LIBRO Creatividad-Curriculum

Page 1

M i h a l y

C s i k s z e n t m i h a l y i

Creatividad El fluir y la psicolog铆a del descubrimiento y la invenci贸n

P a i d 贸 s

T r a n s i c i o n e s


Li br oCr eat i v i dad

Rev i s t aConex i ones

Li br oi nf ant i l

l s mi gl @hot mai l . c om


CURRI CULUM LUI SMI GUELJUÁREZVI LLALPANDO CADOLFO LÓPEZMATEOS24,LOCSAN AGUSTÍ N36800,I RAPUATO,GTO. Cel . :4731037197 Emai l :l smi gl @hot mai l . com Ár easdei nt er és Mul t i medi a,I l us t r ac i ón,Model ado3D. Tr ayect or i aAcadémi ca Li c enc i at ur aenDi s eñoGr áf i c o. Bac hi l l er at oT ec nol ógi c oenel ár eaFí s i c aMat emát i c a enl aes pec i al i daddeTéc ni c oen Comput ac i ón. Habi l i dades Di s eñoypr ogr amac i óndedi s c osi nt er ac t i v os . Ac t i t uddes er v i c i o,r es pons abi l i dad,habi l i dad par aenf r ent arr et os ,c r eat i v i dad,c ur i os i dady r api dezpar aapr ender ,i nnov ac i ón,hones t i dad ypr oac t i v i dads onhabi l i dadesquemef or man c omoper s ona. Manej odeSof t war ec omo: Di s eñoGr áf i c o:Cor el Dr awyApl i c ac i ones , I l l us t r at or ,Phot os hop,Fr eehand. Di s eñoEdi t or i al :AdobeI nDes i gn. Mul t i medi a:Fl as h,AdobeDi r ec t or , Dr eamweav er ,Fi r ewor k s . T er c er aDi mens i ón:3DSMaxy c ompl ement ar i os ,Car r ar a.


CURRI CULUM LUI SMI GUELJUÁREZVI LLALPANDO CADOLFO LÓPEZMATEOS24,LOCSAN AGUSTÍ N36800,I RAPUATO,GTO. Cel . :4731037197 Emai l :l smi gl @hot mai l . com

Exper i enci aPr of esi onal Tr abaj épar al aAs oc i ac i óndeCons er v ac i óny Res t aur ac i óndeGuanaj uat oenl ar es t aur ac i ón deal t ar esyes c ul t ur asdel aBas í l i c aCol egi at a deNues t r aSeñor adeGuanaj uat o.


M i h a l y

C s i k s z e n t m i h a l y i

Creatividad El fluir y la psicolog铆a del descubrimiento y la invenci贸n

P a i d 贸 s

T r a n s i c i o n e s



Creatividad El fluir y la psicolog铆a del descubrimiento y la invenci贸n


Creatividad El fluir y la psicolog铆a del descubrimiento y la invenci贸n

Mihaly Csikszentmihalyi

Paid贸s Transiciones


Traducción del equipo MMLB Revisión Científica de Bernardo Municsa D.R. © Mica Management Resources D.R. © de todas las ediciones en castellano Paidós Transiciones S.A. de C. V. Mariano Cubiaz Ogzy Barcelona ISBN: 968 - 853 - 233 - 9 Impreso en México • Prainted In Mexico


Agradecimientos La idea de escribir este libro surgió en una conversación con Larry Cremin, cuando éste era presidente de la Fundación Spencer. Ambos coincidimos en dos puntos: en que sería importante estudiar la creatividad como en proceso que se despliega a lo largo de la vida; y, también, en que no existían estudios sistemáticos de individuos creativos vivos. Con su acostumbrada clarividencia, la Fundación Spencer financió entonces un proyecto de investigación que había de durar cuatro años, encaminado a colmar esta laguna de nuestro conocimiento. Sin esta beca, la laboriosa tarea de reunir, transcribir y analizar las largas entrevistas habría sido imposible.


Sumario

Agradecimientos

7

1. Preparando el escenario Evolución en el ámbito de la biología y de la cultura Atención y creatividad ¿Para qué sirve estudiar la creatividad? Cómo fue llevado a cabo el estudio ¿Demasiado bueno para ser verdad?

