MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Sıra No / Konu
33 / Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Amaç
Mesleki solunum sistemi hastalıklarının çalışma hayatındaki önemi, çeşitleri, tanı ve korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Öğrenim hedefleri
•Mesleki solunum sistemi hastalıklarına giriş (işe giriş ve periyodik muayene yöntemleri, kayıt sistemleri, işyerinde risk etmenleri ve kaynaklarının belirlenmesi, solunum sisteminin fonksiyonel değerlendirmesi, diğer tanısal yöntemler, mesleki akciğer hastalıklarında maluliyet), •Pnömokonyozlar (tanım ve epidemiyoloji, kömür işçileri pnömokonyozu, silikozis, asbeste bağlı akciğer hastalıkları), •Mesleki havayolu hastalıkları (mesleki astım, mesleki kronik obstrüktif akciğer hastalıkları), •Organik tozlara bağlı mesleki akciğer hastalıkları, • Buhar, duman ve solventler ve mesleki akciğer hastalıkları (akut inhalasyon hasarı), •Mesleki akciğer kanserleri, •Mesleğe bağlı akciğer enfeksiyonları, •Solunum sistemi hastalıkları ile mesleki çevre arasındaki ilişkinin önemi, •Solunum sistemi bozukluğu ile gelen olgularda meslek ile ilişki, •Mesleki solunum sistemi hastalıklarında sağlık gözetimi, korunma ve erken tanı yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Alt başlıkları
•Mesleki solunum sistemi hastalıklarına giriş •Pnömokonyozlar (tanım ve epidemiyoloji, kömür işçileri pnömokonyozu, silikozis, asbeste bağlı akciğer hastalıkları) •Mesleki havayolu hastalıkları (mesleki astım, mesleki kronik obstrüktif akciğer hastalıkları) •Organik tozlara bağlı mesleki akciğer hastalıkları • Buhar, duman ve solventler ve mesleki akciğer hastalıkları (akut inhalasyon hasarı) •Mesleki akciğer kanserleri •Mesleğe bağlı akciğer enfeksiyonları •Solunum sistemi hastalıkları ile çalışma ortamı arasındaki ilişkinin önemi •Solunum sistemi bozukluğu ile gelen olgularda meslek ile ilişki •Mesleki solunum sistemi hastalıklarında sağlık gözetimi, korunma ve erken tanı yöntemleri •Örnek vaka çalışmaları ile pekiştirilmesi
Süresi
5 saat
Eğitim şekli
2 saat örgün eğitim zorunludur.
Eğitici niteliği
Yönetmeliğin 47/c (tıp)* -e(hekim) bendine uygun eğitimci *Halk sağlığı, göğüs hastalıkları ve iç hastalıkları uzmanları.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Hedefler: a. b. c. d. e. f.
Mesleki Akciğer hastalıklarını öğrenmek Mesleki Akciğer hastalıklarına yol açan tozlar hakkında bilgilenmek Pnomokonyozları öğrenmek Bisinozis hastalığını öğrenmek Mesleksel astım ve aşırı duyarlılık pnömonileri hakında bilgilenmek Mesleksel kanserler konusunda kısaca bilgi edinmek
Başta Silikozis olmak üzere tozlarla meydana gelen hastalıkları kapsar. Bazı kimyasal maddeler İrritan gazlar Mikroorganizmalar
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
ÇALIŞMA YAŞAMINDA ÖNEMLİ TOZ SORUNU OLAN İŞ KOLLARI VE MESLEKLER
Maden ocaklarında; Kömür, Krom, Civa, Bakır, Demir, yer altı ve yerüstü lağımcılarda Silisyum Dioksite maruziyet söz konusudur.
Sanayide çalışanlarda; döküm sanayii, çimento sanayi, taş ocağı, hammadde kırma işi, torbalama işleminde toza maruziyet söz konusudur.
Asbest işlemede: Levha, iplik, dokuma, otomobil balataları yapımında, asbest ve çimento karışımı su boruları yapımında vb.
Ateş tuğlası yapımında: Serbest Silis içeriği yüksek oranda tozla karşılaşılır.
