Opdrachtgever: STOWA
Digispectie Digitaal vastleggen visuele waarnemingen
CONCEPT
Auteur: Projectteam Digispectie.
PR1129.10
augustus 2006
Augustus 2006
concept
Digispectie
Inhoud 1
2
Inle iding ................................................................................................3 1.1
Achtergrond............................................................................................................... 3
1.2
Doel......................................................................................................................... 3
1.3
Aanpak ..................................................................................................................... 3
Beschrijving van huidige methodes .........................................................5 2.1
Inleiding.................................................................................................................... 5
2.2
Inventarisatie bij de waterschappen............................................................................... 5
2.3
3
5
Overzicht van methodes waterschappen.............................................................. 5
2.2.2
Conclusies ..................................................................................................... 7
Overige ontwikkelingen................................................................................................ 7
Hardware ...............................................................................................9 3.1
Inleiding.................................................................................................................... 9
3.2
Criteria ..................................................................................................................... 9
3.3
4
2.2.1
3.2.1
Robuustheid/ kwetsbaarheid............................................................................. 9
3.2.2
Nauwkeurigheid.............................................................................................. 9
3.2.3
Gewicht......................................................................................................... 9
3.2.4
Schermgrootte ..............................................................................................10
3.2.5
Leesbaarheid van het scherm...........................................................................10
3.2.6
Softwaremogelijkheden...................................................................................10
3.2.7
Batterij / accu capaciteit..................................................................................10
3.2.8
Extern geheugen mogelijk...............................................................................10
3.2.9
Fotocamera...................................................................................................10
3.2.10
Verbinding....................................................................................................10
3.2.11
Kosten.........................................................................................................11
Groepen en typen hardware.........................................................................................11 3.3.1
Inleiding.......................................................................................................11
3.3.2
Handcomputers .............................................................................................11
3.3.3
PDA’s...........................................................................................................13
3.3.4
Tablet-pc’s....................................................................................................14
Demonstratiemodel.............................................................................. 17 4.1
Inleiding...................................................................................................................17
4.2
Oplossingsrichting voor de applicatie.............................................................................17
4.3
Tool in ArcGIS...........................................................................................................18 4.3.1
Inleiding.......................................................................................................18
4.3.2
Export naar veldapplicatie ...............................................................................18
4.3.3
Import vanuit veldapplicatie.............................................................................20
4.3.4
Bewerking in ArcGIS.......................................................................................21
4.4
Veldapplicatie............................................................................................................23
4.5
Datastructuur voor geodatabase...................................................................................26
4.6
Handleiding ..............................................................................................................27
4.7
Resultaat..................................................................................................................27
Invoeren van Digispectie ...................................................................... 29
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
1
Augustus 2006
6
concept
Digispectie
5.1
Inleiding...................................................................................................................29
5.2
Algemeen.................................................................................................................29
5.3
Keuze apparatuur......................................................................................................29
5.4
Voorbereidingsfase.....................................................................................................30
5.5
Instructie .................................................................................................................30
5.6
Uitvoeringsfase .........................................................................................................30
5.7
Verwerkingsfase ........................................................................................................31
5.8
Samenvatting invoeren digispectie................................................................................31
Toekomst digispectie ............................................................................ 32
Bijlagen
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
2
Augustus 2006
1
Inleiding
1.1
Achtergrond
concept
Digispectie
Eind 2005 is in opdracht van de STOWA het rapport ‘Onderzoek verbetering Inspectie Waterkeringen verschenen’. In dit rapport wordt onder andere geconstateerd dat: er behoefte is aan strakkere stroomlijning van inrichting en uitvoering van visuele inspecties, -
er behoefte is aan het eenduidig definiëren en borgen van de reproduceerbaarheid van het inspectie proces,
-
het onbreekt aan uniforme instructies voor het uitvoeren van visuele inspecties.
Om hieraan tegemoet te komen, is er een aantal projecten gedefinieerd, die het inspectieproces, en de acties die daaruit volgen, een grote kwaliteitsimpuls kunnen geven. Eén van deze projecten is het ‘Digitaal vastleggen visuele waarnemingen inspecties Waterkeringen’, oftewel Digispectie. Voor de uitvoering van het project Digispectie is een projectteam in het leven geroepen. Dit projectteam heeft in maart 2006 een projectdefinitie geschreven, welke is goedgekeurd door de projectbegeleidingscommissie. Het projectteam bestaat uit Jan Boezeman (namens w aterschap Zuiderzeeland), Benno van Kampen (namens Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier), Jaap Stoop (namens Hoogheemraadschap Rijnland), Marieke Hollebek (namens waterschap Hollandse Delta), Vincent Brunst (namens Waternet) en Marco Hartman (namens HKV
LIJN IN WATER
,
in opdracht van de STOWA).
1.2
Doel
Het doel van het project Digispectie is: -
Ontwikkelingen in kaart brengen rondom het thema digitaal inspecteren.
-
Een demonstratiemodel voor digispectie te ontwikkelen, waardoor waterkeringbeheerders die op dit moment nog niet in aanraking zijn geweest met digitale veldinspectie, tegemoet worden gekomen.
1.3
Aanpak
De aanpak van het project Digispectie is in detail beschreven in de projectdefinitie. Allereerst is de huidige situatie rondom digitaal inspecteren bij de waterschappen in kaart gebracht, en ontwikkelingen op dit gebied bij verschillende organisaties. De projectgroep heeft daarnaast in een aantal overleggen besproken hoe het demonstratiemodel eruit moet zien. De aanpak volgt daarmee de volgende stappen: -
Het geven van een overzicht van reeds ontwikkelde applicaties voor Digispectie, welke voor- en nadelen daarbij horen en eventueel aanvullende wensen de gebruikers hebben.
-
Het in kaart brengen van ontwikkelingen op het gebied van ‘digitale veldinspectie’.
-
Het ontwikkelen van definities, standaarden en methodes. Het vormgeven van een demonstratiemodel.
-
Het evalueren van het demonstratiemodel.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
3
Augustus 2006
concept
Digispectie
Dit document beschrijft de stappen tot en met ‘vormgeven van een demonstratiemodel’. Het ‘ontwikkelen van definities en standaarden’ bleek meer bij de werkzaamheden van het parallelproject ‘Grip op Kwaliteit’ te horen. In plaats daarvan heeft de projectgroep wel meer aandacht besteed aan de Hardware aspecten (om enige duidelijkheid te brengen in de wereld van veld-computers) en de organisatorische aspecten van het invoeren van Digispectie bij een waterschap.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
4
Augustus 2006
concept
2
Beschrijving van huidige methodes
2.1
Inleiding
Digispectie
Dit hoofdstuk beschrijft de huidige methodes die waterschappen hanteren bij het inspecteren van waterkeringen. Om deze g egevens boven tafel te krijgen hebben de projectteamleden de waterschappen benaderd in geinformeerd naar de wijze van inspecteren binnen het waterschap. Hiertoe was ook een lijst met vragen opgenomen, die van pas kon komen met name wanneer het waterschap a l aan digitale veldinspectie deed. Naast de inventarisatie bij de waterschappen is ook bij een aantal bedrijven en organisaties geinformeerd naar de stand van zaken rondom digitale veldinspecties. Van deze inventarisatie is een beknopte beschrijving gegeven in dit hoofdstuk, in de bijlagen zijn uitgebreidere verslagen opgenomen.
2.2
Inventarisatie bij de waterschappen
2.2.1
Overzicht van methodes waterschappen
In de volgende tabel is per waterschap een beknopt overzicht gegeven van de wijze waarop inspectie van wate rkeringen plaatsvindt In de eerste tabel staan waterschappen die al op enigerlei wijze digitaal inspecteren, in de tweede tabel staan waterschappen die nog inspectie uitvoeren met ‘pen en papier’. Waterschap
Inspectie methode: digitaal
Hollands
Inspectieresultaten worden geregistreerd met behulp van een
Noorderkwartier
speciaal voor dat doel opgezette applicatie in ArcPad.
Waternet
Inspectie wordt uitgevoerd met behulp van een speciaal voor dat doel opgezette applicatie in ArcPad.
Rijnland
Het Hoogheemraadschap voert de inspectie uit met een speciaal voor dat doel opgezette applicatie in ArcPad.
Groot Salland
In het voorjaar van 2006 wordt bij het waterschap de overstap gemaakt naar het digitaal vastleggen van waarnemingen en moet daar dus nog ervaring mee opdoen. Gebruik wordt gemaakt van ArcPad en 2L.
Hunze en Aa’s
Bij het waterschap wordt de inspectie uitgevoerd met Trimbles, waarop ArcPAD is geinstalleerd. Er is aan ArcPAD echter nauwelijks functionaliteit toegekend, in principe wordt alleen de lokatie (x, y) geregistreerd, en vervolgens in een memo-veld beschreven wat er waargenomen is.
Fryslân
Het Wetterskip legt de waarnemingen digitaal vast en maakt hierbij gebruik van I-Pac’s, Tablet PC’s waarop ArcPAD draait. Hiervoor is een applicatie op maat gebouwd.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
5
Augustus 2006
concept
Digispectie
Waterschap
Inspectie methode: overig
Roer en Overmaas
Voert inspectie uit met pen en papier. Het waterschap is wel geinteresseerd in de uitkomsten van het project.
Peel en Maasvallei
Voert inspectie uit met pen en papier. Het waterschap is wel van plan om inspecties digitaal te gaan uitvoeren.
Aa en Maas
Voert inspectie uit met pen en papier. Het waterschap is wel geinteresseerd in de uitkomsten van het project.
De Dommel
Het waterschap geeft aan dat ze geen waterkeringen beheren.
Brabantse Delta
Voert inspectie uit met pen en papier.
Zeeuws Vlaanderen
Voert inspectie uit met pen en papier maar geeft aan dat ze in de toekomst overstappen naar digitaal inspecteren.
Zeeuwse Eilanden
Voert inspectie uit met pen en papier, ondersteund met foto’s. Vertegenwoordiger van het waterschap ziet wel meerwaarde in het systematischer uitvoeren en vastleggen van de inspecties
Hollandse Delta
Voert inspectie uit met pen en papier, maar wil de overstap naar digitale inspectie maken. Het waterschap voert wel de schouw uit met digitale inspectiehulpmiddelen.
