อภิธานศัพท์และคำจำกัดความของ Myeloma หลายรายการ

โรคมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมา | มะเร็​็งไขกระดู​ูก

การทำำ�ความเข้​้าใจกั ับ

ั ของ คำำ�ศัพท์​์ มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา

ฉบั​ับเดื​ือนกั​ันยายน 2566 สื่ง่� ตี​ีพิม ิ พ์​์ มู​ูลนิ​ิธิม ิ ะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาสากล

the International Myeloma Foundation (IMF, มู​ูลนิ​ิธิม ิ ะเร็​็งมั ัยอี​ี โลมาสากล) ซึ่ง่� ก่​่อตั้งในปี​ี ้� 2533 เป็​็นองค์​์กรแรกและมี​ีขนาดใหญ่​่ที่​่สุ � ด ุ ิ จำำ�นวนมากกว่​่า ที่​่�มุ่​่�งเน้​้นไปที่​่�มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา IMF ได้​้เข้​้าถึ​ึงสมาชิก 525,000 คน ใน 140 ประเทศ IMF อุ​ุทิศ ิ ให้​้กั ับการพั ัฒนาคุ​ุณภาพชีวิี ต ิ ของผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาในขณะในที่​่�กำ�ลั ำ ังดำำ�เนิ​ินงานในด้​้านการ � อ ป้​้องกั ันและการรั ักษาให้​้หายจากโรคผ่​่านหลั ักปฏิ​ิบั ัติ​ิสี่​่ข้ ้ ของเรา: การ ั วิ​ิจั ัย การศึ​ึกษา การสนั ับสนุ​ุน และการสนั ับสนุ​ุนสัมพั ันธ์​์

การวิ​ิจั ัย IMF อุ​ุทิศิ ให้ ้กั​ับการหาการรั​ักษาให้ ้หายจากโรคมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาและเรามี​ี แผนการริ​ิเริ่​่�มมากมายที่​่�จะทำำ�ให้ ้สิ่​่�งนี้​้�เกิ​ิดขึ้​้น � ได้ ้ คณะดำำ�เนิ​ินงานมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาสากลที่​่�มา จากคณะที่​่�ปรึ​ึกษาด้ ้านวิ​ิทยาศาสตร์​์ของ IMF ซึ่​่�งก่​่อตั้​้�งในปี​ี 2538 เป็​็ นองค์​์กรที่​่�เป็​็ นที่​่�เคารพ นั​ับถื​ือมากที่​่�สุดด้ ุ ้วยนั​ักวิ​ิจั​ัยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเกื​ือบ 300 คน ดำำ�เนิ​ินงานด้ ้านการวิ​ิจั​ัยร่​่วมกั​ันเพื่​่� พั​ัฒนาผลลั​ัพธ์​์สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วยในขณะที่​่�จั​ัดเตรี​ียมแนวปฏิ​ิบัติ ั ร่ิ ว่ มที่​่�ผ่า่ นการประเมิ​ินอย่​่างเข้ ้ม งวดที่​่�ใช้ ้กั​ันทั่​่�วโลก Black Swan Research Initiative® ของเรากำำ�ลังั ลดช่​่องว่​่างระหว่​่างภาวะ โรคสงบแบบระยะยาวกั​ับการรั​ักษาให้ ้หายจากโรค โปรแกรมทุ​ุนสนั​ับสนุ​ุนด้ ้านการวิ​ิจั​ัยไบร์​์ อั​ัน ดี​ี โนวิ​ิสประจำำ�ปี​ีของเรากำำ�ลังั ให้ ้การสนั​ับสนุ​ุนต่​่อโครงการที่​่�มีโี อกาสสำำ�เร็​็จสู​ูงที่​่�สุด ุ โดย ผู้​้�ตรวจสอบใหม่​่และระดั​ับอาวุ​ุโส คณะผู้​้�นำำ �พยาบาลของเราประกอบด้ ้วยพยาบาลจากศู​ูนย์​์ รั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชั้​้�นนำำ �ที่​่จ � ะพั​ัฒนาคำำ�แนะนำำ �สำำ�หรั​ับการดู​ูแลด้ ้านการพยาบาลผู้​้�ป่​่วย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การศึ​ึกษา การสั​ัมนาผ่​่านเว็​็บไซต์​์ งานสั​ัมนา การประชุ​ุมปฏิ​ิบัติั กิ ารของ IMF ให้ ้ข้ ้อมู​ูลที่​่�

เป็​็ นปั​ั จจุ​ุบัน ั ที่​่�นำำ�เสนอโดยนั​ักวิ​ิทยาศาสตร์​์และแพทย์​์ด้ ้านมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชั้​้�นนำำ �โดยตรง ต่​่อผู้​้�ป่​่วยและครอบครั​ัว เรามี​ีห้ ้องสมุ​ุดที่​่มี � สิ่​่ ี ง� ตี​ีพิม ิ พ์​์มากกว่​่า 100 ฉบั​ับ สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วย ผู้​้�ดู​ูและ บุ​ุคลากรทางการแพทย์​์ สิ่​่�งตี​ีพิม ิ พ์​์ของ IMF ไม่​่มีค่ ี า่ ใช้ ้จ่​่ายเสมอ และมี​ีทั้​้ง� ภาษาอั​ังกฤษและ ภาษาอื่​่�นๆ ที่​่�คัด ั เลื​ือกมา

การสนั ับสนุ​ุน ศู​ูนย์​์ให้ ้บริ​ิการข้ ้อมู​ูลทางโทรศั​ัพท์​์ IMF ตอบรั​ับสำำ�หรั​ับคำำ�ถามและข้ ้อ กั​ังวลที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมั​ัยอี​ีโลมาผ่​่านทางโทรศั​ัพท์​์และอี​ีเมล ให้ ้ข้ ้อมู​ูลที่​่�ถูก ู ต้ ้องที่​่�สุด ุ ในการ ดู​ูแลและการปฏิ​ิบัติ ั ด้ ิ ้วยความเข้ ้าอกเข้ ้าใจ เรายั​ังให้ ้การสนั​ับสนุ​ุนกลุ่​่�มช่​่วยเหลื​ือเครื​ือข่​่าย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ฝกอบรมให้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่วยที่​่�อุทิ ุ ศต ิ นให้ ้หลายร้ ้อยคน ผู้​้�ดู​ูแล และพยาบาลซึ่​่�ง อาสาสมั​ัครมาเพื่​่�อเป็​็ นผู้​้�นำำ �ให้ ้กั​ับกลุ่​่�มคนเหล่​่านี้​้�ในชุ​ุมชนของพวกเขาอี​ีกด้ ้วย ั ันธ์​์ เราส่​่งเสริ​ิมบุ​ุคคลต่​่างๆ ที่​่�สร้ ้างผลกระทบในทางบวก หลายพั​ัน การสนั ับสนุ​ุนสัมพั คนในแต่​่ละปี​ี ในหั​ัวข้ ้อที่​่�มีค ี วามสำำ�คัญ ั อย่​่างยิ่​่�งต่​่อชุ​ุมชนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ในสหรั​ัฐอเมริ​ิกา เราชั​ักจู​ูงให้ ้แนวร่​่วมได้ ้แสดงความสนใจต่​่อชุ​ุมชนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทั้​้�งระดั​ับสหพั​ันธ์​์และะ ดั​ับรั​ัฐ นอกสหรั​ัฐอเมริ​ิกา เครื​ือข่​่ายปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาระดั​ับโลก IMF ดำำ�เนิ​ิกการช่​่วย เหลื​ือผู้​้�ป่​่วยให้ ้ได้ ้รั​ับการเข้ ้าถึ​ึงการรั​ักษา ่ ยเหลื​ือเพื่​่�อปรั ับปรุ​ุงคุ​ุ เรี​ียนรู้​้�เพิ่​่�มเติ​ิมเกี่​่�ยวกั ับวิ​ิธีต่ ี า ่ งๆ ที่​่� IMF ให้​้การช่ว คุ​ุณภาพชีวิี ตข ิ องผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาในขณะที่​่�กำ�ลั ำ ังดำำ�เนิ​ินงานกั ับการ ป้​้องกั ันและการรั ักษาให้​้หายจากโรค ติ​ิดต่​่อเราที่​่� 1.818.487.7455 หรื​ือ หรื​ือเข้​้าชมที่​่� myeloma.org

ั เฉพาะและคำำ�นิ​ิยาม ศัพท์​์

มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา คื​ือมะเร็​็งที่​่�ผู้​้�ป่​่วยส่ว่ นใหญ่​่ไม่​่รู้​้�จั​ักในขณะที่​่�อยู่​่�ะหว่​่างการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ย ิ ใจที่​่�ดีเี กี่​่�ยวกั​ับการ เพื่​่�อที่​่�จะมี​ีส่ว่ นร่​่วมในการดู​ูแลทางการแพทย์​์และมี​ีการตั​ัดสิน ดู​ูแลกั​ับแพทย์​์ของคุ​ุณ จึ​ึงเป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ ั และมี​ีประโยชน์​์ที่​่คุ � ณ ุ จะเรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับ โรคนี้​้�ให้ ้มากที่​่�สุด ุ เท่​่าที่​่�คุณ ุ จะสามารถทำำ�ได้ ้ ั ท์​์ของคำำ�ศัพ ั ท์​์เฉพาะทางและคำำ�นิย อภิ​ิธานศัพ ิ ามที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เล่​่มนี้​้�สามารถช่ว่ ยคุ​ุณในการปรึ​ึกษาหารื​ือกั​ับแพทย์​์และเมื่​่�อคุ​ุณอ่​่านสาระสำำ�หรั​ับ ั ท์​์เล่​่มนี้​้�ได้ ้รั​ับการ ให้ ้ความรู้​้�กั​ับคนไข้ ้จาก IMF และแหล่​่งข้ ้อมู​ูลอื่​่�นๆ อภิ​ิธานศัพ ปรั​ับปรุ​ุงสม่ำำ�� เสมอในฉบั​ับพิ​ิมพ์​์และออนไลน์​์ที่​่� glossary.myeloma.org

� มี​ี เฉี​ียบพลั ัน: ในการอ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงโรคที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � กระทั​ันหั​ันหรื​ือที่​่�มีอ ี าการในระยะสั้​้น การดำำ�เนิ​ินของโรคอย่​่างรวดเร็​็ว และจำำ�เป็​็ นต้ ้องได้ ้รั​ับการดู​ูแลในทั​ันที​ี ่ นท่​่อของหน่​่วยไตเฉี​ียบพลั ัน (ATN): ความเสีย ี การตายของเนื้​้�อเยื่​่�อส่ว หายหรื​ือการทำำ�ลายของเซลล์​์เยื่​่�อบุ​ุที่​่ส � ร้ ้างส่ว่ นท่​่อของหน่​่วยไตซึ่​่ง� เป็​็ นท่​่อ ั นำำ �ให้ ้เกิ​ิดโรคไต ขนาดเล็​็กที่​่�ช่ว่ ยกรองเลื​ือดเมื่​่�อไหลผ่​่านไต ATN สามารถชัก วายเฉี​ียบพลั​ันได้ ้ การทำำ�งานของไตอาจได้ ้รั​ับการฟื้​้� นฟู​ูได้ ้ถ้ ้าเซลล์​์ของท่​่อของ หน่​่วยไตไม่​่ได้ ้รั​ับผลกระทบทั้​้�งหมด ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าตอบสนองที่​่�เกิ​ิดขึ้​้�นหลั ังจากการได้​้รั ับยา (ARR): ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าตอบ สนองต่​่อการรั​ักษาที่​่�ได้ ้รั​ับการบริ​ิหารยาทางหลอดเลื​ือดดำำ� (IV) หรื​ือการฉี​ีด � ใต้ ้ผิ​ิวหนั​ัง (SQ) โปรดดู​ูที่​่� “ปฏิ​ิกิริ​ิ ย เข้ ้าชั้​้น ิ าตอบสนองจากการหยดยาทาง หลอดเลื​ือดดำำ� (IRR)” และ “ไซโตไคน์​์” ต่​่อมหมวกไต: ต่​่อมที่​่�ตั้​้ง� อยู่​่�ที่​่�ส่ว่ นเหนื​ือสุ​ุดของไตที่​่�มีห ี น้ ้าที่​่�หลั​ักในการหลั่​่�ง ฮอร์​์โมนเพศและคอร์​์ติซ ิ อลซึ่​่ง� เป็​็ นฮอร์​์โมนที่​่�ช่ว่ ยในเรื่​่�องความเป็​็ นอยู่​่�ของ มนุ​ุษย์​์ในการตอบสนองต่​่อความเครี​ียด เหตุ​ุการณ์​์ไม่​่พึ​ึงประสงค์​์ (AE): โปรดดู​ูที่​่� “อาการข้​้างเคี​ียง” ไอโอลอส: โปรตี​ีนในตระกู​ูลอิ​ิคารอส โปรดดู​ูที่​่� “อิ​ิคารอส” อั ัลบู​ูมิน ิ (ALB): โปรตี​ีนที่​่�ละลายน้ำำ� �ซึ่​่ง� พบในซีรัี ัม (เลื​ือด) เมื่​่�อมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามี​ี อากากำำ�เริ​ิบอย่​่างรุ​ุนแรง การผลิ​ิตอัล ั บู​ูมิน ิ จะถู​ูกยั​ับยั้​้�งโดย อิ​ินเตอร์​์ลูคิ ู น ิ -6 โปรด ดู​ูที่​่� “อิ​ินเตอร์​์ลูคิ ู น ิ ” อั ัลบู​ูมินนู ิ เู รี​ีย: การปรากฏของอั​ัลบู​ูมิน ิ ของซีรัี ัมในปั​ั สสาวะที่​่�มากกว่​่าปกติ​ิ � มโยงกั​ับ DNA ของเซลล์​์มะเร็​็ง สารนำำ�อั ัลคาลอยด์​์: สารทางเคมี​ีบำำ�บัดที่​่ ั จ � ะเชื่​่อ มั​ัยอี​ีโลมาและขั​ัดขวางการแบ่​่งตั​ัวของเซลล์​์ สารนำำ �อัล ั คาลอยด์​์เคยเป็​็ นยาที่​่�มี ี ิ ธิ​ิผลแรกเริ่​่�มที่​่�สุดที่​่ ้ ประสิท ุ ใ� ช้ในการรั​ั กษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เมลฟาแลนและไซ โคลฟอสฟาไมด์​์เป็​็ นตั​ัวอย่​่างของสารนำำ �อัล ั คาลอยด์​์ที่​่ใ� ช้รั​ั้ กษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อยู่​่�ในปั​ั จจุ​ุบัน ั นี้​้� สารก่​่อภู​ูมิแ ิ พ้​้: สารที่​่�ก่อ ่ ให้ ้เกิ​ิดอาการแพ้ ้ myeloma.org

3

สารก่​่อภู​ูมิแ ิ พ้​้: ผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์ที่​่มี � ใี บอนุ​ุญาติ​ิและอยู่​่�ภายใต้ ้การควบคุ​ุมซึ่​่ง� ใช้สำ้ ำ�หรั​ับ ้ อหาสาเหตุ​ุของโรคภู​ูมิแ วิ​ินิฉั ิ ั ยหรื​ือรั​ักษาโรคภู​ูมิแ ิ พ้ ้ หรื​ือใช้เพื่​่� ิ พ้ ้ การปลู​ูกถ่​่ายโดยใช้เ้ ซลล์​์ของผู้​้�บริ​ิจาค: โปรดดู​ูที่​่� “การปลู​ูกถ่​่าย” ิ ชนิ​ิดอะไมลอยด์​์โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา (AL): อะไมลอยด์​์ อะไมลอยด์​์โดสิส ิ AL เป็​็ นความผิ​ิดปกติ​ิในเซลล์​์พลาสมาโดยที่​่�โปรตี​ีนโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา โดสิส � มโยงกั​ันเอง จากนั้​้�นเส้นใย ้ ออกจะไม่​่ถูก ู ขั​ับออกโดยไต แต่​่กลั​ับกลายมาเชื่​่อ อะไมลอยด์​์เหล่​่านี้​้�จะสะสมอยู่​่�ในเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะ โปรดดู​ูที่​่� “อะไมลอยด์​์โด ิ ” สิส ิ : กลุ่​่�มของโรคที่​่�เป็​็ นทั่​่�วร่​่างกายโยมี​ีลัก อะไมลอยด์​์โดสิส ั ษณะของการสะสม ิ AL เป็​็ นอะไม โปรตี​ีนอะไมลอยด์​์ที่​่อ � วั​ัยวะอรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อต่​่างๆ อะไมลอยด์​์โดสิส ิ ลอยด์​์โดสิสชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โปรดดู​ูที่​่� “อะไมลอยด์​์โด ิ ชนิ​ิดอะไมลอยด์​์โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา (AL)” สิส ยาแก้​้ปวด: ยาใดๆ ที่​่�บรรเทาอาการปวด แอสไพริ​ินหรื​ืออะเซตามิ​ิโนเฟนเป็​็ นยา แก้ ้ปวดชนิ​ิดอ่อ ่ น สารคล้​้ายคลึ​ึง: สารประกอบเคมี​ีที่​่มี � โี ครงสร้ ้างคล้ ้ายกั​ับสารชนิ​ิดอื่​่น � แต่​่มีส่ ี ว่ น ประกอบที่​่�แตกต่​่างกั​ันเล็​็กน้ ้อย ภาวะโลหิ​ิตจาง: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงบรรจุ​ุฮีโี มโกลบิ​ินซึ่​่ง� เป็​็ นโปรตี​ีนชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่� ลำำ�เลี​ียงออกซิเิ จนไปยั​ังเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะต่​่างๆ ของร่​่างกาย โดยปกติ​ิแล้ ้วภาวะ ิ ตร โลหิ​ิตจางจะถู​ูกนิ​ิยามว่​่าคื​ือการที่​่�มีค่ ี า่ ของฮีโี มโกลบิ​ินลดลง < 10 กรั​ัม/เดซิลิ ิ ิ ตร หรื​ือมี​ีค่า่ ลดลง ≥ 2 กรั​ัม/เดซิลิ ิ จากระดั​ับปกติ​ิของแต่​่ละบุ​ุคคล การมี​ีค่า่ ของฮี ี ิ ตร โมโกลบิ​ินมากกว่​่า 13–14 กรั​ัม/เดซิลิ ิ ถื​ือว่​่าเป็​็ นปกติ​ิ การมี​ีระดั​ับออกซิเิ จนใน ร่​่างกายต่ำำ�� อาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการหายใจลำำ�บากและรู้​้�สึ​ึกอ่​่อนเพลี​ีย ผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัย อี​ีโลมาที่​่�เพิ่​่�งได้ ้รั​ับการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยจำำ�นวนมากจะมี​ีภาวะโลหิ​ิตจาง ี ความรู้​้�สึ​ึกหรื​ือการรั​ับรู้​้� การให้ ้ยาชาเฉพาะที่​่�ทำำ�ให้ ้เกิ​ิด อาการชา: การสู​ูญเสีย ี ความรู้​้�สึ​ึกที่​่�บริ​ิเวณหนึ่​่�งของร่​่างกาย การดมยาสลบทั่​่�วร่​่างกายทำำ�ให้ ้ การสู​ูญเสีย ี ความรู้​้�สึ​ึกทั้​้�งร่​่างกายที่​่�สามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดการสู​ูญเสีย ี การรู้​้�สึ​ึกตั​ัว เกิ​ิดการสู​ูญเสีย ด้ ้วย การสร้​้างหลอดเลื​ือดใหม่​่: การสร้ ้างหลอดเลื​ือดที่​่�โดยปกติ​ิแล้ ้วมาพร้ ้อมกั​ับ การเจริ​ิญเติ​ิบโตของเนื้​้�อเยื่​่�อชนิ​ิดร้ ้ายรวมถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ยายั ับยั้​้�งการสร้​้างหลอดเลื​ือดเลี้​้�ยงเซลล์​์มะเร็​็ง: สารประกอบที่​่�ลดการสร้ ้าง � มโยงกั​ับการการเจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์มะเร็​็ง หลอดเลื​ือดที่​่�เชื่​่อ ั โรคข้​้อกระดู​ูกสันหลั ังอั ักเสบชนิ​ิดติ​ิดยึ​ึด: รู​ูปแบบของการอั​ักเสบชนิ​ิดเรื้​้�อรั​ัง ั หลั​ังและข้ ้อต่​่ออุ้​้�งเชิงิ กราน ของกระดู​ูกสัน ้ ยาต้​้านอาการอาเจี​ียน: ยาที่​่�ป้​้องกั​ันหรื​ือควบคุ​ุมอาการคลื่​่�นไส้และอาเจี​ี ยน ยาแก้​้อั ักเสบ: สารหรื​ือการรั​ักษาที่​่�ลดการอั​ักเสบหรื​ืออาการบวม � แบคที​ีเรี​ีย ยาปฏิ​ิชีวี นะ: ยาที่​่�ใช้รั​ั้ กษาการติ​ิดเชื้​้อ 4

1.818.487.7455

แอนติ​ิบอดี​ี: โปรตี​ีนชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�สร้ ้างโดยเซลล์​์พลาสมาในการตอบสนองต่​่อ แอนติ​ิเจนที่​่�เข้ ้าสู่​่�ร่​่างกาย โปรดดู​ูที่​่� “อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (Ig)” � ม คอนจู​ูเกตของแอนติ​ิบอดี​ี-ยา (ADC): ยาบำำ�บัดที่​่ ั ใ� ช้ต้​้ ้านมะเร็​็งที่​่�เชื่​่อ แอนติ​ิบอดี​ีชนิด ิ โมโนโคลนโดยตรงที่​่�เซลล์​์มะเร็​็งด้ ้วยยาที่​่�เป็​็ นพิ​ิษต่​่อเซลล์​์ มะเร็​็ง � รา: ยาที่​่�ใช้รั​ั้ กษาการติ​ิดเชื้​้อ � รา สารต้​้านเชื้​้อ แอนติ​ิเจน: สารแปลกปลอมใดๆ ก็​็ตามที่​่�ทำำ�ให้ ้ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันสร้ ้างแอนติ​ิบอดี​ี ิ เชื้​้อ � รา ตามธรรมชาติ​ิขึ้น ้� มา ตั​ัวอย่​่างของแอนติ​ิเจนได้ ้แก่​่ แบคที​ีเรี​ีย ไวรั​ัส ปรสิต และสารพิ​ิษ ิ ตามี​ีนซึ่​่ง� เป็​็ นสารระคายเคื​ืองที่​่�มีกำ ยาแก้​้แพ้​้: ยาที่​่�ทำำ�หน้ ้าที่​่�ต่อ ่ ต้ ้านกั​ับฮิส ี ำ�ลังั ั ผั​ัสกั​ับสารก่​่อภู​ูมิแ และมี​ีความรุ​ุนแรงสู​ูงซึ่​่ง� ถู​ูกหลั่​่�งภายในร่​่างกายหลั​ังการสัม ิ พ้ ้ที่​่� ั แน่​่ชัด ยาที่​่�มีผ ี ลยั ับยั้​้�งหรื​ือป้​้องกั ันการเจริ​ิญเติ​ิบโตและการแพร่​่กระจายของเนื้​้�อ งอกหรื​ือเซลล์​์มะเร็​็ง: ยาที่​่�ป้​้องกั​ัน ฆ่​่า หรื​ือยั​ับยั้​้�งการการเจริ​ิญเติ​ิบโตและการ แพร่​่กระจายของเซลล์​์มะเร็​็ง ยี​ีนต้า้ นมะเร็​็ง: ยี​ีนที่​่�สร้ ้างโปรตี​ีนที่​่�เรื่​่�ยกว่​่ายี​ีนต้ ้านมะเร็​็ง ซึ่​่ง� ป้​้ องกั​ันเซลล์​์ที่​่จ � ะ เจริ​ิญไปเป็​็ นมะเร็​็ง โปรดดู​ูที่​่� “ยี​ีนมะเร็​็ง” ้ องมื​ือในการแยกเลื​ือด ดั​ังนั้​้�นส่ว่ นประกอบ การกรองเลื​ือด: วิ​ิธีก ี ารที่​่�มีก ี ารใช้เครื่​่� ที่​่�เฉพาะเจาะจงจึ​ึงสามารถู​ูกเก็​็บรวมรวมในขณะที่​่�ส่ว่ นประกอบอื่​่�นๆ จะถู​ูกฉี​ีด กลั​ับเข้ ้าไปในกระแสเลื​ือดของผู้​้�ป่​่วยหรื​ือผู้​้�บริ​ิจาคทั​ันที​ี กระดู​ูกรยางค์​์: ส่ว่ นของโครงกระดู​ูกที่​่�ประกอบจากรยางค์​์: กระดู​ูกของแขน และขา การทำำ�ลายตั ัวเองของเซลล์​์: กระบวนการปกติ​ิของเซลล์​์ที่​่นำ � ำ �ไปสู่​่�การตาย ของเซลล์​์ ภาวะหั ัวใจเต้​้นผิด ิ จั ังหวะ: ภาวะหั​ัวใจเต้ ้นผิ​ิดจั​ังหวะเป็​็ นปั​ั ญหาของอั​ัตราหรื​ือ ้ นไป หรื​ือมี​ีรูป จั​ังหวะของการเต้ ้นของหั​ัวใจ หมายถึ​ึงหั​ัวใจเต้ ้นเร็​็วหรื​ือช้าเกิ​ิ ู แบบ ที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิ ภาวะหั​ัวใจเต้ ้นผิ​ิดจั​ังหวะมี​ีสาเหตุ​ุจากปั​ั ญหาของระบบการนำำ �ไฟฟ้​้ า ในหั​ัวใจ การเจาะ: กระบวนการนำำ �ของเหลวหรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อหรื​ือทั้​้�งสองอย่​่างออกจาก ่ ไขกระดู​ูก บริ​ิเวณที่​่�เฉพาะเจาะจงอย่​่างเช่น ี ความแข็​็งแรงทั้​้�งหมดหรื​ือบาง ภาวะอ่​่อนแรง: ภาวะที่​่�ร่า่ งกายขาดหรื​ือสู​ูญเสีย ส่ว่ น ั ญาณและอาการ ที่​่�ไม่​่แสดงอาการ: ไม่​่เกิ​ิดหรื​ือไม่​่แสดงสัญ มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาที่​่�ไม่​่แสดงอาการ: โปรดดู​ูที่​่� “สโมเดอริ​ิงมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ี โลมา (SMM)” myeloma.org

5

ภาวะหลอดเลื​ือดแดงแข็​็ง: การสะสมไขมั​ัน คลอเลสเตอรอล และสารอื่​่�นๆ ภายในผนั​ังหลอดเลื​ือดแดง ออโตแอนติ​ิบอดี​ี: แอนติ​ิบอดี​ีที่​่ผ � ลิ​ิตจากระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันของแต่​่ละบุ​ุคคลในการ ตอบสนองกั​ับโปรตี​ีนของตนเองหนึ่​่�งหรื​ือมากกว่​่าหนึ่​่�งชนิ​ิด ออโตแอนติ​ิบอดี​ี สามารถพุ่​่�งเป้​้ าไปที่​่�เนื้​้�อเยื่​่�อและ/หรื​ืออวั​ัยวะของตนเอง และอาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดความ ่ โรคลู​ูปั​ัส โรคข้ ้ออั​ักเสบรู​ูมาตอยด์​์ ผิ​ิดปกติ​ิภูมิ ู ต้ ิ ้านเนื้​้�อเยื่​่�อของตนเองอย่​่างเช่น โรคเบาหวานชนิ​ิดที่​่� 1 และโรคอื่​่�นๆ โปรดดู​ูที่​่� “แอนตบอดี​ี” ่ โอโตคริ​ิน: กระบวนการที่​่�สารเร่​่งการเจริ​ิญเติ​ิบโตถู​ูกผลิ​ิตจากเซลล์​์อย่​่างเช่น เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ในขณะที่​่�ยังั กระตุ้​้�นเซลล์​์ให้ ้เจริ​ิญเติ​ิบโต ซึ่​่ง� ส่ง่ ผลให้ ้เกิ​ิด วงจรสะท้ ้อนกลั​ับเชิงิ บวกอี​ีกด้ ้วย โปรดดู​ูที่​่� “พาราคริ​ิน” โรคภู​ูมิต้ ิ า้ นเนื้​้�อเยื่​่�อของตนเอง: ภาวะที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � เมื่​่�อระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันสร้ ้าง แอนติ​ิบอดี​ีอย่​่างผิ​ิดปกติ​ิในส่ว่ นของร่​่างกายที่​่�ปกติ​ิ โรคภู​ูมิต้ ิ ้านเนื้​้�อเยื่​่�อของ ตนเองทั่​่�วไปที่​่�พบได้ ้แก่​่ โรคเบาหวานชนิ​ิดที่​่� 1 โรคลำำ�ไส้อั​ั้ กเสบเรื้​้�อรั​ัง โรค � มแข็​็ง โรคสะเก็​็ดเงิ​ิน โรคข้ ้ออั​ักเสบรู​ูมาตอยด์​์ ปลอกประสาทเสื่​่อ การปลู​ูกถ่​่ายโดยใช้เ้ ซลล์​์ของตนเอง: โปรดดู​ูที่​่� “การปลู​ูกถ่​่าย” ระบบประสาทอั ัตโนมั ัติ​ิ: ส่ว่ นของระบบประสาทที่​่�ควบคุ​ุมการทำำ�งานของ ้ � มไขสัน ั หลั​ังกั​ับ อวั​ัยวะที่​่�อยู่​่�นอกเหนื​ืออำำ�นาจจิ​ิตใจ เส้นประสาทอั​ั ตโนมั​ัติเิ ชื่​่อ อวั​ัยวะภายในรวมถึ​ึง หลอดเลื​ือด กระเพาะอาหาร ลำำ�ไส้ ้ ปอด ตั​ับ ไต กระเพาะ ปั​ั สสาวะ และหั​ัวใจ ั หลั​ัง กระดู​ูกเชิงิ กราน กระดู​ูกซี่​่โ� ครง และ กระดู​ูกแกน: ประกอบด้ ้วยกระดู​ูกสัน ี กระดู​ูกกะโหลกศีรษะ กระดู​ูกแกนเป็​็ นส่ว่ นที่​่�ได้ ้รั​ับผลกระทบจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา มากที่​่�สุด ุ ควบคู่​่�กั​ับส่ว่ นปลายบนของกระดู​ูกท่​่อนยาวของแขนและขา

แอนติ​ิเจนที่​่�ทำ� ำ ให้​้เซลล์​์บีเี จริ​ิญเต็​็มที่​่� (BCMA): โปรตี​ีนที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการ เจริ​ิญเติ​ิบโตและภาวะการอยู่​่�รอดของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา BCMA พบได้ ้บนพื้​้�น ผิ​ิวของเซลล์​์ในผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาทุ​ุกราย เรี​ียกอี​ีกอย่​่างว่​่า “tumor necrosis ิ ซู​ูเปอร์​์แฟมิ​ิลี ี factor receptor superfamily member 17 (TNFRSF17, สมาชิก ของโปรตี​ีนปั​ั จจั​ัยส่ง่ เสริ​ิมการตายของเซลล์​์มะเร็​็ง 17 )” เซลล์​์บี ี (ลิ​ิมโฟไซต์​์บี)ี : เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวที่​่�เป็​็ นส่ว่ นหนึ่​่�งของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน ตามธรรมชาติ​ิ เซลล์​์บีบ ี างเซลล์​์จะพั​ัฒนาไปเป็​็ นเซลล์​์พลาสมาในไขกระดู​ูกและ เป็​็ นแหล่​่งของแอนติ​ิบอดี​ี แบคที​ีเรี​ีย: จุ​ุลิน ิ ทรี​ีย์ชนิ ์ ด ิ เซลล์​์เดี​ียวที่​่�สามารถดำำ�รงอยู่​่�ได้ ้ทั้​้�งในรู​ูปแบบสิ่​่ง� มี​ี ิ (ขึ้​้น ชีวิี ตอิ ิ ส ิ ระ (มี​ีชีวิี ตอิ ิ ส ิ ระ) หรื​ือแบบปรสิต � อยู่​่�กั​ับสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ตชนิ ิ ดอิ่​่ ิ น � ตลอดชีวิี ต ิ ) รู​ูปพหู​ูพจน์​์ของ bacterium ้ ฐาน: ข้ ้อมู​ูลที่​่�รู้​้�เป็​็ นอย่​่างแรกซึ่​่ง� ถู​ูกรวบรวมและใช้เพื่​่� ้ อเปรี​ียบเที​ียบกั​ับข้ ้อมู​ูล เส้น ที่​่�ได้ ้มาภายหลั​ัง 6