Seramik sanayinde talk tozu bi çeşit silikattır. Kozmetik, lastik, kağıt ve boya sanayinde çoğu kez dolgu maddesi olarak kullanılır. Cam sanayinde ham madde kırma, karıştırma işlemlerinde toza maruz kalma görülebilir. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
ÇALIŞMA YAŞAMINDA ÖNEMLİ TOZ SORUNU OLAN İŞ KOLLARI VE MESLEKLER
Temizleme tozu (Vim, Fay vb.) yüksek oranda silis içeren tozdur. Kurşun oksitlerin kurşun, karbonatın elde edilmesinde Tütün tozu; Sigara üretiminde. Pamuk tozu; Çırçırlama, iplik ve dokuma esnasında Kendir tozu; Sicim yapımında Kuvars taşı öğütülmesi ve seramik sanayiinde kullanılır. İnşaat işlerinde; Tünel yapımı, taş ocakları, taş yontma işleri, mermer işleri Tarımda: Silo işlerinde tahıl tozuna maruziyet, Kuru et aktarmada Fungus atıkları içeren toza maruziyet söz konusudur.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Meslek Hastalıklarının Sınıflaması
A Grubu : Kimyasal Maddelerle olan meslek hastalıklarıdır, B Grubu : Mesleki Deri kanserleri ve kanser dışı hastalıkları, C Grubu : Mesleki Solunum Sistemi hastalıklarıdır, D Grubu : Mesleki Bulaşıcı hastalıklardır, E Grubu : Fiziksel Etkenlerle oluşan meslek hastalıklarıdır.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
C Grubu: Pnömokonyoz ve diğer Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları:
C-1a Silikoz ve silikotüberküloz C-1b Asbestoz C-1c Silikatoz C-1d Sideroz C-2 Alüminyum ve bileşikleri C-3 Sert metallerin tozları C-4 Thomas cürufu C-5 Mesleki bronşiyal astma C-6 Bissinoz Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Türkiye’deki meslek hastalıklarının % 86 sı sırasıyla; kömür madenciliği, nakil aracı imalatı, makine imalatı ve tamiratı, ecza ve kimyevi maddeler imalatı elektrik makineleri ve imalatı iş kollarında oluşmaktadır. Bu iş kollarında en çok manganez, civa ve fosfor kullanılmaktadır.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
2007 MH’nın Sebebine Göre Dağılımı Meslek Hastalığı Slikoz ve slikotüberküloz Nitröz Gazları Kurşun ve kurşun tozları Fosfor ve bileşikleri
anorganikfosfor
Organik kurşun bileşikleri Arsenikli hidrojen veya arsin Benzen ve homologları
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Sayı 1000 63 54 15 6 5 3
Tozlar Tozlar havada asılı olarak kalabilen , ağırlığı nedeniyle çökme eğilimi gösteren, 0.5-120 mikron büyüklüğündeki katı partiküllerdir. Solunabilen tozlar: 0,5-10 Mikrondur; Kimyasal yapılarına göre: İnorganik (Silis (SiO2), asbest, kömür, demir, berilyum)ve Organik (pamuk tozu, şeker kamışı, kümes hayvanı tüyü, mantar sporu vs) tozlar olarak ayrılırlar. İnorganik olanlar alveollerde birikirler, organik olanlarda ise depolanma sözkonusu değildir. Allerjiye benzer etki gösterirler. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Mesleki Akciğer Hastalıkları Genellikle tozlarla meydana gelen hastalıkları ifade edilir.
TOZLAR İNORGANİK TOZLAR
ORGANİK TOZLAR
Silis, Asbest, Kömür, Demir, Berilyum
Pamuk tozu, şeker kamışı, kümes hayvanları
Tozun partikül çapı 0,5- 5 mikron Tozun fibrojenik özelliği
Pnömokonyoz Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
TOZLARIN SINIFLANDIRILMASI Fiziksel Özelliklerine göre; •KRİSTAL ve •AMORF (Kristal yapısı belli olmayan) tozlar. (Genellikle Non-patojendir)
Biyolojik etkilerine göre; •İRRİTAN, •ALLERJEN (Polen), •TOKSİK (Kurşun oksit), •FİBROJEN ve •NON-FİBROJEN (TOKSİK) olarak adlandırılır.
