BLOED uiker nieuws over diabetes
NR 1 / NAJAAR
29E JAARGANG 2014
DRIE MENSEN OVER SPORTEN EN DIABETES
“Ik ben heel insulinegevoelig en heb snel last van hypo’s”
L A AT S T EK E R B L O E D S UZ II N E M A GnuAop de nieuwsbrief
p Abonneer u o er.nl (gratis) van Bloedsuik
Meer inzicht met 7-puntscurve “Opeens viel alles op zijn plaats” EN VERDER: Helpt alpha-liponzuur bij neuropathie?
12 MEDISCH Meer inzicht met de 7-puntscurve
INHOUD 4
17
PERSOONLIJK
KORT
WERKEN MET
OP DE KOFFIE BIJ GORDON
DE BOLUSCALCULATOR:
en bestel een
“Opeens viel alles
‘low sugar’ taartje
op z’n plaats”
Websites en apps VOOR U GESELECTEERD w w w.eendiabetes.nl
w w w.leesbaaronderzoek.nl
Deze site wordt beheerd door Jasper, Cathy en Matthys.
Wilt u graag het medisch wetenschappelijk nieuws
Alle drie hebben ze diabetes type 1 en willen ze andere
op de voet volgen? Breng dan een bezoekje aan
jongvolwassenen met type 1 ondersteunen en inspireren.
leesbaaronderzoek.nl.
Op de site leest u columns, een wekelijkse panelvraag,
Hier leest u samenvattingen
nieuws en informatie over hun projecten, zoals een
van medisch wetenschappelijk
jaarlijkse fotoshoot en borrelavonden die ze organiseren.
onderzoek in begrijpelijke taal.
Kijk ook op de facebookpagina: ‘Jongvolwassen en
APP: Koolhydraatkenner
Diabetes’.
In dit nummer, waarin we veel aandacht hebben
w w w.nu-n-nu.nl
voor het maken van dagcurves en het werken met
Nadat in 2011 bij Leontine Lenferink diabetes type 1
een boluscalculator, mag een applicatie waarmee
werd ontdekt, besloot de van huis uit onderwijskundige
u koolhydraten kunt tellen niet ontbreken.
zich toe te leggen op het geven van mindfulness-
Met deze app heeft u een handige koolhydraatteller
trainingen aan kinderen en volwassenen met diabetes.
op uw smarthpone. U kunt de koolhydraten van enkele
Op dat moment was ze als volleerd
producten bekijken, maar ook de koolhydraten van
mindfulnesstrainer al overtuigd van de positieve
meerdere producten bij elkaar laten optellen.
effecten van mindfulness. Op deze site leest u wat
Deze app heeft ook een dagboekfunctie
mindfulness volgens Leontine kan betekenen voor
en een HbA1c-omrekentabel.
mensen met diabetes. Leontine werkt vanuit Den Haag.
Bloedsuiker wordt mogelijk gemaakt door:
Redactieadviesraad: H.P.F. Goossens diabetesverpleegkundige Dr. W.H. van Houtum internist-endocrinoloog Spaarne
LifeScan
OneTouch
Ziekenhuis, Hoofddorp Mw. F. Malki diabetesverpleegkundige Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Dr. R.P.J. Michels internist,
a Johnson & Johnson Company
www.onetouch.nl
Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Mw. drs. E.C. Romijn huisarts, Den Haag Mw. G. van Rooijen diëtiste,
www.lifescan.nl
2
TweeSteden Ziekenhuis, Tilburg Dr. H.M. Reeser kinderarts, Juliana Kinderziekenhuis, Den Haag,
Hoofdredactie: Dr. V.E.A. Gerdes en Dr. E.W. Meesters internisten, Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Bladcoördinator: I. Seignette, Nijmegen Fotografie: E. Kooreman, Leiden Ontwerp: M. Buiten, Neroc Eindhoven Opmaak: Weevers Grafimedia, Zutphen Druk: Weevers Grafimedia, Vorden
18 VOEDING SPORT EN DIABETES: al doende leert men!
23
INHOUD EN VERDER
KORT Lees Bloedsuiker vanaf nu op uw tablet of smartphone
Maaike is pissig
7
Helpt alpha-liponzuur bij neuropathie?
9
Check uw zorgverzekering
11
Sandra verkeert in ‘niemandsland’
15
Met korting naar benefietconcert Diabetes Fonds
23
Abonneer gratis nieuw u nu op de sbri www.bloeds ef. Ga naar maak kan o uiker.nl en p een cad t.w.v. € 25 eaubon ,-
VAN DE REDACTIE Vragen? Mail ons! aar ik meet toch al zo vaak…”, merkte Esther
“M
zaken voor mensen met diabetes. Online kunnen wij ook
op. Zij studeert sinds één jaar en had net het
beter ingaan op vragen die bij u leven, onder andere in
advies gekregen van haar diabetesverpleegkundige om
de rubrieken ‘Het spreekuur’ en ‘Vraag van de maand’. Op
weer extra glucosemetingen te doen, onder andere voor
www.bloedsuiker.nl kunt u zich aanmelden voor de
en na het sporten. Met instructies over het noteren van
nieuwsbrief. Dit kost niets. We hopen u op Bloedsuiker.nl
wat zij eet, drinkt en hoe intensief zij gesport heeft,
opnieuw te ontmoeten en schroom niet uw vragen en
gaat zij naar huis in de hoop over een tijdje weer
opmerkingen naar de redactie te mailen!
ongestoord te kunnen genieten van haar sport. In dit nummer leest u hoe drie andere mensen hun
Victor Gerdes
Eelco Meesters
glucosewaarden onder controle houden tijdens het
Hoofdredacteur Hoofdredacteur
sporten.
Internist Internist
Bloedsuiker gaat met de tijd mee. Na dit nummer zullen wij alleen nog elektronisch verschijnen met onze maandelijkse nieuwsbrief. Voordeel hiervan is dat we het nieuws veel vaker kunnen brengen. Nieuws op medisch gebied, maar ook ontwikkelingen op het gebied van verzekeringen, reizen en andere praktische
Bloedsuiker is verkrijgbaar bij veel poliklinieken. De oplage is 15.000. Het blad verschijnt 2x per jaar. e-mail: info@bloedsuiker.nl.
ISSN 0920-9956.
Op www.bloedsuiker.nl kunt u zich aanmelden voor de gratis digitale nieuwsbrief.
De redactie(adviesraad) stelt met nadruk dat de verantwoordelijkheid voor een geplaatst artikel ligt bij de betreffende auteurs (alle rechten voorbehouden).
Overname van (delen van) artikelen of illustraties uit deze uitgave kan alleen plaatsvinden na schriftelijke toestemming van de redactie. Ingezonden mededelingen en advertenties vallen buiten de verantwoordelijkheid van de redactie.
Bloedsuiker bevat geen persoonlijke medische adviezen. Voor (wijzigingen in) de behandeling dient u altijd eerst de behandelend arts en/of diabetesverpleegkundige
te raadplegen. Bloedsuiker aanvaardt geen enkele aansprakelijkheid voor enige schade als gevolg van het gebruik van informatie uit deze uitgave. (zie ook de disclaimer op www.bloedsuiker.nl)
WERKEN MET DE BOLUSCALCULATOR
“OPEENS VIEL ALLES OP Z’N plaats”
PERSOONLIJK
door Irene Seignette
“Ik regelde mijn diabetes met een vast spuitschema, min of meer op de automatische piloot. Mijn HbA1c schommelde tussen de 64 en 75 mmol/mol. Daarbij kwam dat ik het verschil tussen hypo’s en hypers steeds minder goed kon onderscheiden. Nu, bijna een jaar later, is mijn HbA1c gezakt naar 50, vooral omdat ik ben overgestapt op pomptherapie en een boluscalculator en glucosesensor gebruik.”
