Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Kennisdag Inspectie waterkeringen 2011 Waterveiligheid ten tijde van crisis en doelmatigheid van beheer
24 maart 2011 Safari Meeting Center, Burgers Zoo, Arnhem 1
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Inhoudsopgave Introductie 8ste kennisdag inspectie waterkeringen ............................................................ 3 Plattegrond Safari Meeting Center ........................................................................................ 4 Programma van de kennisdag................................................................................................ 5 Toelichting workshop onderwerpen ....................................................................................... 7 Bedrijvenmarkt....................................................................................................................... 12
2
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Introductie 8ste kennisdag inspectie waterkeringen Vandaag vindt in het kader van het programma Professionalisering Inspectie Waterkeringen de achtste Kennisdag Inspectie Waterkeringen plaats in Burgers Zoo te Arnhem. Dit jaar zal de Kennisdag in het teken staan van het thema “crisis en doelmatigheid van waterbeheer”. Met dit thema zal zowel aandacht worden gegeven aan de vraag aan meer doelmatigheid van het beheer die mede door de economische crisis is ontstaan, als aan de ontwikkelingen die plaatsvinden binnen de aanpak van calamiteiten. De vraag hoe meer te doen met minder en het benutten van de kansen van de crisis loopt als een rode draad door het programma van de kennisdag. Enkele vragen waarop wordt ingegaan zijn: Doelmatigheid van beheer: de druk om taken uit te besteden wordt nog sterker in tijden dat budgetten onder druk staan. Hoe waarborg je de kwaliteit van werk in deze tijd? Hoe ver kun je gaan met het uitbesteden van dijkbeheer? Hoe wordt het veiligheidsdenken beïnvloed door een (dreigende) calamiteit enerzijds en de druk op de begroting anderzijds? Bij de derde toetsing op veiligheid zal een deel van de keringen worden afgekeurd en moeten plannen worden gemaakt voor verbeteringen. Het traject om dijkverbeteringen uit te voeren kost veel tijd. Hoe ga je in de tussentijd om met het beheer van de kering en het beheersen van risico’s?
Professionalisering Inspectie Waterkeringen Het programma Professionalisering Inspectie Waterkeringen (PIW) is in 2009 opgestart en richt zich op het professionaliseren van de inspecties van de waterkeringbeheerders. De nadruk ligt op het verbeteren van inspecties in de beheerpraktijk aan de hand van een aantal pilots. Daarnaast levert het programma PIW een bijdrage aan verdere innovaties, zoals het registratie-instrument Digispectie en het project LiveDijk, en wordt gestreefd naar een sterkere koppeling met andere beheer-processen zoals de toetsing en de programmering verbeterwerken. Al deze ontwikkelingen moeten leiden tot de Handreiking Inspecties Waterkeringen die in 2012 gepresenteerd zal worden.
3
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Plattegrond Safari Meeting Center Hieronder vindt u de plattegrond van het safari meeting center. In het programma dat verderop in dit programmaboekje wordt gepresenteerd staan de locaties van de verschillende presentaties en workshops aangegeven. Het ochtenddeel van de kennisdag vindt plaats in het auditorium, op de kaart aangeduid met de letter A. De workshops in het middagdeel vinden plaats in de Lodges, op de kaart aangegeven met de letters M, K, T en C. De bedrijvenmarkt vindt plaats in het restaurant, op de plattegrond is dit de ruimte tussen de lodges.
4
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Programma van de kennisdag
09.00 – 9.30
9.30 – 12.30
Ontvangst U krijgt uw badge en er is koffie of thee
Presentaties (in het auditorium)
9.30 – 9.45
Welkom en Opening Door de dagvoorzitter dhr. Rombout Jongejans (Wetterskip Fryslân)
9.45 – 10.05
Doelmatigheid van beheer en effecten op het waterkeringbeheer Dhr. Jacques Leenen (STOWA)
10.05 – 10.30
Korte toelichting stand van zaken PIW Dhr. Hoite Detmar (Rijkswaterstaat Waterdienst)
10.30 – 11.00
Pauze
11.00 - 11.25
Juridificering van Inspecties en het waterschap Mevr. Marleen van Rijswick (Universiteit Utrecht)
11.25 – 11.50
Aanpak calamiteiteninspecties Dhr. Jaap Bronsveld (Waterschap Rivierenland) en dhr. Jan Put (Waterschap Groot Salland)
11.50 – 12.30
Paneldiscussie: “Inspecties en toetsing: Hoe ingewikkeld wil je het maken of hoe simpel kan het zijn?”
12.30 - 14.00 Lunch en bedrijvenmarkt
13.00 – 13.30
Lunchpresentatie: Urban Flood, de Europese dimensie Dhr. Nico Pals (TNO/Urban Flood)
13.30 – 14.00
Lancering Dijk Data Service Centrum (DDSC)
5
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
14.00 – 15.45 Workshops
Dit programmaonderdeel bevat workshops over pilotprojecten, lopende onderzoeken en nieuwe ontwikkelingen voor professionalisering van inspecties van waterkeringen. Tijdens de workshops wordt u uitgenodigd om eigen ideeën in te brengen en deel te nemen aan de discussies. Meer informatie over de workshops is te vinden op de volgende pagina.
