2008 - nr. 3 by IZB, passie voor missie

tijding

In dit nummer onder andere: • geloven in ‘iets’ • een kerk die prikkelt IN EEN WIJK DIE PRIKKELT • verwachtingen in wieringerwaard • HET FAVORIETE BOEK VAN JAN WAANDERS

Informatieblad van de IZB • 70e jaargang nr. 3 najaar 2008

voora f

bezinning

D oor w. de k k er

Verdwaald Het was op het journaal. Echt zo’n zomerberichtje. Bij Australië was een babywalvis verdwaald. Heel zielig: gewond door haaienbeten en zijn moeder kwijt. Hij probeerde te drinken bij een boot, die hij kennelijk voor zijn moeder aanzag. Met zijn snuit tastte hij de onderkant van de boot af. Tevergeefs. Aan de beelden daarvan moest ik denken toen ik het artikel over de ‘Ietsisten’ las, dat in dit nummer van ‘Tijding’ staat. God, de Vader, kwijt. Vervangen door… Ook een krantenberichtje trok mijn aandacht. Dat meldde dat Turkse moslims naar dieetpleisters grijpen om de vastenmaand Ramadan door te komen. Die moeten het hongergevoel onderdrukken. Ik had meteen mijn oordeel klaar: hoe vroom zijn zulke vastende mensen eigenlijk? Maar tegelijk dacht ik: zullen niet-gelovigen zich dat ook niet regelmatig afvragen als ze zien hoe christenen zich gedragen? De grote massa in ons land is van God los. Soms denk je: al die inspanningen in het kader van zending in Nederland – het is dweilen met de kraan open. Maar als God dat nu eens gedacht had in Zijn omzien naar ons? Dan was ik niet de schrijver en u niet de lezer van dit stukje geweest. Dan waren ook wij van God los. Lof zij Zijn genade! Laten we die hoorbaar en zichtbaar maken. Marja Brak, e-mail: m.brak@izb.nl

Geloven in ‘Iets’ Op mijn zestiende begon ik met campingevangelisatiewerk. Toen kwam ik ze ook al tegen: mensen die zeiden zeker te geloven dat er ‘Iets’ was, maar daarvoor hoefde je niet naar de kerk. Wanneer je doorpraatte kwam je er soms achter dat dit ‘Iets’ ook ‘Iemand’ kon zijn.

Geloven in ‘Iets’ Er moet toch ‘Iemand’ zijn, zo zei men dan, die alles heeft gemaakt, want kijk maar naar onze spullen, er is niets bij dat niet door iemand ergens is gemaakt. Niets komt zomaar vanzelf, dus ook niet de bergen, de meren en de bossen zijn er zomaar vanzelf gekomen. Er is een Maker.

De Maker bedanken? Ik herinner me, dat ik al heel blij was wanneer mensen uit zichzelf zover

kwamen dat ze dit zeiden. Je kwam natuurlijk ook mensen tegen, die het hele geloof maar onzin vonden. Dan wist je helemaal niet meer wat je moest zeggen. Maar voor de mensen die over een Maker begonnen had ik een goede vraag bedacht: Voelt u dan nooit behoefte die Maker ook te bedanken en zou U Hem ook niet beter willen leren kennen? Lang niet altijd ging het gesprek dan de goede kant op. Vaak ging het in de trant van: ‘Maar niemand

weet toch precies wie die Maker is? Je hebt de bijbel, de koran en allerlei andere heilige boeken en overal staat het weer anders in’. Lastig dus om van een algemeen besef van een Maker te komen bij de unieke Vader van Jezus. Vandaag is het er niet beter op geworden. In plaats van: ‘Er moet toch wel Iemand zijn groter dan wij zelf’, zeggen nu heel veel mensen: ‘Er moet wel Iets zijn’. Mijn vraag van vroeger kan ik aan deze mensen zo niet stellen. Want waarom zou je het onbekende ‘Iets’ willen bedanken of beter willen leren kennen?

Opgevoed met de Bijbel Veertig jaar geleden dacht ik nog dat het vage geloof in ‘Iets’ of ‘Iemand’ typisch hoorde bij buitenkerkelijken, die niet beter wisten of niet beter wilden weten. Vandaag ken ik echter veel mensen, die precies zo opgevoed werden als ik, belijdenis deden, soms zelfs ook evangelisatiewerk deden, maar intussen zelf ‘Ietsist’ zijn geworden. De statistieken wijzen uit, dat het leger van de mensen die zeggen in ‘Iets’ te geloven is uitgebreid tot ongeveer zestig procent van de bevolking. Zelfs is het zo, dat ongeveer een derde van hen die zich protestant of katholiek noemen niet meer gelooft in een persoonlijke God, maar slechts in een hogere macht. Evangeliseren lijkt zo dweilen met de kraan open. Tegenover een klein aantal mensen, dat van buitenaf met de Bijbel in aanraking komt en de God en Vader van Jezus Christus leert belijden staat een zeer groot aantal dat bij het geloof in de God van de Bijbel werd opgevoed, maar dat intussen is kwijt geraakt. Wel religieus gebleven in veel gevallen, maar niet meer kerkelijk, want je moet het allemaal veel breder zien, zeggen ze dan.