Fibrozis yapıp yapmadıklarına göre; •FİBROJEN (Silis tozu, Asbest v.b.) ve •NON-FİBROJEN (Demir Oksit, Baryum, kalay) Tozlar olarak ayrılır.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
ÇALIŞMA YAŞAMINDA TOZLARIN NEDEN OLDUĞU GENEL SORUNLAR
•Akciğer Hastalıkları •Deride ve mukozalarda tahriş •Patlama tehlikesi, organik tozlar (Un, nişasta, kömür tozları vb) •Yoğun toz aydınlatmayı kısıtlar Tozlarla meydana gelen sağlık sorunları Akciğerlerde inflamasyon (Örn, manganez) Bronkospazm Akciğer kanseri (Uranyum madeni, asbest tozları) Allerjik etkiler (çiftçi akciğeri, un böceği reaksiyonu) İritasyon (deride ve mukozalarda)
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Teknik önlemlerin basamakları
Sıcaklık
Işık
Hava akım hızı ve havalandırma
Ortam
Nem oranı
ALICI
KAYNAK
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Etken-hastalık ilişkisi ve etkileyen faktörler
Sıcaklık
Hava akım hızı ve havalandırma Nem oranı Ortama ait Faktörler Işık
Konakçıya ait özellikler: Çevresel Etkenin özellikleri
Genetik yapısı, ırk Yaşı, Cinsiyeti, Beslenme durumu, Enfeksiyon öyküsü Bağışıklık durumu, Aktivite düzeyi Etkenle karşılaşma öyküsü Gebelik, laktasyon vb. özel durum
Fiziksel yapısı, Toksisite düzeyi, Potensi, Yoğunluğu, Dalga boyu, çözünürlük derecesi,
Etkinin niteliği Karşılaşma sıklığı
Etki süresi
Vücuda giriş yolu Sürekli/aralıklı karşılaşma
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Pnömokonyozlar Akciğerde biriken tozlarla oluşan, açık radyolojik görünüm veren akciğer hastalıklarıdır. Klinik asemptomatik olgulardan - ağır klinik tablolara kadar değişiklik gösterebilirler.
Pnömokonyoz oluşum şartları -Tozun kimyasal özellikleri; İnorganik, kristal yapılı ve fibrojenik -Tozun havadaki yoğunluğu; Örneğin, kömür tozunun 6-10 mg/m3, silis tozunun ise 0,5 mg/m3 den fazla olması -Maruziyet süresi; Hastalığın oluşumu için çoğunlukla 15-20 yıl gibi bir süre söz konusudur. -Kişisel Özellikler; bünyesel farklılıklar ve sigara içme gibi sağlıksız alışkanlıklar etkili olabilir. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Madeni tozlarla oluşan pnömokonyozlar 1. Silikozis 2. Kömür işçisi pnömokonyozu 3. Asbestozis 4. Berillozis 5. Alüminozis, Siderozis, Baritozis 6. Diğer madeni tozlarla oluşan pnömokonyozlar
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Pnömokonyoz yapan tozların etki düzeyleri 1. Ağır hastalık yapanlar: silis tozu, asbest tozu 2. Orta derecede ağır hastalık yapanlar: kömür tozu, silikatlar (mika, feldispat gibi) 3. Minimal dokusal değişiklik yapanlar: demir oksit, baryum bileşiği tozlar.
