de oorsrpong van de kerken van Villers-Sainte-Gertrude en Harre. Op de buitenmuren van de kerk, aan weerszijden van de kerkingang, zie je twee gedenkplaten. Zij werden geplaatst ter herdenking van de dorpsbewoners die gestorven zijn voor het Vaderland en alle inwoners van Izier die gedeporteerd werden en die in gevangenschap overleden. Op het pleintje voor de kerk, is er ook een oorlogsmonument dat opgericht werd ter nagedachtenis van de gesneuvelden en oudstrijders van de Eerste Wereldoorlog, en dat ook hulde brengt aan die van de Tweede Wereldoorlog. Het werd in 2012 van top tot teen gerestaureerd.

Loop voorbij de kerk en blijf rechtdoor wandelen. Volg de bocht aan je rechterkant, je loopt nu langs de kasteelhoeve van Izier en diens indrukwekkende toren. Tijdens de middeleeuwen was het dorp Izier de eigendom van de abdij van Stavelot - Malmédy. Het was de zetel van een landsheerlijkheid dat in 1124 gesticht werd en afhankelijk was van de Heer van Durbuy. De kasteelhoeve, dat uit de 14de en 15de eeuw dateert, ligt in het dorpscentrum en was de stille getuige van de bewogen geschiedenis van het dorp. De middeleeuwse toren bevindt zich in het centrum van een driehoekig hof en landbouwgebouwen. De toren is 13 meter hoog. Het hoofdgebouw werd pas in de 16de eeuw gebouwd, de schuur en de stallen in de loop van de 17de eeuw. De toren en de woningdaken staan sinds 1974 op de lijst van beschermde monumenten. Tussen 2010-2012, onderging de toren restauratiewerken op initiatief van het ‘Institut du Patrimoine Wallon’ (Instituut van het Waals Patrimonium).

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Blijf rechtdoor wandelen en neem de eerste weg aan je rechterkant. Een bord dat de richting van het voetbalveld aangeeft zal je in de goede richting leiden. Je ziet nu de watertoren, loop langs de sportinfrastructuren aan je rechterhand. Je wandelt nu door het platteland en op beboste paden tussen Izier en Ozo. Sper je ogen wijd open, de streek kent een gevarieerde fauna en flora. Afhankelijk van het seizoen, kun je er allerlei soorten fruitbomen, wilde bloemen en bospaddestoelen bewonderen.

DURBUY

Neem rechts bij de Y-splitsing.

In dit gedeelte van de wandeling, overheerst het landelijk karakter van het dorp. Rondom, zie je talrijke landbouwvelden, vee, paardenâ&#x20AC;Ś

Je komt aan bij een kruispunt in kruisvorm. Sla hier links af. De naar beneden hellende weg neemt je dieper het platteland in.

Aan het eind van het pad, neem je het pad die aan je linkerkant bijna 180 graden van richting verandert, en volg het bebost pad dat geleidelijk aan overloopt in een graspad en daarna een asfaltweg.

OZO - IZIER

Aan het einde van de helling bergafwaars, voordat de weg naar boven helt (OPGELETâ&#x20AC;&#x2030;: niet bergopwaarts blijven wandelen, hier moet je goed opletten om de goede richting te nemen), neem de weg aan je rechterkant (er staat hier een bankje en rood en witte bewegwijzering van een wandeling in de tegengestelde richting). Het pad loopt hier steil naar omhoog.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

GOEDE TIP / DE GEITENBOERDERIJ VAN OZO / Al 25 jaar lang geven de Alpen-geiten hun beste melk om zo de smaakvolle kazen van de geitenboerderij van Ozo te kunnen maken. Je kunt kiezen tussen een twintigal soorten boerenkaas (rauwe melk en kaas met schimmelkorst), met respect voor tradities gemaakt. DE GEITENBOERDERIJ VAN OZO Chemin du Meunier, 26 - 6941 Ozo T. +32(0)86/40.02.66 www.chevreriedozo.be

Je bent nu terug in het dorp Ozo. Neem de weg aan je rechterkant om opnieuw bij je vertrekpunt (de Sint-Cunibertuskerk) te belanden. GOEDE TIP / PANORAMA VAN OZO / Wanneer je terug in het dorp Ozo bent, en voor je terug naar de kerk gaat, neem links, alsof je het dorp wilt verlaten, en wandel naar het Panorama van Ozo. Het is een prachtige plek voor een picknick. Als kers op de taart geniet je er van een prachtig vergezicht op de vallei van de Aisne. Onlangs werd het verfraaid met beeld in de vorm van een deur. Dit monumentaal beeldhouwwerk werd gecreeërd tijdens het Internationale Symposium voor Monumentale Beeldhouwkunst van Durbuy. Het heet ‘La Porte du Dedans’ (los vertaald : de deur binnenin) en is het werk van de beeldhouwer Henri Hardy.

OZO - IZIER

DURBUY

HOTTON / MENIL - FAVAY

HOTTON / HAMPTEAU - WERPIN

/ HOTTON /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ HOTTON /

et dorp Hotton wordt doorstroomd door de Ourthe en ligt aan de zuidelijke rand van het geologisch gebied van de Famenne, langs de kalksteenstrook van de Calestienne. Zowel de landschappen als de ondergrond werden gevormd door natuurkrachten ; in het bijzonder door water. De streek is getekend door het water en dit is wat Hotton zo bijzonder maakt. Ook de Grotten van Hotton, unieke en prachtige karstverschijnselen, hebben wij aan het water te danken.

HOTTON

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

De unieke combinatie van landsteen en water verleent een charmante uitstraling aan de dorpen van de gemeente. Talrijke fonteinen, waterpompen, bronnen of waterputten verfraaien pittoreske dorpjes met schilderachtige oude woningen in kalksteen of blauwe hardsteen. Het dorp Ny, één van de ’Mooiste Dorpjes van Wallonië’ is daar de perfecte illustratie van. In het centrum van Hotton, kun je verscheidene grote 18de eeuwse gebouwen in kalksteen bewonderen. Twee ervan zijn beschermde monumenten : de Faber watermolen en het Godenir Huis waarin de Toeristische Dienst en RIVEO, het Centrum voor Rivierinterpretatie zijn ondergebracht. Ook het eilandje van L’Oneux is wijd en zijd bekend. Het is het ‘groene hart’ van Hotton en ligt pal in het dorpscentrum. Het is een mooie plek om te wandelen, te ontspannen of om even af te koelen aan de oevers van Ourthe. Op de achtergrond kan men de kerk in gehouwen kalksteen en de fontein in de Ourthe bewonderen. Hotton is een prachtige vakantiebestemming waar ook wandelliefhebbers hun hartje kunnen ophalen. De streek wordt doorkruist door een netwerk van bewegwijzerde wandelingen ; ideaal om op ontdekkingstocht te gaan door dorpjes, langs bezienswaardigheden, streekproducenten… In deze gids stellen wij jullie voor op ontdekkingstocht te gaan door de dorpjes Menil Favay en Hampteau.

100 METER

3,1 KM

PARKING

GR57

4 2

Rue de la Chapelle 1

MENIL - FAVAY

ois

uB Rue d

CHENA

BEEK

Rue du Bois 3

e Ru

CHENA BEEK

C e la

hap

elle

e Ru

C e la

e hap

lle

PICKNICK

14 CIRCUITS

Dorpscentrum

/ HOTTON /

Rue de la Chapelle (plein) 6990 Menil - Favay

MENIL - FAVAY De wandeling begint op het plein in het dorpscentrum (rue de la Chapelle).

Laat het plein achter je en neem de weg aan je linkerkant.

HOTTON

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

3,1 KM

GEMAKKELIJK

WIST JE DAT ? De gietijzeren waterpomp met een reservoir in arduin dateert uit de 19de eeuw. Drie gelijkaardige gietijzeren waterpompen sieren de hoofdstraat.

MENIL - FAVAY

Je merkte waarschijnlijk dat het dorpspleintje is opgefleurd met veel bloemen. Menil - Favay is sinds 1990 een ‘bloemrijk dorp’. Op initiatief van enkele dorpsbewoners werd de tuinbouwmaatschappij ’La Souche Fleurie’ opgericht. Zij focussen hun activiteiten vooral op de dorpen Menil - Favay, Marenne, Verdenne en Bourdon en gebruiken de winsten om de openbare ruimtes met bloemen te sieren. In 1996, viel het dorp voor het eerst in de prijzen : in de wedstrijd ‘Luxembourg, province propre et fleurie’. (Luxemburg, schone en bloemrijke provincie). Ook de volgende jaren bleef het dorp prijzen winnen, en in 2013 was Menil - Favay het eerste dorp dat de prijs van ‘schoon dorp’ in de wacht sleepte.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Aan het kruispunt 150 meter verder, sla rechts af in de rue du Bois, dat omhoog loopt.

Geef al wandelend je ogen de kost aan de prachtige landschappen rondom het dorp ! Het biedt gevarieerde landschappen door de twee geografische regio’s die het dorp omringen. Het dorp ligt geprangd tussen de Famenne (in het noorden) en de Ardennen (in het zuiden). Het ligt aan de voet van het Ardens Massief, en ligt deels op de kalksteenstrook van de Calestienne. Deze geomorfologische subregio wordt getypeerd door haar kalksteengrond en een gevarieerde flora die typisch is voor kalkrijke grond (kalkgraslanden, een rijke orchideeënflora, enz.) maar ook tal van prachtige natuurfenomenen zoals rotswanden, grotten, chantoirs (verdwijngaten) en resurgenties.

Neem de eerste weg links

Je ziet het ‘Chena’ beekje dat naar het dorpscentrum stroomt. Het dorp wordt door meerdere waterwegen doorstroomd, waaronder twee rivieren : de Grand Pouhon en de Fond Hercot. Bij de Grot van Magnî aan de rand van het dorp vloeien deze twee rivieren samen om daarna ondergronds te gaan stromen. Dit fenomeen heet men een ‘verdwijngat’ en wordt in Wallonië ook met ‘chantoir’ aangeduid.

Neem het kiezelpad dat bergopwaarts gaat. Blijf bij de kruising rechts aanhouden en blijf naar boven wandelen. Je komt aan bij het bos. Dit bos ligt net voor het bos van Grimbiémont dat het begin van de Ardennen markeert.

Bij de ingang van het bos, blijf verder wandelen, 500 meter ver, en neem de tweede links. Je wandelt op een stukje van de GR57. Het Grote Routepad GR57 vertrekt vanaf Luik en loopt (stroomopwaarts) dwars door de vallei van de rivier de Ourthe en voert je langs de gemeenten Esneux, Hamoir, Hotton en La Roche-en-Ardenne. Het Groute Routepad werd in 1966 uitgetekend en bewegwijzerd (met de bekende wit-rode tekens) ; en loopt 150 km lang door onze streek.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

GOEDE TIP / DE GROTTEN VAN HOTTON / Niet ver van hier kun je de Grotten van Hotton bezoeken. Ze zijn in hun totaliteit geklasseerd als ‘Uitzonderlijk natuurlijk erfgoed van Wallonië’, en hebben twee sterren in de Michelingids ! Begeleid door een gids daal je meer dan 60 meter onder de grond op ontdekking van de reusachtige galerijen van de grot.

HOTTON

Bij de uitgang van het bos, neem je de hoofdstraat. Terwijl je via de hoofdstraat naar beneden wandelt, geniet je van een prachtig uitzicht op de Famenne, met op de achtergrond het dorpje Hampteau. Sla nu links af om terug naar het dorp te wandelen.

GROTTEN VAN HOTTON Chemin du Spéléo Club de Belgique, 1 - 6990 Hotton T. +32(0)84/46.60.46 info@grottesdehotton.be - www.grottesdehotton.be

Blijf rechtdoor wandelen tot aan het dorpcentrum. Je bent nu in de rue de la Chapelle.