Uitdaging Hier ligt voor ons de grote uitdaging in de komende jaren. Wij kunnen van alles op touw zetten om de drempel van de kerk lager te maken. En ik zeg niet dat dit nooit moet. Maar het eigenlijke probleem is de hoge drempel van het geloof in een persoonlijke unieke God. Het eigenlijke probleem is de grondbelijdenis van Israël en de kerk, het sjema (zo luidt het Hebreeuws voor deze belijdenis - Deut. 4:6): ’Hoor Israël, de Here onze God, de Here is één’. Eén betekent: de enige echte temidden van alle nepgoden, de unieke en de persoonlijk aanspreekbare, die zelf heeft gesproken en spreekt door zijn Woord. Deze belijdenis past voor geen meter in het klimaat waarin wij leven. Dat heeft te maken met wat we het pluralisme noemen: niemand mag vandaag zeggen, dat hij de enige waarheid weet en belijdt, die anderen eigenlijk ook zo zouden moeten belijden. Maar het

heeft ook en misschien nog sterker te maken met ons moderne evolutionistische wereldbeeld. Voor verreweg de meeste mensen om ons heen is het wereldbeeld, waarin ze in veel gevallen nog werden opgevoed, ingrijpend veranderd. Het wereldbeeld van hun kinderjaren was overzichtelijk en gaf geborgenheid. Ooit was er een God geweest, die je niet kunt zien, maar die toch een beetje lijkt op een koning op zijn troon. En die God die alles maakte, ‘zorgt ook voor mij’. Dat was en is de geborgenheid van een wereldbeeld, dat uitgaat van een persoonlijke God, Schepper en Vader.

Nieuw wereldbeeld Maar hoe ga je dit combineren met het totaal andere wereldbeeld, dat later binnenkwam? Een oerknal, miljarden jaren van ontwikkeling en dan pas heel laat in de geschiedenis verschijnt de mens die zich ook maar heel langzaam evolueert tot de mens, die we nu ken-

60% van de Nederlanders zegt te geloven in ‘Iets’

bezinning

nen. Pas zei iemand het zo tegen mij: je kunt je toch niet voorstellen, dat de God waar de Bijbel het over heeft eerst miljarden jaren niets heeft zitten doen en dat Hij toen pas vierduizend jaar geleden bij Abraham (voor het eerst weer eens) echt iets van zich liet horen. Nee, dan is het veel logischer om te denken: mensen zijn altijd,

omdat ze hoog ontwikkeld zijn in vergelijking met de dieren, op zoek geweest naar de geheimen achter alles. Daaruit zijn dan al de verschillende religies ontstaan, maar niemand weet het natuurlijk precies. Dus: er is wel een geheim achter alle dingen, maar dat noemen wij het geheim van ‘Iets’.

Antwoorden

Niemand weet het precies…

Niet iedereen kan het zo doordacht verwoorden, maar ik steek er mijn hand voor in het vuur dat bij verreweg de meeste ‘Ietsisten’ een dergelijke gedachtegang speelt en dan zeker ook bij die ‘Ietsisten’, die vroeger bij de Bijbel werden opgevoed. Ze hebben dat geloof niet voor niets losgelaten. We hoeven dus ook niet bij hen aan te komen met de gedachte dat ze eigenlijk iets missen. Ze zijn juist blij dat ze iets zijn kwijt geraakt. Maar hoe nu verder? Zijn het christelijk geloof en het moderne evolutionistische en pluralistische wereldbeeld dan niet te combineren? Dat is nog maar de vraag. Natuurlijk kan ik dat hier niet uitputtend behandelen. Maar ik wil er wel op wijzen, dat in de tijd van het oude Israël het geloof in de Ene en Enige eveneens zeer aangevochten is geweest. Het wereldbeeld van die tijd was ook pluralistisch: ieder volk heeft zijn eigen god en dat is goed zo. Wanneer Israël zegt: onze God is de God van de hele aarde, is dat zonder meer revolutionair. Het wereldbeeld van die tijd was niet evolutionistisch, maar mythisch. Dat wil zeggen dat er veel verhalen in omloop waren over het ontstaan van de wereld, waarbij het zo was dat goden en mensen samen uit een soort oerchaos voort kwamen. Alles even geheimzinnig en mysterieus, maar vooral ook beangstigend.

In ieder geval nergens een God die tegelijk een dak boven je hoofd en grond onder je voeten is. Heel bijzonder is het, dat Israël uitgerekend in zo’n God wel gelooft. Daarom begint dit volk zijn scheppings verhaal met de Hebreeuwse letter Beth. Deze letter heeft de vorm van een omgekeerde ‘u’, dus dat dak en die bodem zijn meteen al gegeven in de eerste letter van het scheppingsverhaal. Zelf vergelijk ik het evolutionistische wereldbeeld met de miljarden jaren van chaos wel eens met het oude mythische wereldbeeld: ook chaos. Trouwens in Genesis 1 is daar ook nog iets van terug te vinden: ‘De aarde nu was woest en ledig’ (vers 2). Daar staat in het Hebreeuws ‘tohu wa bohu’. Dat zijn woorden uit de chaosmythen. Hoe lang heeft die situatie geduurd van het woest en ledig? Het is blijkbaar voor de bijbelschrijver niet interessant. Interessant begint het voor hem te worden wanneer er gesproken wordt: Er zij licht. Want de woorden van God ervaart hij nog steeds als licht. Waar Hij tot ons spreekt, gaat Zijn licht over ons op. Dat was en is het geloof van Israël en van de kerk, temidden van alle wisselende wereldbeelden.

De kern: horen en doen Hoe moet het dan nu praktisch verder? Ik zou zeggen: geen ruzie gaan maken over de evolutie en zo. Er zijn zoveel dingen die wij nog niet weten of maar half weten. Geen koppelverkoop van het Evangelie met verouderde wereldbeelden over een aarde van zesduizend jaar en dat soort zaken. Die koppelverkoop heeft veel schade opgeleverd. Die moeten we ook niet op een intelligentere en modernere manier gaan herhalen. Want altijd kunnen we opnieuw met onze slimme gedachten

