_____________________________________________________________
Σκήκα Γεκφζηαο Γηνίθεζεο
Δαξηλφ εμάκελν 2008-09 Μάζεκα: «Γηνίθεζε Ννζνθνκεηαθψλ Μνλάδσλ» Δπηβιέπνπζα Καζεγήηξηα : Αηκηιία Παπάδνγινπ ΔΡΓΑΗΑ
Η νοζοκομειακή περίθαλψη ζηην Ελλάδα
Ηλίας Σζακάλης
Α.Μ. 7050377
ΑΘΖΝΑ 2009
2
Η Νοζοκομειακή Περίθαλψη ζηην Δλλάδα
3 Πίνακας Περιεχομένων
1. ΣΟ ΔΘΝΗΚΟ ΤΣΖΜΑ ΤΓΔΗΑ (Δ..Τ.) ..................................................... 4 2. ΑΝΑΓΗΟΡΓΑΝΧΖ - ΑΝΑΓΗΑΣΑΞΖ ΣΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΑ ΣΧΝ ΝΟΟΚΟΜΔΗΧΝ ΣΟΤ Δ..Τ. ........................................................................... 5 3. ΠΡΟΝΟΗΑ ΚΑΗ ΠΡΟΒΛΖΜΑΣΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΝΑΤΓΚΡΟΣΖΖ ΣΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΡΟΝΟΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ...................................................... 7 4. Ζ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΓΗΑΣΑΖ ΣΟΤ ΔΛΛΖΝΗΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ ..... 10 5. ΚΟΠΟΗ ΚΑΗ ΣΟΥΟΗ ΣΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΤΓΔΗΑ .................................. 12 6. ΣΑ ΣΡΗΑ ΔΠΗΠΔΓΑ ΗΑΣΡΗΚΖ ΠΔΡΗΘΑΛΦΖ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ................. 15 6.1 Ζ Πξσηνβάζκηα Πεξίζαιςε ............................................................. 16 6.2 Ο Οηθνγελεηαθφο γηαηξφο .................................................................. 16 9. Ζ ΤΝΓΔΖ ΣΧΝ ΔΠΗΠΔΓΧΝ ΠΔΡΗΘΑΛΦΖ .......................................... 18 10. Ζ ΝΟΟΚΟΜΔΗΑΚΖ ΠΔΡΗΘΑΛΦΖ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΖ............................... 20 10.1 Σν Βξεηαληθφ χζηεκα Τγείαο ....................................................... 20 10.2 Σν νπεδηθφ χζηεκα Τγείαο ....................................................... 22 11. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ - ΠΡΟΣΑΔΗ ΓΗΑ ΣΖ ΒΔΛΣΗΧΖ ΣΟΤ ΔΤ .......... 24 12. ΜΔΣΡΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΗΚΧΝ ΠΟΛΗΣΗΚΧΝ ΤΓΔΗΑ ............................... 29 ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΚΔ ΑΝΑΦΟΡΔ ..................................................................... 31
4
1. ΣΟ ΔΘΝΙΚΟ ΤΣΗΜΑ ΤΓΔΙΑ (Δ..Τ.) Σν Δζληθφ χζηεκα Τγείαο (Δ..Τ.) απνηειεί ηνλ ππιψλα ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ζηε ρψξα. Δίθνζη ρξφληα κεηά ηελ εθαξκνγή ηνπ, ην Δ..Τ. ζπλερίδεη
λα
πξνζθέξεη
ζνβαξέο
ππεξεζίεο
ζηνλ
Έιιελα
αζζελή,
παξνπζηάδεη φκσο ζνβαξά πξνβιήκαηα θαη δπζιεηηνπξγίεο. Οη δπζιεηηνπξγίεο απηέο αθνξνχλ φινπο ηνπο ηνκείο ηνπ, απφ ηε ζηξαηεγηθή αλάπηπμεο έσο ηε δηνίθεζε, ηελ νηθνλνκηθή δηαρείξηζε, ηηο εξγαζηαθέο ζρέζεηο, ηηο παξαγφκελεο ππεξεζίεο, ηελ πνηφηεηα ηεο λνζειείαο, ην εχξνο ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, ηελ πειαηεηαθή ζρέζε κεηαμχ ηαηξψλ θαη αζζελψλ, ηηο “άηππεο” ακνηβέο, ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα θαη, ελ ηέιεη, ηελ ηαπηφηεηά ηνπ. Παξάιιεια, ην χζηεκα Κνηλσληθήο Πξνζηαζίαο ιεηηνπξγεί εδψ θαη ρξφληα ζηε ζθηά ηνπ Δ..Τ. θαη παξέρεη ππεξεζίεο πξφλνηαο πξνο ηνπο θνηλσληθά απνθιεηζκέλνπο θαη ηηο εππαζείο νκάδεο ηνπ πιεζπζκνχ. Δίλαη γλσζηφ φηη ε πνηφηεηα ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ πξφλνηαο, ην εχξνο ηεο
θάιπςεο
θαη
ε
ηζφηεηα
ζηελ
πξφζβαζε
ζηηο
ππεξεζίεο
δελ
αληαπνθξίλνληαη ζηηο πξνζδνθίεο θαη ζηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο ησλ πνιηηψλρξεζηψλ.
5
2. ΑΝΑΓΙΟΡΓΑΝΧΗ - ΑΝΑΓΙΑΣΑΞΗ ΣΗ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΑ ΣΧΝ ΝΟΟΚΟΜΔΙΧΝ ΣΟΤ Δ..Τ. Ζ Τγεία θαη ε Πξφλνηα ρξεηάδνληαη επαλίδξπζε. Κεληξηθφο ππξήλαο ηεο επαλίδξπζεο είλαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ. Ζ επέλδπζε ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ, ε επηβξάβεπζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο θαη ε πάηαμε ηεο αδηαθνξίαο θαη ηεο δηαθζνξάο είλαη θξίζηκνη παξάγνληεο επηηπρίαο ηνπ εγρεηξήκαηνο. Παξάιιεια, ην θξάηνο νθείιεη λα αλαιάβεη έλαλ δηαθνξεηηθφ ξφιν απφ απηφ πνπ έρεη κέρξη ζήκεξα, ην ξφιν ηνπ ξπζκηζηή ηνπ ζπζηήκαηνο, ηνπ επφπηε, ηνπ λνκνζέηε θαη ηνπ αμηνινγεηή. Ζ εθηειεζηηθή εμνπζία ζα πξέπεη λα πεξάζεη ηα λνζνθνκεία ζηα ρέξηα ηνπ δεχηεξνπ βαζκνχ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο, πνπ δε ζα ιεηηνπξγεί ελ θελψ, αιιά ζηηο αξρέο, ζηνπο ζηφρνπο θαη ζηηο πξνηεξαηφηεηεο πνπ ε ίδηα ζα ζέηεη, αληηθαηνπηξίδνληαο ηελ πξαγκαηηθή αλάγθε γηα παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο θαη πξφλνηαο ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ θαη, βεβαίσο, πάληα ζε ελαξκφληζε κε ηνπο εζληθνχο ζηφρνπο θαη ηηο εζληθέο πξνηεξαηφηεηεο. Με βάζε ηνπο θαλφλεο πνπ ζα ηεζνχλ, φινη νη θνξείο πγείαο θαη πξφλνηαο ζα έρνπλ μεθάζαξνπο ζηφρνπο θαη πξνηεξαηφηεηεο, θαζψο θαη κεηξήζηκα απνηειέζκαηα. Ζ επηηπρία ηνπο ζα θξίλεηαη απφ ην βαζκφ επίηεπμεο ησλ ζηφρσλ θαη ζα επηβξαβεχεηαη κε πνιιαπινχο ηξφπνπο. Ζ δηαξθήο πξνζπάζεηα γηα πνηνηηθφηεξε, απνηειεζκαηηθφηεξε θαη απνδνηηθφηεξε παξνρή ππεξεζηψλ πξνο ην ρξήζηε ηνπ ζπζηήκαηνο ζα έρεη ζίγνπξα πνιινχο θεξδηζκέλνπο: Σν ζχζηεκα πνπ ζε κηα ζπλερή πξνζπάζεηα βειηίσζεο ζα πξνζεγγίδεη ηηο αλάγθεο ηνπ πνιίηε, ηνπο θνξείο πνπ ζα πξνζπαζνχλ λα είλαη φζν ην δπλαηφλ απνδνηηθφηεξνη, απνηειεζκαηηθφηεξνη θαη πνηνηηθφηεξνη σο πξνο ηηο ππεξεζίεο πνπ παξέρνπλ θαη, ζε ηειηθή αλάιπζε, ηνλ πνιίηε πνπ ζα είλαη ν απνδέθηεο ησλ θαιχηεξσλ πνηνηηθά ππεξεζηψλ.