Rivierenland
Verwerking van inspectie gebeurt handmatig, er wordt in Excel echter wel een database bijgehouden van de schouwmomenten. Het waterschap werkt wel naar verdere standaardisatie. Als nadeel van de methode wordt genoemd dat het niet mogelijk is de gegevens met GIS te combineren.
Delfland
Voert inspectie uit met behulp van standaard formulieren. Het Hoogheemraadschap ziet wel voordelen in het gebruik van digitale inspectie, bij de plaatsbepaling van de locatie van de waarneming.
Schieland en de
Inspectie vindt voornamelijk plaats met pen en papier. Er is
Krimpenerwaard
voor inspectie wel een laptop met draadloos internet beschikbaar, het gebruik ervan is echter niet geintegreerd in het inspectieproces. Aangegeven wordt dat digitaliseren en standaardisering wel een verbetering van het inspectieproces zou zijn. Het Hoogheemraadschap heeft ArcPad aangeschaft.
Stichtse Rijnlanden
Inspectie wordt uitgevoerd met papieren kaarten en inspectieformulieren. Het Hoogheemraadschap ziet digitale inspectie wel als verbetering van het inspectieproces.
Vallei en Eem
Inspectie resultaten worden vastgelegd met pen en papier. Het waterschap beschikt over ArcPad.
Rijn en IJssel
Inspectie vindt plaats met papieren kaarten, waarop aantekeningen worden gemaakt. Het waterschap ziet voordelen in het gebruikt van digitale inspectiemethoden, met name waar het het registeren van de waarnemingen betreft.
Veluwe
Het waterschap registreert de waarnemingen met pen en papier.
Zuiderzeeland
Inspectieresultaten worden in het veld op papier vastgelegd. Het waterschap wil graag meer structuur aanbrengen in de tijdstippen waarop wordt geregistreerd, en het inzichtelijk kunnen maken naar het bestuur wanneer inspecties zijn uitgevoerd.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
6
Augustus 2006
Velt en Vecht
concept
Digispectie
Legt de waarnemingen vast op papier. Het waterschap heeft echter slechts een paar tientallen kilometers kering, en is niet van plan daarvoor het proces te stroomlijnen.
Reest en Wieden
Legt de waarnemingen vast op papier, bij het waterschap is men echter wel bezig met de aanschaf van veld pc’s. Tevens hebben ze de beschikking over ArcPAD.
Noorderzijlvest
Het waterschap print kaarten uit, en geeft die mee aan de inspecteurs. Gegevens worden handmatig verwerkt, en uiteindelijk in een database opgeslagen.
RDIJ
Ze beheren de Afsluitdijk en de ‘dijk Lelystad-Enkhuizen’. Bij de RDIJ wordt geen gebruik gemaakt van digispectie-technieken. Verder kunnen ze dergelijke zaken niet zomaar implementeren, maar zijn ze afhankelijk van de AGI
2.2.2 Conclusies Uit de inventarisatie blijkt dat veruit het grootste deel van de waterkeringbeheerders de inspectie nog op de traditionele wijze uitvoert, terwijl een groot deel van hen wel aangeeft de voordelen van het digitaal vastleggen van waarnemingen te onderschrijven en ook wel Digispectie wil gaan doorvoeren. Waterschappen die deze stap niet willen maken geven aan dat het voor hen de moeite niet loont, omdat de hoeveelheid waterkeringen in hun beheersgebied beperkt is of in zijn geheel ontbreekt). Een aantal waterschappen (waaronder Fryslân, Groot Salland, Rijnland, Hollands Noorderkwartier en Waternet) leggen de waarnemingen digitaal vast. Als voordelen worden door deze waterschappen genoemd: gegevens zijn snel beschikbaar, verlies aan gegevens wordt beperkt, interpretatie van waarnemingen is eenduidiger, waarnemingen worden gestandaardiseerd opgeslagen en daardoor ook beter toegankelijk en kunnen beter worden gepresenteerd. Deze ‘digitale’ waterschappen gebruiken allen hun eigen applicatie, die speciaal voor hen is ontworpen (waarbij wel aangetekend wordt dat een aantal applicaties op elkaar lijkt). Al deze applicaties zijn gebaseerd op ArcPAD.
2.3
Overige ontwikkelingen
De projectgroep is bij een aantal partijen op bezoek geweest om overige ontwikkelingen rondom veldinspecties vast te leggen. In Bijlage A tot en met E van dit rapport zijn verslagen van die bezoeken opgenomen, in deze paragraaf wordt een korte terugmelding gegeven. BCC (zie ook Bijlage A) is een ingenieursbureau, dat onder andere verantwoordelijk is geweest voor GIM WAK, een applicatie gebaseerd op ArcPAD, waarmee waterkering inspecties worden uitgevoerd. Een aantal waterschappen (Rijnland, Waternet en Hollands Noorderkwartier) werken hier al mee. De AGI (de Adviesdienst Geo-informatie en ICT van Rijkswaterstaat, zie ook Bijlage B) heeft onderzoek uitgevoerd naar de invoering van Location Based Services, gericht op werkzaamheden die gericht zijn op wegbeheer. Veldinspecties ten behoeve daarvan zijn ook al operationeel. Voor het inspecteren van dijken hebben er geen ontwikkelingen plaatsgevonden. AquaGIS (zie ook bijlage C) is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van INTWIS. INTWIS bevat op dit moment geen functionaliteit voor het opslaan van veldregistraties.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
7
Augustus 2006
concept
Digispectie
2L is een applicatie, gemaakt door Linx Mobile. 2L is een applicatie waarmee eenvoudig veldregistratiesystemen kunnen worden gebouwd. De waarnemingen worden opgeslagen in een txt of csv bestand, waardoor ze eenvoudig bewerkt kunnen worden in een ander pakket. IDsW (zie ook bijlage E) staat voor Informatie Desk Standaarden Water, de organisatie is onder andere verantwoordelijk voor het beheer van AquoLex, het gegevenswoordenboek water, dat er voor zorgt dat definities van gegevens en begrippen uit de watersector eenduidig zijn. Op dit moment bestaan er voor het inspecteren van de waterkeringen nog geen definities.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
8
Augustus 2006
concept
3
Hardware
3.1
Inleiding
Digispectie
In dit hoofdstuk worden een aantal typen veldcomputers besproken die gebruikt (kunnen gaan) worden voor digitale dijkinspecties. Eerst zullen diverse criteria die bij een keus voor een type veldcomputer een rol spelen, worden beschreven. Vervolgens zullen een aantal al gebruikte en nieuwe veldcomputers globaal worden beschreven. Tot slot worden de verschillende typen vergeleken. Dit hoofdstuk dient niet om tot een keuze van een type veldcomputer te komen en zal dus niet in combinatie met het demonstratiemodel worden aangeboden aan de waterschappen als standaard. De besproken types zijn op het moment van behandelen de nieuw ste types, maar de ontwikkelingen en verbeteringen volgen zich in rap tempo op, zodat er bij publicatie van dit rapport alweer nieuwere typen veldcomputers op de markt zijn. Dit hoofdstuk dient daarom als handreiking bij het kiezen van een type veldcompute r en kan gebruikt worden als leidraad bij overwegingen en beslissingen voor de keuze van een type veldcomputer. Dit blijft echter een beslissing van het waterschap zelf. Voordat er een keuze gemaakt kan worden voor een bepaald type veldcomputer, dienen een aantal criteria opgesteld te worden, om een keuze voor een veldcomputer richting te geven. De volgende criteria zijn door de projectgroep geselecteerd als bepalend voor de keuze van een type veldcomputer die gebruikt gaat worden voor dijkinspecties.
3.2 3.2.1
Criteria Robuustheid/ kwetsbaarheid
Aangezien de veldcomputer buiten gebruikt gaat worden door inspecteurs die op verschillende delen van de dijk actief zal zijn, dient de veldcomputer bij lichte stoten en – vallen, te blijven werken. Dit houdt in dat de veldcomputer bij voorkeur stootranden of extra dikke behuizing moet hebben.
3.2.2
Nauwkeurigheid
Omdat er op de positie van de GPS genavigeerd wordt en daarnaast ook inspectiepunten worden ingevoerd, dient de nauwkeurigheid van de bijbehorende GPS van zodanig niveau te zijn dat dit mogelijk is. Hiervoor is een nauwkeurigheid vereist die tussen de 1-3 meter ligt.
3.2.3
Gewicht
De veldcomputer dient meerdere uren achter elkaar vastgehouden te worden of in een dergelijke positie geplaatst te worden, dat het scherm direct geraadpleegd en bewerkingen gedaan kunnen worden. Hierdoor is het gewenst dat de veldcomputer met eventueel externe GPS-antenne zo licht mogelijk is, zodat gewicht geen beperkende factor is. Mochten de veldcomputers zwaarder zijn dan 1 kg, dan dient er een riem of band meegeleverd te zijn, zodat de veldcomputer in een comfortabele positie geplaatst kan worden.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
9
Augustus 2006
3.2.4
concept
Digispectie
Schermgrootte
Inspecteurs die werken met computerschermen op kantoor en met analoge kaarten zijn gewend aan topografische ondergronden die in kleine schalen kunnen worden weergegeven. De schermgrootte van de veldcomputer dient mede daarom zo groot mogelijk te zijn, anders worden lezen en oriënteren op een te klein scherm een handicap. Een schermgrootte van 240*240 pixels is een minimale vereiste.
3.2.5
Leesbaarheid van het scherm
Het omgevingslicht waarin de inspecties plaats vinden, heeft grote invloed op de leesbaarheid van het scherm. Zowel met weinig als met zeer veel zonlicht, dient het scherm geraadpleegd te kunnen worden. Hier dient het scherm op afgestemd te zijn.
3.2.6
Softwaremogelijkheden
Op de veldcomputer dient gemakkelijk en overzichtelijk programma’s geïnstalleerd en aangepast te kunnen worden. Daarom dient de veldcomputer uitgerust te zijn met Windows Mobile 2003 of hoger.