14:00 - 14:45
Workshop ronde 1. a. Dijk Data Service Centrum: de realisatie (Kilimanjaro Lodge) o Stichting IJkdijk b. Dijksterkte 2015 (Mount Kenia Lodge) o Flood Control 2015: Fugro c. Gezamenlijke ontwikkeling van mobiel GIS voor veldwaarnemingen maakt duurzaam waterbeheer concreet (Canopy Lodge) o Het waterschapshuis/RWS d. Efficiënter toetsen van regionale keringen door inzet van monitoringssystemen (Tree Tops Lodge) o Alert Solutions en Waternet
14.45 –15.00
Pauze
15:00 – 15.45
Workshop ronde 2. a. Inspectie over de grenzen heen (Kilimanjaro Lodge) o RoyalHaskoning b. Prioritering van beheerstaken (Mount Kenia Lodge) o Hansje Brinker c. Serious gaming als onderdeel van de toetsing (Canopy Lodge) o Flood Control 2015: HKV lijn in water d. Asset management en waterkeringen (Tree Tops Lodge) o Infram
15.45 - 16.45 Afsluiting met drankjes en hapjes op de bedrijvenmarkt
6
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Toelichting workshop onderwerpen Hieronder vindt u een toelichting van de verschillende workshops die in het middagprogramma van de kennisdag staan. In het programma (p.6) zijn de tijden van de verschillende workshops en locaties terug te vinden. Dijk Data Service Centrum: de realisatie Dhr. Nico Pals, Stichting IJkdijk/TNO Dhr. Errit Bekkering, Stichting IJkdijk/NV NOM Er is een toenemend aantal dijken online en hiermee is er de vraag ontstaan om de informatiestromen die daar uitkomen te ontsluiten, te analyseren, op te slaan en de resultaten daarvan te delen. Het te ontwikkelen service centrum gaat informatie diensten leveren aan dijkbeheerders. Het gaat daarbij vooral om het uitwisselen van leerervaringen, doen van analyses en informatie over dijksterkte. Maar bijvoorbeeld ook om het eenvoudiger verwerken van gegevens voor de toetsing. Daarbij wordt naast informatie uit sensoren in dijken gebruik gemaakt van bestaande informatie in andere systemen. Het Dijk Data Service Centrum (DDSC) zal aansluiten op bestaande systemen en ook informatie moeten kunnen gebruiken die in bestaande systemen is opgeslagen. Betrouwbaarheid, veiligheid, schaalbaarheid en toegankelijkheid zijn kernbegrippen. De ontwikkeling van een het DDSC wordt ondersteund door STOWA, het Waterschapshuis en een aantal waterschappen. Op dit moment loopt in samenwerking met de Stichting Flood Control 2015 een vooronderzoek, dat in juni wordt afgerond. Voor het ontwikkelen van een dergelijke service is veel input nodig vanuit de beheerpraktijk. Vandaar dat deze workshop wordt benut om een deel van die input te verzamelen. Na een korte inleiding zal in groepen worden gesproken over vragen als: "Waarom moeten we dit vooral niet doen, of juist wel...? Welke functionaliteiten zijn er nodig? Welke randvoorwaarden gelden er bij het delen van mijn data / informatie met andere waterschappen? Wat betekent dit nu concreet voor mijn beheerpraktijk?" In deze workshop kunt u helpen de toekomst vorm te geven.....
Dijksterkte 2015 Dhr. Martin van der Meer, Fugro Dhr. Leo Zwang, Fugro Binnen Flood Control 2015 wordt onder andere gewerkt aan dijksterktemodules voor primaire keringen, waarin de to-the-point en actuele informatie over de status van de dijk beschikbaar komt voor beslissers tijdens bedreigende omstandigheden. Ook wordt buiten de Nederlandse grens gekeken, bv. Jakarta, New Orleans. De sterkte-tools zijn onder andere: Gebiedsdekkende sterktekaarten en koppeling met STOWA-DAM project (DIS) Real-time DAM2.0 (Smart Levees) Gebruik Remote Sensing (RSDYK) 7
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
De keuzes voor het waar, wanneer en hoe uitvoeren van inspecties zullen mede worden gebaseerd op de inschattingen gemaakt met deze FC2015 tools. Andersom zullen inspectieresultaten noodzakelijk blijven om het voorspelde beeld te checken, bij te stellen en/of aan te scherpen. Doel van de workshop is om met u een aantal concrete vragen door te nemen, die betrekking hebben op de aansluiting van Inspectie Waterkeringen en het Flood Control 2015 programma. We zijn zeer benieuwd naar de meningen en ervaringen van de deelnemers. Wat werkt volgens hen beslist niet, of juist beslist wel? Zijn er verschillen in gebruik voor boezemkaden en voor rivier- of zee- en meerdijken?
Gezamenlijke ontwikkeling van mobiel GIS voor veldwaarnemingen maakt duurzaam waterbeheer concreet Dhr. Edwin Huijskens, Het waterschapshuis/RWS Dhr Gerard Moser, Partner in Water Management Waterschappen en de diensten van Rijkswaterstaat zijn in Nederland verantwoordelijk voor een goed functionerende natte infrastructuur. Om die taak goed uit te voeren, beoordelen inspecteurs en veldwerkers regelmatig visueel de feitelijke toestand van die infrastructuur. Een generiek opgezette mobiel GIS voor veldwerk (DigiVeld) zal inspecteurs en veldmedewerkers kunnen ondersteunen bij de veldwerkzaamheden voor het waterbeheer (kwantiteit, kwaliteit en waterkeringen). Relevante waarnemingen kunnen worden geregistreerd en direct worden gedeeld met andere mobiele kenniswerkers én met medewerkers op kantoor. Het Waterschapshuis wil in samenwerking met de Data ICT Dienst van RWS een technische referentiearchitectuur leveren die het uitgangspunt wordt voor de ontwikkeling van gemeenschappelijke informatievoorzieningen voor het waterbeheer en daarmee ook voor DigiVeld. Dit initiatief draagt bij aan collectieve besparingen op de informatievoorziening en maakt doelmatig waterbeheer concreet. In de workshop willen wij u ideeën als mogelijk potentiële afnemer van DigiVeld horen. Wij informeren u over aanleiding, achtergronden, aanpak en participatiemogelijkheden.