Op je linkerkant zie je een oude hoeve in vakwerkbouw met grijsblauwe luiken. De hoeve dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw en is een van de oudste gebouwen van het dorp. Het werd net zoals een twintigtal andere gebouwen en monumenten in het dorp - opgenomen in het Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed in Wallonië.

Aan het einde van deze straat, neem rechts in de rue de la Chapelle en wandel terug tot aan het plein. Je bent terug aan het vertrekpunt.

MENIL - FAVAY

< HOTTON

N833 N833

OURTHE

ISBEL

N807 N807

R 13 ue de ove rie

la B

HAMPTEAU

av ée

e Ru

eC h

oc aR

N833

ed Ru

Rue Mou du lin

42 9

Ru e

m ha

d 8

Ru e

OURTHE

du Tr on

Vi er ge

Ch em

WERPIN

Rue d ’Inze fi

Ro c

Rue des Monts

éb ’H

e s Mo nts Ru e

PICKNICK

Rue du Gros Bois

6 N

100 METER

7,9 KM

PARKING

14 CIRCUITS

Kerk van Hampteau

/ HOTTON /

Rue de la Roche, 51A 6990 Hampteau

HAMPTEAU - WERPIN De wandeling vertrekt bij de Sint-Michielskerk (FR : église Saint-Michel).

Laat de kerk achter je en steek de weg over (via het voetgangerspad aan je rechterhand). Eens aan de overkant van de weg, sla links af in de rue de La Roche, in de richting van Hotton. Wees voorzichtig : drukke weg !

HOTTON

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

7,9 KM

GEMAKKELIJK

Neem de eerste straat rechts, de rue de Héblon. Maar neem eerst even de tijd om de steengroeve van Hampteau (verboden toegang) te bewonderen.

HAMPTEAU - WERPIN

Deze klassieke kerk werd in 1835 in zandsteen en kalksteen opgetrokken. In 1887, werden het koor en het neoromaanse transept (ook wel dwarsschip of dwarsbeuk genoemd ; het transept staat loodrecht op het schip, waardoor een kruis ontstaat) vergroot.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

WIST JE DIT ? De grotten van Hotton werden in 1958 door puur toeval ontdekt. Na een ontploffing ontstond er een opening in de oostelijke rotswand van de steengroeve van Hampteau, die een ondergrondse galerij die rijkelijk met druipsteenformaties versierd was, blootstelde.

Steek de brug over de Ourthe over en neem dan het bospad aan je linkerhand.

Kleine omweg voor je verder wandelt naar de chalet van de ‘Spéléo Club’ : de karstbron van de Isbelle. Hier kan je de ingang van de karstbron bewonderen. De karstbron is enkel toegankelijk voor duikers, maar zij hebben slechts een klein stuk van de ondergrondse rivier in de kaart kunnen brengen. Deze resurgentiewordt gevoed door verdwijngaten hogerop in de vallei. Bij laag water stroomt er geen water uit de resurgentie, bij hevige regen gaat de Isbelle weer bovengronds stromen.

Bij de chalet van de ‘Spéléo Club’, volg je de weg naar rechts. De weg die je nam om de chalet te bereiken, ligt beneden je. Blijf verder wandelen in dit bosrijk gebied.

Aan het einde van de weg ben je opnieuw op een asfaltweg. Neem de weg aan je linkerhand. Al wandelend kun je prachtige landschappen bewonderen. Deze weg is niet druk en het is verboden voor gemotoriseerde voertuigen, en zal geleidelijk aan overlopen in een Groene Route.

Aan het einde van de weg weg, neem het pad dat een rechte bocht maakt (blauwe trail bewegwijzering). LET OP : het gaat nogal steil naar omhoog ! Bovenaan de weg blijf je links aanhouden. Je komt uit op de asfaltweg die naar het dorp Werpin leidt. Onderwegwordt je getrakteerd op adembenemende landschappen.

Eens aangekomen op de asfaltweg, neem je de weg aan je rechterkant om naar Werpin af te dalen. Het is een nogal drukke weg, wees a.u.b. voorzichting ! Bij aankomst in het centrum van Werpin, ligt de kerk aan je rechterhand. Er staat een picknicktafel naast de kerk, perfect om even op adem te komen.

VLAKBIJ ! Tegenover de kerk ligt de rue de la Vierge. Maak even een omwegje, en wandel tot aan het einde van de straat. Het standbeeld van de Heilige Maagd dat boven het dorp uittorent, wekt de nieuwsgierigheid van voorbijgangers. Het huizenhoog beeld dat het dorpje domineert is inderdaad een blikvanger : 7 meter hoog voor het beeld zelf en een totale hoogte van 11,30 meter met de sokkel ! Het schijnt dat het opgericht werd nadat het dorp door een epidemie werd getroffen. Het beeld werd op 2 september 1931 ingehuldigt, in het bijzijn van acht- tot tienduizend pelgrims. Met zegt dat de Maagd van Werpin (zo heet het beeld) het dorp en de inwoners altijd beschermd heeft, namelijk tijdens de Tweede Wereldoorlog. Als een herinnering daaraan, werden gedenkplaten in het altaar aan de voet van het beeld geplaatst.

08 09

14 CIRCUITS

HOTTON

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Wandel voorbij de kerk. Volg de weg die je stilletjes aan terug naar het centrum van Hampteau leidt

De brug over de Ourthe oversteken. Geniet aan weerskanten van mooie uitzichten. Je komt aan in de rue du Moulin. Blijf hierna verder wandelen tot aan de hoofdstraat, de rue de La Roche.

10 11

Ga de straat omhoog tot aan een kruispunt. Neem hier de haarspeldbocht tot aan de RAVeL in de richting van Hotton (het wordt aangeduid door een richtingsbord). Kijk, terwijl je door deze straat wandelt, tussen de bomen aan je rechterkant ; je kunt er van een prachtig uitzicht op Hampteau genieten.

Neem de RAVeL en blijf verder wandelen. Aan het einde van de RAVeL, blijf rechtdoor wandelen tot aan de rue de la Chavée.

HAMPTEAU - WERPIN

Neem de rue de la Roche aan je linkerkant en neem onmiddelijk daarna de eerste straat rechts. OPGELET : wees voorzichtig bij het oversteken (drukke straat).

Aangekomen op de rue de la Chavée, ga naar rechts en wandel tot aan de kerk in de rue de la Roche, je vertrek-

punt.

HOUYET / HOUR

HOUYET / GENDRON

/ HOUYET /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ HOUYET /

it prachtige vakantieoord is net een schatkist gevuld met architecturale en natuurlijke rijkdommen. In het dorp van Ciergnon bijvoorbeeld, schuilt het Koninklijk kasteel dat gebruikt wordt door onze huidige Koninklijke familie. Het Kasteel werd gebouwd in opdracht van Leopold I op aanvraag van zijn echtgenote Koningin Louise-Marie (de bouw begon al in 1842) maar het is Leopold II die regelmatig in het kasteel verbleef. De geschiedenis van het domein begon in 1837, toen Leopold I de grond ‘Terre d’Hardenne et de Ferage’ kocht. Na het overlijden van Leopold I, zette Leopold II het werk van zijn voorganger voort. In 1874, liet hij het Koninklijk kasteel bouwen in Houyet in het hart van het prachtige park ‘Domaine d’Ardenne’. Het kasteel werd binnen de kortste keren een referentie voor de gekroonde hoofden en een toeristische trekpleister. Leopold II slaagde erin het kasteel om te toveren tot ‘the place to be’ voor de jachtpartijen georganiseerd door zijn gefortuneerde Oostendse clientèle. In 1968, ontstaat een brand in het kasteel, het vuur verwoest bijna alles op zijn pad…

HOUYET

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Je kan in Houyet ook het prachtige kasteel van Vêves bewonderen, dat vanaf een rotsig voorgebergte fier boven Celles - één van de ‘Mooiste Dorpjes van Wallonië’ - uittorent. De streek staat bekend als een wandelparadijs met als extra troef de RAVeL tussen Houyet en Rochefort, maar is ook beroemd voor de afvaarten van de Lesse met de kajak vanaf Gendron of Houyet richting Anseremme. Het parcours op de Lesse is adembenemende mooi… In deze wandelgids, stellen wij je voor de dorpjes Gendron en Hour te ontdekken.

48 Hour Petite-

des

m e-Da Notr e Rue de Grâc

e Ru

s che 4

e ed

Lib

n tio éra

ire

Co s

HOUR

rbrerie

entena

e Ru s de

la Ma

C Rue du

tt ba

es ed s Ru che Ro

-H ou

ite

Rue du Biran

LESSE

7,4 KM

Pe t

PICKNICK

e Rue d

R te d e Ho

BIR

7 N

100 METER

PARKING

14 CIRCUITS

Sint-Laurentiuskapel

HOUR Je staat bij de Sint-Laurentiuskapel in Hour-Havenne, vertrekpunt van de wandeling. Het dorp Hour dankt zijn naam aan zijn tuinen. In de 9de eeuw maakte Hour deel uit van Lotharingen. Het gebied tussen Houille en Lesse viel onder het toezicht van de Abdij van Stavelot. Die kreeg de taak het gebied te valoriseren en te evangeliseren. De eerste Heren verschenen hier in de 12de eeuw. Havenne was ooit een gehucht van de oude gemeente Hour, maar de twee plekken deelden hetzelfde lot na de bouw van een nieuwe kerk tussen beide, in het midden van de 19de eeuw. Tijdens je wandeling zal je vele stukken muur in vakwerk opmerken. Ze maken deel uit van de bakstenen huizen uit de tweede helft van de 19de of het begin van de 20de eeuw. De kapel van Saint-Laurent is een bescheiden gebouw met een klassiek uitzicht en stukken middeleeuwse muur. De gevel wordt bekroond door een vierkante klokkentoren, errond ligt een kleine ommuurde begraafplaats. Op het kerkhof zie je interessante arduinen begrafeniskruisen (16de en 17de eeuw).

(FRâ&#x20AC;&#x2030;: chapelle Saint-Laurent) Chemin du Centenaire 5561 Hour - Havenne

7,4â&#x20AC;&#x2030;KM

GEMAKKELIJK

HOUR

/ HOUYET /

HOUYET

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

01 02

Laat de kapel achter je liggen, sla links af, in de rue du Centenaire, wandel 600 meter verder.

Aangekomen bij de T-splitsing (met de rue de Biran), sla je het eerste kleine bucolische wegje aan je rechterkant in.

Wandel 400 meter verder tot aan de tweede Y-splitsing (met een stenen kruis), daar sla je rechts af en wandel je door weiden. Het Kruis ‘Croix Saint-Remy’ bevindt zich op de plaats met de naam ‘La Justice’ op een hoogte van 204 meter boven de zeespiegel. Vanwaar deze naam ? Rond 1794-1795 behoorde Wallonië nog tot Frankrijk, en op deze plek werd toen een zwerver opgehangen.

Loop 900 meter op het kleine landwegje. Aan het einde van de weg sla je rechts af, in de rue de la Libération.

Onderweg kan je genieten van het bucolische landschap, en van het dorp Hour in de verte (op je rechterkant). Niet ver hier vandaan ligt een uitgestrekt veld, waar duizenden harlekijnen, een soort orchideeën, groeien. De weide kreeg sinds kort het statuut van domaniaal natuurreservaat en is één van de laatste plekken in Wallonië waar dit soort orchideeën groeit en gedijt. Wij herinneren eraan dat het strikt verboden is om planten en bloemen te plukken tijdens je wandelingen, vooral als het gaat over bedreigde soorten. Aan het einde van het parcours krijg je een prachtig uitzicht over het Famennelandschap, je kan zelfs de stad Beauraing zien aan de horizon (in het zuidwesten).