3.2.7
Batterij / accu capaciteit
Aangezien er de hele dag met de veldcomputer buiten gewerkt moet kunnen worden, dient de batterij zonder tussentijds opladen mimimaal acht uur (een werkdag) belast te kunnen worden. Vervolgens dient de batterij voor de volgende werkdag opgeladen te kunnen worden. Daarnaast is het kunnen aansluiten van de veldcomputer op de accu van de auto, middels de aanstekeringang een pré.
3.2.8
Extern geheugen mogelijk
De bestanden die ook op veldcomputers gebruikt worden, worden steeds groter. Daarom voldoet het intern geheugen van de veldcomputer niet altijd om alle benodigde data te kunnen opnemen. Daarom dient de veldcomputer de mogelijkheid te hebben om externe geheugenkaarten te gebruiken waarop data kan worden opgeslagen.
3.2.9
Fotocamera
Bij keringinspecties wordt vaak gebruik gemaakt van foto’s om de situatie bij een schadebeeld vast te leggen. Daarom is het van belang dat de veldcomputer een fotocamera-functionaliteit herbergt of kan worden aangesloten op een digitale fotocamera, zodat foto’s overgehaald en gekoppeld kunnen worden aan inspectiepunten. Mocht de veldcomputer camera -functionaliteit herbergen, dan dient de resolutie van de foto’s van tenminste 1,3 megapixels te zijn.
3.2.10
Verbinding
De veldcomputer dient uitgerust te zijn met connectiepoorten om verbinding te maken met diverse andere hardware. Wanneer er geen geïntegreerde GPS-functionaliteit aanwezig is, dient connectie gelegd te kunnen worden met een GPS-antenne. Dit kan door middel van een draadloze verbinding of een CompactFlash-slot. Daarnaast dient de veldcomputer verbinding te kunnen maken met een PC of laptop, waarvoor een USB-connectieport noodzakelijk is. Verder is
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
10
Augustus 2006
concept
Digispectie
het van belang om te weten of de veldcomputer GRPS, Bluetooth of WIFI-verbindingen kan maken.
3.2.11
Kosten
Ondanks dat aan de bovenstaande criteria voldaan moeten worden, dient de uiteindelijke prijs voor de veldcomputer met bijbehorende accessoires, zoals docking-station, evt. GPS-antenne, hoes, pen etc. zo laag mogelijk te zijn. Dit om de drempel voor aanschaf en in gebruikname van digitaal inspecteren zo laag mogelijk te houden. De prijzen van veldcomputer variëren van 500 tot zo’n 4500 euro. Uiteraard bepalen de wensen van de waterschappen aangaande de mate van kwaliteit van de bovenstaande criteria de prijs van de veldcomputer.
3.3 3.3.1
Groepen en typen hardware Inleiding
Nu bekend is welke criteria van belang zijn bij de keuze voor een type veldcomputer, kan gekeken worden welke soorten veldcomputers op de markt zijn en welke voor keringinspecties interessant zijn. Grofweg kunnen er drie groepen veldcomputers worden onderscheiden, de handcomputer, de PDA (Personal Digital Assistent) en de tablet-pc’s. De handcomputer is een speciaal voor buitenwerk geschikte veldcomputer voor opneem- en verwerkingstoepassingen, die gekenmerkt wordt door robuustheid, nauw keurigheid, maar ook door zijn grootte, gewicht en hoge kosten. Daar tegenover staan de PDA’s die klein, licht en goedkoop zijn, maar kwetsbaarder en over het algemeen minder nauwkeurig. De tablet-pc’s zijn echter veel groter en zwaarder, maar zijn ook robuust, kunnen een grote opslagopslagcapaciteit hebben en ‘normale’ windows-versies als besturingssysteem gebruiken. Van de specialistische veldcomputers zullen vier typen besproken worden, die een redelijk overzicht geven over de (on-)mogelijkheden van deze groep veldcomputers. Twee van de genoemde typen zijn gebruikt door waterschappen voor het doen van keringeninspecties, te weten de GeoXT en de MobileMapper. Van de tweede groep (de PDA’s) zijn er zeer veel aanbieders en typen verkrijgbaar, zodat het moeilijk wordt om een compleet overzicht te geven. Daarom worden twee voorbeelden gegeven om een beeld te geven wat er met deze groep veldcomputers mogelijk is. Ten slotte zullen drie soorten tablet-pc’s besproken worden, die elk bij een waterschap gebruikt worden voor inspectie - en inventarisatie werkzaamheden. De verschillende typen veldcomputers zullen op basis van de paragraaf 3.3.1. gestelde criteria besproken worden. Er zal echter geen score of eindoordeel gegeven worden.
3.3.2
Handcomputers
GeoXT Deze gele veldcomputer van de Trimble GeoExplorer series is wat betreft robuustheid een voorbeeld. De regen-, wind-, schok- en trillingsbestendigheid maakt dat deze veldcomputer geen problemen kent na een val of regenbui. De geïntegreerde GPS heeft even nodig (circa 30 sec.) om actief te worden, maar stelt een positie vast op submeter (1-3 m) niveau. De GeoXT kan in combinatie met een extra antenne (Beacon on the Belt) of een basisstation nog nauwkeuriger de GPS-positie bepalen. De GeoXT heeft een gewicht van 780 gram (incl. batterij). Het scherm telt 240 * 320 pixels en kan met zowel veel als weinig zonlicht overweg.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
11
Augustus 2006
concept
Digispectie
Het besturingssysteem van de GeoXT is op dit moment Windows Mobile versie 5, wat een verbeterde integratie kent tussen GPS en veldcomputer. Daarnaast kan op de batterij een gehele dag (acht uur) gewerkt worden. De nieuwste versie van de GeoXT kan overweg met een externe geheugenkaart, maar heeft met 512 MB intern geheugen ook mogelijkheid om zonder geheugenkaart te inspecteren. Er is geen aansluiting voor een fotocamera, maar de GeoXT kan wel met foto’s overweg. Het uitwisselen van foto’s en andere bestanden kan met het meegeleverde docking-station die via een USB-kabel met de computer kan worden verbonden. Ook kunnen er Bluetooth en Internet (draadloze) connecties met andere bronnen worden gelegd. Deze docking-station zorgt er ook voor dat de batterij kan worden opgeladen. Dit totale pakket kost rond de 4400 euro (inclusief ArcPAD-licentie van circa 600 euro). Recon Deze eveneens gele veldcomputer, ook van Trimble heeft behalve deze twee eigenschappen weinig overeenkomsten met de GeoXT. Wat betreft robuustheid kan de Recon meer hebben dan de GeoXT, aangezien deze veldcomputer een val van meer dan een meter hoogte overleeft. Ook water, wind, stof en trillingen zijn geen probleem. De Recon heeft geen geïntegreerde GPSfunctionaliteit, maar kan gemakkelijk aangesloten worden op GPS-antennes via twee CompactFlash (CF) sloten. Het gewicht van deze veldcomputer is minder dan een halve kg (490 gram, incl. batterij). Ondanks dat de Recon wat kleiner is, kent de Recon wel een scherm met 320*240 pixels, dat onder direct zonlicht goed te zien is. Ook de Recon kent versie 5 van Windows Mobile, zodat aanpassingen gemakkelijk uitgevoerd kunnen worden. De batterij kan 10 uur mee, dus er kan meer dan een werkdag meegewerkt worden. De Recon kent een intern geheugen capaciteit van 256 MB en via de al eerder genoemde CF-sloten kunnen geheugenkaarten worden aangesloten. Via een aparte USB-kabel kunnen bestanden, waaronder foto’s worden uitgewisseld, maar de Recon kent geen fotofunctionaliteit. Verder zit er een aparte adapter bij voor het opladen van de batterij. Verder zijn er ook Bluetooth en Internet connecties mogelijk. De kosten van de Recon zijn rond de 1500 euro (excl. ArcPad licentie). Mobilemapper De eenvoudig ogende Magellan MobileMapper van Thales, die met veel bestandsformaten om kan gaan, kan een val van anderhalve meter en 30 minuten in het water weerstaan. De geïntegreerde GPS-ontvanger kan op submeter niveau een positie weergeven, maar deze nauwkeurigheid kan verbeterd worden met overige meetappratuur die via een verbindingspoort verbonden kan worden. De veldcomputer is met 220 gram (excl. batterij) bijzonder licht en beschikt over een evengroot scherm (320*240 pixels ) als de GeoXT. Echter is het bij direct zonlicht moeilijk om het scherm te lezen. De Mobilemapper is uitgerust met het verouderde Windows CE, waardoor er problemen kunnen ontstaan om de nieuwste softwaretoepassingen te installeren. Een voordeel zijn de kleine lithium-ion batterijen, die zelfs in het veld verwisseld kunnen worden. Op volle batterijen kan acht uur gewerkt worden. Deze veldcomputer heeft de mogelijkheid om externe geheugenkaarten te gebruiken voor dataopslag, wat snel nodig is met 64 MB intern geheugen. Deze veldcomputer heeft geen fotofunctionaliteit, maar kan wel foto’s uitwisselen en tonen. Er is bij deze veldcomputer een USB datakabel meegeleverd om tussen computer en veldcomputer verbinding te maken. Daarnaast kan er via Bluetooth draadloos verbinding gemaakt worden met computers. De prijs is rond de 2000 euro (excl. ArcPad licentie). GMS-2 De nieuwe veldcomputer van Topcon, heeft als enige veldcomputer positiebepaling op basis van 2 satellietsystemen (GPS en Glonass) en een ingebouwde fotocamera -functionaliteit. Met een valhoogte van een meter kan ook dit apparaat robuust genoemd worden. De nauwkeurigheid
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
12
Augustus 2006
concept
Digispectie
van de GPS & Glonass ontvanger is met submeter nauwkeurigheid goed verzorgd, daarnaast is het apparaat niet zwaar (0,7 kg) en heeft het voldoende schermgrootte (320*240 pixels). Windows CE is het besturingssysteem, dit is verouderd en er kunnen daardoor problemen ontstaan om de nieuwste softwaretoepassingen te installeren. De Camcorder-accu kan acht uur werken in de GPS-stand, wat voldoende is. De GMS-2 is uitgerust met 128 MB intern geheugen, maar kan uitgebreid worden met geheugenkaarten die door middel van het CF-slot gebruikt kunnen worden. Zoals gezegd kan deze veldcomputer ook gebruikt worden om foto’s te maken en op te slaan. Door middel van de USB-kabel kan uitwisseling gedaan worden met een computer, daarnaast is er een draadloze verbinding via Bluetooth mogelijk. De kosten van deze veldcomputer is kaal 3600 euro, echter met een Glonas-upgrade en software kan het kostenplaatje tegen de 5000 euro aanlopen. Samenvatting De handcomputers hebben als voordeel, dat ze licht zijn (onder de 800 gram), dat met uizondering van de Recon de GPS voldoende nauwkeurig is (submeter-niveau) en de batterij zonder tussentijds opladen 8 uur of langer me ekan. Verder zijn de handcomputer over het algemeen weer- en trillingsbestendig en kan het scherm met veel zonlicht goed geraadpleegd worden. Daarnaast hebben ze allemaal mogelijkheden om met externe geheugenkaarten om te gaan en kan de uitwisseling van bestanden via een USB-kabel plaatsvinden. Een nadeel is dat twee veldcomputers (GMS-2 en Mobilemapper) zijn uitgerust met het veroudere windows CE, er niet zoveel mogelijkheden zijn om GRPS-verbindingen tot stand te brengen en vooral de GMS-2 en de GeoXT behoorlijk duur zijn.