Efficiënter toetsen van regionale keringen door inzet van monitoringssystemen Dhr. Erik Peters, Alert Solutions BV Dhr. Rob van Putten, Waternet Ingenieursbureau Waterschappen staan voor de uitdaging om het systeem van regionale keringen in 2015 getoetst te hebben. Daar waar de keringen niet voldoen moet dit in 2020 op orde zijn. De uitdaging is tweeledig. Vele honderden kilometers regionale kering zijn nog niet getoetst, daarnaast is inmiddels bekend dat grote delen volgens de eenvoudige toetsmethodiek niet aan de huidige norm voldoet. Hoe kan in de komende jaren tot een volledige toetsing en juiste aanpak van de regionale keringen worden gekomen? In deze workshop bespreekt Waternet de eerste resultaten van de inzet van geavanceerde monitoringtechnieken voor het efficiënter toetsen van 8
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
regionale keringen. Aan de hand van deze resultaten gaat de workshop in op de vraag of en op welke wijze nieuw beschikbare monitoringtechnieken een waardevolle bijdrage kunnen leveren aan de huidige toetsronde voor regionale keringen.
Inspectie over de grenzen heen Mevr. Lisette Heuer, RoyalHaskoning Dhr. Leo van Nieuwenhuijzen, RoyalHaskoning In deze workshop presenteren we diverse internationale inspectiemethodieken, o.a. uit New Orleans, Groot-BrittanniĂŤ, Duitsland en Frankrijk. Vervolgens brainstormen we op interactieve wijze met elkaar over de toepassingsmogelijkheden hiervan in Nederland. We maken hierbij gebruik van de 6 denkhoeden van Edward de Bono. Verleg je grenzen en doe met ons mee! Stem zelf welke van deze mondiale inspectietechnieken jij de moeite waard vindt om in Nederland te verkennen en toe te passen. Zwarte hoed: De zwartkijker, de drager van deze hoed ziet alles wat verkeerd
kan gaan of risicovol is.
Gele hoed: De optimist, de drager van deze hoed heeft een positieve en constructieve houding en is op zoek naar kansen. Witte hoed: Maagdelijk denken in de vorm van feiten, cijfers en informatie. De drager van deze hoed streeft naar objectiviteit. Rode hoed: Emoties, de drager van deze hoed zal zijn emoties uiten.
Blauwe hoed: Overspanning van het denkproces, de drager van deze hoed definieert probleem en regelt de opeenvolging van de verschillende denktaken. Groene hoed: Creativiteit, de drager van deze hoed komt met nieuwe ideeĂŤn.
Prioritering van beheerstaken Dhr. Freek van Leijen, Hansje Brinker Dhr. Pieter Bas Leezenberg, Hansje Brinker De monitoringservice van Hansje Brinker is gebaseerd op metingen vanuit satellieten, en geeft een overzichtelijk beeld van deformaties van waterkeringen. Deze deformaties worden met terugwerkende kracht tot 1992 en op millimeter-schaal nauwkeurig bekend. Binnen een beheersgebied worden hoogteveranderingen, gradienten en dergelijke globaal en meer gedetailleerd waargenomen. Beheerstaken kunnen hierop worden afgestemd, bijvoorbeeld in de vorm van prioritering van verdere inspectie. Dit speelt zeker waar de waargenomen deformatie niet te verklaren is vanuit bekende fenomenen in het beheer. In de workshop zal Hansje Brinker dit proces interactief demonstreren. Met beheerders gaan we de discussie aan hoe zij onze globale en zeer nauwkeurige meetgegevens kunnen toepassen in doelmatig en effectief beheer. De bezoekers wordt gevraagd om aan de hand van echte data (dynamisch gevisualiseerd) en hun interpretatie daarvan, de vervolgstappen in beheer te formuleren. 9
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Flood Control 2015: De belofte van gaming voor een efficiëntere toetsing Dhr. Bas Kolen, HKV lijn in water Mevr. Nadine Slootjes, HKV lijn in water Op basis van de toetsregels van primaire en regionale waterkeringen blijkt dat vele kilometers niet voldoen. De toetsregels schrijven versterkingen (en dus investeringen) voor. Tegelijk is duidelijk dat enerzijds de druk op budgetten toe neemt, anderzijds neemt de acceptatie van het niet voldoen aan door de overheid zelf gestelde regels af. De toetsregels zijn opgesteld om te borgen dat aan de gestelde normen wordt voldaan. Deze normen zijn uitgedrukt in waterstanden en frequenties, deze zijn gebaseerd op een risicobenadering. In de workshop staat centraal wat de bijdrage van gaming kan zijn om kansverkleinende noodmaatregelen of gevolgbeperkende maatregelen onderdeel te maken van toetsprotocollen. Gaming is een methode om meer kennis en ervaring op te doen. De grotere kennis en ervaring kunnen leiden tot een grotere betrouwbaarheid van inzet van (nood)maatregelen en meer inzicht in onzekerheden. Deze kunnen worden gebruikt om procedures op te stellen voor het doen van inspecties en (in geval van een dreigende crisis) het treffen van noodmaatregelen als opkisten of afdekken. Deze noodmaatregelen maken nu geen onderdeel uit van de toetsingsprocedure. Dat betekent dat hier nu geen rekening mee wordt gehouden. De nieuwe, aanvullende, procedures kunnen als tijdelijke risicobeheersing maatregel worden opgenomen. Tijdens de workshop bespreken we de potentie van gaming. De vraag aan de workshop is of ontwikkeling en inzet van ‘gaming’ kan bijdrage aan: • Nieuwe toetsregels voor noodmaatregelen gericht op het verkleinen van de doorbraakkans en gevolg? • Op welke wijze gaming een rol bijdragen aan het beheerdersoordeel • Op welke wijze gaming kan bijdragen aan de kwaliteit van de uitvoering (doelmatigheid)
Asset management en waterkeringen: Dhr. Franklin Thijs, Infram Dhr. Wout de Vries, Infram Asset management is een veelgebruikte kreet die boven de waterkeringbeheerder hangt, maar nog niet echt wil indalen in de alledaagse praktijk. Bij nadere beschouwing blijkt asset management veel dichter bij de dagelijkse praktijk en de beherende organisatie te staan dan de Engelstalige kreet soms schijnt uit te stralen. Dat is jammer, want de toepassing ervan biedt vele voordelen. Op basis van onze expertise en ervaring met het toepassen van asset management brengen we de voordelen helder naar voren en maken we
10
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
het concreet voor (alledaagse) concrete, praktische en begrijpelijke handelingen en leggen we de link naar diverse toepassingen ervan. Na een korte inleiding over asset management gaan we direct aan de slag om de onderdelen gezamenlijk in kaart te brengen. Hiermee maken we inzichtelijk dat iedereen al ervaring heeft met onderdelen ervan en laten we mensen zelf de samenhang aanbrengen. We werken met een sterk visueel vereenvoudigd model van asset management, waarin alle onderdelen via het scherm opgeroepen kunnen worden.
