‘Wie goed doet…’
van de redactie
Wie goed doet, goed ontmoet. Wie gelooft dat nou nog, vandaag de dag? Ik heb het gevoel dat de samenleving niet zit te wachten op mensen Colofon : Uitgave van IZB – voor zending in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland ISSN 0012-9119 Redactie en adminstratie: Johan van Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort tel. 033 4611949 e-mail echo@izb.nl Abonnementen: Abonnementsprijs 10,00 per jaar bij vooruitbetaling Reacties: Voor reacties over de inhoud van dit blad kunt u zich wenden tot de bezorger of de redactie. Redactie: Ds. L.C. Buijs, K. van Noppen, J.J. Timmer (eindredacteur), J.W. van de Vegte, mw. J. de Waard. Vormgeving: Henk Dokter Creative Associates Echo 10-2011 Foto’s: Johan Timer: cover, pag. 2, 3, 10, 11 Sjaak Boot: pag. 4, 5 Wilmar Boer | Image33: pag. 8, 9 Onbekend: pag. 10, 11
die het goed doen. Het lijkt uit de tijd. Je bent een beetje wereldvreemd, een beetje gek. Wordt wakker! Toch ben ik blij
Op 11 november trekken
dat niet iedereen cynisch is
kinderen weer door de straten
geworden. Er zijn, ook vandaag,
met hun lampions, terwijl ze
heel veel mensen die het goede
liedjes zingen en hopen op wat
doen. Dat maakt de wereld
snoep. Maar waarom doen ze
warmer, de aarde leefbaarder.
Legende
Het is van alle tijden, gelukkig ook nog van vandaag. Waarom doen mensen het goede? Wie goed doet, goed ontmoet. Je hoopt natuurlijk dat de ander ook goed voor jou is, als het nodig is. Niet idereen zit zo in elkaar, lees maar. Ik hoop dat u hun motieven ontdekt. En ik hoop dat het u goed doet!
2 Echo - ‘Wie goed doet…’
‘Sint Maarten deelt zijn mantel met een bedelaar’
dat en wie is die Sint Maarten?
Over Sint Maarten wordt de volgende legende verteld: Maarten werd rond 316 geboren in Savaria in het huidige Hongarije als zoon van Romeinse ouders. Op jonge leeftijd werd hij soldaat en als 15-jarige trok hij naar Gallië. Bij een stadspoort van Amiens –het was winter- ontmoette hij een naakte bedelaar, aan wie hij de helft van zijn mantel gaf. Zijn medesoldaten en de bewoners vonden het belachelijk. Eerlijk gezegd vond ik het altijd wat zuinig van Sint Maarten. Kon hij geen hele jas missen? Was de soldij zo karig? De reden dat hij zijn mantel door midden sneed is een andere: de mantel was slechts voor de helft zijn bezit. De andere helft was van Rome, omdat hij in dienst was van de senaat en het volk van Rome. Hij gaf dus zijn eigen deel van de mantel weg. Het verhaal gaat dat de bedelaar Jezus zelf was. Hij had ooit gezegd: “Ik was naakt en u hebt Mij gekleed.
”(Matteüs 25:36). De ontmoeting met de bedelaar maakte diepe indruk op Maarten en hij bekeerde zich tot het christendom en verliet het leger. Later werd hij, tegen zijn zin, verkozen tot bisschop van de Franse stad Tours.
Schutspatroon van Utrecht De Dom van Utrecht, opvolger van het Sint-Maartenskerkje dat Willibrord eer in 695 n. C. stichtte, is gewijd aan Sint Maarten. Wie goed oplet ziet Sint Maarten overal in de stad terug. Er zijn verschillende gevelstenen die Sint Maarten uitbeelden als hij zijn mantel deelt met de bedelaar. Voor de (voormalige) Martinuskerk staat een standbeeld van hem. En de halve mantel van Sint Maarten is het stadswapen van Utrecht en van de Universiteit Utrecht. Het rode deel is de mantel, het witte deel Sint Maartens onderkleed.
Echo 3
Voor het eerst in de kerk ‘Waar zijn die lange stokken met die zwarte dingen voor? Om vlinders te vangen?’
De ene groep wisselde de andere af. Er was een meisje dat prachtig kon zingen. Het werkte aanstekelijk, want ook een van de begeleiders pakte een Liedboek en zong.
Een stuk of twintig ondeugende snuiten zitten op de eerste rijen, voorin de oude kerk. Excursie van de openbare basisschool. Op een enkeling na heeft geen van hen ooit een kerk van binnen gezien, laat staan dat ze de ouderwetse collectezakken wisten te plaatsen. Even daarvoor hebben ze nog gegriezeld bij mijn toelichting dat ze in het gangpad over grafzerken liepen… Het was een mooie middag. Honderd basisschoolkinderen van groep 7/8 uit Spangen waren op uitnodiging te gast in de Pelgrimvaderskerk in Delfshaven. In het kader van lessen over levensbeschouwing gaan ze bij toerbeurt naar een moskee – voor de meesten bekend terrein – een mandir en een kerk. Een leerkracht met een rooms-katholieke achtergrond had ze op ons pad gebracht. Het had nog wel wat boze reacties van ouders opgeroepen, maar gelukkig, nu waren ze er. Waar zijn we? - ‘In het gebedshuis van de christenen. ‘ Hè, maar jullie zijn er toch ook, nu? - ‘Eh…ja’ Iedereen is hier welkom.’ Ze keken nieuwsgierig rond. De klokken, de gebrandschilderde ramen, het orgel, het verhaal van de Mayflower, de herenbanken waar vroeger de stoven in stonden – ik
4 Echo - ‘Wie goed doet…’
Sindsdien kom ik ze overal in de wijk tegen, kinderen van een jaar of 11, 12. Ze waren in de kerk en herkennen me nu op straat.