05 Grâces’.

Ga 400 meter verder op de rue de la Liberation, draai dan links en volg het bord ‘chapelle Notre-Dame des

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Af en toe zie je op het voorgebergte aan de horizon (in het noordoosten) het Koninklijk kasteel van Ciergnon dat boven de vallei van de Lesse prijkt.

07 08

HOUYET

Je zag de kapel, daarna draai je om en wandelt terug, je gaat rechts omhoog op de landweg, omringd met heggen en die langs de kapel loopt. Je wandelt dan verder op dat pad, tot aan een kruising met 5 armen. Daar sla je rechts af, rue des Roches (richting vakantiedorp).

Volg de rue des Roches gedurende 800 meter, tot aan het kruispunt bij de ingang van het dorp.

Sla links af, over 10 meter, en ga dan onmiddellijk naar rechts. Wandel dan gedurende 1,5 km rechtdoor omringd door velden. Dan kom je aan in het gehucht ‘Petite Hour’. Je blijft de weg, die hier een bocht van 180° maakt, rechts volgen.

HOUR

Voordat dit gehucht de naam Hour la Petite droeg, heette het Hour le Château, net zoals Hour la Grande voordien Hour la Ville heette. Op deze plek stond inderdaad een 11de eeuws kasteel, dat in de 15de eeuw geplunderd en verwoest werd. Halverwege op deze weg, kijk je best eens achterom. Zie je de Leopoldtoren ? Het is een overblijfsel van het ‘Château d’Ardenne’ dat in opdracht van Leopold II werd opgetrokken, en in 1968 tot met de grond verbrand werd. Het privé-golfterrein eromheen, was in die tijd de pleziertuin van het kasteel, nadien werd het een hotel. De golfbaan wordt beschouwd als één van de mooiste van België. De toren is ontworpen naar het voorbeeld van die van Windsor Castle.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

GOEDE TIP / DE ‘CHAPELLE NOTRE-DAME DES GRÂCES’ / BESCHERMD GEBOUW Het pittoreske kapelletje van Onze-Lieve-Vrouw van Gratie staat op een heuvel ten zuiden van het dorp en wordt omringd door een kerkhof en wat er overblijft van de primitieve kerk van Hour. We weten niet wanneer de kerk werd gebouwd, maar we weten wél dat ze drie beuken had en op de plaats van het huidige kerkkoor stond. We vermoeden dat de kerk rond 1553 werd verwoest door de troepen van Hendrik II die een alliantie hadden gesloten met de Duitse protestanten, tegen de troepen van Karel V.

Wandel rechtdoor in de rue des Combattants en daarna in de rue de la Montagne. Op de kruising met de rue de la Marbrerie, sla je rechts af (rue du Centenaire), 300 meter ver. Je arriveert aan je vertrekpunt. PS : Je hebt misschien gemerkt hoeveel gebouwen in rode baksteen je voorbij wandelde ? De oude steenbakkerij van Wanlin, niet ver hier vandaan, is hier niet vreemd aan. GOEDE TIP / ECOMUSEUM ‘LA BESACE’/ Herbeleef enkele momenten uit ons verleden… ECOMUSEUM ‘LA BESACE’ Rue du Château, 36 - 5564 Wanlin T. +32(0)470/05.82.62

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

HOUR

/ OPSTIJGING MET STRATOSFERISCHE BALLON / Op een boogscheut van het vertrekpunt, welbepaald naast het oude station van Hour-Havenne, vond op 18 augustus 1934 een historische gebeurtenis plaats : de stratosferische ballon van Professor Piccard uit Hour zweefde tot in Ljubljana in ex-Joegoslavië ! (+/- 1800 km, een recordafstand voor die tijd, de ballon vloog op een hoogte van 15 500 meter). Professor Piccard was hoogleraar natuurkunde aan de Universiteit van Brussel en de allereerste man die de stratosfeer met een ballon bereikte. Hij wilde de kosmische stralingen meten, en ook het ozongehalte in de luchtlaag op verschillende hoogten. Blijkbaar zou Hergé zich geïnspireerd hebben op professor Piccard, voor zijn personage van Professor Zonnebloem. De bedenker van Star Trek, Gene Rodenberry, doopte Kapitein Jean-Luc Picard ter ere van de wetenschapper (en ook van zijn tweelingbroer Jean Félix, eveneens een bekend wetenschapper).

HOUYET

LEUK OM TE WETEN

N94 N94

PARKING

e ed Ru ndron Ge

GENDRON

une e Fra

d Rue

Che m Goz in de in

e ur l

nt Mo

LESSE

IG WO

PICKNICK

N94 N94

7,0 KM

100 METER

R te de N eufchâ teau

14 CIRCUITS

Kerk van Gendron

/ HOUYET /

Rue de Gendron 5561 Gendron

GENDRON Het vertrekpunt ligt voor de kerk van Gendron. Op de plaats van de vroegere oude kapel, bouwde men in 1861 de huidige kerk. Het interieur werd in 1955 gerestaureerd met geld, vooral van donaties van de parochianen. Voor de oorlog van 1940 hingen hier twee klokken, de ene woog 445 kg, de andere 220 kg. De grote klok werd in beslag genomen door de Duitsers tijdens de bezetting (om te smelten, wat vaak gebeurde met klokken tijdens de Tweede Wereldoorlog) en in 1950 vervangen na openbare intekening.

HOUYET

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

7,0 KM

MIDDELMATIG / MOEILIJK (STEILE BEKLIMMING)

GENDRON

Laat de kerk aan je rechterkant liggen, neem de rue de Gendron, 100 meter ver, tot aan het kruispunt (met een wit kruis), waar je rechts af slaat, chemin de Gozin, en loop nog eens ongeveer 600 meter.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Op de kruising van twee landpaadjes, sla je rechts af (het pad recht voor je). Je zal naast een houten kruis lopen. Volg deze bucolische weg (bewegwijzering met een gele ruit) gedurende ongeveer 300 meter, dan kom je aan de rand van een bos. Je blijft de bewegwijzering volgen tot aan de kleine brug over de Ywoigne. OPGELET : het grindpad met kiezels waarop je stapt, daalt soms plots vrij sterk en kan ook modderig zijn. Bij de brug sta je aan de samenvloeiing van de Lesse, emblematische rivier van de streek, en de Ywoigne. Deze stroom ontspringt in Chevetogne, vloeit door Custinne en mondt hier uit in de Lesse. De Lesse ontspringt in Ochamps, in de provincie Luxemburg, en kronkelt over een parcours van 84 km noordwaarts. De rivier stroomt door de dorpen Daverdisse, Halma, Chanly en Resteigne en dringt vervolgens in de afgrond van Belvaux op de hoogten van Han s/Lesse. Ze komt opnieuw tevoorschijn aan de uitgang van de grotten en stroomt verder richting Lessive, Villers s/Lesse en Houyet. Tot in Anseremme, waar ze uitmondt in de Maas.

Nadat je de brug bent overgelopen, ga je naar links en volg je de steile weg die 2,6 km lang de loop van de Ywoigne volgt. Aangeduid met gele ruit. Een paar honderd meter verder aan je rechterkant liggen de bossen van de Koninklijke Schenking. In het dorp Ciergnon staat het Koninklijk kasteel dat de nu regerende familie mag gebruiken. Het werd gebouwd op initiatief van Leopold I. Zijn troonopvolger, Leopold II liet het ‘Château Royal D’Ardenne’ bouwen. Na de aanleg van de spoorlijn Gendron - Celles - Houyet in 1896, liet hij zelfs een geheel nieuw station bouwen, de ‘Halte Royale d’Ardenne’ om leden van de Europese elite en andere vooraanstaande gasten te kunnen verwelkomen. Zelfs het kasteel werd omgebouwd tot luxehotel. Naast de sporen werd een ronde muur opgetrokken en erop een gekanteeld torentje. De muur toont de weg doorheen de bossen naar het kasteel.

Op het pad langs de Ywoinge kan je genieten van prachtige eiken, berken, esdoorns en dennen, soms gehuld in een mantel van klimop. De heuvels staan vol diverse planten en wilde bloemen : varens, wilde tijm, wilde bramen, anemonen… Halverwege zie je zelfs een prachtige, romantische waterval bedekt met korstmos (op je rechterkant).

Na 2,6 km kom je bij een vrij drukke weg, de weg naar Neufchâteau. Daar sla je links af over 250 meter, vooraleer weer naar links af te slaan. Neem dan het klein landpaadje dat naar de velden hogerop leidt (bewegwijzering : gele ruit + groene driehoek). Wees voorzichtig !

14 CIRCUITS

HOUYET

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Ga rechtdoor en volg de bewegwijzering. Na 900 meter stoot je op een hek. Wees aandachtig en sluit het hek terug goed achter je a.u.b. (om de schade van loslopend wild op de omliggende landbouwgronden te voorkomen). In de streek van Houyet loopt veel wild, herten, everzwijnen, vossen, hinden en jonge patrijzen. De vele hertensoorten uit de streek waren ook een inspiratiebron voor het bestek en het snijgerij van Houyet. Het ambachtelijke messenbedrijf produceerde messen met hoornen heften voor de jacht, het bos en zo meer en was ooit befaamd. Men denkt trouwens dat het atelier van dit collectief tot stand kwam rond 1850-1851, in opdracht van Leopold I. Na 1,5 km bereik je le chemin de Gozin. Je loopt 800 meter verder op deze weg en je bereikt je vertrekpunt.

GENDRON

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

GOEDE TIP / KAJAKKEN OP DE LESSE / Houyet is ook beroemd omwille van de afvaart van de Lesse. Sensaties gegarandeerd bij de stroomversnelling aan de stuwdam bij het Kasteel van Walzin en in Pont-à-Lesse. Langs de rivier liggen kleine horecapunten of picknickplaatsen… Je ziet er onder andere de bekende rotsen ‘Aiguilles de Chaleux’, een beschermd gebied met uitzicht op de Lesse, puur natuur… De afdaling van de Lesse vanuit Gendron bedraagt 12 km, die vanuit Houyet 21 km. Beide kayaktochten eindigen in Anseremme. Daar koop je een ticket en daar ook voert een trein je naar het vertrekpunt van de kayakken. DINANT EVASION

Vertrek : naast de brug in Houyet (5560) Rue de la Station T. +32(0)82/22.43.97 www.dinant-evasion.be

GOEDE TIP / De RAVeL / Op een boogscheut van het vertrekpunt van de kayakken, bevindt zich een van de vele toegangspunten tot de RAVeL (réseau autonome de voies lentes), een pad van Houyet naar Rochefort en Jemelle. Deze vroegere spoorlijn werd na 1978 opgegeven en gerehabiliteerd in een pad voor voetgangers, fietsers en andere trage weggebruikers. Je kan onderweg picknicken langs die route : idyllische momenten in open lucht ! De afstand tussen Houyet en Vignée bedraagt 6,2 km en van Houyet tot Rochefort 18,2 km.

GENDRON

HOUYET

MARCHE-EN-FAMENNE / HARGIMONT

MARCHE-EN-FAMENNE / AYE

/ MARCHE-EN-FAMENNE /

EN-FAMENNE

/ MARCHE /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ MARCHE-EN-FAMENNE /

e gemeente Marche-en-Famenne strekt zich uit tot aan de rand van de depressie van de Famenne (in het noorden) en tot aan de poort van het Ardense woud (in het zuiden). De totale oppervlakte van de gemeente bedraagt 12 143 hectare en het telt meer dan 17 400 inwoners. Het omvat de stad Marche-en-Famenne en de omliggende dorpen Aye, Champlon-Famenne, Grimbiémont, Hargimont, Hollogne, Humain, Lignières, Marloie, On, Roy, Verdenne en Waha. De stad Marche-en-Famenne is fier op zijn natuurlijk, architecturaal en historisch erfgoed, evenals op de economische, culturele en toeristische ontwikkeling van de streek. Marche-en-Famenne is het zenuwcentrum van de streek, en een dynamische gemeente met een veelbelovende toekomst. De stad geniet bovendienvan een gunstige ligging : het ligt langs twee belangrijke verkeersaders en is goed bereikbaar met de trein. Omdat de stad gemakkelijk te bereiken is en vlakbij talrijke toeristische trekpleisters ligt, is het een ideale uitvalsbasis.