Pnömokonyoz yapan tozların akibeti >10 mikron burunda tutulurlar. 5-10 mikron büyüklüğündeki tozlar; (burun konhaları, nazofarenks, orofarenks, farenks, trakea, bronşlar ve bronşiollerde) tutulur. <5 mikron tozlar ise alveollere kadar ulaşır ve burada birikirler. Vücuda giren tozların %98-99’u savunma mekanizmaları yardımıyla dışarı atılır. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Solunum Sisteminde Tozun Birikmesini Önleyen Savunma Mekanizmaları
Solunum Yolu
Sindirim Yolu
Soluk sayısı Yere yakın solunum Öksürük refleksi Silia aktivitesi Mukus örtüsü Surfektan tabakası Bronşların daralıp, genişlemesi Bronşiollerin peristaltik hareketleri Fagositoz Merak (el-ağız teması) Kusma refleksi İshal oluşumu Mide asiditesi Karaciğer detoksifikasyon işlemi
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Mesleki Akciğer Hastalıkları
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Mesleki Akciğer Hastalıkları
* İşyeri ortamında toza maruziyet öyküsü incelenirken çalışanın; ayrıntılı meslek öyküsü alınmalıdır (En son yaptığı ve daha önce çalıştığı işler, çalıştığı bölümler, kullandığı ve çalıştığı ortamdaki maddeler, iş dışı uğraşları, alışkanlıkları sorgulanmalıdır.). ** PA Akciğer grafisinin (35x35cm.) değerlendirilmesi, İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü ile Maden ve Taşocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Tozla Mücadeleyle İlgili Yönetmelik hükümlerine göre yapılır. PA akciğer grafileri, A ve B okuyucu tarafından değerlendirilir. İlgili Tüzük ve Yönetmelik ile A ve B okuyucu listelerine www.isggm.gov.tr adresinden ulaşılabilir. *** A ve B okuyucuları tarafından pnömokonyoz olgusu ya da şüphesi biçiminde kabul edilen ve işverene bildirilen işçiler, Meslek Hastalıkları tanısı koymakla yetkili Hastaneye sevk edilir. Hastane raporlarının bir örneği ilgili işyerine ve İSGÜM'e gönderilir. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Silikozis Silisyum dioksit tozunun alveollerde birikmesiyle ortaya çıkar. Maden ocaklarında galeri açılmasında, karayolu, demiryolu, baraj yapımındaki tünel kazılmasında krom, cıva, bakır, demir madeni filizleri elde edilmesinde çalışanlar silis oranına göre tehlikeye maruzdurlar. Mikronodül, nodül ve daha büyük kümeler halinde fibrozisle birlikte plevralarda yapışıklıklar görülmesi olağandır.
Klinik belirtiler; Kardinal belirti geç dönemde görülen dispne’dir. Ayrıca öksürük, sabah öksürüğü sırt ağrıları görülür.
Radyografi Opasiteler görülür. Bu opasiteler ILO sınıflaması gereği çaplarına ve yaygınlıklarına göre kategorilere ayrılırlar.
Akciğer fonksiyon testleri, Normograma bakılarak beklenen değerlerle karşılaştırılır. Akciğer fonksiyon testlerinde ve kan gazlarında bozukluklar ortaya çıkar. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Silikozis Tedavi; Silikoziste spesifik bir tedavi yoktur. Semptomatik tedaviyle yetinilir.
Korunma Mühendislik yöntemleri
Tıbbi korunma yöntemleri
Galeri açma / tünel kazma vb. sulu delgi Havalandırma Etrafa toz yayıldıktan sonra tozun çökmesi, bastırılması için bekleme. Döküm temizlemede, seramik sanayinde taşlama işinde yerel aspirasyon Hortumlu maske Silis tozu yerine başka madde kullanma Toz yoğunluğu ölçümleri Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
İşe giriş ve aralıklı tıbbi kontrol muayeneleri Aralıklı muayenelerde göğüs filmi Ağır ve tehlikeli işler tüzüğünde 6 ayda bir tıbbi kontrol muayenesi öngörülmektedir. Tozlu işyerlerinde grafi ile 2-3 yılda bir yapılması