1.818.487.7455

เบโซฟิ​ิ ล: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�ง เบโซฟิ​ิ ลช่ว่ ยป้​้ องกั​ันเลื​ือดแข็​็งตั​ัวเป็​็ น ิ ตามี​ีนในระหว่​่างที่​่�มีอ ลิ่​่�มเลื​ือดและหลั่​่�งฮิส ี าการแพ้ ้ นิ​ิวโตรฟิ​ิ ล เบโซฟิ​ิ ล และอี​ีโอ � แกรนู​ูโลไซต์​์ ซิโิ นฟิ​ิ ลล้ ้วนเป็​็ นชนิ​ิดของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันในชื่​่อ มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาเบนซ์-์ โจนส์:์ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีลั ี ก ั ษณะโดยมี​ีการปรากฏ ของโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ ์ ซึ่​่ง� เป็​็ นโปรตี​ีนที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิชนิด ิ หนี่​่�งในปั​ั สสาวะซึ่​่ง� สร้ ้าง ขึ้​้น � จากโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาอิ​ิสระชนิ​ิดแคปปาหรื​ือแลมบ์​์ดา โปรดดู​ูที่​่� “โปรตี​ีน เบนซ์-์ โจนส์”์ โปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์:์ โปรตี​ีนโมโนโคลนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โปรตี​ีนมี​ีส่ว่ นประกอบ จากโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาชนิ​ิดฟรี​ีแคปปาหรื​ือแลมบ์​์ดาอย่​่างใดอย่​่างหนึ่​่�ง เพราะ ์ งสามารถลอดผ่​่านไตและ การที่​่�มีข ี นาดเล็​็ก โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาเบนซ์-์ โจนส์จึ​ึ ไปที่​่�ปั​ัสสาวะได้ ้ ปริ​ิมาณของโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ใ์ นปั​ั สสาวะจะแสดงในรู​ูปของ กรั​ัมต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมง โดยปกติ​ิแล้ ้ว ปริ​ิมาณของโปรตี​ีนจำำ�นวนเพี​ียงเล็​็กน้ ้อย (< 0.1 กรั​ัม/24 ชั่​่ว� โมง) ยั​ังสามารถปรากฏอยู่​่�ในปั​ั สสาวะได้ ้ แต่​่ค่อ ่ นข้ ้างจะเป็​็ นอั​ัล บู​ูมิน ิ มากกว่​่าโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ ์ การปรากฏของโปรตี​ีนเบนซ์-์ โจนส์ใ์ นปั​ั สสาวะ เป็​็ นสิ่​่ง� ผิ​ิดปกติ​ิ โพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักของโปรตี​ีนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมามี​ีขนาดใหญ่​่ เกิ​ินกว่​่าจะลอดผ่​่านไตได้ ้ โปรดดู​ูที่​่� “มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาเบนซ์-์ โจนส์”์ ่ ะเร็​็ง; ไม่​่รุก เนื้​้�องอกชนิ​ิดไม่​่ร้า้ ยแรง: ไม่​่ใช่ม ุ รานเนื้​้�อเยื่​่�อบริ​ิเวณใกล้ ้เคี​ียงหรื​ือ แพร่​่กระจายไปยั​ังส่ว่ นอื่​่�นๆ ของร่​่างกาย ไมโครโกลบู​ูลินช ิ นิ​ิดเบตา-2 (β2-ไมโครโกลบู​ูลิน ิ , β2M, หรื​ือ β2M): โปรตี​ีน ขนาดเล็​็กที่​่�พบอยู่​่�ในเลื​ือด การมี​ีค่า่ ในระดั​ับที่​่�สูงู จะเกิ​ิดขึ้​้น � ในผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมา การมี​ีค่า่ ในระดั​ับที่​่�ต่ำำ�� หรื​ือปกติ​ิจะเกิ​ิดขึ้​้น � ในผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาแรกเริ่​่�ม และ/หรื​ือโรคที่​่�ไม่​่แสดงอาการ ประมาณ 10% ของผู้​้�ป่​่วยจะมี​ีมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่� ไม่​่ได้ ้ผลิ​ิต β2M ในช่ว่ งที่​่�มีอ ี าการทรุ​ุด β2M สามารถมี​ีค่า่ เพิ่​่�มขึ้​้น � ได้ ้ก่​่อนที่​่�จะมี​ี ่ การติ​ิดเชื้​้อ � การเปลี่​่�ยนแปลงระดั​ับของโปรตี​ีนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ปั​ั จจั​ัยอย่​่างเช่น ไวรั​ัส บางครั้​้�งสามารถทำำ�ให้ ้ระดั​ับ β2M ในซีรัี ัมสู​ูงขึ้​้น � ได้ ้ ยาชีวี วั ัตถุ​ุ: ผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์ที่​่ป � ระกอบจากสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ต ิ หรื​ือบรรจุ​ุส่ว่ นประกอบของก ี เลื​ือดและส่ว่ นประกอบของเลื​ือด เซลล์​์ ยี​ีน สิ่​่ง� มี​ีชีวิี ต ิ ยาชีวี วั​ัตถุไุ ด้ ้แก่​่ วั​ัคซีน ้ อรั​ักษาโรคและ ส์ ์ เนื้​้�อเยื่​่�อ สารก่​่อภู​ูมิแ ิ พ้ ้ และยาโปรตี​ีนลู​ูกผสม ยาชีวี วั​ัตถุใุ ช้เพื่​่� ภาวะหลายชนิ​ิด โปรดดู​ูที่​่� “ยาชีวี วั ัตถุ​ุคล้​้ายคลึ​ึง” ดั ัชนี​ีชี้​้วั� ัดทางชีวี ภาพ: โมเลกุ​ุลที่​่�ใช้วั​ั้ ดค่า่ ซึ่​่ง� พบอยู่​่�ในของเหลวหรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อ ของร่​่างกายที่​่�สามารถให้ ้ข้ ้อมู​ูลเกี่​่�ยวกั​ับกระบวนการ ภาวะ หรื​ือโรคได้ ้ ในมะเร็​็ง ้ อเลื​ือกการรั​ักษาที่​่�เหมาะสมที่​่�สุด ่ มั​ัยอี​ีโลมา ดั​ัชนีชี้​้ ี วั� ด ั ทางชีวี ภาพจะใช้เพื่​่� ุ เช่น ้ � � เดี​ียวกั​ับเพื่​่�อใช้ประเมิ​ินการรั​ักษาที่​่�ตอบสนอง ซึ่​่งเรี​ียกอี​ีกชื่​่อหนึ่​่�งว่​่า สารบ่​่งชี้​้� มะเร็​็ง � เนื้​้�อเยื่​่�อ: การเก็​็บรวบรวมเนื้​้�อเยื่​่�อเพื่​่�อใช้สำ้ ำ�หรั​ับการตรวจด้ ้วย การตรวจชิ้​้น กล้ ้องจุ​ุลทรรศน์​์เพื่​่�อช่ว่ ยในการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ย ยาชีวี วั ัตถุ​ุคล้​้ายคลึ​ึง: ผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์ที่​่มี � โี ครงสร้ ้างโมเลกุ​ุลที่​่�คล้ ้ายคลึ​ึงแต่​่ไม่​่ใช้ ้ สิ่​่ง� ที่​่�เหมื​ือนกั​ันอย่​่างแน่​่นอนกั​ับผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์อ้ ้างอิ​ิงต้ ้นฉบั​ับ ยาชีวี วั​ัตถุค ุ ล้ ้ายคลึ​ึง ไม่​่มีค ี วามแตกต่​่างอย่​่างมี​ีความหมายทางคลิ​ินิก ิ จากผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์อ้ ้างอิ​ิงต้ ้นฉบั​ับ myeloma.org

7

ิ ธิ​ิภาพ ในด้ ้านของข้ ้อมู​ูลด้ ้านความปลอดภั​ัย ความบริ​ิสุท ุ ธิ์​์� และประสิท โปรดดู​ูที่​่� “ยาชีวี วั ัตถุ​ุ” ิ ิ กแอนติ​ิบอดี​ี: แอนติ​ิบอเที​ียมที่​่�จะเชื่​่อ � มติ​ิดกับ ไบสเปซิฟิ ั เซลล์​์เป้​้ าหมายสอง (“bi”) เซลล์​์ บิ​ิสฟอสโฟเนต: ประเภทของชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�ใช้ขั​ั้ ดขวางต่​่อการเคลื่​่�อนไหวของ เซลล์​์ทำำ�ลายกระดู​ูก (การสลายกระดู​ูก) และจั​ับตั​ัวกั​ับพื้​้�นผิ​ิวของกระดู​ูกบริ​ิเวณที่​่� มี​ีการดึ​ึงออกเพื่​่�อสลายหรื​ือทำำ�ลาย เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด: โครงสร้ ้างในไขกระดู​ูกที่​่�โดยทั่​่�วไปแล้ ้วจะรวมถึ​ึงเซลล์​์เม็​็ด เลื​ือดแดง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว และเกล็​็ดเลื​ือด ค่​่าเม็​็ดเลื​ือด: จำำ�นวนของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว และเกล็​็ด เลื​ือดจากตั​ัวอย่​่างเลื​ือด กลู​ูโคสในเลื​ือด: ชนิ​ิดของน้ำำ� �ตาลในเลื​ือดที่​่�ร่า่ งกายผลิ​ิตจากอาหารในการ ควบคุ​ุมอาหารของเรา กลู​ูโคสจะถู​ูกขนส่ง่ ผ่​่านกระแสเลื​ือดไปยั​ังทุ​ุกเซลล์​์ใน ร่​่างกาย เป็​็ นแหล่​่งพลั​ังงานหลั​ักของเรา การได้ ้รั​ับยาที่​่�แน่​่นอนบางชนิ​ิดสามารถ ส่ง่ ผลต่​่อระดั​ับกลู​ูโคสในเลื​ือดของเราได้ ้ มี​ีการทดสอบที่​่�ใช้วั​ั้ ดค่า่ และตรวจ ติ​ิดตามกลู​ูโคสในเลื​ือด เซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดจากเลื​ือด: เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดในไขกระดู​ูกที่​่�ทำำ�หน้ ้าที่​่�สร้ ้าง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดทั้​้�งหมด คำำ�ศํ​ํพท์​์เฉพาะทางทางการแพทย์​์คือ ื เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิด “hematopoietic (เม็​็ดเลื​ือด)” ไนโตรเจนของยู​ูเรี​ียในกระแสเลื​ือด (BUN): การวั​ัดค่า่ ของระดั​ับยู​ูเรี​ียในเลื​ือด ยู​ูเรี​ียจะถู​ูกขั​ับออกโดยไต BUN เป็​็ นการตรวจค่​่าเลื​ือดทางห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารเพื่​่�อ ่ มะเ้​้ร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ซึ่​่ง� เป็​็ นโรคที่​่� ประเมิ​ินการทำำ�งานของไต โรคต่​่างๆ อย่​่างเช่น ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดความบกพร่​่องต่​่อการทำำ�งานของไต บ่​่อยครั้​้�งที่​่�ทำำ�ให้ ้ระดั​ับของ BUN ในกระแสเลื​ือดสู​ูงขึ้​้น � ไขกระดู​ูก: เนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�มีลั ี ก ั ษณะพรุ​ุนและนุ่​่�มในจุ​ุดกึ่​่ง� กลางของกระดู​ูกที่​่�ผลิ​ิตเม็​็ด เลื​ือดขาว เม็​็ดเลื​ือดแดง และเกล็​็ดเลื​ือด ในขณะที่​่�มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมากำำ�ลังั เจริ​ิญ เติ​ิบโต เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะสร้ ้างขึ้​้น � ในไขกระดู​ูก การเจาะไขกระดู​ูก: การนำำ �ตัวั อย่​่างของเหลวและเซลล์​์ออกจากไขกระดู​ูกโดย ้ มเพื่​่�อใช้สำ้ ำ�หรั​ับการตรวจด้ ้วยกล้ ้องจุ​ุลทรรศน์​์ ใช้เข็​็ ้ มเจาะกลวงที่​่�ตัวั อย่​่าง การตรวจเนื้​้�อเยื่​่�อไขกระดู​ูก: การนำำ �ออกโดยใช้เข็​็ เนื้​้�อเยื่​่�อจากกระดู​ูก เซลล์​์เนื้​้�อเยื่​่�อจะถู​ูกตรวจสอบว่​่าเป็​็ นมะเร็​็งหรื​ือไม่​่ ถ้ ้ามี​ีการ พบว่​่าเซลล์​์พลาสมาเป็​็ นมะเร็​็ง นั​ักพยาธิ​ิวิท ิ ยาจะประมาณการณ์​์ว่า่ มี​ีไขกระดู​ูก ที่​่�ได้ ้รั​ับผลกระทบมากแค่​่ไหน การตรวจเนื้​้�อเยื่​่�อไขกระดู​ูกโดยปกติ​ิแล้ ้วจะทำำ�ใน เวลาเดี​ียวกั​ับกั​ับการเจาะไขกระดู​ูก ภาวะไขกระดู​ูกล้​้มเหลว: เมื่​่�อไขกระดู​ูกไม่​่สามารถผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดที่​่�แข็​็งแรง ได้ ้อย่​่างเพี​ียงพอ ภาวะไขกระดู​ูกล้ ้มเหลวสามารถได้ ้รั​ับมาในภายหลั​ังหรื​ือได้ ้รั​ับ การถ่​่ายทอดทางพั​ันธุ​ุกรรม สามารถเป็​็ นอั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ต ิ ได้ ้ถ้ ้าไม่​่ได้ ้รั​ับการรั​ักษา 8

1.818.487.7455

การปลู​ูกถ่​่ายไขกระดู​ูก: โปรดดู​ูที่​่� “การปลู​ูกถ่​่าย” สารปรั ับเปลี่​่�ยนไขกระดู​ูก (BMA): ประเภทของยาที่​่�ใช้ป้​้​้ องกั​ันหรื​ือรั​ักษา การสลายของกระดู​ูก ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา BMAs ได้ ้แก่​่ Xgeva® (denosumab), Zometa® (zoledronic acid), และ Aredia® (pamidronate) การปรั ับรู​ูปร่า่ งกระดู​ูก: การทำำ�งานประสานกั​ันปกติ​ิ (ควบคู่​่�กั​ัน) ระหว่​่างเซลล์​์ ออสตี​ีโอคลาสต์​์ (ซึ่​่ง� สลายหรื​ือทำำ�ลายกระดู​ูก) และเซลล์​์ออสตี​ีโอบลาสต์​์ (ซึ่​่ง� สร้ ้างเนื้​้�อกระดู​ูกขึ้​้น � ใหม่​่) เพื่​่�อรั​ักษาสถานะที่​่�สมดุ​ุลของการผลิ​ิตและการทำำ�ลาย กระดู​ูก

C-รี​ีแอคที​ีฟโปรตี​ีน (CRP): โปรตี​ีนชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�สร้ ้างขึ้​้น � ในตั​ับที่​่�สามารถเพิ่​่�ม จำำ�นวนได้ ้เมื่​่�อมี​ีการอั​ักเสบเกิ​ิดขึ้​้น � ทั่​่�วทั้​้�งร่​่างกาย ี ม: แร่​่ธาตุ​ุชนิด แคลเซีย ิ หนึ่​่�งที่​่�ส่ว่ นใหญ่​่​่พ � บในส่ว่ นที่​่�แข็​็งของเนื้​้�อกระดู​ูก (ไฮดร ี อปาไทต์​์) ถ้ ้าผลิ​ิตหรื​ือปล่​่อยออกมาในปริ​ิมาณที่​่�มากเกิ​ินไป จะสามารถ อกซีแ ี มในเลื​ือดสู​ูง” สะสมตั​ัวในกระแสเลื​ือดได้ ้ โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะแคลเซีย � กระดู​ูกทราเบคู​ูลาร์​์; กระดู​ูกที่​่�มีน้ำ กระดู​ูกเนื้​้�อฟองน้ำำ�� : หรื​ือเป็​็ นที่​่�รู้​้�จั​ักในชื่​่อ ี ำ� �หนั​ัก � เบาและพรุ​ุนล้ ้อมรอบพื้​้​้�นที่​่�ว่า่ งขนาดใหญ่​่มากมายที่​่�ทำำ�ให้ ้มี​ีลัก ั ษณะเหมื​ือนกั​ับ ฟองน้ำำ� � กระดู​ูกทราเบคู​ูลาร์​์จะบรรจุ​ุไขกระดู​ูกและหลอดเลื​ือด ั ท์​์เฉพาะทางคำำ�หนึ่​่�งสำำ�หรั​ับโรคที่​่�มีเี ซลล์​์เนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้ายแรงแบ่​่งตั​ัว มะเร็​็ง: ศัพ โดยไม่​่มีก ี ารควบคุ​ุม เซลล์​์มะเร็​็งสามารถบุ​ุกรุ​ุกเนื้​้�อเยื่​่�อในบริ​ิเวณใกล้ ้เคี​ียงและ แพร่​่กระจายผ่​่านกระแสเลื​ือดและระบบน้ำำ� �เหลื​ืองไปยั​ังส่ว่ นอื่​่�นๆ ของร่​่างกาย สารก่​่อมะเร็​็ง: สารใดๆ ที่​่�ผลิ​ิตหรื​ือกระตุ้​้�นการเจริ​ิญเติ​ิบโตของมะเร็​็ง ้ นทางสำำ�หรั​ับให้ ้ยา สายสวนหรื​ือท่​่อ: ท่​่อที่​่�ใส่เ่ ข้ ้าไปในหลอดเลื​ือดเพื่​่�อใช้เป็​็ หรื​ือสารอาหาร สายสวนหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว่ นกลาง (CVC) เป็​็ นท่​่อพิ​ิเศษที่​่�ผ่า่ ตั​ัด ่ งอกหรื​ือช่อ ่ ง ใส่เ่ ข้ ้าไปในหลอดเลื​ือดดำำ�ขนาดใหญ่​่ใกล้ ้หั​ัวใจและออกจากช่อ ้ ท้ ้อง สายสวนหรื​ือท่​่อจะใช้ในการให้ ้ยา ของเหลว ผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์จากเลื​ือด และใช้ ้ ในการเก็​็บตั​ัวอย่​่างเลื​ือด � างห้ ้องปฏิ​ิบัติ CD34+: สารบ่​่งชี้​้ท ั ก ิ ารของ CD34-ที่​่�ให้ ้ผลบวกบนพื้​้�นผิ​ิวของเซล ้ อคั​ัดเลื​ือกหรื​ือหาจำำ�นวนของเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิด จะมี​ี ล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดเม็​็ดเลื​ือดจะใช้เพื่​่� การกำำ�หนดขั้​้�นต่ำำ�ข � องจำำ�นวนของ CD34+ เพื่​่�อช่ว่ ยให้ ้มี​ีการผ่​่าตั​ัดการปลู​ูกถ่​่าย อย่​่างปลอดภั​ัย เซลล์​์: หน่​่วยขั้​้�นพื้​้�นฐานของสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ต ิ ใดๆ เซลล์​์ขนาดเล็​็กมากหลายล้ ้านเซลล์​์ จะประกอบเป็​็ นแต่​่ละอวั​ัยวะและเนื้​้�อเยื่​่�อในร่​่างกาย เซลล์​์ที่​่มี � ลั ี ักษณะเฉพาะเพื่​่�อทำำ�หน้​้าที่​่�เฉพาะอย่​่าง: กระบวนการในระหว่​่าง ที่​่�เซลล์​์อ่อ ่ นและยั​ังโตไม่​่เต็​็มที่​่� (ไม่​่มีห ี น้ ้าที่​่�เฉพาะเจาะจง) จะพั​ัฒนาลั​ักษณะ เฉพาะและเข้ ้าสู่​่�รู​ูปแบบและการทำำ�หน้ ้าที่​่�ของเซลล์​์ที่​่มี � ก ี ารเจริ​ิญเติ​ิบโตเต็​็มที่​่� (มี​ีหน้ ้าที่​่�เฉพาะเจาะจง) myeloma.org

9

การแบ่​่งตั ัวของเซลล์​์: การเพิ่​่�มขึ้​้น � ของจำำ�นวนของเซลล์​์ซึ่​่ง� เป็​็ นมาจากการ เจริ​ิญเติ​ิบโตและการแบ่​่งตั​ัวของเซลล์​์ ระบบประสาทส่ว่ นกลาง (CNS): ส่ว่ นย่​่อยของระบบประสาทที่​่�ประกอบด้ ้วย ั หลั​ัง CNS ประกอบด้ ้วยซลล์​์ประสาทและกลุ่​่�มของเส้นประสาท ้ สมองและไขสัน ที่​่�ส่ง่ ต่​่อข้ ้อมู​ูลระหว่​่างสมองและส่ว่ นที่​่�เหลื​ือของร่​่างกาย สารยั ับยั้​้�งโปรตี​ีนเช็​็คพอยท์​์: กลไกรั​ักษาความปลอดภั​ัยที่​่�ถูก ู สร้ ้างขึ้​้น � มาใน ่ ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันเพื่​่�อช่วยให้ ้การตอบสนองทางภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันอยู่​่�ภายใต้ ้การควบคุ​ุม สารยั​ับยั้​้�งด่​่านตรวจที่​่�กีดข ี วาง “โปรตี​ีนการตายของเซลล์​์อย่​่างเป็​็ นระบบชนิ​ิดที่​่� 1” (PD-1) จะลดการหยุ​ุดการทำำ�งานของเซลล์​์ที ี และส่ง่ เสริ​ิมความสามารถของ เซลล์​์ที ี เพื่​่�อฆ่​่าเซลล์​์มะเร็​็ง คี​ีโมคี​ีน: ชนิ​ิดของโปรตี​ีนในตระกู​ูลของไซโตไคน์​์ที่​่ถู � ก ู หลั่​่�งออกมาที่​่�มีห ี น้ ้าที่​่� ั นำำ �ให้ ้เกิ​ิดการเคลื่​่�อนที่​่�ของเซลล์​์ โปรดดู​ูที่​่� “ไซโตไคน์​์” ชัก ้ ยาเคมี​ีบำ�บั ำ ัด: ยาใดๆ ที่​่�ใช้สำ้ ำ�หรั​ับฆ่​่าเซลล์​์มะเร็​็ง “การใช้ยาเคมี​ี บำำ�บัด ั หลาย ้ ชนิ​ิดร่ว่ มกั​ัน” จะใช้ยามากกว่​่ าหนึ่​่�งชนิ​ิดในสู​ูตรยารั​ักษามะเร็​็ง การบำำ�บั ัดโดยใช้เ้ ซลล์​์ทีแ ี บบ Chimeric antigen receptor (CAR, ตั ัวรั ับ แอนติ​ิเจนจากการสร้​้างขึ้​้�น): ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การรั​ักษาด้ ้วยภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน บำำ�บัด ั จะเกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการเก็​็บรวบรวมเซลล์​์ทีข ี องผู้​้�ป่​่วย และดั​ัดแปลงเซลล์​์ที ี ้ โดยใช้กระบวนการวิ​ิ ศวกรรมกั​ับเพื่​่�อโจมตี​ีเซลล์​์มะเร็​็งของผู้​้�ป่​่วยเอง โครมาทิ​ิด: หนึ่​่�งในสองสายของโครโมโซมที่​่�มีลั ี ก ั ษณะเหมื​ือนกั​ันในการแบ่​่งตั​ัว ของโครโมโซมก่​่อนการแบ่​่งเซลล์​์ โครโมโซม: สายหนึ่​่�งของ DNA และโปรตี​ีนในนิ​ิวเคลี​ียสของเซลล์​์ โครโมโซม ์ ละทำำ�หน้ ้าที่​่�ในการส่ง่ ผ่​่านข้ ้อมู​ูลทางพั​ันธุ​ุกรรม โดยปกติ​ิแล้ ้ว เซลล์​์ บรรจุ​ุยีน ี ส์แ ของมนุ​ุษย์​์จะบรรจุ​ุโครโมโซมจำำ�นวน 46 แท่​่ง (23คู่​่�) � ว่ นโครโมโซม – การกลายพั​ันธุ์​์�ระดั​ับยี​ีนที่​่� • การขาดหายไปของชิ้​้นส่ ส่ว่ นหนึ่​่�งหรื​ือทั้​้�งหมดของโครโมโซมเกิ​ิดการสู​ูญหายระหว่​่างการจำำ�ลอง � ส่ว่ นโครโมโซมที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น ตั​ัวเองของ DNA การขาดหายไปของชิ้​้น � ในมะเร็​็ง ี แขนยาวของโครโมโซม 13 (เขี​ียนในรู​ูปของ มั​ัยอี​ีโลมาได้ ้แก่​่ การสู​ูญเสีย ี แขนสั้​้น � ของโครโมโซม 17 (เขี​ียนในรู​ูปของ 17p-) 13q-) หรื​ือการสู​ูญเสีย ั ยนโครโมโซม – การกลายพั​ันธุ์​์�ระดั​ับยี​ีนที่​่�มีส่ ี ว่ นต่​่างๆ ของ • การสับเปลี่​่� โครโมโซมที่​่�แตกต่​่างกั​ันถู​ูกจั​ัดเรี​ียงใหม่​่ จะเขี​ียนในรู​ูปของตั​ัวอั​ักษรพิ​ิมพ์​์ ั เล็​็ก “t” แล้ ้วตามด้ ้วยตั​ัวเลขของโครโมโซมของสารพั​ันธุ​ุกรรมที่​่�ถูก ู สับ ั เปลี่​่�ยน การสับเปลี่​่�ยนที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาได้ ้แก่​่ t(4;14), t(11;14), t(14;16), และ t(14;20) เรื้​้�อรั ัง: คงอยู่​่�เป็​็ นเวลานาน ทางคลิ​ินิก ิ : เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการสังั เกตโดยตรงหรื​ือการตรวจในผู้​้�ป่​่วย การทดลองทางคลิ​ินิก ิ : การศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยทางการแพทย์​์ในกลุ่​่�มคนที่​่�อาสาสมั​ัคร เพื่​่�อทดสอบวิ​ิธีก ี ารทางวิ​ิทยาศาสตร์​์กับ ั การรั​ักษาแบบใหม่​่หรื​ือการรั​ักษาแบบ 10

1.818.487.7455

ผสมผสานแบบใหม่​่ การทดลองทางคลิ​ินิก ิ แต่​่ละการทดลองออกแบบมาเพื่​่�อ หาวิ​ิธีที่​่ ี ดี � ก ี ว่​่าในการขั​ัดขวาง ตรวจจั​ับ วิ​ินิจ ิ ฉั​ั ย หรื​ือรั​ักษามะเร็​็งและเพื่​่�อตอบข้ ้อ ั ทางวิ​ิทยาศาสตร์​์ สงสัย • การสะสม – กระบวนการของการลงทะเบี​ียนผู้​้�ป่​่วยในการทดลองทาง คลิ​ินิก ิ หรื​ือจำำ�นวนผู้​้�ป่​่วยที่​่�ผ่า่ นการลงทะเบี​ียนเรี​ียบร้ ้อยแล้ ้ว หรื​ือกำำ�ลังั จะ ลงทะเบี​ียนในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ี องหรื​ือมากกว่​่าสอง • กลุ่​่�ม – กลุ่​่�มทดลองในการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยแบบสุ่​่�มที่​่�มีส กลุ่​่�ม •ก ลุ่​่�มคนกลุ่​่�มหนึ่​่ง� – กลุ่​่�มของผู้​้�ป่​่วยในการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยเดี​ียวกั​ันที่​่�ได้ ้รั​ับการ รั​ักษาหรื​ือยาหลอก (ไม่​่มีก ี ารรั​ักษา) •ก ลุ่​่�มควบคุ​ุม – กลุ่​่�มของการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยแบบสุ่​่�มที่​่�ได้ ้รั​ับการรั​ักษา มาตรฐานหรื​ือยาหลอก • การปกปิ​ิ ดสองทาง – เมื่​่�อทั้​้�งผู้​้�ป่​่วยและผู้​้�วิ​ิจั​ัยไม่​่รู้​้�กลุ่​่�มของการทดลองที่​่� ผู้​้�ป่​่วยได้ ้รั​ับการสุ่​่�มเลื​ือก มี​ีจุด ุ ประสงค์​์เพื่​่�อขจั​ัดความอคติ​ิในการรายงาน ผลการทดลองออกไป ั องการทดลองทางคลิ​ินิก ิ • ตั ัวชี้​้วั� ัด – เป้​้ าหมายของการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัย ตั​ัวชี้​้วั� ดข มุ่​่�งไปที่​่�การวั​ัดความเป็​็ นพิ​ิษ อั​ัตราการตอบสนอง หรื​ือภาวะการอยู่​่�รอด •ก ลุ่​่�มทดลอง – กลุ่​่�มของการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยแบบสุ่​่�มที่​่�ได้ ้รั​ับการรั​ักษาแบบใหม่​่

ิ แบบสุ่​่�ม – การศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยที่​่�ผู้​้�ป่​่วยได้ ้รั​ับมอบหมาย • การทดลองทางคลิ​ินิก แบบสุ่​่�มให้ ้ได้ ้รั​ับการรั​ักษาแบบเฉพาะเจาะจง ิ ในระยะที่​่� 1 – การศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยที่​่�มีเี พื่​่�อกำำ�หนด • การทดลองทางคลิ​ินิก ขนาดยาที่​่�มากที่​่�สุดที่​่ ุ ร่� า่ งกายสามารถทนได้ ้ (MTD) และข้ ้อมู​ูลด้ ้านความ ปลอดภั​ัยของยาใหม่​่หรื​ือยาสู​ูตรผสมแบบใหม่​่ นี่​่�อาจเป็​็ นการทดสอบการ รั​ักษาแบบใหม่​่ในมนุ​ุษย์​์ครั้​้�งแรก โปรดทราบว่​่าในการรั​ักษาแบบผสม ผสาน องค์​์ประกอบแต่​่ละอย่​่างอาจได้ ้รั​ับการทดสอบมาอย่​่างดี​ีแล้ ้วใน มนุ​ุษย์​์ ิ ในระยะที่​่� 2 – การศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยที่​่�ออกแบบมาเพื่​่�อ • การทดลองทางคลิ​ินิก ิ ธิ​ิภาพและความปลอดภั​ัยของการรั​ักษาแบบใหม่​่ กำำ�หนดความมี​ีประสิท ที่​่�ได้ ้รั​ับการทดสอบในการทดลองในระยะที่​่� 1 ตามปกติ​ิแล้ ้วผู้​้�ป่​่วยจะถู​ูก กำำ�หนดให้ ้มี​ีโรคที่​่�สามารถวั​ัดค่า่ ได้ ้และดื้​้�อต่​่อการรั​ักษาแบบมาตราฐาน ใดๆ หากผลลั​ัพธ์​์ของการศึ​ึกษาในระยะที่​่� 2 ได้ ้ผลดี​ีมากกว่​่าการรั​ักษา ั เจน ดั​ังนั้​้�นการรั​ักษาอาจได้ ้รั​ับการอนุ​ุมัติ แบบมาตราฐานอย่​่างชัด ั โิ ดยที่​่�ไม่​่ ต้ ้องมี​ีการทดสอบอี​ีกในการศึ​ึกษาในระยะที่​่� 3 หากผลลั​ัพธ์​์ของการศึ​ึกษา ในระยะที่​่� 2 มี​ีแนวโน้ ้มว่​่าจะดี​ี อาจมี​ีการทดสอบการรั​ักษาในการศึ​ึกษาใน ระยะที่​่� 3 ิ ในระยะที่​่� 3 – การศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยที่​่�เปรี​ียบเที​ียบการ • การทดลองทางคลิ​ินิก รั​ักษาตั้​้�งแต่​่สองวิ​ิธีขึ้ ี น ้� ไป ตั​ัวชี้​้วั� ดข ั องการศึ​ึกษาในระยะที่​่� 3 อาจเป็​็ นอั​ัตรา การอยู่​่�รอดหรื​ือระยะโรคสงบ (PFS) โดยทั่​่�วไปการศึ​ึกษาในระยะที่​่� 3 จะ เป็​็ นแบบสุ่​่�ม ดั​ังนั้​้�นผู้​้�ป่​่วยจึ​ึงไม่​่ได้ ้เลื​ือกว่​่าจะรั​ับการรั​ักษาแบบใด การ ทดลองในระยะที่​่� 3 บางประเภทจะเปรี​ียบเที​ียบการรั​ักษาใหม่​่ที่​่มี � ผ ี ลลั​ัพธ์​์ myeloma.org