3.3.3
PDA’s
Qtek/HTC G100 De eerste PDA die behandeld wordt is er één van Qtek. Het scherm is redelijk krasvrij te houden en de behuizing is stevig, maar een val van grotere hoogte zal deze PDA niet overleven. De ingebouwde GPS-ontvanger kan tot submeter niveau een positie bepalen. Het gewicht is met 126 gram een groot voordeel. Ook het scherm is groot genoeg (240*320 pixels), alleen is bij vol zonlicht het scherm moeilijk te lezen. De Qtek is uitgerust met het Windows Mobile 5 besturings-systeem, dus biedt voordelen bij gebruik van PDA en GPS. De accu heeft helaas maar een levensduur van 5 uur, dus zal tussendoor opgeladen moeten worden. Naast het interne geheugen van 64 MB, is er de mogelijkheid om externe geheugenkaarten te gebruiken. Ook deze PDA heeft de mogelijkheid om foto’s uit te wisselen en te koppelen aan inspectiepunten. Via een USB-kabel kan er verbinding met een computer gemaakt worden, verder kunnen er door middel van Bluetooth en WIFI draadloze connecties gemaakt worden. Deze PDA kost circa 400 euro. HP Ipaq 6515 De handzame Ipaq 6515 van Hewlet Packard is niet direct het toonbeeld van robuustheid, maar heeft wel een geïntegreerde GPS, die helaas echter nog wel een dienst weigert. Het apparaat is uiteraard licht met 165 gram, alleen bezit wel een klein 240*240 pixels scherm, dit omdat de rest van het apparaat wordt ingenomen door een toetsenbord. Het scherm is helaas ook niet goed te lezen met veel zonlicht, wat de toepassing buiten verkleint. De Ipaq heeft als besturingssysteem Windows mobile 2003, dus zal voor de softwaretoepassingen geen problemen ondervinden. Er wordt net zoals bij de Mobilemapper gebruik gemaakt van een lithium-ion batterij die ongeveer acht uur mee zal gaan. Het geheugen is met 128 MB goed verzorgd, omdat de Ipaq ook gebruik kan maken van externe geheugenkaarten. De Ipaq heeft
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
13
Augustus 2006
concept
Digispectie
de mogelijkheid om foto’s te maken en op te slaan met behulp van de ingebouwde photosmart camera, dat foto’s van 1,3 megapixels produceert. Verder kunnen naast een datakabel (USB en RS232) met de computer ook gsm, GRPS, Bluetooth, IrDA en Edge verbindingen gelegd worden. De kosten van deze PDA zijn circa 700 euro. Samenvatting De PDA’s kennen doordat ze licht en goedkoop zijn, goed zijn aan te sluiten via besturingssystemen en verbindingen op andere media, zoals computers en laptops een aantal andere voordelen dan de handcomputers. Echter is de GPS vooral bij de Ipaq een verstorende factor en kent de Qtek een korte batterijduur. Verder zijn ze niet robuust en kan het scherm moeilijk overweg met veel zonlicht, waardoor ze meer geschikt zijn voor routenavigatie dan voor inspecties. Gezien de lage kosten is het wel een goede oplossing om het demonstratiemodel laagdrempelig in een organisatie te introduceren.
Figuur 1: Waarneming met behulp van een veldcomputer
3.3.4
Tablet-pc’s
Stylistic ST 5022 Deze tablet-pc van Fujitsu-Siemens kan door een metalen frame als robuust en trillingsbestendig beschouwd worden, echter valt de werkzaamheid van het toetsenbord onder natte omstandigheden uit. Deze tablet kent geen GPS-functionaliteit, maar deze kan via de USB- of Bluetooth-verbinding gerealiseerd worden. Het gewicht valt met 1.55 kilo mee en er is een draagriem aanwezig, wat het werken met deze tablet vergemakkelijkt. Het scherm heeft een grootte van 1024*768 pixels, (te vergelijken valt met een 12 inch scherm) en is onder veel zonlicht nog goed te lezen. Op de Stylistic wordt onder Windows XP gewerkt, waardoor programma’s als ArcGIS ook in het veld gebruikt kunnen worden en integratie met andere
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
14
Augustus 2006
concept
Digispectie
hardware ook goed is verzorgd. De kleine lithium-ion batterij kan acht uur (een gehele werkdag) zonder opladen werken, echter duurt het heropladen van de batterij lang, tussentijds opladen heeft dus weinig zin. Het interne geheugen van deze tablet kan afhankelijk van het aantal geheugen-slots oplopen tot 80 GB, wat nog verder uit te breiden is met externe geheugenkaarten en memoriesticks. Door een aparte videokaart kan de tablet goed overweg met foto’s en kan ze zeer nauwkeurig weergeven. Er is echter geen foto-functionaliteit ingebouwd. Er kunnen vele verbindingen gelegd worden, zoals netwerk, modem, Ethernet, infrarood, GRPS en UMTS. Daarnaast de al genoemde Bluetooth en USB. De kosten van deze tablet ligt tussen de 2700 en 2900 euro. Itronix De Itronix tablet-pc van DuoTouch scoort qua robuustheid erg goed. Vallen van een meter, diverse hoge en lage omgevingstemperaturen, trillingen en slecht weer kunnen de werking van de Itronix niet onderbreken. Er komt een type aan met een geïntegreerde GPS-functionaliteit, maar bij de huidige versie dient de GPS-antenne via Bluetooth verbonden te worden. Deze tablet is wat zwaarder (1,7 kg) dan de Stylistic, maar heeft ook een draagriem. Het scherm is met 800*600 pixels (wat neerkomt op 8,4 inch scherm) groter dan menig handcomputer. De leesbaarheid valt onder veel zonlicht tegen. Ook op deze tablet draait Windows XP, dus qua softwaremogelijkheden is succes verzekerd. De batterijduur schiet met 3-4 uur snel tekort, wat dit houdt in dat er maar een halve werkdag meegewerkt kan worden. Het geheugen van 40 GB kan uitgebreid worden met memoriesticks en externe geheugenkaarten die via de CompactFlash sloten gebruikt kunnen worden. Ook de Itronix kan op veel manieren verbinding maken, namelijk door middel van Bluetooth, GRPS, modem, Ethernet, CDMA en Edge. De kosten van deze tablet komen boven de 3000 euro uit. Flybook Deze mini-laptop met draaibaar scherm is in 7 kleuren leverbaar heeft een warmte absorberende behuizing, is waterafstotend en er wordt een beschermhoes en draagtas meegeleverd. De GPS kan met een Bluetooth-verbinding gelegd worden, er zijn speciale GPS antennes voor de Flybook op de markt. De Flybook kan met 1,2 kg wel een lichtgewicht genoemd worden en heeft met 1800*1400 pixels een groot scherm. Het scherm is echter moeilijk te raadplegen met veel zonlicht, wat een nadeel is. Ook op de als tablet te gebruiken Flybook kan Windows XP als besturingssysteem gebruikt worden, maar ook Linux kan gebruikt worden. Ook de Flybook werkt met een lithium-ion batterij waar echter maar 5 uur mee gewerkt kan worden. Het interne geheugen van de Flybook hangt af van het type en varieer van 512 MB tot 2 GB en kan uitgebreid worden met memoriesticks. Ook met de Flybook kan er met foto’s gewerkt worden, ze kunnen alleen niet gemaakt worden. Ook de Flybook kan verbindingen leggen via Bluetooth, WIFI, GSM, Ethernet, modem, UMTS en Edge. Ten slotte de prijs; deze varieert tussen de 1600 en 2400 euro. Samenvatting De tablet-pc’s onderscheiden zich van de handcomputers en de pda’s doordat ze krachtig zijn, veel geheugen en verbindingsmogelijkheden hebben, grote schermen hebben en verrassend robuust zijn. Daarnaast zijn ze lichter dan 2 kg en beschikken over draagriemen en zijn ze over het algemeen niet duurder dan de handcompute rs met GPS-functionaliteit (met uitzondering van de Mobilemapper). Nadelen zijn leesbaarheid met veel zonlicht, geen GPS-functionaliteit en de bedieningsuitval van de Stylistic bij natte omstandigheden. Daarnaast is de batterijduur van de Flybook en de Ironie onvoldoende. Dit alles maakt ze ook niet direct toepasbaar voor inspectietoepassingen. Alle tablet-pc’s hebben nog een separate GPS nodig, de kosten hiervoor hoeven niet hoger dan 500 Euro te zijn.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
15
Augustus 2006
HKV LIJN IN WATER
concept
PR1129.10
Digispectie
16
Augustus 2006
concept
4
Demonstratiemodel
4.1
Inleiding
Digispectie
Dit hoofdstuk geeft een beschrijving van het demonstratiemodel welke waterschappen kunnen gebruiken om digitale veldinspecties voor waterkeringen uit te voeren. Er moet het volgende worden ontwikkeld: -
een tool om data vanuit ArcGIS klaar te zetten in ArcPAD (input-tool),
-
een tool om uitgevoerde waarnemingen in ArcGIS toegangelijk te maken (output-tool), software voor de veldapplicatie om waarnemingen op te slaan,
-
een handleiding die beschrijft hoe de tools moeten worden toegepast.