ASBESTOZ (ASBESTOZİS) Hastalığının etkeni asbest tozlarıdır. Özellikle çapı 3 mikrondan az, uzunluğu en az çapın üç katı olan asbest toz parçacıkları pnömokonyozda rol oynar. Bu tozlar organizmaya girdikten sonra respiratuvar bronşial civarında kalırlar Görüldüğü yerler; Duvar, tavan yalıtımı yapılan inşaat işleridir. Yer muşambaları, plastik karo döşemeleri, çimentolu su, kanalizasyon boruları, otomobil balataları, değişik contalar da asbest içeriği vardır. Asbest iplik haline getirilir ve dokumada kullanılır. Gemi inşasında yalıtım için asbest kullanılır. Asbest tozları bronş kanseri ve seröz zarlarda (periton, plevra) malign mezotelyoma’ya yol açabilmektedir. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
ASBESTOZ (ASBESTOZİS) Klinik ve Laboratuvar Bulguları: Fizik muayenede insipirasyon sonuçlarında akciğer bazal bölgelerinde krepitasyon işitilmesi non-spesifik öksürük, sırt ağrıları görülebilir. İleri aşamalarda zonalı parmak ve siyanoz gözlenir. Hastalık oluşumu 5-15 yıl olabilir. Asbest tozuna maruz kişilerde balgamda mikroskobi ile asbest liflerine rastlanır. Radyolojik özellikler ILO sınıflamasına göre yorumlanır.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Mesleki Solunum Sistemi Hastal覺klar覺
ASBESTOZ (ASBESTOZİS) Tedavi ve Korunma: Semptomatik tedavi uygulanır. Korunmada genel kurallar silikozda belirtildiği gibidir. •Yerel aspirasyon, •ıslak çalışma, •tehlikeli maddenin (asbestin) substitisyonu (yapay lifler kullanımı) • işe giriş, aralıklı tıbbi kontrol muayeneleri, •Radyolojik kontrolün 2 yıl gibi aralıklarla yapılması, •Asbest tozuna maruziyet tehlikesi olan işçilerde sigara kullanımının önlenmesi ayrı bir önem taşır.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Pnömokonyoz yapmayan tozlar: 1. Ağır hastalık yapanlar: İnorganik kurşun bileşikleri; Berilyum, akciğerlerde granülomatöz yapar. 2. Orta derecede ağır hastalık yapanlar: Pamuk tozu; bronkospazm, kuru ot tozu, fungus artıklarına bağlı çiftçi akciğeri hastalığı 3.Minimal değişiklik yapanlar: Çimento tozu, Mermer tozu, tütün tozu, odun tozu (mukozalarda) tahriş yaptıkları görülür. Tropik iklim ağaç talaşlarından oluşan alerjik dermatit bildirilmiştir.
Bitkisel tozlarla oluşan akciğer hastalıkları 1. Bisinozis 2. Çiftçi akciğeri ( buğday hasadı depolaması) 3. Bagassozis (şeker kamışı tozu ) 4. Alerjik astma Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
BİSSİNOZİS Bissinozis kronik bir akciğer hastalığıdır; pamuk, kendir, keten tozlarına uzun süre (5-6 yıl gibi) maruz kalanlarda görülür. Günümüzde pamuk üretimi ve pamuk ipliği yapımı yaygın olduğu için özellikle iplik işçileri için tehlike söz konusudur. Etken ve özellikleri: Pamuk tozu lifler, mikroorganizmalar, toprak ve bitki kırıntılarından oluşur. Bissinozisin bu yaprak kırıntılarındaki bir farmakolojik maddeden ileri geldiği kabul edilmektedir. Hastalık belirtileri 1700 yılında Ramazzani tarafından bildirilmiştir.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
BİSSİNOZİS Hastalık Belirtileri ve Laboratuvar Bulguları: Öteden beri pamuk tozuna maruz kalan işçilerde göğüs sıkışması, nefes almada güçlük, hırıltı, öksürük gibi bulgular görülürdü. Hastalığın tipik bir gidişi vardır; hafta tatilinden sonra ilk işe başladığı gün göğüste hafif sıkışma hissi duyulur. Bazen hışıltı duyulabilir. İşçi durumu önemsemez, evine döner. Laboratuvar bulgusu akciğer ventilasyon kapasitesindeki değişikliktir. Bizinoziste spesifik kan, idrar, radyolojik bulgu yoktur.
Tedavi ve Korunma: Korunma; yerel aspirasyon ve kapalı çalışmadan ibarettir. işe giriş muayenesinde elenir. İşe girdikten sonra 1-2 ay gibi bir süre içinde yapılacak akciğer fonksiyon kapasitesi ölçümleri Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
MESLEKSEL ASTIM Tanım: Dar anlamda mesleksel astım, işyerindeki maruz kalmaya bağlı olarak ortaya çıkan astım hastalığını ifade eder. Atopisi olan bir kişide laboratuvar hayvanlarına karşı duyarlılaşma, küf mantarı alerjisi olan bir memurda rutubetli bir arşivde çalışırken geçirdiği krizler, öğretmenlerde sık viral enfeksiyonların nöbetlere yol açması da geniş anlamda mesleksel astımdır.
