MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI Sıra No / Konu
35 / Mesleki Cilt Hastalıkları
Amaç
Mesleki Cilt Hastalıklarının çalışma hayatındaki önemi, çeşitleri, tanı ve korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Öğrenim hedefleri
Mesleki cilt hastalıkları, Mesleki cilt hastalığına yol açabilecek etmenler, Korunma yöntemleri, Erken tanı yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Alt başlıkları
•Mesleki cilt hastalıkları Mesleki cilt hastalığına yol açabilecek etmenler Korunma yöntemleri Erken tanı yöntemleri Örnek vaka çalışması
Süresi
4 saat
Eğitim şekli
1 saat örgün eğitim zorunludur.
Eğitici niteliği
Yönetmeliğin 47/c (tıp)* -e(hekim) bendine uygun eğitimci *Halk sağlığı, göğüs hastalıkları, iç hastalıkları ve deri ve zührevi hastalıklar uzmanları.
Meslek Hastalıklarının Sınıflaması
A Grubu : Kimyasal Maddelerle olan meslek hastalıklarıdır, B Grubu : Mesleki Deri kanserleri ve kanser dışı hastalıkları, C Grubu : Mesleki Solunum Sistemi hastalıklarıdır, D Grubu : Mesleki Bulaşıcı hastalıklardır, E Grubu : Fiziksel Etkenlerle oluşan meslek hastalıklarıdır.
MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI B Grubu: Mesleki Deri Hastalıkları: B-1 Deri kanserleri ve prekanseröz deri hastalıkları ( kurum, zift, katran, asfalt, antrasen, mineral yağlar, parafin ve benzeri maddelerle ) B-2 Kanserleşmeyen cild hastalıkları
MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI TANIM: Mesleksel etkilenim nedeniyle oluşan derinin tüm patolojik durumlarına Mesleki deri hastalığı denir. 1939 yılında Amerikan Tıp Birliği Mesleki Dermatozları Komitesi meslek dermatozlarını “oluşumunda veya sürekliliğinde başlıca rolü mesleksel faktörlerin oynadığı deri hastalıkları’’ olarak tanımlamışlardır.
MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI Mesleki deri kanserleri ve mesleki deri kanseri dışındaki deri hastalıkları olarak ikiye ayırmak mümkündür. Kanser dışındaki mesleki deri hastalıkları büyük oranda dermatit şeklinde kendini gösterir ve; kaşıntı, ağrı, kızarıklık, kabarıklık ve küçük kabarcıklar şeklinde ortaya çıkarlar.
Derinin en üst tabakası dış ortamdaki kimyasallar, toksik maddeler, fiziksel etmenler vb. bir çok faktörden koruyucu özelliktedir. Derinin yağ tabakasının bu geçirmezlik özelliği bozulursa etkenler daha derinlere doğru penetre olup allerjik reaksiyona neden olan doğal proteinlerle birleşebilirler. Bu nedenle aslında bütün deri hastalıkları için geçerli olan korunma yöntemi; •deri bütünlüğünün bozulmasını önlemek, •bozulmuşsa toksik maddelerle temas etmemek, •risk faktörlerinden kaçınılabilir olanlarından kaçınmaktır.
MESLEKİ DERİ HASTALIKLARI Mesleki deri hastalıkları için başlıca risk faktörleri •Atopik dermatit olması, •Yapısal olarak kuru bir cilde sahip olmak, yada aşırı terleme varsa •Çalışma ortamında veya kişisel olarak evde kişisel hijyen tedbirlerine uymamak, •Çalışılan işin özelliğine göre devamlı suyla temas ediliyorsa, derinin koruyucu tabakasına zarar verebilir. •Alerjik reaksiyonların yoğun olduğu mevsimde çalışmak, •İşe giriş muayenesinde alınan anamnezde herhangi bir kimyasala duyarlılığı olduğu bilgisi alınanlar
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Ülkemizde kullanılan meslek hastalıkları sınıflamasına göre; mesleki deri hastalıkları, B grubu meslek hastalıkları grubunda yer alırlar ve tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de en sık görülen meslek hastalıklarıdır. Ancak tanı koyarken •mesleki etiyolojinin gözardı edilmesi, •çalışanlar tarafından önemsenmemesi, •çoğunlukla önemli işgücü kaybı yapmadıklarından kayıtlara girmemesi vb. birçok nedenle az görüldüğü sanılmaktadır. Oysa resmi kayıtlar dikkate alınmazsa yapılan epidemiyolojik çalışmalar göstermiştir ki mesleki deri hastalıkları en sık görülen meslek hastalıklarıdır.