Voordat er nader op de functionaliteit wordt ingegaan, maken we een keuze voor de software waarmee het demonstratiemodel wordt geimplementeerd.
4.2
Oplossingsrichting voor de applicatie
Digispectie levert veel gegevens op, en er zal daarom een concept voor gegevensbeheer moeten worden opgesteld. Waterschappen zelf hebben al INTWIS of GIS-ZES, echter deze systemen bieden nog geen functionaliteit om de waarnemingen op te slaan. Daarnaast zijn de waterschappen druk doende om beide systemen te integreren, tot IRIS. Gezien deze lopende ontwikkelingen, stelt de projectgroep voor om Digispectie eerst separaat op orde te krijgen, alvorens het te integreren met IRIS of één van de bestaande systemen. De voornaamste redenen hiervoor zijn: • Op dit moment werken waterschappen met GIS-ZES óf INTWIS, als we voorstellen de boel te integreren, betekent dat dubbele ontwikkelingen, terwijl de systemen binnenkort •
niet meer toegepast zullen worden. Binnenkort zal worden overgestapt op IRIS, waardoor een deel van de ontwikkeling opnieuw zou moeten.
Wel wordt benadrukt dat op termijn integratie met IRIS zeer gewenst is. De projectdefinitie geeft aan dat het resultaat van dit project een Demonstratiemodel is. De projectgroep is echter van mening dat het voor de gebruikers een grote vooruitgang is als de waterkeringbeheerder een tool heeft om op kantoor de waarnemingen eenvoudig te ontsluiten. Het rapport ‘onderzoek verbetering inspectie waterkeringen’ (STOWA/DWW, oktober 2005) onderscheidt 4 deelprocessen tijdens het inspectieproces: waarnemen, diagnosticeren, prognosticeren en operationaliseren. Wanneer alleen een demonstratiemodel voor de veldapplicatie wordt gemaakt, wordt alleen ondersteuning gegeve n aan het deelproces ‘waarnemen’. Doordat er ook een tool wordt gebouwd waarmee de waarnemingen toegankelijk worden gemaakt op kantoor, wordt ook ondersteuning verleend aan de andere drie deelprocessen. In de volgende paragrafen wordt de export tool, importtool, bewerkingtool en veldapplicatie beschreven.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
17
Augustus 2006
4.3 4.3.1
concept
Digispectie
Tool in ArcGIS Inleiding
De tool in ArcGIS bestaat uit 3 delen: (1) een deel waarmee de export naar veldapplicatiegegevens gemaakt kan worden, (2) een deel waarmee de import naar de database gemaakt kan worden en (3) een deel waarmee de database kan worden bevraagd. Hieronder staat per deel aangegeven wat de vereiste functionaliteit is. De extensie in ArcGIS kan er daarmee als volgt uitzien:
Figuur 2: Basis scherm Digispectie in ArcGIS
De extensie wordt als werkbalk in ArcGIS weergegeven, zodat de basis functionaliteit van ArcGIS toegankelijk blijft. Bij het drukken op de button ‘Export’ krijgt de gebruiker functionaliteit aangeboden zoals is beschreven in paragraaf 4.3.2 (waarin beschreven is hoe de gegevens voor de veldapplicatie klaargezet moeten worden). Via de button ‘Import’ krijgt de gebruiker de functionaliteit aangeboden zoals is beschreven in paragraaf 4.3.3 (waarin is beschreven hoe de waarnemingen kunnen worden ingelezen en naar de database worden geschreven). Na het drukken op de button ‘Bewerken’ krijgt de gebruiker de functionaliteit zoals is beschreven in paragraaf 4.3.4. Het drukken op ‘Afsluiten’ sluit de extensie af, en de toolbar wordt afgesloten. De extensie wordt ontwikkeld in ArcGIS 9.0 (of hoger). Alle schermen in de extensie moeten eenHELP button krijgen, waarin beknopte informatie over het menu staat. Alle veldgegevens worden opgeslagen in een database, digispectie.mdb geheten.
4.3.2
Export naar veldapplicatie
In ArcGIS moet een tool worden gemaakt die de volgende zaken moet exporteren naar een voor ArcPad geschikt formaat. Deze tool verschijnt nadat de gebruiker op de button ‘Export’ uit Figuur 2 heeft gedrukt en moet de volgende zaken kunnen exporteren naar het door ArcPAD voorgeschreven formaat: 1. locatie van keringen, of kadevakken 2. topografische ondergrond, zoals GBKN 3. eerder uitgevoerde metingen (desgewenst, niet verplicht) De eerste keer dat een gebruiker deze export functionaliteit aanroept, zal het menu nog leeg zijn. De daaropvolgende keren, zal de export functionaliteit de data inlezen uit een ini-file,
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
18
Augustus 2006
concept
Digispectie
waardoor de gebruiker niet wederom moet browsen. De kaartlagen worden dan ook automatisch geladen in ArcGIS. Ad 1) Locatie van keringen De inspecteur moet in het veld de locatie van de keringen/kadevakken kunnen zien, en aangeven waar de waarneming is. Ook moet informatie over het type kering, kadevaknummering (conform de INTWIS standaard, dat is dan de GW_DWK.DWKIDENT in het geval van de waterkering, of de GW_OVK.OVKIDENT in het geval van de laag met dijkvakken) worden meegenomen. (Indien deze nummering niet aanwezig is het bestand, wordt hiervoor door de export-tool een waarde van 9999 ingevuld). Wanneer de gebruiker op de button ‘waterkeringen’ drukt (zie Figuur 3) kan hij browsen naar de shapefile met de locatie van de waterkeringen. Wanneer deze shapefile is gevonden, word t deze weergegeven in het veld achter de button. Ad 2) Topografische ondergrond De inspecteur heeft de topografische ondergrond nodig om zich in het veld te oriënteren. Door hiervoor de GBKN te nemen, kan de inspecteur verifiëren of de GPS de juiste waarde aangeeft. Wanneer de gebruiker op de button ‘Topografie’ drukt (zie Figuur 3) kan hij browsen naar de shapefile met de locatie van de GBKN. Wanneer deze is gevonden, wordt deze weergegeven in het veld achter de button. Het is n iet nodig om de complete GBKN mee te nemen, alleen maar een uitsnede ervan nabij de waterkeringen (hiermee wordt het werken met de dataset in het veld ook eenvoudiger). Daarom moet de GBKN geclipt worden met het waterkeringen, met een buffer van 50 meter rondom de locatie van de kering). Ad 3) Eerder uitgevoerde metingen Indien gewenst, kan de inspecteur eerder uitgevoerde metingen meenemen. Hiertoe moet de export tool functionaliteit bieden die een selectie maakt op datum van de uitgevoerde metingen. De gebruiker kan de geodatabase met metingen selecteren via de button ‘Metingen’, en kan eventueel aangeven van wanneer tot wanneer de metingen meegenomen moeten worden. Indien hier niks wordt aangegeven, worden alle metingen meegenomen. Daarnaast geeft de gebruiker de locatie op (via de button ‘Locatie’), waar de export gegevens ten behoeve van de veldapplicatie moeten worden opgeslagen. Wanneer de PDA is aangesloten op de computer kunnen de gegevens rechtstreeks naar de PDA worden geschreven, anders op een door de gebruiker aan te geven plaats. Wanneer de gebruiker druk op ‘OK’ wordt de bewerking gestart, indien de gebruiker niet alle vereiste gegegevens heeft ingevoerd, verschijnt er een melding, en krijgt de gebruiker wederom het scherm te zien. Nadat de export succesvol is geweest, verschijnt er een melding dat de export succesvol is afgerond en de gebruiker keert vervolgens terug naar het scherm van Figuur 2. Wanneer de gebruiker op ‘Afsluiten’ drukt, keert deze terug naar het scherm van van Figuur 2. Deze gegevens worden door de projectgroep noodzakelijk geacht. Wanneer de gebruiker andere data wil meenemen tijdens de veldinspectie (zoals bijvoorbeeld pijpleidingen) is dat wel mogelijk, echter moet er dan gebruik worden gemaakt van de basisfunctionaliteit van ArcGIS. Dit wordt hier niet nader uitgewerkt.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
19
Augustus 2006
concept
Digispectie
Figuur 3: scherm voor export
Bij het exporteren wordt het gehele waterkeringen en topografie bestand geëxporteerd. De applicatie hoeft geen rekening te houden met uitsnedes, clips of extents voor de actieve view. Het is de verantwoordelijkheid van de gebruiker om de dataset zodanig op te bouwen dat er alleen relevante informatie in staat. (Dit moet wel worden vermeld in de inhoudsopgave).
4.3.3
Import vanuit veldapplicatie
Deze functionaliteit verschijnt nadat de gebruiker op de button ‘Import’ uit Figuur 2 heeft gedrukt en moet de waarnemingen kunnen importeren vanuit de waarnemingsset naar de database in ArcGIS. Een voorbeeld van het import scherm is te zien in Figuur 4. Wanneer de gebruiker drukt op de button ‘waarnemingen’, kunnen de nieuwe waarnemingen (die in de database moeten worden opgeslagen) worden aangegeven. De button ‘Database’ geeft aan waar de database staat waarin de metingen moeten worden geschreven. Als deze beide zijn aangegeven, drukt de gebruiker op OK en de volgende acties gebeuren: -
De applicatie controleert of beide velden (waarnemingen en database) zijn ingevuld. Indien dat niet zo is, krijgt de gebruiker een waarschuwing en gaat weer terug naar Figuur 4. Indien dat wel zo is, gebeurt het volgende:
-
De applicatie controleert of de aangegeven waarnemingen daadwerkelijk waarnemingen zijn die volgens ‘digispectie’ zijn uitgevoerd. Indien dat niet zo, krijgt de gebruiker een waarschuwing en gaat weer terug naar Figuur 4.
-
De applicatie controleert of de aangegeven database daadwerkelijk een ‘digispectie database’ is, deze moet dus digispectie.mdb heten en voldoen aan hetgeen is beschreven in paragraaf 4.5. Indien dat niet zo, krijgt de gebruiker een waarschuwing en gaat weer terug naar Figuur 4.