Epidemiyolojisi: Tüm astımlıların yaklaşık %2’sinde hastalığın Mesleki Maruziyete bağlı olarak ortaya çıktığı sanılmaktadır. Mesleki astım ilk kez 1713’te Ramazzini tarafından tanımlanmıştır. Dünyada en yaygın mesleksel astımın izosiyonat astımı olduğu sanılmaktadır. Piyasada kampanat isimli cila katkısı izosiyanat içermektedir.
Korunma: Bilinçlendirilme, Hastalığın erken tanınması, Toksik-irritan ve immünolojik maddelerin tüm işyerlerinde belirlenen değerlerde olması sağlanmalıdır. İşyeri havalandırması önemle uygulanmalıdır Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Bernardino Ramazzini Hastalık nedenlerini iş ile ilişkili olarak inceleyen ünlü İtalyan hekim Bernardino Ramazzini olmuştur. “De Morbis Artificum Diatriba” adını taşıyan “çalışanların hastalıkları” kitabını yazmıştır. (Anamnez alırken, mesleğin sorulması)
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Bernardino Ramazzini İtalyan klinikçisi Dr. Bernardini Ramazzini (1633-1714) ilk kapsamlı meslek hastalıkları kitabını “De Morbis Artificum Diatriba” yazan kişi olarak “iş sağlığının babası” olarak günümüzde de anılmaktadır. O dönemde beklenmeyen olgular en çok sanayide görülmektedir. Ramazzini iş kazası geçiren her hastasına iş koşulları konusunda kapsamlı sorular yöneltirken işyerini ayrıntılı olarak gezip incelemektedir. Kitapta 53 hastalık ayrıntıları ile tanımlanmaktadır. Hekimler arasında o dönemde kurulan bir iletişim düzeni ile bütün bu bilgiler toplanmıştır. Kitapta ayrıca meslek hastalıklarından korunma yöntemleri, beslenme, hijyen ve ergonomi de yer almaktadır. Ramazzini’ye göre “Sağlığı yitirmek pahasına elde edilen kazanç, pis-kirli bir kazançtır.” Dr. Ramazzini, hasta muayenesi sırasında “Ne iş yapıyorsun?” sorusunun yerleşmesini sağlayan hekim olarak tarihe geçmiştir. Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
AŞIRI DUYARLILIK PNÖMONİLERİ Aşırı duyarlılık pnömonisi organik tozlara ve düşük molekül ağırlıklı bazı kimyasal maddelere karşı akciğer parankiminde immünolojik mekanizmalar yoluyla gelişen enflamasyondur. Hastalık ilk defa çiftçilerde tanımlandığı, en sık bu grupta gözlendiği ve dokümante edildiği için“çiftçi hastalığı” adıyla anılır. Akut formda; boğazda kaşıntı, üşüme, titreme, ateş, terleme, halsizlik, göğüste yanma, baş dönmesi, myalji, baş ağrısı, nefes darlığı, öksürük ve hemoptizi görülebilir. Tanıda radyolojik bulgular, laboratuvar bulguları, solunum fonksiyon testleri, deri testleri önemlidir.
Korunma: •Tarımda modern yöntemlerin uygulanması önemlidir. •Bilinçlendirme, •Küflü tahıl ve bitki yığınlarının ellenmeden önce ıslatılması ya da ilaçlanması, •Medikal tedavi ile beraber hastanın ortamdan uzaklaşması
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Mesleksel Kanserler: Diğer meslek hastalıklarında olduğu gibi mesleksel kanserlerde tek bir nedenle meydana gelmezler. En yaygın nedenler arsenik,asbest, benzen, krom vb. maddelerdir. İnsanlarda görülen bütün kanserlerin yaklaşık yüzde 5 kadarı (%3-8) mesleksel faktörlere bağlı olarak gelişen kanserlerdir. Bu kanserlerin önemli bir özelliği toplumda görülen diğer kanserlere göre daha genç yaşta görülmeleridir. Kanser riskinin bulunduğu işler genellikle ağır ve tehlikeli işler grubunun içerisine girdiği için bu grupta da sadece erkekler çalıştığı bu kanserler genellikle erkeklerde görülür.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
MESLEKİ SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Sıra No / Konu
33 / Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
Amaç
Mesleki solunum sistemi hastalıklarının çalışma hayatındaki önemi, çeşitleri, tanı ve korunma yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Öğrenim hedefleri
•Mesleki solunum sistemi hastalıklarına giriş (işe giriş ve periyodik muayene yöntemleri, kayıt sistemleri, işyerinde risk etmenleri ve kaynaklarının belirlenmesi, solunum sisteminin fonksiyonel değerlendirmesi, diğer tanısal yöntemler, mesleki akciğer hastalıklarında maluliyet), •Pnömokonyozlar (tanım ve epidemiyoloji, kömür işçileri pnömokonyozu, silikozis, asbeste bağlı akciğer hastalıkları), •Mesleki havayolu hastalıkları (mesleki astım, mesleki kronik obstrüktif akciğer hastalıkları), •Organik tozlara bağlı mesleki akciğer hastalıkları, • Buhar, duman ve solventler ve mesleki akciğer hastalıkları (akut inhalasyon hasarı), •Mesleki akciğer kanserleri, •Mesleğe bağlı akciğer enfeksiyonları, •Solunum sistemi hastalıkları ile mesleki çevre arasındaki ilişkinin önemi, •Solunum sistemi bozukluğu ile gelen olgularda meslek ile ilişki, •Mesleki solunum sistemi hastalıklarında sağlık gözetimi, korunma ve erken tanı yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak.