MARCHE-EN-FAMENNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

De stad werd prachtig vernieuwd en slaagde erin de getuigen van het verleden te behouden : karaktervolle 16de eeuwse panden en een wirwar van kleine straten en steegjes waar het aangenaam slenteren is. Talrijke fonteinen, sculpturen en loofrijke pleintjes sieren deze bruisende stad met een aangename winkelwandelstraat. De stad Marche werd in 2011 verkozen als Belgische laureaat voor de Europese EDEN wedstrijd (European Destinations of Excellence) omwille van zijn geslaagde stadsvernieuwing. Het historisch centrum van Marche-en-Famenne is zeker een bezoekje waard ! Ook niet te missen : de kerkramen van de kerk van Waha die getekend werden door de bekende Belgische kunstenaar Jean-Michel Folon en die een prachtig kleurenspel bieden… Marche-en-Famenne beschikt over de infrastructuur en de winkels van een grote stad, in een groene omgeving. Shoppingliefhebbers kunnen hier hun hartje ophalen en gezellig winkelen in de kleine winkeltjes in het stadscentrum of in de supermarkten en grote ketens op de rand van de stad. In deze gids stellen wij jullie voor op ontdekkingstocht te gaan door de dorpen Aye en Hargimont.

Ru e

e Rue Vert

d eE

Ru e

n mo

èr e

Rue

t ber

Ru e

Ru Fa e du yt

Ru Ch e de l ape a lle

Go 10

S-

Rue de la Wamme

bly

Pr es by t

tty ba e D

HARGIMONT

WAMME

’Am

d Rue

de l

de Bin te

Ru e

ÉE

efè vre

Fé li

VARIANT

4,6 KM

N896

PICKNICK

rie

ma n

2,6 / 4,6 KM WAMME

9 N

100 METER

PARKING

’A ed mb ly

14 CIRCUITS

Parking van de kerk Rue d’Ambly 6900 Hargimont

HARGIMONT De wandeling vertrekt aan de Saint-Gobert kerk. Deze kerk in neoklassieke stijl werd gebouwd tussen 1875 en 1877. In de nabijheid staat een boom van het eeuwfeest die de verjaardag van de revolutie van 1830 herdenkt, evenals een monument ter herinnering van de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog en een kleine kapel toegewijd aan de Heilige Antonius van Padua (tegenover de school). Hargimont en het gehucht Jemeppe strekken zich uit over 796 hectare en worden van elkaar gescheiden door de Hédrée beek. De naam Hargimont zou voortkomen van de woorden mont en ars wat betekent ‘heuvel ontgonnen door het vuur’ en Jemeppe van ganapia wat ‘moeras’ betekent. De vallei van de Wamme, stroomopwaarts van Jemeppe, is gescheiden van de vallei van de Hédrée door een groot, steil voorgebergte.

2,6 / 4,6 KM

GEMAKKELIJK

HARGIMONT

MARCHE-EN-FAMENNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Laat de kerk achter je en wandel daarna bergopwaarts in de rue d’Ambly (tot voorbij de bronzen paarden).

De bronzen paarden werden verwezenlijkt volgens een model van Pierre-Jules Mene, Franse beeldhouwer en dierenschilder uit de 19de eeuw. De enige helling van de wandeling is tamelijk steil maar het panorama over het kasteel van Jemeppe (op je linkerkant) loont zeker de moeite !

Neem de derde straat rechts, rue du Presbytère, naar beneden (splitsing met een haarspeldbocht).

Geniet van het prachtige uitzicht over het dorp On en de vallei van de Famenne (aan je linkerkant). Het is een prachtig landschap met welige weilanden, prachtige valleien en glooiende heuvels begroeid met loof- en naaldbomen. De oude pastorie (no 21) vermeldt de datum van 1774 op een witte steen boven de deur. Tijdens de Franse bezetting werd de streek geteisterd door wandaden en militaire dienstplicht (toen ‘conscriptie’ genaamd). De kerken sloten één na één hun deuren. De pastoor van Hargimont, Arnold Lombart, werd meerdermaals bedreigd, maar hield stand. In maar 1804 werd de pastorie in brand gestoken, en de 80 jarige abt kwam in de vlammen om… De pastorie werd in 1830 herbouwd en opnieuw verwoest tijdens het Offensief van de Slag om de Ardennen. Ze werd vervolgens opnieuw gerestaureerd tussen 1961 en 1963. Een beetje verder zie je op je linkerkant een kleine grot die toegewijd is aan Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes en die dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw.

Neem aan het volgende kruispunt links af en daal verder af.

Juist voor de brug over de Wamme zie je een klein huisje met rode ramen ; dit oude gebouw heeft een architectuur die typisch is voor de streek.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Neem de brug over de Wamme en ga tot tegenover de boerderij Ferme de la Commanderie.

Dit gebouw (no 21) draagt de naam van de eigenaars uit de 14de eeuw, de ridders van de Soevereine Militaire Hospitaal Orde van Sint Jan van Jeruzalem. In 1191 schonk Henri II, bijgenaamd de Blinde, graaf van Namen en Luxemburg, zijn domein van Hargimont aan de Tempeliers om er een huis van hun Orde te vestigen. Hij hoopte zo op ‘de vergeving van zijn zonden en de rust van de geest van zijn voorgangers’. Deze commanderij was vooral bestemd voor de veeteelt maar zoals alle andere commanderijen van de Tempeliers kwam het in handen van de Soevereine Militaire Hospitaal Orde van Sint Jan van Jeruzalem (nadien ‘Orde van Malta’) via een pauselijke bul in 1312. De commanderij werd na de Franse Revolutie ontbonden en omgebouwd tot een landbouwbedrijf. Het gebouw dat je nu ziet werd opgericht op de plaats van de vroegere commanderij in de tweede helft van de 18de eeuw. Tussen 1999 en 2002 werd het omgebouwd tot een prachtige woning.

MARCHE-EN-FAMENNE

14 CIRCUITS

Draai rechts af en volg voorzichtig de rue de la Commanderie.

GOEDE TIP / LE VERGER D’À CÔTÉ / Aan je linkerkant, na de kruising met de rue Verte, bevindt zich ‘Le Verger d’à Côté’ die 100% natuurlijk fruitsap vervaardigt (appel, appel-peer…). Je kan hier zelfs je eigen eigen fruit laten persen, pasteuriseren en bottelen.

HARGIMONT

No 29 is een oude boerderij uit het begin van de 19de eeuw die omgebouwd werd tot een woning. No 23, de Ferme de l’Hôpital (boerderij van het hospitaal), dateert van de 19de en 20ste eeuw. Het gebouw bestond echter niet tijdens de periode van de Soevereine Militaire Hospitaal Orde van Sint Jan van Jeruzalem.

LE VERGER D’À CÔTÉ Rue de la Commanderie, 3 - 6900 Hargimont T. +32(0)497/41.13.92 - +32(0)495/25.23.22 info@levergerdacote.be - www.levergerdacote.be

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Ga voorbij het kruispunt met de rue d’Ambly (die overde Wamme loopt) en neem, onmiddellijk na de bushalte, de kleine weg aan je rechterkant. Het nisje dat toegewijd is aan Onze-Lieve-Vrouw van Foy, aan je linkerkant, dateert van 1853. Vanop de kleine loopbrug kan je aan je rechterkant de samenvloeiing van de Hedrée en de Wamme zien.

Op het einde van de kleine weg blijf je rechtdoor wandelen in de rue de la Wamme.

Bij de kruising met de rue de la Chapelle, op je linkerkant, bevindt zich de Sint-Christoffelkapel (FR : chapelle Saint-Christophe), het dateert van 1051 en is sinds 1952 geklasseerd. De kapel wordt gevormd door een romaans schip en een 17de eeuws koor. De kapel werd in 1944 beschadigd en tussen 1969 en 1971 in bijna originele staat hersteld. Het interieur bevat nog twee grafmonumenten, een massief altaar, een biechtstoel uit het midden van de 19de eeuw en de banken. De banken vooraan (omringd door een wand) waren gereserveerd voor de familie van de kasteelheer.

08 09

Neem aan de kruising met de rue de la Chapelle de kleine loopbrug over de Wamme aan je rechterkant.

Draai aan het volgende kruispunt links af in de rue Saint-Gobert, om zo het kasteel van Jemeppe (privaat eigendom : gelieve het niet te betreden) beter te zien. Het kasteel was de verblijfplaats van de Heren van Jemeppe, waarvan de eerste bekende Heer Jean Dochain (1280) is, en dit tot de aansluiting bij Frankrijk en het einde van het ‘Ancien Régime’. In de 13de eeuw stond hier enkel een vierhoekige slottoren van 23 meter hoog. Het werd gebouwd om te dienen als woning en als beschermplaats (conflicten tussen de Naamse en Luxemburgse dynastieën) en was het eigendom van de familie Dochain tot in 1616. Vervolgens, tijdens de 17de eeuw, kreeg het gebouw op opdracht van de Ans familie drie nieuwe vleugels ; zo ontstond het vierhoekige gebouw dat we tegenwoordig kennen. Ook de boerderij komt uit de 17de eeuw. Het kasteel werd verlaten tijdens de 20ste eeuw, en daarna verkocht, volledig vernieuwd en omgetoverd tot een mooi seminariecentrum. Het is sinds 1982 een beschermd monument.

Keer terug naar de rue Saint-Gobert en steek de brug over de Wamme over. INDIEN je terug naar de kerk wenst te gaan : blijf rechtdoor wandelen. INDIEN je van een portie ‘NATUUR’ wilt genieten : volg dan onze ‘GOEDE TIP’ hieronder. GOEDE TIP / DE LOOPBRUG VAN HARGIPONT / Wij stellen je een heen- en terugwandeling van 2 km voor, tot aan de loopbrug Hargipont (die de Wamme overspant), waar een mooie picknickplaats aangelegd werd. Neem, na de brug rue Saint-Gobert, de baan links omhoog, rue de Genal, en draai vervolgens links af in de rue de Binte. Na een tiental minuten wandelen, volg je het aan je linkerkant het pad naar beneden tot aan de loopbrug. Via deze loopbrug kom je bij de viskwekerij ‘Pisciculture de la Wamme’, die enkel op afspraak bezoekbaar is (ambachtelijke kweek en verkoop van verschillende soorten forel en bronforel). Keer vervolgens terug naar de kerk.

14 CIRCUITS

MARCHE-EN-FAMENNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

PISCICULTURE DE LA WAMME - VISKWEKERIJ Rue Félix Lefèvre, 61 - 6900 Hargimont

HARGIMONT

T. +32(0)84/22.17.10

ain um H e

Rue du Boseron

eux u Vi

d Rue

e Ru

s vy Ta e d

am eJ

e nn

Rue Gotto-Roïau

e Ru

s de

lis

n ee Ru nze o Br e Ru

ed Ru

e nd

a Gr

68 s

u St

Tav y

d Rue

ed e

li Jo es

AYE ran eG

ois

100 METER

3,6 KM

PICKNICK

Mar

bre

PARKING

ade

es e d ins u R ard J

14 CIRCUITS

Parking van de kerk Rue Grande 6900 Aye

AYE De wandeling vertrekt aan de Sint-Severenuskerk (FR : église Saint-Séverin). De Sint-Severenuskerk is gebouwd in kalksteen en dateert van voor de kruistochten. Ze werd heropgebouwd in de tweede helft van de 16de eeuw en vergroot in 1876. De kerk van Aye wordt ook die ‘van de zeven kastelen’ genoemd omdat ze omringd wordt door zeven oude en indrukwekkende gebouwen. Aan je rechterkant, aan no 1, staat een klein neoklassiek kasteeltje dat omringd wordt door een groot park dat dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw (privaat eigendom).