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Deri hastalıkları meslek hastalıkları arasında en sık görülen hastalıklar olup en sık görüleni dermatitlerdir. Bunların %90’ı kontakt dermatittir. Mesleki deri hastalıklarının en sık görüldüğü meslekler; kuaförler, berberler, makine operatörleri, galvanizleme işinde çalışanlar, deri ve kauçuk işlemede çalışanlar, boya ve printer mürekkebi gibi kimyasallar maddelerle temas eden çalışanlardır. En sık başvuru şekli olan ekzematöz el dermatiti aşağıdaki meslek gruplarında sık görülür; Ev kadınları İnşaat işçileri Sağlık personeli Aşçılar Balıkçı Lastik-plastik sanayi.
Berberler Boyacılar Metal işçileri Fırıncı ve pastacılar Bahçıvan
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI El dermatitlerinin çeşitli mesleklerdeki sıklığı ile ilgili istatistiki sınıflamalar yeterli olmamakla birlikte tüm dünyada en sık rastlanan mesleksel dermatit “ev hanımı” dermatitidir.
Düşük riskli meslekler Yöneticilik ve diğer büro işleri, Bilimsel ve akademik ağırlıklı işler, (bilgisayar, gazetecilik, habercilik, avukatlık) planlamacılık, kayıt işleri ve sosyal ağırlıklı mesleklerde risk en azdır.
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Mesleki deri hastalıklarıyla ilgili bazı ortak özellikler; Meslek faktörü kanıtlanabilir niteliktedir, yani etken işyerindedir. Tanı koyarken meslek dışı uğraşılar gözardı edilmemeli, çünkü mesleki deri hastalığına neden olabilecek etkenler günlük yaşantımızda çevremizde de bulunabilen maddeler olabilir. Meslek hastalıklarının yaklaşık % 25- 35’i mesleki deri hastalıklarıdır. Ancak tanı koymayı ve kayda geçmeyi etkileyen faktörler nedeniyle ülkemizde “en az tanı konulan” meslek hastalıklarıdır. Mesleki deri hastalıklarının % 90’ı ise kontakt dermatittir. Kontakt dermatitlerin % 80’i iritan , % 20’si alerjik kontakt dermatittir. Mesleki deri hastalıklarının cilt bulgularında en sık rastlanan lokalizasyon ‘’ellerdir’’.