Alt başlıkları
•Mesleki solunum sistemi hastalıklarına giriş •Pnömokonyozlar (tanım ve epidemiyoloji, kömür işçileri pnömokonyozu, silikozis, asbeste bağlı akciğer hastalıkları) •Mesleki havayolu hastalıkları (mesleki astım, mesleki kronik obstrüktif akciğer hastalıkları) •Organik tozlara bağlı mesleki akciğer hastalıkları • Buhar, duman ve solventler ve mesleki akciğer hastalıkları (akut inhalasyon hasarı) •Mesleki akciğer kanserleri •Mesleğe bağlı akciğer enfeksiyonları •Solunum sistemi hastalıkları ile çalışma ortamı arasındaki ilişkinin önemi •Solunum sistemi bozukluğu ile gelen olgularda meslek ile ilişki •Mesleki solunum sistemi hastalıklarında sağlık gözetimi, korunma ve erken tanı yöntemleri •Örnek vaka çalışmaları ile pekiştirilmesi
Süresi
5 saat
Eğitim şekli
2 saat örgün eğitim zorunludur.
Eğitici niteliği
Yönetmeliğin 47/c (tıp)* -e(hekim) bendine uygun eğitimci *Halk sağlığı, göğüs hastalıkları ve iç hastalıkları uzmanları.
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları
MADENLERDE PNÖNOMOKONYOZDAN KORUNMA YOLLARI
TEKNİK ve ORGANİZASYONEL ÖNLEMLER
KİŞİSEL KORUNMA ÖNLEMLERİ
TIBBİ ÖNLEMLER
• Madende yapılan çalışmalarda daha az toz çıkaracak metodların uygulanması, • Yapılan işlemler sırasında toz oluşumunun en aza indirilmesi için, önceden yüzeylerin ıslatılması, • Su bariyerleri ile oluşan tozun yayılmasının engellenmesi ve havada asılı bulunan tozun çöktürülmesi, • Maden zemininde ve ekipmanların üzerinde biriken tozun havaya kalkmasını önlemek için yüzeylerin ıslatılması, • Cevherin taşınması sırasında toz oluşumunun önlenmesi için (kapalı bantlar, uygun bant hızı vb.) gerekli önlemlerin alınması, • Doğru planlanmış havalandırmayla havadaki toz konsantrasyonunun azaltılması, • Oluşan tozun çalışanlara ulaşmasını engelleyici tedbirlerin alınması, • Belirli aralıklarla ortamdan örnekler almak suretiyle havadaki toz miktarı ve cins tayininin yapılması. Koruyucu olarak uygun toz maskesi, toz tutmayan kumaştan yapılmış ve toz birikmesine imkan vermeyecek şekilde cepleri kapalı iş elbisesi kullanımının sağlanması. • İşe giriş muayeneleri • Aralıklı (periyodik) kontrol muayeneleri • Geç muayene (işten ayrıldıktan sonra) • Sağlık eğitimleri
Mesleki Solunum Sistemi Hastalıkları