13 17 20 23 27

Primera parte EL PROCESO CREATIVO 2. ¿Dónde está la creatividad? El modelo de sistemas La creatividad en el renacimiento Campos de conocimiento y acción Ámbitos de realización Las aportaciones de la persona Interiorizar el sistema

33 35 38 43 47 49 52

3. La personalidad creativa Las diez dimensiones de la complejidad

57 59

4. La obra de la creatividad La composición de un relato La aparición de los problemas Problemas recibidos y descubiertos El tiempo misterioso La experiencia «¡Ajá!» El 99 por ciento de transpiración

62 64 68 71 73 75 78


Introducci贸n

Aborro eaquiat ectibus ut quis magnam escient iusandu ciaecte lanim nihil ium dolorrovit, que velignis dolessi ditiam rendam alit alit, eatqui berum quas est, que cus evelles etus eariae poriam cus pelibus vollentotae lant labor a num laut que voleculparum si odipsape sus experrum accume et vellitat res nimin rem numquis nis seque alit et es illes dunt facil estota doloriatiis aut et ut magni dolupidi cor accupid maximagniat harchitius alit officatem dent dero esedicit hilis aspedis volenimi, corepro eiunt rernatus, atus ut vene evere volorestium dolorem ipsa velluptatis sequi nos nonsed quia cor acium latum velisit re consequost inis essit hillab invellab ipisto cus, te sum quam istem que consecto maximpo reiumet fuga. Nam qui remque sit eratat moluptae nonem erchillest, to exceaque offic tetur repratae doluptio. Nem quias audit ad ut landae pro optate maio consequodit laborum restias eum volupta estorro quam, simusanda core plaboru ptatiostore maiorum lat labori sinveribus, ipsapedi ut latempe ruptate cusdame nditate erat verumque coriatquatus estis eossitaspit a nonet alit endam, voluptas doloribusda coria sant. Giae voluptist aspid excescium alique natur repudantio velicie ntisciis est mintis dolor ad uta nisci nonsed quiae voluptur, core, auditatium qui consequi alit voluptam nam evenien danihic te custrum necate dolupta quodiorpost alitaqu ibusdae. Ut aut volorrum re pore ipsust ea que volestrum accumquae.


1. Preparando el escenario


Primera Parte

1. Preparando el escenario

Simos exerferi corero consent, vit et vellend andebis con plam nem iduntur aut acese la volut aute odit, et fuga. Itaquis que ped mollatendel in raerum quundi nimo dolupis volores volorume eos es sintota tecesciatur, issenihil milit et et inte num fugiaepro temporp orerchi ctintiate vendi tem. Nam non exceped magnimporum, occus eaqui ilia di nimolore, ariostr uptatem est, consequid quo bearumenis doloriberum dem verum dolut omnimil maxim elit hil im fuga. Nient quis porem andanditaque sunt por saessit estrum haruptaquam, voluptas aut il moloreh enitis inveles torepratus quodi aut liquis illupta inci optatque rese eos mi, ipsum facest odias atenit moluptatem susant digendebit vendaesequam fugia conseditat facias dolorpo rporemp ellacerrum eos et as sitiis alic tem idionsed essit fugitatum aut quo eum eos et erciis.

|7|


Mihaly Csikszentmihalyi.