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI .Mesleki Kontakt dermatit
Akneiform hastalıklar
deri hastalıkları İrritan Kontakt dermatit
İnorganik ve organik asitler, inorganik ve organik alkaliler, metal tuzları, solventler (alkoller, ketonlar, klorine solventler ve diğerleri), sabun ve deterjanlar
Allerjik Kontakt dermatit
nikel ve nikel tuzları, krom tuzları, kobalt tuzları, organik civa bileşikleri, lastik katı maddeleri, metil metakrilat ve diğer akrilik monomerler, pentaeritriol ve diğer multifonksiyonel akrilatlar, etilendiamin, hekzametilentetramin ve formaldehit
Yağ aknesi Chloracne
Pigmanter hastalıklar
Olası etkenleri
Hiperpigmentasyon Hipopigmentasyon
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Mesleki deri hastalıkları
Olası etkenleri
Fotosesitivite
Aktinik değişiklikler ve porfiria kutanea tarda dahil olmak üzere fototoksik reaksiyonlar
Poliaromatik hidrokarbonlar, asfalt, katran, petrol, anstrasen, akridin ve fenantrenler, Boya ve fotoğrafçılık malzemeleri, amil-o, dimetilaminobenzoik asitfurocoumarinler (psoralenler)
Fotoalerjik reaksiyonlar
Halojenli silisilanidler ve ilgili diğer etmenler; 4, 6 diklorofenilfenoller, Boya ve fotoğrafçılık malzemeleri, amil-o, dimetilaminobenzoik asitfurocoumarinler (psoralenler)
Kontrakt ürtiker Radyodermatitis Deri kanserleri
İyonizan radyasyon Skuamoz hücreli karsinoma
280-320 nm arasındaki ultraviyole ışınları, İyonizan radyasyon Arsenik, kurum, katran, petrol ürünleri, kreozot, kok ve gazlar, karasakız (zift)
Bazal hücreli karsinoma
280-320 nm arasındaki ultraviyole ışınları,İyonizan radyasyon Arsenik
Belirli malanoma tipleri 280-320 nm arasındaki ultraviyole ışınları,
X-ışınları Enerji nakil hatları
Radyo ve TV
Morötesi
Kızılötesi
Mikrodalga
Gama ışınları
(UV)
I 10I 10I 10I 10I 10I I10 10I 10I 10I 10I 10I 10I 10 I 10 I10 I10 I10 I10 10I 10I 10I 10I 10 I10 I I I
Frekans (Hertz) 10
Enerji (eV)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
I I I I I 10I 10 I 10 I 10 I 10 I10 I10 I0.1 I1 I10 10I 10I 10I 10 I 10 I 10 I10 I10 I10 10I I I
10-13 10-12 10-11 10-10 10-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
GAMA- ışınları
Gama ışınları Enerji nakil hatları
Radyo ve TV
Morötesi
Kızılötesi
Mikrodalga
(UV)
I 10I 10I 10I 10I 10I I10 10I 10I 10I 10I 10I 10I 10 I 10 I10 I10 I10 I10 10I 10I 10I 10I 10 I10 I I I
Frekans (Hertz) 10
Enerji (eV)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
I I I I I 10I 10 I 10 I 10 I 10 I10 I10 I0.1 I1 I10 10I 10I 10I 10 I 10 I 10 I10 I10 I10 10I I I
10-13 10-12 10-11 10-10 10-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
1
2
3
4
5
6
7
8
X ışınları
9
10
11
X-ışınları Enerji nakil hatları
Radyo ve TV
Morötesi
Kızılötesi
Mikrodalga
Gama ışınları
(UV)
I 10I 10I 10I 10I 10I I10 10I 10I 10I 10I 10I 10I 10 I 10 I10 I10 I10 I10 10I 10I 10I 10I 10 I10 I I I
Frekans (Hertz) 10
Enerji (eV)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