A
an het woord is René Hoogland (46). Hij heeft sinds
insulinepomp. René: “Eerst zag ik daar enorm tegenop.
zijn 24ste diabetes type 1. Tot augustus 2013 spoot
Dit betekende dat ik me veel meer in mijn diabetes moest
hij viermaal daags insuline. Omdat zijn diabetes uit de pas
gaan verdiepen. Toch heb ik besloten de stap te zetten.”
liep, kreeg hij van zijn diabetesverpleegkundige tijdelijk
Om te beginnen heeft zijn diabetesverpleegkundige de
een glucosesensor. René: “Hieruit bleek dat ik ’s nachts
basaalstanden in de insulinepomp ingevoerd en is René
laag zat, in de ochtend vaak hoog en tijdens de dag
gaan bolussen volgens zijn bekende spuitschema. “Dat
enorme schommelingen maakte. Hoge waarden
ging vrijwel direct goed. Ik vond het een voordeel dat ik
corrigeerde ik vaak impulsief, met als gevolg dat ik weer
opeens nog maar eens per drie dagen een infuus hoefde
doorschoot naar een hypo.”
in te brengen in plaats van vier keer per dag te spuiten.”
Basaalstanden
Van zijn diabetesverpleeg-
kundige kreeg René het advies over te stappen op de
Koolhydraten tellen
Nadat René aan zijn
insulinepomp gewend was, is hij samen met zijn diabetesverpleegkundige de pomp gaan fine tunen. “Omdat mijn waarden nog steeds enorm schommelden, kreeg ik een sensor die aangesloten kon worden op mijn pomp. Dit maakte alles opeens inzichtelijk. Dit motiveerde enorm om actief met mijn diabetes aan de slag te gaan. Ik ben me gaan verdiepen in het tellen van koolhydraten. Dat was vrij eenvoudig in combinatie met de voedsellijst die in mijn pomp zit. Toen ik dat onder de knie had, heeft mijn diabetesverpleegkundige de Foto Bram Petraeus
koolhydraatratio en insulinegevoeligheid ingevoerd in de pomp. Sinds dat moment bereken ik mijn bolus met behulp van de boluscalculator.”
RENÉ HOOGLAND: “Voor
mijn vrouw en
kinderen is dit een hele geruststelling. Ze durven me nu voor het eerst weer
4
alleen te laten”
“Een ander voordeel is dat ik nu veel minder eenheden insuline gebruik. Toen ik nog spoot, had ik een dagdosis van 100 eenheden. Nu zit ik op 55 tot 60 eenheden”
Wat doet een boluscalculator? Veel mensen met een insulinepomp berekenen hun bolus op basis van de bloedglucosewaarde die ze meten en het aantal koolhydraten dat ze gaan eten of drinken. Een boluscalculator doet dit ook maar neemt in de berekening ook uw insulinegevoeligheid, koolhydraat-insulineratio en de insuline die u nog in uw lichaam heeft zitten, mee. De calculator rekent altijd terug naar de streefwaarde die u zelf in de pomp hebt gezet, b.v. 6 mmol/l. Dit advies is preciezer
Minder uitschieters
Hoe gaat dit dan in
dan uw eigen berekening. Veel insulinepompen
de praktijk? “Voordat ik een maaltijdbolus geef, reken ik
bevatten tegenwoordig een boluscalculator.
uit hoeveel koolhydraten ik ga eten. Dit voer ik in in mijn pomp, samen met mijn glucosewaarde van dat moment.
Gegevens invoeren
De boluscalculator berekent vervolgens, rekening
Om uw insulinegevoeligheid en koolhydraat-insuline-
houdend met mijn insulinegevoeligheid, koolhydraatratio
ratio mee te kunnen nemen in de berekening van uw
en de insuline die ik nog in mijn lichaam heb zitten,
bolusadvies, dient u deze wel eenmalig in de calculator
hoeveel eenheden insuline ik moet bolussen om op mijn
in te voeren. De meeste mensen doen dit samen met
streefwaarde uit te komen. Het advies van de
hun diabetesverpleegkundige. Zij berekenen dit aan de
boluscalculator klopt bijna altijd en is veel nauwkeuriger
hand van bepaalde formules.
dan mijn eigen schattingen. Hierdoor heb ik minder
De koolhydraat-insulineratio zegt iets over het aantal
uitschieters naar boven en onder en dat heeft weer tot
eenheden insuline dat u nodig heeft voor een bepaald
gevolg dat ik minder vaak hoef te corrigeren.”
aantal koolhydraten. Uw insulinegevoeligheid geeft aan hoeveel uw glucosewaarde daalt na het toedienen
Veel minder insuline
Deze investering
van 1 eenheid kortwerkende insuline. Deze waarden
heeft René veel opgeleverd. “Mijn HbA1c is enorm gezakt,
zijn niet stabiel. Ze veranderen gedurende de dag.
ik heb geen nachtelijke hypo’s meer en ook veel minder
Iemand kan bijvoorbeeld ’s ochtends minder gevoelig
schommelingen. Voor mijn vrouw en kinderen is dit een
zijn voor insuline dan ’s avonds. Daarbij komt dat ieder-
hele geruststelling. Ze durven me nu voor het eerst weer
een zijn eigen koolhydraatratio en insulinegevoeligheid
alleen te laten. Een ander voordeel is dat ik nu veel
heeft. Nadat deze zijn berekend met behulp van de
minder eenheden insuline gebruik. Toen ik nog spoot, had
formules, kunt u ze samen met uw diabetesverpleeg-
ik een dagdosis van 100 eenheden. Nu zit ik op 55 tot 60
kundige aanpassen op grond van uw eigen ervaringen.
eenheden. Ik heb zo weer een afspraak met mijn diabetesverpleegkundige. Ik ben benieuwd hoe mijn
Wilt u aan de slag met een boluscalculator?
HbA1c nu is. Het feit dat deze zo gezakt is de laatste tijd,
Overleg dit dan met uw diabetesverpleegkundige. Wilt
stimuleert enorm.”
u zelf uw koolhydraatratio en insulinegevoeligheid berekenen? U vindt de formules op www.bloedsuiker.nl > zoek op regel van 500.