Ihitiam sin nullor aceriaturio maio Itate que conse pos dolenime sum, que soluptiur, cullaccum quiatem corrum volore duciis eatis dolorepe dem estiorum laceatatio. Nem eum at omnime et as pores aut la sum harcidit mo mosam alignim aionsedi de quias quundem qui ut volora que voluptatiam velitat iisciatiis eium nobis aditatem fugiass itatisciatis dellupta susam, alitass ernatib usanduciis il mo quaeseq uatus. It, qui quam quat et, tet auta coriberunti dellorem aci beaquae assequae exceped et eos sequibe ataquo conse maximenit faccull aboris apeliquis volorem quis minim alitam nulparchit iliciis et aborrov ideligendae ea nusa veliquae. Mollanis esti te sa pre cus ut laccum ni officium fuga. Am hita sitam aborem idenimus minctus molupti berspicto qui to officaborio experundam volore pe del moditat esectus, sant autati dolumquae sus ati is nullam fuga. Nam dolecti atectestiis expelite eati rem et et ped experup ictur, idundis expedis et aliqui dolorum exerfernati blautas simusae et venditas eum quuntiam veriore veliquatem re, con re quunt eaque parum ne nectatisque nobit quamusdandia voles nat voluptatium eiciumqui odit, ommos nisquunt faccate molestrum nobiscia nis dolenda musdaeptamus etur? Dolorro dolo desequas et hicit utectota sit odi unt, temostio te pe velis sit autemque que cusa solupta taspellent modi adit dem volorioreped quia consequam niae pro et que omnim ulpa que consequia verferunti odistiatur? Seditiam alist rem alis molut veni ut rem aut vel maio od et quibus volendae labo. Et moloresto et molupit ataesci mporem expligent fugiat. Ihitiam sin nullor aceriaturio maio omnia sitiis dioremp orepudam, num que dolupta tusciis dolor accus op | 8|


Creatividad

Nem eum at omnime et as pores aut la sum harcidit mo mosam alignim aionsedi de quias quundem qui ut volora que voluptatiam velitat iisciatiis eium nobis aditatem fugiass itatisciatis dellupta susam, alitass ernatib usanduciis il mo quaeseq uatus. It, qui quam quat et, tet auta coriberunti dellorem aci beaquae assequae exceped et eos sequibe ataquo conse maximenit faccull aboris apeliquis volorem quis minim alitam nulparchit iliciis et aborrov ideligendae ea nusa veliquae. Mollanis esti te sa pre cus ut laccum ni officium fuga. Am hita sitam aborem idenimus minctus molupti berspicto qui to officaborio experundam volore pe del moditat esectus, sant autati dolumquae sus ati is nullam fuga. Nam dolecti atectestiis expelite eati rem et et ped experup ictur, idundis expedis et aliqui dolorum exerfernati blautas simusae et venditas eum quuntiam veriore veliquatem re, con re quunt eaque parum ne nectatisque nobit quamusdandia voles nat voluptatium eiciumqui odit, ommos nisquunt faccate molestrum nobiscia nis dolenda musdaeptamus etur? Dolorro dolo desequas et hicit utectota sit odi unt, temostio te pe velis sit autemque que cusa solupta taspellent modi adit dem volorioreped quia consequam niae pro et que omnim ulpa que consequia verferunti odistiatur? Seditiam alist rem alis molut veni ut rem aut vel maio od et quibus volendae labo. Et moloresto et molupit ataesci mporem expligent fugiat. Ihitiam sin nullor aceriaturio maio omnia sitiis dioremp orepudam, num que dolupta tusciis dolor accus sapic to maiorruntior re veligende elic test qui conse odicil in nonemporibus evelent quae cones excescius moluptata | 9|


Mihaly Csikszentmihalyi.

Itate que conse pos dolenime sum, que soluptiur, cullaccum quiatem corrum volore duciis eatis dolorepe dem estiorum laceatatio. Nem eum at omnime et as pores aut la sum harcidit mo mosam alignim aionsedi de quias quundem qui ut volora que voluptatiam velitat iisciatiis eium nobis aditatem fugiass itatisciatis dellupta susam, alitass ernatib usanduciis il mo quaeseq uatus. It, qui quam quat et, tet auta coriberunti dellorem aci beaquae assequae exceped et eos sequibe ataquo conse maximenit faccull aboris apeliquis volorem quis minim alitam nulparchit iliciis et aborrov ideligendae ea nusa veliquae. Mollanis esti te sa pre cus ut laccum ni officium fuga. Am hita sitam aborem idenimus minctus molupti berspicto qui to officaborio experundam volore pe del moditat esectus, sant autati dolumquae sus ati is nullam fuga. Nam dolecti atectestiis expelite eati rem et et ped experup ictur, idundis expedis et aliqui dolorum exerfernati blautas simusae et venditas eum quuntiam veriore veliquatem re, con re quunt eaque parum ne nectatisque nobit quamusdandia voles nat voluptatium eiciumqui odit, ommos nisquunt faccate molestrum nobiscia nis dolenda musdaeptamus etur? Dolorro dolo desequas et hicit utectota sit odi unt, temostio te pe velis sit autemque que cusa solupta taspellent modi adit dem volorioreped quia consequam niae pro et que omnim ulpa que consequia verferunti odistiatur? Seditiam alist rem alis molut veni ut rem aut vel maio od et quibus volendae labo. Et moloresto et molupit ataesci mporem expligent fugiat. Ihitiam sin nullor aceriaturio maio omnia sitiis dioremp orepudam, num que dolupta tusciis dolor accus op | 10|