-
De applicatie controleert of de waarnemingen die toegevoegd worden inderdaad nieuw zijn, door de ID’s te vergelijken. Indien de waarnemingen niet nieuw zijn, krijgt de gebruiker een waarschuwing en gaat weer terug naar Figuur 4.
-
Als alle bovenstaande controles aangeven dat de gebruiker een valide nieuwe waarnemingsset wil toevoegen, voegt de applicatie de waarnemingen toe aan de database. Aan de waarnemingen wordt een tekstveld ‘acties’ toegevoegd. De gebruiker kan indien hij
-
dat wil aangeven welke acties zijn uitgevoerd ten gevolge van een waarneming. Nadat de waarneming succesvol is toegevoegd, krijgt de gebruiker hiervan een melding, gebruiker keert vervolgens terug naar het scherm van Figuur 2.
-
Als de gebruiker op de button ‘Afsluiten’ klikt, gaat hij naar het scherm van Figuur 2.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
20
Augustus 2006
concept
Digispectie
Figuur 4: scherm voor export
Als naam voor de database wordt ‘Digispectie.mdb’ gehanteerd. Net als bij het exporteren is het bij het importeren mogelijk om rechtstreeks van de PDA te lezen, maar ook van een willekeurig door de gebruiker aan te geven locatie.
4.3.4
Bewerking in ArcGIS
De output van de waarnemingen in het veld moeten worden opgeslagen in een Personal Geodatabase in ArcGIS. Voor ArcGIS wordt een output-tool gemaakt die de volgende functionaliteit heeft (zie ook Figuur 5): Door klikken op de button ‘database’, kan de gebruiker de database aangeven waarmee hij bewerkingen wil gaan doen in ArcGIS. De applicatie controleert of de aangegeven database inderdaad een ‘digispectie -database’ is, en geeft een waarschuwing indien dat niet het geval is. -
De gebruiker moet kunnen aangeven tussen welke 2 data hij waarnemingen wil bekijken. Indien de gebruiker hier niets invult, dan wordt er niet verder geselecteerd op datum.
-
Door klikken op de button ‘schadebeelden’ verschijnt een nieuw scherm (zie Figuur 6).
-
In dit menu, ‘schadebeelden’, staan alle mogelijke schadebeelden weergeven, zoals ook gepresenteerd in Tabel 1 (deze wordt later beschreven in paragraaf 4.4). Default staan deze altijd allemaal aangevinkt, indien de gebruiker dat wenst, kan hij deze dus ‘de-
-
selecteren’. Door te klikken op de button ‘ beoordeling’ verschijnt er een nieuw scherm (zie Figuur 7). In dit scherm, kan de gebruiker aangeven welke categorieën beoordelingen moeten worden getoond. Default staan deze altijd allemaal aangevinkt, indien de gebruike r dat wenst, kan hij deze dus ‘de-selecteren’.
-
Wanneer de gebruiker de instellingen juist heeft, en op de button ‘View’ drukt, worden op basis van de selectie de relevante waarnemingen in ArcGIS getoond, voorzien van een standaard legenda voor ‘goed’ – ‘redelijk’ – ‘matig’ en ‘slecht’ (van groen naar rood) en bij elke waarneming wordt het unieke ID geplaatst.
-
De gebruiker kan zelf de overige (bijvoorbeeld topografische) informatie toevoegen en de kaarten opmaken en eventueel de legenda anders maken, gebruikmakend van de standaard ArcGIS functionaliteit.
-
Met behulp van de standaard ArcGIS functionaliteit kan de gebruiker een kaart wegschrijven naar bijvoorbeeld jpeg of pdf formaat.
-
Wanneer de gebruiker op de button ‘rapport’ drukt, word een tabel met de informatie over de geselecteerde waarneming getoond in een pdf-bestand.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
21
Augustus 2006
-
concept
Digispectie
Tijdens het importeren van de waarnemingen is er een tekstveld ‘acties’ toegevoegd. Dit veld kan gewoon in ArcGIS worden ingevuld, met de in ArcGIS aanwezige basisfunctionaliteit.
-
Het veld ‘Acties’ is het enige veld waarin de gebuiker mag editen, alle andere attibuten moeten read-only zijn.
-
Wanneer de gebruiker op de button ‘Afsluiten’ drukt, gaat hij terug naar Figuur 2.
Figuur 5: scherm voor export
Figuur 6: scherm voor selecteren schadebeelden
In dit scherm worden alleen de schadebeelden op ‘element’ niveau uit Tabel 1 getoond.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
22
Augustus 2006
concept
Digispectie
Figuur 7: scherm voor selecteren beoordelingen
De beoordeling ‘goed’ wordt door een veldinspecteur niet gegeven, in dat geval zal hij namelijk ‘geen bijzonderheden’ aangeven. Indien een gebruiker van de applicatie in dit scherm ‘goed’ aanvinkt, zal de applicatie de punten met schadebeeld ‘geen bijzonderheden’ laten zien.
4.4
Veldapplicatie
De Veldapplicatie moet draaien met ArcPAD 7.0 of hoger. Bij toepassing van de veldapplicatie, moet de waarnemer de volgende zaken invullen (per keer dat de waarnemer de applicatie opstart, dus niet per waarneming): de naam van de waarnemer, uit een drop-down menu -
controle op datum en tijd (indien niet automatisch),
-
omstandigheden rondom de waarneming (bijvoorbeeld het weer), type inspectie (dagelijks, periodiek, voorjaars/najaars, bijzondere omstandigheid1),
Op kantoor moet een beheerder op de veldcomputer de namen zijn van de waarnemers, zodat deze uit het drop-down menu verschijnen. Daarnaast moet de beheerder aangeven wat de code is van het apparaat (bijvoorbeeld A, B etcetera). Deze is nodig voor de identificatie later. De applicatie moet tijdens het opstarten, opslaan en andere acties altijd een zandloper laten zien, zodat gebruiker ziet dat de applicatie nog bezig is. De applicatie moet alleen de GBKN laten zien als er op voldoende detailnivo is ingezoomd, de gebruiker moet dit zelf kunnen instellen, maar er moet een default waarde staan. Bij het uitvoeren van de waarneming worden de volgende zaken ingevoerd: De gebruiker moet kunnen aangeven of de waarneming die wordt gedaan, geldt voor de lokatie waar de waarnemer is, of dat hij iets op een andere locatie waarneemt (deze keuze moet ook in de database worden vastgelegd). De applicatie moet de volgende functionaliteit bieden: -
Bij de waarnemingen moet een link naar een door de waarnemer te maken foto kunnen worden gemaakt (zowel automatisch, als een link naar een nummer indien het met een losse camera gebeurt).
-
Bij elke waarneming wordt een ID geplaatst, bestaande uit de code van het apparaat (bijvoorbeeld A of B), de datum (bijvoorbeeld 060805 voor 6 augustus 2005), de hoeveelste keer de applicatie is opgestart (aangegeven met a, b of c) en het volgnummer van de waarneming. Als een inspecteur met apparaat ‘B” werkt, en het is 6
1
Conform de onderverdeling van de werkgroep ‘Procesbeschrijvingen’.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
23
Augustus 2006
concept
Digispectie
augustus 2005, de applicatie is voor de tweede keer gestart en het is d e vierde waarneming, wordt het ID dus B-060805b-4. De beheerder van het waterschap moet eenmalig deze code in het apparaat invoeren. -
In paragraaf 4.5 staan de overige gegevens die door de veldapplicatie moet worden vastgelegd.
De volgende schadebeelden moeten met de veldapplicatie worden vastgelegd2.
Tabel 1 : overzicht schadebeelden
Nr
Element Geen bijzonderheden
1 2
oeververdediging bestorting
3
rietkraag
4a 4b
beschoeiing
4c 5a
slootkant
5b
Aspect
oever teensloot kwelsloot teensloot kwelsloot
6a 6b
slootbodem
7 8a
onderhoudstrook afrastering
8b
teensloot kwelsloot buitentalud binnentalud
9 10
steenbekleding asfaltbekleding
11a 11b
grasbekleding
11c 12a 12b
Zone
buitentalud kruin binnentalud
Taludglooiing
12c 12d
binnentalud
buitentalud
natte plekken scheuren schade ongedierte natte plekken
12e
beplanting
12f 12g
scheuren schade ongedierte
13 14
berm (kruin) weg (kruin)
15
rasters (kruin)
16 17
dijkpalen op- en afritten
18 19
taludtrappen drainages
20
stabiliteitsbermen
21
kwel
2
Conform de onderverdeling van de werkgroep ‘Grip op Kwaliteit’.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
24
Augustus 2006
concept
Nr 24
Element Zone bekleding strandhoofden
25 26
palen op strandhoofden begroeiing duin
27
afrastering
28a 28b
maaiveld
Digispectie
Aspect
zwerfvuil beplanting
28c 28d
bomen vergravingen
28e
erosie
28f
overig
Dit is een compleet overzicht van alle elementen die inspecteur kan invoeren. Wanneer een gebruiker iets signaleert, plaatst de applicatie een punt op de plek waar de inspecteur staat (of op een plek die de inspecteur aangeeft), vervolgens kiest de inspecteur welk element hij inspecteert. Indien dit er meerdere zijn, moet hij aangeven in welke zone hij zich bevindt,en alleen bij taludglooiing moet hij vervolgens aangeven welk aspect wordt gesignaleerd. Als kwaliteitsoordeel kan de inspecteur dan vervolgens ‘Redelijk’, ‘Matig’ of ‘Slecht’ toekennen. Indien er geen enkele schade wordt waargenomen, geeft de inspecteur ‘geen bijzonderheden’ aan. Bij nummer 28, maaiveld, kan de inspecteur overige waarnemingen kwijt, die niet direct een relatie (dienen te) hebben met een waterkering. Wanneer de inspecteur hier voor ‘overig’ (28f) kiest, verschijnt er een tekstveld, waarin hij kort kan beschrijven wat er waargenomen wordt. Bovenstaande lijst is de maximale lijst die er is, door met invoerlijsten te werken, moet het mogelijk worden om deze lijst in te korten. De achterliggende reden daarvoor is dat niet bij elke inspectie noodzakelijkerwijs op alle elementen dient te worden gecontroleerd, en daarnaast komen niet alle elementen voor bij waterkeringbeheerders.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
25
Augustus 2006
concept
Digispectie
Figuur 8 : waarneming van een schadebeeld
4.5
Datastructuur voor geodatabase
De voorgestelde datastructuur voor de geodatabase met digispectieresultaten, is volgens het principe van een relationele database. De reden hiervoor is dat het op deze wijze ook vrij eenvoudig en inzichtelijk is om toekomstige aanpassingen te kunnen verwerken, daarnaast wordt op deze wijze voorkomen dat er redundante informatie wordt opgeslagen. In Tabel 2 staat hoe de tabel eruit ziet, en waar nodig wordt een link naar andere tabellen gegeven.