NAJAAR 2014
5
Animas Vibe insulinepomp Koolhydraten tellen met de voedsellijst* kan overal en is zeer eenvoudig. ®
™
Handige Voedsellijst* •
De Animas® Vibe™ insulinepomp kan 500 voedsel-items opslaan waardoor u nauwkeurig koolhydraten kunt tellen
•
Hoe accurater koolhydraten geteld kunnen worden des te accurater zal de boluscalculator de insuline-adviesdosering aanpassen
•
De voedsellijst helpt u accuraat koolhydraten te tellen
•
Accurate bepaling van koolhydraten is essentieel om uw diabetes te beheren (zelfmanagement)
•
U kunt zelf de voedellijst aanpassen met uw eigen voedingsartikelen, u kunt deze zelfs in de lijst ‘favorieten’ zetten zodat u ze snel kunt opzoeken
•
Waterdicht gedurende maximaal 24 uur bij een diepte van 3,6 meter— hij zwemt graag met u mee
•
Het scherm is gemakkelijk te lezen†—hoog contrast, kleurenscherm
•
Personaliseerbare ingebouwde voedsellijst*
•
Kleine bolusstappen
•
Mogelijkheid voor CGM
*Als u Diasend-software gebruikt. †Gebaseerd op een enquête in 2011 onder 183 gebruikers van de Animas® 2020-insulinepomp, was 87% het volledig eens, eens of enigszins eens met de uitspraak: ‘Het kleurenscherm is gemakkelijk te lezen’. De Animas® 2020 en de Animas® Vibe™ insulinepomp hebben hetzelfde kleurenscherm. ANM-14-4051A, ©2014 Animas Corporation 2014/06 Rx Only.
COLUMN Pissig door Maaike Helmer
T
oen gaf ik maar toe. Heel soms, ik denk zo één keer per jaar, zet ik mijn diabetes in als wapen. Als je
tijdens Koningsdag in een vreselijk lange rij staat voor de toiletten van een van de grotere fastfoodketens, kun je hem er altijd ingooien: “Ik heb diabetes en ik moet insuline spuiten.” En dit zal ik verder nooit openlijk toegeven, maar als mijn lief me vraagt de stofzuiger ter hand te nemen, zet ik weleens een denkbeeldige hypo in. In restaurants werkt ie ook altijd goed: “Het duurt wel erg lang met jullie service zeg, ik moet nu snel eten, anders krijg ik een hypo en dan mogen jullie me opvegen.” Laatst was mijn één-keer-per-jaar-misbruik weer eens prangend vanwege een toiletbezoek. Ik stond in één van de grootste modeketens van Nederland en moest heel, héél nodig plassen. Ik kon letterlijk geen stap meer zetten, zó nodig. Ik keek een medewerkster van de betreffende winkel aan en zei met mijn kleinste stemmetje: “Mevrouw, ik heb diabetes en ik heb een hoge suiker. Mag ik misschien wat insuline spuiten op jullie toilet?” De vrouw keek me meteen geschokt en vol medelijden aan. “Ja, nee, túúrlijk mag dat!” Ze troonde me meteen mee naar ‘achter de schermen’. Ik bedankte haar vriendelijk, met het heerlijke vooruitzicht dat ik over een paar minuten niet meer bijna uit elkaar zou ploffen. De opluchting zou groter zijn dan ooit, bedacht ik me. Maar toen… “Hier, ik zal je niet op het toilet laten
“Nu ik hier toch ben, mag ik heel misschien ook even
spuiten, dat vind ik zo barbaars.” Ze wees me een stoel
gebruik maken van het toilet?” “Dat hebben we hier
en een tafel aan. “Kun je rustig je spuit zetten.”
niet, zit aan de andere kant van het gebouw”, zei ze vriendelijk. En ja, dan is het weer raar om te zeggen:
Natuurlijk was dit een buitengewoon vriendelijke,
breng me daar nú naartoe. En zo viel ik keihard in mijn
meelevende geste. Maar het enige wat ik kon denken
eigen leugen. “Eh… oké, bedankt voor je hulp”,
was: “Néé! Geef me de plee! Ik kán niet meer!” Maar de
stotterde ik. Met een blaas zo vol dat ik er bijna van
enige optie was: tanden op elkaar en deze geweldige
moest huilen verliet ik, pissig (pun intended), het
service accepteren. Dus ging ik zitten, verwisselde ik mijn
gebouw. Dat krijg je er nou van als je je voordeel
infuus (eerlijk is eerlijk, dat moest ook wel gebeuren,
probeert te doen met je aandoening: vroeg of laat word
maar niet per se nú). Waarna we elkaar met een glimlach
je met je snoet in je eigen pis gedrukt (gelukkig kon ik
aankeken (ik probeerde dankbaarheid uit te stralen, zij
nog net op tijd een toilet vinden bij een belendende
straalde ‘graag gedaan’ uit). Maar ik moest nog steeds.
boetiek).
Maaike Helmer (35) is freelance journalist voor veel publieksbladen (zoals Cosmopolitan en Margriet) en werkt als copywriter voor diverse merken NAJAAR 2014
7
KORT Diabetes, depressie en slecht slapen De combinatie diabetes en depressie komt vaak voor. Maar liefst één op de vijf mensen met diabetes heeft een depressie. Depressieve mensen vinden het vaak moeilijker om goed voor zichzelf te zorgen en dit kan ten koste gaan van de diabetesregulatie. Daarbij komt dat depressieve mensen vaak slecht slapen en de kwaliteit van de slaap heeft invloed om de glucosehuishouding. Mensen met diabetes die slecht slapen, hebben ’s ochtends een hogere bloedglucose. Ook reageert hun lichaam minder goed op insuline, waardoor het lichaam meer moeite heeft om de glucosewaarden goed te regelen. Op dit moment onderzoekt het VUmc in Amsterdam de invloed een verstoorde slaap op de bloedglucoseregulatie bij mensen met diabetes en een depressie. Bron: diabetesfonds.nl
Mindfulness effectief bij diabetes Twee Nederlandse onderzoeken laten zien dat het volgen van een acht weken durende mindfulnesstraining effectief is bij het verlichten van depressieve symptomen, angst en diabetesgerelateerde stress bij mensen met diabetes die somberheidsklachten hebben. De mindfulnesstraining vergroot bovendien het gevoel van welzijn. De trainingen hadden geen effect op de HbA1c-waarde. Mindfulness is een training waarin de deelnemers leren met aandacht te leven in het nu en de dingen te accepteren zoals ze komen. Hierdoor worden mensen kalmer en gaan ze minder piekeren. De studies zijn gedaan bij mensen met diabetes die last hadden van depressieve klachten. Mensen met diabetes hebben twee keer vaker een depressie dan mensen zonder diabetes. Bronnen: Individual Mindfulness-Based Cognitive Therapy and Cognitive Behavior Therapy for Treating Depressive Symptoms in Patients With Diabetes, Diabetes Care, september 2014 DiaMind (diabetes en mindfulness), promotie Jenny van Son, universiteit Tilburg
POLIKLINIEK VOOR PSYCHOLOGISCHE HULP ‘Diabetes mentaal’ is een polikliniek van het VUmc in Amsterdam voor mensen met diabetes met psychologische en/of psychiatrische problemen. De geboden hulp wordt vergoed door de zorgverzekeraar mits de patiënt een verwijzing heeft van de huisarts of specialist. Diabetes Mentaal is toegankelijk voor mensen met diabetes uit heel Nederland. Meer informatie? www.diabetesmentaal.nl
8
Ruggenmergstimulatie verlicht pijn bij neuropathie VRAAG VAN DE MAAND
Helpt alpha liponzuur bij neuropathie? Ik heb veel last van zenuwpijn in mijn voeten.
