2014 PROIEKTUA: Sistema Informatikoen Administrazioa
Be単at Leunda eta Edurne Mendizabal
01/01/2014
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
AURKIBIDEA
SARRERA ........................................................................................................................................ 2 ZIMBRA EUSKARATU ..................................................................................................................... 3 LIBREZALE ...................................................................................................................................... 8 Aurkibidea ................................................................................................................................. 8 Foroa ......................................................................................................................................... 9 Pootle ........................................................................................................................................ 9 Lan-tresnak .............................................................................................................................. 10 Lokalizazio-gida ....................................................................................................................... 10 ONDORIOAK ................................................................................................................................ 14
1
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
SARRERA Proiektu honi hasiera eman genionean, gure asmoa zimbra korreo plataforma euskaratzea zen. Zimbraren 8. Bertsioa euskaratu gabe zegoen eta proiektu interesgarria iruditu zitzaigun. Lehenengo aldia zenez honelako egoera batean aurkitzen ginela, proiektuari hasiera emateko pertsona ezberdinei galdetzeari ekin genion. Kontsulta hauen lehenengo ondorioa izan zen euskaratzea ez zela itzulpena egitea bakarrik, prozesua luzeagoa zen, kontuan hartu beharreko faktore asko zeuden, adibidez eta ziurrenik garrantzitsuena testuingurua zen, hitz batzuek testuinguruaren arabera beraien esanahia aldatuta ikusten dutelako. Kontsulta hauen artean zimbra 7 euskaratu zuten taldea ezagutzen zuen batekin hitz-egin genuen eta bere aholkua izan zen gure proiektuaren epea ikusita zimbra sistema osoa ez genuela euskaratzerik izango eta onena inbestigazio lan bat egitea genuela ondorioztatu genuen. Bide honetan zimbra euskaratzeko ze prozesu jarraitu behar zen bilatu genuen interneteko hainbat orrialdeetan. Prozesu hori esplikatzen saiatu gara gure proiektuaren hasieran. Ikerketa lan horren ondoren erabaki genuen lan honi jarraipen zabalago bat eman behar geniola. Horregatik interneten programa, sistema edo software ezberdinak nola euskaratzen ziren begiratzeari ekin genion eta gure bide honetan Librezale. org orrialdearekin aurkitu ginen. Orrialde honi esker euskarak zabalpen handia izan du informatikaren munduan. Honegatik, ez ginen atzean geratu eta plataforma honek eskaintzen zigun laguntza aprobetxatu genuen eta Debian inguruko itzulpenak egiteari ekin genion. Debian sistema eragilea erabili dugu moduluan lan egiten hari ginen bitartean eta zentzu batean gure errespontsabilitatea zela iruditzen zitzaigun sistema hau euskaratzeko lana egitea. Horregatik fitxategi batzuk hartu genituen eta itzultzeari ekin genion eta horretaz gain eskuliburu antzeko bat egin dugu edozein pertsonak itzulpenean lagundu nahiko balu bidea errazteko.
2
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
ZIMBRA EUSKARATU Lehenengo pausoa beharrezko fitxategiak deskargatzea izango da. Behin deskargatuta beharrezko fitxategiak erauzi egingo ditugu: wget http://www1.iurreta-institutua.net/zimbra/Zimbra5011_eu.tar.gz tar zxf Zimbra5011_eu.tar.gz
Fitxategiak honako hauek izango dira:
Euskarazko fitxategiak Zimbra 5.0-rentzako I18nMsg_eu.properties
Nazioarteratzeko mezuak. Hilabeteak, asteko egunak‌
AjxMsg_eu.properties
Ajax sistemak erabiltzen dituen mezuak
ZMsg_eu.properties
Mezu komunak. Erroreak etab.
ZaMsg_eu.properties
Administrazioaren interfazeko mezuak.
ZmMsg_eu.properties
Baimendun erabiltzailearen interfazearen mezuak
ZhMsg_eu.properties
Erabiltzaile arruntaren interfazearen mezuak
ZsMsg_eu.properties
Zerbitzariko mezuak
AjxKeys_eu.properties
Ajax sistemaren tekla azkarren mezuak
ZhKeys_eu.properties
Interfaze arruntaren tekla azkarren mezuak
ZmKeys_eu.properties
Ingurune aurreratuko tekla azkarren mezuak
wildfire_i18n_eu.properties
Wildfire Berehalako mezularitzako mezuak
NOTA: Fitxategi hauetako batzuk ez daude guztiz euskaratuak. Hurrengo pausoa fitxategi hauek dagozkien karpetatara kopiatzea izango da. cp Zimbra_eu/messages/I1* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEBINF/classes/messages/ cp Zimbra_eu/messages/I1* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEBINF/classes/messages/ cp Zimbra_eu/messages/AjxM* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEBINF/classes/messages/ cp Zimbra_eu/messages/AjxM* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEBINF/classes/messages/ cp Zimbra_eu/messages/Z[M,a,m,h]* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEBINF/classes/messages/ cp Zimbra_eu/messages/Z[M,a,m,h]* /opt/zimbra/jetty6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEB-INF/classes/messages/
3
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA Bestalde ZsMsg_eu.properties hurrengo helbidean kopiatuko dugu: cp Zimbra_eu/messages/Zs* /opt/zimbra/conf/msgs
Tekla azkarreko mezuko fitxategiak ondoko helbide edo direktorioetara kopiatuko ditugu: cp Zimbra_eu/keys/* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbra/WEBINF/classes/keys/ cp Zimbra_eu/keys/* /opt/zimbra/jetty-6.1.5/webapps/zimbraAdmin/WEBINF/classes/keys/
Bestalde, /opt/zimbra/conf/msgs helbidean wildfire_i18n_eu-properties fitxategia kopiatu behar dugu. Hau berehalako mezularitza aplikazioaren kokapena da. Azkenik, L10nMsg.properties fitxategia /opt/zimbra/conf/msgs direktorioan aurkitzen dela, honako lerroa gehitu behar diogu. ...... eu = Euskara .....
Hau eginda Zimbra berrabiaraziko dugu: su – zimbra -c “zmcontrol stop” su – zimbra -c “zmcontrol start”
Hurrengo pausoa honako hau izango da: euskarazko fitxategi guzti hauek UTF-8ra pasako ditugu. Guztira bi fitxategi geratuko zaizkigu eta hauek .po fitxategiekin elkartuko ditugu eta beraz .po euskarazko fitxategia edukiko dugu. Behin dena ondo daukagula berriro ere, .properties formatua emango diogu fitxategi berri honi. Honekin fitxategia instalatu ahal izango dugu. Aplikazioen lokalizaziorako zenbait programa erabiliko ditugu. aptitude install translate-toolkit recode tofrodos
Fitxategi hauek UNIX formatura pasako ditugu: dos2unix *
4
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
Gainera, UTF-8 formatura aldatuko ditugu. recode iso-8859-1..utf-8 *
Mezu guztiak fitxategi batean gorde. cat AjxMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties cat I18nMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties cat ZMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties cat ZaMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties cat ZmMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties cat ZhMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties cat ZsMsg_eu.properties >> msgs-eu.properties
Pasahitzak beste fitxategi batean gordeko ditugu. cat AjxKeys_eu.properties >> keys-eu.properties cat ZhKeys_eu.properties >> keys-eu.properties cat ZmKeys_eu.properties >> keys-eu.properties
Helbide berdinean ingelesez dauden fitxategiak egongo dira eta honako hauek dira: AjxMsg.properties I18nMsg.properties ZMsg.properties ZaMsg.properties ZhMsg.properties ZmMsg.properties
5
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA ZsMsg.properties AjxKeys.properties ZhKeys.properties ZmKeys.properties
Orain .po fitxategiak sortuko ditugu. prop2po --duplicates=merge -t AjxMsg.properties msgs-eu.properties AjxMsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t I18nMsg.properties msgs-eu.properties I18nMsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZMsg.properties msgs-eu.properties Zmsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZaMsg.properties msgs-eu.properties ZaMsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZhMsg.properties msgs-eu.properties ZhMsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZmMsg.properties msgs-eu.properties ZmMsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZsMsg.properties msgs-eu.properties ZsMsg_eu.po prop2po --duplicates=merge -t AjxKeys.properties keys-eu.properties AjxKeys_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZhKeys.properties keys-eu.properties ZhKeys_eu.po prop2po --duplicates=merge -t ZmKeys.properties keys-eu.properties ZmKeys_eu.po
.po fitxategiak editatu daitezke poedit aplikazioaren bidez.
Oraingo lana .properties fitxategiak sortzea izango da. po2prop -t AjxMsg.properties AjxMsg_eu.po AjxMsg_eu.properties po2prop -t I18nMsg.properties I18nMsg_eu.po I18nMsg_eu.properties po2prop -t ZMsg.properties ZMsg_eu.po ZMsg_eu.properties po2prop -t ZaMsg.properties ZaMsg_eu.po ZaMsg_eu.properties
6
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA po2prop -t ZhMsg.properties ZhMsg_eu.po ZhMsg_eu.properties po2prop -t ZmMsg.properties ZmMsg_eu.po ZmMsg_eu.properties po2prop -t ZsMsg.properties ZsMsg_eu.po ZsMsg_eu.properties po2prop -t AjxKeys.properties AjxKeys_eu.po AjxKeys_eu.properties po2prop -t ZhKeys.properties ZhKeys_eu.po ZhKeys_eu.properties po2prop -t ZmKeys.properties ZmKeys_eu.po ZmKeys_eu.properties
Hau dena eginda Zimbra berrabiaraziko dugu.
7
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
LIBREZALE Librezale.org web orrialdea euskalgintzaren inguruan lan egiten duten askoren biltokia da. Batez ere informatika munduan euskararen erabilera zabaltzeaz arduratzen dira, adibidez programak eta web guneak euskaratuz. Librezalek, aukera hauek eskaintzen dizkigu: aurkibidea, foroa, Pootle, lan-tresnak, lokalizazio-gida‌.
Aurkibidea Zati honetan web gunearen inguruko informazio guztia azaltzen duen wiki bat agertuko zaigu eta bertan librezale-ren inguruan dugun edozein duda argituko digute:
8
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
Foroa Foroan gai ezberdinen inguruko eztabaida egiten da. Horretaz gain, informatika arloan garrantzitsuak diren beste berri batzuk partekatzeko ere erabiltzen da.
Pootle Librezale-ko atalik garrantzitsuena ziurrenik ondorengo hau izango da. Pootle plataforma bat da eta bertan egiten dira programa ezberdinen euskaratzeak.
9
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
Lan-tresnak Atal honetan lokalizazio-prozesu batean erabili daitezken tresnen bilduma laburra da atal honek erakusten diguna, adibidez formatu estandarrak.
Lokalizazio-gida Web gune batean lokalizazioa martxan nola jarri erakusten digun atala da honakoa. Atal honetan gehiago sakonduko dugu aurrerago baina funtsean esan dezakegu lokalizazioak egiten duena dela web gune bat erabiltzen ari den pertsonaren lokalizazio geografikoaren araberako hizkuntza erabili. Adibidez pertsona hori Txinan badago, defektuz agertuko zaion hizkuntza txinatarra izango da.
10
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
Orain web gunea jadanik ezaguna zaigularik erabiltzaile bat sortuko dugu. Horretarako, “Pootle” aukeraren barruan sartuko gara eta bertan “registrarse” emango diogu. Izena: orexa Pasahitza: aupaorexa
11
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
Erabiltzailea sortu ondoren “Pootle” plataformara joango gara. “Pootle” barruan proiektu ezberdinak aurkitu ditzakegu: Guretzat ezagunenak direnak Android, debian inguruko itzulpenak eta WordPress izango lirateke. Azkeneko honetan sartuko gara proiektuak barrutik ikusi ahal izateko.
Irudi honek erakusten diguna proiektu honek duen egoera da. Kasu honetan %91 itzulita dago, baina oraindik 9610 iruzkin daude itzultzeke. Honetaz gain Proiektuaren deskripzioa azaltzen zaigu.
Orain “Basque” jartzen duen lekuan sakatuko dugu eta proiektuaren barruan sartuko gara. Barruan gaudela Wordpress-a euskaratzeko geratzen diren zatiak (esaldi edo hitzak) begiztatuko ditugu.
12
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
Behin esaldien barruan honako hau aurkituko dugu:
Euskaratzeko momentuan garrantzitsuenetakoa den ezaugarria testuingurua izango da. Esaldi bat testuinguru batean edo bestean ezberdin idatziko delako. Librezalen euskaratzea zuk zeuk egin dezakezu edo besteek eginiko euskaratzea ikusi eta zure aukerak edo zuzenketak proposatzeko aukera izango duzu.
13
TOLOSALDEA GLHI GRADU BUKAERAKO PROIEKTUA
ONDORIOAK Gure lana burutu ondoren, ondorio ezberdinetara iritsi gara. Lehenik eta behin, itzulpenen munduaren inguruko ikerketa egitea oso interesgarria iruditu zaigu eta gainera askotan oso ezkutuan geratzen den lana izanik eskertu egin nahiko genieke lan hau egiten duten pertsona guztiei, batez ere euskara eta hizkuntza gutxituen eremuan itzulpen lana egiten duten pertsonek beraien konbikzio hutsez lan egiten dutelako. Horretaz gain hizkuntza baten normalizaziorako beharrezkoa ikusten dugu software edo informatika mundua ere euskararen ingurura gerturatzea, askotan mundu hauek oso urrun geratzen dira eta batez ere hizkuntza maioritarioetara mugatzen direnez normalizazioa zailtzen dute egoera hauek eta jende askoren lanari esker euskara ez da hizkuntza arrotza izango mundu honetan. Gure lanaren inguruan ikerketa lana egiteaz aparte gure zatitxoa jarri nahi izan dugu mundu honetan eta espero dugu beste asko animatuko direla lan honetan jarraitzera.
14