3,6 KM

GEMAKKELIJK

AYE

MARCHE-EN-FAMENNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Laat de kerk achter je en ga naar het dorpscentrum.

Aan je linkerkant, bij huisnummer no 12, staat er een oude boerderij in L-vorm uit het einde van de 18de eeuw (privaat eigendom). Een beetje verder staat de Manoir, een landhuis in traditionele architectuur (privaat eigendom). Het dateert van 1699-1700 en wordt gevormd door een hoofdwoning die omringd wordt door bijgebouwen. Het werd beschadigd tijdens de oorlog en verbouwd tussen 1920 en 1927. Het veranderde meerdere keren van eigenaar en werd opnieuw verbouwd tussen 1967 en 1970. Het werd gebouwd in baksteen en blauwe steen met een onderbouw in kalksteen en telt een hoofdgebouw (waarvan de derde verdieping verdween tijdens de tweede verbouwingswerken), bergplaatsen voor koetsen en wagens rond de binnenplaats, een schuur en een tweede woning westwaarts. Er is ook nog een oude waterput op de binnenplaats. Rechts van de Manoir, no 20, zie je de kasteelhoeve van Aye die gebouwd werd tijdens de eerste helft van de 17de eeuw (privaat eigendom). Vroeger werd het hoofdgebouw omringd door slotgrachten en was het toegankelijk via een valbrug. Deze twee elementen bleven lang bestaan en werden nog vermeld in 1877. In de 18de eeuw kreeg het kasteel een nieuwe bestemming als boerderij.

Draai aan het kruispunt links af in de rue de Tavys, in de richting van Marloie.

Het Oorlogsmonument tegenover je is gewijd aan de slachtoffers van de twee Wereldoorlogen.

Wandel rechtdoor gedurende 600 meter en neem het smalle kiezelpad aan je rechterkant, en juist voor de Sint-Donatuskapel (FR : chapelle Saint-Donat) aan de andere kant van de weg, gebouw dat uit de tweede helft van de 19de eeuw dateert. Vanop deze kleine landweg geniet je van fraaie vergezichten over de Famenne en de eerste uitlopers van de Ardennen. Het dorp Aye ligt op ongeveer 245 meter boven de zeespiegel, tussen de valleien van de Lesse en de Ourthe, op een leisteenbodem.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Neem aan het volgende kruispunt de asfaltweg aan je rechterkant, rue du Vieux Marbre.

Een beetje geschiedenis… Ondanks het feit dat de versterkte stad Marche het dorp Aye moest beschermen, onderging dit laatste meerdere militaire vorderingen en talrijke militaire troepen kwamen er regelmatig voorbij. Het dorp werd vernietigd in 1625, 1639 en 1670 (tijdens de invasie van de legers van Lodewijk XIV). Van de 17de tot de 20ste eeuw leefde Aye grotendeels van de bloeiende houtindustrie. Er waren talrijke molens, zagerijen, meubelmakerijen, wagenmakerijen en kuiperijen. Tijdens de 19de eeuw was het kantwerk een belangrijke thuisindustrie, met meer dan 200 mensen die druk aan de weer waren met kant en klos.

MARCHE-EN-FAMENNE

14 CIRCUITS

Draai rechts af aan het volgende kruispunt in de rue Jamodenne en neem vervolgens onmiddellijk rechts de rue du Boseron. De woning en het bijgebouw met no 10 dateren uit de 19de eeuw. Draai aan het volgende kruispunt rechts af, terug in de rue Jamodenne, en wandel rechtdoor.

Aye is een typisch straten-dorp en je bevindt je nu in de hoofdstraat. Je wandelt voorbij verschillende boerderijen en woningen uit de 19de eeuw en begin 20ste eeuw. Links van no 10 zie je een kapel die gewijd is aan de Maagd van Beauraing en die dateert uit de tweede helft van de 20ste eeuw. De klok van de kapel is tamelijk groot voor een kleine kapel. Blijf verder wandelen tot aan het Place du Baty plein (rode straatstenen). Aan je rechterkant bevindt zich ter hoogte van no 74, het fresco ‘A Mon les Godis’ (bij de Godis) dat in 2000 verwezenlijkt werd door Pierre Fromont en dat zeker het bekijken waard is. Leuk weetje : ‘Godis’ is de bijnaam van de inwoners van Aye. Aan de overkant staat het beeldhouwwerk ‘La dame d’Aye’ (de vrouw van Aye), dat in 1998 verwezenlijkt werd door Jean-Marc Bois, bijgenaamd Siob. Dit beeldhouwwerk in klein graniet stelt een vrouw in de wind en met sluier op de schouders voor. De auteur verklaart dat de sluier de aura van het personage is, gesymboliseerd door golvende lijnen. Op no 49 staat een gebouw van 1861, dit was vroeger het gemeentehuis en de dorpschool.

AYE

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Draai na de place du Baty links af in de rue en Bronze, en vervolgens rechts af in de rue des Jolis Bois.

De Sint-Christoffelkapel (FR : chapelle Saint-Christophe), tegenover no 75, dateert van 1954 en werd in kalksteen opgetrokken. Volg de rue du Joli Bois tot aan de spoorwegbrug. Tegenover no 15 zie je een drinkbak in kalksteen uit de tweede helft van de 19de eeuw en een fontein met ondrinkbaar water. Rechts van no 1 is er een kruis met chronogram onder een grote beuk. Het werd hier gezet na een onvergeeflijke heiligschennis zoals het opschrift ons vertelt : ‘PraeDones eCCLesIam spoLIaVere / schurken plunderden de heilige vazen van de kerk van Aye en smeten hier de heilige hostie weg in de nacht van 20 op 21 juni 1807’.

Blijf rechts wandelen, rue Grande, tot aan de kerk.

De mooie woning, no 6 aan je linkerkant, dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. GOEDE TIP / LE PLATEAU DU GERNY / ‘Le Plateau du Gerny’ is een ambachtelijke kaasboerderij die een rechtstreekse verkoop van vervaardiger aan consument aanbiedt. Melk, kaaswrongel, yoghurt, verse harde en malse kazen (natuur, gekruid…) zijn te koop vrijdag van 13u30 tot 18u. bij Anne Walhin-Lecaille (Rue de Tavys, 29) en zaterdag van 10u tot 13u bij Viviane Maillen - Evrard (Rue Devant le Bois, 61). LE PLATEAU DU GERNY T. +32(0)499/33.07.87 (Anne) T. +32(0)498/30.36.22 (Vivianne) info@leplateaudugerny.be - www.leplateaudugerny.be

AYE

MARCHE-EN-FAMENNE

NASSOGNE / AMBLY

NASSOGNE / GRUNE

/ NASSOGNE /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ NASSOGNE /

e gemeente Nassogne ligt schrijlings op de grens tussen de Ardennen en de Famenne en bestrijkt een oppervlakte van 11 196 hectare. Het telt ongeveer 5 600 inwoners en omvat de dorpen en gehuchten Ambly, Bande, Charneux, Chavanne, Forrières, Grune, Harsin, Lesterny, Masbourg, Mormont en Nassogne. Nassogne ligt aan de voet van het Ardens Massief, met dichte woudlanden (60% loofbomen en 40% sparren) die zich uitstrekken over meer dan de helft van het grondgebied van Nassogne.

NASSOGNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Nassogne kan bogen op een uitzonderlijke geografische ligging ; het is een rustige en authentieke streek met enorm veel troeven. De gemeente Nassogne is met haar heuvels en valleien de ideale streek om te wandelen en te fietsen, ver buiten de betreden paden. In haar diepe en mysterieuze wouden kun je een ongerepte, wilde en zuivere wereld ontdekken, evenals een schitterende flora en een gevarieerde fauna : herten, hinden, reeën en everzwijnen… Haar prachtige landschappen onthullen hun charmes door de seizoenen heen : geheimzinnig in mist gehuld of door sneew bedekt, bebloemd in de lente, vol licht tijdens juli en onvergetelijk tijdens de herfst wanneer een zonnestraal de rode, bruine en roestachtige kleuren aansteekt. En wie van streekproducten houdt, komt in Nassogne zeker aan zijn trekken : Ardense scharrelvarkens die in de golvende weilanden grazen, een hertenkwekerij… maar ook schapen, geiten, bijen… Al deze dieren worden op een natuur- en milieuvriendelijke wijze opgefokt, en worden door bevlogen ambachtslieden verwerkt tot tongstrelende streekproducten. Ook natuurliefhebbers kunnen hier hun hartje ophalen : ze kunnen dit paradijs ontdekken aan de hand van een uitgestrekt netwerk bewegwijzerde wandelingen, MTB-circuits en fietsroutes. Maar ook via de uitkijkplaatsen in het bos, de Route van de Uitzichtpunten of een rondrit met de koets. In deze gids stellen wij je voor op ontdekkingstocht te gaan door de dorpen Grune en Ambly.

100 METER

11 4,2 KM

PARKING

ucho

nniè

PICKNICK

la Mo

e Ru

in de

aff o

Rue de Harsin 6

AMBLY

Rue Principale

O EF

e ed

4 1

2 3

vy Ro

e nd

Chem

Ru e

rée la P

ars

H de

/ NASSOGNE / AMBLY

Sint-Johannes de Doperkerk (FR : égl. Saint-Jean-Baptiste) Rue Principale 6953 Ambly

De wandeling vertrekt aan de Sint-Johannes de Doperkerk.

Deze kerk werd gebouwd tussen 1854 en 1855 in neoklassieke stijl. Het centrale altaar heeft een tabernakel en boven het altaar prijkt een doek uit de tweede helft van de 18de eeuw dat de onthoofding van Johannes de Doper voorstelt. Ambly ligt schrijlings op de Ardennen en de Famenne en biedt prachtige panorama’s dankzij het heuvelachtige reliëf. Dit charmante dorpje telt ongeveer 400 inwoners en talrijke, zeer goed gerestaureerde boerderijen in landsteen uit het begin van de 19de eeuw, evenals enkele huizen met vakwerkmuren.

4,2 KM

GEMAKKELIJK

AMBLY

14 CIRCUITS

NASSOGNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Wandel enkele meters op de rue Principale en neem de eerste straat links, rue de la Prée, om daar een kleine maar zeer mooie wijk te ontdekken. Het eerste huis rechts, no 2, trekt de aandacht. De gevel van deze indrukwekkende boerderij in zand- en kalksteen dateert van 1749. De oudere inwoners noemen ze het Maison Colle (huis Colle) of Maison des bourgmestres (huis van de burgemeesters). Op het slot van de ingangsdeur zie je de adelaar van Napoleon en zoals alle andere deuren van het plein is ze versierd met een deurklopper. Vroeger was er tussen het huis Maison Colle en het beekje een gebouw dat men ‘la salinerie’ (de zoutziederij) noemde. Men vervaardigde er salpeter dat verkocht werd in Dinant. De molen, no 1, dateert van 1843 en was vroeger een schapenstal. De eigenaar die het gebouw overnam in 1969 verstevigde de oevers en verbouwde het tot een molen.

Keer terug, steek de rue Principale over en draai links af in de rue du Cimetière.

In het kerkhof liggen de graven van 8 bemanningsleden van de Royal Air Force en de Royal Canadian Air Force. Op 6 januari 1645 stortte hun vliegtuig neer tussen Ambly en Hargimont nadat ze het onderspit dolven in een gevecht met een Duits jachtvliegtuig.

Ga voorbij de kerk en daal de rue Principale af.