Vorig jaar toonde een onderzoek aan de Universiteit van Twente aan dat ruggenmergstimulatie de pijn kan verlichten bij mensen met diabetes die last hebben van neuropatische pijnen, oftewel pijnen aan handen en/of voeten. Bij ruggenmergstimulatie wordt een electrode in
De pijnstillers die ik
de rug aangebracht die het pijnsignaal naar de hersenen
hiervoor heb, helpen niet
misleidt. Hierdoor wordt de pijn verlicht.
echt en geven veel bijwerkingen. Ik heb gelezen dat supplementen
Aan het onderzoek deden zestig mensen mee die last hadden van diabetische neuropathie. De helft kreeg
van alpha liponzuur kunnen
ruggenmergstimulatie, de andere helft kreeg de normale
helpen. Klopt dat?
behandeling met medicijnen. Na een maand hadden de mensen met ruggenmergstimulatie aanzienlijk minder
Het supplement alpha liponzuur is een antioxidant. Bij wetenschappelijk onderzoek zijn er gunstige
pijn. De klachten waren van een 8 gedaald naar een 2.
effecten op de zenuwen waargenomen, echter, alleen
Ook in het half jaar daarna bleef de pijnvermindering
op de korte termijn. Dus in theorie kan alpha liponzuur
bestaan.
helpen. Maar helaas is er geen bewijs dat het op de
Ruggenmergstimulatie wordt alleen ingezet als andere
langere termijn helpt tegen neuropathie, een chronische complicatie van diabetes. Daar moet nog onderzoek naar gedaan worden. Alpha liponzuur is dan ook niet
geneesmiddelen en therapieĂŤn tegen neuropathie niet helpen. Deze therapie is niet bij iedereen effectief.
opgenomen in richtlijnen voor de behandeling van diabetische neuropathie.
Tijd voor de jaarlijkse griepprik Als het goed is, heeft u hem al in huis: de uitnodiging voor de jaarlijkse griepprik. Omdat mensen met diabetes een verhoogde kans hebben op complicaties van de griep, krijgen zij ieder jaar een uitnodiging om de griepprik te komen halen. Hieraan zijn geen kosten verbonden. De griepprik wordt meestal tussen half oktober en half november gegeven. De vaccinatie werkt na twee weken. In Nederland valt de griepepidemie vaak tussen december en maart.
NAJAAR 2014
9
Ontwikkeld voor comfort*
Ontdek het nieuwe OneTouch® Delica® priksysteem. Met het Advanced Glide® controlesysteem voor zacht en nauwkeurig prikken en een uitwerpmechanisme voor het veilig en eenvoudig verwijderen van lancetten. U kiest beslist voor comfort. Prettig testen binnen handbereik. Bel vandaag nog de gratis OneTouch®-lijn op 0800-022 24 45 of ga naar www.onetouch.nl
© LifeScan, Division of Ortho-Clinical Diagnostic NV 2013. © LifeScan, Division of Cilag GmbH International 2013 – AW 100 942 A. LifeScan Division of Ortho-Clinical Diagnostics NV Antwerpseweg 19-21 B-2340 Beerse.
*Het OneTouch® Delica® priksysteem is ontwikkeld voor prettig testen.
Nauwkeurig. Eenvoudig. Prettig.
INFO Ook komend jaar staan er weer veranderingen op stapel op het gebied van de vergoeding van diabeteshulpmiddelen. Waar kunt u op letten bij het vergelijken van de zorgverzekeraars?
SWITCHEN VAN ZORGVERZEKERAAR?
Let op uw diabeteshulpmiddelen
O
p dit moment is er veel te doen rondom de
Sommige zorgverzekeraars vragen om een gezondheids-
premies en vergoedingen van de zorgverzekeraars.
verklaring voor het afsluiten van een aanvullende
Het laatste woord is er nog niet over gezegd en veel
verzekering. Zeg daarom nooit uw oude aanvullende
zaken zijn nog onduidelijk. Het is daarom belangrijk om
verzekering op, voordat u een nieuwe heeft afgesloten.
het nieuws te volgen en de polissen van de verschillende
Waarop let u op bij het selecteren v a n e e n z o rg ver zeker a a r?
zorgverzekeraars te vergelijken.
Contracten met leveranciers
Sommige
Werkt de zorgverzekeraar samen met de leverancier
zorgverzekeraars (o.a. CZ en OHRA) gebruiken voor men-
waar u uw diabeteshulpmiddelen bestelt of haalt?
sen met diabetes een categorie-indeling. Dat betekent dat
Vergoedt de zorgverzekeraar de bloedglucosemeter
wat u vergoed krijgt aan diabetestestmateriaal afhankelijk is van de categorie waarin u valt. Deze indeling is gebaseerd op hoe vaak per dag u insuline spuit. Daarnaast selecteren de zorgverzekeraars een aantal leve-
van uw keuze? Kijk ook naar de naalden of eventueel toebehoren voor uw insulinepomp. Wat zijn de premies voor de basis- en aanvullende verzekeringen?
ranciers van diabeteshulpmiddelen met wie ze samenwerken. Bestelt u uw diabeteshulpmiddelen bij een ander
Restitutie of natura?
Vaak kunt u kiezen
bedrijf dan moet u wellicht overstappen naar een leveran-
voor een restitutie- of naturapolis. Bij een restitutiepolis
cier waarmee uw verzekeraar wel een contract heeft.
kunt u zelf uw zorgverleners kiezen, maar moet u het
Ook hebben sommige zorgverzekeraars een beperkt aan-
bedrag van de rekening vaak zelf voorschieten. Later kunt
tal bloedglucosemeters opgenomen in hun pakket,andere
u dit declareren bij uw zorgverzekeraar. De verzekeraar
verzekeraars vergoeden alle meters. Meer informatie hier-
vergoedt vervolgens (een deel van) de kosten. Bij een
over vindt u op de site van uw zorgverzekeraar.
naturapolis kunt u alleen kiezen voor zorgverleners waarmee uw zorgverzekeraar een contract heeft. U hoeft dan
Gezondheidsverklaring
Uw diabetes-
geen rekeningen voor te schieten of te declareren. Een
hulpmiddelen worden vergoed vanuit de basisverzeke-
restitutiepolis is vaak duurder. Er bestaan ook combinatie-
ring. Voor de basisverzekering geldt een acceptatieplicht,
polissen.
dat wil zeggen dat u altijd kunt overstappen naar een andere zorgverzekeraar, zonder een gezondheidsverkla-
Voor 31 december opzeg gen
Wilt u
ring. Wilt u een aanvullende verzekering afsluiten, bij-
wisselen van zorgverzekeraar, dan moet u voor 31 decem-
voorbeeld voor fysiotherapie, brillen of podotherapie, let
ber uw huidige polis opzeggen. U heeft dan tot 1 februari
dan goed op de voorwaarden en prijzen van de polis.
de tijd om over te stappen.
Check onze nieuwsbrief Helaas is het niet mogelijk om op dit moment volledig te zijn in dit artikel, maar via onze nieuwsbrief houden we u op de hoogte. Ontvangt u deze nog niet? Meld u dan kosteloos aan op www.bloedsuiker.nl
NAJAAR 2014
11
MEDISCH Waarom is mijn HbA1c te hoog terwijl ik nuchter en voor het slapengaan altijd goed zit? Of: bolus ik wel genoeg om mijn maaltijden op te vangen? Zijn dit herkenbare vragen voor u? Wellicht kan het maken van enkele 7-puntscurves dan helderheid geven. door Irene Seignette
7-punts
MEER INZICHT MET DE Als u insuline gebruikt, meet u waarschijnlijk regelmatig
controleren mensen naast de vier standaard
uw bloedglucose. De ene keer om te checken of u niet te
meetmomenten, ook nog drie keer 1,5 uur na de maaltijd.
hoog of te laag zit, de andere keer om een indicatie te
Uit een 4-puntscurve kun je aflezen of iemand nuchter,
hebben voor het aantal eenheden insuline dat u moet
voor de maaltijden en voor het slapengaan goed zit. Dit
toedienen. De zogenaamde 4-puntscurve is het meest
zegt vooral iets over de langwerkende insuline of de
gebruikelijk bij mensen die vier keer per dag insuline spui-
basaalstanden van de insulinepomp. Als deze waarden
ten of een insulinepomp gebruiken. U controleert dan vier
goed zijn, maar het HbA1c is toch hoog, dan weet je dat
keer per dag: nuchter, voor de lunch, voor het avondeten
iemand waarschijnlijk na de maaltijden hoge
en voor het slapengaan.
glucosewaarden zal hebben. Om dit uit te zoeken, kun je een 7-puntscurve maken.”
Zit u na de maaltijd goed?
“Om meer inzicht te
krijgen in het verloop van de glucosewaarden, vraag ik
Hou een dagboekje bij
Van Houtum geeft een
mensen regelmatig om een 7-puntscurve te maken”,
voorbeeld: “Stel, nuchter meet je 6 mmol/l. Je neemt twee
begint William van Houtum, internist in het Spaarne
boterhammen met kaas en een glas vruchtensap voor je
Ziekenhuis in Hoofddorp. “We doen dit standaard als
ontbijt en bolust 8 eenheden insuline. Anderhalf uur na
mensen worden ingesteld op een nieuwe therapie,
het ontbijt meet je 11 mmol/l. Dan weet je dat de 8 eenhe-
bijvoorbeeld op de insulinepomp, maar ook bij een
den niet voldoende waren om je maaltijd op te vangen.
onverklaarbare hoge HbA1c-waarde. Bij een 7-puntscurve
Neem je de volgende ochtend hetzelfde ontbijt, dan kun je kijken wat er gebeurt als je 10 eenheden toedient. Op deze manier kun je je instelling bijsturen. Dit werkt het
Pijnlijke vingerprik?
beste als je ook een dagboekje bijhoudt. Hierin noteer je
BESPREEK HET MET UW DIABETESVERPLEEGKUNDIGE
toedient en de koolhydraten die je eet en drinkt. Nog
niet alleen de glucosewaarden, maar ook de insuline die je beter is om daarnaast ook eventuele bijzonderheden als
Stelt u een vingerprik het liefst zo lang mogelijk uit
stress, beweging of ziekte te vermelden. Als je dit een tijd-
omdat deze pijn doet? Bespreek dit dan eens samen
je bijhoudt, krijg je veel inzicht in je diabetes. Je leert hoe-
met uw diabetesverpleegkundige. Samen kunt u
veel insuline je nodig hebt bij een bepaald aantal koolhy-
nalopen of u de juiste middelen en techniek gebruikt.
draten. Ook zie je of je insulinegevoeligheid gedurende
“Prikken blijft altijd vervelend, maar het lancetje, de
de dag verandert. Het kan namelijk zijn dat je ’s ochtends
prikdiepte van de prikpen en de grootte van de
meer eenheden insuline nodig hebt dan ’s avonds voor
bloeddruppel, kunnen veel verschil maken. Daarnaast
hetzelfde aantal koolhydraten.”
is het belangrijk de juiste prikplek te kiezen en af te wisselen tussen de vingers.”
Het is belastend
Diabetesverpleegkundige Marijke
Bunschoten begeleidt al veertien jaar mensen met diabe-
12
“Om te voorkomen dat je de meting 1,5 uur na de maaltijd vergeet, kun je de alarmfunctie van je mobieltje gebruiken”
curve tes in het Spaarne Ziekenhuis in Hoofddorp. Uit ervaring weet ze dat de meeste mensen niet graag een 7-puntscurve maken. “Afgezien van de pijn van het prikken, is het ook belastend om zeven keer per dag je bloed-
dagcurves
4-puntscurve 7-puntscurve gemiddelde
glucose te moeten meten. Bij de 4-puntscurve
streefwaarden
valt het testen samen met het toedienen van
nuchter
*
*
tussen 4 – 7 mmol/l
insuline, dat gaat min of meer vanzelf. Bij een
1,5 uur na ontbijt
*
tussen 6,5 – 7,5
7-puntscurve moeten mensen daarnaast ook
voor lunch
*
*
tussen 4 - 6
1,5 uur na het ontbijt, de lunch en het avond-
1,5 na lunch
*
tussen 6,5 – 7,5
eten testen. Dat is veel meer gedoe. Mensen
voor avondeten
*
*
tussen 4 - 6
zijn dan vaak met iets anders bezig. Om te
1,5 uur na avondeten
*
tussen 6,5 – 7,5
voorkomen dat je de meting 1,5 uur na de
voor slapengaan
*
niet lager dan 6 - 7
*
maaltijd vergeet, kun je de alarmfunctie van je mobieltje gebruiken.”
Let op: dit zijn gemiddelde streefwaarden. Vaak spreekt u met uw behandelaar uw persoonlijke streefwaarden af en die kunnen
Breng één maaltijd in kaart
Om het
afwijken van bovenstaande waarden.
minder belastend te maken adviseert Bunbron Slotervaartziekenhuis, diabetesteam
schoten haar patiënten om niet alle drie maaltijden tegelijk in kaart te brengen. “Bij mensen die erg opzien tegen het maken van
een 7-puntscurve, stel ik voor om eerst een aantal dagen
naar zelfregulatie. “Ik zeg vaak: diabetes heb je nu een-
het ontbijt bij te houden. Breng hiervan de waarden voor
maal. Je moet insuline toedienen en je glucosewaarden
en na het eten in kaart. Als ze dat een paar dagen hebben
controleren, daar ontkom je niet aan. Dan kun je het maar
gedaan, doen ze een paar dagen de lunch en daarna het
beter direct goed doen. Bij zelfcontrole controleer je iets,
avondeten. Dan heb je na twee weken een redelijk beeld
vaak achteraf. Bij zelfregulatie ga je een stapje verder.
van het verloop van je glucosewaarden. Mensen die dit
Door je glucosewaarden met een doel te controleren, een
voor het eerst doen, begeleiden we vaak per mail en tele-
dagboekje bij te houden en dit goed te analyseren, al dan
foon. Komen we er niet uit dan schakelen we desnoods
niet samen met je behandelaar, leer je veel over je diabe-
een diëtist in, dat werkt heel goed.”
tes. Het geeft een goed gevoel dat je zelf de controle hebt over je diabetes en niet andersom. Bovendien heb je
Van zelfcontrole naar zelfregulatie
Van Houtum is
veel meer vrijheid als je weet hoe jouw lichaam op diabe-
een voorstander van het diabetesdagboekje en zou het
tes reageert en op de lange termijn maak je de kans op
liefst al zijn patiënten willen begeleiden van zelfcontrole
diabetescomplicaties kleiner.”
NAJAAR 2014
13
5.5
20:57
03/AUG/11
OneTouch® Vita® kan patiënten met diabetes type 2 helpen om hun insulinetherapie in goede banen te leiden en hun diabetesverzorging te ondersteunen.
mmol/L
De meest voorgeschreven keuze voor patiënten in vrijwel het hele land*
5.5
03/AUG/11
5.5
03/AUG/11
20:57
mmol/L
Eenvoudig te gebruiken • Grote toetsen met symbolen
20:57
WAARSCHUWING
BATT. BIJNA LEEG VERVANG BATTERIJ BINNENKORT
mmol/L
ZIE HANDLEIDING
Gemakkelijk af te lezen • Groot LCD-scherm
Testen zijn eenvoudig uit te voeren • Geen codering
• Teststrip gemakkelijk in te brengen
Gemakkelijk te bedienen • Nederlandse instructies op het scherm • Foutmeldingen duidelijk en begrijpelijk
• Gemakkelijk vast te houden; glijdt niet weg
Resultaat in 5 seconden!
Vragen? Bel met de OneTouch®-lijn op het gratis nummer 0800 0222445. www.lifescan.nl
0800-0222445
www.lifescan.nl
* OneTouch® Vita® is verkrijgbaar bij alle zorgverzekeraars behalve CZ. ® LifeScan, division of Johnson & Johnson Medical BV. Maatschappelijke zetel: Computerweg 14, 3821 AB Amersfoort, Nederland. AW 103638 A
Heeft u ook een bijzondere hypo-ervaring? Mail het naar redactie@bloedsuiker.nl
PERSOONLIJK
“A
ls ik in een hypo raak, ga ik vaak door een fase waarvan ik het gevoel niet goed kan
omschrijven. Ik noem het ook wel ‘niemandsland’. Ik voel dat er iets is, maar kan niet goed preventief reageren. Het is alsof ik het contact met mezelf en anderen kwijt ben en van een afstandje naar de situatie kijk. Het lijkt uren te duren, maar in werkelijkheid duurt het vaak maar enkele minuten. Uiteindelijk neem ik dan toch druivensuiker en wacht, hevig transpirerend, op het moment dat de koolhydraten weer bezit van mijn lichaam nemen en ik weer loom op de wereld kom. Gelukkig ben ik nog nooit in coma geraakt door een hypo, maar ik word er wel door overvallen en voel me dan even heel eenzaam.”
‘NIEMANDSLAND’
Sandra Wermuth (53) heeft diabetes type 1 sinds haar 26ste. Ze spuit viermaal daags insuline. In 1992 beschreef ze als één van de eerste in Bloedsuiker haar reis van negen maanden door Zuidoost-Azië. Deze foto nam ze afgelopen september in Griekenland.
NAJAAR 2014
15
Animas Vibe insulinepomp Koolhydraten tellen met de voedsellijst* kan overal en is zeer eenvoudig. ®
™
Handige Voedsellijst* •
De Animas® Vibe™ insulinepomp kan 500 voedsel-items opslaan waardoor u nauwkeurig koolhydraten kunt tellen
•
Hoe accurater koolhydraten geteld kunnen worden des te accurater zal de boluscalculator de insuline-adviesdosering aanpassen
•
De voedsellijst helpt u accuraat koolhydraten te tellen
•
Accurate bepaling van koolhydraten is essentieel om uw diabetes te beheren (zelfmanagement)
•
U kunt zelf de voedellijst aanpassen met uw eigen voedingsartikelen, u kunt deze zelfs in de lijst ‘favorieten’ zetten zodat u ze snel kunt opzoeken
•
Waterdicht gedurende maximaal 24 uur bij een diepte van 3,6 meter— hij zwemt graag met u mee
•
Het scherm is gemakkelijk te lezen†—hoog contrast, kleurenscherm
•
Personaliseerbare ingebouwde voedsellijst*
•
Kleine bolusstappen
•
Mogelijkheid voor CGM
*Als u Diasend-software gebruikt. †Gebaseerd op een enquête in 2011 onder 183 gebruikers van de Animas® 2020-insulinepomp, was 87% het volledig eens, eens of enigszins eens met de uitspraak: ‘Het kleurenscherm is gemakkelijk te lezen’. De Animas® 2020 en de Animas® Vibe™ insulinepomp hebben hetzelfde kleurenscherm. ANM-14-4051A, ©2014 Animas Corporation 2014/06 Rx Only.
KORT ZELF BLOEDDRUK METEN ZINVOL Mensen met een hoge bloeddruk en een verhoogd risico op een beroerte, hartaandoening, diabetes of chronische nierziekte hebben er baat bij zelf hun bloeddruk te meten en daarop hun medicatie aan te passen. In een twaalf maanden durend onderzoek zakte de gemiddelde bloeddruk bij mensen die zelf hun bloeddruk hadden gecontroleerd en daarop hun medicatie aangepast van gemiddeld 143/80 mm Hg naar
Gordons koffiezaak voert ‘low sugar’ producten
gemiddeld 128/74 mm Hg.
Afgelopen zomer opende Gordon de koffiezaak ‘Blushing’ in
Bron: JAMA, augustus, 2014, Richard McManus e.a
het centrum van Blaricum. De ontbijt- en lunchzaak is tot nu toe erg succesvol. Blushing voert ‘low-sugar’ producten. Er wordt zo weinig mogelijk met geraffineerde suikers gewerkt. In plaats daarvan worden stevia of andere suikervervangende middelen gebruikt. Gordon, die zelf diabetes heeft, wil hiermee mensen een gezond horeca-alternatief bieden. En niet onbelangrijk: van elk verkocht product gaat 0,5 eurocent naar het Diabetes Fonds!
Hoe meer koffie, hoe beter
U kunt met een gerust hart koffie gaan drinken bij Blushing en hoe meer, hoe beter. Dit is niet alleen gunstig voor het Diabetes Fonds maar ook voor u. Eerder dit jaar publiceerde het vakblad Diabetologia een onderzoek van de Harvard universiteit waarin ze schreven dat koffie de kans op diabetes type 2 verkleint, en hoe meer u ervan drinkt, hoe beter. Mensen die hun dagelijkse koffie-inname verhoogden met één kopje, liepen na vier jaar 11% procent minder risico op diabetes type 2. Wie daarentegen de koffie-inname met meer dan één consumptie per dag verminderde, had 17% meer kans om na vier jaar diabetes te krijgen.
NAJAAR 2014
17
VOEDING door Karine Hoenderdos
SPORT EN DIABETES:
GER CASPARIE: “Mijn
truc is om de avond voor de training alvast wat
minder langwerkende insuline te spuiten, ook bij vertrek gebruik ik minder insuline. En op de fiets ga ik meteen eten”
18
Veel mensen met diabetes zijn voorzichtig met sport omdat ze bang zijn hypo’s te krijgen. Heel jammer, want sporten is fijn en juist heel goed bij diabetes. Lees hier de tips and tricks uit de praktijk, van drie enthousiaste sporters met diabetes!
al doende leert men!
B
ij beweging gaan alle spieren wat harder werken, waardoor ze meer glucose verbruiken. Daardoor
Vrijheid
Mijn sport is wielrennen en ik doe dat
twee keer per week. De ene keer in een groep en dan
daalt dus de bloedglucose, waardoor een hypo op de
fiets is zo’n honderd kilometer, de andere keer alleen en
loer ligt. Gaat u sporten? Zorg dan voor een goede
dan fiets ik ongeveer zestig kilometer. Mijn truc is om de
instelling van uw insuline en meet rondom het sporten
avond voor de training alvast wat minder langwerkende
regelmatig uw bloedglucose. Tijdens het sporten heeft u
insuline te spuiten, ook bij vertrek gebruik ik minder
snelle koolhydraten nodig, zoals dextro of een isotone
insuline. En op de fiets ga ik meteen eten! Vijgen zijn
sportdrank en na het sporten nog wat langzame
ideaal, je kunt ze gemakkelijk meenemen en doseren.
koolhydraten.
Veel gemakkelijker dan bananen! Ik blijf heel regelmatig eten en sportdrank drinken tijdens het fietsen. Tijdens het
Grote verschillen
Iedereen reageert
verschillend op sporten, dat laten de interviews in dit
even vrijheid: niet meten, niet spuiten. Mijn teamgenoten
artikel wel zien. En ook de omstandigheden kunnen een
weten dat ik diabetes heb, dus als ik wat wazig of
groot verschil maken. Een wedstrijd is heel anders dan een
onredelijk reageer, vragen ze of ik mezelf even wil
training, en bij warm weer reageren bloedglucosewaarden
checken. Lange tijd heb ik gestreden tegen mijn ziekte,
ook weer anders. Zelfregulatie is dus echt een must.
zag ik diabetes als een autoriteit die mij in de houdgreep
Ver trou wen in mijn lichaam
“Een
sporter ben ik altijd al geweest”, zegt Ger Casparie
Foto’s Ed Kooreman
sporten controleer ik mezelf niet. Voor mij is sporten echt
(52 jaar, waarvan 25 met diabetes). “En ik ben
Drinken tijdens het sporten
misschien een rare, maar toen ik hoorde dat ik met
Sport u maximaal een uur per keer? Dan heeft u
diabetes in principe alles zou kunnen, wilde ik dat ook
waarschijnlijk aan alleen water voldoende. Voor
meteen testen. Twee jaar na de diagnose maakte ik
sporters die langer actief zijn, is het vaak verstandig
een trektocht van zes weken door Bolivia. Een pittige
vocht met koolhydraten te nemen. Dat helpt een
tocht, waarbij halverwege bleek dat de gids te weinig
hypo te voorkomen én u vult meteen uw
eten bij zich had. Door mijn goede conditie konden we
glycogeenvoorraad weer aan, zodat u het sporten
de trektocht in minder dagen volbrengen. Dat was het
langer vol kunt houden.
moment waarop ik weer vertrouwen in mijn lichaam
Probeer (tijdens trainingen) uit welke sportdrank u
kreeg.
het beste bevalt en wat het effect is op uw bloedglucose.
NAJAAR 2014
19
VOEDING
Tips en trucs
hield. Nu heb ik het omgedraaid. Ik regel mijn diabetes
• Injecteer de insuline niet in de buurt van
zelf en ik accepteer dat niet alles in mijn lijf het goed
spiergroepen die u tijdens het sporten veel gaat
doet. Het was een enorme kick toen ik vorig jaar de Mont
gebruiken
Ventoux beklom. Zie mezelf nou eens gaan, dacht ik. Zo’n
• Hou er rekening mee dat sporten zorgt voor een
ouwe diabeet van 52 doet het toch maar.”
betere doorbloeding en dat daardoor de opname
“Sporten is mijn uitlaatklep”
van insuline toeneemt • Let op bij hoge bloedglucosewaardes (16 mmol/l
Ze
heeft sinds haar tiende diabetes en is altijd al actief
of hoger). Dan is er namelijk kans op
geweest. Nicole Steneker (26): “Ik loop drie keer per week
hyperglykemische acidose (gevaarlijke hoge
hard en daarnaast doe ik ook nog aan fitness en
glucosewaarden). Dit is overigens alleen zo als u
zaalvoetbal. Ik ben dus bijna elke dag actief. Dat moet,
weinig actieve insuline in uw lichaam heeft, dus
omdat ik altijd druk ben in mijn hoofd. Van sporten word
lang geleden insuline heeft toegediend. Als u
ik rustig. Het was wel even zoeken voor ik de juiste balans
deze waarde meet één uur na het eten en het
had gevonden tussen voeding en insuline. Nu weet ik dat
geven van insuline, dan is er niets aan de hand.
ik na het sporten juist meer insuline nodig heb. Dat komt
• Gaat u in de winter sporten (bijvoorbeeld
waarschijnlijk door de adrenaline die vrijkomt. Ik zet mijn
schaatsen) en neemt u insuline mee? Draag die
pomp na het sporten twee uur lang op 200% van mijn
dan op de huid, zodat het niet te koud wordt.
basale behoefte en dan gaat het goed. Meestal loop ik
Bijvoorbeeld in een tasje om de nek.
’s ochtends. Ik ontbijt dan met havermoutpap en fruit. Tijdens het sporten neem ik voor de zekerheid wat dextro
Meer of minder insuline na het sporten? Nicole heeft na het sporten juist meer insuline nodig. Maar er zijn ook veel mensen die juist minder insuline nodig hebben. Bij veel mensen met diabetes is na het sporten sprake van een hogere insulinegevoeligheid, die 24 tot 48 uur kan aanhouden. Door zelfcontrole krijgt u inzicht in uw lichaam en hoe het reageert op inspanning. Hierop kunt u uw insuline- of koolhydraatinname aanpassen. Soms is het nodig om voor of na het sporten de dosis insuline te verlagen.
DANNY VAN ESCH: “Ik
zet de basale insuline vier uur
voor het sporten lager en eet van tevoren een snee roggebrood”
20
GER CASPARIE: ‘Voor
mij is sporten echt
even vrijheid: niet meten, niet spuiten”
mee, maar eigenlijk heb ik dat vrijwel nooit nodig. Als ik zaalvoetbal, doe ik mijn pomp af en neem ik een fles ranja mee. Als ik tijdens het spel even op de bank zit, check ik mijn bloedglucose en neem zo nodig ranja. Na het zaalvoetbal zet ik de pomp ook weer wat hoger. Dankzij het sporten voel ik me beter dan ooit.”
“Ik voel me er lekker bij” Drie jaar geleden werd bij Danny van Esch (19) diabetes geconstateerd. “De eerste periode zat ik
beter. Daar prik ik ook elke vijftien of twintig minuten,
slecht in mijn vel. Ik was heel moe, ging veel eten en
om te kijken of ik niet te laag zit. Ik zet de basale insuline
voelde me helemaal niet fit. Toen begon ik met buiten
al vier uur van tevoren wat lager en eet van tevoren een
fietsen en krachttraining in de sportschool. Qua instellen
snee roggebrood. Na het sporten eet ik vaak een banaan
had dat wel wat voeten in de aarde. Ik ben heel
of een cracker. Het is al met al wel wat plannen en
insulinegevoelig en heb snel last van hypo’s. Ik kan er
uitzoeken, maar het is het waard. Het lekker bezig zijn en
nauwelijks tegenop eten als ik fiets, zeker niet als ik flink
de buitenlucht doen me echt goed.”