11
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Bedrijvenmarkt
Legenda: Rood = Buffet horeca Geel = Stands 1: Wateropleidingen 2: Helpdesk Water 3: Alert Solutions BV 4: Koenders Instruments BV 5: KOAC NPC 6: Urban Flood 7: Fugro 8: BZ Innovatiemanagement 9: DMC 10: Nieuwland
11: 12: 13: 14: 15: 16: 17: 18: 19:
RPS BCC BV Infram BV HKV lijn in water Hansje Brinker LINX mobile solutions Movares Deltares Deltares Stichting IJkdijk
12
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Alert Solutions Alert Solutions ontwikkelt en levert GeoBeadsTM . Complete meetsystemen voor monitoring van waterkeringen. Vraag ook naar onze GeoBeads Waterspanningsmeters: Hoge kwaliteit opnemers Eenvoudig te sonderen Automatische data verzending Online data toegang Historie en actuele meetwaarden kPa, mbar en stijghoogten in mNAP Ook aansluitbaar op standaard dataloggers Wij laten graag zien dat de GeoBeads producten ondersteunen bij het beheer en de toetsing van keringen. Bezoek onze stand op de bedrijvenmarkt of neem contact met ons op (Pepijn van der Vliet, m. 06 – 42 74 48 75, p.vliet@alertsolutions.nl). Alert Solutions BV Molengraaffsingel 12-14 2629 JD Delft t. 015 256 8551 www.alertsolutions.nl
BZ Innovatiemanagement BZ Innovatiemanagement is een bureau voor dienstverlening op het gebied van innovatievraagstukken van en voor publieke en private partijen. Wij vinden het belangrijk dat innovaties groeien naar bruikbaar concept. Een concept, waar gebruikers van kunnen profiteren. En daar dragen we graag aan bij! We initiĂŤren innovatieve projecten, voeren het project- of procesmanagement, behartigen de belangen van opdrachtgevers en voorzien onze klanten desgevraagd van een gedegen advies. Het team van BZ bestaat uit gedreven professionals met een technische of bedrijfskundige achtergrond. Onze focus ligt op de verbetering van kwaliteit en veiligheid binnen de domeinen Water en Omgeving. Juist hier zien wij kansen voor innovatieve toepassingen. In het bijzonder richten we ons op de inspectie van waterkeringen. We werken onder andere aan PIW, de IJkdijk en LiveDijk Eemshaven. In opdracht van Stowa zorgt BZ Innovatiemanagement voor ondersteuning van IJkdijk experimenten en afstemming met de beheerpraktijk. Daarnaast vullen we in opdracht van Stichting IJkdijk de directeurspost in.