c olumn jac J obi journaal

Samen een preek maken door de mand vallen. En opnieuw zullen mensen met het badwater het kind wegwerpen. Het zou al grote winst zijn, wanneer dat in de toekomst niet meer zou gebeuren. Wat betreft de geloofsopvoeding: kleine kinderen geen simpele beelden van geborgenheid aanreiken, die later allemaal weer moeten worden afgebroken. Meer invulling geven aan de kernbegrippen van het geloof: liefde, gehoorzaamheid, vergeving, verzoening etc. dan van alles over God, de hemel, het hiernamaals vertellen, dat later alleen maar weer moet worden bijgesteld. In ieder geval: christen zijn we niet omdat we wereldbeschouwelijk willen concurreren met wie dan ook. Christen zijn we omdat er woorden geklonken hebben waar wij niet van los kunnen komen, woorden om te horen en te doen. ‘Ietsisten’ zijn religieuze mensen, die allerlei bezwaren hebben hun leven te laten richten door de woorden van de Ene. Veel van die bezwaren herkennen wij als christenen ook in onszelf. Maar we zijn dankbaar dat we niet doelloos ronddwalen in een wereld, waarin niemand het weet. We vertrouwen de stem, die tot ons gesproken heeft in de profeten en in Jezus. Dat is voor ons genoeg. De weg, de waarheid en het leven. Laten wij als gemeente volharden in het horen en doen van deze woorden. En als dit horen en doen niet een wervende uitwerking hebben, dan zal al het andere - van spitsvondige redeneringen in de apologetiek tot en met de leukste kerkdiensten - ook niets helpen.

Aan het eind van de cursus zei hij: ‘Het was een mooie cursus, ik heb echt veel geleerd over het geloof. Gek genoeg ben ik er nu nog meer van overtuigd geraakt dat God niet bestaat.’ Hij, een dertiger, was met zijn vriendin meegekomen naar de Alpha-cursus. Hij geloofde niets. Nou ja, hij geloofde niet dat er een God of zo is. Hij geloofde in het positieve in de mens. Maar hij wilde wel weten wat het geloof van zijn vriendin nu precies inhield.

Arjan Markus, missionair predikant Jacobikerk, Utrecht

We hadden goed contact, hij en ik. Niet alleen omdat we elkaar mochten, maar ook doordat het hem lukte om zich te verplaatsen in de manier van kijken van het geloof. En anderzijds lukte het mij om me in zijn zienswijze te verplaatsen. Maar aan het eind van de cursus wist hij dus nog zekerder dat God niet bestaat. Het had hem verrast dat we, ondanks de verschillen, zoveel idealen deelden. Dat had hij gemerkt in de gesprekken. En ook in de preken die hij in de kerk van mij gehoord had. Het is natuurlijk een essentieel verschil of je wel of niet gelooft, maar veel overtuigingen die we hebben zijn toch hetzelfde. Dat had hem op een idee gebracht. ‘Arjan, zullen we een keer samen een preek maken?’ Hij bedoelde een preek, die ik vervolgens in de kerk zou houden. Helaas is het daar nog niet van gekomen. Volgens mij laat deze geschiedenis duidelijk de spanning zien die er ligt in het missionaire werk. Tussen wel en niet geloven zit een grote kloof en die is echt niet zomaar overbrugd. Ook niet op een Alpha-cursus waar je je uiterste best doet om het geloof uit te leggen en aan te prijzen. Dat is de ene kant en daar moeten we rekening mee houden. Uiteindelijk is dit een zaak tussen God en die ene mens. Maar aan de andere kant hebben wij de opdracht om ons, vol respect, zoveel mogelijk in de ander en zijn denkwijze te verplaatsen. Niet geloven had jouw zienswijze kunnen zijn, als Gods Geest in jouw leven zijn werk niet had gedaan. Vanuit het begrip voor die ander moeten we het evangelie vertalen naar het leven van de ander. Ondertussen doet de Geest meer met mensen dan zij (en wij) soms door hebben. Want samen een preek maken is toch een fantastisch idee van iemand die op de Alpha-cursus ontdekt heeft dat God toch niet bestaat!

missionair p roje c t

D oor Karel S mouter

Een kerk die prikkelt… Welkom in de Jordaan

Links van ons drinkt de buurman een wijntje en leest zijn NRC Handelsblad op de stoep van zijn gerenoveerde rijksmonument. Tot in de vorige eeuw woonden hier nog drie grote gezinnen – met elk een badkamer, toilet én keuken ter grootte van hoogstens vier vierkante meter. Nu woont hij er, een stuk rianter, met zijn vrouw en drie dochters. Hij maakt in het dagelijks leven documentaires over eerlijke wereldhandel. Verder op in de straat voert een man een eenmanscampagne tegen Botoxbehandelingen. Hij heeft al zijn opiniestukken op de ruit van zijn woning geplakt. Hij is niet de enige die van zijn woning gebruik maakt om zijn standpunten te verkondigen.

Wandelend door de wijk, passeren we posters van Ché Guevara, vlaggetjes die oproepen Tibet te steunen en stickers die de bom willen bannen. De hele dag door horen we verder een heel orkest aan instrumenten voorbijkomen. Niet in de maat helaas, maar ieder voor zich. Een pand vol conservatoriumstudenten bereidt zich hier voor op een carrière in de concertzaal. Welkom in de Jordaan, in Amsterdam. Om preciezer te zijn: de Goudsbloemstraat, waar we sinds enkele maanden mogen wonen. Thuisbasis voor tal van uitgesproken, kunstzinnige mensen die vaak uitbundig van het leven genieten.

Maar de Jordaan is niet met één penseelstreek te schetsen en Jordanezen zijn niet voor één gat te vangen. Tussen de creatieve, culturele klasse die hier goed is vertegenwoordigd, wonen ook nog heel wat Jordanezen van weleer. Het schildersbedrijf tegenover ons, wekt ons dagelijks met een authentieke Mokumse conver satie. En, tussen de prachtig gerestaureerde pandjes in, is het hier in de buurt net een dorp. Bij de slager, de groenteboer en de bakker heerst nog een haast nostalgisch soort Amsterdamse gezelligheid. Uit sommige bruine cafés schalt nog altijd het levenslied dat deze buurt zo bekend gemaakt heeft. In de supermarkt rekenen gehaaste tweeverdieners een karretje vol afhaalmaaltijden en verse sapjes af, terwijl achter hen een volkse vrouw in luidruchtig plat Amsterdams de laatste roddels uitwisselt met de caissière. Voor alles onder de zon is er hier een speciaalzaak te vinden: van stripboeken en oude lp’s tot artistieke snoepjes en ziekenfondsbrillen. Aan comfort geen gebrek, kortom. Binnen 50 meter van ons huis, vinden we take-away Sushi, een Thaise afhaalbar en een Italiaanse speciaalzaak.