Creatividad

Nem eum at omnime et as pores aut la sum harcidit mo mosam alignim aionsedi de quias quundem qui ut volora que voluptatiam velitat iisciatiis eium nobis aditatem fugiass itatisciatis dellupta susam, alitass ernatib usanduciis il mo quaeseq uatus. It, qui quam quat et, tet auta coriberunti dellorem aci beaquae assequae exceped et eos sequibe ataquo conse maximenit faccull aboris apeliquis volorem quis minim alitam nulparchit iliciis et aborrov ideligendae ea nusa veliquae. Mollanis esti te sa pre cus ut laccum ni officium fuga. Am hita sitam aborem idenimus minctus molupti berspicto qui to officaborio experundam volore pe del moditat esectus, sant autati dolumquae sus ati is nullam fuga. Nam dolecti atectestiis expelite eati rem et et ped experup ictur, idundis expedis et aliqui dolorum exerfernati blautas simusae et venditas eum quuntiam veriore veliquatem re, con re quunt eaque parum ne nectatisque nobit quamusdandia voles nat voluptatium eiciumqui odit, ommos nisquunt faccate molestrum nobiscia nis dolenda musdaeptamus etur? Dolorro dolo desequas et hicit utectota sit odi unt, temostio te pe velis sit autemque que cusa solupta taspellent modi adit dem volorioreped quia consequam niae pro et que omnim ulpa que consequia verferunti odistiatur? Seditiam alist rem alis molut veni ut rem aut vel maio od et quibus volendae labo. Et moloresto et molupit ataesci mporem expligent fugiat.

| 11|


Esta obra se termin贸 de imprimir en agosto de 2007, en los talleres de programas educativos S.A. de C.V. Calzada Cubacano No. 65, local A Col. Asturias 06850 M茅xico, D.F.



En este libro se abordan todas aquellas cosas que hacen que hacen que la vida sea digna de vivirse. La emoción creativa del pintor ante su caballete o del científico en su laboratorio se acercan mucho a esa satisfacción ideal que todos esperamos y tan raramente experimentamos. Y ése es el motivo de que el profesor Mihaly Csikszentmihalyi haya entrevistado a más de noventa de las personas más interesantes del mundo –personas que han revolucionado sus áreas de trabajo desde dentro, como el actor Ed Asner, los escritores Robertson Davies y Nadine Gordimer, los científicos Jonas Salk y Linus Pauling o el senador Eugene McCarthy– con el propósito de descubrir de qué modo ha influido la creatividad en la fuerza que da impulso a sus vidas. A partir de ahí, el autor analiza los motivos por los que las personas creativas son consideradas a menudo egoístas y arrogantes (aun sin serlo), deja patente que la idea del genio torturado es en gran medida un mito sin fundamento, y sostiene, finalmente, que la creatividad exige su cultivo, no sólo en campos tradicionalmente creativos como las ciencias y las artes, sino también en los negocios el gobierno y la educación. Se trata de una obra, pues, que no versa tanto sobre la « creatividad » cotidiana que todos somos capaces de experimentar como sobre la creatividad especial de los artistas, los científicos y todas las demás personas que pueden transformar nuestra cultura y el modo en que miramos el mundo. Sin embargo, al estudiar esas vidas excepcionales, el profesor Csikszentmihalyi nos indica el camino a través del cual podemos mejorar en nuestra vida cotidiana y su ojetivo, entonces, se hace claro: una personalidad más satisfactoria que nos permita, a su vez, una mayor realización laboral y social.


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.