Tabel 2 : datastructuur per serie waarneming Kolom naam
Omschrijving
Eenheid
ID
ID van de serie waarnemingen, bijvoorbeeld A-
Tekst
061204a Waarnemer
Naam van de inspecteur
Tekst
Omstandigheden
Korte omschrijving van eventuele bijzondere
Tekst
omstandigheden Type inspectie
Geeft het type inspectie aan, zie Tabel 4
Getal
apparaat
A, B, C, elke veldcomputer moet door het waterschap een unieke code krijgen, van maximaal
Tekst
twee karakters (A, of AB, of 3Z). Tabel 3 : datastructuur per waarneming ID_nr
Bestaat uit het ID van de serie waarnemingen, plus
Tekst
een volgnummer, bijvoorbeel A-061204a-1 ID
Is gekoppeld aan de ID uit Tabel 2.
Tekst
Locaties
Getal, zie Tabel 5
Getal
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
26
Augustus 2006
concept
Digispectie
Foto
Geeft een referentie van de foto, indien gemaakt
Tekst
Schadebeeld
Codering, conform Tabel 1
Tekst
Oordeel
Het oordeel van de inspecteur, zie Tabel 6
Getal
x
De x-coordinaat volgens Rijksdriehoekstelsel
Getal
y
De x-coordinaat volgens Rijksdriehoekstelsel
Getal
actie
Eventuele actie ondernomen ten gevolge van de
Tekst
waarneming Kadevaknummer
Geeft aan wat het kadevaknummer is, waarvoor de
Tekst
waarneming geldt Tijdstip
Geeft het tijdstip van de waarneming aan
Tijd, bijvoorbeeld 15.23
Tabel 4 : Type inspectie waarde
Type
1
Dagelijks
2
Periodiek
3
Voorjaars / najaars schouw
4
Bijzondere omstandigheid
Tabel 5 : Locatie waarde
Type
1
Door GPS
2
Aangegeven door inspecteur
Tabel 6 : Oordeel waarde
4.6
Type
1
Redelijk
2
Matig
3
Slecht
Handleiding
Er moet een beknopte handleiding komen, die het hele werkproces goed beschrijft. Deze handleiding moet een gebruikersdeel als wel een beheerdersdeel hebben. Doelgroep van de handleiding zijn inspecteurs, waarbij als uitgangspunt kan worden genomen dat deze geen ervaring met GIS hebben.
4.7
Resultaat
Uitvoering levert dus het volgende op: -
een extensie in ArcGIS, waarmee de import, export en bevraging kan worden gedaan, zowel de setup als de source.
-
een applicatie in ArcPAD waarmee de waarnemingen kunnen worden uitgevoerd, zowel
-
de setup als de source. Handleiding.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
27
Augustus 2006
-
concept
Digispectie
Technische documentatie.
De setups en de handleidingen zullen waarschijnlijk via Internet worden gedistribueerd.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
28
Augustus 2006
concept
5
Invoeren van Digispectie
5.1
Inleiding
Digispectie
Het moge duidelijk zijn dat met de aanschaf van enkele veldcomputers en een digitale inspectie programma de organisatie er nog niet is qua digitale dijkinspectie. Nog veel meer dan de harden software die beschikbaar is, is de organisatie die erachter staat van belang. Men kan alles in het veld digitaal registreren, als de bijbehorende ondersteuning niet goed geregeld is, betekent dit dat de bevindingen vanuit het veld ergens in de organisatie blijven steken. Niet alleen is dit ontmoedigd voor de inspecteurs (“waarvoor doen we het eigenlijk ?”) ook wordt voorbij gegaan aan het doel van digispectie, namelijk het op eenduidige wijze inspecteren en deze bevindingen verder kenbaar maken in de organisatie zodat er iets mee gedaan kan worden. Met dit in het achterhoofd, is dit hoofdstuk bedoeld om enige handreikingen te geven bij het invoeren van digispectie binnen een organisatie.
5.2
Algemeen
Voordat overgegaan wordt tot de concrete stappen die nodig zijn bij het invoeren van digispectie binnen de organisatie zijn nog een aantal algemene opmerkingen op z’n plaats. Ten eerste is het belangrijk dat er voldoende tijd is voor het invoeren van digispectie. Bij het invoeren van een dergelijk systeem komen allerlei aspecten om de hoek kijken. Zo zal een keus gemaakt moeten worden in het soort apparatuur dat men wil gebruiken (zie hiervoor ook hoofdstuk 3), zal er instructie aan de inspecteurs gegeven moeten worden en zal er het nodige aan kaartmateriaal moeten worden vervaardigd. Allemaal elementen die (doorloop)tijd kosten. Het is daarom belangrijk om voldoende tijd in acht te nemen voor het invoeren van een dergelijk systeem. Ten tweede is het van belang dat er binnen de organisatie een centraal aanspreekpunt is, die verantwoordelijk is voor het invoeren van een dergelijk systeem. Dit schept duidelijkheid binnen de organisatie. Als er dan vragen zijn van bijvoorbeeld inspecteurs, weten zij aan wie deze vragen gesteld moeten worden. Zo’n centraal aanspreekpunt is ook contactpunt voor anderen binnen en buiten de organisatie die bij het invoeren van digispectie betrokken zijn (I.C.T., gegevensbeheerders, hardwater leveranciers). Daarnaast is het ook aan te bevelen om één gegevensbeheerder aan te wijzen. Deze is verantwoordelijk voor het vervaardigen van kaart materiaal ten behoeve van digispectie. Tenslotte is het belangrijk dat alle informatie voor digispectie digitaal op één plek wordt opgeslagen. Dit geldt niet alleen voor kaartmateriaal dat gemaakt wordt voor digispectie maar ook de bevindingen van de verschillende inspecteurs. Omdat deze informatie vaak van meerdere locaties afkomstig is, is het aan te bevelen om dit op een gemeenschappelijk plek op het netwerk te zetten.
5.3
Keuze apparatuur
De keuze van apparatuur is belangrijk voor het slagen van digispectie binnen de organisatie. Het is dan ook belangrijk om de hardware te testen voordat er een definitieve keuze wordt gemaakt. Elke organisatie heeft zo zijn eigen afweging bij de keuze van apparatuur, zo zullen
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
29
Augustus 2006
concept
Digispectie
sommige organisaties de voorkeur geven aan tablet pc’s terwijl andere juist weer kiezen voor PDA’s (b.v. Trimble, Thales). In beide gevallen is het van belang om ervoor te zorgen dat de software en de hardware goed op elkaar aansluiten. Alvorens het waterschap definitief besluit tot aanschaf over te gaan, is het zeer aan te raden om het apparaat eerst te testen in het veld. Bij het invoeren van een testfase kan men kijken óf er problemen zijn en zo ja, corrigeren voordat de inspecteurs er mee aan de slag gaan. Bij de keuze van het apparaat moet men ook niet te veel voorop willen lopen. Vaak is het verleidelijk om apparatuur te kiezen waar allerlei “extra’s” aan zitten, terwijl waar het om gaat is dat men in het veld de bevindingen digitaal kan registeren. Allernieuwste apparatuur kunnen nog allerlei “bugs” hebben, waardoor er teveel vertraging optreedt, er in het veld allerlei problemen optreden waardoor inspecteurs minder vertrouwen hebben in de apparatuur. Hoofdstuk 3 geeft een gedetailleerde beschrijving van de aspecten die een rol spelen in deze fase.
5.4
Voorbereidingsfase
Als de keus op een bepaalde apparatuur is gevallen, is de nodige voorbereiding vereist voordat de inspecteurs op pad kunnen. In deze fase worden de verschillende kaarten gemaakt die nodig zijn bij het digitaal inspecteren. Van belang zijn dan de ondergrond van het gebied en het tracé van de verschillende waterkeringen in het gebied. Soms zijn er ook wensen voor andere kaarten, zoals pijpleidingen die de waterkering kruisen. In deze fase is dan ook een gegevensbeheerder nodig die de kaarten kan produceren. Omdat de gehele ondergrond van het beheersgebied bij dijkinspectie niet nodig is, kan men volstaan met een ondergrond vijftig meter aan weerszijde van het dijktracé. Voordelen hierbij zijn onder andere dat de veldcomputer sneller werkt en er geen onnodig beslag wordt gelegd op de geheugencapaciteit.
5.5
Instructie
Als eenmaal gebleken is dat hardware en software probleemloos op elkaar aansluiten kan men overgaan tot de volgende stap: instructie van de inspecteurs. Dit hoeft niet veel tijd te kosten, (de progammatuur wijst zich vaak vanzelf) maar het is wel belangrijk dat de inspecteurs om weten te gaan met de apparatuur. Dit hoeft maar enkele uren per groep inspecteurs te kosten, maar behalve dat de inspecteurs dan weten hoe het geheel werkt, levert het vaak nog de nodige feedback waarmee verbeteringen kunnen worden gerealiseerd. Naast instructie voor het gebruik van de apparatuur, moeten de inspecteurs worden voorgelicht over de diverse schadebeelden.
5.6
Uitvoeringsfase
In deze fase gaan de inspecteurs op pad om de werkelijke dijkinspectie uit te voeren. Dit gedeelte is dan ook het meest vanzelfsprekend. Het is echter wel van belang dat tijdens deze periode ondersteuning aanwezig is vo or de inspecteurs. Niets geeft meer frustratie dan ergens in het veld staan en “het werkt niet”. Vaak blijkt dan dat bijvoorbeeld de inspecteur iets over
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
30
Augustus 2006
concept
Digispectie
het hoofd heeft gezien bij het opstarten van het programma. Dit kan vaak telefonisch worden opgelost.