Iedereen verkondigt hier zijn standpunt

En tussen diverse centra voor yoga, spiritualiteit en meditatie in, bevindt zich het statige gebouw van de Noorderkerk. Al bijna vier eeuwen een prachtig godshuis voor de protestantse arbeidersgezinnen in deze buurt, die intussen zijn opgelost in verhuizingen naar de buitenwijken en processen van secularisatie.

Het Evangelie voor iedereen

Vanuit de Noorderkerkgemeente worden al enkele jaren activiteiten ontwikkeld, met het oog op de buurt. Zo zijn er kinder concerten, is er kinderopvang en staat de kerk drie á vier maal per week open voor bezoekers en toevallige voorbijgangers. De contacten die zo zijn gelegd, zullen de komende tijd verder worden ontwikkeld. De gemeente heeft ervoor gekozen om nog een stap verder te gaan en samen met de IZB te zoeken naar een nieuwe vorm van christelijke gemeenschap, die voor een substantieel deel moet bestaan uit buurtbewoners. Dat is menselijk gesproken een uitdaging van formaat, in één van de meest geseculariseerde delen van ons land. Binnen deze postcodes is het aantal D’66 stemmers traditioneel hoger dan waar ook. Maar te

midden van alle prikkels die deze buurt rijk is, ontbreekt het vaak aan de prikkel die uitgaat van het evangelie van Christus. Voor wie vermoeid en belast is door het spitsuur van het leven en het streven naar maximale zelfontplooiing, biedt Christus rust, troost en vrede. Voor al die stickeraars en activisten die dromen van een rechtvaardige wereld zonder uitbuiting en onderdrukking, is er de belofte van een nieuwe aarde, waarin de zwaarden zullen zijn omgesmeed tot ploegscharen.

palm van zijn handen. Bij Christus vindt elk mens – ook in deze buurt - wat hij al tastende elders al zocht.

Aan de kunstenaars en musici, kan God zich doen kennen als de Schepper van iedere noot die ze spelen en iedere kleur die ze op de kwast hebben. En, het belangrijkste: voor elk van deze Jordanezen is er de barmhartige liefde van Hem die elk van ons heeft gevormd in de

missionair p roje c t

…in een wijk die prikkelt Ruimte en ritme

cultuur waarin deze klinkt. Behalve een nieuw geluid, zoeken we – met de bewoners van deze wijk – ook naar een nieuw ritme. Zoals ooit de kerkklokken het ritme van de dag en de kerkkalender de gang van het jaar bepaalden, is het ook nu onze opdracht om als kerk in de buurt de toon te zetten door prikkelend en verrassend aanwezig te zijn in de buurt. De afgelopen maanden oriënteerden we ons op de wijze waarop we het werk hier verder vorm en gestalte willen geven. Er liggen veel kansen, bijvoorbeeld door met de vele soms eenzame thuiswerkers op een vast moment in de week met elkaar te lunchen. En door de kerk in te zetten als podium voor de gaven van de bijzondere buurtgenoten die hier bij elkaar komen.

Als de avond over de Jordaan valt, ruist het stadsrumoer uit de cafés en terrassen soms door de nauwe straten. Aan deze brei van geluiden hopen we in de komende tijd een nieuw geluid toe te voegen. Een dissonant misschien, tussen

mensen die bij zingeving vooral denken aan spirituele vormen van zelfontplooiing en verstilde bezinning. Maar: geen valse, onzuivere toon, die mensen de toegang tot het Evangelie bemoeilijkt of zelfs verhindert omdat deze vreemd is aan de

Zo zoeken we, onder Gods leiding, naar een ruimte en een ritme om met elkaar in deze buurt God te zoeken, die elk van ons heeft geschapen om Hem te eren als de Koning over alles wat leeft.

Karel Smouter Sinds een paar maanden werkt Karel Smouter namens de IZB en de Noorderkerkgemeente als missionair werker. Zijn werkterrein beslaat het noordelijk deel van de Jordaan en een deel van de Amsterdamse grachtengordel. Meer weten? Lees mee via http://goudsbloem.wordpress.com & meerweten@noorderkerk.org .

missionair p roje c t

D oor ru f o p etri

Verwachtingen in Wieringerwaard

Verwachtingen ’Ik voel me niet meer thuis in mijn gemeente’. Deze klacht heeft missionair predikant A.A. van Kampen uit Wieringerwaard meer malen gehoord. Hij spreekt open over de weerstanden die het missionaire werk oproept. ‘Elke gemeente die missionair wil zijn, krijgt ermee te maken.’

Wieringerwaard ligt in de kop van NoordHolland. Deze provincie staat niet bekend als een gebied waar veel christenen wonen. Integendeel. Toen ds. Van Kampen in 2003 in Wieringerwaard predikant werd, telde de gemeentelijst 78 leden (32 adressen). Van Kampen: ‘Omdat de gemeente zo klein is, zijn de contacten intens. Je hebt elkaar nodig. En je weet veel van elkaar. Dat is soms lastig, maar geeft ook een warme band. Zo gaan we één keer per jaar als gemeente bollen pellen om de gemeentekas te spekken.’