13
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Deltares Beheer in praktijk bij Deltares Deltares ondersteunt, als onafhankelijk kennisinstituut op het gebied van deltatechnologie, waterschappen bij het identificeren, analyseren en oplossen van hun vragen rondom het beheer van waterkeringen. Heel praktisch zijn bijvoorbeeld de cursussen van Deltares Academy. In de Dijkwacht-cursussen worden dijkinspectieteams en actiecentra’s opgeleid om adequaat te reageren op waarnemingen die onder extreme omstandigheden aan waterkeringen worden gedaan. In de cursus wordt gebruik gemaakt van de computersimulatie Dijkpatrouille welke samen met waterschappen is ontwikkeld. Deltares ontwikkeld ook software om de sterkte van waterkeringen te beoordelen. Onderdeel hiervan is het RRD DAM (Rationale Risicobenadering Dijken, Dijk Analyse Module ). Deze tool kan worden gebruikt voor toetsing (Eerste ronde toetsing regionale keringen Waternet Delfland), beleidstudies (KEUR Grenzen Onderzoek) en calamiteitenbeheersing. De grote hoeveelheid data die bij dit soort onderzoeken vrijkomt, kan gebruikt worden om met DAM gesteld te staan bij dreigende calamiteiten. Met DAM en andere aan Floodcontrol 2015 gerelateerde projecten zoals IJkdijk kan in de toekomst op basis van real time monitoring de sterkte van de waterkering worden berekend. Tot slot voert Deltares programma’s uit voor de Waterdienst in het kader van Sterkte Belasting Waterkeringen (SBW) en het Wettelijk Toets Instrumentarium (WTI). Binnen deze programma’s worden vele nieuwe inzichten opgedaan. Voor deze programma’s voert Deltares grootschalige proeven uit, denk maar aan de golfoverslagproeven en de IJkdijkproeven. Binnen deze grote proeven zijn ook (innovatieve) monitoringsystemen toegepast en zijn ontwikkelingen gedaan om de monitoringsdata direct te koppelen aan dijksterkte. Zo worden meerdere onderzoeksvragen geclusterd en wordt synergiewinst behaald door onderzoek naar faalmechanismen te koppelen aan monitoringstechnieken en softwareprogramma’s! Kortom, voldoende redenen om de stand van Deltares te bezoeken. www.deltares.nl
Fugro Fugro heeft een wereldwijd netwerk van waterspecialisten, die veel ervaring hebben in data acquisitie methoden en technieken, data processing en modellering en advies met betrekking tot watergerelateerde onderwerpen. Nederland heeft veel kennis van waterkeringen. Deze kennis zetten wij in het buitenland in. Maar in het buitenland vinden ook interessante ontwikkelingen plaats die zeer nuttig kunnen zijn voor zowel de toetsing de reconstructie en de inspectie van waterkeringen. Deze technologie is veelal ontwikkeld in de olie & gas en mijnbouwsector. Hierbij moet gedacht worden aan data management, airborne elektromagnetisch onderzoek en geologische kennis en interpretatie voor vragen over geothermie en winning van diep grondwater. In veel landen leveren wij een breed pakket aan meetdiensten, waarbij satellietanalyses, LIDAR metingen en fotogrammetrie vanuit de lucht en monitoring van oppervlakte- en grondwater de belangrijkste zijn. Voorbeelden hiervan zijn FLIMAP, DRIVE-MAP en remote sensing technieken. Hiermee kunnen we onder andere de 14
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
geometrie en dijkvervormingen en zakking vastleggen. Ook zijn deze technieken bij uitstek geschikt om waterkeringen in stedelijk gebied te inspecteren en te karteren.
Hansje Brinker
‘Prioritering van beheerstaken` De monitoringservice van Hansje Brinker is gebaseerd op metingen vanuit satellieten, en geeft een overzichtelijk beeld van deformaties van waterkeringen. Deze deformaties worden met terugwerkende kracht vanaf 1992 tot heden, en op millimeter-schaal nauwkeurig bekend. Binnen een beheersgebied worden hoogteveranderingen, gradienten en dergelijke globaal en meer gedetailleerd waargenomen. Beheerstaken kunnen hierop worden afgestemd, bijvoorbeeld in de vorm van prioritering van verdere inspectie. Dit speelt zeker waar de waargenomen deformatie niet te verklaren is vanuit bekende fenomenen in het beheer.
Contact:
Hansje Brinker bv Oude Delft 175 2611 HB Delft
info@hansjebrinker.net www.hansjebrinker.net Tel +31 15 8200225
15
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Helpdesk Water, één punt voor vragen over waterbeheer en waterbeleid. De Helpdesk Water is hét informatieloket voor vragen op het gebied van zoet en zout waterbeheer en waterbeleid in Nederland. Waterprofessionals kunnen bij de Helpdesk Water terecht voor een antwoord op hun vraag, maar ook voor nieuws en achtergrondinformatie. De Helpdesk Water maakt deel uit van het Watermanagementcentrum Nederland, hét centrum voor kennis en informatie over het Nederlandse watersysteem. In het Watermanagementcentrum zijn alle producten en diensten op het gebied van waterinformatie gebundeld. Daarmee levert het Watermanagementcentrum een belangrijke bijdrage aan een optimaal beheer van het watersysteem in Nederland. Het Watermanagementcentrum verzorgt de dagelijkse berichtgeving voor gebruikers van het Nederlandse watersysteem. Zij kunnen bij het Watermanagementcentrum terecht voor onder meer informatie over waterstanden, overstromingsgevaar en (zwem)waterkwaliteit. Bij extreme situaties zoals watertekorten, waterverontreiniging en overstromingsdreiging informeert en adviseert het Watermanagementcentrum de landelijke en regionale waterbeheerders over de verwachte toestand van het water. En via rondleidingen, presentaties en trainingen vergroot het Watermanagementcentrum aan de deskundigheid van waterprofessionals. De Helpdesk Water fungeert als frontoffice van het Watermanagementcentrum Nederland: alle vragen over waterbeleid en waterbeheer komen hier binnen. Voor het beantwoorden van uw vraag maken wij gebruik van een uitgebreid netwerk van deskundigen zowel binnen als buiten Rijkswaterstaat. Kijk ook eens op onze website www.helpdeskwater.nl Kunt u het antwoord op uw vraag hier niet vinden, neem dan contact op met de Helpdesk Water. Dat kan per telefoon 0800-NLWATER (08006592837) of per e-mail helpdeskwater@rws.nl. Wij streven ernaar uw vraag binnen 5 werkdagen te beantwoorden. Lukt dit niet, dan nemen wij contact met u op.
HKV lijn in Water HKV LIJN IN WATER is een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau op het gebied van water en veiligheid in binnen- en buitenland. Waterkeringen is een van de werkvelden waarin HKV LIJN IN WATER actief is. Op basis van de nieuwste inzichten en ontwikkelingen adviseren wij waterbeheerders en toezichthouders over de te stellen eisen aan de waterkeringen evenals het ‘op orde krijgen’ en ‘op orde houden’ van de waterkeringen. Toetsen, ontwerpen en normeren zijn de speerpunten binnen dit werkveld. We ontwikkelen instrumenten voor deze onderwerpen, waarbij we inhoud en IT combineren. Hiermee kunnen we efficiënt, gestructureerd en op gebruiksvriendelijke wijze inzicht krijgen in de veiligheid van waterkeringen.