I I I I I 10I 10 I 10 I 10 I 10 I10 I10 I0.1 I1 I10 10I 10I 10I 10 I 10 I 10 I10 I10 I10 10I I I
10-13 10-12 10-11 10-10 10-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
1
UV-A
2
UV-B
3
4
5
UV-C
Ultraviyole
6
7
8
9
10
11
X-ışınları Enerji nakil hatları
Radyo ve TV
Morötesi
Kızılötesi
Mikrodalga
Gama ışınları
(UV)
I 10I 10I 10I 10I 10I I10 10I 10I 10I 10I 10I 10I 10 I 10 I10 I10 I10 I10 10I 10I 10I 10I 10 I10 I I I
Frekans (Hertz) 10
Enerji (eV)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
I I I I I 10I 10 I 10 I 10 I 10 I10 I10 I0.1 I1 I10 10I 10I 10I 10 I 10 I 10 I10 I10 I10 10I I I
10-13 10-12 10-11 10-10 10-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
1
2
3
Kızılötesi (infra red) radyasyon
4
5
6
7
8
9
10
11
X-ışınları Enerji nakil hatları
Radyo ve TV
Morötesi
Kızılötesi
Mikrodalga
Gama ışınları
(UV)
I 10I 10I 10I 10I 10I I10 10I 10I 10I 10I 10I 10I 10 I 10 I10 I10 I10 I10 10I 10I 10I 10I 10 I10 I I I
Frekans (Hertz) 10
Enerji (eV)
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
I I I I I 10I 10 I 10 I 10 I 10 I10 I10 I0.1 I1 I10 10I 10I 10I 10 I 10 I 10 I10 I10 I10 10I I I
10-13 10-12 10-11 10-10 10-9
-8
-7
-6
-5
-4
-3
-2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Bir dermatitin mesleki sebeple ortaya çıktığının göstergeleri şunlardır: Eğer dermatit çalışmaya başlayan kişide daha önce görülmemiş ve ilk kez çalıştığı zaman görülmüşse, İş sırasında şikayetleri artıyorsa, Çalışmadığı zamanlarda semptomlar oluşmuyorsa, Olası alerjenlere veya irritan faktörlere bir maruziyet açıkça ifade ediliyorsa İş bir riskli meslek grubunda ise bu dermatitin mesleki olma olasılığı yüksektir.
Kontakt Dermatiti Dışındaki Deri Hastalıklarının Etkenlerine Göre Sınıflandırılması a. Fiziksel nedenli mesleki deri hastalıkları: Sıcak ve soğuk etkilenimine bağlı; Yanıklar, eritemler, siper ayağı ve donmalar Radyasyon etkilenimine bağlı olarak ortaya çıkan radyodermit ve deri kanserleri Güneş yanığı, sürtünme yanığı, nasır vb. diğer fiziksel nedenli mesleki deri hatalıkları b. Biyolojik nedenli mesleki deri hastalıkları Biyolojik nedenli mesleki deri hastalıklarının başlıcaları; stafilokoksik erizipel, funguslara bağlı dermatofitler, hiperhidrozis, böcek ısırıkları, viarl ve riketsial hastalıkların deri bulgularıdır. c. Kimyasal nedenli ve diğer nedenlerle ortaya çıkan mesleki deri hastalıkları Kimyasal yanıklar ve ülserasyon ve cilt kanserleri, pigmentasyon bozuklukları
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Bir dermatitin mesleki sebeple ortaya çıktığının göstergeleri şunlardır: Eğer dermatit çalışmaya başlayan kişide daha önce görülmemiş ve ilk kez çalıştığı zaman görülmüşse, İş sırasında şikayetleri artıyorsa, Çalışmadığı zamanlarda semptomlar oluşmuyorsa, Olası alerjenlere veya irritan faktörlere bir maruziyet açıkça ifade ediliyorsa İş bir riskli meslek grubunda ise bu dermatitin mesleki olma olasılığı yüksektir.