doortrap bij stevige tegenwind. Na vijftien kilometer moet ik dan echt wel naar huis. In de sportschool gaat het
Extra koolhydraten Het is onmogelijk om
Duur en type inspanning
Glucosewaarde voor aanvang
Extra koolhydraten
precies aan te geven
30 minuten of minder
Onder 5 mmol/l
10-15 gram
hoeveel koolhydraten
lichte inspanning
Boven 5 mmol/l
geen
want dit varieert per
30-60 minuten
Onder 5 mmol/l
30-45 gram
persoon. Maar dit is
matige inspanning
Tussen 5 en 10 mmol/l
15 gram
een mooie richtlijn:
Tussen 10 en 16 mmol/l
geen
1 uur of langer
Onder 5 mmol/l
45 gram per uur
matige inspanning
Tussen 5 en 10 mmol/l
30-45 gram per uur
Tussen 10 en 16 mmol/l
15 gram per uur
iemand extra nodig heeft,
NAJAAR 2014
21
KORT Vind een alternatief voor brood, aardappelen en pasta Eerder dit jaar verscheen het tweede ‘LEKKER LANG JONG’ kookboek van Nelleke van Lindonk en Clara ten Houte de Lange. Dit boek is gebaseerd op de voedselzandloper van de Belgische arts en auteur Kris Verburgh. Even ter herinnering: volgens deze arts blijven mensen die volgens de voedselzandloper eten langer jong. Bovendien hebben ze minder kans op welvaartziekten als hart- en vaatziekten, diabetes, kanker en dementie. In het tweede voedselzandloperkookboek ‘Havermout, Quinoa! en meer’ worden mensen op weg geholpen om producten als brood, aardappelen, pasta en rijst –afgeraden door Kris Verburgh- te vervangen door andere granen en peulvruchten. Ook is gedacht aan mensen die liever glutenvrij en/of lactosevrij eten. Met dit mooi geïllustreerde boek leert u gerechten maken met haver, boekweit, quinoa, gierst en gerst. Bestellen? www.lekkerlangjong.nl, € 19,99, inclusief verzendkosten.
Diabetes & dagelijkse kost, Zijn avocado’s en kokosvet nu echt ‘superfoods’? Is zoetstof in mijn thee eigenlijk wel een goede keuze? Waarom staat er ineens op veel producten dat ze geen gluten bevatten? Is een koolhydraatarmdieet iets voor mij? Hoe effectief zijn chroom, kaneel en visolie bij diabetes? Nieuwsgierig naar de antwoorden? Dan is het boek ‘Diabetes & dagelijkse kost’ iets voor u. ‘Diabetes & dagelijkse kost’ bevat informatie en tips over het kiezen, kopen en klaarmaken van eten zodat u zelf kunt bepalen of zo’n product iets voor u en uw gezondheid kan betekenen. Bestellen? www.corienmaljaars.nl, speciale uitgave: € 16,95, € 2,95 verzendkosten.
22
VOOR MEER ENERGIE, EEN STRALENDE HUID EN EEN PRIMA GEWICHT
EET MEER! ‘Eet meer! Lekker in je vel met PuurGezond’, is het nieuwe boek van diëtist en schrijver Karine Hoenderdos (lees ook pagina 18). Eet meer! is geen dieetboek. Hoenderdos gaat niet in op wat u allemaal niet mag en u hoeft ook niet op pad om allemaal nieuwe ingrediënten te kopen. Eet meer! is gebaseerd op puur gezond eten. Hierbij kiest u voor onbewerkte en pure voedingsmiddelen met een hoge voedingswaarde. Bewerkte
´
en kant-en-klaarproducten laat u zoveel mogelijk staan. Hoenderdos u meer energie, een mooiere huid en een prima ge-zwicht.” Het boek is laagdrempelig. U kunt er op een eenvoudige manier mee aan de slag. Bestellen? www.puurgezond.nl, € 19,50, exclusief verzendkosten.
Eet
´
Meer!
schrijft: “Met puur gezond eten krijgt
Lekker in je
met PuurGezovel nd
me
t 70 rece en 14 dagm pten enu’s Karine Hoend erdos
´
een betrouwbare wegwijzer
´
FOTOSHOOT DIABETESMODELLEN voor de tweede keer een fotoshoot met modellen met diabetes type 1. De foto’s zijn bedoeld om mensen met diabetes type 1 te inspireren en te laten nadenken over hun eigen situatie. Tijdens Wereld Diabetes Dag
FOTO GOVERT DE ROOS
Met korting naar benefietconcert Diabetes Fonds
Dit jaar organiseert Stichting ééndiabetes
op 14 november worden de resultaten van de fotoshoot geëxposeerd in verschillende ziekenhuizen. Vanaf nu kunt u de modellen en de making off al volgen via
Aan de vooravond van de landelijke collecteweek van het Diabetes Fonds vindt op 25 oktober 2014
www.type1inkleur.nl.
© ééndiabetes.nl
het 27e benefietconcert plaats in De Grote Kerk te Naarden. Dit jaar wordt het concert verzorgd door Lenny Kuhr, onder begeleiding van MAARTJE. Een foto uit de serie van de shoot uit 2013.
Cor Mutsers en Frans de Berg. Kaarten kosten € 15,- in de voorverkoop. Lezers van Bloedsuiker krijgen € 2,50 korting met de volgende code: BLS-1425. Bestellen kan via: www.concertdiabetesfonds.nl of 035 - 88 02 459.
Blijf
lezen via onze nieuwsbrief
Na bijna dertig jaar ligt hier het laatste gedrukte nummer van Bloedsuiker voor u. Het eerste nummer verscheen in 1985. Dit liep parallel aan de introductie van de eerste bloedglucosemeters en insulinepennen. Opeens konden mensen met diabetes hun eigen bloedglucose reguleren en behoorde zelfcontrole tot de mogelijkheden. Niek Sniekers, destijds de general manager van Nordisk, zag dat mensen met diabetes geïnformeerd moesten worden om op een goede manier aan zelfcontrole te doen. Hij startte het blad Bloedsuiker<10. Nu, dertig jaargangen later, is de behoefte aan informatie bij mensen met diabetes niet minder geworden. Het medialandschap is echter totaal veranderd. Mensen lezen steeds meer online en daarom heeft de redactie van Bloedsuiker besloten haar activiteiten te focussen op digitale media. U kunt Bloedsuiker dus als vanouds blijven lezen via de maandelijkse online nieuwsbrief (gratis). Deze is onlangs gemoderniseerd en nu ook goed leesbaar op tablets en smartphones. Bovendien zijn we gestart met enkele nieuwe korte rubrieken en acties. Prettig is dat u via de nieuwsbrief rechtstreeks vragen kunt stellen aan de redactie van Bloedsuiker. Kortom we hopen u weer te ontmoeten op Bloedsuiker.nl. Of volg ons op twitter.
Meld u aan en win een cadeaubon
Aanmelden kan op www.bloedsuiker.nl. Een abonnement is gratis. Onder de nieuwe aanmeldingen verloten we drie cadeaubonnen t.w.v. € 25,-.
NAJAAR 2014
23
MAAK KENNIS MET DE METER DIE ZIJN LICHT LAAT SCHIJNEN. OVER ALLES. De nieuwe OneTouch® Verio®IQ-meter: een meter die gebruiksvriendelijk is. • geen codering • teststrippoort met verlichting • LCD-kleurenscherm
VRAAG NAAR UW VERIO® IQ-METER EN PROBEER HET ZELF Of bel ons op het gratis nummer 0800-022 24 45.
www.lifescan.nl LifeScan, het LifeScan logo, OneTouch®, OneTouch® Verio®IQ en Verio® PatternAlert™ zijn handelsmerken van LifeScan Inc. © 2013 LifeScan. Een divisie van Cilag GmbH International.