6
ρήκα 1. Ηεξάξρεζε πξνβιεκάησλ αζζελψλ ζηα Διιεληθά Γεκφζηα Ννζνθνκεία
7
3. ΠΡΟΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΣΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΝΑΤΓΚΡΟΣΗΗ ΣΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΡΟΝΟΙΑ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ Σν ζχζηεκα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο παξακέλεη γηα ρξφληα “ν θησρφο ζπγγελήο” ζε φηη αθνξά φρη κφλν ηε ρξεκαηνδφηεζε, αιιά θαη ην εχξνο θαη ην είδνο ησλ παξεκβάζεσλ. Οη ειιείςεηο θαη νη ζηξεβιψζεηο ηνπ ηζρχνληνο ζπζηήκαηνο πξφλνηαο, αλ θαη δελ εμαληινχληαη εδψ, κπνξνχλ λα ζπλνςηζζνχλ σο εμήο: 1. Ζ πνιπδηάζπαζε ησλ αξκνδηνηήησλ ζε επίπεδν ππνπξγείσλ γηα ηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο πξνζηαζίαο (π.ρ. ε πξνζηαζία ησλ αλαπήξσλ είλαη αξκνδηφηεηα ηφζν ηνπ ππνπξγείνπ πγείαο θαη πξφλνηαο, φζν θαη ηνπ ππνπξγείνπ εξγαζίαο θαη ηνπ ππνπξγείνπ παηδείαο), κε απνηέιεζκα ηελ έιιεηςε ζπληνληζκνχ, ηελ θαζπζηέξεζε ζηελ πξνψζεζε ιχζεσλ θαη ζηελ αδπλακία άζθεζεο εληαίαο θνηλσληθήο πνιηηηθήο. 2. Ζ απνπζία ηνπ θξάηνπο απφ ηελ θνηλσληθή θξνληίδα νξηζκέλσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ ηφζν ζε επίπεδν ππνδνκψλ, φζν θαη ζε επίπεδν ζηειερηαθνχ δπλακηθνχ. Γηα παξάδεηγκα, ηνλίδεηαη ε ειιηπήο ππνδνκή ζηνλ ηνκέα ηεο παηδηθήο απνθαηάζηαζεο, κε κφλν δχν λνζνθνκεία λα έρνπλ ζρεηηθά ηκήκαηα γηα ηα παηδηά άλσ ησλ 16 εηψλ, ελψ ιεηηνπξγεί γηα φιεο ηηο εππαζείο θνηλσληθέο νκάδεο κφλν έλα θέληξν απνθαηάζηαζεο. Δπίζεο, ζεκεηψλεηαη ε χπαξμε δχν κφλν ηδξπκάησλ ρξφλησλ παζήζεσλ ζηελ Αηηηθή γηα αζθαιηζκέλνπο ζηνλ Ο.Γ.Α., ελφο ηδξχκαηνο ρξνλίσο παζρφλησλ γηα αζθαιηζκέλνπο ζην δεκφζην θαη πέληε ηδξπκάησλ ρξνλίσο παζρφλησλ γηα αζθαιηζκέλνπο ζην Η.Κ.Α. ηα νπνία θηινμελνχλ άηνκα κε βαξηέο αλαπεξίεο, ελψ είλαη ζαθήο ε αλάγθε αλάπηπμεο δνκψλ εκηαπηφλνκεο δηαβίσζεο (πξνζηαηεπκέλα εξγαζηήξηα, μελψλεο, νηθνηξνθεία). 3. Ζ ειιηπήο θαη άληζε θαηαλνκή ησλ επηδνκάησλ πξνο ηηο εππαζείο νκάδεο, αιιά θαη ε ειιηπήο ρξεκαηνδφηεζε ησλ πξνλνηαθψλ ηδξπκάησλ. 4. Ζ έιιεηςε θεληξηθνχ ζρεδίνπ δξάζεο γηα ηηο ελέξγεηεο πξφλνηαο ζε ρξνληθφ νξίδνληα ηνπιάρηζηνλ πεληαεηίαο.
8 5. Ζ απνπζία ππνζηήξημεο ηεο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο ζηνλ Σνκέα ηεο Κνηλσληθήο Πξφλνηαο, δεδνκέλνπ φηη επξίζθεηαη πιεζηέζηεξα ζηνπο ρξήζηεο ηεο πξνλνηαθήο παξνρήο. 6. Ζ έιιεηςε ηαπηφηεηαο ησλ ηδησηηθψλ ηδξπκάησλ πξφλνηαο θαη ησλ Μ.Κ.Τ. πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο θαη ε έιιεηςε ζπλεξγαζίαο κε ην δεκφζην ηνκέα. Παξάιιεια, ζεκεηψλεηαη ν απνθιεηζκφο ησλ ηδησηηθψλ θνξέσλ θνηλσληθήο θξνληίδαο απφ ην ππάξρνλ ζεζκηθφ πιαίζην, ψζηε θαη ε παξνρή ησλ ππεξεζηψλ λα είλαη πνηνηηθφηεξε, απνδνηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε. 7. Ζ έιιεηςε ππνζηήξημεο ησλ εζεινληηθψλ νξγαλψζεσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο πξφλνηαο. Με
βάζε
ηηο
πξναλαθεξφκελεο
αδπλακίεο
ηνπ
ζπζηήκαηνο,
πξνηείλνληαη νη αθφινπζεο πξνηάζεηο-παξεκβάζεηο γηα ηελ αλαδηνξγάλσζε θαη εμπγίαλζε ηνπ ρψξνπ ηεο θνηλσληθήο θξνληίδαο σο εμήο: 1. Κεληξηθφο ζηξαηεγηθφο θαη επηρεηξεζηαθφο ζρεδηαζκφο γηα ηελ θνηλσληθή θξνληίδα κε ρξνληθφ νξίδνληα πεληαεηίαο. 2. Δπηδφηεζε ηεο απνθαηάζηαζήο ηνπ αηφκνπ ή επηδφηεζε δεκηνπξγίαο ζπλζεθψλ αμηνπξεπνχο δηαβίσζεο θαη φρη απιψο επηδφηεζε γηα έλα ειάρηζην επίπεδν δηαβίσζεο. 3. Δλίζρπζε ησλ θνξέσλ ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο θαη ελζάξξπλζή ηνπο ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο. 4. πκβνιή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζηελ άζθεζε θνηλσληθήο πνιηηηθήο, εηδηθφηεξα δε, φπνπ δελ θαιχπηνληαη νη αλάγθεο απφ ην θξάηνο, κέζα ζε έλα ζεζκηθφ πιαίζην ακνηβαίαο ζπλεξγαζίαο θαη θαλφλσλ. 5. Δλίζρπζε ηνπ εζεινληηζκνχ ζηελ Πξφλνηα. Ο εζεινληηζκφο είλαη έλα θεθάιαην αλεθκεηάιιεπην πνπ πξέπεη λα αμηνπνηεζεί κεηά απφ ηελ εθπφλεζε ελφο θψδηθα δενληνινγίαο φζνλ αθνξά ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πξνο ηα Α.Μ.Δ.Α. απφ ηηο εζεινληηθέο νξγαλψζεηο.
9 6. Κξίλεηαη ζθφπηκε ε δεκηνπξγία ελφο θεληξηθνχ θνξέα πνπ ζα επσκηζζεί ηελ επζχλε φισλ ησλ ζεκάησλ Πξφλνηαο (ζέκαηα εξγαζίαο εθπαίδεπζεο - παξνρψλ), ψζηε λα κελ παξαηεξείηαη άληζε κεηαρείξηζε πνιηηψλ κε ηα ίδηα πξνβιήκαηα, αλάινγα κε ηνλ αζθαιηζηηθφ ηνπο θνξέα. 7. Οκαδνπνίεζε ζε πέληε θαηεγνξίεο ησλ εππαζψλ νκάδσλ δειαδή: θηλεηηθέο αλαπεξίεο - ηπθινί - ππεξήιηθεο - ςπρηθά αζζελείο - ρξήζηεο. Ζ θαηαγξαθή ησλ αλαγθψλ θάζε θαηεγνξίαο ζα ζέηεη ξεαιηζηηθέο βάζεηο αληηκεηψπηζεο ησλ αλαγθψλ ηνπο. Ζ επίηεπμε ησλ αλσηέξσ επηκέξνπο ζηφρσλ πξνυπνζέηεη ηε ζχιιεςε ελφο εζληθνχ νξάκαηνο Πξφλνηαο πνπ ζα θαιχπηεη πιήξσο ηηο ειιείςεηο, ζα θεξδίζεη ηελ αμηνπηζηία ησλ πνιηηψλ θαη ζα αλεβάζεη ην επίπεδν ηεο ρψξαο πην θνληά ζε απηφ ησλ πξνεγκέλσλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο.
10
4. Η ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΓΙΑΣΑΗ ΣΟΤ ΔΛΛΗΝΙΚΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΤΓΔΙΑ ήκεξα είλαη γεληθά παξαδεθηφ φηη ε εθπαίδεπζε θαη ε πγεία απνηεινχλ ζεκαληηθφηαηνη ζπληειεζηέο ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο θαη βνεζνχλ ζεκαληηθά ζηε δηαηήξεζε θαη αλάπηπμε ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ. Σν αλζξψπηλν θεθάιαην έρεη απνδεηρζεί φηη επηδξά θαζνξηζηηθά ηφζν ζηελ παξαγσγηθφηεηα θαη απνδνηηθφηεηα ηεο εξγαζίαο, φζν θαη ζηελ πνηφηεηα ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ (εθξνέο), κε απνηέιεζκα ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε θαη ηε κεγέζπλζε ηνπ νηθνλνκηθνχ θεθαιαίνπ. χκθσλα κε ηελ νηθνλνκηθή πξνζέγγηζε ηεο πγείαο, ε αξξψζηηα δελ επηηξέπεη ζην άηνκν πνπ λνζεί λα ζπκκεηάζρεη ζηηο παξαγσγηθέο δηαδηθαζίεο (εξγαζία), αιιά αληίζεηα πξνθαιεί θφζηνο γηα ην θνηλσληθφ ζχλνιν θαη, σο εθ ηνχηνπ, πξέπεη λα αληηκεησπηζζεί, λα ζεξαπεπζεί θαη, επνκέλσο, λα πεξηνξηζζεί ζην ειάρηζην δπλαηφ. Ζ αληηκεηψπηζε ηεο λφζνπ, αιιά θαη ε βειηίσζε ηεο πγείαο απμάλεη ζεκαληηθά ηφζν ηα πνζνηηθά, φζν θαη ηα πνηνηηθά απνηειέζκαηα ηεο εξγαζίαο. Ζ πγεία, σο ηθαλή θαη αλαγθαία ζπλζήθε, απνηειεί πξνυπφζεζε χπαξμεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ αλζξψπηλνπ θεθαιαίνπ θαη θαη’ επέθηαζε εμαζθαιίδεη ηε ζπλέρεηα ηεο παξαγσγηθήο δηαδηθαζίαο. Ζ πγεία, φπσο θαη ε εθπαίδεπζε, δελ απνηεινχλ κφλν βαζηθέο αλζξψπηλεο αλάγθεο, αιιά θαη ζπζηαηηθά ζηνηρεία ηεο αλζξψπηλεο επεκεξίαο θαη επεμίαο, πξνζδηνξίδνληαο έηζη ηελ πνηφηεηα δσήο. Ζ πνηφηεηα δσήο εμαξηάηαη κε ηε ζεηξά ηεο απφ ηηο ζπλζήθεο ηνπ επξχηεξνπ θνηλσληθνχ πεξηβάιινληνο
(δηαηξνθή,
ζπλζήθεο
πγηεηλήο,
ζηέγε,
εθπαίδεπζε,
πεξηβάιινλ). Οη παξάγνληεο απηνί επεξεάδνπλ ην επίπεδν ηεο πνηφηεηαο δσήο θαη επεξεάδνληαη απφ ηελ νηθνλνκηθή αλάπηπμε. Οη δαπάλεο πγείαο δεκηνπξγνχλ
επηπιένλ
ζεκαληηθέο
εμσηεξηθέο
επηδξάζεηο
ηφζν
ζηελ
παξαγσγή, φζν θαη ζηε βειηίσζε ηεο πγείαο, έρνπλ επνκέλσο έλαλ άκεζν θαηαλαισηηθφ ραξαθηήξα θαη έλαλ έκκεζν (καθξνπξφζεζκν) επελδπηηθφ ραξαθηήξα.