11

ที่​่�ดีก ี ารทดลองในระยะที่​่� 2 กั​ับการรั​ักษาแบบมาตรฐานของการดู​ูแล; การ ศึ​ึกษาในระยะที่​่� 3 อื่​่�นๆ จะเปรี​ียบเที​ียบการรั​ักษาที่​่�ใช้กั​ั้ นทั่​่�วไปอยู่​่�แล้ ้ว ั โิ ดย U.S. • การทดลองในระยะที่​่� 4 – แม้ ้ว่​่าหลั​ังจากยาได้ ้รั​ับการอนุ​ุมัติ Food and Drug Administration (FDA, องค์​์การอาหารและยาของ ้ สหรั​ัฐอเมริ​ิกา) แล้ ้วก็​็ตาม อเพื่​่�อใช้ในการบ่​่ งชี้​้โ� ดยเฉพาะ อาจจำำ�เป็​็ นที่​่� ่ ต้ ้องศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยเพิ่​่�มเติ​ิม ตั​ัวอย่​่างเช่น การเฝ้​้ าระวั​ังด้ ้านความปลอดภั​ัยได้ ้ รั​ับการออกแบบมาเพื่​่�อตรวจจั​ับผลข้ ้างเคี​ียงชนิ​ิดที่​่พ � บได้ ้ยากหรื​ือในระยะ ยาวต่​่อประชากรผู้​้�ป่​่วยจำำ�นวนมากขึ้​้น � และมี​ีระยะเวลาที่​่�นานกว่​่าที่​่�เป็​็ นไป ได้ ้ในระหว่​่างการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ในระยะที่​่� 1-3 โคโลนี​ีสติ​ิมิวิ เลตทิ​ิงแฟกเตอร์​์ (CSF): โปรตี​ีนที่​่�กระตุ้​้�นการพั​ัฒนาและการ เจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด Neupogen® (ฟิ​ิ ลกราสทิ​ิม), Neulasta® (เพกฟิ​ิ ล กราสทิ​ิม), และ Leukine® (ซาร์​์กรามอสทิ​ิม) เป็​็ นโคโลนี​ีสติ​ิมิวิ เลตทิ​ิงแฟกเตอร์​์ ้ อทำำ�ให้ ้เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดเคลื่​่�อนจากไขกระดู​ูกไปสู่​่�กระแสเลื​ือดก่​่อนที่​่�จะ ที่​่�ใช้เพื่​่� ้ งการปลู​ูกถ่​่ายเพื่​่�อเร่​่งการฟื้​้� นตั​ัวของ มี​ีการแยกออกไป นอกจากนี้​้�ยังั อาจใช้หลั​ั จำำ�นวนเม็​็ดเลื​ือด หรื​ือเพื่​่�อรั​ักษาภาวะค่​่าเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวต่ำำ�ที่​่ � เ� กิ​ิดจากการ บำำ�บัด ั ั ซ้อนที่​่� ้ โปรตี​ีนคอมพลี​ีเมนท์​์: ระบบซับ ประกอบด้ ้วยโปรตี​ีนมากกว่​่า 30 ชนิ​ิด ที่​่� � ระบบคอมพลี​ีเมนท์​์ทำำ�ให้ ้ ทำำ�งานสอดคล้ ้องกั​ันเพื่​่�อช่ว่ ยกำำ�จั​ัดจุลิ ุ น ิ ทรี​ีย์ติ ์ ด ิ เชื้​้อ � กระ เกิ​ิดการสลาย (การแตกออก) ของเซลล์​์ที่​่แ � ปลกปลอมและเซลล์​์ที่​่ติ � ด ิ เชื้​้อ ิ (กลื​ืนกิ​ินเข้ ้าไว้ ้ภายในเซลล์​์) ของอนุ​ุภาคของสิ่​่ง� แปลก บวนการฟาโกไซโทซิส ปลอมและเศษซากเซลล์​์ และเกิ​ิดการอั​ักเสบของเนื้​้�อเยื่​่�อรอบๆ การตรวจความสมบู​ูรณ์​์ของเม็​็ดเลื​ือด (CBC): หลายกรณี​ีของ MGUS, SMM, ้ และมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจะได้ ้รั​ับการระบุ​ุโดยใช้ผลการตรวจเลื​ื อดที่​่�ทำำ�เป็​็ นประจำำ�นี้​้� ซึ่​่ง� จะแสดงจำำ�นวนเซลล์​์ทั้​้ง� หมดที่​่�ประกอบขึ้​้น � เป็​็ นส่ว่ นของแข็​็งของเลื​ือด โดย ้ นส่ว่ นหนึ่​่�งของการตรวจทางการแพทย์​์ประจำำ�ปี​ี และยั​ัง ปกติ​ิแล้ ้ว CBC จะใช้เป็​็ เป็​็ นหนึ่​่�งในการทดสอบที่​่�จำำ�เป็​็ นสำำ�หรั​ับการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยและการตรวจติ​ิดตามผู้​้�ป่​่วยที่​่� มี​ีมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาอี​ีกด้ ้วย การตอบสนองอย่​่างสมบู​ูรณ์​์: โปรดดู​ูที่​่� “การตอบสนองหรื​ือภาวะโรคสงบ” เอกซเรย์​์คอมพิ​ิวเตอร์​์ตามแนวแกน (CAT หรื​ือ CT): เป็​็ นการสร้ ้างภาพสาม ้ อเอ็​็กซเรย์​์แสดง มิ​ิติข ิ องโครงสร้ ้างภาพในร่​่างกาย ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา จะใช้เมื่​่� ผลลบหรื​ือเพื่​่�อสแกนรายละเอี​ียดเพิ่​่�มเติ​ิมในพื้​้�นที่​่�เฉพาะ มี​ีประโยชน์​์อย่​่างยิ่​่�ง สำำ�หรั​ับการตรวจจั​ับหรื​ือการประเมิ​ินที่​่�ต้ ้องการรายละเอี​ียดของบริ​ิเวณที่​่�มีข ี นาด ี หายของกระดู​ูกหรื​ือการกดทั​ับเส้นประสาท ้ เล็​็กของความเสีย สู​ูตรการรั ักษาปรั ับภาพ: การรั​ักษาที่​่�ให้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่วยเพื่​่�อทำำ�ลายเซลล์​์มะเร็​็งก่​่อนที่​่� จะมี​ีการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิด สู​ูตรการรั​ักษาเพื่​่�อปรั​ับสภาพที่​่�ใช้กั​ั้ นทั่​่�วไปมาก ที่​่�สุดที่​่ ุ ใ� ห้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาคื​ือยาเมลฟาแลน 200 มก. ต่​่อตารางเมตร ของมวลร่​่างกาย ภาวะหั ัวใจล้​้มเหลว: ภาวะที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � เมื่​่�อการทำำ�หน้ ้าที่​่�สูบ ู ฉี​ีดเลื​ือดของหั​ัวใจ อ่​่อนแอ ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดเหตุ​ุการณ์​์ต่อ ่ เนื่​่�องที่​่�ส่ง่ ผลให้ ้เกิ​ิดการคั่​่�งของของเหลวและ 12

1.818.487.7455

เกลื​ือในร่​่างกาย หากมี​ีของเหลวสะสมในแขน ขา เท้ ้า ข้ ้อเท้ ้า ปอด และอวั​ัยวะ อื่​่�นๆ ร่​่างกายจะอยู่​่�ในภาวะคั่​่�ง การรั ักษาระยะเข้​้มข้​้น: การรั​ักษาที่​่�อาจให้ ้เพื่​่�อทำำ�ให้ ้มี​ีการตอบสนองของ ้ คนไข้ ้มากยิ่​่�งขึ้​้น � หลั​ังการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดโดยใช้เซลล์​์ ของตนเอง (ASCT) โดยปกติ​ิแล้ ้ว การรั​ักษาระยะเข้ ้มข้ ้นคื​ือสู​ูตรการรั​ักษาเดี​ียวกั​ับที่​่�ใช้ ้ สำำ�หรั​ับการรั​ักษาระยะแรก ี ม, ความเสีย ี หายของไต, โลหิ​ิตจาง, ความเสีย ี เกณฑ์​์ CRAB (แคลเซีย ี หายของกระดู​ูก): ระดั​ับ Calcium (แคลเซียม) ในเลื​ือดที่​่�สูงู ขึ้​้น � Renal (kidney) ี หายของไต) Anemia (ภาวะโลหิ​ิตจาง) หรื​ือค่​่าเม็​็ดเลื​ือดแดง damage (ความเสีย ี หายของกระดู​ูก) เป็​็ นเกณฑ์​์ที่​่ใ� ช้เพื่​่� ้ อวิ​ินิจ ต่ำำ�� และ Bone damage (ความเสีย ิ ฉั​ัย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาควบคู่​่�กั​ับ “กรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็นมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา (MDE)” ครี​ีเอติ​ินีน ี : สารประกอบเคมี​ีที่​่โ� ดยปกติ​ิแล้ ้วจะถู​ูกขั​ับออกโดยไตไปสู่​่�ปั​ั สสาวะ ี หาย ระดั​ับซีรัี ัมของครี​ีเอติ​ินีน เมื่​่�อไตได้ ้รั​ับความเสีย ี จะเพิ่​่�มขึ้​้น � การตรวจครี​ีเอติ​ิ ้ อวั​ัดการทำำ�งานของไต นี​ีนในซีรัี ัมจะใช้เพื่​่� การตรวจสแกน CT: โปรดดู​ูที่​่� “เอกซเรย์​์คอมพิ​ิวเตอร์​์ตามแนวแกน (CAT หรื​ือ CT)” ี ต์​์: การสะสมของของเหลวหรื​ือสารกึ่​่�งแข็​็งภายในถุ​ุง ซีส ี ต์​์สามารถเกิ​ิดขึ้​้น ซีส � ใน อวั​ัยวะหรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อใดก็​็ได้ ้ เซลล์​์พั ันธุ​ุศาสตร์​์: การทดสอบทางห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารที่​่�มองหาโครโมโซมที่​่�หาย ไป มี​ีการจั​ัดเรี​ียงใหม่​่ หรื​ือเพิ่​่�มขึ้​้น � มา โปรดดู​ูที่​่� “โครโมโซม” ไซโตไคน์​์: โปรตี​ีนที่​่�หมุ​ุนเวี​ียนอยู่​่�ในกระแสเลื​ือด ซึ่​่ง� ปกติ​ิแล้ ้วเป็​็ นการตอบ � ไซโตไคน์​์สามารถกระตุ้​้�นหรื​ือยั​ับยั้​้�งการเจริ​ิญเติ​ิบโตหรื​ือ สนองต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ กิ​ิจกรรมของเซลล์​์อื่​่น � ๆ กลุ่​่�มอาการจากการหลั่​่�งสารไซโตไคน์​์ (CRS): ปฎิ​ิกิริ​ิ ย ิ าของภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่� ี ชีวิี ตที่​่ ควบคุ​ุมไม่​่ได้ ้และอาจทำำ�ให้ ้เสีย ิ ไ� ซโตไคน์​์จะมี​ีค่า่ สู​ูงขึ้​้น � และไปกระตุ้​้�นการ ี หาย ตอบสนองต่​่อระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�มีม ี าก “พายุ​ุ” ไซโตไคน์​์ อาจทำำ�ความเสีย อย่​่างร้ ้ายแรงต่​่อเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะของร่​่างกายได้ ้ โปรดดู​ูที่​่� “ไซโตไคน์​์” ภาวะเม็​็ดเลื​ือดต่ำำ� � : ภาวะที่​่�มีจำ ี ำ�นวนของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงต่ำำ�� กว่​่าปกติ​ิ (ภาวะ โลหิ​ิตจาง) เม็​็ดเลื​ือดขาวต่ำำ�� กว่​่าปกติ​ิ (leukopenia) เกล็​็ดเลื​ือดต่ำำ�� กว่​่าปกติ​ิ (thrombocytopenia) ภาวะพร่​่องเม็​็ดเลื​ือดทุ​ุกชนิ​ิดเป็​็ นภาวะที่​่�ระดั​ับเซลล์​์ทุก ุ ชนิ​ิดของคนๆ หนึ่​่�งมี​ีค่า่ ต่ำำ�� ไซโทพลาซึ​ึม: สารที่​่�มีลั ี ก ั ษณะคล้ ้ายเยลลี่​่�ภายในเยื่​่�อหุ้​้�มเซลล์​์ของเซลล์​์ใน มนุ​ุษย์​์ ไม่​่รวมถึ​ึงนิ​ิวเลี​ียสของเซลล์​์

่ นลึ​ึก (DVT): ภาวะที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น ภาวะลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดตั ันในหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว � เมื่​่�อมี​ี ลิ่​่�มเลื​ือด (thrombus) สร้ ้างตั​ัวในหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว่ นลึ​ึกหนึ่​่�งหรื​ือมากหว่​่าหนึ่​่�ง myeloma.org

13

้ เส้นในร่​่ างกาย ซึ่​่ง� โดยปกติ​ิแล้ ้วจะเกิ​ิดขึ้​้น � ในขา ลิ่​่�มเลื​ือดจาก DVT อาจหลุ​ุด (จั​ับ ตั​ัวแน่​่และอุ​ุด) และเดิ​ินทางไปยั​ังหั​ัวใจหรื​ือปอดได้ ้ สิ่​่ง� หลุ​ุดอุด ุ หลอดเลื​ือดอาจ เป็​็ นอั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ต ิ DVT สามารถเกิ​ิดขึ้​้น � โดยไม่​่แสดงอาการ หรื​ืออาจทำำ�ให้ ้ปวด ขาหรื​ือขาบวม ี น้ำำ�� : การสู​ูญเสีย ี น้ำำ� �ออกจากร่​่างกายที่​่�มากเกิ​ินกว่​่าปกติ​ิ อาการ ภาวะการสู​ูญเสีย ั และสัญญาณได้ ้แก่​่ การกระหายน้ำำ� � ปากแห้ ้ง อาการอ่​่อนแรง อาการมี​ีนงงจะ ี ล้ำำ�� และการ เป็​็ นลม (โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งจะมี​ีอาการแย่​่ลงเมื่​่�อยื​ืนขึ้​้น � ) ปั​ั สสาวะสีค ปั​ั สสาวะลดลง การอยู่​่�ในที่​่�ที่้​้ร้�� ้อน การออกกำำ�ลังั กายอย่​่างหนั​ักต่​่อเนื่​่�อง โรคไต ี เช่น ่ เดี​ียวกั​ับการได้ ้รั​ับยาบางชนิ​ิดอาจทำำ�ให้ ้เกิ​ิดภาวะการ อาเจี​ียนหรื​ือท้ ้องเสีย ี น้ำำ� �ได้ ้ สู​ูญเสีย เซลล์​์เดนไดรท์​์: เซลล์​์เดนไดรท์​์จะกระตุ้​้�นการตอบสนองของภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันโดย ทำำ�ให้ ้เซลล์​์ทีผู้​้�ช่ ี ว่ ยทำำ�งานและกระตุ้​้�นให้ ้หลั่​่�งไซโตไคน์​์ เซลล์​์เดนไดรท์​์เป็​็ น เซลล์​์ที่​่มี � แ ี อนติ​ิเจน (APC) ชนิ​ิดหนึ่​่�ง ที่​่�แสดงแอนติ​ิเจนบนพื้​้�นผิ​ิวต่​่อเซลล์​์ระบบ ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันอื่​่�นสำำ�หรั​ับการจดจำำ�ได้ ้และการทำำ�ลาย ซึ่​่ง� ส่ง่ ผลให้ ้เกิ​ิดการควบคุ​ุมโรค และผลการรั​ักษาในระยะยาว กรดดี​ีออกซีไี รโบนิ​ิวคลี​ีอิก ิ (DNA): สารของพั​ันธุ​ุกรรม โมเลกุ​ุลขนาดใหญ่​่ที่​่� นำำ �ข้ ้อมู​ูลทางลั​ักษณะพั​ันธุ​ุกรรมที่​่�เซลล์​์ต้ ้องการเพื่​่�อจำำ�ลองตั​ัวเองและผลิ​ิตส่ว่ น ประกอบทุ​ุกส่ว่ นของร่​่างกาย ั ญาณ อาการ และผลการ การวิ​ินิจ ิ ฉั ัย: กระบวนการจำำ�แนกโรคโดยใช้สั้ ญ ทดสอบ การฟอกไต: กระบวนการนำำ �น้ำำ�� เกลื​ือส่ว่ นเกิ​ิน และสารพิ​ิษออกจากเลื​ือดเมื่​่�อไต ของบุ​ุคคลหนึ่​่�งไม่​่สามารถทำำ�สิ่​่ง� ดั​ังกล่​่าวได้ ้อี​ีก การฟอกไตมี​ีสองชนิ​ิดได้ ้แก่​่ การ ้ อง และ การล้ ้างไตทางช่อ ่ งท้ ้องที่​่�ใช้ผนั​ั ้ ง ฟอกเลื​ือดด้ ้วยเครื่​่�องไตเที​ียมที่​่�ใช้เครื่​่� ่ งท้ ้อง (เยื่​่�อบุ​ุช่อ ่ งท้ ้อง) เพื่​่�อกรองเลื​ือด ช่อ ระยะปลอดโรค: ระยะเวลาที่​่�ผู้​้�ป่​่วยอยู่​่�รอดหลั​ังการรั​ักษาโดยที่​่�ไม่​่มีม ี ะเร็​็งที่​่� ตรวจจั​ับได้ ้ เรี​ียกอี​ีกอย่​่างหนึ่​่�งว่​่า “ระยะโรคสงบ (PFS)” การดำำ�เนิ​ินโรค: โปรดดู​ูที่​่� “โรคที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงเรื่​่�อย ๆ” การปรั ับโรคให้​้เสถี​ียร: เมื่​่�อมะเร็​็งหยุ​ุดการเจริ​ิญเติ​ิบโตและรั​ักษาระดั​ับคงที่​่� ขนาดยาที่​่�มีก ี ารเพิ่​่�มขนาดยาในผู้​้�ป่​่วยจนกระทั่​่�งพบอาการไม่​่พึ​ึงประสงค์​์ ในระดั ับที่​่�รุน ุ แรง (DLT): เมื่​่�ออาการข้ ้างเคี​ียงจากยาจากการรั​ักษามี​ีความ รุ​ุนแรงมากพอที่​่�จะป้​้ องกั​ันไม่​่ให้ ้มี​ีการให้ ้การรั​ักษาแบบเดิ​ิม การลดส่ว่ นประกอบของเซลล์​์: กระบวนการที่​่�เซลล์​์ลดปริ​ิมาณส่ว่ นประกอบ ่ RNA หรื​ือโปรตี​ีน เพื่​่�อตอบกลั​ับให้ ้ตั​ัวแปรภายนอก ของเซลล์​์เช่น ประเภทของยา: กลุ่​่�มของยาที่​่�มีโี ครงสร้ ้างทางเคมี​ีคล้ ้ายกั​ันหรื​ือกลไกการออก ฤทธิ์​์�คล้ ้ายกั​ัน (MoA) ิ ธิ​ิผลน้ ้อยลงและเซลล์​์มะเร็​็งของผู้​้�ป่​่วยดื้​้�อต่​่อการบำำ�บัด การดื้​้�อยา: เมื่​่�อยามี​ีประสิท ั 14

1.818.487.7455

การศึ​ึกษาวิ​ิจั ัย Dual-energy X-ray absorptiometry (DXA, ก่​่อนหน้​้านี้​้�คือ ื ้ ลั ังงานคู่​่�): รู​ูป ี ดู DEXA, การวั ัดปริ​ิมาณรั ังสีที่​่ � ด ู ซึ​ึมโดยใช้เ้ อ็​็กซเรย์​์ที่​่ใ� ช้พ ้ อวั​ัดการสู​ูญเสีย ี กระดู​ูก แบบเสริ​ิมของเทคโนโลยี​ีเอ็​็กซเรย์​์ที่​่ใ� ช้เพื่​่� ั ท์​์ทางการแพทย์​์สำำ�หรั​ับภาวะหายใจไม่​่อิ่​่ม การหายใจลำำ�บาก: คำำ�ศัพ � บ่​่อยครั้​้�ง ถู​ูกอธิ​ิบายว่​่าเป็​็ นการแน่​่นหน้ ้าอกอย่​่างรุ​ุนแรง หายใจพะงาบๆ หายใจลำำ�บาก หรื​ือหายใจไม่​่ออก การหายใจลำำ�บากสามารถเกิ​ิดจากปั​ั ญหาทางการแพทย์​์ ประจำำ�ตัวั ได้ ้แก่​่ภาวะโลหิ​ิตจาง โรคปอดอั​ักเสบ หรื​ือโรคลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดกั้​้น � ในปอด

แบบประเมิ​ินของ Eastern Cooperative Oncology Group (ECOG) (คณะ ทำำ�งานด้​้านมะเร็​็งวิ​ิทยาจากความร่​่วมมื​ือทางฝั่​่�งตะวั ันออก): โปรดดู​ูที่​่� “แบบประเมิ​ินความสามารถทางด้​้านร่​่างกาย” อาการบวมน้ำำ�� : การสะสมของเหลวที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิในส่ว่ นของร่​่างกาย อาการบวมน้ำำ� � ่ งว่​่างภายในเนื้​้�อเยื่​่�อหรื​ือ เป็​็ นผลจากการสะสมของเหลวส่ว่ นเกิ​ินใต้ ้ผิ​ิวหนั​ังในช่อ ่ งว่​่าง “ระหว่​่างเซลล์​์” อาการบวมน้ำำ� �ที่​่อ ช่อ � วั​ัยวะส่ว่ นปลายคื​ือการสะสมของเหลว ที่​่�ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดการบวมในข้ ้อเท้ ้า เท้ ้า และขา ิ ธิ​ิภาพ: ความสามารถของการรั​ักษาในการให้ ้ผลที่​่�ดี ี ประสิท อิ​ิเล็​็กโทรไลต์​์: แร่​่ธาตุ​ุในเลื​ือดหรื​ือของเหลวอื่​่�นๆ ในร่​่างกายที่​่�นำำ�ประจุ​ุไฟฟ้​้ า ี ม และเป็​็ นสิ่​่ง� จำำ�เป็​็ นสำำ�หรั​ับชีวิี ต ิ อิ​ิเล็​็กโทรไลต์​์ได้ ้แก่​่ โซเดี​ียม โพแทสเซีย ี ม แมกนี​ีเซีย ี ม คลอไรด์​์ ฟอตเฟต และไบคาร์​์บอเนต แร่​่ธาตุ​ุเหล่​่านี้​้�มีผ แคลเซีย ี ล ต่​่อปริ​ิมาณของน้ำำ� �ในร่​่างกาย ความเป็​็ นกรดของเลื​ือด (pH) การทำำ�งานของเส้น้ ประสาทและกล้ ้ามเนื้​้�อ (รวมถึ​ึงหั​ัวใจ) และกระบวนการที่​่�สำำ�คัญ ั อื่​่�นๆ ิ : การทดสอบทางห้ ้องปฏิ​ิบัติ ้ อการวิ​ินิจ อิ​ิเล็​็กโทรโฟรี​ีซิส ั ก ิ ารที่​่�ใช้เพื่​่� ิ ฉั​ั ยหรื​ือการ ี ตรวจติ​ิดตามโดยการแยกโปรตี​ีนในซีรั​ัม (เลื​ือด) หรื​ือโปรตี​ีนในปั​ั สสาวะถู​ูกตาม ิ ในซีรัี ัมหรื​ือปั​ั สสาวะ (SPEP or UPEP) ขนาดและประจุ​ุไฟฟ้​้ า อิ​ิเล็​็กโทรโฟรี​ีซิส ช่ว่ ยในทั้​้�งการคำำ�นวณปริ​ิมาณโปรตี​ีนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาและการระบุ​ุ​ุ�ชนิดข ิ อง M-สไปค์​์ สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วยแต่​่ละราย สารที่​่�ก่อ ่ ให้​้เกิ​ิดความผิ​ิดปกติ​ิและเกิ​ิดพิ​ิษแก่​่ตั ัวอ่​่อนหรื​ือทารกในครรภ์​์: เหตุ​ุการณ์​์ไม่​่พึ​ึงประสงค์​์ที่​่เ� ป็​็ นผลมาจากการที่​่�ตัวั อ่​่อนหรื​ือทารกในครรภ์​์ได้ ้รั​ับ ั ผั​ัสสารที่​่�เป็​็ นพิ​ิษ สัม กลุ่​่�มอาการทางสมอง: โรคทางสมองใดๆ ที่​่�เปลี่​่�ยนแปลงการทำำ�งานหรื​ือ � เนื้​้�องอก หรื​ือโรคหลอดเลื​ือด โครงสร้ ้างของสมอง สาเหตุ​ุอาจรวมถึ​ึงการติ​ิดเชื้​้อ สมอง อาการอาจรวมถึ​ึง ความสามารถในการให้ ้เหตุ​ุผลหรื​ือมี​ีสมาธิ​ิลดลง การ ี ความทรงจำำ� การเปลี่​่�ยนแปลงบุ​ุคลิ​ิกภาพ การกระตุ​ุก อาการชัก ั สู​ูญเสีย การปลู​ูกถ่​่ายติ​ิด: กระบวนการที่​่�เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดในไขกระดู​ูกหรื​ือกระแสเลื​ือดที่​่� ได้ ้รั​ับการปลู​ูกถ่​่ายเคลื่​่�อนย้ ้ายไปที่​่�ไขกระดู​ูกของผู้​้�ป่​่วยและเริ่​่�มเจริ​ิญเติ​ิบโตและ ผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง และเกล็​็ดเลื​ือดใหม่​่ myeloma.org

15

เอนไซม์​์: โมเลกุ​ุลโปรตี​ีนที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์ เอนไซม์​์จะมี​ีบทบาทเหมื​ือนตั​ัวเร่​่ง ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าที่​่�เพิ่​่�มอั​ัตราปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าทางชีวี เคมี​ีที่​่เ� ฉพาะเจาะจงในร่​่างกาย อิ​ิริโิ ธรไซต์​์: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง (RBCs) RBCs จะนำำ �ออกซิเิ จนไปยั​ังเซลล์​์ ร่​่างกายและนำำ �คาร์​์บอนไดออกไซด์​์ออกออกจากเซลล์​์ร่า่ งกาย ิ : การสร้ ้างเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง อี​ีริโิ ธรโปอี​ีซิส อี​ีริโิ ธรโปอิ​ิติน ิ : ฮอร์​์โมนซึ่​่ง� ผลิ​ิตโดยไตที่​่�กระตุ้​้�นการผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง ผู้​้� ี หายของไตจะผลิ​ิตอีริี โิ ธรโปอิ​ิติน ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีค ี วามเสีย ิ ที่​่�ไม่​่เพี​ียงพอ และสามารถกลายเป็​็ นโลหิ​ิตจางได้ ้ หลอดอาหารอั ักเสบ: การอั​ักเสบของหลอดอาหารซึ่​่ง� เป็​็ นท่​่อที่​่�ขนส่ง่ อาหาร จากปากไปยั​ังกระเพาะอาหาร โรคที่​่�เกิ​ิดนอกไขกระดู​ูก: การปรากฏของเซลล์​์พลาสมานอกไขกระดู​ูกในผู้​้� ป่​่ วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา พลาสมาไซโตมานอกไขกระดู​ูก: เนื้​้�องอกของเซลล์​์พลาสมาชนิ​ิดโมโน โคลนที่​่�พบในเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนภายนอกไขกระดู​ูกและแยกออกจากกระดู​ูก ่ การรั่​่�วซึ​ึมของยาเคมี​ีบำ�บั ำ ัด: การเคลื่​่�อนย้ ้ายหรื​ือเล็​็ดลอดของยา (อย่​่างเช่น ี ยาเคมี​ีบํ​ําบั​ัดที่​่ใ� ห้ ้ทางหลอดเลื​ือดดำำ�) หรื​ือซีเมนต์​์กระดู​ูก (ในระหว่​่างการฉี​ีด ั หลั​ังหรื​ือการฉี​ีดซีเี มนต์​์ยึ​ึดกระดู​ูกสัน ั หลั​ังโดย ซีเี มนต์​์เพื่​่�อเสริ​ิมโครงกระดู​ูกสัน ั หลั​ังที่​่�แตกยุ​ุบ) ไปสู่​่�เนื้​้�อเยื่​่�อรอบๆ การยกถ่​่างกระดู​ูกสัน

� มต่​่อระหว่​่างกระดู​ูกสัน ั หลั​ัง ข้​้อฟาเซต: การเชื่​่อ ิ โดรม: ชนิ​ิดของความเสีย ี หายของบางส่ว่ นของท่​่อไตที่​่�มีผ แฟนโคนี​ีซิน ี ลกระ ทบต่​่อวิ​ิธีที่​่ ี ไ� ตดู​ูดซึ​ึมกลั​ับสารที่​่�จำำ�เป็​็ นบางชนิ​ิด การรั่​่�วซึ​ึมของกรดอะมิ​ิโนและ ฟอสเฟตเข้ ้าสู่​่�ปั​ั สสาวะ จากนั้​้�นออกจากร่​่างกายทางปั​ั สสาวะ สามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิด โรคกระดู​ูกเมแทบอลิ​ิก อาการเมื่​่�อยล้​้า: อาการเมื่​่�อยล้ ้าซึ่​่ง� เกิ​ิดจากมะเร็​็งหรื​ือการรั​ักษามะเร็​็งคื​ือความ รู้​้�สึ​ึกเหนื่​่�อยหรื​ืออ่​่อนเพลี​ียส่ว่ นตั​ัวที่​่�มีอ ี าการคงอยู่​่�จนทำำ�ให้ ้เกิ​ิดความกั​ังวลใจที่​่� ั ว่ นกั​ับกิ​ิจกรรมในช่ว่ งเวลานั้​้�น เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับมะเร็​็งหรื​ือการรั​ักษามะเร็​็งที่​่�ไม่​่ได้ ้สัดส่ และรบกวนการทำำ�หน้ ้าที่​่�ตามปกติ​ิ ภาวะไข้​้ร่ว่ มกั ับเม็​็ดเลื​ือดขาวนิ​ิวโทรฟิ​ิ ลต่ำำ� � : การพั​ัฒนาของอาการ บ่​่อยครั้​้�ง ั � ที่​่�มีสั ี ญญาณของการติ​ิดเชื้​้อในผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีภ ี าวะที่​่�มีจำ ี ำ�นวนเม็​็ดเลื​ือดขาวนิ​ิวโทร ้ ฟิ​ิ ลต่ำำ�� ภาวะไข้ ้ร่​่วมกั​ับเม็​็ดเลื​ือดขาวนิ​ิวโทรฟิ​ิ ลต่ำำ�รั � ักษาโดยการใช้ยาปฏิ​ิ ชีวี นะถึ​ึง � ได้ ้ โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะที่​่�มีจำ แม้ ้ว่​่าจะไม่​่สามารถระบุ​ุแหล่​่งที่​่�มีก ี ารติ​ิดเชื้​้อ ี �น ำ วนเม็​็ด เลื​ือดขาวนิ​ิวโทรฟิ​ิ ลต่ำำ� � ” � วชาญด้ ้านมะเร็​็ง ี ารที่​่�ช่ว่ ยให้ ้ผู้​้�เชี่​่ย วิ​ิธีก ี ารตรวจด้​้วยสารเรื​ืองแสง (FISH): วิ​ิธีก มั​ัยอี​ีโลมาระบุ​ุตำำ�แหน่​่งของลำำ�ดับ ั ของ DNA ที่​่�จำำ�เพาะบนโครโมโซมได้ ้ 16

1.818.487.7455

้ อตรวจนั​ับจำำ�นวนเซลล์​์ แยกชนิ​ิดของ โฟลว์​์ ไซโตเมทรี​ี: เทคโนโลยี​ีที่​่ใ� ช้เพื่​่� � างชีวี ภาพ โดยการทำำ�ให้ ้เซลล์​์แขวนลอยในกระแส เซลล์​์ และตรวจจั​ับตั​ัวบ่​่งชี้​้ท ของของเหลวและทำำ�ให้ ้ไหลผ่​่านเลเซอร์​์ โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาอิ​ิสระ (FLC): โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาชนิ​ิดอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิ ิ นคื​ือหน่​่วยที่​่�เล็​็กกว่​่าของสองหน่​่วยที่​่�ประกอบกั​ันเป็​็ นแอนติ​ิบอดี​ี โพลี​ีเปปไทด์​์ � มติ​ิด สายเบามี​ีสองชนิ​ิด: แคปปาและแลมบ์​์ดา โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาอาจจะเชื่​่อ � มติ​ิดเลยก็​็ได้ ้ (อิ​ิสระ) โพลี​ีเปปไทด์​์ กั​ับโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักหรื​ืออาจจะไม่​่เชื่​่อ สายเบาอิ​ิสระ หมุ​ุนเวี​ียนอยู่​่�ในเลื​ือดและมี​ีขนาดเล็​็กมากพอที่​่�จะผ่​่านไปยั​ังไต � มติ​ิดกัน ซึ่​่ง� อาจจะถู​ูกกรองออกสู่​่�ปั​ั สสาวะหรื​ืออาจจะเชื่​่อ ั และไปอุ​ุดกั้​้น � หลอดไต ฝอยได้ ้ ั ท์​์ทั่​่ว� ไปสำำ�หรั​ับการรั​ักษาแรกเริ่​่�มที่​่�ใช้ในการ ้ การบำำ�บั ัดชนิ​ิดแรก: คำำ�ศัพ พยายามให้ ้ได้ ้รั​ับการตอบสนองในผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�เพิ่​่�งได้ ้รั​ับการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ย โปรดดู​ูที่​่� “การรั ักษาระยะแรก” และ “การตอบสนอง”