Een beetje verder op je linkerkant zie je de kleuterschool in Art Nouveau stijl, iets wat in die tijd zeldzaam was. GOEDE TIP / DE AMBACHTELIJKE BROUWERIJ SAINT-MONON / Aan je linkerkant, no 45, staat de ambachtelijke brouwerij Saint-Monon. Er worden hier heerlijke streekbieren gebrouwd : amber bier (6,5% alc.), bruin bier (7,5% alc.) en honingbier (8% alc.). De huidige productie van dit familiebedrijf dat in 1996 opgericht werd, bedraagt 700 hl. BRASSERIE ARTISANALE SAINT-MONON

Rue Principale, 45 - 6953 Ambly T. +32(0)84/21.46.32 info@saintmonon.be - www.saintmonon.be

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Neem de rue du Chaffour, links van het monument.

Op het einde van de straat zie je aan je linkerkant een zeer mooi huis in blauwe steen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het bezet door de Duitsers die er hun hoofdkwartier van maakten.

Draai aan de volgende kruising rechts af, rue de Harsin.

Er stromen drie beken door Ambly : de Ri de Fosse die het dorp omringd, de Ri de Warlet en de Pépinette. De Ri de Warlet ontspringt op de plaats Inzès Fochales, vloeit daarna in de Pépinette en vormt zo de Ri de Bonêfosse.

NASSOGNE

14 CIRCUITS

Neem de tweede straat links, rue de Rovy, en blijf rechtdoor wandelen tot aan een kruising met een grindpad waar je links af neemt.

Draai op het einde van de weg links af in de chemin de Mouchonnière (opgelet, drukke baan) tot aan het

dorp.

AMBLY

De inwoners van Ambly worden ook ‘les Boucs’ (de bokken) genoemd. Deze bijnaam vind zijn oorsprong in het verhaal van de herder Winant… Op een dag waren zijn dieren aan het grazen langs de Lomme. Een onweer verplichtte hem zijn dieren op stal te zetten. Het enige dat kon dienen als brug was een dikke eik. De dieren hadden het te moeilijk om de rivier over te steken en Winant sloeg ze met een lange stok. Meerdere dieren vielen in het water en werden meegesleept door de stroom. De bokken liepen weg weigerden koppig de ‘brug’ over te steken… en na een lange omweg keerden ze terug in Ambly.

Langs deze baan staan er meerdere huizen uit de 19de eeuw.

Neem aan het volgende kruispunt rechts af de rue d’Harsin, en daarna de eerste links, rue Principale, tot aan de kerk.

100 METER

5,2 KM

Au Ru

e là d

l’E

PICKNICK

mon t ocra i Rue C 7

Ru e

nt re

uC e

u r e d tie Ru us o M

La ve u

GRUNE

l Ro e Ru

PARKING

14 CIRCUITS

Zaal Saint-Pierre Rue du Centre 6952 Grune

GRUNE De wandeling vertrekt aan de zaal Saint-Pierre, rue du Centre (naast de school).

Laat de zaal achter je en volg de rue du Centre aan je linkerkant (naar de kerk).

Het huis tegenover de school, dat in 1918 verbouwd werd, was gedurende een lange tijd het ‘winkel-café’ van het dorp. Vanaf 1900, was er een in Grune een tramhalte voor de streektram die Marche met Martelange verbond. Meerdere huizen van het dorp hebben nog de grote schuurdeur langs welke vroeger de met hooi geladen wagens naar binnen reden. Sommige hebben ook nog het kleine gebouwtje langs de baan, op afstand van de woning, dat als varkensstal diende. De oude gebouwen dateren grotendeels uit de 19de en begin 20ste eeuw en werden gebouwd in zandsteen (afkomstig uit de steengroeve in het woud van Grune), vakwerk en leem of baksteen (afkomstig uit de steenbakkerij van Harsin). Paradoxaal genoeg werden bakstenen in die tijd als een nobel materiaal beschouwd (sommige voorgevels zijn in baksteen terwijl de achterkant en puntgevels in landsteen zijn…).

5,2 KM

GEMAKKELIJK

GRUNE

/ NASSOGNE /

NASSOGNE

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Aan het kruispunt naast de kerk blijf je rechtdoor wandelen naar de bushalte.

Aan je rechterkant ziet je het kasteel van Grune (privaat eigendom). De geschiedenis van het dorp is nauw verbonden met die van het kasteel, dat de zetel was van een heerlijkheid die afhing van het graafschap van La Roche. Henri de Wellin, Heer van Grune, Crupet en Masbourg vermeldt dit kasteel al in een acte van 1290. Tot aan het begin van de 19de eeuw, was het kasteel door grachten omgeven. Het geheel vormt een vierhoek die bestaat uit een adellijke woning en een boerderij in ruïnes. De woning werd gebouwd in 1613 door Gilles de Mozet, Heer van Grune. In 1851 werd ze verbouwd door Th. Pety de Thozée en daarna een tweede keer door de graaf Maurice de Ramaix in 1894. De boerderij dateert uit het begin van de 18de eeuw. Op de ingangspoort kan je het blazoen van de familie Mozet - Waha zien. Het kasteel onderging veel schade tijdens de Tweede Wereldoorlog en werd bijna tot aan de grond afgebrand. Het werd gedeeltelijk gerestaureerd in 1946 en is sinds 28 augustus 1947 een beschermd monument.

Draai aan de kruising beneden het kasteel rechts af in de rue au Delà de l’Eau.

Aan je linkerkant is er een lindebomenlaan (privaat eigendom). Deze laan werd opgenomen in het inventaris van opmerkelijk bomenerfgoed. Ze is meer dan 1 km lang en telt 318 lindebomen die rond 1900 werden geplant.

Ga verder en neem het grindpad dat lichtjes naar boven helt aan je rechterkant.

Geef je ogen de kost aan een prachtig panorama over het dorp Bande en de kerk.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

De wijk Roly is de voornaamste uitbreiding van het dorp en de rue Roly leidt je tot aan het bos van Grune. Bekijk in het bijzonder het geheel van drie huizen no 13-15, een vroegere boerderij van 1818, het huis Les Buis, no 9, belangrijk huis van 1885 (zoals vermeld op de gevelankers), en de indrukwekkende boerderij (no 8 ) die in 1811 in zandsteen werd opgetrokken. Bekijk ook de laatste openbare waterpomp die water verschafte aan de bevolking en die dateert van 1930 (voor het ovenhuis van no 8).

NASSOGNE

Neem op het einde van de weg rechts af (asfaltweg). Ga tot aan de T-splitsing aan de ingang van het dorp, en draai rechts af in de rue Roly.

Draai aan de T-kruising met de rue du Centre links af en neem aan de volgende kruising (bocht) rechts af, rue Cocraimont. GOEDE TIP

GRUNE

/ HET NATUURRESERVAAT DY D’OEURE / Het natuurreservaat Ry d’Oeure, met een picknickplaats en een educatief parcours, ligt op 600 meter van waar je nu staat (aan de voet van de helling, bij het verlaten van het dorp), en is zeker een bezoekje waard. Indien je het wilt bezoeken, moet je (in plaats van rechtdoor te gaan) de bocht nemen en de richting van Nassogne volgen.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Volg de asfaltweg en neem vervolgens het eerste grindpad aan je rechterkant (kruising met haarspeld-

bocht).

Aan je linkerkant kun je genieten van een mooi panorama over de vallei van de Wassoie. Het dorp Grune ligt tegen het woud van Saint-Hubert en domineert ook de valleien van de Wamme en de Hédrée.

Neem aan de T-kruising met de rue du Moustier links af.

Het is maar een kleine omweg van 100 meter tot aan het uitzichtpunt ‘Les Goffes’. Vanop deze plaats zie je de villa Godefroid in het noorden, het kasteel van Chefneufays in het noordoosten, het dorp Bande en de kerktoren van Roy in het oosten. Verderop in de rue du Moustier en tegenover de villa Godfroid staat de molen van Grune die van 1786 dateert.

Keer terug en daal de rue du Moustier af.

No 11 is een oude school die uitsluitend voor meisjes bestemd was. Ze werd opgericht in 1890 door burgemeester Maurice de Ramaix en werd bestuurd door de zusters van de Voorzienigheid tot in 1934. Tot in 1968, telde de school ongeveer 60 leerlingen. De huidige school (vertrek van de wandeling) was vroeger de gemeenteschool voor jongens (opgericht in 1880 door burgemeester Jules Pety de Thozée). De Sint-Pieterskerk (Fr : église Saint-Pierre) dateert van 1839 en is gebouwd in zandsteen en blauwe steen. In 1908 schonk de graaf de Ramais een nieuw koor en een neoromaanse toren aan de kerk. Tegenover de kerk (huisnummer n° 3) staat een oude boerderij in vakwerk en baksteen, volledig bedekt met een pleisterlaag, behalve de rechtse puntgevel. Draai na de kerk rechts en wandel tot aan de zaal Saint-Pierre.

GRUNE

NASSOGNE

ROCHEFORT / HAVRENNE - SAINT-REMY ABDIJ

ROCHEFORT / VILLERS S/LESSE - Ã&#x2030;PRAVE - LESSIVE

/ ROCHEFORT /

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

14 CIRCUITS

/ ROCHEFORT /

ochefort, geboortestad van het allereerste Franstalige comedyfestival en van de wereldberoemde Trappist (heerlijk met een bordje Rochefort kazen) ligt in de Calestienne, een prachtige natuurrijke streek met talrijke grotten. Het is ongetwijfeld de rijkdom van de ondergrond die aan de grondslag ligt van de toeristische ontwikkeling van de streek. De Lesse en de Lomme, onze voornaamste waterlopen hebben, over de loop van duizenden jaren, de Grot van Han en de Grot van Lorette gevormd. Dankzij deze natuurlijke en architecturale rijkdommen kan de streek bogen op een ruime diversiteit aan bezienswaardigheden. De streek kent ook meerdere reservaten, knus genesteld tussen woud en plein, waaronder de meest bekende het Wildpark van Han s/Lesse en diens talrijke diersoorten is. Men kan er ook prachtige vergezichten bewonderen : onder andere de ‘Belvédère’ in Han en de ‘Rond du Roi’ in Rochefort. Ons rijk erfgoed valt overal te bewonderen : het kasteel van Lavaux-Sainte-Anne, Malagne, het Archeopark van Rochefort, het Gravenkasteel van Rochefort, het Centrum voor Spoor en Steen, Han 1900, het toeristisch treintje en zelfs een struisvogelboerderij in Navaugle !

ROCHEFORT

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

Het 22 km lange RAVeL-circuit dat Jemelle met Houyet verbindt, is ook een ludieke manier om zich hartje natuur te herbronnen. Daarna kan je al deze attracties bezoeken, en tussendoor even de tijd nemen om op een gezellig terrasje enkele streekgerechten of een lekker streekbiertje te proeven… Of je nu hier bent voor enkele uurtjes of een paar dagen, in het stadscentrum kan je een prachtig loofrijk park ontdekken, het Park des Roches, met een openluchtzwembad, een speelplein, en een minigolf… Ook het prachtige Domein van Chevetogne leent zich perfect voor een dagje herbronnen ; het kan pronken met weelderige thematische (sier) tuinen en perfect geënsceneerde, mysterieuze speelpleinen… In deze gids stellen wij jullie voor op ontdekkingstocht te gaan door de dorpjes Havrenne, en Éprave, Lessive en Villers s/Lesse.