16
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
We richten ons ook op het voorspellen van overstromingskansen en het voorbereiden op de gevolgen van bezwijkende waterkeringen. Een groot onderzoeksprogramma waarop HKV LIJN IN WATER actief is en samenwerkt met overheden in proeftuinen is Flood Control 2015. Samen met het waterschap Groot Salland ontwikkelen we hierbinnen een realtime beslissingsondersteunend systeem dat het waterschap een actueel beeld van de waterveiligheid heeft. We werken aan bovenstaande onderwerpen voor zowel primaire als voor regionale waterkeringen in binnen- en buitenland. Voorbeelden van systemen zijn PROMOTOR, Hydra Modules, PC Ring, ToetsRap, FEWS en Profielgenerator. HKV LIJN IN WATER biedt hiervoor ook gebruikerscursussen op maat aan. www.hkv.nl
Infram BV INFRAM b.v. is een onafhankelijk adviesbureau op het gebied van Mobiliteit, Ruimte en Water. Infram verbindt vakinhoud en beleid – scheidt zin van onzin We zijn geworteld in de hoogwaterveiligheid. We onderscheiden ons door op zowel bestuurlijk als op vakinhoudelijk niveau de capaciteit in huis te hebben. We zijn thuis in die werelden. Infram is inhoudelijk gedreven Infram staat naast u als klant. We zijn gericht op het oplossen van uw hoofdpijndossiers. We stellen vragen. Accepteren aannames niet klakkeloos. We vragen door tot we het probleem Êcht begrijpen en kunnen helpen. En komen dan met een eerlijk en betrouwbaar advies. Infram werkt samen met RPS BCC en BZ Innovatiemanagement aan de Handreiking Inspectie Waterkeringen In opdracht van de STOWA vertalen we onze ervaringen in het programma uit in een defintieve versie van de handreiking. We concentreren ons hierin op het procesdeel: het inspectieplan met inrichting van het gehele inspectieproces.
17
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Infram test waterkeringen met de Golfoverslagsimulator Met de golfoverslagsimulator zijn we in staat om de werkelijke sterkte van de bekleding van waterkeringen te testen. Infram meet de werkelijke sterkte van betonnen bruggen: bespaar dure investeringen! Wij bepalen de draagkracht van betonnen en gemetselde constructies. Kijk op www.concrete-listening.nl.
KOAC•NPC KOAC•NPC is dé onafhankelijke zakelijke dienstverlener met onderzoeksfaciliteiten en deskundigheid op een breed gebied van wegen, bedrijfsterreinen, vliegvelden, dijkbekledingen en materialen. Hiervoor beschikt zij over RvA-geaccrediteerde laboratoria en meetfaciliteiten. Gegenereerde kennis wordt via cursussen overgedragen. KOAC•NPC heeft een jarenlange ervaring in zowel het ontwikkelen als het toepassen van kennis op het gebied van asfalt dijkbekledingen. KOAC•NPC is actief in het ontwikkelen van ontwerp- en toetsmethoden, laboratoriumproeven, een inspectiemethodiek en nietdestructieve meetmethoden. Daarnaast stelt KOAC•NPC ontwerpen en veiligheidsbeoordelingen op, adviseert KOAC•NPC bij reconstructie en onderhoud en worden visuele inspecties van asfalt dijkbekledingen uitgevoerd door ervaren inspectieteams.
Koenders Instruments BV Koenders Instruments B.V. is al 26 jaar een gerenommeerde leverancier en ontwikkelaar van hydrometrische, meteorologische en geotechnische meetsystemen. Het complete leveringspakket bestaat uit sensoren, data-acquisitietechnieken, database- en datavisualisatieoplossingen. Wij realiseren complete projecten van ontwerp en engineering tot en met de inbedrijfsname en het onderhoud van de meetsystemen. Voor het online monitoren en bewaken van waterkeringen hebben wij de SDP-sensor ontwikkeld: Deze sensor meet meerdere parameters, zoals tilt, temperatuur, waterspanning en geleidbaarheid. Vanwege de modulaire opbouw van de sensor is deze geschikt voor verticale en horizontale toepassingen in dijklichamen. Voor meer informatie kunt u contact met ons opnemen via: 0365486180.