Pniël De hervormde evangelisatie ‘Pniël’ is in de oorlogsjaren ontstaan. Gemeenteleden van orthodoxe snit zochten elkaar op. De IZB ondersteunde tot 1999 de evangelisten die

de gemeente leidden. De laatste vijftien jaar nam het aantal kerkgangers af. Met steun van de IZB en de hervormde wijkgemeente De Fontein in Nijkerk (die ds. Van Kampen en zijn gezin uitzond) kon de missionair predikant in 2003 in Wieringerwaard aan de slag gaan. Enerzijds om de gemeente te leiden, anderzijds om haar te helpen missionaire gemeente te zijn. Van Kampen: ‘Afgelopen jaar maakten we in de kerkenraad de balans op. Dankbaar en verwonderd constateerden we dat de gemeente sinds 2003 is gegroeid van 78 naar 102 personen. We zijn gestart met een Alpha-cursus, tijdens de jaarlijkse braderie stellen we de kerk open en met Kerst bezorgen we huis-aan-huis een kerstgroet. Ook de tiener evangelisatieactiviteiten

Aukje en Albert van Kampen

lopen goed. Zo’n 80 procent van de deelnemende tieners is buitenkerkelijk. Het imago van onze gemeente in het dorp is verbeterd. We worden geaccepteerd en gezien. Gemeenteleden zijn betrokken bij de voedselbank en er is diaconale hulp voor wie daarom vraagt. Daarnaast hebben we al jaren een goedlopende zondagsschool en vakantiebijbelclub. Het is geweldig wat deze kleine gemeente doet. De gemeente verjongt en er is weer moed om vol te houden.’

signalen uit s p rang

Veranderingen

Omstandigheden

Toch is dit maar één kant van het verhaal. Van Kampen: ‘Toen ik hier kwam, was het voor mij duidelijk dat we niet op de oude voet verder konden gaan. Om de diensten toegankelijker te maken, besloot ik om niet meer te preken vanaf de (in mijn ogen te) hoge kansel in de kerk. Ik wilde meer contact, meer spontaniteit in de dienst. Bewust doe ik hier ook geen toga meer aan, want dat schept afstand. Voor NoordHollanders geldt ‘doe maar gewoon’. In mijn preken vermijd ik de tale Kanaäns. Voorheen kwamen de kinderen niet in de dienst. maar gingen rechtstreeks naar de zondagsschool. Ook dat is veranderd. Nu maken ze een deel van de dienst mee, want ze horen erbij. En na elke dienst drinken we gezamenlijk koffie, wat goed is voor de onderlinge band.’

Missionair gemeente worden brengt per definitie onrust met zich mee, stelt Van Kampen vast. ‘Als missionair predikant houd ik de gemeente voor, dat we een gezonden gemeente zijn om mensen het Evangelie door te geven. Ik geloof dat God mensen toevoegt aan Zijn gemeente. Maar ongeveer vijftig procent van de kinderen van de oudgedienden in onze gemeente heeft de kerk verlaten. Velen zullen denken: als onze kinderen al niet willen, zou mijn buurman dan wel tot geloof komen? Zulke vragen kunnen verlammen en vind ook ik moeilijk. Toch zeg ik: Zie niet op de omstandigheden, maar zie op God en leg je vragen bij Hem neer. Verwacht het van Hem.’ De hoop en verwachting van de voorganger worden niet beschaamd. ‘Binnenkort hebben we hier weer een doop- en belijdenis dienst. Iemand die onkerkelijk is opgevoed, zal dan belijdenis doen en worden gedoopt. Daarnaast zullen een herintreder en onze eigen dochter hun jawoord geven. Zo wordt de gemeente bemoedigd. God gaat door met Zijn werk.’

De missionair predikant past soms ook de liturgie aan. Van Kampen: ‘De diensten zijn daardoor wat losser van aard, juist met het oog op gasten en de jongeren, die daarom vragen. Soms stel ik tijdens de preek een vraag, waarop gereageerd mag worden. De kerk is de werkplaats van de Heilige Geest. Vrijblijvendheid is niet goed. God is er op uit om ons te vernieuwen. Staan we daarvoor open en verwachten we dat ook?’

De hervormde wijkgemeente De Fontein uit Nijkerk die - naast de IZB - ‘Pniël’ ondersteunt, is nauw betrokken bij het werk in Wieringerwaard. ‘Zo komt het zendingswerk in Nederland heel dichtbij en wordt het concreet’, vertelt ds. Van Kampen. ‘Jongeren uit Nijkerk hielpen hier het verenigingsgebouw op te knappen. Als gemeente zijn we ook eens naar Nijkerk afgereisd, hebben de kerkdienst bijgewoond en na afloop tulpen uitgedeeld als blijk van dank. We houden elkaar op de hoogte van de ontwikkelingen en we bidden voor elkaar.’ De IZB stimuleert het aangaan van een relatie met een zustergemeente om zo betrokken te zijn bij het zendingswerk in ons land. Wilt u meer weten? Neem contact op met de IZB.

www.pniel-wieringerwaard.nl

Niet iedereen kan alle veranderingen meemaken. Een aantal mensen vertrok daarom naar een andere gemeente. Van Kampen: ‘Dat doet pijn. Ik heb fouten gemaakt door bij voorbeeld niet altijd goed te reageren op klachten. Maar ik hoop daarvan geleerd te hebben. Het is bekend dat veranderingen in de liturgie in veel gemeenten op bezwaren stuiten. Dan is het wel belangrijk om begrip te hebben voor hen die elke verandering als bedreiging ervaren. Ruim de helft van onze gemeente bestaat uit oudgedienden, de anderen zijn nieuwkomers. Dat draagt ook bij aan het gevoel: dit is mijn kerk niet meer.’

k ort nieuws

Toeruster voor Zuid-West Nederland

Afdeling Toerusting __________________________________

__________________________________ Ds. D. Hoolwerf, predikant in Siddeburen (Gron.) heeft het beroep van de Hervormde gemeente te Stellendam – die deel uitmaakt van de Protestantse Kerk in Nederland – aangenomen. In het najaar zal hij aan deze gemeente worden verbonden. Naast het werk als gemeentepredikant, dat in deeltijd gedaan wordt, zal ds. Hoolwerf voor de IZB gaan werken als regionaal toeruster voor Zuid-West Nederland. Zijn taak is het adviseren en toerusten van predikanten, kerkenraden en evangelisatiecommis-

In ons team van (vijf) missionaire toerusters kwam verandering door het vertrek van Corina Nagel, die weer een studie ging oppakken. Gedurende het komende seizoen zal zij vervangen worden door Wilma van den Hee, die vooral toerustingscursussen in gemeenten zal geven.