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI SIK RASTLANAN İritanlar:
SIK RASTLANAN Allerjenler
Deterjan, Sabun ve Şampuan, Bakım ürünleri Alkali ve asitler Et, balık, meyve suları, alkol ve dezenfektan maddeler, Toz Hamur, un Petrol, Makine yağları Mekanik travma Fiberglaslar
Tuzlar Nikel Çimento Epoksi reçineleri Lastik kimyasalları Fenilendiamin Formaldehit Koku ve renk maddeleri Koruyucu maddeler Gluteraldehit Kauçuk Lastik ve deri eldiven Tahta Terebentin Saç boyaları ve perma solüsyonu Resinler Boyalar ve boya katkı maddeleri
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Mesleki Cilt Hastalıklarının Tanısının konması: Bir dermatitin morfolojisi ve vücuttaki dağılımı, hastalığın etiyolojisi hakkında tanımlayıcı bir bilgi vermez. Bu nedenle mesleki deri hastalıklarının tanısında anamnezin önemi büyüktür:
Mesleki Cilt Hastalıklarının Tanısının konması: 1.Anamnez: Dermatit ile başvuran hastaya öncelikle ayrıntılı sorgulama yapılmalıdır: •Meslek öncesi deri hastalığı olup olmadığı, •Yaptığı işi ayrıntılı olarak sorgulayarak iritan veya allerjik maddelere temas olup olmadığı, •Temas ile lezyonların başlangıcı arasındaki sürenin uyumu olup olmadığı, •Deri bulgularının veya şikayetlerinin başlangıç yeri ve anatomik lokalizasyonu, •Hobileri, ikinci işi veya evdeki temas eden allerjenler, ev işleri, kozmetikler •İşten 3-4 hafta uzak kalması durumunda sehastalığın iyileşme eğilimi olup olmadığı •İşyerindeki diğer çalışanlarda dermatit sıklığının ne olduğu konularında
Mesleki Cilt Hastalıklarının Tanısının konması: Klinik muayene: Şüpheli ve folliküler reaksiyonlar dikkatle değerlendirilmeli Laboratuar testleri: atopik zemini ortaya çıkarmaya yönelik testler : Histopatolojik inceleme, bakteriyolojik kültür, mikolojik inceleme, atopik zemini araştırılması Yama testi (Patch test) tanı koymada yardımcıdır. Uzmanlık gerektirir, yeterli vakit, ve uygun bir uygulama ortamı gereklidir. İşyerlerinde uygulanması zordur. Aslında hastane temelli bir uygulamadır. Ancak tanıda faydalı olabilmektedir. İşyeri, ortam analizleri (hastaya çevresini sor ve hastanın işini çevresini araştır) tanıya yardımcıdır. İş yeri ziyaretleri ve şüpheli allerjeni belirlemek için yapılabilecek kantitatif analizler tanıyı destekler.
Mesleki Dermatitlerden Primer Korunma: 1. Uygun bilgilendirme ve sağlık eğitimi çabaları ile çalışanların bilgilendirilmesi amaçlanır. 2. Maruziyetin olası risklerinin, çalışan ve işveren tarafından farkında olunması, 3. İşyerinde Mesleki hijyen önlemlerinin gerekliliği konusunda çalışanların eğitimi, 4. Maruziyeti azaltmanın etkili ve sürdürülebiliri bir çözümünü bulmak, 5. Kişisel korunma ekipmanlarının nelerden koruyup nelerden koruyamadığını bilmek/kişisel koruyucuların sınırlarının farkında olmak 6. İşe giriş muayenlerinde ayrıntılı bir anamnez ve yama testi ile; atopik veya egzamatöz dermatit bulguları, işe girmeden öncesi nikel, kobalt, krom gibi maddelerle temas olup olmadığı, deri kuruluğu ve aşırı terleme olup olmadığı saptanabilir ve kişisel duyarlıklık saptanırsa uygun işe yerleştirme ile hastalık önlenebilir.
MESLEKİ CİLT HASTALIKLARI Sıra No / Konu
35 / Mesleki Cilt Hastalıkları
Amaç
Mesleki Cilt Hastalıklarının çalışma hayatındaki önemi, çeşitleri, tanı ve korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Öğrenim hedefleri
Mesleki cilt hastalıkları, Mesleki cilt hastalığına yol açabilecek etmenler, Korunma yöntemleri, Erken tanı yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Alt başlıkları
•Mesleki cilt hastalıkları Mesleki cilt hastalığına yol açabilecek etmenler Korunma yöntemleri Erken tanı yöntemleri Örnek vaka çalışması
Süresi
4 saat
Eğitim şekli
1 saat örgün eğitim zorunludur.
Eğitici niteliği
Yönetmeliğin 47/c (tıp)* -e(hekim) bendine uygun eğitimci *Halk sağlığı, göğüs hastalıkları, iç hastalıkları ve deri ve zührevi hastalıklar uzmanları.