11 Ζ πγεία είλαη έλα δεκφζην-θνηλσληθφ αγαζφ θαη ζηα πιαίζηα ησλ δπλάκεσλ ηεο ειεχζεξεο αγνξάο δελ επηηπγράλεηαη ηζφηηκε ή απνηειεζκαηηθή θαηαλνκή ησλ πφξσλ πγείαο. Βαζηθφ θξηηήξην παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο ζε έλα άηνκν δελ απνηειεί ε αγνξαζηηθή ηνπ δχλακε, νχηε ην εηζφδεκά ηνπ, αιιά νη πγεηνλνκηθέο ηνπ αλάγθεο. Ζ αξρή ηνπ απνθιεηζκνχ δελ πξέπεη λα ηζρχεη ζηελ θαηαλάισζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Σν αμίσκα απηφ είλαη ζπκβαηφ κε ηηο εζηθέο αξρέο ηεο θνηλσλίαο θαη απαηηείηαη ε παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο γηα ηε δηαζθάιηζή ηνπ.
12
5. ΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΣΟΥΟΙ ΣΟΤ ΤΣΗΜΑΣΟ ΤΓΔΙΑ χκθσλα κε ηε ζχγρξνλε ζεψξεζε, ν ζθνπφο ελφο ζπζηήκαηνο πγείαο είλαη ε δηαζθάιηζε θαη βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ηνπ πιεζπζκνχ, κε απψηεξν ζθνπφ ηε ζπκβνιή ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο, σο βαζηθνχ ζεζκνχ ηνπ θνηλσληθνχ θξάηνπο, ζηε δηαζθάιηζε θαη βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ επεκεξίαο θαη πνηφηεηαο δσήο ηνπ πιεζπζκνχ. Οη ζηφρνη γηα ηελ πξνζέγγηζε ή ηελ επίηεπμε ηνπ βαζηθνχ απηνχ ζθνπνχ αθνξνχλ ηελ παξαγσγή ππεξεζηψλ θαη αγαζψλ, ζχκθσλα κε ηελ εθηίκεζε ησλ αλαγθψλ πγείαο. Σφζν νη ζθνπνί, φζν θαη νη ζηφρνη πξέπεη λα πξνζδηνξίδνληαη κε ζαθή θξηηήξηα, ψζηε λα είλαη δπλαηή ε κέηξεζή ηνπο. πλήζσο ρξεζηκνπνηνχληαη νη δείθηεο πγείαο γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο θαη νη δείθηεο πξνζθνξάο θαη ρξεζηκνπνίεζεο γηα ηελ παξαγσγή θαη δηαλνκή ππεξεζηψλ θαη αγαζψλ πγείαο. Γηα λα ιεηηνπξγήζεη θαη λα αλαπηπρζεί ζην κέγηζην βαζκφ ηνπ έλα νινθιεξσκέλν
ζχζηεκα
πγείαο,
επηβάιιεηαη
λα
εθηηκά
ηελ
απνηειεζκαηηθφηεηά ηνπ ζηελ επίηεπμε ησλ ζηφρσλ ηνπ, λα επαλαθαζνξίδεη ηνπ ζηφρνπο ηνπ, λα ζρεδηάδεη θαη λα πξνγξακκαηίδεη ηα κέζα γηα ηελ επίηεπμή ηνπο. Ζ
ηθαλφηεηα
ιακβάλνληαο
ππφςε
ηνπ ηηο
ζπζηήκαηνο δηαξθείο
πγείαο
κεηαβνιέο
λα ηνπ
αλαπξνζαλαηνιίδεηαη, πεξηβάιινληνο,
λα
αλαπξνζαξκφδεη ην νξγαλσηηθφ θαη ιεηηνπξγηθφ πιαίζην ησλ ππεξεζηψλ ηνπ ζηηο αιιαγέο απηέο θαη λα εθηηκά ηα απνηειέζκαηα ηεο πξαθηηθήο ηνπ, απνηεινχλ ηηο πξνυπνζέζεηο γηα λα επηηχρεη θαη λα δηαηεξήζεη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα, ηελ απνδνηηθφηεηα θαη ηε ιεηηνπξγηθφηεηά ηνπ. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα αθνξά ην βαζκφ επίηεπμεο ησλ πξνθαζνξηζκέλσλ ζθνπψλ θαη ζηφρσλ. Με ηελ απνδνηηθφηεηά ηνπ εθηηκάηαη ε επίηεπμε ησλ ζηφρσλ κε ην ειάρηζην δπλαηφ θφζηνο ή κε δεδνκέλνπο πφξνπο ην θαιχηεξν, πνζνηηθά ή πνηνηηθά, απνηέιεζκα. Ζ ιεηηνπξγηθφηεηα ηνπ ζπζηήκαηνο ζεσξείηαη ε δπλαηφηεηά ηνπ λα παξάγεη ππεξεζίεο πγείαο πνπ λα εμππεξεηνχλ ηφζν ηνπο καθξνπξφζεζκνπο ζθνπνχο ηνπ ζπζηήκαηνο (βειηίσζε επηπέδνπ πγείαο θαη πνηφηεηαο δσήο), φζν θαη ηνπο ελδηάκεζνπο ζηφρνπο ηνπ.
13 ε έλα ζχγρξνλν κνληέιν Δ..Τ. πξέπεη νη ζηφρνη λα δηαζθαιίδνπλ απηά πνπ ν πνιίηεο αλακέλεη απφ έλα πξαγκαηηθφ θξάηνο πξφλνηαο, δειαδή ηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο πςειήο πνηφηεηαο ζε φινπο ηνπο Έιιελεο θαη ηε δηαζθάιηζε ηεο πξφζβαζεο ζηηο ππεξεζίεο πγείαο ζηα θησρφηεξα ζηξψκαηα θαη ζηηο απνκαθξπζκέλεο γεσγξαθηθά πεξηνρέο. Δηδηθφηεξα:
Να
κεηψζεη
ηνπο
πξνιήςηκνπο
θαη
πξφσξνπο
ζαλάηνπο απφ ζνβαξφ λφζεκα (θαξθίλνη - ρξφληα λνζήκαηα δηαβήηεο - ινηκψδε λνζήκαηα - AIDS), αιιά θαη απφ αηπρήκαηα πνπ κπνξνχλ λα πξνιεθζνχλ ζε κεγάιν βαζκφ κε ηελ πηνζέηεζε δηα-ηνκεαθψλ ζηξαηεγηθψλ, πγηψλ ζπκπεξηθνξψλ θαη βαζηθψλ πξνιεπηηθψλ εμεηάζεσλ, θαζψο θαη ηελ εμάιεηςε ησλ θνηλσληθψλ λνζεκάησλ γηα ηελ πγεία.
Αληηκεηψπηζε ησλ αληζνηήησλ ζηελ πγεία κε ηελ
αχμεζε ηεο δεκφζηαο δαπάλεο θαη ηε κείσζε ηεο ηδησηηθήο δαπάλεο. Ζ ζεκεξηλή θαηάζηαζε αλαηξεί ηελ παξνρή δσξεάλ πεξίζαιςεο ζηε ρψξα καο, πνπ εμάιινπ απνηειεί ζεκειηαθή αμία ηνπ Δ..Τ. Οη Έιιελεο έρνπλ ζήκεξα ηηο πςειφηεξεο ηδησηηθέο δαπάλεο ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε.
Ηζρπξφ θαη νηθνλνκηθφ βηψζηκν δεκφζην ζχζηεκα
πγείαο. Ζ απνπζία απφ θάζε πξνζπάζεηα βειηίσζεο ηνπ Δ..Τ., ε θαζπζηέξεζε
ησλ
πξνζιήςεσλ,
ε
κείσζε
ηεο
θξαηηθήο
ρξεκαηνδφηεζεο θαη ε αχμεζε ησλ ρξεψλ ησλ λνζνθνκείσλ απνηεινχλ ζνβαξέο απεηιέο γηα ηε βησζηκφηεηα ηνπ Δ..Τ. Δίλαη γεγνλφο φηη ην Δ..Τ. ζήκεξα λνζεί βαξηά θαη ρξεηάδεηαη ξηδηθή ζεξαπεία. Ζ αλαζχζηαζή ηνπ απνηειεί αλαγθαηφηεηα. Ζ αλαζχζηαζε απηή πξνυπνζέηεη αλαηξνπή ηεο ηζρχνπζαο θαηάζηαζεο, κε αχμεζε ηεο δεκφζηαο θαη κείσζε ηεο ηδησηηθήο πγείαο. Θα πξέπεη λα κηιήζνπκε γηα έλα λέν Δ..Τ. πνπ πξνυπνζέηεη:
Βνχιεζε πνιηηηθή γηα ζχγθξνπζε κε παγησκέλα
ζπκθέξνληα ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο.
14
Αχμεζε ησλ δαπαλψλ γηα ηελ πγεία, πξνθεηκέλνπ λα
επηηεπρζνχλ νη ζηφρνη ηνπ λένπ κνληέινπ Δ..Τ. Ο ζρεδηαζκφο, ν ζπζηεκαηηθφο πξνγξακκαηηζκφο θαη ε ζπλερήο αμηνιφγεζε ησλ ππεξεζηψλ πγείαο ζε ηνπηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη εζληθφ επίπεδν απνηεινχλ ζεκαληηθφηαηεο ζπληζηψζεο ηεο νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο φρη κφλν ζην εζσηεξηθφ ηνπ, αιιά θαη ζην εμσηεξηθφ ηνπ πεξηβάιινλ. Ζ δηα-ηνκεαθή πξνζέγγηζε ησλ αλαγθψλ πγείαο, φπσο απηέο δηακνξθψλνληαη απφ ηελ αιιειεπίδξαζε άιισλ ηνκέσλ ηεο θνηλσληθήο νξγάλσζεο (βηνκεραλία, γεσξγία, ππεξεζίεο, θ.ά.), είλαη θξίζηκεο ζεκαζίαο γηα ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ππεξεζηψλ πγείαο. Παξφκνηεο ζηξαηεγηθέο πνπ
άπηνληαη
πνιιψλ
θαη
δηαθνξεηηθψλ
ηνκέσλ
δελ
κπνξνχλ
λα
εθαξκνζζνχλ, ρσξίο ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή ηεο θνηλφηεηαο. Ζ ζπκκεηνρή ηεο θνηλφηεηαο ζηνλ πξνζδηνξηζκφ ησλ αλαγθψλ πγείαο θαη ζην ζρεδηαζκφ θαη ηελ αμηνιφγεζε ησλ πξνγξακκάησλ πγείαο απνηειεί πξνυπφζεζε γηα ηελ επηηπρή εθαξκνγή ηνπο.
15
6. ΣΑ ΣΡΙΑ ΔΠΙΠΔΓΑ ΙΑΣΡΙΚΗ ΠΔΡΙΘΑΛΦΗ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ Καηαξράο, ζε φια ηα ζπζηήκαηα πγείαο κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε δχν κνξθέο πεξίζαιςεο, θαζψο θαη ηξία επίπεδα νξγάλσζεο. Οη κνξθέο απηέο είλαη ε εμσλνζνθνκεηαθή ή αλνηθηή πεξίζαιςε θαη ε λνζνθνκεηαθή ή θιεηζηή. Σελ εμσλνζνθνκεηαθή (αλνηθηή) πεξίζαιςε απνηεινχλ νη ππεξεζίεο εθείλεο πνπ παξέρνληαη θπξίσο απφ ηνπο γεληθνχο-νηθνγελεηαθνχο γηαηξνχο θαη άιινπο επαγγεικαηίεο πγείαο. Οη ππεξεζίεο απηέο ζπλζέηνπλ ην πξσηνβάζκην επίπεδν πεξίζαιςεο. ην δεπηεξνβάζκην θαη ηξηηνβάζκην επίπεδν εληάζζνληαη φιεο εθείλεο νη ππεξεζίεο πνπ παξέρνληαη απφ εηδηθεπκέλνπο γηαηξνχο κέζα ζηα λνζνθνκεία (λνζνθνκεηαθή ή θιεηζηή πεξίζαιςε). Σν
πξσηνβάζκην
επίπεδν
πεξίζαιςεο
αλαθέξεηαη
ζηα
θέληξα
απνδνρήο ησλ αζζελψλ, ζηα νπνία ν αζζελήο έρεη ηελ πξψηε επαθή κε ην ζχζηεκα πγείαο, δειαδή κε θάπνηνλ επαγγεικαηία ηεο πγείαο, γηαηξφ, καία, λνζειεχηξηα, επηζθέπηξηα πγείαο, θνηλσληθή ιεηηνπξγφ, θ.ά. Ο ηξφπνο νξγάλσζεο, παξαγσγήο θαη δηαλνκήο ησλ ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο (ηαηξείν, θέληξν πγείαο, πνιπθιηληθή ή πνιπταηξείν) θαζνξίδεη θαη ην κέγεζνο ηνπ πιεζπζκνχ πνπ θαιχπηεηαη, ην νπνίν κπνξεί λα θπκαίλεηαη απφ 500-50.000 άηνκα. Σν δεπηεξνβάζκην επίπεδν αλαθέξεηαη ζηελ πεξίζαιςε πνπ παξέρεηαη απφ γηαηξνχο ησλ βαζηθψλ εηδηθνηήησλ, νη νπνίνη εξγάδνληαη ζην γεληθφ λνζνθνκείν ηεο πεξηνρήο (ηνπηθφ ή λνκαξρηαθφ). Σν λνζνθνκείν, ζε απηφ ην επίπεδν,
θαιχπηεη
βαζηθά
πξνβιήκαηα
πγείαο
πνπ
απαηηνχλ
ελδνλνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε θαη απεπζχλεηαη ζε έλαλ πιεζπζκφ πνπ θπκαίλεηαη απφ 50.000 έσο 500.000 θαηνίθνπο. Σν λνζνθνκείν είλαη δπλακηθφηεηαο 100-600 θιηλψλ θαη δηαζέηεη φιεο ηηο βαζηθέο θιηληθέο, παξαθιηληθέο θαη εξγαζηεξηαθέο εηδηθφηεηεο. Σν ηξηηνβάζκην επίπεδν αλαθέξεηαη ζηελ αληηκεηψπηζε ζχλζεησλ ή εμεηδηθεπκέλσλ πξνβιεκάησλ πγείαο. Ζ πεξίζαιςε παξέρεηαη απφ γηαηξνχο
16 ηνπ πεξηθεξεηαθνχ (παλεπηζηεκηαθνχ) λνζνθνκείνπ θαη θαιχπηεη απφ 500.000 έσο 1,5 εθαηνκκχξην άηνκα. 6.1 Η Πρωηοβάθμια Περίθαλψη Ζ
πξσηνβάζκηα
πεξίζαιςε
απνηειεί
ην
πξψην
επίπεδν
ηνπ
ζπζηήκαηνο πγείαο, εθεί δειαδή πνπ ν αζζελήο έξρεηαη γηα πξψηε θνξά ζε επαθή κε ηηο επίζεκεο ππεξεζίεο πγείαο. ε απηφ ην επίπεδν πξέπεη θαη κπνξεί λα αληηκεησπίδεηαη απνηειεζκαηηθά ην 90% ησλ πξνβιεκάησλ πγείαο. Μέζα απφ ηελ νξγάλσζε ησλ ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο πξέπεη λα δηαζθαιίδεηαη: α) πςειή πξνζπειαζηκφηεηα ησλ ππεξεζηψλ, δειαδή απνπζία
νξγαλσηηθψλ,
ιεηηνπξγηθψλ,
δηνηθεηηθψλ,
γεσγξαθηθψλ
θαη
νηθνλνκηθψλ θξαγκψλ θαη β) πςειή δηαζεζηκφηεηα, δειαδή πιήξεο θαη ζπλερήο θάιπςε φιν ην εηθνζηηεηξάσξν θαη γηα 365 κέξεο ην ρξφλν. 6.2 Ο Οικογενειακός γιαηρός Αλεμάξηεηα απφ ηηο ζεκαληηθέο ή φρη δηαθνξέο πνπ παξαηεξνχληαη, πξσηαξρηθφ ξφιν ζε φια ηα νξγαλσηηθά κνληέια ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο παίδεη ν γεληθφο-νηθνγελεηαθφο γηαηξφο (general practitioner), ελψ εμίζνπ ζεκαληηθνχο ξφινπο παίδνπλ ε λνζειεχηξηα, ε καία, ε επηζθέπηξηα πγείαο θαη ε θνηλσληθή ιεηηνπξγφο. Ο νηθνγελεηαθφο γηαηξφο ήηαλ ζηνλ παξειζφλ ζπλήζσο παζνιφγνο ή γηαηξφο ρσξίο εηδηθφηεηα. Δδψ θαη κεξηθά ρξφληα, φκσο, ζηα πεξηζζφηεξα πγεηνλνκηθά ζπζηήκαηα ην ζεζκφ απηφ ππεξεηνχλ γηαηξνί κε ηελ εηδηθφηεηα ηεο γεληθήο ηαηξηθήο, ε νπνία απαηηεί ζπλήζσο 3-4 ρξφληα εηδίθεπζε ζηηο βαζηθέο εηδηθφηεηεο,
φπσο
παζνινγία,
θαξδηνινγία,
παηδηαηξηθή,
ρεηξνπξγηθή,
καηεπηηθή, θ.ά. ε κεξηθέο ρψξεο, εθηφο απφ ηνπο γεληθνχο γηαηξνχο, νηθνγελεηαθή ηαηξηθή αζθνχλ θαη νη παηδίαηξνη, νη γπλαηθνιφγνη, νη νδνληίαηξνη, θ.ά. ήκεξα ν νηθνγελεηαθφο γηαηξφο παξνπζηάδεηαη ζε πνιιέο παξαιιαγέο σο πξνο ηνλ ηξφπν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ κέζα ζηα δηάθνξα ζπζηήκαηα πγείαο. ε νξηζκέλα ν ξφινο ηνπ εκθαλίδεηαη ηδηαίηεξα εληζρπκέλνο
17 θαη πιήξσο ζπλδεδεκέλνο κε ην ππφινηπν ζχζηεκα πγείαο, ελψ ζε άιια ιεηηνπξγεί απνλεπξσκέλνο θαη απνθνκκέλνο απφ απηφ. ηηο θαλδηλαβηθέο ρψξεο, ηδηαηηέξσο ζηε Φηιαλδία, ε ηδέα ηεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο είρε πξσηνεκθαληζηεί απφ ηηο αξρέο ηνπ 18νπ αηψλα. ηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα ην θξάηνο, θαζηεξψλνληαο εηδηθά θίλεηξα, απνδεκίσλε ην ηαηξηθφ θαη λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ πνπ ππεξεηνχζε ζε απνκαθξπζκέλεο αγξνηηθέο πεξηνρέο. ηηο δεθαεηίεο ηνπ 1950 θαη 1960 ε πγεηνλνκηθή αλάπηπμε, φπσο ζπλέβε θαη ζε άιιεο ρψξεο, εζηηάδεηαη ζην λνζνθνκεηαθφ ηνκέα. Σα λνζνθνκεία είλαη ζπγθεληξσκέλα ζηηο κεγάιεο πφιεηο, απνξξνθψληαο ην 90% ησλ δαπαλψλ γηα ηελ πγεία. Ζ πγεηνλνκηθή αλάπηπμε πνπ παξαηεξήζεθε ζηηο θαλδηλαβηθέο ρψξεο, ζχκθσλα κε πνιινχο κειεηεηέο ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο, ζεσξείηαη ηδηαίηεξα απνηειεζκαηηθή, γηαηί θαηάθεξε λα εδξαηψζεη κηα ηζνξξνπία κεηαμχ ηεο πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο πεξίζαιςεο, επηηπγράλνληαο ηαπηφρξνλα αληίζηνηρε αλαδηαλνκή πφξσλ. ηελ Διιάδα ν ζεζκφο ηνπ θέληξνπ πγείαο δελ ππήξρε, κέρξη ηνπιάρηζηνλ ηελ έλαξμε ηνπ Δ..Τ. Βέβαηα, ππεξεζίεο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο παξείραλ ηα ηαηξεία ησλ αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ (πνιπταηξεία Η.Κ.Α.) ζηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ελψ ζηηο αγξνηηθέο ηα αγξνηηθά ηαηξεία ησλ Ννκαξρηψλ. Με ηελ εγθαζίδξπζε ηνπ Δ..Τ. ηα θέληξα θαη ηα πεξηθεξεηαθά ηνπο ηαηξεία απνηεινχλ ηε λέα κνξθή ηνπ νξγαλσηηθνχ θαη ιεηηνπξγηθνχ πιαηζίνπ παξνρήο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο. Σα θέληξα πγείαο, σο απνθεληξσκέλεο νξγαληθέο κνλάδεο ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ λνκνχ, δηαζέηνπλ ηα ίδηα δηθέο ηνπο απνθεληξσκέλεο νξγαληθέο κνλάδεο, ηα πεξηθεξεηαθά ηαηξεία. Κάζε θέληξν πγείαο έρεη κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή επζχλεο, ε νπνία νξίδεηαη κε γλψκνλα ηελ ηζφηηκε θαη θαιχηεξε δπλαηή εμππεξέηεζε ηνπ πιεζπζκνχ επζχλεο ηνπ.
18
9. Η ΤΝΓΔΗ ΣΧΝ ΔΠΙΠΔΓΧΝ ΠΔΡΙΘΑΛΦΗ Γηα λα είλαη απνηειεζκαηηθφ θάζε ζχζηεκα πγείαο, πξέπεη λα είλαη ζσζηά νξγαλσκέλν, έηζη ψζηε λα δηαζθαιίδεη απνδνηηθή ρξήζε ησλ πφξσλ θαη ηθαλνπνίεζε ζηνλ αζζελή. Ζ ζσζηή νξγάλσζε πξνυπνζέηεη ζσζηή ιεηηνπξγηθή ζχλδεζε ησλ επηπέδσλ πεξίζαιςεο, ελψ παξάιιεια βνεζά ηνλ αζζελή λα θηλείηαη άλεηα ζην ζεκεξηλφ δαηδαιψδεο ζχζηεκα. Ζ λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ζε έλα ζχζηεκα πγείαο κε επίθεληξν ηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα, ιακβάλεη δηαθνξεηηθή έλλνηα θαη πεξηερφκελν. Δλψ ε πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο εθθξάδεη ηελ πξψηε επαθή ηνπ αξξψζηνπ κε ην ζχζηεκα, ε δεπηεξνβάζκηα θαη ηξηηνβάζκηα πεξίζαιςε παξέρεη ππνζηήξημε ζε εμεηδηθεπκέλεο πεξηπηψζεηο πνπ δελ αληηκεησπίδνληαη ζην πξσηνβάζκηα επίπεδν. Με απηφ ηνλ ηξφπν επηηπγράλεηαη ε ζπλέρεηα ζην ζχζηεκα παξνρήο ζχγρξνλεο θξνληίδαο πγείαο πνπ θαιχπηεη φιν ην θάζκα, απφ ηελ πξναγσγή θαη ηελ πξφιεςε, κέρξη ηε ζεξαπεία θαη ηελ απνθαηάζηαζε. Οη βαζκίδεο ηεο δεπηεξνβάζκηαο θαη ηξηηνβάζκηαο πεξίζαιςεο αζθνχλ ζεκαληηθφηαην ξφιν ζηελ
αληηκεηψπηζε
πεξίπινθσλ
πξνβιεκάησλ
αζζελεηψλ,
φρη
φκσο
πξσηεχνληα θπξηαξρηθφ ξφιν. Δπεηδή ε λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε ζήκεξα είλαη πνιχ δαπαλεξή, ν ηξφπνο θαη ε δηαδηθαζία πξνζθπγήο ζην λνζνθνκείν πξέπεη λα ειέγρεηαη. Ζ επηζηεκνληθή
θαη
νξγαλσηηθή
ζχδεπμε
ηεο
εμσλνζνθνκεηαθήο
κε
ηε
λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε πξέπεη λα εμαζθαιίδεη νκαιή πξφζβαζε ζην λνζνθνκείν κφλν ζε φζνπο έρνπλ πξαγκαηηθή αλάγθε. Όιεο νη κνλάδεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε θάζε πγεηνλνκηθή πεξηθέξεηα, απφ ην θέληξν πγείαο κε ηα πεξηθεξεηαθά ηνπ ηαηξεία, ηα δεπηεξνβάζκηα λνκαξρηαθά λνζνθνκεία κέρξη ην ηξηηνβάζκην πεξηθεξεηαθφ λνζνθνκείν, πξέπεη λα ζπλδένληαη κεηαμχ ηνπο ζηα επίπεδα ηεο λνζειεπηηθήο, επηζηεκνληθήο θαη εθπαηδεπηηθήο ιεηηνπξγίαο. Απηή ε ιεηηνπξγηθή δηαζχλδεζε απνζθνπεί ζηελ πιήξε θαη νιηθή, πνζνηηθά θαη πνηνηηθά, αληηκεηψπηζε ησλ αλαγθψλ πγείαο ηνπ ζπλφινπ ηνπ πιεζπζκνχ ηεο πγεηνλνκηθήο πεξηθέξεηαο.
19 Ζ δηαζχλδεζε ηνπ πεξηθεξεηαθνχ ηαηξείνπ κε ην θέληξν πγείαο επηηπγράλεηαη κε ηε ζπζηεκαηηθή ζπλεξγαζία ηεο νκάδαο πγείαο ηνπ θέληξνπ, θπξίσο γηα ην ζπληνληζκφ δξαζηεξηνηήησλ πνπ αθνξνχλ ζέκαηα αγσγήοπξναγσγήο ηεο πγείαο θαη πξνιεπηηθήο ηαηξηθήο.
20
10. Η ΝΟΟΚΟΜΔΙΑΚΗ ΠΔΡΙΘΑΛΦΗ ΣΗΝ ΔΤΡΧΠΗ Πέξα απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ Διιεληθνχ πζηήκαηνο Τγεηνλνκηθήο Πεξίζαιςεο, ρξήζηκν είλαη λα εμεηάζνπκε θαη ηα βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ζπζηεκάησλ πγείαο ζηελ Δπξψπε (θαη ζπγθεθξηκέλα ηα πιένλ γλσζηά – βξεηαληθφ θαη ζνπεδηθφ), απφ ηα νπνία κπνξνχκε λα αληιήζνπκε ρξήζηκεο πξνηάζεηο θαη ηδέεο γηα ηελ άζθεζε απνηειεζκαηηθφηεξσλ πνιηηηθψλ ζην δηθφ καο χζηεκα Τγείαο. 10.1 Το Βρεηανικό Σύζηημα Υγείας Σν Βξεηαληθφ ζχζηεκα πγείαο ή ην NHS, φπσο επεθξάηεζε λα νλνκάδεηαη (National Health Service), απνηειεί ραξαθηεξηζηηθή πεξίπησζε ελφο δεκφζηνπ-εζληθνχ ζπζηήκαηνο, απφ ην νπνίν απνπζηάδνπλ ζρεδφλ εληειψο ηα αζθαιηζηηθά ηακεία, ελψ ε θξαηηθή παξέκβαζε είλαη έληνλε ζε φινπο ηνπο ηνκείο. Λεηηνχξγεζε ην 1948 κε λφκν πνπ βαζίζηεθε ζηελ αξρηθή ζχιιεςε ηνπ Λφξδνπ Bevaridge (1942) θαη ςεθίζηεθε απφ ηελ θπβέξλεζε ησλ Δξγαηηθψλ ην 1946, νη νπνίνη αξγφηεξα ην ραξαθηήξηζαλ δηθαίσο σο ην «κεγαιχηεξν ζνζηαιηζηηθφ ηνπο επίηεπγκα». Ζ φιε ηδέα ηνπ NHS ήηαλ -γηα ηελ ηφηε επνρή- επαλαζηαηηθή θαη ε ιεηηνπξγία ηνπ κνλαδηθφ παξάδεηγκα θξαηηθνχ ζπζηήκαηνο πνπ ιεηηνχξγεζε ζε κηα ρψξα κε ειεχζεξε νηθνλνκία. Ήηαλ ην πξψην νινθιεξσκέλν εζληθφ ζχζηεκα πγείαο πνπ παξείρε θαζνιηθή θαη δσξεάλ θάιπςε, ρσξίο λα ρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ θνηλσληθή αζθάιηζε, αιιά απεπζείαο απφ ηε γεληθή θνξνινγία. χκθσλα κε ηνλ ηδξπηηθφ ηνπ λφκν, ζθνπφο ηνπ ζπζηήκαηνο ήηαλ «ε βειηίσζε ηεο θπζηθήο θαη ςπρηθήο πγείαο ησλ πνιηηψλ ηεο Αγγιίαο θαη Οπαιίαο θαη ε πξφιεςε, δηάγλσζε θαη ζεξαπεία ηεο αξξψζηηαο κέζα απφ ηελ παξνρή απνηειεζκαηηθψλ θαη εληειψο δσξεάλ ππεξεζηψλ πγείαο». ηελ πξν NHS πεξίνδν, νη ππεξεζίεο πγείαο παξέρνληαλ θπξίσο απφ ηδηψηεο γηαηξνχο, απφ νηθνγελεηαθνχο γηαηξνχο ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ θαη απφ λνζνθνκεία πνπ αλήθαλ ζε θηιαλζξσπηθά ηδξχκαηα θαη ζηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε. Ζ πξσηνβάζκηα θξνληίδα παξερφηαλ δσξεάλ κφλν ζηνπο
21 εξγαδφκελνπο πνπ ήηαλ αζθαιηζκέλνη ζε ηακεία, ελψ νη ππεξεζίεο λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο παξέρνληαλ απφ δεκνηηθά λνζνθνκεία θαη θηιαλζξσπηθά ηδξχκαηα. Σα θπξηφηεξα πξνβιήκαηα πνπ παξνπζίαδε ε πξν NHS θαηάζηαζε ήηαλ ε πεξηνξηζκέλε θαη αλεπαξθήο πγεηνλνκηθή θάιπςε ηνπ πιεζπζκνχ, ε κεγάιε ηδησηηθή δαπάλε πγείαο, νη κεγάιεο γεσγξαθηθέο αληζφηεηεο ζηελ θαηαλνκή ησλ γηαηξψλ θαη ησλ λνζνθνκεηαθψλ θιηλψλ θαη ε έιιεηςε ζπληνληζκνχ κεηαμχ θηιαλζξσπηθνχ θαη δεκνηηθνχ ηνκέα πγείαο. Με ηελ εγθαζίδξπζε ηνπ NHS ε θχξηα επζχλε ηεο θαιήο θαη απνηειεζκαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ ζπζηήκαηνο, έηζη ψζηε λα κπνξνχλ λα πινπνηνχληαη νη ζηξαηεγηθνί ηνπ ζηφρνη γηα ηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ πγείαο ησλ πνιηηψλ, κεηαθέξεηαη ζηελ θεληξηθή θπβέξλεζε. ε πεξηθεξεηαθφ επίπεδν ε θπβέξλεζε ππνβνεζείηαη απφ ζεηξά νξγάλσλ, ζηα νπνία εθρσξείηαη ε επζχλε θαη νη αξκνδηφηεηεο γηα ηελ θαηαλνκή ησλ πφξσλ, ηε δηαρείξηζε θαη ην κάλαηδκελη ηνπ ζπζηήκαηνο. Ζ ρξεκαηνδφηεζε γίλεηαη θπξίσο απφ ηνλ θξαηηθφ πξνυπνινγηζκφ, ε ζπλνιηθή δαπάλε, σο πνζνζηφ ηνπ Α.Δ.Π., αλέξρεηαη ζην 6,5%, έλα απφ ηα ρακειφηεξα πνζνζηά ζηηο ρψξεο ηνπ Ο.Ο..Α. Απαζρνιεί έλα εθαηνκκχξην άηνκα, απφ ηα νπνία πεξίπνπ 90.000 είλαη γηαηξνί, 500.000 λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ θαη 410.000 παξαταηξηθφ, δηνηθεηηθφ θαη βνεζεηηθφ πξνζσπηθφ, ελψ δηαζέηεη πεξίπνπ 370.000 λνζνθνκεηαθέο θιίλεο. Όπσο φια ηα εζληθά ζπζηήκαηα πγείαο, έηζη θαη ην Βξεηαληθφ βαζίδεηαη ζηηο αξρέο ηεο θνηλσληθήο αιιειεγγχεο, ηεο θαζνιηθήο θαη πιήξνπο θάιπςεο ηνπ πιεζπζκνχ, ηεο ηζφηεηαο θαη ηεο επαγγεικαηηθήο απηνλνκίαο ησλ γηαηξψλ. ήκεξα ζεσξείηαη δηθαίσο σο ην πιένλ απνηειεζκαηηθφ ζχζηεκα ζε καθξννηθνλνκηθφ επίπεδν θαη απνηειεί ην δεκνθηιέζηεξν ηκήκα ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο ηεο Βξεηαλίαο. Γηαδνρηθέο δεκνζθνπήζεηο έρνπλ δείμεη φηη ε κεγάιε πιεηνςεθία ησλ Βξεηαλψλ ην ππνζηεξίδεη θαη αληηηίζεηαη ζε θάζε απφπεηξα ξηδηθήο αιιαγήο ηνπ.
22 10.2 Το Σοσηδικό Σύζηημα Υγείας Σν νπεδηθφ ζχζηεκα πγείαο, πνπ απνηειεί ζήκεξα έλα ζεκαληηθφ θνκκάηη ηνπ πεξίθεκνπ θξάηνπο πξφλνηαο ζηε ρψξα απηή, δηέπεηαη απφ ηελ αξρή φηη φινη νη πνιίηεο, αλεμάξηεηα απφ ηελ θνηλσληθφ-νηθνλνκηθή ηνπο θαηάζηαζε, δηθαηνχληαη ηζφηηκεο θαη δσξεάλ θάιπςεο ησλ αλαγθψλ πγείαο ηνπο. χκθσλα κε ην λφκν ηνπ 1982, νη βαζηθνί ζηφρνη ηνπ ζπζηήκαηνο είλαη «θαιή πγεία θαη θαιέο ππεξεζίεο πγείαο πνπ ζα παξέρνληαη ηζφηηκα ζε νιφθιεξν ηνλ πιεζπζκφ». Δληάζζεηαη δειαδή ζηελ θαηεγνξία ησλ εζληθψλ ζπζηεκάησλ πγείαο, αθνχ ηελ πιήξε επζχλε ηεο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο έρεη ην θξάηνο θαη νη θαηά ηφπνπο εθιεγκέλεο λνκαξρηαθέο θαη δεκνηηθέο αξρέο. Απηή ε δεκνθξαηηθή θαη απνθεληξσηηθή δνκή ηνπ ζπζηήκαηνο απνηειεί ίζσο θαη ην πιένλ αμηνζεκείσην ραξαθηεξηζηηθφ. Σν νπεδηθφ κνληέιν δηαθξίλεηαη θαη δηαθνξνπνηείηαη απφ ηα άιια δεκφζηα-εζληθά ζπζηήκαηα πγείαο, ιφγσ θπξίσο ησλ απμεκέλσλ εμνπζηψλ πνπ έρεη ε λνκαξρηαθή θαη δεκνηηθή απηνδηνίθεζε ζηα ζέκαηα ηεο νξγάλσζεο, παξαγσγήο, δηαλνκήο θαη ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ ζπζηήκαηνο. Απηφ νθείιεηαη ζηε κεγάιε παξάδνζε πνπ έρεη ε ηνπηθή θαη δεκνηηθή απηνδηνίθεζε ζηηο ρψξεο ηνπ Δπξσπατθνχ Βνξξά, αιιά θαη ζηελ αληίιεςε πνπ επηθξάηεζε, ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία ρξφληα, φηη ε απνθέληξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο κέζσ ηεο κεηαβίβαζεο επζπλψλ βνεζά ζηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ πφξσλ θαη ζηνλ πεξηνξηζκφ ησλ ζπλνιηθψλ δαπαλψλ. Σα θπξηφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ νπεδηθνχ ζπζηήκαηνο πγείαο είλαη ηα εμήο:
Δίλαη θαη’ εμνρήλ δεκφζην ζχζηεκα.
Ζ επζχλε γηα ηελ αλάπηπμε, νξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία
ηνπ αλήθεη ζηα εθιεγκέλα πεξηθεξεηαθά θαη λνκαξρηαθά φξγαλα.
Σα
λνκαξρηαθά
ζπκβνχιηα
(county councils)
επηβάιινπλ θφξνπο ζηνλ πιεζπζκφ. Σα έζνδα απφ ηνπο θφξνπο
23 απηνχο απνηεινχλ ηελ θχξηα πεγή ρξεκαηνδφηεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο.
Σν ζχζηεκα πγείαο ππνζηεξίδεηαη θεληξηθά απφ έλα
εζληθφ ζχζηεκα θνηλσληθήο αζθάιηζεο θαη πεξηθεξεηαθά απφ έλα δίθηπν ππεξεζηψλ θνηλσληθήο πξφλνηαο. Ζ νπεδία, φπσο φιεο νη βφξεην-επξσπατθέο ρψξεο, είλαη δηαηξεκέλε ζε πεξηθέξεηεο, λνκνχο θαη δήκνπο θαη ε ηνπηθή εμνπζία έρεη ηελ πιήξε ζρεδφλ επζχλε ηεο νξγάλσζεο θαη δηνίθεζεο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Σα λνκαξρηαθά ζπκβνχιηα δεκηνπξγήζεθαλ γηα πξψηε θνξά ηνλ πεξαζκέλν αηψλα (1864) θαη ζηαδηαθά απέθηεζαλ ζεκαληηθέο εμνπζίεο φρη κφλν γηα ηηο ππεξεζίεο πγείαο, αιιά γηα φια ηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ηελ πεξηνρή επζχλεο ηνπο. Σν 1992, κε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ λφκνπ γηα ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε, νη εμνπζίεο ησλ λνκαξρηαθψλ ζπκβνπιίσλ δηεπξχλζεθαλ αθφκε πεξηζζφηεξν.
24
11. ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ - ΠΡΟΣΑΔΙ ΓΙΑ ΣΗ ΒΔΛΣΙΧΗ ΣΟΤ ΔΤ
Οξγάλσζε-δηνίθεζε ηνπ Δ..Τ. ζε θεληξηθφ, πεξηθεξεηαθφ θαη
ηνπηθφ επίπεδν, κε ηζρπξά Πεξηθεξεηαθά πζηήκαηα θαη Σνπηθά πζηήκαηα Πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο Τγείαο.
Σα Πεξηθεξεηαθά πζηήκαηα ζα ζρεδηάδνπλ, ζα ζπληνλίδνπλ,
ζα ειέγρνπλ θαη ζα αμηνινγνχλ ηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο πγείαο θαη ζα επνπηεχνπλ ηδησηηθέο (ππφ ηελ επζχλε ηεο αηξεηήο Πεξηθεξεηαθήο Γηνίθεζεο, φηαλ ζπγθξνηεζεί).
Σα
λνζνθνκεία
(θαη
νη
δεπηεξνβάζκηεο
κνλάδεο
ηεο
Πξφλνηαο) ζα απνηεινχλ απηφλνκεο ιεηηνπξγηθέο παξαγσγηθέο-δηνηθεηηθέο κνλάδεο, κε ζχγρξνλε επαγγεικαηηθή δηνίθεζε.
Δθαξκνγή ηνπ δηπινγξαθηθνχ ζπζηήκαηνο θαη ηνπ ζθαηξηθνχ
πξνυπνινγηζκνχ ζηα λνζνθνκεία θαη πξνεηνηκαζία ηεο ρξεκαηνδφηεζεο πνπ βαζίδεηαη ζηηο Οκνεηδείο Γηαγλσζηηθέο Οκάδεο (DRG), δειαδή πιεξσκή ησλ λνζνθνκείσλ αλάινγα κε ηε δηάγλσζε.
Αλαθνζηνιφγεζε ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ.
Δθαξκνγή
πιήξσο
απνθεληξσκέλνπ
ζπζηήκαηνο
πξνκεζεηψλ, βαζηζκέλνπ ζηνπο θαλφλεο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο θαη ζηε δηαθάλεηα ησλ πξνκεζεηψλ.
Μεηαθνξά πφξσλ απφ ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα ζην δεκφζην, κε
ζπκβάζεηο ησλ λνζνθνκείσλ κε θνξείο ηδησηηθήο αζθάιηζεο θαη κε ηελ επέθηαζε ηνπ ζεζκνχ ησλ απνγεπκαηηλψλ ηαηξείσλ.
Έληαμε ησλ λνζνθνκείσλ ηνπ Η.Κ.Α. ζην Δ..Τ.
Γηακφξθσζε θψδηθα αξρψλ θαιήο ιεηηνπξγίαο θαη ρξεζηήο
δηνίθεζεο ησλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη εθαξκνγή αληηθεηκεληθψλ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο ηνπ πξνζσπηθνχ.
25
Θέζπηζε
θηλήηξσλ
θαη
εηδηθέο
ακνηβέο γηα
ηαηξηθφ-
λνζειεπηηθφ πξνζσπηθφ γηα θάιπςε εηδηθψλ αλαγθψλ ζε αθξηηηθέολεζησηηθέο πεξηνρέο.
Γηακφξθσζε εμεηδηθεπκέλσλ δηα-ηνκεαθψλ ζηξαηεγηθψλ γηα
ηνπο βαζηθφηεξνπο παξάγνληεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηελ πγεία: θάπληζκα (ηδηαίηεξα ζηελ εθεβεία), δηαηξνθή (ηδηαίηεξα ε κεζνγεηαθή δίαηηα), άζθεζε, αιθνφι, κφιπλζε πεξηβάιινληνο θαη ηξνραία θαη εξγαηηθά αηπρήκαηα.
Δθαξκνγή ζπγθεθξηκέλσλ πξνιεπηηθψλ εμεηάζεσλ αλάινγα
κε ηηο αλάγθεο ηνπ θαζελφο (ηεζη ΠΑΠ, καζηνγξαθία θαη εμέηαζε καζηνχ, PSA, θαξθηληθνί δείθηεο, επηζηεκνληθά απαξαίηεηεο εμεηάζεηο ζε εηδηθέο πεξηπηψζεηο).
Δθαξκνγή εληαίσλ ζχγρξνλσλ πξσηνθφιισλ ηεο πγείαο θαη
δηαρείξηζεο ησλ λφζσλ (παρπζαξθία, ππέξηαζε, ζαθραξψδεο δηαβήηεο, νζηενπφξσζε, ζηνκαηηθή πγεία) θαη εθαξκνγή ππνρξεσηηθνχ παθέηνπ γηα ηελ πγηεηλή ηνπ ζηφκαηνο γηα φια ηα παηδηά ειηθίαο κέρξη 18 εηψλ.
Γσξεάλ ππνρξεσηηθνί εκβνιηαζκνί ζε φινλ ην πιεζπζκφ θαη
ζε φιεο ηηο ειηθίεο.
Γξάζεηο δεκφζηαο πγείαο γηα ην πεξηβάιινλ θαη ηελ πγεία
(επηδεκίεο, λφζνη πεξηβάιινληνο, ηξφθηκα, χδξεπζε, θπηνθάξκαθα, ιηπάζκαηα) πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη απφ ηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο ηεο Ννκαξρηαθήο θαη Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο, κεηά απφ εθζπγρξνληζκφ θαη ελίζρπζή ηνπο κε αξκνδηφηεηεο θαη κε εμεηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ.
Απζηεξή
εθαξκνγή
ηεο
απαγφξεπζεο
ηνπ
θαπλίζκαηνο ζηνπο δεκφζηνπο θιεηζηνχο ρψξνπο θαη ζηνπο ρψξνπο εξγαζίαο θαη απαγφξεπζε αγνξάο ηζηγάξσλ θαη αιθνφι ζε άηνκα θάησ ησλ 18 εηψλ.
Έληαμε ηεο Αγσγήο Τγείαο ζην σξνιφγην πξφγξακκα ηεο
πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο.
26
Γηακφξθσζε ελφο εληαίνπ βαζηθνχ παθέηνπ παξνρψλ Π.Φ.Τ.
γηα φινπο ηνπο πνιίηεο πνπ πεξηιακβάλεη: - Τη διάγνυζη και ηη θεπαπεία ηυν κοινών νοζημάηυν, ηη ζςνέσεια ζηην παπακολούθηζη και ζηη θαπμακεςηική αγυγή ηυν σπόνιυν νοζημάηυν, - Την ππόλητη, - Την
εικοζιηεηπάυπη
κάλςτη
και
ανηιμεηώπιζη
ηυν
έκηακηυν
πεπιζηαηικών (με δυδεκάυπη ημεπήζια λειηοςπγία όλυν ηυν μονάδυν Π.Φ.Υ. και ηην εηοιμόηηηα για ηιρ ςπόλοιπερ ώπερ), - Την καη’ οίκον νοζηλεία ζε ζςνεπγαζία με ηα ππογπάμμαηα Βοήθειαρ ζηο Σπίηι και - Την αποκαηάζηαζη και επανένηαξη.
Γεκηνπξγία Σνπηθψλ πζηεκάησλ Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο
Τγείαο (Σ..Π.Φ.Τ.) πνπ ζα πηζηνπνηνχληαη απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο θαη πνπ ζα ιεηηνπξγνχλ κε επζχλε ησλ Πεξηθεξεηαθψλ πζηεκάησλ Τγείαο θαη αξγφηεξα ηεο
Απηνδηνίθεζεο.
Σα
Σ..Π.Φ.Τ
ζπζηήλνληαη
κε
ίδηεο
πξνδηαγξαθέο, απφ ηνπο ζρεκαηηζκνχο ηεο πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο ηνπ Δ..Τ., ηνπ Η.Κ.Α. θαη ησλ άιισλ Σακείσλ, θαζψο θαη ησλ λέσλ κνλάδσλ νηθνγελεηαθήο ηαηξηθήο.
Γεκηνπξγία
ζηηο πφιεηο
λέσλ κνλάδσλ
Οηθνγελεηαθήο
Ηαηξηθήο ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο, κε ηε ζπκκεηνρή παζνιφγσλ, γεληθψλ ηαηξψλ θαη παηδηάηξσλ πνπ ζα θαιχπηνπλ ην ζχλνιν ησλ αζθαιηζκέλσλ (αλεμάξηεηα
απφ ην Σακείν
ζην νπνίν
αλήθνπλ).
Γηαζθαιίδνληαο δσξεάλ ηαηξηθή θξνληίδα εηθνζηηέζζεξηο ψξεο ηελ εκέξα, 365 κέξεο ην ρξφλν, απαιιάζζνληαη ηα λνζνθνκεία απφ ηνλ ππεξβνιηθφ θφξην.
Αλαβάζκηζε ησλ θέληξσλ πγείαο κε ρξήζε ζχγρξνλσλ
πξσηνθφιισλ θαη θάιπςε θελψλ ζέζεσλ, αληηθαηάζηαζε ηνπ αγξνηηθνχ γηαηξνχ απφ εηδηθεπκέλνπο γηαηξνχο, δεκηνπξγία Πνιπδχλακσλ Ηαηξείσλ
27 ζε φιε ηε ρψξα θαη ηελ νινθιήξσζε ησλ ππφ θαηαζθεπή Αζηηθψλ Κέληξσλ Τγείαο.
Δθαξκνγή «Ζιεθηξνληθήο Κάξηαο Τγείαο» γηα θάζε πνιίηε
γηα γξήγνξε εχθνιε πξφζβαζε ζε φιεο ηηο ππεξεζίεο, δηαζθαιίδνληαο ην απφξξεην ησλ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηψλ.
Πιήξεο κεραλνξγάλσζε φισλ ησλ κνλάδσλ Τγείαο θαη
Πξφλνηαο θαη ειεθηξνληθή δηαζχλδεζε ησλ κνλάδσλ Δ..Τ. κε ηνπο θνξείο ηεο θνηλσληθήο αζθάιηζεο γηα ηε ζπζηεκαηηθή θαη ζπλερή δηαρείξηζε ησλ ηαηξηθψλ πιεξνθνξηψλ, ηνλ έιεγρν ησλ δαπαλψλ, ηε βειηίσζε ηεο δηνίθεζεο θαη ηελ αμηνπνίεζε ηεο επηζηεκνληθήο γλψζεο.
Σε δεκηνπξγία ηνπ Ζιεθηξνληθνχ Υάξηε Τγείαο πνπ ζα
ρξεζηκεχζεη ζηελ θαιχηεξε πιεξνθφξεζε ηνπ πνιίηε γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ ππάξρνπλ, θαζψο θαη ζην ζρεδηαζκφ ηεο αλάπηπμεο ησλ ππεξεζηψλ κε βάζε ηηο πξαγκαηηθέο αλάγθεο.
Γεκηνπξγία Γηθηχνπ Μνλάδσλ Απνθαηάζηαζεο θαη αλάπηπμε
ππεξεζηψλ θπζηνζεξαπείαο.
Γεκηνπξγία μελψλσλ Υξφλησλ Αζζελψλ θαη αζζελψλ Σειηθνχ
ηαδίνπ, θαζψο θαη Μνλάδσλ Γεξηαηξηθήο, ζε ζπλδπαζκφ κε αχμεζε ησλ θιηλψλ απνθαηάζηαζεο ζηα λνζνθνκεία.
Αλάπηπμε Κιηληθψλ θαη Υεηξνπξγείσλ Ζκέξαο ζε θάζε
λνζνθνκείν ηνπ Δ..Τ. Δπεηγφλησλ
Αλαδηνξγάλσζε ησλ εμσηεξηθψλ ηαηξείσλ θαη ησλ ηκεκάησλ Πεξηζηαηηθψλ (Σ.Δ.Π.),
αλάπηπμε
Μνλάδσλ
Δληαηηθήο
Θεξαπείαο (Μ.Δ.Θ.), Μνλάδσλ Απμεκέλεο Φξνληίδαο (Μ.Α.Φ.) θαη Μνλάδσλ Ζκεξήζηαο Ννζειείαο ζε φια ηα δεκφζηα λνζνθνκεία.
Δθαξκνγή λένπ ζπζηήκαηνο εθεκεξηψλ ζηα λνζνθνκεία.
28 Βνξείνπ
Αλαβάζκηζε λέσλ λνζνθνκείσλ (Παηδηαηξηθφ θαη Ογθνινγηθφ Διιάδνο,
Αλαηνιηθήο
Αηηηθήο)
θαη
νινθιήξσζε
ησλ
πξνγξακκαηηζκέλσλ λνζνθνκείσλ πνπ ζηακάηεζε ε αλέγεξζή ηνπο (Εάθπλζν, Αγξίλην, Κέξθπξα, Καηεξίλε, Νάμνο, Υαιθίδα).
Γηακφξθσζε Δζληθνχ ρεδίνπ θαηά ησλ Ναξθσηηθψλ κε
εμαζθάιηζε ησλ αλαγθαίσλ πφξσλ γηα ηελ θάιπςε φισλ ησλ λνκψλ κε Κέληξα Πξφιεςεο θαη ηελ αλάπηπμε πινπξαιηζηηθψλ ζεξαπεπηηθψλ ππνδνκψλ θαη πξνγξακκάησλ.
Πξνψζεζε
ηεο
ςπρηαηξηθήο κεηαξξχζκηζεο
κε
ηελ
νινθιήξσζε ηεο απνζπινπνίεζεο θαη επαλέληαμεο ησλ ςπρηθά αζζελψλ, θαζψο θαη ζχλδεζε ησλ λέσλ δνκψλ ςπρηθήο πγείαο κε ηηο ππεξεζίεο ηεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο θαη Πξφλνηαο θαη κε ηελ Σνπηθή Απηνδηνίθεζε.
Αλαβάζκηζε ηνπ Δζληθνχ Οξγαληζκνχ Μεηακνζρεχζεσλ κε
ζηφρν ηελ ππέξβαζε ηνπ κέζνπ επξσπατθνχ φξνπ ρνξεγηθήο νξγάλσζεο θαη κεηακνζρεχζεσλ.
Αλάζεζε ζηελ Δζληθή Δπηηξνπή Αηκνδνζίαο ηεο ζπλνιηθήο
επζχλεο γηα ηελ αζθάιεηα, ηελ επάξθεηα, ηελ επεμεξγαζία θαη ηελ πνηφηεηα ηνπ αίκαηνο θαη δεκηνπξγία ζε θάζε πεξηθέξεηα ελφο ηνπιάρηζηνλ Κέληξνπ Αηκνδνζίαο κε ζχγρξνλν εμνπιηζκφ ειέγρνπ.
Δθαξκνγή κηαο ζχγρξνλεο πνιηηηθήο γηα ην θάξκαθν, κε ηε
ρξήζε εληαίνπ ηχπνπ κεραλνγξαθηθά ειεγρφκελεο ζπληαγήο (γηα φια ηα Σακεία), ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο πνιπθαξκαθίαο, ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ειιείςεσλ, ηελ εηζαγσγή ζεξαπεπηηθψλ πξσηνθφιισλ θαη ηελ θαηάξηηζε «ζεηηθήο ιίζηαο» γηα ηνλ έιεγρν ηεο θαξκαθεπηηθήο δαπάλεο.
29
12. ΜΔΣΡΑ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΙΚΧΝ ΠΟΛΙΣΙΚΧΝ ΤΓΔΙΑ Σα ζεκαληηθφηεξα κέηξα πνπ ζα ζπκβάινπλ ζηελ βειηίσζε ηνπ Δζληθνχ πζηήκαηνο Τγείαο είλαη ηα αθφινπζα :
Αχμεζε ηεο δεκφζηαο ρξεκαηνδφηεζεο ηνπ Δ..Τ.
θαηά 1% ηνπ Α.Δ.Π.
Μείσζε ηεο ηδησηηθήο δαπάλεο γηα ηελ πγεία ζην κέζν
ειιεληθφ λνηθνθπξηφ.
Πξφζιεςε 3.000 αηφκσλ θάζε ρξφλν, πέξαλ ησλ
ζπληαμηνδνηήζεσλ, θπξίσο λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ, ψζηε λα θαιπθζνχλ ηα ζεκεξηλά θελά ζην Δ..Τ.
Υνξήγεζε Κάξηαο Τγείαο ζε φινπο ηνπο πνιίηεο.
Δμαζθάιηζε εηθνζηηεηξάσξεο θάιπςεο θαη’ νίθνλ
λνζειείαο ζε φιν ηνλ πιεζπζκφ, κε ηε ιεηηνπξγία ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο νινθιεξσκέλεο Πξσηνβάζκηαο Φξνληίδαο Τγείαο.
Βειηίσζε ησλ δεηθηψλ πγείαο ησλ Διιήλσλ.
Νέα πνιηηηθή αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ζηελ πγεία.
Ζ θάιπςε ησλ λέσλ δαπαλψλ κπνξεί λα πξνθχςεη σο εμήο: 1. Απφ ηελ εμνηθνλφκεζε πφξσλ πνπ ζα πξνθχςεη απφ ηελ εθαξκνγή ηεο κεηαξξχζκηζεο, ε νπνία ζηνρεχεη ζηνλ πεξηνξηζκφ ηεο ζπαηάιεο, ηνλ εμνξζνινγηζκφ ησλ δαπαλψλ, ην λέν ηξφπν δηαρείξηζεο ησλ πξνκεζεηψλ θαη ηελ έγθαηξε πιεξσκή ηνπο, πξάγκα πνπ ζα νδεγήζεη ζε κείσζε ησλ ηηκψλ. 2. Απφ ηνλ πιήξε έιεγρν θαη ηελ θαηαγξαθή φισλ ησλ ηαηξηθψλ πξάμεσλ θαη ηεο θαξκαθεπηηθήο δαπάλεο, κέζα απφ ηε κεραλνξγάλσζε θαη ην ινγηζηηθφ ζρεδηαζκφ.
30 3.
Απφ
ηελ
απνηειεζκαηηθφηεξε
δηαρείξηζε
ησλ
πφξσλ
ησλ
αζθαιηζηηθψλ θνξέσλ θαη ηνπ Γεκνζίνπ, κέζσ ηνπ Ο.ΓΗ.Π.Τ., θαζψο θαη ηε κείσζε ηνπ ζεκεξηλνχ πςεινχ δηνηθεηηθνχ θφζηνπο ηεο δηαρείξηζεο ηεο εμσλνζνθνκεηαθήο θαη λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο θαη θξνληίδαο απφ ηνπο αζθαιηζηηθνχο θνξείο. 4. Απφ εζληθνχο πφξνπο κέζσ ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γεκνζίσλ Δπελδχζεσλ θαη ηνλ Σαθηηθφ Πξνυπνινγηζκφ. 5. Απφ ηελ νξζνινγηθή αμηνπνίεζε ηεο αθίλεηεο θαη θηλεηήο πεξηνπζίαο ησλ λνζνθνκείσλ. Σα πξνβιήκαηα πνπ πηζαλψο λα ρξεηαζηνχλ ηδηαίηεξεο πξνζνρήο είλαη ηα αθφινπζα :
Οη γλσζηέο αδπλακίεο ηνπ Γεκφζηνπ Σνκέα θαη ηεο
αδξάλεηαο ηεο Γεκφζηαο Γηνίθεζεο γηα εχθνιε απνδνρή θαη αθνκνίσζε
ησλ
λέσλ
αληηιήςεσλ
θαη
δνκψλ
ηεο
φπνηαο
κεηαξξχζκηζεο.
Οη αληηζηάζεηο θαη ε δηάβξσζε ηνπ ζπζηήκαηνο απφ
παγησκέλεο ζπκπεξηθνξέο θαη ζπκθέξνληα δεκνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα γηα ηελ πγεία.
Ζ πνιπδηάζπαζε ησλ κεραληζκψλ ζπληνληζκνχ θαη
ειέγρνπ ησλ Γεκνζίσλ θαη Ηδησηηθψλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο θαη ησλ πεγψλ ρξεκαηνδφηεζεο.
Οη ηδηαηηεξφηεηεο πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε γεσκνξθία
ηεο ρψξαο (λεζηά, νξεηλέο πεξηνρέο) θαη ε ζπγθέληξσζε ηνπ κηζνχ πιεζπζκνχ ζε Αηηηθή-Θεζζαινλίθε.
31
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΔ ΑΝΑΦΟΡΔ
Γηθαίνο K. – Xιέηζνο M. Πνιηηηθή Yγείαο / Kνηλσληθή Πνιηηηθή, EAΠ, Πάηξα 2000. Kπξηφπνπινο Γεσξ, Nηάθαο Γεκ. Θέκαηα Oηθνλνκηθψλ θαη Πνιηηηθήο ηήο Yγείαο, Eζληθή ρνιή Γεκφζηαο Yγείαο, 1994, Αζήλα. Kπξηφπνπινο Γεσξ. – ηζζνχξαο Άξεο (επηκ.) : Δληαίνο Φνξέαο Yγείαο Aλαγθαηφηεηα θαη Aπηαπάηε, Θεκέιην, 1997, Αζήλα. αξήο Μηρ. πζηήκαηα Τγείαο θαη Διιεληθή Πξαγκαηηθφηεηα, Παπαδήζεο, 1999, Αζήλα. νχιεο ση. Oηθνλνκηθή ηεο Yγείαο, Παπαδήζεο, 1998, Αζήλα. Τθαληφπνπινο Γηάλλεο, Σα Οηθνλνκηθά ηήο Τγείαο, Σππσζήησ, 2003, Αζήλα. Abel Br. - Smith D. et al, Choices in Health Policy,
Dartmouth,
1995. Inequalities in Health, (The Black Report and The Health Divide), Penguin, 1988. Gordon D. et al (eds), Inequalities in Health, Policy Press, 1999. Shaw Mary - Dorling D. et al (eds), The Widening Gap, Policy Press, 2000, Bristol UK.