Schenkingen en nalatenschappen _____________________________________ Vindt u het bekend maken van het Evangelie in Nederland een zaak om warm voor te lopen? Vraagt u dan de brochure ‘Geld voor het zendingsveld aan (of kijk op onze website www.izb.nl onder: Help het zendingswerk). Daarin vindt u alle informatie die u nodig hebt wanneer u grote giften wilt geven, die belastingvoordelen bieden of de IZB in uw testament wilt zetten.

Boekentafels in actie voor Groningen __________________________________ De IZB-boekentafels in het land (dat zijn er zo’n 70) zullen dit seizoen bezig zijn voor het IZB-project in Groningen. De aan deze sies met het oog op het getuigenis en de verkooppunten verbonden lectuurcommiswerfkracht van de gemeente. Dit werk sies hebben een tweeledig doel. Enerzijds zal hij doen in nauw overleg met onze ervoor zorgen dat in hun gemeente goede afdeling Toerusting. Wanneer hij de lectuur te koop is. Anderzijds het steunen van de IZB doordat de winst ten goede specifieke kennis van komt aan het evangelisatiewerk. onze toerusd De lectuurcommissies hebben materiters nodig Nederlan ending in z e d aal ter beschikking gekregen om het acht om in te n u Ste werk in Groningen onder de aanzetten in zijn dacht te brengen en zo de verkoop regio kan hij te stimuleren. Op zaterdag 13 sepook een beroep tember gingen zij zelf een kijkje op hen doen. nemen in deze stad en stelden zich op de hoogte van het werk van evangelist Jan Waanders. Ds. D. Hoolwerf

KOOP

FEL EKENTA IZB BO BIJ DE NINGEN

VOOR

PROJEC

T G RO

Wilma van den Hee

IZB-quiz op GZB-zendingsdag __________________________________ Bezoekers van de zendingsdag van de GZB op 30 augustus jl konden bij de IZB-stand meedoen met een quiz, die kans gaf op een prijs. Degenen die meededen, vroegen de uitslag in ‘Tijding’ te vermelden. Hieronder de vragen en antwoorden. 1. Wie kwam in 690 na Christus naar de Nederlanden om daar het Evangelie te verkondigen? Willibrord 2. Hoeveel procent van de Nederlanders gaat regelmatig naar de kerk? 16% 3. Wanneer werd de IZB opgericht? 1935 4. Welke diensten biedt de IZB op dit moment NIET ? internetevangelisatie evangeliserende radioprogramma’s - missionaire bijbelvertalingen 5. In (onder andere!) welke plaatsen werkt een evangelist of missionaire predikant van de IZB? Eindhoven - Wieringerwaard - Wateringse Veld - Groningen De winnaars, die met een fraai boek naar huis gingen, waren: de heer P. Klokkenberg te Rijssen en de heer H. van der Vlist te Garderen.

boe k en Het favoriete boek van…

Jan Waanders Jutten In gesprekken met mensen wordt steeds weer duidelijk dat ik geen eenling ben als het gaat om de moeite met het houden van stille tijd. Vaak wordt stille tijd voorgesteld als een vast moment op de dag. Je leest dan in alle rust een stuk uit de Bijbel en betrekt het op je eigen doen en laten. Maar zo lukt het mij gewoon niet. Het rare is dat ik er eigenlijk best naar verlang om meer te ontdekken van de grootheid van God en de Bijbel beter te leren kennen. Die stille tijd… het blijft een gevecht met mezelf. De tot nu toe beste oplossing hiervoor is het automatisch starten van de homepage van het Nederlands Bijbel Genootschap wanneer ik op internet wil. Zo dwing ik mezelf om de dagtekst te lezen en hier een moment over na te denken voor het internetten kan beginnen.

Iedereen die mijn probleem herkent, is het boekje ‘Jutten’ van Reinier Sonneveld aan te raden. Een dagboek, maar wel één dat je steeds opnieuw prikkelt. Het boekje behandelt een aantal top-10-en: • de tien raarste bijbelteksten • de tien mooiste bijbelteksten • de tien irritantste bijbelteksten • de tien onbegrijpelijkste bijbelteksten • de tien grappigste bijbelteksten • de tien geniaalste bijbelteksten Door de invalshoek die Sonneveld steeds opnieuw kiest, blijf je geboeid doorlezen. Alsof de gekozen bijbelteksten ineens weer nieuw worden, beginnen te leven. Sonneveld is schrijver en filmmaker, dat merk je in het boek. Hij schrijft beeldend, maar tegelijk is hij op zoek naar het diepere in de teksten, de clou. Een echte aanrader dus. Tegelijk ook een waarschuwing: je moet wel tegen een sprankelende en dwarse schrijfstijl kunnen – geen boekje dus voor mensen die van traditioneel taalgebruik houden.

Jan Waanders is missionair werker in Groningen

Het boek is te bestellen via: www.izb.nl/ boekhandel of e-mail: boekhandel@izb.nl of tel. 033-4613225. Reinier Sonneveld Jutten ISBN 9789058811998 206 pag., E 12,50

Aanmeldingsbon Aanmeldingsbon voor nieuwe leden

De contributie bedraagt minimaal € 6,80 per jaar. Een acceptgiro wordt toegezonden.

Naam + voorletter(s)....................................................................................................................................................................................................................

fam.

hr.

mw.

Adres .......................................... ................................................................................................................................................................................................................................................................... Postcode ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Woonplaats ............................................................................................................................................................................................................................................................................................... Eventueel e-mail ................. ................................................................................................................................................................................................................................................................... wenst O wel O geen toezending van Tijding (4 x per jaar)

Opgegeven door: Naam + voorletter(s)....................................................................................................................................................................................................................

fam.

hr.

mw.

c olumn p erron 6 1

Lastige keuzes en veel geduld Enkele weken geleden stond ik in een warenhuis in de rij voor de kassa. Blijkbaar was de dame achter de kassa nieuw. Ze moest aan een collega vragen hoe ze een cadeaubon moest afrekenen. Het duurde allemaal erg lang. Voor mij stond een bejaarde man zich scheldend druk te maken. Ik had (deze keer) geen haast en kon het tafereel rustig aanschouwen. In en rond Perron 61 zoeken we naar de vorming van een nieuwe christelijke gemeenschap. We hopen op en verlangen naar een gemeenschap waar mensen de tijd en ruimte krijgen om een discipel van Jezus Christus te worden. Toen ik het ongeduld van de man zag, moest ik denken aan de contacten met verschillende mensen in onze wijk. Aan mijn eigen ongeduld met mensen. Waarom gaat het zo langzaam? Willen ze nu wel of geen christen zijn? Waarom komen ze niet naar de kerkdiensten? Hoe langer ik met mensen omga die interesse hebben in het christelijk geloof, hoe meer ik merk dat het voor hen gaat om het maken van vaak lastige keuzes. Op het moment dat ik deze bijdrage afrond, staan onze Tentdagen op het punt te beginnen. We hebben daarin de afgelopen jaren ook lastige keuzes gemaakt. In het missionaire werk is er vaak de neiging om in momenten te denken. Hoewel we bij Perron 61 achter ons beleid een langetermijnvisie hebben, ontdek ik deze neiging nog steeds bij mijzelf en de vrijwilligers. Daarom proberen we steeds meer van alle losse activiteiten één geheel te maken. We willen er niet een paar keer zijn voor de mensen, maar het hele jaar. Zo staan de Tentdagen niet meer los van het werk dat via Perron 61 gebeurt. De doelstelling van de Tentdagen is bijvoorbeeld gewijzigd. We hebben in alles gekozen voor een buitenkerkelijke doelgroep. Kinderen uit de kerk zijn natuurlijk welkom,

maar de doelgroep zijn de kinderen die Perron 61 in het dagelijkse werk ook op het oog heeft. De Tentdagen zijn uitgegroeid tot een groot evenement. Het mooie is dat er nu ook een doorgaande lijn in zit. De kinderen zijn in september alweer welkom op de kinderen tieneractiviteiten. Op deze manier hopen we op de lange termijn met ze op te lopen. Eén van de lastige keuzes die we dit jaar gemaakt hebben is om de afsluiting van de Tentdagen naar zondag te verzetten. Eerder werden de Tentdagen op donderdag afgesloten en werd er in een bijzondere kerkdienst aandacht aan besteed. Helaas kwamen er nauwelijks kinderen van buiten de kerk naar deze dienst. De keus die we nu gemaakt hebben is met het oog op de doelgroep. In juni is onze lieve dochter Emma geboren. Het valt mij op dat die kleine dame op dit moment ons tempo bepaalt. Zij geeft aan wanneer ze honger heeft. De komst van Emma heeft ons leven radicaal veranderd. Hoe doen we dat in onze gemeenten? Nemen we de tijd om mensen te helpen om Jezus Christus na te volgen? Durven we moeilijke keuzes te maken in hun belang? Even nog terug naar de kassa in het warenhuis. Eindelijk was de mopperende man aan de beurt. Toen hij moest afrekenen, wilde hij pinnen. Tot drie keer toe mislukte het. Uiteindelijk moest de langzame dame hem helpen met het toetsen van de pincode. Met een rood hoofd liep de man snel weg. Dit voorval werd nu nog leerzamer voor mij. Wat heb je als ongeduldige nog veel te leren. Henk Boerman, samen met zijn vrouw Diekske missionair werkers in Zoetermeer

c olumn signalen uit s p rang

Probleem ‘Ik heb een probleem!’ Een gemeentelid spreekt me aan tijdens de koffie na de afsluitingsdienst van de Vakantie Bijbel Week in Sprang. De avond ervoor was het allemaal begonnen tijdens een buurtbarbecue. Daar had haar man het Onze Vader gebeden. De dochter van de overburen reageerde daarop. Ze is 14 en zei dat ze zo benieuwd was naar het christelijk geloof en dat ze het jammer vond dat haar ouders er niets mee deden. Hierdoor wist ze er eigenlijk niets vanaf, maar toch trok het haar aan. Ze zou graag een keer naar de kerk willen, zo vertelde ze tegen het gemeentelid over wie ik hier schrijf. Terwijl ik naar het verhaal luisterde, dacht ik voortdurend: maar wat is nu het probleem? Het verhaal is echter nog niet af. Het kon geen toeval zijn dat dit meisje vroeg om naar de kerk te gaan, op de avond voordat de speciale VBW-dienst werd gehouden. Dus het gemeentelid had dit meisje de volgende morgen meegenomen. ‘En?’ vroeg ik. Ze bleek de dienst bijzonder gewaardeerd te hebben en had deze (kinder)dienst ook goed kunnen begrijpen. Ook positief dus, maar toen kwam het probleem op tafel: ‘Wat moet ik nu met haar? Waar kan ik in onze gemeente met haar naar toe?’ Inderdaad, zo’n dienst waarin we moeilijke woorden en liederen omzeilen, wat korter preken en de dingen wat extra uitleggen voor nieuwkomers, hebben we maar een paar keer per jaar. En zeker nu in vacaturetijd weet je niet precies wat je volgende week zondagmorgen kunt verwachten. Naar catechisatie dan? Bij de 14-jarigen zitten veel catechistanten vooral omdat ze gestuurd worden en de vraag is hoe opbouwend het is voor dit meisje om daarbij aan te sluiten. Daarnaast is er op de tienerclub misschien al een hechte vriendengroep en is het een hele uitdaging voor de leiding om daar iemand te laten integreren. Wel helemaal als het gaat om iemand die nauwelijks weet wat een bijbel of wat bidden is. Ik ga er maar eens gauw met ze over praten, want inmiddels is dit probleem ook een beetje mijn probleem geworden. Zelf laat deze tiener er geen gras over groeien: de dag na de dienst heb ik al een mailtje van haar in mijn postvak. Ik constateer dat het probleem waar het gemeentelid mee kwam inmiddels ook mijn ‘probleem’ is geworden. Onder tussen besef ik: dit is niet alleen maar mijn probleem, het is een probleem van hervormd Sprang. En tot besluit van deze column vraag ik me hardop af: is het niet een probleem van veel gemeenten dat we bezig zijn met dingen die prettig en perfect zijn voor insiders, maar een hoge drempel hebben voor outsiders? Als we een VBW met een lage drempel kunnen organiseren, dan toch ook een club? En als ik één keer zo’n begrijpelijke preek kan houden, dan kan ik dat toch ook vaker? En als ik het kan, dan kan dominee X het toch ook? Wat is er aan de hand, wanneer je het bovenstaande als een probleem ervaart?! Martin van Dam, missionair werker in Sprang-Capelle

c olo f on 70e Jaargang nr. 3 najaar 2008 Contactblad van IZB – vereniging voor zending in Nederland. Wordt toegezonden aan de leden. De contributie is minimaal € 6,80 per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. Bestuur Ds. H.J. van der Veen, voorzitter Ds. M.J. Tekelenburg, tweede voorzitter Ds. M.D. van der Giessen, secretaris Drs. A.P. van der Kooy, penningmeester Ds. M.C. Batenburg Prof. dr. ir. J.H. van Bemmel Dr. P. van den Heuvel Mw. J.E. van Velzen-Vermaas Ds. J. van Walsum Ds. R.F. de Wit Directie Ds D.Ph.C. Looijen, predikant-directeur Mw. M.E. Brak, adjunct-directeur Bureau Johan van Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort Tel. 033 4611949 Boekhandel 033 4613225 E-mail: secretariaat@izb.nl Internet: www.izb.nl Postbank: 980 980 Rabobank: 30 22 06 191 Fotografie P. van den Heuvel, Piet de Kruif, Rufo Petri, Lotte Smouter e.a. Foto voorkant De Herberg in Oosterbeek vierde onlangs het 15-jarig bestaan

Kinderpagina

De vorige puzzel

Vakantie

De oplossing was: . Er werden drie boekenbonnen verloot onder de inzenders. De gelukkigen zijn: Joyce Doelman in Scherpenzeel, Noa Plugge in Oud-Alblas en Joelle Zwijnenburg in Asperen. Wie drie keer of vaker meedoet, maakt een kans op een extra prijs. Die gingen naar: Amy Hofstede in IJsselmuiden, Arjan Smit in Leidschendam en Thijs Verboon in Noordeloos.

Ee n g a a f ka m p

De nieuwe puzzel pelikaan goudhaantje veldmuis kameel wielewaal konijn torenvalk marmot schorpioen merel

Streep alle lettergrepen van de dieren hiernaast door. Van de overgebleven lettergrepen kun je een nieuwe dierennaam maken. Schrijf die op een ansichtkaart en stuur die naar: IZB, Joh. van Oldenbarneveltlaan 10, 3818 HB Amersfoort of mail naar: erika@izb.nl (denk aan je naam en adres!).

mossel

e activiteiten ak mee met d va t oe d en t -Wes j vertellen in Amsterdam a Timmer. Zi t n ilm oo W w en 2) r (1 te n ma Nico van Splu Priscilla Boers kamp. . Hier werken ijk rw te met het tiener es W ee m m u er tr m en zo C e n d va a ging van Jezus. Priscill er. jullie? er veel rustig mensen over dam en het is en wat deden er p st m am A k in at oc s d Dan m ht s, zoal Waar was lusjes) doen. en geen tram (k jd ri ee r rv aa co D e o. w n mel tbijt moesten ageten ginge Het was in Er . Na het midd pen. Na het on es oe tj gr le e el ri d sp e et w en jbel We waren m en we een bi poline en ded n op de tram Avonds hoord ‘s ge n s. ri bo sp et p h oe d of een gr r het zwemba oorbeeld naa . n we weg, bijv rover prate ngen we daa verhaal en gi fde’. as ‘Alles is lie Het thema w er verteld? alen werden rh ve el b ij b d Welk die op de gron van iemand ik n Bij voorbeeld naam be odig had (zijn lag en hulp n langs, maar dereen liep er vergeten). Ie t wel, ook al em. Dat moe h lp ie h d an niem d niet. ken je ieman het kamp? ijzonder aan b je d n vo Wat d, maar de eens vervelen We deden wel ngen ze met ositief. Dan gi p f ee bl g in leid ed. vond ik wel go je praten. Dat r mee? end jaar wee lg vo je ga … En dat ze dat eel leuk. Fijn h is et h t an Jaha! W organiseren!

rendier roodborstje

schol

valk

dier

haan

fant

pot

borst

guin

potvis

gru

mos

ster

kaan

muis

wer

oen

krokodil

dol

ren

kro

vis

mar

nijn

laar

fijn

pan

waal

der

rood

ter

sper

rel

goud

sel

ren

dil

schor

veld

tje

wie

mot

meel

dolfijn

panter grutto adder sperwer scholekster pinguin olifant