18
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
DMC Zeker is dat bij extreme weersomstandigheden, er sprake is van onveilige situaties. Om hier verbetering in aan te brengen hebben VolkerWessels Telecom en Landustrie Sneek BV in de afgelopen jaren in samenwerking met TNO het Dike Monitoring and Conditioning System (DMC-Systeem) ontwikkeld. DMC-Systeem Het systeem geeft informatie over de conditie van dijken door het meten van waterspanning en temperatuur in het dijklichaam met behulp van glasvezelsensoren. Het systeem is getest op een speciale testlocatie (IJkdijk) en heeft positieve resultaten gegeven. Hoge waterdruk De huidige dijken zijn vaak zo ingericht dat bij een normaal waterpeil er niet of nauwelijks druk wordt uitgeoefend op de dijkwanden. Stijgt het waterpeil dan komt er wel druk te staan op de dijkwanden. Bij langdurige druk in combinatie met verzadiging kan de dijk instabiel worden. Door plaatsing van het DMCSysteem in dijken kan bij een stijging van het waterpeil overtollig water worden onttrokken. Veendijken In Nederland zijn er veel veendijken. Door de klimaatveranderingen laat de vochtigheidsgraad vaak te wensen over. Hierdoor daalt de stabiliteit van deze dijken. Door het DMC-Systeem te plaatsen kan er gecontroleerd water worden onttrokken of ge誰nfiltreerd. Dit verbetert de stabiliteit van de dijken. Kijk voor meer informatie op: www.volkerwesselstelecom.com en www.landustrie.nl of neem contact op met dhr. H. Bos: (0)6 53418 665 en dhr. H. Wiering (0)6 533 72 090
Linx Mobile Solutions LINX mobile solutions is een toonaangevende specialist in mobiele oplossingen voor het ondersteunen van uw veldonderzoek, inspectieen buitendienstactiviteiten. Met haar vele jaren ervaring is LINX een van de meest geroutineerde spelers in deze markt. Maatwerk staat centraal, de gebruiker bepaalt aan welke eisen het mobiele systeem moet voldoen. Onze diensten en producten worden in vele markten in binnen- en buitenland succesvol ingezet. Voor een groot aantal opdrachtgevers, actief met inspectiewerkzaamheden in de openbare ruimte, zijn de afgelopen jaren digitale inspectie modules ontwikkeld. Deze modules zijn gebaseerd op een universele inspectie module welke op maat ingericht kan worden. Dit word gedaan door LINX, door de klant of in gezamenlijkheid door LINX en de klant. Deze module draait op elke beschikbare mobile device (O.S. onafhankelijk) en kan gekoppeld worden aan elk willekeurig back office systeem, direct of via het Excel workbook principe. 19
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Movares Creatieve oplossingen voor de problemen van onze opdrachtgevers, daar is Movares sterk in. Movares Water is actief in de volgende gebieden: • Hoogwaterbescherming • Integraal Waterbeheer • Scheepvaart en Transport • Havens en Vaarwegen Als waterbeheerder kunt u rekenen op Movares Water als u kiest voor de conventionele aanpak om dijken en andere waterkunstwerken te versterken. Daarnaast zijn we in staat om ook in andere denkrichtingen oplossingen te vinden. Binnen het thema ‘meerlaagse veiligheid’ kunt u dan denken aan onorthodoxe aanpassingen in de ruimtelijke context, preventiemaatregelen en evacuatieplannen. Door inzichtelijk te maken hoe het water zich gedraagt, gecombineerd met kennis van keringen en risicomanagement, gaan we samen met u op zoek naar effectieve en creatieve oplossingen. Movares is van oudsher actief op het raakvlak van infrastructuur en wonen. Dit raakt direct aan het thema waterveiligheid. Immers, hoe kunnen wij nu en in de toekomst, de omgeving waarin wij wonen, werken en recreëren, duurzaam en veilig inrichten? Veiligheid is altijd het vertrekpunt van Movares Water. Maar een gedegen risico-inventarisatie hoort daar onlosmakelijk bij. Meer informatie vindt u op: movares.nl/water
Nieuwland Geo-Informatie Nieuwland richt zich binnen het werkveld Geo-informatie op de kernactiviteiten opleiden, detacheren, adviseren en het uitvoeren van GISprojecten. Sinds 2007 beheert Nieuwland, vanuit het Arco-consortium de waterschapsGIS applicatie IRIS. Medewerkers van Nieuwland Geo-Informatie hebben leggers voor diverse waterschappen opgesteld, zowel voor oppervlaktewater als voor keringen. Voor een aantal waterschappen heeft Nieuwland via internet de digitale ter inzagelegging verzorgd met WebGIS Publisher (WGP). Daarnaast ontwikkelt Nieuwland op dit moment in opdracht van Het Waterschapshuis de Geo-voorziening voor de Waterschappen. Met dit portaal kunnen geografische gegevens laagdrempelig via internet uitgewisseld worden en zijn waterschappen voorbereid op vereisten vanuit de Wet Ruimtelijke Ordening, Waterwet en de EU Kaderrichtlijn INSPIRE. Nieuwland Geo–Informatie biedt totaaloplossingen op het gebied van GIStoepassingen: Data conversie, kartografie, applicatie bouw, interactieve websites met GISfunctionaliteiten, smartphone toepassingen, mobiel-GIS, effectieve presentaties en visualisaties, zowel voor intranet als internet. Bij onze stand laten we u demo’s zien van mobiele apparaten en functionele toepassingen die ook hun weg gaan vinden bij de waterkeringinspectie: Ipad Smartphone Toughbook/Handheld WebGIS Publisher (GIS en Internet) Layar IRIS (waterschapsGIS applicatie) 20
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
RPS BCC BV Inspecties van keringen, en dan? Van Digispectie naar Beheermaatregelen De afgelopen jaren is met succes een structuur neergelegd voor het inspecteren van waterkeringen en het vastleggen van de inspectieresultaten met Digispectie. Met Digispectie zijn de deelprocessen 'waarnemen' en 'diagnosticeren' van het inspectieproces geborgd. In het veld koppelt de inspecteur een eerste oordeel aan een waarneming, die met de Digispectieveldapplicatie wordt vastgelegd. Op kantoor kan de keringbeheerder met de Digispectie-desktopapplicatie de veldwaarnemingen analyseren. Het resultaat is een selectie van waarnemingen van schades aan keringen waar vervolgacties op moeten worden uitgevoerd. Maar hoe nu verder? Hoe kan een keringbeheerder van 'waarnemen' naar herstel? RPS heeft afgelopen jaar een koppeling ontwikkeld tussen Digispectie en het onderhouds- en beheerpakket Gisratio. Met deze koppeling is het mogelijk om de resultaten uit Digispectie direct te 'operationaliseren' in Gisratio. Met deze koppeling kan de keringbeheerder ervoor zorgen dat schades die herstelmaatregelen vragen ook worden opgenomen in de planning van beheer- en onderhoudsmaatregelen. Hoe werkt dat? Op basis van de kennis en kunde van de keringbeheerder worden de inspectieresultaten geprioriteerd. De beheerder geeft aan of een geconstateerde schade moet worden hersteld of dat bijvoorbeeld de schade moeten worden gemonitord. Sommige beperkte schades behoeven bijvoorbeeld niet direct maatregelen. Schades die wel moeten worden aangepakt kunnen met een koppelingstabel worden geïmporteerd in Gisratio en opgenomen in de planning voor herstel. Ook hier heeft de keringbeheerder de mogelijkheid om op basis van de ernst van de schade aan te geven om een herstelmaatregel direct moet worden uitgevoerd, of dat deze bijvoorbeeld op een later tijdstip kan worden meegenomen met andere onderhoudsmaatregelen. Gisratio biedt daarnaast de mogelijkheid om de realisatie van uitgevoerd werk vast te leggen, zodat er een terugkoppling plaatsvindt naar keringbeheerder en inspecteur. Op de kennisdag zullen wij deze 'workflow' Digispectie-Gisratio in onze stand laten zien.