‘Waar zijn die lange stokken met die zwarte dingen voor? Om vlinders te vangen?’
Dan denk ik terug aan die mooie middag.
gidste ze wat rond en besteedde ruim aandacht aan het liturgisch centrum, met de mooie ramen over de scheppingsdagen. Herkenbaar voor hen.
‘Wie je ook bent en wat je ook doet, bij God ben je altijd welkom…’ Een betere boodschap kon ik hen niet meegeven, zo’n eerste keer.
Daar lag ook een oude Statenbijbel. Het boek over God, over Adam en Eva, over Abraham en de profeten, over Jezus. En ik vertelde die middag zes keer, voor elke groep opnieuw, over de verloren zoon. Omdat het zo illustratief is voor de manier waarop God omgaat met mensen. Het verhaal begint heftig: ‘Ik wou dat je dood was’, zegt de jongste zoon eigenlijk tegen zijn vader. Hoe denk je dat die reageerde? vroeg ik de kinderen. ‘Zelfmoord!’, was de eerste spontane reactie in een paar groepen. Geboeid luisterden ze naar het vervolg. Een rebus bracht hen bij de slotsom: ‘Wie je ook bent en wat je ook doet, bij God ben je altijd welkom.’
Echo 5
Het goede doen, zonder eerst over de gevolgen na te denken… Let wel: het is een verhaal, een meesterlijke vertelling, uit de mond van Jezus. ‘Er was eens iemand die van Jeruzalem naar Jericho reisde en onderweg werd overvallen door rovers, die hem zijn kleren uittrokken, hem mishandelden en hem daarna halfdood achterlieten. Toevallig kwam er een priester langs, maar toen hij het slachtoffer zag liggen, liep hij met een boog om hem heen. Er kwam ook een Leviet langs, maar bij het zien van het slachtoffer liep ook hij met een boog om hem heen. Een Samaritaan echter, die op reis was, kreeg medelijden toen hij hem zag liggen. Hij ging naar de gewonde man toe, goot olie en wijn over zijn wonden en verbond ze. Hij zette hem op zijn eigen rijdier en bracht hem naar een logement, waar hij voor hem zorgde. De volgende morgen gaf hij twee denarie aan de eigenaar en zei: “Zorg voor hem, en als u meer kosten moet maken, zal ik u die op mijn terugreis vergoeden.’
6 Echo - ‘Wie goed doet…’
De weg daalt af van Jeruzalem, op 770 meter boven de zeespiegel, naar Jericho, 360 meter onder de zeespiegel. Het is een kleine 50 kilometer, waar je zo’n uur of tien over doet. Het is een woest en kaal landschap. Dat geeft de burger moed! Een priester, een man die weet wat God wil: heb je naaste lief als jezelf. Hij zal zeker hulp bieden! De ontgoocheling is groot als hij dat niet blijkt te doen. Het zal toch niet zijn omdat hij zich ritueel zou verontreinigen door met bloed of wellicht een dode in aanraking te komen? Van een Leviet, iemand uit de stam van Levi, apart gezet om God in de tempel te dienen zou je toch verwachten dat hij om zou kijken naar een landgenoot in grote nood. Maar opnieuw verzaakt een vroom mens zijn plicht. Dat kon niet erger! Joden en Samaritanen, dat is water en vuur. Beide volken wonen op elkaars lip en verachten elkaar hartgrondig. Deze Samaritaan zal voldaan glimlachen bij een creperende Jood: weer een minder. Het ongelooflijke gebeurt: een Samaritaan heeft medelijden met een Jood. Ook de Samaritaan was een reiziger, hij kende de gevaren. Hij neemt een risico. Wellicht lagen de rovers nog op deloer en was de gewonde reiziger hun lokaas. Kosten noch moeite worden gespaard om het leven van de man te redden. De reis van de Samaritaan wordt ernstig vertraagd. Sterker nog: hij onderbreekt zijn reis om een mens te redden. Wat zal de man verteld hebben, als hij dit heeft overleefd? Waarschijnlijk een Jood. Die zal ook wel vreemd hebben opgekeken en zich ongemakkelijk hebben gevoeld. Hoe zouden zijn volksgenoten dat vinden? ‘Zorg goed voor hem’. Een Samaritaan die voor een Jood het beste wenst!
Echo 7
Voor niks gaat de zon op
‘In één zaterdag geven we deze woonkamer een totale metamorfose. De groep vrijwilligers is vanochtend om half negen begonnen en als
Harmen van Zwol (41) coördineert in Amersfoort jaarlijks wel meer dan honderd van dit soort projecten. Hij werkt bij stichting Present en zorgt dat de vrijwilligers uit kerken een dag gaan klussen bij mensen die dat hard nodig hebben. Meestal bij mensen met een slechte gezondheid, die bovendien te weinig geld hebben om professionele hulp in te schakelen. Vaak zijn ze vereenzaamd, hebben ze geen netwerk van vrienden of familieleden die kunnen bijspringen om de noodzakelijke klussen te doen. De vrijwilligers brengen de tuin op orde, ze geven het huis een nieuw verfje, ze helpen bij een grote schoonmaakbeurt of een verhuizing. ‘Afgelopen zaterdag hebben we nog een enorme zooi opgeruimd bij een alleenstaande vrouw’, vertelt Harmen. ‘Als ik haar aan het eind van de dag zie genieten, dan geniet ik minstens zoveel. Ze kan weer vooruit kijken. En als de leden van de vrijwilligersgroep in de komende maanden zo nu en dan
even bij haar langsgaan, doorbreekt dat haar eenzaamheid. Op die manier legt Present dwarsverbindingen in een woonwijk.’ Voor niks gaat de zon op. