GÜNCEL
Delft TU Mimarl›k Fakültesi Uluslararas› Mimari Fikir Yar›flmas›’n›n Ard›ndan: KÜL, TOZ-DUMAN VE Y‹NE M‹MARLIK Alper Semih Alkan*
Mimarl›k disiplininin her alan›na her seviyeden aç›k olan, 50 farkl› ülkeden 466 kat›l›m›n gerçekleflti¤i yar›flman›n sonuçlar› da yine yüksek say›da bir kat›l›mla gerçekleflti. Finalistler, 14 Mart, cumartesi günü Hollanda Mimarl›k Enstitüsü’nde (NAi) gerçeklefltirilen tart›flma, ödül töreni ve yar›flmaya kat›lan projelerden oluflan serginin aç›l›fl› ile duyuruldu. Kazanan projelerin ödülleri, sahiplerine E¤itim Bakan› Ronald Plasterk taraf›ndan verilirken Jüri Baflkan› Liesbeth van der Pol taraf›ndan jüri ve de¤erlendirme sürecini ayr›nt›lar›yla kat›l›mc›lara aktard›. Bu ba¤lamda, jüri sürecinin de yar›flmada dile getirildi¤i gibi yeni fakülte ortam›n›n oluflturulmas›na katk›da bulunacak bir forum olarak de¤erlendirildi¤i söylenebilir. Yar›flmaya kat›lan tüm projeler 15 Mart-7 Haziran 2009 tarihleri aras›nda NAi-Hollanda Mimarl›k Enstitüsü ser2 gi salonunda görülebilir. Sergide, de¤erlendirme süreci içinde farkl› nedenlerle ilgiye de¤er olanlar da vurgulan›yor. Projeler, de¤erlendirme sürecinde sahip olduklar› özelliklere göre gruplanm›fllar. Tek bir yap›dan, birkaç yap› blo¤undan ya da farkl› yap›lardan oluflan projeler bu niteliklerine göre üç ayr› grupta de¤erlendirilmifl. Ödüllendirilen projeler d›fl›nda ayr›ca jürinin son elemede anmaya de¤er gördü¤ü 42 proje de ayr› bir grup olarak görülebilir. Bu grup içinde Türki3 ye’den de iki proje yer al›yor. Ayr›ca, belirgin bir yap› tipi ya da mekânsal çözüm önermeyen ama daha çok “vizyoner” olarak nitelenebilecek öneriler de ayr›ca gruplanm›fl. Bu grup içinde mimarl›k ve tasar›m e¤itiminin de ötesinde e¤itim veren-alan ayr›mlar› ve bunlar›n kurumsal niteliklerine dair sorular soran, cevaplar arayan öneriler de var. Yar›flman›n duyuru metninde de vurgulanan “mimarl›k e¤itiminin sorgulanmas›” gibi fakülte binas›n›n gereklerinin ötesine giden ölçütlerle de¤erlenilebilecek ve bu gözle bak›ld›¤›nda yar›flman›n sonuçlar› aç›s›ndan keflke dedirtecek örneklere de rastlanabilir. Ama her de¤erlendirme sürecinde oldu¤u gibi bunda da bek-
© wikimedia.org
Hemen hemen bir y›l önce, 13 May›s 2008 tarihinde Delft Teknoloji Üniversitesi Mimarl›k Fakültesi binas› bir elektrik k›sa devresi nedeniyle ç›kan yang›n sonucu kullan›lamaz hale geldi. Yang›n s›ras›nda kuzeybat› kanad› çöken bina, sonras›nda birkaç aya yay›lan bir dönemde tamamen y›k›larak yeni mimarl›k fakültesi için bafllayan tart›flma ve giriflimlere de yol verdi. “Building 1 for Bouwkunde ” temas›yla geçen y›l Eylül ay›nda Uluslararas› Venedik Bienali’nde Hollanda Pavyonu’nda duyurulan yar›flma “Binan›n da Ötesinde” bir mimarl›k vurgusuyla güncel mimarl›k prati¤i ve daha da önemlisi mimarl›k e¤itimini de sorgulama iddias›yla yola ç›km›flt›.