100 METER

13 HAVRENNE

6,0 KM 5 PICKNICK

Ru e

Hu m

ain

PARKING

BIR

Rue S

ine -Anto 4

Rue de Ciney

N949

’A b

Ru ed

BIR

SAINT-REMY ABDIJ

14 CIRCUITS

SAINT-REMY ABDIJ 5580 Rochefort

HAVRENNE - SAINT-REMY ABDIJ 6,0 KM

Je bevindt je bij de Saint-Remy Abdij. Zet je wagen op de parking die steeds toegankelijk blijft (niet op die met het hekken). Het pand kwam in handen van drie opeenvolgende eigenaars voor het in 1887 werd aangekocht door abt Victor Seny die van plan was er een religieuze gemeenschap in onder te brengen. Het waren de monniken van de Cisterciënzergemeenschap uit Achel in Limburg, tevens talentvolle brouwers met 50 jaar ervaring, die hun knowhow naar Rochefort meebrachten. De productie blijft quasi familiaal tot in 1952, toen grote investeringen zowel de kwaliteit van het bier verbeterde als de geproduceerde hoeveelheid deed toenemen. Sindsdien staat de brouwerij op de eerste plaats van de activiteiten van de abdij, nog vóór de landbouw, en werd ze ook de belangrijkste bron van inkomsten. In de jaren 1970 werd brouwerij volledig vernieuwd en gemoderniseerd. Op 29 december 2010 rond 18u30 woedde een brand. Die werd veroorzaakt door een tekort aan elektrische generatoren. Deze werden geïnstalleerd om de elektrische problemen, na de overvloedige sneeuwval in die maand, te verhelpen. De brand verwoestte vier gebouwen en vernietigde 1 200 m² van het dak, maar noch de bibliotheek noch de brouwerij werden geraakt.

GEMAKKELIJK

HAVRENNE - SAINT-REMY ABDIJ

/ ROCHEFORT /

ROCHEFORT

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

GOEDE TIP / ABDIJ SAINT-REMY / De toegang tot de abdij en de steengroeve is verboden. De toegang tot de kerk tijdens de diensten is wel toegestaan. Dagen en uren van misvieringen : Zon- en feestdagen : Eucharistie om 11u Weekdagen : Eucharistie om 7u Alle dagen : vespers om 17u15. De brouwerij zelf kan je niet bezoeken, maar trappistenbier kan je wel overal in de stad proeven !

Sta met je rug naar de hoger gelegen parking van de abdij, draai rond de kleine rotonde en sla de smallere weg, die door onderhout loopt, in. Op ongeveer 400 meter links, zie je een prachtig kruisbeeld. Het kruisbeeld staat recht op een kleine hoop grotstenen, het zit goed vast en is van beton. De Christus is van gietijzer, en ook een schedel en twee gekruiste scheenbenen. 200 meter verder aan je rechterkant ligt de bron la Tridaine. Deze bron dateert van 1892 en staat niet alleen toe om de stad te voorzien van drinkwater, maar ook om het trappistenbier te brouwen waarvan de weldaden en geneeskrachtige werking niet meer hoeven bewezen te worden. De Abdij brouwt drie trappistenbieren : • De Trappist 10 is een intens bruin bier, met compact schuim, een zeer uitgesproken fruitsmaak en een aroma van vijgen. Het is romig in de mond (13% alcohol). • De Trappist 8 is okerkleurig met een breed smakenpalet, het is fruitiger en droger (9,5% alcohol). • De Trappist 6 heeft een kruidig aroma, een gronderige smaak met intense fruitaroma’s (7,5% alcohol). De ‘6’ wordt slechts af en toe gebrouwen. Rochefort (6, 8 en 10°) is het meest alcoholische van de twaalf trappistenbieren (die het label ‘Authentic Trappist Product’ dragen) ter wereld, waarvan er zes in België worden gebrouwen : Achel, Chimay, Orval, Rochefort, Westmalle, Westvleteren, Engelszell (Oostenrijk), La Trappe en Zundert (Nederland), Spencer(VS), Tre Fontane (Italië) en Tynt Meadow (Engeland). De kwaliteit van het bronwater van de abdij van Rochefort zorgt voor de heel eigen smaak van dit bier.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Vervolgens loop je rechtdoor (asfalt), 200 meter verder aan je linkerkant staat een herdenkingsmonument met een kruis, in het midden van een veld. Je kan erbij, via het draaihek. Dit gedenkteken werd opgericht in Falen, een dorp tussen de abdij en Havrenne, dat nu niet meer bestaat. Op een blok steen graveerde beeldhouwer Albert Renard uit Rochefort enkele lijnen die de hele geschiedenis van deze gewijde plek samenvatten : ‘Alles begint met een romaanse kapel ter ere van Saint-Remy. Het heiligdom geeft zijn naam aan de beboste vallei waar in 1230 een cisterciënzerabdij wordt opgetrokken. De kapel wordt geplunderd, verwoest en in 1660 met de grond gelijk gemaakt. In 1979 leggen de monniken van Saint-Remy de overblijfselen van deze gebouwen bloot. In 1980 richt men dit gedenkteken op, ter herinnering aan een rijke geschiedenis’.

Wandel nog wat verder op deze weg (ongeveer 1 km) tot aan de rue Saint-Antoine en de place d’Havrenne (dorpsplein). Op het dorpsplein van Havrenne staat aan de rechterkant een prachtig huis met twee leeuwenkoppen, en een kleurrijk calvariekapelletje op je linkerkant.

HAVRENNE - SAINT-REMY ABDIJ

Na 500 meter steek je het beekje over via de brug. Dit stroompje is de Biran, een zijrivier op de linkeroever van de Lesse. Het ontspringt ten zuiden van Beauraing en mondt uit in de Lesse in Wanlin. De rivier stroomt door kleien leisteenbeddingen die typisch zijn voor de Famenne.

ROCHEFORT

Volg de weg gedurende ongeveer 500 meter tot aan de Y-splitsing (met blauw bord). Sla de kleine veldweg aan je linkerkant in.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

GOEDE TIP / HET DORPJE HAVRENNE / Maak wat tijd om op en rond het dorpsplein te kuieren en bewonder de devotietekens van de inwoners en de vele werken in roos marmer van Saint-Remy. Havrenne is een vroom dorp met talrijke kapelletjes, kruisen voor de kruisdagen, nisjes voor heiligenbeelden en gewijd aan de Maagd Maria. Voor het kerkplein, de drempels van de huizen, de bloembakken, muurtjes, heiligennissen en onderbouwsels werd marmer van Saint-Remy gebruikt.

LEUK OM TE WETEN / HET ROZE MARMER (JASPIS) VAN SAINT-REMY / Marmer vindt men zowat overal in de ondergrond van Wallonië. Deze kalksteen is gemakkelijk te polijsten en krijgt vlug een mooie glans. Er bestaan twee soorten marmer : effen zwart (een eerder metalen uitzicht, gebruikt sinds de Middeleeuwen) en rood geaderd of gespikkeld marmer (‘gejaspeerd’ zei men). Het marmer ‘Saint-Remy’ is een van die gejaspeerde marmers met een variabele roze kleur, blauwgrijze vlekken ertussen en helderkleurige aders. Wellicht bewerkte men het Saint-Remymarmer al in het midden van de 15de eeuw. De blokken werden uit de groeve, afhankelijk van de abdij, gehaald en ter plekke gekanthouwd of gevierkant, op karren geladen en moeizaam vervoerd (kleine marmerstukken werden wellicht in situ bewerkt). Namen, Dinant en hun rivierhavens waren geliefde etappes tijdens het transport. De mooiste verwezenlijkingen in marmer van Saint-Remy zijn ongetwijfeld die uit de 18de eeuw.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

HAVRENNE - SAINT-REMY ABDIJ

Het bos waardoor je nu wandelt ligt in een NATURA 2000 natuurgebied en draagt de naam ‘de Famenne tussen Éprave en Havrenne’. Dit is een typisch Famenne-geheel met een uitgestrekt bosgebied op een kleien leistenen bodem, en ook hooiweiden, vooral in de vlakte van Behotte. Opvallend zijn de vele bossen in dit gebied : je ziet hier veel heggen en afwateringen vol water en uitgestrekte hooi- en maaivelden van goede kwaliteit. De kalkrijke graslanden zijn uitgelezen plekken voor zeldzame orchideeën. Terug naar het vertrekpunt (100 meter verder op je linkerkant).

ROCHEFORT

Aan het einde van de rue Saint-Antoine (in de buurt van het basketbalveld) kies je de weg tussen het basketbalveld en de dorpszaal, en je loopt 3 km verder op dit pad, dat stilaan een kiezelpad wordt, tot aan de rand van het bos.

N918

d Rue

s tane s Pla

LESSE

’Îl e

de l

Ru e

IG (JE ME LL EHO UY ET )

des Rue

Cail

loux

LESSE

de Rue

ÉPRAVE

e igu la D

l’Îl

LESSIVE

e Ru s

Rue de Vieux Moulin

illes

sca

co Ni

Ru e

PARKING

Rue des Bo

9,2 KM

VILLERS S/LESSE

imbe Rue de la W

RA Ve LL

PICKNICK

Rue du Bief

14 N

100 METER

WIM BE

14 CIRCUITS

Parking en rustplaats

VILLERS S/LESSE - ÉPRAVE - LESSIVE

Om deze wandeling te beginnen moet je het RAVeL fiets en wandelpad in de richting van Rochefort nemen (aan de andere kant van de parking). Dit circuit volgt de oude spoorweglijn van Jemelle naar Houyet, die aangelegd werd in 1880 en waar talrijke goederentreinen reden tot in 1978. Vervolgens werd ze afgebroken en nu maakt dit pad deel uit van het prachtige RAVeL-net (Réseau Autonome des VoiEs Lentes). De Lesse kronkelt er kilometers lang naast en je kan onderweg picknicken langs die route : idyllische momenten in open lucht !

van de RAVeL (tussen Villers s/Lesse en Jamblinne) Rue des Platanes 5580 Villers s/Lesse

9,2 KM

MIDDELMATIG

VILLERS S/LESSE - ÉPRAVE - LESSIVE

/ ROCHEFORT /

ROCHEFORT

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Draai na ongeveer 3 km, ter hoogte van het rechthoekige kruispunt, rechts af in de richting van het dorp Éprave tot in de rue Saint-Nicolas.

De baan klimt lichtjes en in de verte zie je huizen. Door zijn bevoorrechte ligging was Éprave al in het bronzen tijdperk bewoond. In die tijd was een door water omringde vlakte een strategische locatie, dat onze voorouders het voordeel gaf in een strijd, omdat het gemakkelijker te verdedigen was. In de tijd van de kleine thuisindustrieën specialiseerden de inwoners zich in het vervaardigen van ‘ramons’ (bezems). Daarom hebben de inwoners van Éprave de bijnaam ‘Chovelettes’ (van het Waals ‘chover’ : bezemen). Elk dorp had zo zijn bijnaam ! GOEDE TIP / BROUWERIJ VAN DE LESSE / 150 meter verder op de hoofdbaan is het mogelijk een kleine omweg van 800 meter te maken tot aan de zeer mooie molen van Éprave. In dit geval neem je links de rue du Treux, tot aan de kerk achter dewelke de molen zich verschuilt. Van 1933 tot in het begin van de oorlog vervaardigden de molen en de naastgelegen brouwerij een bier dat ‘Royale de la Lesse’ werd genoemd. Vervolgens bleef de molen inactief tot zijn restauratie in 1993. Zijn oorsprong is onbekend maar geschriften uit 1445 getuigen reeds van zijn bestaan. Op een steenworp van de watermolen, ligt de ‘Brasserie de la Lesse’ een coöperatief vennootschap met sociaal oogmerk dat milieuvriendelijke waarden hoog in het vaandel draagt. Ze brouwen er ambachtelijke bieren en werken uitsluitend met ecologische en lokale grondstoffen in een energiezuinige brouwerij en steunen de eerlijke handel in Wallonië. Er worden er verschillende heerlijke streekbieren gebrouwd zoals ‘La Cambrée’ (een amberkleurig bier), ‘La Chinette’ (een blond bier) of zelfs ‘La Rouge-Croix’ (een bruin bier)… Ontdek hun gevarieerd assortiment streekbieren ! BRASSERIE DE LA LESSE Rue du Treux, 4 - 5580 Éprave T. +32(0)84/45.75.25

info@brasseriedelalesse.be - www.brasseriedelalesse.be

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Neem in het dorp Lessive de eerste straat rechts, rue des Skassis, en wandel door tot aan de rue de l’Ile. Ga rechts langs de kerk en vervolg tot in het dorp Villers s/Lesse via de rue de la Wimbe. Deze zeer rustige baan loopt af en toe naast de Lesse en op sommige plaatsen kan je in de verte, aan je rechterkant, het Koninklijk kasteel van Ciergnon zien.

