De locatie “De Bovenlanden”
Samenwerkingsproject
“De IJkdijk”
Waterschap Hunze en Aa’s Aquapark 5 Veendam www.hunzeenaas.nl Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer Arthur van Schendelstraat 816 Utrecht www.stowa.nl TNO Informatie- en Communicatietechnologie Eemgolaan 3 Groningen www.tno.nl N.V. NOM Paterswoldseweg 810 Groningen www.nom.nl Stichting Integrated Development Lab Hoogeveensedijk 4 Dwingeloo www.idl.sensing.com
Contactinformatie Wilt u meer informatie over de IJkdijk, neem dan contact op met: Dhr. Evert Blansjaar NV NOM Tel. (+31)(0)50 521 44 66 E-mail Blansjaar@nom.nl Dhr .Nico Pals TNO-ICT GSM (+31)(0)6 22 92 60 05 E-mail n.pals@telecom.tno.nl
Awenyddion VOF De Lemzijde 99 Emmen www.awenyddion.nl Geo Delft Stieltjesweg 2 Delft www.geodelft.nl RWS / WaterINNovatiebron Kortenaerkade 1 Den Haag www.waterinnovatiebron.nl
De IJkdijk is een unieke internationale testfaciliteit voor toepassingen van sensortechnologie voor het verbeteren van het beheer, het onderhoud en de monitoring van waterkeringen De IJkdijk is de proeftuin voor het inpassen en benutten van complexe informatie-stromen in watermanagement systemen. Om zo te komen tot een efficiënte beslisondersteuning waarmee de calamiteitenzorg, het beheer en het onderhoud van watersystemen, kan worden geoptimaliseerd.
Aanleiding Nederland moet de komende jaren fors investeren om de voeten droog te houden. Klimaatveranderingen zorgen voor zowel het stijgen van de zeespiegel als een grotere piekafvoer in stroomgebieden. De huidige waterafvoersystemen zijn niet afdoende. Ook de kans op extreme droogte zal toenemen, waardoor het functioneren van vooral de veendijken in gevaar komt. Gecombineerd met andere factoren zoals bodemdaling (als gevolg van gas- en zoutwinning of inklinking van veenweidegebieden) en het steeds toenemende geïnvesteerde vermogen achter de dijken levert dit een enorme uitdaging voor de Nederlandse maatschappij. De aanpassingen om het watersysteem klaar te maken voor deze veranderde omstandigheden zijn in volle gang. Er worden waterberginggebieden gecreëerd, er wordt ruimte gegeven aan de rivieren en waterkeringen en zeeweringen worden op hoogte en op sterkte gebracht. Gezien de zeer hoge kosten die gemoeid gaan met deze aanpassingen en met het beheer en onderhoud ervan, is er een groeiende behoefte bij de waterschappen aan nieuwe methodieken om diverse parameters in en om waterkeringen meer permanent en op een objectieve manier real-time te meten, te bewaken en te besturen. Doelstelling De werelden van de sensorindustrie en de dagelijkse praktijk van de waterschappen sluiten op dit moment nog niet goed op elkaar aan. Een vertaalslag is nodig om de kansrijke technologische ontwikkelingen uit de sensorindustrie toepasbaar te maken voor de waterschappen. Door het opzetten van een (inter)nationale testfaciliteit wordt aan aanbieders van sensortechnologie en waterschappen de kans gegeven om in een
relevante maar gecontroleerde omgeving de werkelijke waarde van technolo-gische innovaties voor het waterkeringenbeheer in te schatten. Er zal onderzoek worden gedaan naar verschillende nieuwe technologieën. Technologieën die in theorie kunnen bijdragen aan het efficiënt onderhouden van waterkeringen, of waarmee watermanagementinfrastructuren van seconde tot seconde bewaakt kunnen worden. Daarnaast zal worden bepaald hoe de informatie die dat oplevert is te vertalen naar weloverwogen acties en accurate planningen op korte, middellange en lange termijn. Het monitoren richt zich vooral op de veiligheidsgaranties waarmee in de toekomst economische catastrofes zoals in Wilnis en Stein zijn te voorkomen. Daarnaast is de IJkdijk te gebruiken om innovatieve technologieën en concepten te toetsen die een scherper en/of meer robuust ontwerp van de infrastructuur mogelijk maakt. Zoals het gebruik van nieuwe modellen en concepten voor het ontwerpen van waterkeringen of voor calamiteitenbestrijding, een concept van overstroombare dijken, etc. Ook voor dergelijke ideeën en technologieën biedt de IJkdijk een praktijklocatie waar de werkelijke waarde onder gecontroleerde omstandigheden getoetst kan worden. Sensortechnologie in processen Binnen de huidige werkprocessen bij waterschappen is het gebruik van sensoren (en de combinatie van sensoren) in complexe watermanagement informatiesystemen nog nauwelijks aan de orde. Door de toenemende complexiteit van het watermanagement, onder andere door factoren zoals bodemdaling en klimaatveranderingen, zal een beter en meer continu inzicht in de (toekomstige) status van de watermanagement-infrastructuren steeds belangrijker worden. Incidentele metingen en het
manuele proces om de gegevens te verwerken tot bruikbare informatie zullen in de toekomst niet meer voldoen aan de informatiebehoefte van watermanagers. In de aanloop naar de ontwikkeling van complexe watermanagement informatie-systemen is de start van een (inter-)nationale testfaciliteit voor complexe multisensor-netwerken een belangrijke stap, zoniet een voorwaarde. Kansen op sociaal gebied Op sociaal gebied creëert het project kansen voor economische ontwikkelingen in Nederland. Vele dichtbevolkte deltagebieden kampen met een soortgelijk watermanagementprobleem. Nederland heeft al een uitstekende internationale naam op het gebied van watermanagement, waardoor innovaties op dit gebied een goede succeskans hebben. Kortom, het initiatief stimuleert via kennisontwikkeling spin-offs in de maakindustrie. De IJkdijk fungeert daarbij blijvend als wetenschappelijk verantwoorde referentie waarmee technologieën kunnen bewijzen een proeve van functionaliteit of bekwaamheid te hebben afgelegd. Het scheppen en versterken van een kwaliteitsomgeving in het Noorden zal hierbij, passend in de “Pieken in de Delta” bijzondere aandacht hebben. Noord-Nederland kent immers al een aantal sterke spelers op dit gebied (Astron/Lofar, TNO ICT, Waterinstituut Leeuwarden, RUG, NAM) die ook in dit project een vooraanstaande rol spelen.