ผลข้​้างเคี​ียงต่​่อกระเพาะอาหารและลำำ�ไส้ ้ (GI): อาการคลื่​่�นไส้ ้ อาเจี​ียน ท้ ้อง ี ท้ ้องผู​ูก ท้ ้องอื​ืด หรื​ือผลข้ ้างเคี​ียงอื่​่�นใดที่​่�มีผ เสีย ี ลกระทบต่​่อทางเดิ​ินอาหาร ยี​ีน: การเรี​ียงลำำ�ดับ ั ที่​่�เฉพาะเจาะจงของการถอดรหั​ัส DNA สำำ�หรั​ับโปรตี​ีนบาง ชนิ​ิด พั ันธุ​ุกรรมบำำ�บั ัด: การรั​ักษาที่​่�ปรั​ับเปลี่​่�ยนกิ​ิจกรรมของยี​ีน โดยปกติ​ิแล้ ้วบ่​่งบอก ถึ​ึงการเพิ่​่�มหรื​ือนำำ �ยีน ี หนึ่​่�งยี​ีนหรื​ือหลายยี​ีนออก � ยาสามั ัญ: ยี่​่�ห้ ้อที่​่�ระบุ​ุว่า่ ยาเป็​็ นทรั​ัพย์​์สิน ิ ของบริ​ิษั​ัทที่​่�ได้ ้รั​ับการอนุ​ุมัติ ชื่​่อ ั จิ าก ่ U.S. Food and Drug Administration หน่​่วยงานกำำ�กับ ั ดู​ูแลของภาครั​ัฐ อย่​่างเช่น ิ ธิ​ิ (FDA) (องค์​์การอาหารและยาของสหรั​ัฐอเมริ​ิกา) หลั​ังจากที่​่�ยาหมดอายุ​ุสิท � สามั​ัญที่​่�อ้ ้างถึ​ึงส่ว่ น บั​ัตรแล้ ้ว บริ​ิษั​ัทอื่​่�นๆ อาจทำำ�รุ่​่�นสามั​ัญของยาภายใต้ ้ชื่​่อ ประกอบทางเคมี​ีของยา ทางพั ันธุ​ุศาสตร์​์: เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับยี​ีนหรื​ือพั​ันธุ​ุกรรมในทุ​ุกสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ต ิ กระบวนการ ทางชีวี วิ​ิทยาที่​่�ลัก ั ษณะต่​่างๆ จะถู​ูกส่ง่ ผ่​่านจากพ่​่อแม่​่ไปสู่​่�ลู​ูกผ่​่าน DNA ในยี​ีน ั พั​ันธ์​์กับ โรคต้​้อหิ​ิน: โรคที่​่�สัม ั การค่​่อยๆ สะสมความดั​ันในลู​ูกตา ซึ่​่ง� ถ้ ้าไม่​่ได้ ้รั​ับ ี การมองเห็​็นหรื​ือตาบอดได้ ้ การรั​ักษาสามารถส่ง่ ผลให้ ้เกิ​ิดการสู​ูญเสีย โกลบู​ูลิน ิ : โปรตี​ีนที่​่�สร้ ้างในตั​ับโดยระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน โกลบู​ูลิน ิ ที่​่�มีบ ี ทบาทสำำ�คัญ ั � ได้ ้แก่​่ ในการทำำ�งานของตั​ับ การแข็​็งตั​ัวของเลื​ือด และต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ “แอลฟา” “เบตา” และ “แกมมา” เอ็​็ม-โปรตี​ีน ที่​่�หลั่​่�งโดยเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาคื​ือ โกลบู​ูลิน ิ ชนิ​ิดแกมมา ไกลโคโปรตี​ีน: โปรตี​ีนที่​่�อยู่​่�ที่​่�พื้​้น � ผิ​ิวนอกของเซลล์​์ซึ่​่ง� มี​ีน้ำำ��ตาล � เป็​็ นที่​่�ที่​่โ� มเลกุ​ุลอื่​่�นจะมายึ​ึด (คาร์​์โบไฮเดรต) ติ​ิดอยู่​่� ทำำ�หน้ ้าที่​่�เป็​็ นพื้​้�นที่​่�ตัวั รั​ับซึ่​่น ติ​ิดกับ ั เซลล์​์ myeloma.org

17

้ เกรด: เกณฑ์​์ด้ ้านความเป็​็ นพิ​ิษที่​่�นำำ�มาใช้ในสหรั​ั ฐอเมริ​ิการโดย National Cancer Institute (NCI) (สถาบั​ันมะเร็​็งแห่​่งชาติ​ิ) สำำ�หรั​ับการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ใน มะเร็​็ง ได้ ้แก่​่: • เกรด 0 – ไม่ี​ี�มี​ีอาการ, • เกรด 1 – มี​ีอาการเล็​็กน้ ้อย, • เกรด 2 – มี​ีอาการปานกลาง, • เกรด 3 – มี​ีอาการที่​่�ต้ ้องได้ ้รั​ับการรั​ักษา, • เกรด 4 – มี​ีอาการที่​่�ต้ ้องได้ ้รั​ับการช่ว่ ยเหลื​ือเร่​่งด่​่วน, • เกรด 5 – มี​ีอาการที่​่�ส่ง่ ผลให้ ้ถึ​ึงแก่​่ความตาย โรคสเต็​็มเซลล์​์ใหม่​่ต่อ ่ ต้​้านร่​่างกาย (GVHD): ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าที่​่�เกี่​่�ยวกั​ับระบบ ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันของเนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�ได้ ้รั​ับบริ​ิจาคต่​่อเนื้​้�อเยื่​่�อของผู้​้�รั​ับเอง แกรนู​ูโลไซท์​์: ชนิ​ิดของเม็​็ดเลื​ือดขาวที่​่�ฆ่า่ แบคที​ีเรี​ีย นิ​ิวโตรฟิ​ิ ล อี​ีโอซิโิ นฟิ​ิ ล และเบโซฟิ​ิ ลล์​์คือ ื ชนิ​ิดของแกรนู​ูโลไซท์​์ สารกระตุ้​้�นการเจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์: ยาที่​่�กระตุ้​้�นเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดเม็​็ดโลหิ​ิต ให้ ้ทั้​้�งเจริ​ิญเติ​ิบโตและและปล่​่อยเข้ ้าสู่​่�กระแสเลื​ือด กลุ่​่�มอาการกิ​ิลแลง-บาร์​์เร (GBS): ความผิ​ิดปกติ​ิทางระบบประสาทชนิ​ิดที่​่� ้ พบได้ ้ยากที่​่�ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันโจมตี​ีส่ว่ นหนึ่​่�งของเครื​ือข่​่ายเส้นประสาทที่​่� อยู่​่�นอก ั หลั​ังของผู้​้�ป่​่วยอย่​่างผิ​ิดพลาด กรณี​ีของ GBS อาจมี​ีอาการเล็​็ก สมองและไขสัน � ๆ) หรื​ือรุ​ุนแรง (อั​ัมพาต) ผู้​้�ป่​่วยส่ว่ นใหญ่​่จะ น้ ้อย (อาการอ่​่อนแรงในระยะเวลาสั้​้น ฟื้​้� นฟู​ูได้ ้ในท้ ้ายที่​่�สุด ุ แต่​่บางรายยั​ังคงมี​ีอาการอ่​่อนแรงในระดั​ับหนึ่​่�งต่​่อไป

โพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั ัก: โปรตี​ีนอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์พลาสมา สร้ ้างจากโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ัก 2 สาย และโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา 2 สาย โดยที่​่� โพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักจะมี​ีขนาดใหญ่​่กว่​่าทั้​้�งสองหน่​่วย โพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ัก ทั้​้�ง 5 ชนิ​ิด (G, A, D, E, หรื​ือ M) จะขึ้​้น � อยู่​่�กั​ับชนิ​ิด (ไอโซไทป์​์ ) ของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิ ิ นที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์มัย ั อี​ีโลมา โปรดดู​ูที่​่� “อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (Ig)” โรคสะสมโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั ัก (HCDD): โรคสะสมอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ชนิ​ิด โมโนโคลนประเภทที่​่�พบได้ ้ยาก (MIDD) ที่​่�มีลั ี ก ั ษณะของการสะสมของโพลี​ีเปป ไทด์​์สายหนั​ักชนิ​ิดโมโนโคลนในอวั​ัยวะ โดยปกติ​ิ HCDD จะส่ง่ ผลต่​่อไตแต่​่ก็​็ สามารถส่ง่ ผลต่​่ออวั​ัยวะอื่​่�นๆ ได้ ้ ี าโทคริ​ิต (Hct): อั​ัตราร้ ้อยละของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงในเลื​ือด ปริ​ิมาณฮีม ี า ฮีม โทคริ​ิตต่ำำ�บ่ � ง่ บอกถึ​ึงภาวะโลหิ​ิตจาง ทางโลหิ​ิตวิท ิ ยา: เกี่​่�ยวกั​ับเลื​ือด เกิ​ิดจากเลื​ือด แพร่​่กระจายไปยั​ังกระแสเลื​ือด มะเร็​็งทางโลหิ​ิตวิท ิ ยา: มะเร็​็งของไขกระดู​ูกหรื​ือเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด 18

1.818.487.7455

� วชาญด้ ้านปั​ั ญหาเรื่​่�องเลื​ือดและไขกระดู​ูก นั ักโลหิ​ิตวิท ิ ยา: แพทย์​์ผู้​้�เชี่​่ย ฮีโี มโกลบิ​ิน: โปรตี​ีนในเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงที่​่�นำำ�ออกซิเิ จน โรคเริ​ิม: ไวรั​ัสที่​่�พบได้ ้ทั่​่�วไปที่​่�ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดแผล บ่​่อยครั้​้�งพบที่​่�บริ​ิเวณปากซึ่​่ง� โดย ทั่​่�วไปเรี​ียกว่​่า “เริ​ิมที่​่�ริม ิ ฝี​ี ปาก” ์ อสเตอร์​์: หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า “โรคงู​ูสวั​ัด” โรคเฮอร์​์ปี​ีส์ซ ์ อสเตอร์​์เกิ​ิด โรคเฮอร์​์ปี​ีส์ซ � ไวรั​ัสวาริ​ิเซลลา-ซอสเตอร์​์ (VZV) กลั​ับมากำำ�เริ​ิบหรื​ือมี​ีอาการ จากการทำำ�ให้ ้เชื้​้อ อี​ีกครั้​้�ง ซึ่​่ง� เป็​็ นไวรั​ัสเดี​ียวกั​ับชนิ​ิดที่​่ทำ � ำ�ให้ ้เกิ​ิดโรควาริ​ิเซลลา (หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า “โรค � สุ​ุกใส”) เมื่​่�อมี​ีการทำำ�ให้ ้กลั​ับมากำำ�เริ​ิบหรื​ือมี​ีอาการอี​ีกครั้​้�ง บ่​่อยครั้​้�งที่​่�การติ​ิดเชื้​้อ ์ อสเตอร์​์จะส่ง่ ผลกระทบต่​่อเส้นประสาท ้ เฮอร์​์ปี​ีส์ซ � งสู​ูง: มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีแ มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดความเสี่​่ย ี นวโน้ ้มว่​่าจะมี​ี อาการทรุ​ุดอย่​่างรวดเร็​็วหลั​ังการรั​ักษาหรื​ือดื้​้�อต่​่อการรั​ักษา ตามที่​่�กำำ�หนดโดย ความผิ​ิดปกติ​ิทางเซลล์​์พั​ันธุ​ุกรรม (โครโมโซม) แบบ t(4;14), t(14;16), t(14;20), del 17p, และ 1q gain ควบคู่​่�กั​ับ Revised International Staging System (R-ISS) ั ลั​ักษณ์​์ (ระบบการแบ่​่งระยะสากลฉบั​ับแก้ ้ไข) โรคในระยะที่​่� 3 และ/หรื​ือสัญ � งสู​ูง ประวั​ัติข ิ องการแสดงออกของยี​ีนส์ ์ (GEP) ชนิ​ิดความเสี่​่ย ฮอร์​์โมน: สารเคมี​ีที่​่ผ � ลิ​ิตโดยต่​่อมหลายชนิ​ิดที่​่ค � วบคุ​ุมการทำำ�งานของเซลล์​์หรื​ือ อวั​ัยวะบางชนิ​ิดในร่​่างกาย การตรวจหาแอนติ​ิเจนเม็​็ดเลื​ือดขาวในมนุ​ุษย์​์ (HLA): การตรวจเลื​ือดที่​่�ใช้ ้ เพื่​่�อจั​ับคู่​่�ผู้​้�บริ​ิจาคเลื​ือด ไขกระดู​ูก หรื​ืออวั​ัยวะกั​ับผู้​้�รั​ับสำำ�หรั​ับการถ่​่ายเลื​ือดหรื​ือ การปลู​ูกถ่​่าย ี ะพาไทต์​์: สารประกอบที่​่�ช่ว่ ยสร้ ้างกระดู​ูกและทำำ�ให้ ้กระดู​ูกมี​ีความ ไฮดรอกซีอ แข็​็งและแข็​็งแรง ี มในเลื​ือดสู​ูง: ระดั​ับของแคลเซีย ี มในเลื​ือดที่​่�สูงู มากกว่​่าปกติ​ิ ภาวะแคลเซีย ในผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โดยปกติ​ิแล้ ้วจะส่ง่ ผลมาจากการสลายกระดู​ูกพร้ ้อบ ี มจากกระดู​ูกเข้ ้าสู่​่�กระแสเลื​ือด ภาวะนี้​้�สามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิด กั​ัยการปล่​่อยแคลเซีย อาการจำำ�นวนมาก ได้ ้แก่​่ ภาวะเบื่​่�ออาหาร อการคลื่​่�นไส้ ้ การกระหายน้ำำ� � การเมื่​่�อย ั กระส่า่ ย และ การสับ ั สน ล้ ้า การอ่​่อนแรงของกล้ ้ามเนื้​้�อ การกระสับ ี ม” โปรดดู​ูที่​่� “แคลเซีย ปฏิ​ิกิ ิริ​ิยาภาวะภู​ูมิ ิไวเกิ​ิน: ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าที่​่�ไม่​่เป็​็ นที่​่�ปรารถนา บางครั้​้�งเป็​็ นการตอบสนอง ต่​่อการได้ ้รั​ับยา ซึ่​่ง� เกิ​ิดโดยระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�ปกติ​ิ ได้ ้แก่​่ โรคภู​ูมิแ ิ พ้ ้และภู​ูมิต้ ิ ้านทาน ี ต่​่อตนเอง ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าเหล่​่านี้​้�อาจทำำ�ให้ ้รู้​้�สึ​ึกอึ​ึดอั​ัด เป็​็ นอั​ันตรายหรื​ือถึ​ึงแก่​่ชีวิต ิ ความดั ันโลหิ​ิตสูง ู : ภาวะทางการแพทย์​์เรื้​้�อรั​ังที่​่�ความดั​ันเลื​ือดในหลอดเลื​ือด แดงเพิ่​่�มขึ้​้น � หรื​ือที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันว่​่าความดั​ันในเลื​ือดสู​ูง ภาวะที่​่�เลื​ือดมี​ีความหนื​ืด (HVS): เมื่​่�อเลื​ือดมี​ีภาวะข้ ้นจนการไหลเวี​ียนเลื​ือด ้ ที่​่�ลดลงในหลอดเลื​ือดที่​่�เล็​็กกว่​่าทำำ�ให้ ้เกิ​ิดภาวะแทรกซ้อนซึ่​่ ง� สามารถเป็​็ น อั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ต ิ การรั​ักษาและการจั​ัดการได้ ้แก่​่ การให้ ้สารน้ำำ� �ทางหลอดเลื​ือด ดำำ�และการกรองพลาสมา myeloma.org

19

ภาวะแกมมาโกลบู​ูลิน ิ ในเลื​ือดต่ำำ� � : การวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยทางห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารที่​่�จะทำำ�เมื่​่�อ ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันผลิ​ิตอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ชนิ​ิด G (IgG) ในเลื​ือดไม่​่เพี​ียงพอ ภาวะโซเดี​ียมในเลื​ือดต่ำำ� � : ระดั​ับโซเดี​ียมในเลื​ือดต่ำำ�� อาการได้ ้แก่​่ คลื่​่�นไส้ ้ ปวด ั สน และเมื่​่�อยล้ ้า ภาวะโซเดี​ียมในเลื​ือดต่ำำ�� สามารถเกิ​ิดจากการสู​ูญเสีย ี หั​ัว สับ ี ของเหลวผ่​่านการอาเจี​ียนหรื​ือท้ ้องเสีย และโดยปริ​ิมาณของของเหลวที่​่�มาก เกิ​ินปกติ​ิจากโรคทางหั​ัวใจ ตั​ับ หรื​ือไต ภาวะการหลั่​่�งสารน้​้อยผิ​ิดปกติ​ิ: โรคที่​่�มีก ี ารหลั่​่�งสารน้ ้อยหรื​ือไม่​่มีก ี ารหลั่​่�งสาร หรื​ือที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันว่​่าโอลิ​ิโกซีเี ครทอรี​ี ภาวะพร่​่องออกซิเิ จน: ระดั​ับออกซิเิ จนในเนื้​้�อเยื่​่�อของร่​่างกายต่ำำ�� อาการของ ั สน ความกระสับ ั กระส่า่ ย หายใจ ภาวะพร่​่องออกซิเิ จนอาจรวมถึ​ึง อาการสับ ี ว่ งคล้ำำ�� ลำำ�บาก หั​ัวใจเต้ ้นเร็​็ว ผิ​ิวหนั​ังมี​ีสีม่

อิ​ิคารอส: ตระกู​ูลของโปรตี​ีนที่​่�แสดงออกเป็​็ นมากในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาและมะเร็​็ง ้ เซลล์​์บีอื่​่ ี น � ๆ ซึ่​่ง� เป็​็ นสิ่​่ง� ที่​่�ใช้ในการเจริ​ิ ญเติ​ิบโตและอยู่​่�รอดของเซลล์​์มะเร็​็ง โปรตี​ี นอิ​ิคารอสยั​ังมี​ีความสำำ�คัญ ั กั​ับกลไกการทำำ�งานของสารปรั​ับภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันร่​่างกายอี​ีก ด้ ้วย ั ันธ์​์กั ับเซลล์​์ที่​่ส่ ่ ผลต่​่อภู​ูมิคุ้​้� กลุ่​่�มอาการทางประสาทที่​่�สัมพั � ง ิ มกั ัน (ICANS): ั ดาห์​์หลั​ังการให้ ้ภู​ูมิคุ้​้� กลุ่​่�มอาการที่​่�สามารถเกิ​ิดขึ้​้น � ในหลายวั​ันหรื​ือหลายสัป ิ มกั​ัน บำำ�บัด ั โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งการบำำ�บัด ั เซลล์​์ที่​่ส่ � ง่ ผลต่​่อภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน (IEC) และเซลล์​์ที ี ้ ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ัน: เครื​ือข่​่ายเชิงิ ซ้อนของเซลล์​์ เนื้​้�อเยื่​่�อ อวั​ัยวะ และสารที่​่�สร้ ้าง � หรื​ือเป็​็ น ขึ้​้น � ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันช่ว่ ยร่​่างกายปกป้​้ องโดยการทำำ�ลายเซลล์​์ที่​่ติ � ด ิ เชื้​้อ โรคและนำำ �เศษซากเซลล์​์ออก ในขณะที่​่�ปกป้​้ องเซลล์​์ที่​่แ � ข็​็งแรงด้ ้วย ้ การทดสอบทางวิ​ิทยาภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ัน: การทดสอบที่​่�ใช้ตรวจจั​ั บโปรตี​ีนในเลื​ือด ั ความสามารถของแอนติ​ิบอดี​ีในการจั​ับกั​ับโครงสร้ ้างสามมิ​ิติที่​่ โดยอาศัย ิ เ� ฉพาะ เจาะจงของแอนติ​ิเจนเท่​่านั้​้�น ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โดยทั่​่�วไปแล้ ้วการทดสอบนี้​้�จะ ้ อตรวจจั​ับแอนติ​ิบอดี​ีที่​่เ� ฉพาะเจาะจง ใช้เพื่​่� � โรคภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ันบกพร่​่อง: ความสามารถของร่​่างกายในการต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ และโรคลดต่ำำ�� ลง ั อิ​ิเล็​็กโตรโฟรี​ีซิส ิ (IFE): การตรวจเกี่​่�ยวกั​ับภู​ูมิคุ้​้� อิ​ิมมู​ูโนฟิ​ิ กเซชัน ิ มกั​ันของซี ี ้ โปรตี​ีน สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา จะทำำ�ให้ ้แพทย์​์ รั​ัมหรื​ือปั​ั สสาวะที่​่�ใช้ระบุ​ุ สามารถระบุ​ุชนิดข ิ อง M-โปรตี​ีน (IgG, IgA, kappa, หรื​ือ lambda) ได้ ้ เทคนิ​ิคอิ​ิมมู​ู ้ นประจำำ�ที่​่มี ้ ชนิดที่​่ โนสเตนนิ​ิงที่​่�ใช้เป็​็ � ค ี วามไวมากที่​่�สุด ุ ใช้ระบุ​ุ ิ แ � น่​่นอนของโพลี​ี เปปไทด์​์สายหนั​ักและโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาของ M-โปรตี​ีน การดู​ูด้ว้ ยกล้​้องอิ​ิมมู​ูโนฟลู​ูออเรสเซนซ์:์ การทดสอบที่​่�สั่​่ง� ฟลู​ูออโรฟอร์​์ (สี ี ย้ ้อมเรื​ืองแสง) ให้ ้กระทำำ�ต่อ ่ เป้​้ าหมายเฉพาะภายในเซลล์​์เพื่​่�อแสดงการกระจาย ตั​ัวของโมเลกุ​ุลเป้​้ าหมายในตั​ัวอย่​่างทดสอบ ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โดยทั่​่�วไปแล้ ้ว 20

1.818.487.7455

์ ะกระทำำ�เพื่​่�อดู​ูตำำ�แหน่​่งของแอนติ​ิเจน การดู​ูด้ ้วยกล้ ้องอิ​ิมมู​ูโนฟลู​ูออเรสเซนซ์จ หรื​ือแอนติ​ิบอดี​ีบนเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ (Ig): โปรตี​ีนที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์พลาสมา; ส่ว่ นที่​่�จำำ�เป็​็ น ของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันของร่​่างกาย อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ จะจั​ับกั​ับสารแปลกปลอม (แอนติ​ิเจน) และช่ว่ ยในการทำำ�ลายสารแปลกปลอม ชนิ​ิด (ไอโซไทป์​์ ) ของอิ​ิมมู​ู โนโกลบู​ูลิน ิ ได้ ้แก่​่ IgG, IgA, IgD, IgE, และ IgM อิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ แต่​่ละชนิ​ิดมีก ี าร ทำำ�งานที่​่�แตกต่​่างกั​ันในร่​่างกาย โปรดดู​ูที่​่� “แอนติ​ิบอดี​ี” และ “แอนติ​ิเจน” • IgG, IgA – ชนิ​ิดของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�พบได้ ้บ่​่อยมากที่​่�สุด ุ G และ A อ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักชนิ​ิดอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ซึ่​่ง� ผลิ​ิตโดยเซลล์​์ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • IgD, IgE – ชนิ​ิดของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเหล่​่านี้​้�จะเกิ​ิดได้ ้บ่​่อยน้ ้อยกว่​่า • IgM –มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดนี้​้เ� ป็​็ นชนิ​ิดที่​่พ � บได้ ้ยาก มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิด IgM ไม่​่เหมื​ือนกั​ับแมโครโกลบู​ูลินี ิ เี มี​ียขนิ​ิดวาลเดนสรอม ี โตเคมี​ี (IHC): อิ​ิมมู​ูโนฮีส ี โตเคมี​ีอ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงกระบวนการตรวจจั​ับ อิ​ิมมู​ูโนฮีส � เนื้​้�อโดยการใช้ประโยชน์​์ ้ แอนติ​ิเจนในเซลล์​์ของชิ้​้น จากหลั​ักการที่​่�แอนติ​ิบอดี​ี ี ้วยวิ​ิธีท ี โตเคมี​ีถูก ้ าง จั​ับกั​ับแอนติ​ิเจนโดยจำำ�เพาะ การย้ ้อมสีด้ ี างอิ​ิมมู​ูโนฮีส ู ใช้อย่​่ ่ เซลล์​์ที่​่พ แพร่​่หลายในการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยเซลล์​์ที่​่ผิ � ด ิ ปกติ​ิ อย่​่างเช่น � บในเนื้​้�องอกชนิ​ิด มะเร็​็ง สารปรั ับภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ัน: ยาที่​่�สามารถดั​ัดแปลง ส่ง่ เสริ​ิม หรื​ือกดการทำำ�งานของ ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน บางครั้​้�งสารปรั​ับภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันจะเรี​ียกว่​่า “ยาปรั​ับภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน (IMiD®)” การกดภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ัน: การทำำ�ให้ ้ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันอ่​่อนแอลงที่​่�ทำำ�ให้ ้ความสามารถใน � หรื​ือโรคลดลง การกดภู​ูมิคุ้​้� การต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ ิ มกั​ันอาจเกิ​ิดจากทั้​้�งผลกระทบ ของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาต่​่อระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันและจากการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั ันบำำ�บั ัด: การรั​ักษาที่​่�ส่ง่ เสริ​ิมการป้​้ องกั​ันตามธรรมชาติ​ิของร่​่างกายเพื่​่�อ ต่​่อสู้​้�กั​ับมะเร็​็ง อุ​ุบั ัติ​ิการณ์​์: จำำ�นวนผู้​้�ป่​่วยใหม่​่ของโรคที่​่�ได้ ้รั​ับการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยในแต่​่ละปี​ี การรั ักษาระยะแรก: การรั​ักษาแรกเริ่​่�มที่​่�ให้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่วยในการเตรี​ียมพร้ ้อมสำำ�หรั​ับ ้ การปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดโดยใช้เซลล์​์ ของตนเอง (ASCT) โปรดดู​ูที่​่� “การ บำำ�บั ัดชนิ​ิดแรก” และ “ลำำ�ดั ับของการบำำ�บั ัด” การอั ักเสบ: การตอบสนองเพื่​่�อป้​้ องกั​ันของร่​่างกายต่​่อการบาดเจ็​็บหรื​ือโรค เกี่​่�ยวกั ับการอั ักเสบ: เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการอั​ักเสบ การตอบสนองเพื่​่�อป้​้ องกั​ันของ ร่​่างกายต่​่อการบาดเจ็​็บหรื​ือโรค ความยิ​ินยอมที่​่�ได้​้รั ับการบอกกล่​่าว: กระบวนการที่​่�แพทย์​์ต้ ้องให้ ้ข้ ้อมู​ูลที่​่� เพี​ียงพอแก่​่ผู้​้�ป่​่วยเกี่​่�ยวกั​ับการผ่​่าตั​ัด วิ​ิธีก ี าร หรื​ือการทดลองทางคลิ​ินิก ิ – รวมถึ​ึง � ง ผลดี​ี ทางเลื​ือก ค่​่าใช้จ่​่้ ายที่​่�อาจเกิ​ิดขึ้​้น เรื่​่�องของความเสี่​่ย � – สำำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วยเพื่​่�อ ิ ใจหลั​ังจากที่​่�ได้ ้รั​ับการบอกกล่​่าวเกี่​่�ยวกั​ับการเลื​ือกแสดงความยิ​ินยอม ตั​ัดสิน หรื​ือไม่​่ myeloma.org

21

้ เลื​ือด: การนำำ �ส่ง่ ของเหลวหรื​ือยาเข้ ้าสู่​่�กระแสเลื​ือดโดยใช้ ้ การฉี​ีดยาเข้​้าเส้น เวลาประมาณหนึ่​่�ง เครื่​่�องควบคุ​ุมการให้​้สารละลายทางหลอดเลื​ือดดำำ�: เครื่​่�องมื​ือนำำ �ส่ง่ ้ ของเหลวหรื​ือยาตามปริ​ิมาณที่​่�ควบคุ​ุมได้ ้เข้ ้าสู่​่�กระแสเลื​ือดโดยใช้เวลาประมาณ หนึ่​่�ง ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าจากการให้​้ยาทางหลอดเลื​ือดดำำ� (IRR): ชนิ​ิดของปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าภาวะภู​ูมิ ิ ไวเกิ​ินที่​่�พั​ัฒนาในระหว่​่างหรื​ือช่ว่ งเวลาไม่​่นานหลั​ังการให้ ้ยาโดยฉี​ีดเข้ ้าหลอด เลื​ือดดํ​ํา (IV) IRRs เกิ​ิดจากไซโตไคน์​์และสามารถเกิ​ิดกับ ั การบำำ�บัด ั มะเร็​็งด้ ้วย IV หลายชนิ​ิด บ่​่อยครั้​้�งปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าจะมี​ีลัก ั ษณะเหมื​ือนไข้ ้หวั​ัดใหญ่​่และรวมถึ​ึงอาการ � ไอ ระคายเคื​ืองในลำำ�คอ หายใจไม่​่อิ่​่ม คั​ัดจมู​ูก ไข้ ้ หนาวสั่​่น � ความดั​ันเลื​ือดต่ำำ�� คลื่​่�นไส้ ้ และผื่​่�น โปรดดู​ูที่​่� “ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าตอบสนองจากการบริ​ิหารยา (ARR)” และ “ไซโตไคน์​์” ยั ับยั้​้�ง: เพื่​่�อหยุ​ุดบางสิ่​่ง� บางอย่​่างหรื​ือคอยเฝ้​้ าดู​ูบางสิ่​่ง� บางอย่​่างให้ ้อยู่​่�ภายใต้ ้ การควบคุ​ุม ้ การฉี​ีดยา: การใช้กระบอกฉี​ี ดยาและเข็​็มฉี​ีดยาเพื่​่�อนำำ �ยาเข้ ้าสู่​่�ร่​่างกาย อิ​ินเตอร์​์เฟอรอน: ฮอร์​์โมนที่​่�ผลิ​ิตตามธรรมชาติ​ิ (ไซโตไคน์​์) ซึ่​่ง� ปล่​่อยจาก � หรื​ือโรคที่​่�กระตุ้​้�นการเจริ​ิญเติ​ิบโต ร่​่างกายในการตอบสนองต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ ของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดที่​่�ต่อ ่ สู้​้�กั​ับโรคบางชนิ​ิดในระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน อิ​ินเตอร์​์เฟอรอน ้ ปแบบ สามารถผลิ​ิตจากการสร้ ้างขึ้​้น � โดยเทคนิ​ิคทางพั​ันธุ​ุวิศ ิ วกรรมและใช้ในรู​ู ของภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันบำำ�บัด ั อิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ิน: สารเคมี​ีที่​่ผ � ลิ​ิตตามธรรมชาติ​ิซึ่​่ง� ปล่​่อยจากร่​่างกาย หรื​ือสารที่​่�ใช้ ้ ในการรั​ักษาโดยชีวี บำำ�บัด ั อิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ินจะกระตุ้​้�นการเจริ​ิญเติ​ิบโตและกิ​ิจกรรม ของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวบางชนิ​ิด อิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ิน-2 (IL-2) คื​ือชนิ​ิดของตั​ัวปรั​ับ เปลี่​่�ยนการตอบสนองทางชีวี ภาพที่​่�กระตุ้​้�นการเจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด บางชนิ​ิดในระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�สามารถต่​่อสู้​้�กั​ับมะเร็​็งบางชนิ​ิด อิ​ินเตอร์​์ลิวิ คิ​ิน-6 (IL-6) คื​ือไซโตไคน์​์ที่​่เ� ป็​็ นตั​ัวกระตุ้​้�นที่​่�แข็​็งแรงต่​่อเซลล์​์สลายกระดู​ูกและการ เจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์พลาสมา รั ังสีร่ี ว่ มรั ักษา: สาขาของรั​ังสีวิี ท ิ ยาที่​่�คำำ�นึ​ึงเกี่​่�ยวกั​ับการให้ ้การวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยและการ รั​ักษาโรคโดยวิ​ิธีก ี ารที่​่�หลากหลายที่​่�กระทำำ�ผ่า่ นผิ​ิวหนั​ังภายใต้ ้แนวทางของการ ถ่​่ายภาพรั​ังสี ี การฉี​ีดยาเข้​้าหลอดเลื​ือดดํ​ํา (IV): บริ​ิหารยาเข้ ้าสู่​่�หลอดเลื​ือดดํ​ํา ภาวะขาดเลื​ือด: ภาวะที่​่�เกิ​ิดจากการมี​ีเลื​ือดไปเลี้​้�ยงอวั​ัยวะหรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อไม่​่เพี​ียง ่ จากภาวะการขั​ัดขวางหรื​ือรบกวนการไหลเวี​ียนของเลื​ือด กล้ ้าม พอ อย่​่างเช่น เนื้​้�อหั​ัวใจขาดเลื​ือดเกิ​ิดขึ้​้น � เมื่​่�อมี​ีเลื​ือดไปเลี้​้�ยงที่​่�หัวั ใจลดลง ทำำ�ให้ ้ไม่​่ได้ ้รั​ับ ี หายต่​่อกล้ ้ามเนื้​้�อหั​ัวใจ ออกซิเิ จนที่​่�เพี​ียงพอ จึ​ึงทำำ�ให้ ้เกิ​ิดความเสีย 22

1.818.487.7455

โรคกระจกตาแบบไม่​่อั ักเสบ: โรคชนิ​ิดที่​่ไ� ม่​่มีก ี ารอั​ักเสบใดๆ ของกระจกตาซึ่​่ง� � นอกสุ​ุดของลู​ูกตา เป็​็ นสิ่​่ง� ปกป้​้ องชั้​้น ั ั การฉี​ีดซีเี มนต์​์ยึ​ึดกระดู​ูกสันหลั ังโดยการยกถ่​่างกระดู​ูกสันหลั ังที่​่�แตกยุ​ุบ: ั การผ่​่าตั​ัดแบบรุ​ุกล้ำำ��แต่​่เพี​ียงเล็​็กน้ ้อยที่​่�มีก ี ารฉี​ีดซีเี มนต์​์เหลวเข้ ้าสู่​่�กระดู​ูกสัน ้ หลั​ังที่​่�แตกหั​ักหรื​ือยุ​ุบตั​ัวโดยใช้เทคนิ​ิคบอลลู​ูนขยาย สามารถลดความปวดและ ั ั หลั​ังมั่​่�นคง โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะที่​่�กระดู​ูกสันหลั ทำำ�ให้ ้กระดู​ูกสัน ังส่ว่ นหน้​้าเกิ​ิดการ แตก หั ัก และยุ​ุบ (VCF)” ั หลั​ังโค้ ้งนู​ูนมากผิ​ิดปกติ​ิ หลั ังค่​่อม: อาการที่​่�กระดู​ูกสัน

แล็​็กเทตดี​ีไฮโดรจี​ีเนส (LDH): เอนไซม์​์ที่​่ผ � ลิ​ิตพลั​ังงานซึ่​่ง� ส่ว่ นใหญ่​่ปรากฏอยู่​่� ในเนื่​่�อเยื่​่�อทั้​้�งหมดของร่​่างกาย ระดั​ับของ LDH ในกระแสเลื​ือดเพิ่​่�มสู​ูงขึ้​้น � ในทาง ี หายของเซลล์​์ LDH อาจใช้เพื่​่� ้ อตรวจติ​ิดตามกิ​ิจกรรม สนอบสนองกั​ับความเสีย ของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา รอยโรค: บริ​ิเวณของเนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิ; ก้ ้อนนู​ูนหรื​ือฝี​ี ที่​่�อาจเกิ​ิดโดยการบาด ่ มะเร็​็ง ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา “รอยโรค” สามารถกล่​่าวถึ​ึง เจ็​็บหรื​ือโรคอย่​่างเช่น พลาสมาไซโตมาหรื​ือรู​ูในกระดู​ูก •ร อยโรคชนิ​ิดแพร่​่กระจาย – รู​ูบแบบการกระจายของการเกี่​่�ยวข้ ้องของ ไขกระดู​ูกมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาในบริ​ิเวณหนื่​่�งของกระดู​ูก ิ ปกติ​ิที่​่เ� ห็​็นในไขกระดู​ูกจากการศึ​ึกษา • รอยโรคเฉพาะที่​่� –บริ​ิเวณที่​่�ผิด วิ​ิจั​ัยทาง MRI หรื​ือ PET-CT เพื่​่�อที่​่�จะพิ​ิจารณาว่​่าเป็​็ น “กรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็ น มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา” จะต้ ้องมี​ีรอยโรคเฉพาะที่​่�มากกว่​่า 1 แห่​่ง และมี​ีขนาด อย่​่างน้ ้อย 5 มม. ี หายของกระดู​ูกที่​่�ปรากฏ ี วามเสีย • รอยโรคกระดู​ูกสลาย – บริ​ิเวณที่​่�มีค ในรู​ูปของจุ​ุดสีเี ข้ ้มในเอ็​็กซเรย์​์เมื่​่�อมี​ี 30% ของกระดู​ูกที่​่�แข็​็งแรงในบริ​ิเวณ หนึ่​่�งถู​ูกทำำ�ลายอย่​่างค่​่อยเป็​็ นค่​่อยไป รอยโรคกระดู​ูกสลายจะมองดู​ู เหมื​ือนรู​ูในกระดู​ูกและเป็​็ นหลั​ักฐานที่​่�แสดงว่​่ากระดู​ูกกำำ�ลังั อ่​่อนแอ โปรดดู​ูที่​่� “เกี่​่�ยวกั ับการสลาย (การสลาย)” การเปลี่​่�ยนถ่​่ายพลาสมาเพื่​่�อลดจำำ�นวนเม็​็ดเลื​ือดขาวอย่​่างรวดเร็​็ว: โปรดดู​ูที่​่� “การแยกเอาส่ว่ นประกอบที่​่�อยู่​่�ในเลื​ือดออก” � และโรคอื่​่�นๆ หรื​ือเรี​ียกอี​ีก ลู​ูโคไซต์​์: เซลล์​์ที่​่ช่ � ว่ ยร่​่างกายต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ อย่​่างว่​่าเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว (WBCs) เม็​็ดเลื​ือดขาวต่ำำ� � : เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวมี​ีจำำ�นวนลดลง โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา: โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาชนิ​ิดอิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ คื​ือหน่​่วย ที่​่�เล็​็กกว่​่าของสองหน่​่วยของแอนติ​ิบอดี​ี โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาจะถู​ูกยึ​ึดจั​ับโดย พั​ันธะเคมี​ีกับ ั ส่ว่ นปลายของโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ัก แต่​่เราทำำ�ให้ ้โพลี​ีเปปไทด์​์ myeloma.org

23

สายเบามี​ีจำำ�นวนมากกว่​่าปกติ​ิเพื่​่�อเข้ ้าสู่​่�กระแสเลื​ือด โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาเหล่​่า นี้​้�เรี​ียกว่​่า “โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบาอิ​ิสระ” โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบามี​ีสองชนิ​ิด: แคปปา และแลมบ์​์ดา โรคสะสมโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา (LCDD): โรคสะสมอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ชนิ​ิดโมโน โคลนประเภทที่​่�พบได้ ้ยาก (MIDD) ที่​่�มีลั ี ก ั ษณะของการสะสมของโพลี​ีเปปไทด์​์ สายเบาชนิ​ิดโมโนโคลนแบบสมบู​ูรณ์ห ์ รื​ือบางส่ว่ นในอวั​ัยวะ โดยปกติ​ิ LCDD จะส่ง่ ผลต่​่อไต แต่​่ก็ส ็ ามารถส่ง่ ผลต่​่ออวั​ัยวะอื่​่�นๆ ได้ ้ เป้​้ าหมายของการรั​ักษา ี หายต่​่ออวั​ัยวะเกิ​ิดขึ้​้น ้ LCDD คื​ือเพื่​่�อทำำ�ให้ ้ความเสีย � ช้าลง การหลบหนี​ีของโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา: การเพิ่​่�มขึ้​้น � ของโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา ่ ว่ งเวลาที่​่�มีก อิ​ิสระใช่ช่ ี ารกำำ�เริ​ิบอี​ีกครั้​้�งโดยที่​่�ไม่​่มีก ี ารเพิ่​่�มขึ้​้น � ของอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ู ี หายตามกั​ัน ลิ​ินชนิ​ิดโมโนโคลนที่​่�ไม่​่เสีย ั ท์​์ที่​่ใ� ช้เพื่​่� ้ อคำำ�นวณจำำ�นวนของการบำำ�บัดที่​่ ลำำ�ดั ับของการบำำ�บั ัด: คำำ�ศัพ ั ผู้​้�ป่ � ่ วย ได้ ้รั​ับ ลำำ�ดับ ั ของการบำำ�บัดคื ั อ ื 1 รอบแบบสมบู​ูรณ์ห ์ รื​ือมากกว่​่า ของข้ ้อกำำ�หนด ที่​่�สามารถประกอบด้ ้วยสารเพี​ียงชนิ​ิดเดี​ียว การผสมของยาหลายชนิ​ิด หรื​ือการ บำำ�บัดข ั องข้ ้อกำำ�หนดต่​่างๆ ที่​่�ต่อ ่ เนื่​่�องกั​ันตามแผน โปรดดู​ูที่​่� “การรั ักษาระยะ แรก” ั ั หลั​ังส่ว่ นเอวทั้​้�งห้ ้าชิ้​้น � จากกระดู​ูกสัน ั หลั​ัง กระดู​ูกสันหลั ังส่ว่ นเอว: กระดู​ูกสัน ของหลั​ังส่ว่ นล่​่าง ระหว่​่างกระดู​ูกซี่​่โ� ครงและกระดู​ูกเชิงิ กราน ลู​ูปัส ั : โปรดดู​ูที่​่� “โรคแพ้​้ภูมิ ู ตั ิ ัวเอง (SLE)” ระบบน้ำำ�� เหลื​ือง: หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า “lymphoid system” คื​ือระบบย่​่อยของระบบไหล � มโยงต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ือง เวี​ียนโลหิ​ิตที่​่ร� วมถึ​ึงต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ืองและท่​่อทางร่​่วมที่​่�เชื่​่อ เข้ ้าด้ ้วยกั​ัน หนึ่​่�งในหน้ ้าที่​่�หลั​ักคื​ือการผลิ​ิตและการไหลเวี​ียนของเซลล์​์ภูมิ ู คุ้​้� ิ มกั​ัน ่ ลิ​ิมโฟไซต์​์ โมโนไซต์​์ และเซลล์​์พลาสมา) อวั​ัยวะต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ือง (ตั​ัวอย่​่างเช่น ได้ ้แก่​่ ไขกระดู​ูกและต่​่อมไทมั​ัส ลิ​ิมโฟไซต์​์: เซลล์​์บี ี (ลิ​ิมโฟไซต์​์บี)ี เซลล์​์ที ี (ลิ​ิมโฟไซต์​์ที)ี และเซลล์​์นั​ักฆ่​่าตาม ธรรมชาติ​ิ (NK) ที่​่�รวมตั​ัวกั​ันประกอบเป็​็ น 30% ของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว (WBC) ลิ​ิมโฟพี​ีเนี​ีย: หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า “จำำ�นวนลิ​ิมโฟไซต์​์น้ ้อย” คื​ือภาวะที่​่�ระดั​ับเซลล์​์บี ี (ลิ​ิ มโฟไซต์​์บี)ี เซลล์​์ที ี (ลิ​ิมโฟไซต์​์ที)ี และเซลล์​์นั​ักฆ่​่าตามธรรมชาติ​ิ (NK) ต่ำำ�� เกี่​่�ยวกั ับการสลาย (การสลาย): การสลายหรื​ือการทำำ�ลายเซลล์​์หรื​ือเนื้​้�อเยื่​่�อ

M-สไปค์​์: สไปค์​์ชนิด ิ โมโนโคลนซึ่​่ง� มี​ีรูป ู แบบแหลมที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � ในการทดสอบอิ​ิ ิ ในโปรตี​ีนเป็​็ นตั​ัวบ่​่งชี้​้สำ � ำ�หรั​ับการเคลื่​่�อนไหวของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ี เล็​็กโตรโฟรี​ีซิส โลมา โปรดดู​ูที่​่� “โมโนโคลนอล” และ “โปรตี​ีนโมโนโคลน” แมโครฟาจ: เซลล์​์ในระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันที่​่�ทำำ�หน้ ้าที่​่�โอบล้ ้อมและกิ​ินเซลล์​์ใดๆ (รวม ถึ​ึงเซลล์​์มะเร็​็ง ) ที่​่�ไม่​่มีโี ปรตี​ีนอยู่​่�บนพื้​้�นผิ​ิวซึ่​่ง� จะระบุ​ุว่า่ เป็​็ นเซลล์​์ร่า่ งกายที่​่�แข็​็ง แรง 24

1.818.487.7455

เครื่​่�องสร้​้างภาพด้​้วยสนามแม่​่เหล็​็กไฟฟ้​้า (MRI): การสร้ ้างภาพเพื่​่�อการ ้ วิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยที่​่�ใช้สนามแม่​่ เหล็​็กและคลื่​่�นวิ​ิทยุ​ุเพื่​่�อสร้ ้างภาพ 2D หรื​ือ 3D แบบละเอี​ียด สำำ�หรั​ับโครงสร้ ้างภายในร่​่างกาย MRI สามารถแสดงให้ ้เห็​็นถึ​ึงการปรากฏและ การแพร่​่กระจายของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาในไขกระดู​ูกเมื่​่�อเอ็​็กซเรย์​์ไม่​่สามารถ ี หายได้ ้ MRI สามารถแสดงให้ ้เห็​็นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาภายนอก แสดงถึ​ึงความเสีย ไขกระดู​ูกได้ ้ MRI ให้ ้ความละเอี​ียดที่​่�ดีเี ยี่​่�ยมในเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อน โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�ง ั หลั​ัง การรุ​ุกล้ำำ��ไปที่​่�ไขสัน การคงสภาพการรั ักษา: ยาหรื​ือยาหลายชนิ​ิดที่​่ใ� ห้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่วยเพื่​่�อยื​ืดภาวะโรค สงบ เนื้​้�องอกชนิ​ิดร้​้ายแรง: เป็​็ นมะเร็​็ง; สามารถรุ​ุกรานเนื้​้�อเยื่​่�อบริ​ิเวณใกล้ ้เคี​ียงและ แพร่​่กระจายไปยั​ังส่ว่ นอื่​่�นๆ ของร่​่างกายได้ ้ ขนาดยาสู​ูงสุ​ุดที่​่�ผู้​้�ป่​่วยสามารถทนต่​่อยาได้​้ (MTD): ขนาดยาหรื​ือการรั​ักษา สู​ูงสุ​ุดที่​่ไ� ม่​่ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดผลข้ ้างเคี​ียงที่​่�ไม่​่สามารถรั​ับได้ ้ ค่​่ามั ัธยฐาน: ค่​่าเฉลี่​่�ย (ค่​่ากึ่​่�งกลาง) ของตั​ัวเลขสองจำำ�นวนที่​่�อยู่​่�ตรงกลางในชุ​ุด ตั​ัวเลขที่​่�เรี​ียงตามลำำ�ดับ ั ตั​ัวอย่​่าง “ค่​่ามั​ัธยฐานของระยะเวลาปลอดโรค (mPFS)” � กว่​่าและครึ่​่�งหนึ่​่�งของผู้​้�ป่​่วยมี​ี หมายถึ​ึง ครึ่​่�งหนึ่​่�งของผู้​้�ป่​่วยมี​ีภาวะโรคสงบที่​่�สั้​้น ภาวะโรคสงบที่​่�ยาวนานกว่​่า mPFS ี ง� มี​ีหน้ ้าที่​่�สร้ ้างเซลล์​์ผิวิ หนั​ังหรื​ือจอ มะเร็​็งผิ​ิวหนั ังเมลาโนมา: มะเร็​็งในเม็​็ดสีซึ่​่ ั พั​ันธ์​์กับ � ที่​่�ออกเสีย ี ง ประสาทตาของลู​ูกตา ไม่​่สัม ั มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาถึ​ึงแม้​้ว่​่้� าจะมี​ีชื่​่อ คล้ ้ายกั​ันก็​็ตาม การวิ​ิเคราะห์​์อภิ​ิมาน: การวิ​ิเคราะห์​์ที่​่ผ � สมผสานหรื​ือรวมกลุ่​่�มข้ ้อมู​ูลจากการ ศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยทางวิ​ิทยาศาสตร์​์จำำ�นวนมากมาย เมเเทบอลิ​ิซึ​ึม: การเปลี่​่�ยนแปลงของสารประกอบหนึ่​่�งไปเป็​็ นอี​ีกสารประกอบ หนึ่​่�งที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � ในระหว่​่างกระบวนการทางเคมี​ีที่​่จำ � ำ�เป็​็ นต่​่อการดำำ�รงชีวิี ตข ิ องสิ่​่ง� มี​ี ชีวิี ต ิ โปรดดู​ูที่​่� “เมแทโบไลต์​์” เมแทโบไลต์​์: สารใดๆ ที่​่�ถูก ู สร้ ้างขึ้​้น � ในระหว่​่างเมเเทบอลิ​ิซึ​ึมหรื​ือเป็​็ นสารที่​่� จำำ�เป็​็ นสำำ�หรั​ับเมเเทบอลิ​ิซึ​ึม โปรดดู​ูที่​่� “เมเเทบอลิ​ิซึ​ึม” ทำำ�ให้​้เผาผลาญอาหาร: เมื่​่�อร่​่างกายหรื​ืออวั​ัยวะของร่​่างกายเปลี่​่�ยนแปลง ของสารประกอบหนึ่​่�งไปเป็​็ นอี​ีกสารประกอบหนึ่​่�งโดยกระบวนการเมเเทบอลิ​ิซึ​ึม โปรดดู​ูที่​่� “เมเเทบอลิ​ิซึ​ึม” การแพร่​่กระจาย (Metastasis): การแพร่​่กระจายของเซลล์​์มะเร็​็งจากส่ว่ นหนึ่​่�ง ั ท์​์เฉพาะทางที่​่�ปกติ​ิแล้ ้วจะอ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงมะเร็​็งชนิ​ิด ของร่​่างกายไปยั​ังส่ว่ นอื่​่�นๆ คำำ�ศัพ เป็​็ นก้ ้อนและไม่​่ได้ ้อ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาซึ่​่ง� เป็​็ นมะเร็​็งที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับเลื​ือด จำำ�นวนเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�หลงเหลื​ือ (MRD): การปรากฏของเซลล์​์เนื้​้�องอกที่​่�ยังั � สุ​ุดลงและได้ ้รั​ับการตอบสนองอย่​่างสมบู​ูรณ์​์ (CR) เหลื​ืออยู่​่�หลั​ังการรั​ักษาสิ้​้น แล้ ้ว แม้ ้แต่​่ผู้​้�ป่​่วยที่​่�ได้ ้รั​ับ CR แบบเข้ ้มงวด (sCR) ก็​็อาจจะมี​ี MRD วิ​ิธีก ี ารทดสอบ ที่​่�มีค ี วามไวสู​ูงมากสามารถตรวจพบเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาจำำ�นวน 1 เซลล์่​่� myeloma.org

25

ท่​่ามกลางเซลล์​์ตัวั อย่​่างจำำ�นวน 1,000,000 เซลล์​์ ในเลื​ือดหรื​ือไขกระดู​ูกได้ ้ โปรดดู​ูที่​่� “MRD-ผลลบ” สารที่​่�ทำ� ำ ให้​้เคลื่​่�อนที่​่�: สารที่​่�ถูก ู ฉี​ีดเข้ ้าไปในผู้​้�ป่​่วยหรื​ือผู้​้�บริ​ิจาคเพื่​่�อกระตุ้​้�นให้ ้มี​ี การปลดปล่​่อยเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดไขกระดู​ูกออกสู่​่�กระแสเลื​ือด โมเลกุ​ุล: อนุ​ุภาคที่​่�เล็​็กที่​่�สุดที่​่ ุ เ� ก็​็บคุ​ุณสมบั​ัติทั้​้ ิ ง� หมดของสาร โมเลกุ​ุลคื​ือกลุ่​่�ม ที่​่�เป็​็ นกลางทางไฟฟ้​้ าซึ่​่ง� ประกอบจากอะตอมตั้​้�งแต่​่สองอะตอมขึ้​้น � ไปซึ่​่ง� ยึ​ึดกั​ัน ด้ ้วยพั​ันธะเคมี​ี โมโนโคลนอล: โมโนโคลนคื​ือสำำ�เนาที่​่�ได้ ้มาจากเซลล์​์เดี​ียว เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมาคื​ือโมโนโคลนที่​่�ได้ ้มาจากเซลล์​์พลาสมาที่​่�เป็​็ นเนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้ายแรงเซลล์​์ เดี​ียวในไขกระดู​ูก ชนิ​ิดของโปรตี​ีนของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�ถูก ู ผลิ​ิตจะเป็​็ นรู​ูปแบบ โมโนโคลนแบบเดี่​่�ยวมากกว่​่ารู​ูปแบบจำำ�นวนมาก (โพลี​ีโคลนอล) ในทางปฏิ​ิบัติ ั ิ ที่​่�สำำ�คัญ ั ของโปรตี​ีนโมโนโคลนคื​ือการที่​่�แสดงในรู​ูปแบบของสไปค์​์ชนิด ิ แหลม ิ ของโปรตี​ีน โปรดดู​ูที่​่� “เอ็​็ม-สไปค์​์” ในการทดสอบอิ​ิเล็​็กโตรโฟรี​ีซิส แอนติ​ิบอดี​ีชนิ​ิดโมโนโคลน: แอนติ​ิบอดี​ีที่​่ถู � ก ู สร้ ้างในห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารแทนที่​่� จะถู​ูกผลิ​ิตในร่​่างกายมนุ​ุษย์​์ แอนติ​ิบอดี​ีชนิด ิ โมโนโคลนถู​ูกออกแบบเฉพาะ มาเพื่​่�อค้ ้นหาและจั​ับกั​ับเซลล์​์มะเร็​็งและ/หรื​ือเซลล์​์ของระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน สำำ�หรั​ับจุ​ุดประสงค์​์เพื่​่�อการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยหรื​ือการรั​ักษา แอนติ​ิบอดี​ีชนิด ิ โมโนโคลน ้ ้ อนำำ �ส่ง่ ยา สารพิ​ิษ หรื​ือสาร สามารถนำำ �มาใช้โดยลำำ �พั​ัง หรื​ือสามารถนำำ �มาใช้เพื่​่� ี กั​ัมมั​ันตภาพรั​ังสีไปที่​่�เซลล์​์เนื้​้�องอกโดยตรง ำ ัญที่​่�ระบุ​ุไม่​่ได้​้ (MGUS): ความผิ​ิด โมโนโคลนอลแกมโมพาธี​ีที่​่มี � นั ี ัยสำ�คั ปกติ​ิของเซลล์​์พลาสมาที่​่�มีลั ี ก ั ษณะโดยการมี​ีค่า่ ของระดั​ับโปรตี​ีนโมโนโคลน ในเลื​ือดและ/หรื​ือปั​ั สสาวะต่ำำ�� กว่​่า ระดั​ับเซลล์​์พลาสมาของไขกระดู​ูกมี​ีค่า่ น้ ้อย กว่​่า 10% ไม่​่ปรากฏ ลั​ักษณะเฉพาะตามเกณฑ์​์ SLiM-CRAB โปรดดู​ูที่​่� “เกณฑ์​์ SLiM-CRAB” โรคสะสมอิ​ิมมู​ูโนโกลบู​ูลินช ิ นิ​ิดโมโนโคลน (MIDD): เกิ​ิดจากการสะสมของ โพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ัก โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา หรื​ือทั้​้�งโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั​ักโพ ลี​ีเปปไทด์​์สายเบา โปรดดู​ูที่​่� “โรคสะสมโพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา (LCDD)” และ “โรคสะสมโพลี​ีเปปไทด์​์สายหนั ัก (HCDD)” โปรตี​ีนโมโนโคลน (โปรตี​ีนมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา, เอ็​็ม-โปรตี​ีน): โปรตี​ีนที่​่�ผิด ิ ี หายต่​่อกระดู​ูก ปกติ​ิซึ่​่ง� ผลิ​ิตจากเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�สะสมและทำำ�ความเสีย และไขกระดู​ูก พบในปริ​ิมาณที่​่�มากผิ​ิดปกติ​ิในเลื​ือดและ/หรื​ือปั​ั สสาวะของผู้​้�ป่​่วย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โปรดดู​ูที่​่� “โมโนโคลนอล” และ “เอ็​็ม-สไปค์​์” โมโนไซต์​์: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�งซึ่​่ง� พบในการไหลเวี​ียนของเลื​ือด หรื​ือ ที่​่�เรี​ียกว่​่า แมโครฟาจเมื่​่�อปรากฏในเนื้​้�อเยื่​่�อ ้ าเคมี​ีอย่​่างเดี​ียว: การบำำ�บัดที่​่ ้ การใช้ย ั ใ� ช้ยาชนิ​ิ ดเดี​ียวเพื่​่�อรั​ักษาโรคหรื​ือภาวะ ั ท์​์เฉพาะทางคำำ�นี้​้ยั ่ การ คำำ�ศัพ � งั อธิ​ิบายชนิ​ิดการรั​ักษาแบบเดี่​่�ยวที่​่�ใช้ ้ อย่​่างเช่น ผ่​่าตั​ัดอย่​่างเดี​ียวหรื​ือรั​ังสีรัี ักษาอย่​่างเดี​ียวอี​ีกด้ ้วย 26

1.818.487.7455

MRD-ผลลบ: จำำ�นวนเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�หลงเหลื​ือ-ผลลบ ขึ้​้น � อยู่​่�กั​ับการทดสอบ ไม่​่ พบแม้ ้แต่​่เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเซลล์​์เดี​ียวในตั​ัวอย่​่างเซลล์​์พลาสมาไขกระดู​ูก จำำ�นวน 100,000 หรื​ือ 1,000,000 เซลล์​์ โปรดดู​ูที่​่� “จำำ�นวนเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�หลง เหลื​ือ (MRD)” การดื้​้�อยาหลายขนาน (MDR): การดื้​้�อการรั​ักษาที่​่�เกิ​ิดจากการสะสมพี​ี-ไกลโค � นอกของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา โปรตี​ีนในเยื่​่�อหุ้​้�มเซลล์​์ชั้​้น โรคมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมา: มะเร็​็งของเซลล์​์พลาสมาของไขกระดู​ูก เซลล์​์เม็​็ด เลื​ือดขาวที่​่�สร้ ้างแอนติ​ิบอดี​ี เซลล์​์พลาสมาชนิ​ิดมะเร็​็งจะเรี​ียกว่​่าเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัย อี​ีโลมา ปลอกหุ้​้�มประสาทหรื​ือเยื่​่�อมั ัยอิ​ิลิน ิ : เยื่​่�อหุ้​้�มป้​้ องกั​ันที่​่�ก่อ ่ ตั​ัวรอบใยประสาท จึ​ึง ิ ธิ​ิภาพไปตาม เพิ่​่�มความเร็​็วในการส่ง่ ผ่​่านกระแสประสาทไฟฟ้​้ าอย่​่างมี​ีประสิท เซลล์​์ประสาท การฉายแสงในขนาดสู​ูง: รู​ูปแบบที่​่�รุน ุ แรงของภาวะการกดไขกระดู​ูกที่​่�ทำำ�ให้ ้ ผลลั​ัพธ์​์ของการให้ ้การรั​ักษาด้ ้วยยาเคมี​ีบำำ�บัด ั หรื​ือรั​ังสีใี นขนาดสู​ูงมี​ีการทำำ�ลาย ของความสามารถของไขกระดู​ูกในการผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดอย่​่างสมบู​ูรณ์ห ์ รื​ือ เกื​ือบจะสมบู​ูรณ์​์ โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะการกดไขกระดู​ูก” ิ โดรม (MDS): ภาวะที่​่�ไขกระดู​ูกไม่​่ทำำ�หน้ ้าที่​่�ตามปกติ​ิ ไมอี​ีโลดิ​ิสพลาสติ​ิกซิน และผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดไม่​่เพี​ียงพอ บางครั้​้�งภาวะนี้​้�สามารถดำำ�เนิ​ินและกลาย เป็​็ นมะเร็​็งเม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดเฉี​ียบพลั​ันได้ ้ มั ัยอี​ีลอยด์​์: อ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงมั​ัยอี​ีโลไซต์​์ซึ่​่ง� เป็​็ นเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�ง หรื​ือที่​่� ่ ะเร็​็งมั​ัยอิ​ิ เรี​ียกว่​่า มั​ัยอี​ีโลจี​ีนั​ัส มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเป็​็ นมะเร็​็งต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ือง ไม่​่ใช่ม ลอยด์​์ กรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็นมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา (MDE): การวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาต้ ้อง ้ กฐานของ MDE จำำ�นวนหนึ่​่�งหรื​ือมากกว่​่าหนึ่​่�งข้ ้อ อย่​่างเช่น ่ เกณฑ์​์ CRAB ใช้หลั​ั ี ม ความเสีย ี ของของไต ภาวะโลหิ​ิตจาง ความเสีย ี หายของกระดู​ูก), (แคลเซีย 60% หรื​ือมากกว่​่าของเซลล์​์พลาสมาโคลนในไขกระดู​ูก, อั​ัตราของโพลี​ีเปปไทด์​์ สายเบาอิ​ิสระ (FLC) ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้อง/ไม่​่เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับซีรัี ัมที่​่�เท่​่ากั​ับหรื​ือมากกว่​่า100 หรื​ือมี​ีรอยโรคเฉพาะจุ​ุดมากกว่​่า 1 ตำำ�แหน่​่งในเครื่​่�องสร้ ้างภาพด้ ้วยสนามแม่​่ ี ม ความเสีย ี ของของไต ภาวะ เหล็​็กไฟฟ้​้ า โปรดดู​ูที่​่� “เกณฑ์​์ CRAB (แคลเซีย ี หายของกระดู​ูก)” โลหิ​ิตจาง ความเสีย ภาวะการกดไขกระดู​ูก: การลดลงของการผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง เกล็​็ด เลื​ือด และเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวบางส่ว่ น

เซลล์​์นั ักฆ่​่าตามธรรมชาติ​ิ (NK): เซลล์​์ NK หรื​ือที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันว่​่า ลิ​ิมโฟไซต์​์ชนิด ิ เม็​็ดขนาดใหญ่​่ คื​ือเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�ง มี​ีหน้ ้าที่​่�การเฝ้​้ าระวั​ังเนื้​้�องอก ั นำำ �ให้ ้เกิ​ิดการตอบสนอง สามารถจดจำำ�เซลล์​์ที่​่ถู � ก ู เปลี่​่�ยนรู​ูปโดยเนื้​้�องอกและชัก อย่​่างรุ​ุนแรงต่​่อเนื้​้�องอกผ่​่านการปลดปล่​่อยไซโตไคน์​์ ซึ่​่ง� ไม่​่เหมื​ือนกั​ับเซลล์​์ที ี myeloma.org

27

ที่​่�เป็​็ นพิ​ิษต่​่อเซลล์​์ เซลล์​์ NK สามารถทำำ�แบบนี้​้�ได้ ้โดยที่​่�ไม่​่ต้ ้องการแอนติ​ิเจน กระตุ้​้�นบนเนื้​้�องอก จึ​ึงสามารถส่ง่ ผลให้ ้เกิ​ิดการตอบสนองเพื่​่�อป้​้ องกั​ันที่​่�เร็​็วกว่​่า ในผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีม ี ะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมากำำ�เริ​ิบ เซลล์​์ NK จะมี​ีทั้​้ง� จำำ�นวนและการทำำ�งานที่​่� ลดลง การตายเฉพาะส่ว่ น: การตายของเนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�มีชี ี วิี ต ิ ี : การเจริ​ิญเติ​ิบโตขึ้​้น นี​ีโอเพลเซีย � มาใหม่​่ของเซลล์​์ที่​่ผิ � ด ิ ปกติ​ิ; มะเร็​็ง นี​ีโอพลาซึ​ึม: การเจริ​ิญเติ​ิบโตขึ้​้น � มาใหม่​่ของเนื้​้�อเยื่​่�อหรื​ือเซลล์​์ซึ่​่ง� ทำำ�ให้ ้เกิ​ิด เนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้ายแรง ิ โดรม: กลุ่​่�มของโรคที่​่�มีลั เนโฟรติ​ิกซิน ี ก ั ษณะโดยมี​ีการขั​ับโปรตี​ีนจำำ�นวนมาก ่ ิ โดรมจะทำำ�ให้ ้ ออก (ส่วนใหญ่​่เป็​็ นอั​ัลบู​ูมิน ิ ) สู่​่�ปั​ั สสาวะ บ่​่อยครั้​้�งที่​่�เนโฟรติ​ิกซิน เกิ​ิดอาการบวมน้ำำ� � การเป็​็นพิ​ิษต่​่อไต: ลั​ักษณะของการเป็​็ นพิ​ิษหรื​ือเป็​็ นการทำำ�ลายต่​่อเซลล์​์ไต ้ ระสาท: ความรู้​้�สึ​ึกชา เสีย ี วซ่า่ แสบร้ ้อน และ/หรื​ืออาการปวดที่​่�เกิ​ิด โรคเส้นป ี หายของเส้นประสาท ้ จากความเสีย โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะปลายประสาทอั ักเสบ” ั ประสาทศัลยแพทย์​์ : แพทย์​์ผู้​้�ทำำ�การผ่​่าตั​ัดบนส่ว่ นใดๆ ของระบบประสาท รวม ั หลั​ัง ถึ​ึงหลั​ังและไขสัน ความเป็​็นพิ​ิษต่​่อประสาท: ความเป็​็ นพิ​ิษต่​่อระบบประสาทเกิ​ิดขึ้​้น � เมื่​่�อการรั​ับ ั ผั​ัสกั​ับสารที่​่�เป็​็ นพิ​ิษเปลี่​่�ยนแปลงกิ​ิจกรรมที่​่�ปกติ​ิของระบบประสาท สัม นิ​ิวโทรพี​ีเนี​ีย: ระดั​ับนิ​ิวโทรฟิ​ิ ลที่​่�ลดลง ซึ่​่ง� นิ​ิวโทรฟิ​ิ ลเป็​็ นเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิด � แบคที​ีเรี​ีย การมี​ีนิวิ โทรฟิ​ิ ลที่​่�น้ ้อยจนเกิ​ิน หนึ่​่�งที่​่�จำำ�เป็​็ นต่​่อการต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ � ได้ ้อาการไข้ ้เป็​็ นสัญ ั ญาณที่​่�พบได้ ้ทั่​่�วไปมาก ไปสามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดการติ​ิดเชื้​้อ ที่​่�สุดข ุ องนิ​ิวโทรพี​ีเนี​ีย ถ้ ้าคุ​ุณมี​ีไข้ ้คุ​ุณต้ ้องได้ ้รั​ับการดู​ูแลรั​ักษาพยาบาลทั​ันที​ี � นิ​ิวโทรฟิ​ิ ล: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�จำำ�เป็​็ นต่​่อการต่​่อสู้​้�กั​ับการติ​ิดเชื้​้อ แบคที​ีเรี​ีย โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะที่​่�มีจำ ี �น ำ วนเม็​็ดเลื​ือดขาวนิ​ิวโทรฟิ​ิ ลต่ำำ� � ” มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดที่​่�ไม่​่หลั่​่�งสาร: ประมาณ 1% ของผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา จะไม่​่มีโี ปรตี​ีนเอ็​็มที่​่�สามารตรวจจั​ับได้ ้ในเลื​ือด (ซีรัี ัม) และปั​ั สสาวะ ส่ว่ นหนึ่​่�งของ ้ ผู้​้�ป่​่วยดั​ังกล่​่าวสามารถตรวจติ​ิดตามได้ ้โดยใช้การทดสอบโพลี​ี เปปไทด์​์สายเบา ี อิ​ิสระจากซีรั​ัม; ในรายอื่​่�นๆ อาจตรวจติ​ิดตามด้ ้วยการตรวจเนื้​้�อไขกระดู​ูกและ/ หรื​ือเครื่​่�องสแกน PET-CT ผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดที่​่ไ� ม่​่หลั่​่�งสารจะระกษาใน แนวเดี​ียวกั​ับผู้​้�ป่​่วยโรคที่​่�มีก ี ารหลั่​่�งโปรตี​ีนเอ็​็ม ่ เตี​ียรอยด์​์ (NSAID): ยาที่​่�ใช้ลดไข้ ้ ยาต้​้านการอั ักเสบที่​่�ไม่​่ใช่ส ้ อาการบวม และอาการปวด � สู​ูง นิ​ิวเคลี​ียสของเซลล์​์คือ นิ​ิวเคลี​ียส: ในสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ตชั้​้ ิ น ื ศู​ูนย์​์กลางการควบคุ​ุม ของเซลล์​์ นิ​ิวเคลี​ียสเก็​็บสารพั​ันธุ​ุกรรม (DNA) ของเซลล์​์ไว้ ้ทั้​้�งหมด และทำำ�งาน ประสานกั​ันกั​ับกิ​ิจกรรมของเซลล์​์ซึ่​่ง� รวมถึ​ึงการเจริ​ิญเติ​ิบโตและการขยายพั​ันธุ์​์� (การแบ่​่งเซลล์​์) 28

1.818.487.7455

มะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมาที่​่�หลั่​่�งโปรตี​ีนจำ�น ำ วนน้​้อย: โรคที่​่�มีก ี ารหลั่​่�งสารน้ ้อย โปรดดู​ู ที่​่� “การหลั่​่�งน้​้อยผิ​ิดปกติ​ิ” ยี​ีนก่อ ่ มะเร็​็ง: ยี​ีนหรื​ือลำำ�ดับ ั DNA ที่​่�โดยปกติ​ิแล้ ้วจะสั่​่ง� ให้ ้มี​ีการเจริ​ิญเติ​ิบโต ของเซลล์​์ แต่​่ก็ส ็ ามารถส่ง่ เสริ​ิมหรื​ือยอมให้ ้มี​ีการเจริ​ิญเติ​ิบโตที่​่�ควบคุ​ุมไม่​่ได้ ้ ี หาย (ถู​ูกกลายพั​ันธุ์​์�) โดยการได้ ้รั​ับสัม ั ผั​ัสทางสิ่​่ง� ของมะเร็​็งถ้ ้าได้ ้รั​ับความเสีย ี หายหรื​ือสู​ูญหาย แวดล้ ้อมกั​ับสารก่​่อมะเร็​็ง หรื​ือถ้ ้ายี​ีนก่​่อมะเร็​็งได้ ้รั​ับความเสีย ื ทอดมา ยี​ีนก่​่อมะเร็​็งมี​ีความเป็​็ นไปได้ ้ที่​่�จะทำำ�ให้ ้เซลล์​์ เพราะความบกพร่​่องที่​่�สืบ ปกติ​ิกลายเป็​็ นมะเร็​็งได้ ้ � วชาญในการรั​ักษามะเร็​็ง นั​ักมะเร็​็งวิ​ิทยาบางท่​่าน นั ักมะเร็​็งวิ​ิทยา: แพทย์​์ผู้​้�เชี่​่ย � วชาญในมะเร็​็งบางชนิ​ิด จะเชี่​่ย � ยากำำ�พร้ ้าได้ ้รั​ับอนุ​ุญาตโดย U.S. Food and Drug ยากำำ�พร้​้า: การตั้​้�งชื่​่อ Administration (FDA) (องค์​์การอาหารและยาแห่​่งสหรั​ัฐอเมริ​ิกา) เพื่​่�อให้ ้มี​ีแรง ่ เครดิ​ิตภาษี​ี การยกเว้ ้นค่​่าธรรมเนี​ียมผู้​้�ใช้ ้ และความมี​ีสิท ิ ธิ์​์�จะได้ ้ จู​ูงใจ อย่​่างเช่น ำ ่ ่ รั​ับเลื​ือกสำ�หรั​ับการผู​ูกขาดยากำำ�พร้ ้าเพื่​่�อช่วยและส่งเสริ​ิมการพั​ัฒนายาสำำ�หรั​ับ โรคที่​่�พบได้ ้ยาก ั ั ยแพทย์​์ทางออร์​์โธพี​ีดิก ์ ะใช้วิ​ิ้ ธีท ศัลยแพทย์​์ ทางออร์​์โธพี​ีดิก ิ ส์:์ ศัล ิ ส์จ ี างการ ่ ารผ่​่าตั​ัดเพื่​่�อรั​ักษาการบาดเจ็​็บของกระดู​ูกและกล้ ้ามเนื้​้�อ การ ผ่​่าตั​ัดและไม่​่ใช่ก � ม การติ​ิดเชื้​้อ � เนื้​้�องอก และ ความพิ​ิการ บาดเจ็​็บทางกี​ีฬา โรคที่​่�เกิ​ิดจากความเสื่​่อ ตั้​้�งแต่​่กำำ�เนิ​ิด ความดั ันโลหิ​ิตต่ำ�ข ำ� ณะเปลี่​่�ยนท่​่า: การรู้​้�สึ​ึกเวี​ียนศีรี ษะ อาการมึ​ึนงงจะเป็​็ นลม เมื่​่�อความดั​ันเลื​ือดตกหลั​ังการยื​ืนขึ้​้น � ทั​ันที​ีจากท่​่านอนหงายหรื​ือท่​่านั่​่�ง สามารถ ทำำ�ให้ ้หมดสติ​ิชั่​่ว� คราวได้ ้ ออสตี​ีโอบลาสท์​์: เซลล์​์กระดู​ูกที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการผลิ​ิตเนื้​้�อเยื่​่�อของกระดู​ูก ออสตี​ีโอบลาสท์​์จะผลิ​ิตออสตี​ีออยด์​์ ซึ่​่ง� ภายหลั​ังจะมี​ีการจั​ับตั​ัวกั​ับแร่​่ธาตุ​ุ ี มเพื่​่�อสร้ ้างเป็​็ นกระดู​ูกแข็​็งชิ้​้น � ใหม่​่ แคลเซีย ออสตี​ีโอคลาสท์​์: เซลล์​์ที่​่พ � บในรอยต่​่อระหว่​่างไขกระดู​ูกและกระดู​ูก ทำำ�หน้ ้าที่​่� ในการสลายกระดู​ูกหรื​ือปรั​ับปรุ​ุงรู​ูปร่​่างเนื้​้�อเยื่​่�อของกระดู​ูกเก่​่าขึ้​้น � ใหม่​่ ในมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมา ออสตี​ีโอคลาสท์​์จะถู​ูกกระตุ้​้�นมากกว่​่าปกติ​ิ ในขณะที่​่�กิจิ กรรมภานใน ออสตี​ีโอบลาสท์​์จะถู​ูกยั​ับยั้​้�ง การผสมระหว่​่างการสู​ูญสลายกระดู​ูกที่​่�ถูก ู เร่​่งและ การก่​่อรู​ูปของกระดู​ูกใหม่​่ที่​่ถู � ก ู ยั​ับยั้​้�งจะส่ง่ ผลให้ ้เกิ​ิดรอยโรคที่​่�มีก ี ารสลาย ออสตี​ีออยด์​์: โปรตี​ีนที่​่�ผลิ​ิตโดยออสตี​ีโอบลาสต์​์ซึ่​่ง� จะได้ ้รั​ับการเปลี่​่�ยนเป็​็ นแร่​่ ี มเพื่​่�อสร้ ้างเป็​็ นกระดู​ูกแข็​็ง ด้ ้วยแคลเซีย กระดู​ูกขากรรไกรตาย (ONJ):

้ ิ ั หาของกระดู​ูกขากรรไกรที่​่�พบในอั ัตราต่ำำ�� ในผู้​้�ป่​่วยที่​่�ใช้บิ • ปั ญ ี สฟอสโฟเนต – ภาวะนี้​้�สามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการปวด บวม และความเสีย หายของกระดู​ูกรอบเบ้ ้าของฟั​ั นในกระดู​ูกขากรรไกร การตายเฉพาะส่ว่ น

myeloma.org

29

ของกระดู​ูก หรื​ือการตายของกระดู​ูก เกิ​ิดขึ้​้น � และสามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดฟั​ันโยก � นกระดู​ูกหรื​ือ ขอบคมของกระดู​ูกที่​่�โผล่​่ กระดู​ูกงอก การหลุ​ุดลอดของเสี้​้ย กระดู​ูกที่​่�ตายแล้ ้ว ได้ ้รั​ับการนิ​ิยามว่​่าต้ ้องเป็​็ นกระดู​ูกโผล่​่ที่​่ไ� ม่​่ได้ ้รั​ับการ ั ในตอนแรก หรื​ืออาจมี​ี รั​ักษา ≥ 3 เดื​ือน อาการอาจสังั เกตเห็​็นได้ ้ไม่​่ชัด อาการปวด บวม ชาหรื​ือการรู้​้�สึ​ึกว่​่า “กระดู​ูกขากรรไกรหนั​ัก” หรื​ือ ฟั​ั นโยก ร่​่วมด้ ้วย

้ าร ั หาของกระดู​ูกขากรรไกรที่​่�พบในอั ัตราต่ำำ�� ในผู้​้�ป่​่วยที่​่�ใช้ส • ปัญ ดั ัดแปลงกระดู​ูก (BMAs) – ONJ สามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการปวด บวม ชาที่​่� ี หายของกระดู​ูกรอบ กระดู​ูกขากรรไกรหรื​ือ การรู้​้�สึ​ึก “หนั​ัก” และความเสีย เบ้ ้าของฟั​ั นในกระดู​ูกขากรรไกร การตายเฉพาะส่ว่ นของกระดู​ูก (การตาย) สามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดฟั​ันโยก ขอบคมของกระดู​ูกที่​่�โผล่​่ กระดู​ูกงอก การหลุ​ุด � นกระดู​ูก ONJ ได้ ้รั​ับการนิ​ิยามว่​่าต้ ้องเป็​็ นกระดู​ูกโผล่​่ที่​่ไ� ม่​่ได้ ้ ลอดของเสี้​้ย รั​ับการรั​ักษาตั้​้�งแต่​่ 3 เดื​ือนขึ้​้น � ไป กระดู​ูกบาง: ภาวะที่​่�ความหนาแน่​่นของแร่​่กระดู​ูกต่ำำ�� กว่​่าปกติ​ิ แต่​่ต่ำำ�� ไม่​่เพี​ียงพอ ต่​่อการได้ ้รั​ับการจั​ัดประเภทเป็​็ นโรคกระดู​ูกพรุ​ุน โรคกระดู​ูกพรุ​ุน: โรคกระดู​ูกที่​่�มีก ี ารดำำ�เนิ​ินที่​่�มีลั ี ก ั ษณะโดยมี​ีมวลกระดู​ูกและ � งในการแตกหั​ักเพิ่​่�มขึ้​้น ความหนาแน่​่นของกระดู​ูกลดลง ซึ่​่ง� ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดความเสี่​่ย � กระดู​ูกที่​่�มีม ี ะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดที่​่เ� ป็​็ นกระจายทั่​่�วไปจะผลิ​ิตสิ่​่ง� ที่​่�ดูเู หมื​ือนกระดู​ูก พรุ​ุนในเอ็​็กซเรย์​์และการวั​ัดความหนาแน่​่นกระดู​ูก � สิน ิ ค้ ้า OTC ได้ ้โดยที่​่�ไม่​่ต้ ้องมี​ี ยาจำำ�หน่​่ายหน้​้าเคาเตอร์​์ (OTC): สามารถหาซื้​้อ ใบสั่​่ง� ยา อั ัตราการตอบสนองโดยรวม (ORR): ในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมา คื​ือร้ ้อยละของผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีโี ปรตี​ีนชนิ​ิดโมโนโคลนลดลงอย่​่างน้ ้อย 50% ใน การตอบสนองต่​่อการรั​ักษา ภาวะการอยู่​่�รอดโดยรวม (OS): ค่​่ามั​ัธยฐานของแต่​่ละรายในกลุ่​่�มซึ่​่ง� เป็​็ นผู้​้�ที่​่� ้ อวั​ัดประสิท ิ ธิ​ิภาพ มี​ีชีวิี ต ิ หลั​ังช่ว่ งเวลาที่​่�เฉพาะเจาะจง โดยบ่​่อยครั้​้�ง OS จะใช้เพื่​่� ของการรั​ักษาในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ระยะเวลาที่​่�ยืด ื ออกไปของ OS ในมะเร็​็ง ้ ้ มั​ัยอี​ีโลมาจะทำำ�ให้ ้ตั​ัวชี้​้วั� ดมี ั ค ี วามยากต่​่อการใช้งาน ทำำ�ให้ ้ต้ ้องใช้ความพยายาม ในการรั​ับรองสถานะของจำำ�นวนเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�หลงเหลื​ือ (MRD) ว่​่าเป็​็ นตั​ัวชี้​้วั� ด ั ใหม่​่

การรั ักษาแบบประคั ับประคอง: การรั​ักษาที่​่�ออกแบบมาเพื่​่�อปรั​ับปรุ​ุง คุ​ุณภาพชีวิี ต ิ โดยการบรรเทาอาการปวดและอาการของโรคแต่​่ไม่​่มีเี จตนาที่​่�จะ ้ เปลี่​่�ยนแปลงเส้นทางของโรค พาราคริ​ิน: ในห่​่วงพาราคริ​ิน ปั​ั จจั​ัยซึ่​่ง� ผลิ​ิตโดยสิ่​่ง� แวดล้ ้อมจุ​ุลภาครอบเซลล์​์ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาสามารถกระตุ้​้�นเซลล์​์เหล่​่านี้​้�ได้ ้ ซึ่​่ง� ในทางกลั​ับกั​ันแล้ ้วจะไป ่ กั​ัน โปรดดู​ูที่​่� “โอโตคริ​ิน” กระตุ้​้�นเซลล์​์ในสิ่​่ง� แวดล้ ้อมจุ​ุลภาคด้ ้วยเช่น 30

1.818.487.7455

การตอบสนองบางส่ว่ น: โปรดดู​ูที่​่� “การตอบสนองหรื​ือภาวะโรคสงบ” � โรค: เชื้​้อ � ที่​่�ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดโรคอย่​่างเช่น ่ ไวรั​ัส แบคที​ีเรี​ีย พรี​ีออน เชื้​้อ � รา ไวรอยด์​์ เชื้​้อ ิ ที่​่�ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดโรคในสิ่​่ง� ที่​่�ให้ ้อาศัย ั หรื​ือปรสิต กระดู​ูกหั ักจากพยาธิ​ิสภาพ: การหั​ักในกระดู​ูกที่​่�โดยปกติ​ิแล้ ้วเกิ​ิดจากมะเร็​็ง หรื​ือบางภาวะของโรค เกิ​ิดขึ้​้น � ในกระดู​ูกที่​่�อ่อ ่ นแอจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ซึ่​่ง� ไม่​่ สามารถรั​ับน้ำำ� �หนั​ักหรื​ือแรงกดปกติ​ิได้ ้ � วชาญในด้ ้านพยาธิ​ิวิท พยาธิ​ิแพทย์​์: แพทย์​์ผู้​้�เชี่​่ย ิ ยา ซึ่​่ง� เป็​็ นการศึ​ึกษาโรคโดย การตรวจเนื้​้�อเยื่​่�อและของเหลวจากร่​่างกายภายใต้ ้กล้ ้องจุ​ุลทรรศน์​์ การประเมิ​ินสภาพร่​่างกาย: หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า การประเมิ​ิน ECOG การวั​ัดระดั​ับ กิ​ิจกรรมที่​่�ผู้​้�ป่​่วยสามารถทำำ�ได้ ้และในความหมายโดยนั​ัยเป็​็ นการวั​ัดความ รุ​ุนแรงของโรค ระบบการวั​ัด ECOG เริ่​่�มจาก 0 (ทำำ�ได้ ้อย่​่างเต็​็มที่​่�และสามารถทำำ� กิ​ิจกรรมก่​่อนที่​่�จะเกิ​ิดโรคทั้​้�งหมดต่​่อไปได้ ้โดยไม่​่มีข้ ี ้อจำำ�กัด ั ) ถึ​ึง 5 (ตาย) การ ทดลองทางคลิ​ินิก ิ หลายการทดลองต้ ้องการเกรด 0 หรื​ือ 1 จากการประเมิ​ิน ECOG; ผู้​้�ป่​่วยที่​่�เข้ ้าร่​่วมในการศึ​ึกษาวิ​ิจั​ัยที่​่�ได้ ้เกรด 3 หรื​ือ 4 นั้​้�นหาได้ ้ยาก เซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดจากกระแสเลื​ือด (PBSC): เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดที่​่เ� ก็​็บรวบรวมจาก เลื​ือดที่​่�ไหลเวี​ียน เซลล์​์เหล่​่านี้​้�จะคล้ ้ายกั​ับเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดที่​่พ � บในไขกระดู​ูก คำำ� ว่​่า “peripheral” หมายถึ​ึงเซลล์​์ที่​่ม � าจากเลื​ือดนอกไขกระดู​ูก การปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดจากกระแสเลื​ือด: โปรดดู​ูที่​่� “การปลู​ูกถ่​่าย” ภาวะปลายประสาทอั ักเสบ (PN): ภาวะปลายประสาทอั​ักเสบ เป็​็ นภาวะที่​่�ร้ ้าย ้ แรงที่​่�กระทบต่​่อเส้นประสาทในมื​ื อ เท้ ้า ขาส่ว่ นล่​่าง และ/หรื​ือแขน ผู้​้�ป่​่วยประสบ กั​ับ PN จากผลกระทบของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเองและ/หรื​ือจากการรั​ักษาสำำ�หรั​ับ ี วซ่า่ ร้ ้อนผ่​่าว และ/หรื​ือ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อาการแสดงอาจรวมถึ​ึงการรู้​้�สึ​ึกชา เสีย ปวด การตรวจสแกน PET: โปรดดู​ูที่​่� “การสร้​้างภาพตั ัดขวางของรู​ูปทรงโดยการ ิ รอน” ปล่​่อยอนุ​ุภาคโพสิต ั เภสัชพลศาสตร์​์ (PD): การศึ​ึกษาเกี่​่�ยวกั​ับผลกระทบทางชีวี เคมี​ี สรี​ีรวิท ิ ยา และ โมเลกุ​ุล ของยาในสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ต ิ ั เภสัชพั ันธุ​ุศาสตร์​์ (PG): การศึ​ึกษาวิ​ิธีที่​่ ี ยี � น ี ส่ง่ ผลกระทบต่​่อการตอบสนองต่​่อ ยาหรื​ือการรั​ักษา หรื​ือที่​่�เรี​ียกว่​่า “pharmacogenetics” ั เภสัชจลนศาสตร์​์ (PK): การศึ​ึกษากระบวนการที่​่�ยาถู​ูกดู​ูดซึ​ึม กระจายตั​ัว เปลี่​่�ยนแปลง และกำำ�จั​ัดโดยร่​่างกาย การอั ักเสบของหลอดเลื​ือดดำำ�: การอั​ักเสบของหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว่ นปลาย อาการกลั ัวแสง: เมื่​่�ออาการไวต่​่อแสงที่​่�รุน ุ แรงมากเป็​็ นอาการของปั​ั ญหาอื่​่�น ยาหลอก: สารที่​่�ไม่​่มีฤ ี ทธิ์​์�ทางยา (ไม่​่ทำำ�งาน) ซึ่​่ง� ถู​ูกใช้บ่​่้ อยครั้​้�งในการทดลอง ทางคลิ​ินิก ิ สำำ�หรั​ับการเปรี​ียบเที​ียบด้ ้วยยาทดลอง การทดลองทางคลิ​ินิก ิ สำำ�หรั​ับ myeloma.org

31

ผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งในสหรั​ัฐอเมริ​ิกาไม่​่สามารถสุ่​่�มให้ ้ผู้​้�ป่​่วยได้ ้รั​ับยาหลอกได้ ้เพี​ียงอย่​่าง เดี​ียวหากผู้​้�ป่​่วยเหล่​่านั้​้�นจำำ�เป็​็ นต้ ้องได้ ้รั​ับการรั​ักษาตามหลั​ักจริ​ิยธรรมและโดย ถู​ูกกฎหมาย ในกลุ่​่�มยาหลอกของการทดลองในการรั​ักษามะเร็​็ง ผู้​้�ป่​่วยจะได้ ้รั​ับ การรั​ักษาด้ ้วยการบำำ�บัดที่​่ ั ไ� ด้ ้รั​ับการอนุ​ุมัติ ั บ ิ วกกั​ับยาหลอก พลาสมา: ส่ว่ นที่​่�เป็​็ นของเหลวของเลื​ือดที่​่�เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด ขาว และเกล็​็ดเลื​ือดถู​ูกทำำ�ให้ ้ลอยตั​ัว เซลล์​์พลาสมา: เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวที่​่�ผลิ​ิตแอนติ​ิบอดี​ี เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เป็​็ นเซลล์​์พลาสมาชนิ​ิดมะเร็​็งที่​่�ผลิ​ิตโปรตี​ีนโมโนโคลน (โปรตี​ีนมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา, ี หายของอวั​ัยวะและเนื้​้�อเยื่​่�อ (ภาวะโลหิ​ิตจาง โปรตี​ีนเอ็​็ม) ที่​่�ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดความเสีย ี หายของไต โรคกระดู​ูก และความเสีย ี หายของเส้นประสาท) ้ ความเสีย ความผิ​ิดปกติ​ิของเซลล์​์พลาสมา (PCDs): มะเร็​็งเลื​ือดชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�เซลล์​์ พลาสมากลายเป็​็ นเนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้ายแรงและแทรกซึ​ึมไขกระดู​ูก PCDs สามารถ ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการปวดเล็​็กน้ ้อยหรื​ือไม่​่มี ี หรื​ือสามารถลุ​ุกลามอย่​่างรวดเร็​็วในทาง คลิ​ิกนิ​ิก PCDs รวมไปถึ​ึงโรคมั​ัลติ​ิเพิ​ิลมั​ัยอี​ีโลมา พลาสมาไซโตมา: โปรดดู​ูที่​่� “ก้​้อนมะเร็​็งนอกไขกระดู​ูก”และ “พลาสมาไซ โตมาชนิ​ิดโดดเดี่​่�ยวของกระดู​ูก (SPB)” การเปลี่​่�ยนถ่​่ายพลาสมา: กระบวนการที่​่�มีก ี ารนำำ �โปรตี​ีนที่​่�เฉพาะเจาะจงออก ้ อนำำ �ระดั​ับโปรตี​ีนเอ็​็มในเลื​ือดสู​ูง จากเลื​ือด การเปลี่​่�ยนถ่​่ายพลาสมาสามารถใช้เพื่​่� ของผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาออกได้ ้ เกล็​็ดเลื​ือด: หนึ่​่�งในสามประเภทหลั​ักของเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด ที่​่�เหลื​ือคื​ือเซลล์​์เม็​็ด ่ งว่​่างในผนั​ังหลอดเลื​ือดและ เลื​ือดและเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว เกล็​็ดเลื​ือดอุ​ุดช่อ ปล่​่อยสารที่​่�กระตุ้​้�นการแข็​็งตั​ัวของเลื​ือด เกล็​็ดเลื​ือดเป็​็ นการป้​้ องกั​ันหลั​ักต่​่อการ � หนึ่​่�งว่​่าธรอมโบไซท์​์ เลื​ือดออก เรี​ียกอี​ีกชื่​่อ � มกั​ับตลั​ับ พอร์​์ตหรื​ือตลั ับให้​้สารละลาย (ชนิ​ิดฝั​ังใต้​้ผิวิ หนั ัง): สายที่​่�เชื่​่อ ่ งท้ ้อง ดั​ังนั้​้�นจึ​ึง หรื​ือกระเปาะซึ่​่ง� ถู​ูกผ่​่าตั​ัดใส่เ่ ข้ ้าไปใต้ ้ผิ​ิวหนั​ังในหน้ ้าอกหรื​ือช่อ สามารถให้ ้ของเหลว ยา หรื​ือผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์เลื​ือดผ่​่านหลอดเลื​ือดดำำ� และสามารถ นำำ �เลื​ือดออกผ่​่านเข็​็มที่​่�ใส่ไ่ ว้ ้ในตลั​ับหรื​ือกระเปาะได้ ้ ิ รอน การสร้​้างภาพตั ัดขวางของรู​ูปทรงโดยการปล่​่อยอนุ​ุภาคโพสิต ั ซ้อนที่​่� ้ ้ ้องและคอมพิ​ิวเตอร์​์เพื่​่�อ (PET): การทดสอบเพื่​่�อการวิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยแบบซับ ใช้กล้ สร้ ้างภาพของร่​่างกาย เครื่​่�องสแกน PET แสดงให้ ้เห็​็นความแตกต่​่างระหว่​่าง เนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�แข็​็งแรงและเนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�ทำำ�หน้ ้าที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิโดยอ้ ้างอิ​ิงจากการดู​ูดซึ​ึมของ ี องเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�กำำ�เริ​ิบ น้ำำ� �ตาลที่​่�ติด ิ ฉลากกั​ัมมั​ันตภาพรั​ังสีข ั ท์​์เฉพาะทางที่​่�ใช้อธิ​ิ ้ บายภาวะที่​่�อาจหรื​ืออาจจะไม่​่กลาย ก่​่อนเป็​็นมะเร็​็ง: คำำ�ศัพ ั เป็​็ นมะเร็​็ง โปรดดู​ูที่​่� “การสังเคราะห์​์อิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลินช ิ นิ​ิดโมโนโคลนที่​่�เพิ่​่�ม ำ ัญที่​่�ระบุ​ุไม่​่ได้​้” ขึ้​้�นผิด ิ ปกติ​ิที่​่มี � นั ี ัยสำ�คั การพยากรณ์​์โรค: ผลลั​ัพธ์​์ที่​่ค � าดการณ์​์หรื​ือวิ​ิของโรค; โอกาสของการฟื้​้� นฟู​ู; ช่ว่ งอายุ​ุของชีวิี ต ิ 32

1.818.487.7455

ระยะโรคสงบ (PFS): ระยะของเวลาระหว่​่างและหลั​ังการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ที่​่�ผู้​้�ป่​่วยมี​ีชีวิี ต ิ อยู่​่�โดยที่​่�มีโี รคอยู่​่�แต่​่มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาไม่​่มีอ ี าการแย่​่ลง ในการ ทดลองทางคลิ​ินิก ิ PFS เป็​็ นวิ​ิธีห ี นึ่​่�งในการวั​ัดว่า่ การรั​ักษาได้ ้ผลอย่​่างไร โปรดดู​ูที่​่� “โรคที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงเรื่​่�อย ๆ” โรคที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงเรื่​่�อย ๆ: มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงหรื​ือกลั​ับไปเป็​็ น เหมื​ือนเดิ​ิมตามบั​ันทึ​ึกทางเอกสารโดยการทดสอบ โดยถู​ูกนิ​ิยามว่​่ามี​ีการเพิ่​่�มขึ้​้น � ≥ 25% จากจุ​ุดต่ำำ�สุ � ดที่​่ ุ มี � ก ี ารยื​ืนยั​ันค่​่าการตอบสนองในระดั​ับโปรตี​ีนของมะเร็​็งมั​ัย � ใหม่​่ อี​ีโลมาและ/หรื​ือ หลั​ักฐานของโรคชิ้​้น ั ซ้อน”) ้ โปรที​ีเอโซม: กลุ่​่�มร่​่วม (“ซับ ของเอนไซม์​์ (“โปรตี​ีเอส”) ที่​่�สลายโปรตี​ีน ี หายหรื​ือไม่​่ต้ ้องการในทั้​้�งเซลล์​์ปกติ​ิและเซลล์​์มะเร็​็งให้ ้เป็​็ นส่ว่ นประกอบ ที่​่�เสีย ที่​่�มีข ี นาดเล็​็กลง โปรที​ีเอโซมยั​ังมี​ีหน้ ้าที่​่�ในการสลายชนิ​ิดบังั คั​ับของโปรตี​ีนใน ี หาย ซึ่​่ง� เป็​็ นกระบวนการที่​่�จำำ�เป็​็ นสำำ�หรั​ับการควบคุ​ุม เซลล์​์ที่​่ไ� ม่​่ได้ ้รั​ับความเสีย การทำำ�หน้ ้าที่​่�ของเซลล์​์ชนิดที่​่ ิ สำ � ำ�คัญ ั จำำ�นวนมาก ส่ว่ นประกอบโปรตี​ีนที่​่�มีข ี นาด ้ ้างโปรตี​ีนใหม่​่ที่​่เ� ซลล์​์ต้ ้องการ นี่​่�เป็​็ นสิ่​่ง� สำำ�คัญ เล็​็กลงเหล่​่านี้​้�จะใช้สร้ ั สำำ�หรั​ับการ รั​ักษาระดั​ับสมดุ​ุลภายในเซลล์​์และการควบคุ​ุมการเจริ​ิญเติ​ิบโตของเซลล์​์ ตั ัวยั ับยั้​้�งโปรที​ีเอโซม: ยาใดๆ ก็​็ตามที่​่�รบกวนการทำำ�หน้ ้าที่​่�ตามปกติ​ิของโปรที​ี เอโซม โปรดดู​ูที่​่� “โปรที​ีเอโซม” โปรตี​ีน: สารที่​่�มีส่ ี ว่ นประกอบจากกรดอะมิ​ิโน โปรตี​ีนเป็​็ นส่ว่ นที่​่�จำำ�เป็​็ นของ สิ่​่ง� มี​ีชีวิี ตที่​่ ิ ยั � งั มี​ีชีวิี ต ิ อยู่​่�ทั้​้�งหมด โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งในฐานะส่ว่ นประกอบของ ่ กล้ ้ามเนื้​้�อ ผม คอลลาเจน และอื่​่�นๆ โครงสร้ ้างของเนื้​้�อเยื่​่�อของร่​่างกายอย่​่างเช่น ่ เช่นเดี​ียวกั​ับเอนไซม์​์และแอนติ​ิบอดี​ี โปรโตคอล: แผนการรั​ักษาอย่​่างละเอี​ียดที่​่�รวมขนาดและประเภทยาที่​่�ใช้ ้ ภาวะลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดกั้​้�นในปอด (PE): ภาวะที่​่�สามารถเป็​็ นอั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ตซึ่​่ ิ ง� เกิ​ิด ขึ้​้น � เมื่​่�อลิ่​่�มเลื​ือดในหลอดเลื​ือดดำำ� (ภาวะลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดตัน ั ในหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว่ นลึ​ึก หรื​ือ DVT) หลุ​ุดลอดและเดิ​ินทางผ่​่านกระแสเลื​ือด และติ​ิดอยู่​่�ในหลอดเลื​ือดแดง ในปอดซึ่​่ง� ไปขั​ัดขวางการไหลเวี​ียนของเลื​ือด

ี กมมา หรื​ืออิ​ิเล็​็กตรอนเพื่​่�อสร้ ้างความ รั ังสีรัี ักษา: การรั​ักษาด้ ้วยเอ็​็กซเรย์​์ รั​ังสีแ ี หรื​ือฆ่​่าเซลล์​์เนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้ายแรง รั​ังสีอ ี าจส่ง่ มาจากภายนอกร่​่างกายหรื​ือ เสีย ี ฝั จากสารกั​ัมมั​ันตรั​ังสีที่​่ � ั งโดยตรงอยู่​่�ในเนื้​้�องอก ี พทย์​์: แพทย์​์ผู้​้�เชี่​่ย � วชาญในการแปลความหมายภาพที่​่�สร้ ้างจากเอ็​็กซเรย์​์ รั ังสีแ ี คลื่​่�นเสียง สนามแม่​่เหล็​็ก หรื​ือพลั​ังงานชนิ​ิดอื่​่น � ๆ การกำำ�เริ​ิบ: การปรากฏของโรคอี​ีกครั้​้�งหลั​ังช่ว่ งที่​่�โรคสงบ เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง (RBC): เรี​ียกอี​ีกอย่​่างว่​่าอิ​ิริโิ ธรไซต์​์ เซลล์​์ในเลื​ือดเหล่​่า นี้​้�บรรจุ​ุฮีโี มโกลบิ​ินเพื่​่�อส่ง่ ผ่​่านออกซิเิ จนไปยั​ังทุ​ุกส่ว่ นของร่​่างกายและนำำ � คาร์​์บอนไดออกไซด์​์ออก การผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงจะถู​ูกกระตุ้​้�นโดยฮอร์​์โมน myeloma.org

33

ี หายของไตจะ (อี​ีริโิ ธรโปอิ​ิติน ิ ) ที่​่�ผลิ​ิตโดยไต ผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีค ี วามเสีย ผลิ​ิตอีริี โิ ธรโปอิ​ิติน ิ ที่​่�ไม่​่เพี​ียงพอและสามารถกลายเป็​็ นโลหิ​ิตจางได้ ้ ผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็ง ่ กั​ันเพราะผลกระทบของเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ี มั​ัยอี​ีโลมาสามารถเป็​็ นโลหิ​ิตจางได้ ้เช่น โลมาที่​่�มีต่ ี อ ่ ความสามารถของไขกระดู​ูกที่​่�จะสร้ ้างเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงใหม่​่ ดื้​้�อการรั ักษา: โรคที่​่�ไม่​่มีก ี ารตอบสนองต่​่อการรั​ักษาขั้​้�นพื้​้�นฐานอี​ีกต่​่อไป มะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาดื้​้�อการรั​ักษาในผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีโี รคที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงเรื่​่�อยๆ ไม่​่ว่า่ จะเป็​็ นใน ระหว่​่างการรั​ักษาหรื​ือภายใน 60 วั​ันหลั​ังการรั​ักษา การทดลองทางคลิ​ินิก ิ ส่ว่ น ใหญ่​่ในโรคที่​่�มีก ี ารพั​ัฒนาไปไกลจะใช้สำ้ ำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีม ี ะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมากำำ�เริ​ิบ อี​ีกครั้​้�งและ/หรื​ือที่​่�ดื้​้อ � การรั​ักษา การทดลองชนิ​ิดลงทะเบี​ียน: การทดลองทางคลิ​ินิก ิ ที่​่�มีก ี ารควบคุ​ุมเป็​็ นอย่​่าง ดี​ีซึ่​่ง� มี​ีเจตนาเพื่​่�อเตรี​ียมหลั​ักฐานที่​่�จำำ�เป็​็ นอย่​่างมากสำำ�หรั​ับความปลอดภั​ัยและ ิ ธิ​ิภาพซึ่​่ง� ถู​ูกเรี​ียกร้ ้องโดยหน่​่วยงานกำำ�กับ ความมี​ีประสิท ั ดู​ูแลของรั​ัฐในรู​ูปแบบ ข้ ้อกำำ�หนดเบื้​้�องต้ ้นสำำ�หรั​ับการอนุ​ุมัติ ั แ ิ ละการขายผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์ U.S. Food and Drug Administration (FDA) (องค์​์การอาหารและยาแห่​่งสหรั​ัฐอเมริ​ิกา) คื​ือ หน่​่วยงานกำำ�กับ ั ดู​ูแลสำำ�หรั​ับยาที่​่�ขายในอเมริ​ิกา European Medicines Agency (EMA) (องค์​์การยาแห่​่งสหภาพยุ​ุโรป) คื​ือหน่​่วยงานกำำ�กับ ั ดู​ูแลสำำ�หรั​ับยาที่​่�ขาย ในสหภาพยุ​ุโรป การถดถอย: การลดขนาดของมะเร็​็งหรื​ือเนื้​้�องอก ั ญาณและอาการอี​ีกครั้​้�งของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา อาการกำำ�เริ​ิบ: การปรากฏของสัญ หลั​ังจากช่ว่ งที่​่�มีอ ี าการดี​ีขึ้น ้� ผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีโี รคกำำ�เริ​ิบได้ ้รั​ับการรั​ักษา จากนั้​้�นจึ​ึงมี​ี ั ญาณและอาการของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาอย่​่างน้ ้อย 60 วั​ันหลั​ังการรั​ักษาสิ้​้น � สุ​ุด สัญ ลง การทดลองทางคลิ​ินิก ิ ส่ว่ นใหญ่​่ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�มีก ี ารพั​ัฒนาไปไกลจะ ใช้สำ้ ำ�หรั​ับผู้​้�ป่​่วยที่​่�มีโี รคกำำ�เริ​ิบและ/หรื​ือโรคที่​่�ดื้​้อ � การรั​ักษา การศึ​ึกษาวิ​ิจั ัย: โปรดดู​ูที่​่� “การทดลองทางคลิ​ินิก ิ ” ั ท์​์เฉพาะทางที่​่�ใช้แทนกั​ั ้ การตอบสนองหรื​ือภาวะโรคสงบ: คำำ�ศัพ นได้ ้เพื่​่�อ ั ญาณและอาการของมะเร็​็ง อธิ​ิบายการหายไปแบบสมบู​ูณ์ห ์ รื​ือบางส่ว่ นของสัญ • การตอบสนองอย่​่างสมบู​ูรณ์​์แบบเข้​้มงวด (sCR) – sCR เป็​็ น CR (ตามที่​่� นิ​ิยามไว้ ้ด้ ้านล่​่าง) บวกกั​ับอั​ัตราส่ว่ น FLC ที่​่�ปกติ​ิและการไม่​่ปรากฏตั​ัวของ ิ โตเคมี​ีและอิ​ิมมู​ูโนฟลู​ูออ เซลล์​์โคลนในไขกระดู​ูกโดยเทคนิ​ิคอิ​ิมมู​ูโนฮิส เรสเซนต์​์ •ก ารตอบสนองอย่​่างสมบู​ูรณ์​์ (CR) – สำำ�หรั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา, CR เป็​็ นการ ั ที่​่�ให้ ้ผลลบในซีรัี ัม (เลื​ือด) และปั​ั สสาวะ และการ ทดสอบอิ​ิมมู​ูโนฟิ​ิ กเซชัน หายไปของพลาสมาไซโตมาชนิ​ิดเนื้​้�อเยื่​่�ออ่​่อนนุ่​่�มใดๆ และเซลล์​์พลาสมา ่ ง� เดี​ียวกั​ันกั​ับการรั​ักษาให้ ้หายจากโรค ≤ 5% ในไขกระดู​ูก CR ไม่​่ใช่สิ่​่

่ นที่​่�ได้​้ผลดี​ีมาก (VGPR) – VGPR มี​ีค่า่ น้ ้อยกว่​่า CR • การตอบสนองบางส่ว VGPR คื​ือโปรตี​ีนเอ็​็มในซีรัี ัมและโปรตี​ีนเอ็​็มในปั​ั สสาวะที่​่�ตรวจจั​ับได้ ้โดย ั แต่​่ไม่​่ใช่โ่ ดยการทดสอบอิ​ิเล็​็กโตรโฟริ​ิซิส ิ การทดสอบอิ​ิมมู​ูโนฟิ​ิ กเซชัน หรื​ือมี​ีการลดลง 90% หรื​ือมากกว่​่าของโปรตี​ีนเอ็​็มในซีรัี ัม บวกกั​ับโปรตี​ีน เอ็​็มในปั​ั สสาวะมี​ีค่า่ น้ ้อยกว่​่า100 มก. ต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมง 34

1.818.487.7455

่ น (PR) – PR เป็​็ นระดั​ับของการตอบสนองที่​่�มีก • การตอบสนองบางส่ว ี าร ลดลง 50% ของโปรตี​ีนเอ็​็มและการลดลงของโปรตี​ีนเอ็​็มในปั​ั สสาวะใน 24 ชั่​่ว� โมง ที่​่�มีค่ ี า่ อย่​่างน้ ้อย 90% (หรื​ือน้ ้อยกว่​่า 200 มก. ต่​่อ 24 ชั่​่ว� โมง) ั พั​ันธ์​์กับ กรดไรโบนิ​ิวคลี​ีอิก ิ (RNA): กรดนิ​ิวคลิ​ิอิก ิ ต่​่างๆ ที่​่�สัม ั การควบคุ​ุม กิ​ิจกรรมทางเคมี​ีของเซลล์​์ RNA คื​ือหนึ่​่�งในสองชนิ​ิดของกรดนิ​ิวคลิ​ิอิก ิ ที่​่�พบ ในเซลล์​์ทั้​้ง� หมด – อี​ีกชนิ​ิดคือ ื DNA (กรดดี​ีออกซีไี รโบนิ​ิวคลี​ีอิก ิ ) RNA ส่ง่ ผ่​่าน ข้ ้อมู​ูลทางพั​ันธุ​ุกรรมจาก DNA ไปยั​ังโปรตี​ีนที่​่�ผลิ​ิตโดยเซลล์​์ � ง (REMS): U.S. Food and กลยุ​ุทธ์ใ์ นการบรรเทาและการประเมิ​ินความเสี่​่ย Drug Administration (FDA, องค์​์การอาหารและยาแห่​่งสหรั​ัฐอเมริ​ิกา) เรี​ียกร้ ้อง ให้ ้มี​ีโครงการ REMS หากยาหรื​ือการรั​ักษาที่​่�เฉพาะเจาะจงมี​ีข้ ้อกั​ังวลด้ ้านความ ้ ปลอดภั​ัยที่​่�ร้ ้ายแรง โครงการ REMS สนั​ับสนุ​ุนให้ ้มี​ีการใช้ยาหรื​ื อการรั​ักษาดั​ัง � ง กล่​่าวและช่ว่ ยทำำ�ให้ ้แน่​่ใจว่​่าผลดี​ีที่​่อ � าจเกิ​ิดขึ้​้น � จะมี​ีน้ำำ��หนั​ักมากกว่​่าความเสี่​่ย

ั หลั​ังส่ว่ นเอว กระดู​ูกกระเบนเหน็​็ บ: กระดู​ูกรู​ูปสามเหลี่​่�ยมที่​่�ตั้​้ง� อยู่​่�ล่​่างกระดู​ูกสัน และเหนื​ือกระดู​ูกก้ ้นกบ (กระดู​ูกหาง) ขอบเขตของกระดู​ูกกระเบนเหน็​็ บประกอบ ั หลั​ังห้ ้าชิ้​้น � เชื่​่อ � มติ​ิดกัน ด้ ้วยกระดู​ูกสัน ั (S1-S5) ที่​่�ก่อ ่ ตั​ัวเป็​็ นรู​ูปลิ่​่�มระหว่​่างกระดู​ูก สะโพก กลุ่​่�มประชากรในความปลอดภั ัย: ชุ​ุดผู้​้�ป่​่วยในการทดลองทางคลิ​ินิก ิ ซึ่​่ง� เป็​็ น ผู้​้�ที่​่�ถูก ู จั​ัดให้ ้อยู่​่�ในกลุ่​่�มสำำ�หรั​ับการวิ​ิเคราะห์​์ตามการรั​ักษาที่​่�ผู้​้�ป่​่วยกลุ่​่�มนั้​้�นได้ ้รั​ับ การวิ​ิเคราะห์​์ได้ ้แก่​่ ความปลอดภั​ัยและเหตุ​ุการณ์​์ไม่​่พึ​ึงประสงค์​์ ความเป็​็ นพิ​ิษ และการประเมิ​ินทางห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ าร � องรอยโรค: ข้ ้อกำำ�หนดในการรั​ักษาที่​่�ให้ ้ การบํ​ําบั ัดเมื่​่�อมี​ีการกลั ับเป็​็นซ้ำำ�ข หลั​ังจากที่​่�โรคของผู้​้�ป่​่วยไม่​่ตอบสนองต่​่อการบำำ�บัดที่​่ ั นิ � ย ิ มมากกว่​่าหรื​ือเมื่​่�อผู้​้� ้ ้ ป่​่ วยไม่​่สามารถทนต่​่อการบำำ�บัดอื่​่ ั น � ๆ ที่​่�มีใี ห้ ้เลื​ือกใช้ได้ โรคผิ​ิวหนั ังแข็​็ง: ความผิ​ิดปกติ​ิของเนื้​้�อเยื่​่�อเกี่​่�ยวพั​ันที่​่�มีลั ี ก ั ษณะโดยที่​่�ผิวิ หนั​ัง มี​ีการตึ​ึงขึ้​้น � ในส่ว่ นแขน ใบหน้ ้า หรื​ือมื​ือ; มื​ือและเท้ ้าบวมตึ​ึง; ข้ ้อยึ​ึดติ​ิด ความผิ​ิด ปกติ​ินี้​้ส � ามารถส่ง่ ผลกระทบทั่​่�วทั้​้�งร่​่างกายหรื​ือแค่​่ส่ว่ นใดส่ว่ นหนึ่​่�ง เนื้​้�องอกชนิ​ิดร้​้ายแรงชนิ​ิดที่​่�สอง (SPM): มะเร็​็งชนิ​ิดใหม่​่ที่​่ไ� ม่​่เกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับการ วิ​ินิจ ิ ฉั​ั ยมะเร็​็งที่​่�เกิ​ิดขึ้​้น � ก่​่อนหน้ ้า มะเร็​็งชนิ​ิดที่​่ส � องซึ่​่ง� เป็​็ นผลที่​่�ตามมาของการ รั​ักษาสำำ�หรั​ับมะเร็​็งชนิ​ิดแรกอาจเกิ​ิดภายหลั​ังการรั​ักษาแรกเริ่​่�มหลายเดื​ือนหรื​ือ หลายปี​ี � : การตอบสนองของ การตอบสนองอย่​่างรุ​ุนแรงของร่​่างกายต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ � การตอบสนองอย่​่างรุ​ุนแรงของ ร่​่างกายที่​่�อาจเป็​็ นอั​ันตรายถึ​ึงชีวิี ตต่ ิ อ ่ การติ​ิดเชื้​้อ � เกิ​ิดขึ้​้น � รา หรื​ือสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ตที่​่ � ร่​่างกายต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ � เมื่​่�อแบคที​ีเรี​ีย ไวรั​ัส เชื้​้อ ิ ติ � ด ิ เชื้​้อ � ในกระแสเลื​ือดกระจาย หรื​ือชีวี พิ​ิษ ชนิ​ิดอื่​่น � ๆ ซึ่​่ง� ถู​ูกสร้ ้างโดยสิ่​่ง� มี​ีชีวิี ตที่​่ ิ ติ � ด ิ เชื้​้อ � อาจทำำ�ให้ ้ ไปทั่​่�วร่​่างกาย การตอบสนองอย่​่างรุ​ุนแรงของร่​่างกายต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ ี หายของเนื้​้�อเยื่​่�อ ภาวะการทำำ�งานของอวั​ัยวะล้ ้มเหลว และอาจ เกิ​ิดความเสีย � ทำำ�ให้ ้ถึ​ึงแก่​่ความตายได้ ้ การตอบสนองอย่​่างรุ​ุนแรงของร่​่างกายต่​่อการติ​ิดเชื้​้อ myeloma.org

35

็ กจากการติ​ิดเชื้​้อ � ซึ่​่ง� มี​ีความเป็​็ นไปได้ ้มากที่​่�จะ สามารถพั​ัฒนาไปเป็​็ นภาวะช็อ ทำำ�ให้ ้ถึ​ึงแก่​่ความตายมากกว่​่าการตอบสนองอย่​่างรุ​ุนแรงของร่​่างกายต่​่อการติ​ิด � เชื้​้อ ่ ออกของนิ​ิวเคลี​ียส (SINE): สารประกอบที่​่�ขัด ตั ัวยั ับยั้​้�งคั ัดเลื​ือกของการส่ง ั ขวางเซลล์​์ในการขั​ับโปรตี​ีนหยุ​ุดยั้​้ง� การเจริ​ิญเติ​ิบโตของเนื้​้�องอก ซึ่​่ง� เป็​็ นโปรตี​ีน ที่​่�ช่ว่ ยปกป้​้ องเซลล์​์จากมะเร็​็ง เมื่​่�อตั​ัวหยุ​ุดยั้​้ง� การเจริ​ิญเติ​ิบโตของเนื้​้�องอกสะสม ในเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา จะสามารถต่​่อต้ ้านวิ​ิถีท ี างที่​่�ยอมให้ ้เซลล์​์มะเร็​็งเจริ​ิญ เติ​ิบโตและแบ่​่งตั​ัว จึ​ึงทำำ�ให้ ้เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาตายได้ ้ หรื​ือที่​่�รู้​้�จั​ักกั​ันว่​่า ตั​ัว ยั​ับยั้​้�ง XPO1 ี องเลื​ือดที่​่�มีเี ซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแขวนลอยอยู่​่� ซีรัี ัม: ส่ว่ นที่​่�เป็​็ นของเหลว ไม่​่มีสี ี ข ิ ในซีรัี ัม: โปรตี​ีนที่​่�ผิต ออสที​ีโอแคลซิน ิ และหลั่​่�งโดยออสตี​ีโอบลาสท์​์ในขณะ ที่​่�สร้ ้างออสตี​ีออยด์​์ ค่​่าระดั​ับต่ำำ�� แสดงถึ​ึงการกำำ�เริ​ิบของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ค่​่าระดั​ับ สู​ูงกว่​่าปกติ​ิแสดงถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�คงที่​่�มากกว่​่า การแพ้​้ซีรัี ัม: ปฏิ​ิกิริ​ิ ย ิ าภาวะภู​ูมิไิ วเกิ​ินที่​่�เกิ​ิดจากการให้ ้ซีรัี ัมแปลกปลอม; ทำำ�ให้ ้ เกิ​ิดอาการไข้ ้ บวม ผื่​่�นผิ​ิวหนั​ัง ต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ืองโต ์ อสเตอร์​์” โรคงู​ูสวั ัด: โปรดดู​ูที่​่� “เฮอร์​์ปี​ีส์ซ ผลข้​้างเคี​ียง: ผลกระทบที่​่�ไม่​่ต้ ้องการหรื​ือไม่​่คาดหวั​ังที่​่�เกิ​ิดจากยา หรื​ือที่​่�รู้​้�จั​ัก กั​ันว่​่า อาการไม่​่พึ​ึงประสงค์​์หรื​ือเหตุ​ุการณ์​์ไม่​่พึ​ึงประสงค์​์ (AE) ี หายหรื​ือการแตกหั​ักของ เหตุ​ุการณ์​์ที่​่เ� กี่​่�ยวข้​้องกั ับกระดู​ูก (SRE): ความเสีย กระดู​ูก การตรวจสอบกระดู​ูก (การตรวจหาการกระจายของโรค): ชุ​ุดการตรวจด้ ้วย ั หลั​ัง กระดู​ูกซี่​่โ� ครง กระดู​ูกเชิงิ กราน เอ็​็กซเย์​์ธรรมดาในกะโหลกศีรี ษะ กระดู​ูกสัน � ยาวเพื่​่�อหารอยโรคที่​่�มีก และกระดู​ูกชิ้​้น ี ารสลายและ/หรื​ือภาวะกระดู​ูกพรุ​ุน เกณฑ์​์ SLiM-CRAB: คำำ�ย่อ ่ นี้​้�สรุ​ุปกรณี​ีที่​่นิ � ย ิ ามว่​่าเป็​็ นมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา (MDE) ซึ่​่ง� ผู้​้�ป่​่วยมี​ีเซลล์​์พลาสมาตั้​้�งแต่​่ 10% ขึ้​้น � ไป บวกกั​ับหนึ่​่�งในลั​ักษณะเฉพาะดั​ังต่​่อ ไปนี้​้� ิ เปอร์​์เซ็น ็ ต์​์) (60%) • S – เซลล์​์พลาสมา Sixty percent (หกสิบ • Li – อั​ัตราส่ว่ น Light chains (โพลี​ีเปปไทด์​์สายเบา) ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้อง:ที่​่�ไม่​่ เกี่​่�ยวข้ ้อง มี​ีค่า่ 100 หรื​ือมากกว่​่า • M – การสร้ ้างภาพ MRI ที่​่�มีรี อยโรคเฉพาะจุ​ุดมากกว่​่า 1 แห่​่งในไขกระดู​ูก ี ม) ที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น • C – ระดั​ับ Calcium (แคลเซีย � เนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • R – Renal (kidney) insufficiency (ภาวะไตวาย) เนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • A – Anemia (ภาวะโลหิ​ิตจาง) (จำำ�นวนรวมเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดงต่ำำ�� ) เนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา • B – Bone disease (โรคกระดู​ูก) เนื่​่�องจากมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา 36

1.818.487.7455

สโมเดอริ​ิงมั ัลติ​ิเพิ​ิลมั ัยอี​ีโลมา (SMM): SMM เป็​็ นโรคที่​่�มีรี ะดั​ับสู​ูงกว่​่าการสังั เคราะห์​์อิม ิ มู​ูโนโกลบู​ูลิน ิ ชนิ​ิดโมโนโคลนที่​่�เพิ่​่�มขึ้​้น � ผิ​ิดปกติ​ิที่​่มี � นั ี ัยสำำ�คัญ ั ที่​่�ระบุ​ุไม่​่ ได้ ้ (MGUS) ผู้​้�ป่​่วยที่​่�มี ี SMM จะมี​ีเซลล์​์พลาสมาชนิ​ิดโคลน 10% หรื​ือมากกว่​่า ใน ไขกระดู​ูก แต่​่จะไม่​่มีลั ี ก ั ษณะเฉพาะตามเกณฑ์​์ SLiM-CRAB ผู้​้�ป่​่วยที่​่�มี ี SMM ควร � วชาญด้ ้านมะเร็​็ง พบนั​ักโลหิ​ิตวิท ิ ยา/นั​ักเนื้​้�องอกวิ​ิทยา โดยเฉพาะอย่​่างยิ่​่�งผู้​้�เชี่​่ย � งมาตรฐานไม่​่จำำ�เป็​็ น มั​ัยอี​ีโลมาโดยมี​ีระยะห่​่างที่​่�สม่ำำ�� เสมอ SMM ชนิ​ิดความเสี่​่ย � งสู​ูงควรปรึ​ึกษากั​ับแพทย์​์ ต้ ้องได้ ้รั​ับการรั​ักษา แต่​่ผู้​้�ป่​่วยที่​่�มี ี SMM ชนิ​ิดความเสี่​่ย หากการรั​ักษาจะให้ ้ผลที่​่�ดี ี โปรดดู​ูที่​่� “เกณฑ์​์ SLiM-CRAB” มะเร็​็งชนิ​ิดเป็​็นก้​้อน: ก้ ้อนเนื้​้�อเยื่​่�อเนื้​้�องอกชนิ​ิดร้ ้ายแรงที่​่�ไม่​่ได้ ้บรรจุ​ุถุงุ น้ำำ� �หรื​ือ พื้​้�นที่​่�ของเหลว มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเป็​็ นมะเร็​็งทางโลหิ​ิตวิท ิ ยา (เกี่​่�ยวกั​ับเลื​ือด) ที่​่� ่ ะเร็​็งชนิ​ิดเป็​็ นก้ ้อน ไม่​่ใช่ม พลาสมาไซโตมาชนิ​ิดโดดเดี่​่�ยว (SPB): ก้ ้อนของเซลล์​์พลาสมาชนิ​ิดโมโน ั เจนในกระดู​ูก การวิ​ินิจ โคลนแบบเดี่​่�ยวที่​่�แยกกั​ันชัด ิ ฉั​ั ย SPB ต้ ้องมี​ีรอยโรค � เนื้​้�อที่​่�แสดงการแทรกซึ​ึมโดยเซลล์​์พลาสมา; กระดู​ูกชนิ​ิดโดดเดี่​่�ยว การตรวจชิ้​้น ผลลั​ัพธ์​์ที่​่แ � สดงในภาพให้ ้ผลลบสำำ�หรั​ับรอยโรคกระดูื่​่��กอื่​่�นๆ; การไม่​่ปรากฏของ เซลล์​์พลาสมาชนิ​ิดโคลนในตั​ัวอย่​่างไขกระดู​ูกแบบสุ่​่�ม; และไม่​่มีห ี ลั​ักฐานแสดง ี มในเลื​ือดสู​ูง หรื​ือการเกี่​่�ยวข้ ้องกั​ับไตที่​่�บ่ง่ บอกถึ​ึง ภาวะโลหิ​ิตจาง ภาวะแคลเซีย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาชนิ​ิดทั่​่ว� ร่​่างกาย ั ไขสันหลั ัง: มั​ัดของเนื้​้�อเยื่​่�อประสาทที่​่�มีลั ี ก ั ษณะเหมื​ือนท่​่อบางและยาว และ ั หลั​ังร่​่วมกั​ัน มี​ีหน้ ้าที่​่�เลี้​้�ยงเซลล์​์ที่​่ข � ยายออกมาจากสมอง สมองและไขสัน ่ ั ประกอบเป็​็ นระบบประสาทส่วนกลาง ไขสันหลั​ังเริ่​่�มต้ ้นที่​่�กระดู​ูกท้ ้ายทอยและ ่ งว่​่างระหว่​่างกระดู​ูกสัน ั หลั​ังส่ว่ นเอวชิ้​้น � ที่​่�หนึ่​่�งและสอง ขยายลงไปจนถึ​ึงช่อ ั ั หลั​ังซึ่​่ง� เป็​็ นกลุ่​่�มของกระดู​ูกที่​่�ประกอบเป็​็ นคอและ กระดู​ูกสันหลั ัง: กระดู​ูกสัน � ว่ นหลั​ัก: กระดู​ูกสัน ั หลั​ังส่ว่ นคอ (ส่ว่ นคอ) ประกอบด้ ้วย หลั​ัง ถู​ูกแบ่​่งออกเป็​็ นสี่​่ส่ ั หลั​ัง 7 ชิ้​้น � (C1 ถึ​ึง C7 จากบนลงล่​่าง) กระดู​ูกสัน ั หลั​ังส่ว่ นอก (ส่ว่ นอก) กระดู​ูกสัน ั หลั​ัง 12 ชิ้​้น � (T1 ถึ​ึง T12 ) กระดู​ูกสัน ั หลั​ังส่ว่ นเอว (ส่ว่ น ประกอบด้ ้วยกระดู​ูกสัน ั หลั​ัง 5 ชิ้​้น � (L1 ถึ​ึง L5 ) กระดู​ูกกระเบนเหน็​็ บเป็​็ นก เอว) ประกอบด้ ้วยกระดู​ูกสัน ั หลั​ังส่ว่ นเอวและเหนื​ือกระดู​ูกก้ ้นกบ ระดู​ูกรู​ูปสามเหลี่​่�ยมที่​่�ตั้​้ง� อยู่​่�ล่​่างกระดู​ูกสัน (กระดู​ูกหาง) โรคคงที่​่�: ตอบสนองต่​่อการรั​ักษาที่​่�ไม่​่เข้ ้าเกณฑ์​์สำำ�หรั​ับ CR, VGPR, PR หรื​ือ โรคที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงเรื่​่�อยๆ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาสามารถมี​ีภาวะคงที่​่�เป็​็ นเวลาหลายปี​ี โปรดดู​ูที่​่� “การตอบสนอง” และ “โรคที่​่�มีอ ี าการแย่​่ลงเรื่​่�อยๆ” ระยะ: ขอบเขตของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาในร่​่างกาย ้ การแบ่​่งระยะ: การใช้การตรวจและการทดสอบเพื่​่� อเรี​ียนรู้​้�ขอบเขตของมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมาในร่​่างกาย เซลล์​์ต้​้นกำ� ำ เนิ​ิด (เซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดเม็​็ดเลื​ือด): เซลล์​์ที่​่ยั � งั เจริ​ิญไม่​่เต็​็มที่​่�จากที่​่�ที่​่มี � ี เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดทุ​ุกชนิ​ิดพัฒ ั นา เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดที่​่ป � กติ​ิทำ�ำ ให้ ้เกิ​ิดส่ว่ นประกอบเลื​ือด ที่​่�ปกติ​ิ ได้ ้แก่​่เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดแดง เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว และเกล็​็ดเลื​ือด โดยปกติ​ิแล้ ้ว ้ บเพื่​่�อทำำ�การปลู​ูกถ่​่ายได้ ้ เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจะอยู่​่�ที่​่�ไขกระดู​ูกและสามารถใช้เก็​็ myeloma.org

37

้ อ การคั ัดเลื​ือกเซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิด: เทคโนโลยี​ีในกระบวนการของเซลล์​์ที่​่ใ� ช้เพื่​่� เก็​็บผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์ที่​่เ� ต็​็มไปด้ ้วยเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดและดั​ังนั้​้�นจึ​ึงลดเซลล์​์มะเร็​็งในการ ปลู​ูกถ่​่ายได้ ้ แต่​่ไม่​่ประสบผลสำำ�เร็​็จในการใช้กั​ั้ บผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา สเตี​ียรอยด์​์: ฮอร์​์โมนชนิ​ิดหนึ่​่�ง ฮอร์​์โมนสเตี​ียรอยด์​์ถูก ู ผลิ​ิตโดยร่​่างกาย สาร ั สังเคราะห์​์ที่​่ส � ามารถเปรี​ียบเที​ียบได้ ้กั​ับ (มี​ีค่า่ เที​ียบเท่​่า) สเตี​ียรอยด์​์บางชนิ​ิด สามารถผลิ​ิตในห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ าร เดกซาเมทาโซน เพรดนิ​ิโซโลน เมทิ​ิลเพรดนิ​ิโซ ้ โลน คื​ือสเตี​ียรอยด์​์สังั เคราะห์​์ที่​่มี � ผ ี ลกระทบหลายอย่​่างและถู​ูกใช้ในหลายภาวะ รวมถึ​ึงมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ้ มสั้​้น � ฉี​ีดยาเข้ ้าใน การฉี​ีดใต้​้ผิวิ หนั ัง (SQ): วิ​ิธีก ี ารบริ​ิหารยาใต้ ้ผิ​ิวหนั​ังโดยใช้เข็​็ � เนื้​้�อเยื่​่�อระหว่​่างผิ​ิวหนั​ังและกล้ ้ามเนื้​้�อ ชั้​้น สารตั้งต้​้ ้� น: โมเลกุ​ุลเมื่​่�อมี​ีเอนไซม์​์มากระทำำ� การดู​ูแลตามอาการ: การรั​ักษาที่​่�ให้ ้เพื่​่�อป้​้ องกั​ัน ควบคุ​ุมหรื​ือบรรเทาภาวะ ้ แทรกซ้อนและผลข้ ้างเคี​ียง และเพื่​่�อปรั​ับปรุ​ุงความสุ​ุขสบายและคุ​ุณภาพชีวิี ต ิ ของผู้​้�ป่​่วย ทำำ�งานเสริ​ิมกั ัน: เมื่​่�อสารประกอบสองหรื​ือสามชนิ​ิดให้ ้ผลที่​่�ผสมผสานกั​ันซึ่​่ง� มี​ี ค่​่ามากกว่​่าผลรวมของผลแบบแยกกั​ัน  ารปลู​ูกถ่​่ายจากผู้​้�บริ​ิจาคซึ่ง่� เป็​็นแฝดร่​่วมไข่​่กั ับผู้​้�ป่​่วย: ก โปรดดู​ูที่​่� “การปลู​ูกถ่​่าย” โรคแพ้​้ภูมิ ู ตั ิ ัวเอง (SLE): เป็​็ นลู​ูปั​ัสชนิ​ิดที่​่พ � บได้ ้บ่​่อยมากที่​่�สุด ุ ซึ่​่ง� เป็​็ นความ ผิ​ิดปกติ​ิที่​่ภู � มิ ู คุ้​้� ิ มกั​ันต้ ้านตนเองชนิ​ิดที่​่มี � ก ี ารอั​ักเสบที่​่�ระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันโจมตี​ีและ ทำำ�ลายเนื้​้�อเยื่​่�อและอวั​ัยวะของตนเอง ลู​ูปั​ัสสามารถส่ง่ ผลกระทบต่​่อข้ ้อต่​่อ ผิ​ิวหนั​ัง ไต สมอง หั​ัวใจ ปอด และเซลล์​์ในเลื​ือด ไม่​่มีวิี ธีิ ก ี ารรั​ักษาให้ ้หายสำำ�หรั​ับ SLE แต่​่การดู​ูแลทางการแพทย์​์และการเปลี่​่�ยนแปลงรู​ูปแบบการใช้ชี้ วิี ต ิ สามารถ ช่ว่ ยจั​ัดการโรคนี้​้�ได้ ้ ้ การรั ักษาทั้​้�งร่​่างกาย: การรั​ักษาที่​่�ใช้สารที่​่� เดิ​ินทางผ่​่านกระแสเลื​ือดเพื่​่�อไปยั​ัง เซลล์​์และส่ง่ ผลกระทบต่​่อเซลล์​์ทั่​่ว� ทั้​้�งร่​่างกาย

เซลล์​์ที ี (ลิ​ิมโฟไซต์​์ที)ี : เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�มีบ ี ทบาทสำำ�คัญ ั ในระบบ ่ ภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ัน เซลล์​์ทีส ี ามารถถู​ูกแยกแยะได้ ้จากลิ​ิมโฟไซต์​์ชนิดอื่​่ ิ น � ๆ อย่​่างเช่น เซลล์​์บีแ ี ละเซลล์​์นั​ักฆ่​่าตามธรรมชาติ​ิ (NK) โดยมี​ีการปรากฏของตั​ัวรั​ับเซลล์​์ที ี (TCR) บนพื้​้�นผิ​ิวของเซลล์​์ เซลล์​์ทีถู ี ก ู เรี​ียกว่​่าเซลล์​์ทีเี พราะมี​ีการเติ​ิบโตเต็​็มที่​่�ใน ่ ิ ด้ ้วยก็​็ตาม ต่​่อมไทมั​ัส ถึ​ึงแม้ ้ว่​่าจะมี​ีบางส่วนเติ​ิบโตเต็​็มที่​่�ในต่​่อมทอลซิล ภาวะหั ัวใจเต้​้นเร็​็วกว่​่าปกติ​ิ: อั​ัตราการเต้ ้นของหั​ัวใจมากกว่​่า 100 ครั้​้�ง ต่​่อนาที​ี ่ ง� ที่​่�น่​่ากั​ังวล ภาวะหั​ัวใจเต้ ้นเร็​็วกว่​่าปกติ​ิไม่​่ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดอาการใดๆ และอาจไม่​่ใช่สิ่​่ ่ ในระหว่​่างการออกกำำ�ลังั กายหรื​ือในการตอบสนองต่​่อความเครี​ียด แต่​่ อย่​่างเช่น ภาวะหั​ัวใจเต้ ้นเร็​็วกว่​่าปกติ​ิในบางรู​ูปแบบสามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดปั​ัญหาร้ ้ายแรงหาก 38

1.818.487.7455

ไม่​่ได้ ้รั​ับการรั​ักษา ปั​ั ญหาดั​ังกล่​่าวได้ ้แก่​่ ภาวะหั​ัวใจล้ ้มเหลว โรคหลอดเลื​ือด ี ชีวิี ต สมอง หรื​ือการเสีย ิ ภายในหนึ่​่�งชั่​่ว� โมงหลั​ังมี​ีภาวะหั​ัวใจหยุ​ุดเต้ ้นเฉี​ียบพลั​ัน ทรอมโบไซต์​์: โปรดดู​ูที่​่� “เกล็​็ดเลื​ือด” ภาวะเกล็​็ดเลื​ือดต่ำำ� � : จำำ�นวนเกล็​็ดเลื​ือดในเลื​ือดต่ำำ�� เกล็​็ดเลื​ือดช่ว่ ยให้ ้เลื​ือด แข็​็งตั​ัว; การมี​ีจำำ�นวนเกล็​็ดเลื​ือดที่​่�ต่ำำ�� กว่​่าสามารถทำำ�ให้ ้เกิ​ิดการฟกช้ำ�ำ� การมี​ี ้ า ระดั​ับของเกล็​็ดเลื​ือดที่​่� “ปกติ​ิ” จะ เลื​ือดออกที่​่�ง่า่ ยกว่​่า และการรั​ักษาตั​ัวที่​่�ช้ากว่​่ ่ ที่​่�คลิ​ินิก แตกต่​่างกั​ันไปในแต่​่ละห้ ้องปฏิ​ิบัติ ั ก ิ าร ตั​ัวอย่​่างเช่น ิ แมโย ค่​่าปกติ​ิคือ ื การมี​ีเกล็​็ดเลื​ือด 150,000 เซลล์​์หรื​ือมากกว่​่า ต่​่อเลื​ือดหมุ​ุนเวี​ียนหนึ่​่�งไมโครลิ​ิตร ปั​ั ญหาเลื​ือดออกสามารถเกิ​ิดขึ้​้น � ได้ ้หากผลรวมเกล็​็ดเลื​ือดน้ ้อยกว่​่า 50,000 ั พั​ันธ์​์กับ เซลล์​์ โดยปกติ​ิแล้ ้วภาวะเลื​ือดออกรุ​ุนแรงจะสัม ั การลดจำำ�นวนลงจนมี​ี จำำ�นวนเกล็​็ดเลื​ือดน้ ้อยกว่​่า 10,000 เซลล์​์ ระยะเวลาที่​่�โรคลุ​ุกลาม (TTP): ระยะเวลาตั้​้�งแต่​่การเริ่​่�มต้ ้นการรั​ักษาจนถึ​ึงการ มี​ีการกำำ�เริ​ิบเกิ​ิดขึ้​้น � ั ์ หรื​ือต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจาก ชีวี พิ​ิษ: สารที่​่�เป็​็ นพิ​ิษที่​่�ผลิ​ิตโดยหรื​ือกลายมาจากพื​ืช สัตว์ � รา สาหร่​่าย) จุ​ุลิน ิ ทรี​ีย์ ์ (กล่​่าวคื​ือ แบคที​ีเรี​ีย เชื้​้อ � กระดู​ูกฟองน้ำำ� �; กระดู​ูกที่​่�มีน้ำ กระดู​ูกทราเบคู​ูลาร์​์: หรื​ือเป็​็ นที่​่�รู้​้�จั​ักในชื่​่อ ี ำ� �หนั​ัก � ว่า่ งขนาดใหญ่​่มากมายจึ​ึงทำำ�ให้ ้มี​ีลัก เบาและพรุ​ุนล้ ้อมรอบพื้​้​้�นที่​่� ั ษณะเหมื​ือนกั​ับ ฟองน้ำำ� � กระดู​ูกทราเบคู​ูลาร์​์จะบรรจุ​ุไขกระดู​ูกและหลอดเลื​ือด การถ่​่ายเลื​ือด: การถ่​่ายเลื​ือดหรื​ือผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์เลื​ือด การปลู​ูกถ่​่าย (transplantation): การปลู​ูกถ่​่ายมี​ีหลายชนิ​ิดที่​่แ � ตกต่​่างกั​ัน ้ ้ � ำ เนิ​ิดโดยใช้เซลล์​์ของตนเอง (ASCT) – • การปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้นกำ เป็​็ นการปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิดที่​่ใ� ช้บ่​่้ อยที่​่�สุด ุ ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ASCT เป็​็ นวิ​ิธีก ี าร ที่​่�แพทย์​์จะนำำ �เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจากกระแสเลื​ือดที่​่�มีสุ ี ข ุ ภาพดี​ี (PBSC) จาก ่ ข็​็ง เลื​ือดที่​่�หมุ​ุนเวี​ียนของผู้​้�ป่​่วย เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดที่​่เ� ก็​็บมาจะได้ ้รั​ับการแช่แ ้ ั ดาห์​์หรื​ือปี​ี เมื่​่�อ และเก็​็บรั​ักษาไว้ ้สำำ�หรั​ับการใช้ภายหลั​ั งภายในไม่​่กี่​่วั� น ั สัป ผู้​้�ป่​่วยพร้ ้อมที่​่�จะดำำ�เนิ​ินการต่​่อด้ ้วย ASCT จะมี​ีการฉายแสงในขนาดสู​ูง (HDT) เพื่​่�อทำำ�ลายเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาในไขกระดู​ูก แต่​่เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือด ่ กั​ัน เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดที่​่แ ่ ข็​็งของผู้​้� แดงที่​่�แข็​็งแรงก็​็จะถู​ูกทำำ�ลายด้ ้วยเช่น � ช่แ ป่​่ วยจะถู​ูกนำำ �มาละลายและนำำ �กลั​ับคื​ืนสู่​่�ผู้​้�ป่​่วย ซึ่​่ง� เซลล์​์เหล่​่านี้​้�จะสามารถ ผลิ​ิตเซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดใหม่​่เพื่​่�อแทนที่​่�เซลล์​์ที่​่ถู � ก ู ทำำ�ลายโดย HDT ได้ ้ ASCT จะทำำ�ให้ ้เกิ​ิดภาวะโรคสงบที่​่�ทั้​้ง� ยาวนานและลึ​ึก ้ � ำ เนิ​ิดโดยใช้เ้ ซลล์​์ของผู้​้�บริ​ิจาค (เนื้​้�อเยื่​่�อ •ก ารปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้นกำ ้ � ะใช้เซลล์​์ ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดหรื​ือไขกระดู​ูก ปลู​ูกข้​้ามคน) – การปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิดนี้​้จ � ที่​่�เก็​็บจากจากบุ​ุคคลหนึ่​่�ง (ผู้​้�บริ​ิจาค) ซึ่​่งเป็​็ นผู้​้�ที่​่�ถูก ู กำำ�หนดว่​่าจะต้ ้องมี​ี ความเข้ ้ากั​ันได้ ้กั​ับผู้​้�ป่​่วย (ผู้​้�รั​ับ) โดยเทคนิ​ิคการจั​ับคู่​่�แอนติ​ิเจนของลิ​ิวโค ไซต์​์ในมนุ​ุษย์​์ (HLA) เซลล์​์ของผู้​้�บริ​ิจาคจะซึ​ึมผ่​่านเข้ ้าสู่​่�ผู้​้�ป่​่วยหลั​ังการ ฉายแสงในขนาดสู​ูง HDT เซลล์​์ในระบบภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันของผู้​้�บริ​ิจาคจะจำำ�แนก ออกได้ ้ว่​่าเซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาของผู้​้�รั​ับเป็​็ นสิ่​่ง� แปลกปลอมและจะโจมตี​ี ี ดายที่​่�เซลล์​์ของผู้​้�บริ​ิจาคจะโจมตี​ีเนื้​้�อเยื่​่�อ เซลล์​์มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา แต่​่น่​่าเสีย myeloma.org

39

่ กั​ัน จึ​ึงทำำ�ให้ ้เกิ​ิดโรคกราฟท์​์ปะทะโฮสท์​์ อื่​่�นๆ ในร่​่างกายของผู้​้�รั​ับด้ ้วยเช่น ้ (GVHD) ซึ่​่ง� ทำำ�ให้ ้เกิ​ิดภาวะแทรกซ้อนหรื​ื ออาจทำำ�ให้ ้ถึ​ึงแก่​่ชีวิี ต ิ ได้ ้ •ก ารปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดโดยใช้เ้ ซลล์​์ของผู้​้�บริ​ิจาคชนิ​ิดที่​่�มีก ี าร ปรั ับสภาพความเข้​้มให้​้ลดลง (RIC) – เป็​็ นการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิด ้ � ๆ ว่​่า “มิ​ินิแ โดยใช้เซลล์​์ ของผู้​้�บริ​ิจาคชนิ​ิดหนึ่​่�งที่​่�บางครั้​้�งเรี​ียกสั้​้น ิ อลโล” การปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิด RIC เป็​็ นวิ​ิธีที่​่ ี ใ� หม่​่กว่​่าสำำ�หรั​ับการรั​ักษามะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ้ ซึ่​่ง� เป็​็ นเทคนิ​ิคที่​่�ปลอดภั​ัยกว่​่าการปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดโดยใช้เซลล์​์ ของผู้​้�บริ​ิจาค (เนื้​้�อเยื่​่�อปลู​ูกข้ ้ามคน) แบบ “เต็​็ม” เพราะการปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิด RIC ไม่​่มีก ี ารฉายแสงในขนาดสู​ูง โดยปกติ​ิแล้ ้วการปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิด RIC จะ ทำำ�ภายใน180 วั​ันหลั​ังการทำำ� ASCT แบบมาตรฐาน ้ • การปลู​ูกถ่​่ายไขกระดู​ูก – เป็​็ นการปลู​ูกถ่​่ายโดยใช้เซลล์​์ ของตนเอง ชนิ​ิดหนึ่​่�งโดยการเก็​็บเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจากไขกระดู​ูกของผู้​้�ป่​่วย ซึ่​่ง� ไม่​่ใช่ ่ การเก็​็บจากกระแสเลื​ือดของผู้​้�ป่​่วย ในปั​ั จจุ​ุบัน ั การปลู​ูกถ่​่ายไขกระดู​ูกจะมี​ี ้ บ่อ การใช้ไม่​่ ่ ยครั้​้�งนั​ักในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เนื่​่�องจากวี​ีธี ี ASCT เป็​็ นวิ​ิธีที่​่ ี นิ � ย ิ ม มากกว่​่า แต่​่อาจพิ​ิจารณาการปลู​ูกถ่​่ายไขกระดู​ูกหากไม่​่สามารถเก็​็บเซลล์​์ ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจากกระแสเลื​ือดได้ ้ ั ท์​์เฉพาะทางที่​่�ใช้เพื่​่� ้ อบ่​่งชี้​้ก � าร • การปลู​ูกถ่​่ายแบบต่​่อกั ัน – เป็​็ นคำำ�ศัพ ้ ปลู​ูกถ่​่ายโดยใช้เซลล์​์ ของตนเองจำำ�นวนสองครั้​้�งที่​่�ทำำ�แบบต่​่อเนื่​่�องกั​ัน โดยปกติ​ิแล้ ้วการปลู​ูกถ่​่ายแบบต่​่อกั​ันมั​ักมี​ีการวางแผนให้ ้มี​ีช่ว่ งระยะห่​่าง 3 เดื​ือน ถึ​ึง 6 เดื​ือน ระหว่​่างการปลู​ูกถ่​่าย การปลู​ูกถ่​่ายแบบต่​่อกั​ันมี​ีความ ิ ธิ​ิผล แพร่​่หลายลดลงในสหรั​ัฐอเมริ​ิกาในยุ​ุคที่​่�การบำำ�บัด ั แบบใหม่​่มีป ี ระสิท • การปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดที่​่�ได้​้จากแฝดร่​่วมไข่​่ – เป็​็ นการปลู​ูกถ่​่าย ้ โดยใช้เซลล์​์ ของผู้​้�บริ​ิจาคที่​่�ไขกระดู​ูกหรื​ือเซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดซึ่​่ง� มาจากพี่​่� น้ ้องจากแฝดร่​่วมไข่​่ (ผู้​้�บริ​ิจาค) จะถู​ูกฉี​ีดเข้ ้าไปในแฝดร่​่วมไข่​่อีก ี คนหนึ่​่�ง (ผู้​้�รั​ับ) • การปลู​ูกถ่​่ายแบบจั ับคู่​่�กั ับผู้​้�บริ​ิจาคที่​่�ไม่​่มีค ี วามเกี่​่�ยวข้​้อง (MUD) – ้ เป็​็ นการปลู​ูกถ่​่ายโดยใช้เซลล์​์ ของผู้​้�บริ​ิจาคที่​่�เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดมีค ี วามเข้ ้า ิ ใน กั​ันได้ ้ทางพั​ันธุ​ุกรรมกั​ับผู้​้�ป่​่วยแต่​่ไม่​่ได้ ้มาจากผู้​้�บริ​ิจาคที่​่�เป็​็ นสมาชิก ครอบครั​ัว ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิดนี้​้จ � ะมี​ีอัตร ั าในการเกิ​ิดโรค GVHD ที่​่�สูงู ดั​ังนั้​้�นจึ​ึงไม่​่ค่อ ่ ยมี​ีการใช้กั​ั้ นมากนั​ัก • การปลู​ูกถ่​่ายเซลล์​์ต้นกำ ้ � ำ เนิ​ิดโดยใช้เ้ ลื​ือดจากสายสะดื​ือ – เป็​็ นการ ้ ปลู​ูกถ่​่ายโดยใช้เซลล์​์ ของผู้​้�บริ​ิจาคชนิ​ิดที่​่เ� ซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดจะถู​ูกเก็​็บจาก สายสะดื​ือหลายสายของทารกแรกเกิ​ิด เพื่​่�อให้ ้ได้ ้เซลล์​์ต้ ้นกำำ�เนิ​ิดที่​่เ� พี​ียง พอสำำ�หรั​ับการปลู​ูกถ่​่ายของผู้​้�ใหญ่​่ ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การปลู​ูกถ่​่ายชนิ​ิดนี้​้� จะมี​ีอัตร ั าในการเกิ​ิดโรค GVHD ที่​่�สูงู ดั​ังนั้​้�นจึ​ึงไม่​่ค่อ ่ ยมี​ีการใช้กั​ั้ นมากนั​ัก เหตุ​ุการณ์​์ไม่​่พึ​ึงประสงค์​์ที่​่ซึ่ � ง่� ปรากฎออกมาจากการรั ักษา (TEAE): เหตุ​ุการณ์​์ที่​่ป � รากฎออกมาในระหว่​่างการรั​ักษา ซึ่​่ง� ไม่​่ได้ ้ปรากฏก่​่อนเริ่​่�มการการ ั พั​ันธ์​์กับ รั​ักษา หรื​ือเหตุ​ุการณ์​์ที่​่แ � ย่​่ลงที่​่�สัม ั ภาวะก่​่อนการรั​ักษา เนื้​้�องอก: ก้ ้อนเนื้​้�อเยื่​่�อที่​่�ผิด ิ ปกติ​ิที่​่ส่ � ง่ ผลมาจากการแบ่​่งตั​ัวของเซลล์​์ที่​่ม � ากเกิ​ิน กว่​่าปกติ​ิ ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา เนื้​้�องอกจะอ้ ้างอิ​ิงถึ​ึงพลาสมาไซโตมา 40

1.818.487.7455

กลุ่​่�มอาการมะเร็​็งถู​ูกทำำ�ลาย (TLS): ความผิ​ิดปกติ​ิที่​่เ� กิ​ิดจากผลิ​ิตภัณ ั ฑ์​์ที่​่ใ� ช้ ้ งานไม่​่ได้ ้จากเซลล์​์มะเร็​็งที่​่�ตายแล้ ้วซึ่​่ง� สามารถทำำ�ลายไตและทำำ�ให้ ้เกิ​ิดไตวาย ได้ ้TLS สามารถเกิ​ิดขึ้​้น � เมื่​่�อผู้​้�ป่​่วยตอบสนองอย่​่างเร็​็วมากและอย่​่างรุ​ุนแรงต่​่อ การบำำ�บัด ั ตามปกติ​ิแล้ ้ว TLS จะถู​ูกรั​ักษาด้ ้วยยาอั​ัลโลพู​ูริน ิ อลซึ่​่ง� เป็​็ นการรั​ักษา สำำ�หรั​ับโรคเกาต์​์ � ะเร็​็ง: สารในเลื​ือดหรื​ือของเหลวในร่​่างกายอื่​่�นๆ ที่​่�ทำำ�หน้ ้าที่​่�เป็​็ น สารบ่​่งชี้​้ม � ะเร็​็งคื​ือโปรตี​ีนชนิ​ิดโมโนโคลน เครื่​่�องมื​ือในมะเร็​็ง ในมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา สารบ่​่งชี้​้ม ที่​่�พบในเลื​ือดหรื​ือปั​ั สสาวะ ่ เสริ​ิมการตายของเซลล์​์มะเร็​็ง (TNF): โปรตี​ีนให้ ้สัญ ั ญาณ โปรตี​ีนปัจ ั จั ัยส่ง เซลล์​์ (ไซโตไคน์​์) ที่​่�เกี่​่�ยวข้ ้องในการอั​ักเสบทั่​่�วร่​่างกายและการสลายกระดู​ูก TNF แอลฟา (TNF-α) มี​ีค่า่ สู​ูงขึ้​้น � ในผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา ยี​ีนกดเนื้​้�องอก: ยี​ีนที่​่�ปกป้​้ องเซลล์​์จากการมี​ีโอกาสพั​ัฒนาไปเป็​็ นมะเร็​็ง เมื่​่�อยี​ีน ี หรื​ือการลดการทำำ�งานของตั​ัวเอง เซลล์​์ นี้​้�เปลี่​่�ยนแปลงเพื่​่�อทำำ�ให้ ้เกิ​ิดการสู​ูญเสีย นี้​้�สามารถพั​ัฒนาไปเป็​็ นมะเร็​็งได้ ้ โดยปกติ​ิแล้ ้วจะเป็​็ นการผสมผสานกั​ับการ เปลี่​่�ยนแปลงของยี​ีนอื่​่�นๆ โปรดดู​ูที่​่� “ยี​ีนต้า้ นมะเร็​็ง”

ี : การเตรี​ียมจุ​ุลิน วั ัคซีน ิ ทรี​ีย์ที่​่ ์ ผ่ � า่ นการฆ่​่าให้ ้ตาย สิ่​่ง� มี​ีชีวิี ตอ่ ิ อ ่ นฤทธิ์​์� หรื​ือสิ่​่ง� มี​ี ชีวิี ตที่​่ ิ เ� ป็​็ นพิ​ิษสมบู​ูรณ์​์ ที่​่�ให้ ้แก่​่ผู้​้�ป่​่วยเพื่​่�อผลิ​ิตหรื​ือเพิ่​่�มภู​ูมิคุ้​้� ิ มกั​ันโดยการกระทำำ� จากมนุ​ุษย์​์ต่อ ่ โรคบางชนิ​ิด ่ ยในการสร้​้างหลอดเลื​ือดของเซลล์​์เอนโดธี​ีเลี​ียม (VEGF): สารเร่​่ง สารที่​่�ช่ว การเจริ​ิญเติ​ิบโตที่​่�ส่ง่ เสริ​ิมการเจริ​ิญเติ​ิบโตของหลอดเลื​ือดใหม่​่ (กำำ�เนิ​ิดหลอด เลื​ือด) ภาวะลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดตั ันในหลอดเลื​ือดดำำ� (VTE): ภาวะรวมถึ​ึงทั้​้�งภาวะลิ่​่�มเลื​ือด อุ​ุดตัน ั ในหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว่ นลึ​ึก (DVT) และโรคลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดกั้​้น � ในปอด (PE) � � ปั​ั จจั​ัยเสี่​่ยงได้ ้แก่​่ การติ​ิดเชื้​้อ ผู้​้�ที่​่�มีอ ี ายุ​ุ >75 ปี​ี มะเร็​็ง และการมี​ีประวั​ัติเิ ป็​็ น VTE ่ นลึ​ึก (DVT)” และ “โรค โปรดดู​ูที่​่� “ภาวะลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดตั ันในหลอดเลื​ือดดำำ�ส่ว ลิ่​่�มเลื​ือดอุ​ุดกั้​้�นในปอด (PE)” ั � ของแนวของกระดู​ูกสัน ั หลั​ัง กระดู​ูกสันหลั ัง: หนึ่​่�งในกระดู​ูก 33 ชิ้​้น ั ั หลั​ัง ส่ว่ นหน้​้าของกระดู​ูกสันหลั ัง: บริ​ิเวณกระดู​ูกกลมมนของกระดู​ูกสัน ั ภาวะที่​่�กระดู​ูกสันหลั ังส่ว่ นหน้​้าเกิ​ิดการแตก หั ัก และยุ​ุบ (VCF): ภาวะ ้ ั หลั​ังของ แทรกซ้อนที่​่� อาจเกิ​ิดในผู้​้�ป่​่วยโรคกระดู​ูกมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาเมื่​่�อกระดู​ูกสัน ั หลั​ังแตกหั​ักหรื​ือยุ​ุบตั​ัวเพราะกระดู​ูกมี​ีความอ่​่อนแอเกิ​ินไปที่​่�จะทน แนวกระดู​ูกสัน ต่​่อแรงกดที่​่�วางต่​่อตั​ัวกระดู​ูกจากการล้ ้ม บิ​ิด กระแทก ไอ จาม หรื​ือแรงจากโน้ ้ม ถ่​่วงแรงที่​่�กระทำำ�ต่อ ่ กระดู​ูก ั ่ ยเพิ่​่�มความแข็​็งแรงของ การฉี​ีดซีเี มนต์​์บริ​ิเวณกระดู​ูกสันหลั ังเพื่​่�อช่ว ั กระดู​ูกสันหลั ัง: การผ่​่าตั​ัดแบบรุ​ุกล้ำำ��เพี​ียงเล็​็กน้ ้อยที่​่�มีก ี ารฉี​ีดซีเี มนต์​์เหลว ั หลั​ังที่​่�แตกหั​ักหรื​ือยุ​ุบตั​ัวเพื่​่�อลดอาการปวดและทำำ�ให้ ้กระดู​ูก เข้ ้าไปในกระดู​ูกสัน myeloma.org

41

ั หลั​ังมั่​่�นคงหลั​ังภาวะที่​่�กระดู​ูกสัน ั หลั​ังส่ว่ นหน้ ้าเกิ​ิดการแตก หั​ัก และยุ​ุบ สัน (VCF) � และเปลี่​่�ยนการทำำ�หน้ ้าที่​่� ไวรั ัส: อนุ​ุภาคที่​่�มีชี ี วิี ตข ิ นาดเล็​็กที่​่�ทำำ�ให้ ้เซลล์​์ติด ิ เชื้​้อ � ไวรั​ัสจะมี​ีความหลากหลายโดย ของเซลล์​์ โรคและอาการที่​่�เกิ​ิดจากการติ​ิดเชื้​้อ � ขึ้​้น � อยู่​่�กั​ับชนิ​ิดของไวรั​ัสและชนิ​ิดของเซลล์​์ที่​่ไ� ด้ ้รั​ับการติ​ิดเชื้​้อ

วาลเดนสตรอม มาโครโกลบุ​ุลินี ิ เี มี​ีย (WM): ชนิ​ิดของมะเร็​็งต่​่อมน้ำำ� �เหลื​ือง ชนิ​ิดนอน-ฮอดจ์​์กิน ิ (NHL) ที่​่�พบได้ ้ยากซึ่​่ง� ส่ง่ ผลกระทบต่​่อเซลล์​์พลาสมา มี​ีการ ่ ดข ผลิ​ิตโปรตี​ีนประเภท IgM ในปริ​ิมาณที่​่�มากกว่​่าปกติ​ิ WM ไม่​่ใช่ชนิ ิ องมะเร็​็งมั​ัย อี​ีโลมา ั ท์​์ทั่​่ว� ไปอี​ีกรู​ูปแบบหนึ่​่�งของลู​ูโคไซท์​์ซึ่​่ง� เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาว (WBC): คำำ�ศัพ � โรคที่​่�เข้ ้ามารุ​ุกราน การติ​ิดเชื้​้อ � และสารก่​่อภู​ูมิแ มี​ีหน้ ้าที่​่�ต่อ ่ สู้​้�กั​ับเชื้​้อ ิ พ้ ้ เซลล์​์เหล่​่า นี้​้�เริ่​่�มการพั​ัฒนาจากในไขกระดู​ูกและหลั​ังจากนั้​้�นจะเดิ​ินทางไปยั​ังส่ว่ นอื่​่�นของ ร่​่างกาย เซลล์​์เม็​็ดเลื​ือดขาวที่​่�เฉพาะเจาะจงได้ ้แก่​่ นิ​ิวโตรฟิ​ิ ล เบโซฟิ​ิ ล อี​ีโอซิโิ น ฟิ​ิ ล ลิ​ิมโฟไซต์​์ และโมโนไซต์​์

ี ม่​่เหล็​็กไฟฟ้​้ ารู​ูปแบบหนึ่​่�งที่​่�สามารถทะลุ​ุทะลวงร่​่างกายมนุ​ุษย์​์ รั ังสีเี อ็​็กซ์:์ รั​ังสีแ ้ ์ ะสร้ ้างภาพโครงสร้ ้างและเนื้​้�อเยื่​่�อภายใน ได้ ้ เมื่​่�อถู​ูกใช้ในขนาดต่ำำ �� รั​ังสีเี อ็​็กซ์จ ั ญาณของโรคหรื​ือการบาดเจ็​็บได้ ้ ใน ร่​่างกายซึ่​่ง� สามารถแสดงให้ ้เห็​็นถึ​ึงสัญ มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา การตรวจกระดู​ูกทั่​่�วร่​่างกายโดยการใช้ชุ​ุ้ ดรั​ังสีเี อ็​็กซ์เ์ ป็​็ นสิ่​่ง� ที่​่� ้ ี (ออสที​ีโอพอรอซิส ิ ) หรื​ือการบางตั​ัว (ออสที​ีโอ จำำ�เป็​็ นเพื่​่�อใช้แสดงการสู​ู ญเสีย พี​ีเนี​ีย) ของกระดู​ูก ที่​่�เกิ​ิดจากการทำำ�ลายกระดู​ูกของมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา รอยโรค ที่​่�มีก ี ารสลาย หรื​ือการแตกหั​ักหรื​ือยุ​ุบตั​ัวของกระดู​ูกใดๆ เอ็​็กซเรย์​์จะแสดงโรค กระดู​ูกมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�แสดงลั​ักษณะในผู้​้�ป่​่วยส่ว่ นใหญ่​่ แต่​่เอ็​็กซเรย์​์จะไม่​่ สามารถแสดงผลได้ ้ในจำำ�นวน 25% ของผู้​้�ป่​่วยมะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมาที่​่�แสดงอาการ

42

1.818.487.7455

่� มต่​่อ รั ับการแจ้​้งเตื​ือน เชื่อ รั ับหน้​้าที่​่� สรุ​ุปรวมแหล่​่งทรั ัพยากรอิ​ินเทอร์​์แอรที​ีฟ

ใช้ไ้ ฮเปอร์​์ลิ้​้ง� ค์​์และที่​่อ � ยู่​่เ� ว็​็บไซต์​์ที่อ ่� ยู่​่ใ� นสิ่​่ง� ตี​ีพิ​ิมพ์​์ฉบั ับนี้​้�เพื่​่อ � การเข้​้าถึ​ึง แหล่​่งข้​้อมู​ูลจาก IMF อย่​่างรวดเร็​็ว

infoline.myeloma.org ติ​ิดต่อ ่ ศู​ูนย์​์ให้ ้บริ​ิการ ข้ ้อมู​ูลทาง โทรศั​ัพท์​์IMF เมื่​่�อมี​ี คำำ�ถามและข้ ้อกั​ังวล เกี่​่�ยวกั​ับมะเร็​็งมั​ัยอี​ี โลมา

medications.myeloma.org เรี​ียนรู้​้�เกี่​่�ยวกั​ับการ บำำ�บัดที่​่ ั ไ� ด้ ้รั​ับการ อนุ​ุมัติ ั โิ ดย FDA สำำ�หรั​ับโรคมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมา

diversity.myeloma.org ความหลากหลาย และการเป็​็ นส่​่วน หนึ่​่�งคื​ือด้ ้านสำำ�คัญ ั ของชุ​ุมชมมะเร็​็ง มั​ัยอี​ีโลมา

videos.myeloma.org ข้ ้อมู​ูลล่​่าสุ​ุดจาก การวิ​ิจั​ัย มะเร็​็งมั​ัยอี​ีโลมา และการ ปฏิ​ิบัติ ั ท ิ างคลิ​ินิก ิ เช่​่น เดี​ียวกั​ับการสั​ัมนาผ่​่าน เว็​็บไซต์​์ และงานอี​ีเว้ ้นท์​์ อื่​่�นๆ ของ IMF

support.myeloma.org โรบิ​ิน ทู​ูอี ี rtuohy@myeloma.org จะช่​่วยคุ​ุณค้ ้นพบกลุ่​่�ม สนั​ับสนุ​ุนโรคมั​ัลติ​ิเพิ​ิล มั​ัยอี​ีโลมา

publications.myeloma.org หนั​ังสื​ือเล่​่มเล็​็ก แผ่​่น การ์​์ดเคล็​็ดลับ ั แนวทาง และวารสารของ IMF – กดติ​ิดตามเพื่​่�อรั​ับทราบ ข้ ้อมู​ูล!

ลงทะเบี​ียนที่​่� subscribe.myeloma.org เพื่​่�อรั​ับวารสารรายสามเดื​ือน Myeloma Today และจดหมายข่​่าวอิ​ิเล็​็กทรอนิ​ิกส์​์ Myeloma Minute (นาที​ีมะเร็​็งมั ัยอี​ีโลมา) เช่​่นเดี​ียวกั​ับการแจ้ ้งเตื​ือนเกี่​่�ยวกั​ับข่​่าวสารงานอี​ีเว้ ้นท์​์ และ การปฏิ​ิบัติ ั ก ิ ารของ IMF และเข้ ้าร่​่วมทำำ�กิจิ กรรมกั​ับเราทางโซเชี​ียลมี​ีเดี​ีย! /myeloma

@IMFMyeloma

โทรศั​ัพท์​์: 1.818.487.7455 (ทั่​่�วโลก) แฟกซ์​์: 1.818.487.7454 TheIMF@myeloma.org myeloma.org

u-glossary_TH_2023_a1-01

© 2023, International Myeloma Foundation สงวนลิ​ิขสิ​ิทธิ์​์�

4400 โคลด์​์วอเทอร์​์ แคนยอน เอเวนิ​ิว, สวี​ีท 300 สตู​ูดิโิ อซิ​ิตี,ี แคลิ​ิฟอเนี​ีย 91604 สหรั​ัฐอเมริ​ิกา