5.7
Verwerkingsfase
Nadat de waterkeringen geschouwd zijn, zullen de bevindingen verwerkt moeten worden. Hoofdstuk 4 geeft hiertoe al een aanzet. Hoewel er meerdere analyses en rapportages gemaakt kunnen worden met de resultaten van digispectie (bijvoorbeeld themakaarten met kwel of slechte rietkragen) zal in de praktijk drie soorten rapportages gemaakt worden: 1. Bevindingen per dijkvak / polder. Dit kan als GIS kaart verwerkt worden met de verschillende schades die de inspecteurs zijn tegengekomen. Het verdient aanbeveling om deze kaarten ook in pdf formaat te maken, omdat dan ook andere mensen binnen de organisatie gebruik kunnen maken van de bevindingen. 2. Aktielijst voor de Uitvoeringsdienst. Uit de inspectie zullen ongetwijfeld een werkzaamheden naar voren komen (bijvoorbeeld aanvulling afkalving, aanplant riet). Gelijke akties kunnen dan gebundeld worden, zodat de Uitvoeringsdienst efficienter aan de slag kan. 3. Bestuursrapportage. In de rapportage naar het bestuur van de bevindingen van de dijkenschouw zal vaak een kaart worden bijgevoegd. Uiteraard zal zo’n kaart alleen een samenvatting geven van de “grotere” schadebeelden of een overzicht van de uitgevoerde inspecties. Het verdient dan ook aanbeveling dat de gegevensbeheerder die betrokken is bij de voorbereiding ook de verwerking van de gegevens voor zijn/haar rekening neemt. Deze is dan al bekend met de materie en weet ook hoe de programmatuur werkt. Verwerking van de gegevens zal dan ook redelijk snel kunnen gebeuren.
5.8
Samenvatting invoeren digispectie
•
Neem geruim de tijd voor de invoering. Probeer niet twee maanden voor de reguliere dijkenschouw zoiets in te voeren.
•
Benoem een centraal aanspreekpunt binnen de organisatie die verantwoordelijk is voor invoeren van het geheel. Dit schept duidelijkheid. Tevens weten de inspecteurs wie ze moeten aanspreken in geval van problemen.
•
Probeer niet te veel voorop te lopen (qua apparatuur).
•
Er moet een centraal punt zijn waar de bevindingen vanuit het veld worden opgeslagen. Het moet niet zo zijn dat de bevindingen van elke inspecteur individueel “ergens” worden opgeslagen. Dit gaat geheel voorbij aan het doel van digispectie. De ArcGIS tool uit Hoofdstuk 4 biedt hier een handreiking.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
31
Augustus 2006
6
concept
Digispectie
Toekomst digispectie
Dit rapport resulteert in een demonstratiemodel, waarmee waterschappen ervaring kunnen opdoen met Digispectie. Ervanuitgaande dat de ervaringen positief zullen zijn, voorziet de projectgroep een aantal ontwikkelingen waarmee digispectie verder verankerd zal worden in het bedrijfsproces van de waterschappen. Formeren gebruikersgroep Eén van de eerste zaken is het formeren van een gebruikersgroep digispectie, waarin vertegenwoordigers van een aantal waterschappen het demonstratiemodel zullen beoordelen, bespreken, ervaringen uitwisselen en eventueel nieuwe wensen zullen formuleren. IRIS Een belangrijke taak van de gebruikersgroep is contacten leggen met het IRIS platform, tegen de tijd dat de waterschappen ervaring hebben kunnen opdoen met Digispectie, zal het IRIS platform al actief zijn. Het is van belang dat de resultaten van Digispectie ook binnen IRIS kunnen worden opgeslagen. Nadat de waterschappen gebruik maken van IRIS, zal de functionaliteit die het demonstratiemodel nu biedt (zoals de in- en export, het bevragen van de database) in IRIS kunnen worden ondergebracht. IDsW Wanneer de waarnemingen in IRIS worden opgenomen, zal er een verdere standaardisering van de resultaten plaatsvinden. Beschrijving van de waarnemingen moet in het ‘waterwoordenboek Aquolex’ worden opgenomen. Verbeteringen doorvoeren De gebruikers kunnen zelf verbeteringen voorstellen zowel op het gebied van functionaliteit, zoals het automatisch opslaan in database ten tijde van de waarneming zelf of andere invoer formulieren, danwel waarnemingssoorten.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
32
Bijlagen
Augustus 2006
concept
Digispectie
Bijlage A: bezoek BCC Oscar van Dam van BCC is door het waterschap Zuiderzeeland uitgenodigd om een presentatie te geven over de ‘Digispectie middelen’ die BCC heeft gemaakt, en welke worden gebruikt door een aantal waterschappen. BCC heeft een applicatie die ‘GIMsuite’ heet. GIM staat voor GeoInformatieMobile. De Suite bestaat uit een aantal modules, op dit moment is de ‘WAK’ module voor ons van belang, dit staat voor ‘Waterkeringen’. Binnen deze module kan de gebruiker die een waterkering inspecteert een aantal parameters bekijken en beoordelen. Een belangrijke keuze is de keuze voor hardware. Onderwerpen die daarbij een rol spelen zijn: kosten, vereiste/gewenste nauwkeurigheid, robuustheid, bluetooth, opslagca paciteit, etcetera. Als hardware leveranciers word Trimble, Thales en Mobile Mapper genoemd. De software uit GIMsuite kan vrij eenvoudig worden aangepast aan andere wensen. Net als bij AquaGIS wordt vermeld dat het programeren van functionaliteit niet het belangrijkste is, maar dat het meer van belang is vast te stellen wat er met de inspectieresultaten gaat gebeuren.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
34
Augustus 2006
concept
Digispectie
Bijlage B: AGI •
De AGI heeft een Business study uitgevoerd naar de invoering van Location Based Services (LBS). Een Business study is een soort haalbaarheidsstudie. Het onderzoek was met name gericht op werkzaamheden die gericht zijn op het beheer van wegen.
•
De volgende links geven vrij gedetailleerde informatie over de stand van zaken betreffende dit onderwerp bij de AGI: http://ivm10.ivm.vu.nl/spinlab/downloads/E05-05.pdf
•
http://ivm10.ivm.vu.nl/spinlab/downloads/E05-05bijlagen.pdf Specifiek ten behoeve van inspecties van dijken hebben er geen onderzoeken plaatsgevonden.
•
De AGI is bezig met het uitrollen van een ‘flexwerkplek’. Dit zijn auto’s die volledig als werkplek zijn ingericht, met computers en verbindingen met het Intranet.
•
Een aspect wat door de AGI als van groot belang wordt gezien, is de integriteit van de
•
database. Wie mag er informatie aan toevoegen, en wanneer ? De AGI heeft een aantal contacten bij de Regionale Directies, welke het projectteam wellicht kunnen informeren over de gang van zaken rondom dijkinspecties.
•
Afgezien van de ‘flexwerkplekken’ heeft de AGI geen verdere ontwikkelingen op dit gebied, wel zijn er lopende studies.
•
AGI stelt vast dat door de inzet van LBS de kwaliteit van inspecties toeneemt, terwijl de kosten verminderen.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
35
Augustus 2006
concept
Digispectie
Bijlage C: AquaGIS Erik Nobbe introduceert INTWIS aan ons en geeft uitleg over de verschillende modules. Een 2tal modules is interessant voor het projectteam, ‘Keringen’ en ‘Boezemwaterkeringen’. De module keringen is een module waarin uitgebreide informatie over primaire keringen kan worden opgeslagen. De module BWK is door Wetterskip Frysland gemaakt, en bevat de daar opgestelde prioriteringsmethodiek. Erik adviseert om als hardware iPacs te kiezen. Hij realiseert zich dat deze breekbaarder zijn, maar daar staat tegenover dat de kosten aanzienlijk lager zijn. Het is mogelijk om ArcPAD hierop te installeren. Erik geeft een demonstratie van ArcPAD op zijn laptop. Het is mogelijk om een demoversie van ArcPAD down te loaden van Internet. Een gebruikerslicentie voor ArcPAd kost ruim 600 Euro, eventuele vervolg licenties kosten ongeveer 560 Euro. Primair support kost 500 Euro, secundair (voor de overige licenties) 90. Om applicaties te ontwikkelen is de ArcPAD Application Builder nodig, 1 licentie hiervoor kost ruim 2400 Euro, onderhoud 800 per jaar. Erik benadrukt dat het niet moeilijk is de tool toe te passen of een applicatie ermee te bouwen. Het is van veel groter belang de in- en output van de werkzaamheden goed te definieren en af te stemmen, zodat de werkzaamheden proces-ondersteunend zijn. Van te voren moet er goed over worden nagedacht wat je ermee wilt bereiken op kantoor.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
36
Augustus 2006
concept
Digispectie
Bijlage E:IDsW -
IDSW is opgericht door waterschappen, RWS, IPO, LNN en het Milieu- en Natuurplanbureau.
-
Is opvolger van Adventus.
-
Voor ons project is met name de AquoLex van belang. Dit is het gegevenswoordenboek en bevat definities van gegevens en begrippen uit de watersector.
-
Het doel is om te waarborgen dat, bij uitwisseling van gegevens, men ervan verzekerd
-
is, dat met het over hetzelfde heeft. Dit woordenboek is toegankelijk via Internet (www.idsw.nl, en dan standaarden en kies vervolgens uit woordenboeken of modellen).
-
Hier zijn ook allerlei relaties vastgelegd (voorbeelden hiervan zijn te vinden op de website van idsw_.
-
Dhr. Van Urk raadt ons aan om, als er meer bekend is over welke items we allemaal willen meenemen met Digispectie, deze vast te leggen in het Woordenboek en Gegevensmodel. Als het zover is, kunnen we het beste contact opnemen met de ‘modellen-man’ van het waterschap.
-
De resultaten van Digispectie kunnen dan als ‘kenmerk’ van een dijk worden gezien. Applicaties als INTWIS voldoen in principe aan de IDSW standaard.
HKV LIJN IN WATER
PR1129.10
37