Stichting IJkdijk Stichting IJkdijk is internationaal samenwerkingsverband tussen STOWA, Deltares, TNO, N.V. NOM en stichting IDL. De stichting heeft als Noord Nederlands platform voor samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven een ontwikkeling op gang gebracht waardoor het mogelijk wordt op betrouwbare wijze dijken en kaden te ‘monitoren’. Met behulp van o.a. sensoren in- op het dijklichaam wordt actuele informatie verkregen over het gedrag en actuele sterkte van een waterkering. Hierdoor kunnen risico’s direct worden onderkend en zonodig maatregelen worden getroffen. 21
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
De stichting IJkdijk heeft in korte tijd twee grote full scale validatieexperimenten uitgevoerd. Inmiddels worden de eerste resultaten op kleine schaal beproefd in de praktijk; de zogenaamde LiveDijk Eemshaven. Naar verwachting volgen er nog meer LiveDijk projecten en wordt het Dijk Data Service Centrum gerealiseerd ten behoeve van het databeheer.
Urban flood UrbanFlood onderzoekt het gebruik van sensoren in waterkeringen in combinatie met een online “early warning system (EWS)”. Het EWS, dat middels de sensoren in de waterkeringen voortdurend een vinger aan de pols heeft, zorgt voor vroegtijdige alarmering en betere informatie voor de waterbeheerders en de noodhulpdiensten. Door toepassing van moderne software technologie in combinatie met geofysische rekenmodellen worden afwijkingen in de waterkering snel geobserveerd en doorgerekend. Voor de waterbeheerder is dergelijke informatie van belang voor een realistische toets aan de normen voor dijkstabiliteit. In crisissituaties attendeert een EWS op kritieke dijkcondities en mogelijke gevolgen. De UrbanFlood technologie geneert automatisch een EWS voor een waterkering, of deze nu 10m of 10km lang is. En als de sensoren aangesloten zijn functioneert het ook meteen. Veilige dijken: niet alleen zwaarder en sterker maar ook slimmer. UrbanFlood kan dijken, waar dan ook ter wereld, vanuit meerdere locaties tegelijkertijd monitoren. Dit is niet alleen een garantie voor een robuuste non-stop waakzaamheid. De reactie van dijken op eb en vloed, passerende schepen en overrijdende auto’s geeft inzicht in dijkstabiliteit. Het monitoren van de eigenschappen van dijken elders genereert kennis die de analyse van elke specifieke dijk ten goede komt. Ook de presentatie van real-time EWS analyses aan diverse instanties tegelijkertijd maakt gebruik van internet en webtechnologieën welke een gecoördineerd besluitvormingsproces bevorderen. UrbanFLood koppelt de kennis van zes partners uit vier landen, ieder een belangrijke speler op het eigen vakgebied.
Voor meer details: www.urbanflood.eu. UrbanFlood wordt medegefinancieerd onder het Europese 7e Kader Programma.
22
Kennisdag Inspectie Waterkeringen
24 maart 2011
Wateropleidingen Sinds 2000 ontwikkeld Wateropleidingen samen met de waterschappen, provincies, Rijkswaterstaat, adviesbureaus en Stowa cursussen en opleidingen. Hiermee dragen we gezamenlijk bij aan de professionalisering van medewerkers binnen de cyclus: beleid, beheer, onderhoud, toetsing, vergunningverlening en handhaving van waterkeringen. Een van de cursussen die wij aanbieden, is de cursus Visuele inspectie van waterkeringen. Hierin wordt in drie dagen het inspectieproces volgens het Stowamodel behandeld. Ook digispectie komt aan bod. Tijdens de lessen worden ervaringen uitgewisseld. Deze cursus wordt ook in-company uitgevoerd, met als doel dat alle inspecteurs op uniforme wijze inspecteren. Voor 2011-2012 bieden wij naast Visuele inspectie van waterkeringen de volgende titels aan: Basiskennis waterkeringen (start; donderdag 29 september 2011) Risicoanalyse in de watersector (start; dinsdag 27 september 2011) Leidingen in waterstaatswerken (start; woensdag 5 oktober 2011) Veiligheid regionale keringen (start; donderdag 1 december 2011 i.s.m. PAO Delft) Toetsen op veiligheid (start; dinsdag 10 januari 2012) Vergunningverlening Keur (start; donderdag 9 juni 2011) Naast deze titels bieden wij maatwerk en in-company trainingen. Contactpersoon: Gijs Koning (06) 57 57 33 13, gijs.koning@wateropleidingen.nl
23