lentilerin flekillendirdi¤i bir yaklafl›m belirleyici oldu. Ayr›ca, projelerin jürinin final de¤erlendirmesinden önce Delft Mimarl›k Fakültesi’nde oluflturulan bir arayüz üzerinden gönüllü kiflilerce de¤erlendirilebilecek bir ortak görüfl oluflturuldu¤unu da belirtmek gerekiyor. Asl›nda belki de yar›flman›n gerçek amac›na bu sergi ile ulaflt›¤› ve yang›n sonras›nda ilk etapta bir sa¤duyu oluflturmaya ve acil problemleri çözmeye dönük olan ortak akl›n uzun vadede beslenebilece¤i forum ortam›n› bu flekilde gerçeklefltirdi¤ini de söyleyebiliriz. Bu noktada getirilebilecek elefltirilerden en göze çarpan›, belki de bu sürecin, fakülte binas›n›n kayb›ndan birinci derecede etkilenen kullan›c›lar›n› bu heyecana yeterince ortak edemeyifli olabilir. Her ne kadar yar›flma jürisi farkl› yaklafl›mlar› temsil edecek bir “kazanan” grubu oluflturmufl olsa da yar›flman›n temel güdülerinden birisi olan mimarl›k e¤itiminin ve gelece¤inin sorgulanmas›na yönelik daha dar bir çerçeveden bakt›¤› söylenebilir. fiüphesiz bunda halen geçici olarak görülen ve kullan›c›lar›n›n önemli bir k›sm› taraf›ndan sahiplenilememifl Julianalaan üzerindeki eski yüksekokul binas›na bir alternatif bulma çabas›n›n da pay› var. Ancak yine de bunun bir fikir yar›flmas› oldu¤u ve zaten profesyonellerin dahil edilece¤i ikinci bir yar›flma gerçeklefltirilece¤ini de düflününce, ödüllendirilen projelerden ziyade serginin kendisinin buna daha iyi cevap verdi¤i söylenebilir. Sergi, kat›l›mc›lar›n yan›s›ra yanan fakülte binas›n›n tarihine ve Delft Teknoloji Üniversitesi’nde mimarl›k e¤i-
1. Bouwkunde sözcü¤ü Hollandacada mimarl›ktan daha genifl bir anlamda kullan›l›yor. Bouw: Yap›, yapma, infla etme, kurma; kunde: Bilgi, görgü, bilim. 2. Sergiyle ilgili ayr›ntl› bilgi için. http://en.nai.nl /exhibitions/all_ exhibitions/exhibitions_rotterdam/detail _gallery2/_rp_left1_el ementId/1_475179 3. Yar›flman›n son elemesine kalan projelerin listesi yar›flman›n a¤sayfas›nda yer alan genifl de¤erlendirme raporunda bulunabilir: http://www.buildingforbouwkunde.nl/Port als/BK2008/documents/Report_jury_m eeting_Open_Int_Idea s_Comp_BfB_booklet_r3.pdf
Alper Semih Alkan Doktora Ö¤rencisi, Delft TU, Mimarl›k Fakültesi
M‹MARLIK 347 19
20 M‹MARLIK 347
Birincilik Ödülü: Amalgam
Birincilik Ödülü: Green-Housed Culture
Birincilik Ödülü: A World Without Objects
‹kincilik Ödülü: Learning and Creating
tim program›n›n bafllang›c›na da odaklan›yor. Mimarl›k fakültesi, 1953 y›l›nda mimar Jonannes Hendrik van den Broek (1898-1978) taraf›ndan tasarlanan ve üniversite için farkedilir bir etkinli¤i bulunan yap›n›n kayb›n›n ard›ndan yeni bir dönemeçte. Ama geçen bir y›lda al›nan mesafe ve yar›flman›n da parças› oldu¤u heyecan gözönüne al›nd›¤›nda, gerek kamu erkinin projeye gösterdi¤i ilgi gerek mimarl›k çevrelerinin konuyla ilgisi aç›s›ndan, yar›flman›n amac›na ulaflt›¤› söylenebilir: Mimarl›k, kül ve toz-duman›n içinden ç›k›yor.
ÖDÜL ALAN PROJELER B‹R‹NC‹L‹K (EfiDE⁄ER ÖDÜLLER) • Amalgam Laura Alvarez (1977, mimar), Laura Alvarez Mimarl›k, Amsterdam, Hollanda • Green-Housed Culture Marc Bringer (1972, mimar) ve Ilham Laraqui (1980, mimar), Laraqui-Bringer Mimarl›k, Paris, Fransa • A World Without Objects Gijs Raggers (1973, mimar), Gijs Raggers Mimarl›k, Rotterdam, Hollanda ‹K‹NC‹L‹K (EfiDE⁄ER ÖDÜLLER) • Learning and Creating Olli Raila (1983, ö¤renci), Heikki Muntola, Heikki Riitahuhta, Mikko Jakonen ve Eetu Arponen, Oulu Üniversitesi Mimarl›k Fakültesi, Finlandiya
‹kincilik Ödülü: BK City, Not a Metaphor
‹kincilik Ödülü: Vertical Forum
Mansiyon: Ego Eco-System
Mansiyon: Post Ignem
• BK City, Not a Metaphor Henk Engel (1949, mimar), Erik van den Berg ve Marius van der Meulen, De Nijl Mimarl›k, Rotterdam, Hollanda • Vertical Forum Elsbeth Ronner & Mick van Gemert, Delft TÜ Mimarl›k Fakültesi, Hollanda
JÜR‹ ÜYELER‹: Liesbeth van der Pol (Baflkan, Hükümet Baflmimar›, Hollanda) Rahul Mehrotra (Mimar, Prof., Mimarl›k Bölümü, MIT, ABD) Yung Ho Chang (Mimar, Prof., Mimarl›k Bölümü Baflkan›, MIT, ABD) Herman Hertzberger (Mimar, Prof., TU Delft, Hollanda) Kees Kaan (Mimar, Prof., TU Delft, Hollanda) Ole Bouman (Hollanda Mimarl›k Enstitüsü Yöneticisi, Rotterdam, Hollanda) Leanne Reijnen (Ö¤renci, Mimarl›k Fakültesi, TU Delft, Hollanda) Herma de Wijn (Yar›flma sekreteri, Mimar, Hollanda)
MANS‹YON • Ego Eco-System Marc Koehler (1977, mimar), Martijn de Geus, Miriam Tocino, Stepan Havlik, Carlos Franco, Hans Smolenaers ve Bart Popiela, Marc Koehler Mimarl›k, Amsterdam, Hollanda; Dan›flmanlar: Peter de Bois (TU Delft/Amsterdam Üniversitesi Uygulamal› Bilimler Yüksekokulu) ve Matthijs Leendertse (TNO) • Post Ignem Tom Haelvoet (1984, mimar) ve Eveline Hanssens, Haelvoet-Hanssens Mimarl›k, Wondelgem, Belçika
Kat›lamayan üyeler: Mark Wigley (Mimar, Columbia Üniversitesi Mimarl›k Fakültesi Dekan›, ABD) Wytze Patijn (Mimar, Delft TÜ Mimarl›k Fakültesi Dekan›, Hollanda) Jüri raporu: Klaske Havik
M‹MARLIK 347 21