Neem in Villers s/Lesse de hoofdweg aan je rechterkant, rue des Platanes.

VILLERS S/LESSE - ÉPRAVE - LESSIVE

Dit charmante dorp is typisch voor de streek. De eerste molen van het dorp (niet bezoekbaar), de dijk en de stuwdam werden gebouwd rond 1585. Door de eeuwen heen veranderde de molen van eigenaar en zelfs van bestemming wanneer hij diende voor de vervaardiging van chemische meststoffen. Wegens een gebrek aan rendabiliteit stopte de molen zijn activiteiten in 1969 ; het is sinds 1991 een beschermd monument. Het dorp Lessive wordt regelmatig overstroomd door de Lesse, en dit ligt waarschijnlijk aan de oorsprong van de bijnaam die de inwoners kregen, nl. ‘Tchabots’ (van chabot, kleine vis van 12 à 15 cm met een platte, zwarte kop). De inwoners van Lessive waren noodgedwongen vissers, maar ook steltlopers. Elke inwoner van Lessive moest op jonge leeftijd op ‘skasses’ (Waals voor stelten) kunnen lopen. Ze waren onmisbaar bij overstromingen, maar ook om de doorwaadbare plekken over te steken zodat de kuddes verderop konden grazen, op weilanden aan de overkant van de Lesse. Kinderen leerden makkelijk bewegen op stelten. Voor hen was dit spél en kinderspel ! De traditie bleef voortleven in de folkloristische groep Les Skassis (‘de steltenlopers’) van Lessive. De leden van deze vereniging, die in 1950 werd gesticht, zijn tijdens hun optochten steeds gehuld in een blauwe boerenkiel en dragen een pet op hun hoofd. Het dorp is ook gekend omwille van de plaatsing van de eerste antenne voor telecommunicatie per satelliet (grondstation RTT) in 1971.

ROCHEFORT

Draai op het einde van de rue Saint-Nicolas rechts af om de hoofdbaan te volgen tot in Lessive (wees voorzichtig). Je komt in Lessive via de hoofdbaan, vlakbij een kleine brug over de rivier.

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

Draai 100 meter verder links af.

Je staat tegenover het gele kasteel (château jaune) dat eigendom is van de Koninklijke Schenking. Het werd gebouwd in de 14de eeuw door de eerste heer van Villers. Het overheerst, op je rechterkant, een prachtige koninklijke boerderij uit de 18de eeuw met vakwerkmuren. Op verschillende plekken werd het stroleem vervangen door baksteen. Het jaartal staat vermeld op de puntgevel en een gedenksteen uit de 16de eeuw stelt twee personages voor : Mozes & Aaron met de tafelen der wet. Deze mooie boerderij is eveneens eigendom van de Koninklijke Schenking. Meer dan de helft van de gronden van Villers s/Lesse zijn dit trouwens ook. Koninklijke schenkingen zijn eigendom van de Belgische Staat die ze niet mag afstaan of van oppervlakte verminderen. GOEDE TIP / DE RAVeL / Aarzel niet om de RAVeL te volgen in de andere richting, naar Houyet, en geniet zo van een even mooie wandeling…

Ga voorbij de boerderij langs de rechterkant en neem de kleine weg. Neem vervolgens links af in de rue des Platanes (wees voorzichtig). 300 meter verder kom je terug op de parking van het vertrek.

VILLERS S/LESSE - Ã&#x2030;PRAVE - LESSIVE

ROCHEFORT

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

/ MUST SEES… / BEAURAING

Kasteel van Petit Somme (Septon) : hier woont de spirituele leefgemeenschap

Museum van het Heiligdom :

Radhadesh. Ontdek er de kleurrijke Indiase cultuur

Beauraing staat wereldwijd bekend om de Maria-

en tradities.

verschijningen die er in 1932-1933 plaatshadden. Wéris, één van de ‘Mooiste Dorpjes van Wallonië’ : Park van het Castel Saint-Pierre :

charmant landelijk dorpje met een romaanse kerk,

prachtig park met vijvers, een arboretum,

5 000 jaar oude menhirs en dolmens,

een historische kapel en een wildpark.

een kasteelhoeve, fraaie huizen in kalksteen en vakwerk…

DURBUY

Megalietenhuis (Wéris) : ontdek de geschiedenis van het megalietenveld

Labyrint van Barvaux :

van Wéris, dat zich over meer dan 8 km uitstrekt.

gigantisch maïsdolhoof dat ieder jaar door acteurs geanimeerd wordt.

HOTTON

Toeristisch Treintje : ga op ontdekkingstocht door het ‘Kleinste stadje

Grotten van Hotton :

ter wereld’.

de ‘Grotten van 1001 nachten’, een afgrond in de diepten van de aarde en een overweldigend

Topiary Park :

ondergronds natuurspektal.

ontdek deze grote vormsnoeituin (10 000 m²) met meer dan 250 figuren uit gesnoeide

RIVEO :

buxusboompjes.

het Centrum voor Rivierinterpretatie nodigt je uit de rivier en haar biodiversiteit te ontdekken.

Adventure Valley Durbuy : dit avontuurpark hartje natuur biedt een brede

Ny, een van de ‘Mooiste Dorpjes in Wallonië’ :

waaier outdoor en indoor activiteiten.

fotogeniek dorpje met typische architectuur en een unieke combinatie van landsteen en water.

Kajakken op de Ourthe :

100

vertrekken kan vanaf Barvaux, Bomal

Kajakken op de Ourthe :

en Rome (Durbuy).

vertrekken kan vanaf Hotton of Hampteau.

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

HOUYET

MARCHE-EN-FAMENNE

Kasteel van Vêves (Celles) :

FAM - Famenne & Art Museum :

een van de mooiste historische gebouwen

ontdek het bouwkundige en religieus erfgoed,

in Wallonië !

de geschiedenis en geologie van Marche-en-Famenne.

Celles, een van ‘Mooiste Dorpjes in Wallonië’ : prachtig dorp met een oude romaanse kerk,

Natuurlijk oord ‘Fond des Vaulx’ :

een hermitage en heerlijke streekproducten.

de groene long van Marche-en-Famenne

met bewegwijzerde wandelingen

Kajakken op de Lesse (Gendron of Houyet) :

en een trimparcours.

parcours van 11 of 21 km (vertrek vanaf Gendron of Houyet).

St-Étiennekerk en Folon glas-in-loodramen (Waha) : een opmerkelijk romaans gebouw erkend

Ecomuseum la Besace (Wanlin) : eerbetoon aan de traditionele levenswijze in de Famenne.

als ‘Uitzonderlijk Erfgoed van Wallonië’.

WWW.FAMENNEARDENNE.BE

/ IN DE FAMENNE - ARDENNEN /

101

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

/ MUST SEES… / NASSOGNE

Overblijfselen van het Gravenkasteel : het geheugen van de stad dat

Openluchtmuseum Fourneau Saint-Michel :

uit de 11de eeuw dateert.

openluchtmuseum met traditionele woningen, boerderijen, een kapel, een school, ateliers

Toeristisch Treintje :

en hangaren die het alledaagse leven

ga op ontdekkingstocht langs de interessantste

en ambachten in de 19de en aan het begin

hoekjes van de stad.

van de 20ste eeuw evoceren. Malagne, het Archeopark van Rochefort : Arboretum (Forrières) :

de overblijfselen van een van de belangrijkste

bewegwijzerde wandeling van 2,5 km

Romeinse villa’s in Noord Gallië.

met ludieke haltes. Grotte van Lorette : Uitkijkplaatsen in het bos :

duik meer dan 60 meter onder de grond.

geniet van prachtige vergezichten op de typische landschappen van de streek.

Kasteel van Lavaux-Sainte-Anne : één van de bekendste gebouwen van België.

ROCHEFORT

Het behoort tot het ‘Belangrijkste Erfgoed van Wallonië’ en tevens is het symbool van de streek, de Famenne.

Domein van de Grotten van (Han s/Lesse) : Grot, Wildpark, PrehistoHan. Een prachtig domein

Struisvogelboerderij van Doneu (Navaugle) :

waar je de wonderen van de natuur kunt ontdekken !

bezoek een heuse struisvogelboerderij.

Han 1900 (Han s/Lesse) :

Provinciaal Domein van Chevetogne (Chevetogne) :

ontdek de oude ambachten.

domein dat zich uitstrekt over 550 hectare met prachtige speelpleinen, thematische tuinen,

Centrum van Spoor en Steen (Jemelle) :

vijvers, een openluchtzwembad…

het centrum laat het spoorwegverleden van het dorp herleven.

VOOR MEER DETAILS EN NOG VEEL MEER ACTIVITEITEN, SURF SNEL NAAR WWW.FAMENNEARDENNE.BE

102

WANDELINGEN IN DE FAMENNE - ARDENNEN STREEK

14 CIRCUITS

Maison du Tourisme Famenne - Ardenne

Royal Syndicat d’Initiative de Bomal s/Ourthe

Ourthe & Lesse

Rue du Sassin, 1 - 6941 Bomal s/Ourthe

Place de l’Étang, 15 - 6900 Marche-en-Famenne

T. +32(0)86/21.24.84

T. +32(0)84/34.53.27 info@famenneardenne.be

Office du Tourisme de Han s/Lesse Place Théo Lannoy, 2 - 5580 Han s/Lesse

Royal Syndicat d’Initiative de Durbuy (RSI)

T. +32(0)84/37.75.96

Place aux Foires, 25 - 6940 Durbuy Royal Syndicat d’Initiative de Hotton

T. +32(0)86/21.24.28

Rue Haute, 4 - 6990 Hotton Office Communal du Tourisme de Durbuy

T. +32(0)84/46.61.22

(Siège social de la Maison du Tourisme) Place aux Foires, 25 - 6940 Durbuy

Office du Tourisme de Houyet

T. +32(0)86/21.98.68

Rue de la Station, 21A - 5560 Houyet T. +32(0)82/22.32.14

Syndicat d’Initiative de Rochefort (Antenne de la Maison du Tourisme)

Office Communal du Tourisme

Rue de Behogne, 5 - 5580 Rochefort

de Marche-en-Famenne

T. +32(0)84/21.25.37

Boulevard du Midi, 22 - 6900 Marche-en-Famenne

WWW.FAMENNEARDENNE.BE

/ ONZE TOERISTISCHE DIENSTEN /

T. +32(0)84/32.69.46 Royal Syndicat d’Initiative de Barvaux s/Ourthe Le Moulin

Office Communal du Tourisme de Nassogne

Parc Juliénas, 1 - 6940 Barvaux s/Ourthe

Rue de Lahaut, 3 - 6950 Nassogne

T. +32(0)86/21.11.65

T. +32(0)84/22.15.58

Office du Tourisme de Beauraing Route de Rochefort, 38 - 5570 Beauraing T. +32(0)82/71.11.40

MEER WANDEL- OF FIETSROUTES ONTDEKKEN ? BEZOEK DAN ONZE INFORMATIEKANTOREN !

103

BEAURAING DURBUY HOTTON HOUYET MARCHE-EN-FAMENNE NASSOGNE ROCHEFORT

DURBUY

BEAURAING

HOTTON

MARCHE-EN

-FAMENNE

NASSOGNE

HOUYET

ROCHEFORT

CIRCUITS

ToerismeFamenneArdennen toerismefamenneardennen

WWW.FAMENNEARDENNE.BE Met de steun van het Commissariaat-Generaal voor Toerisme en de Provincie Luxemburg.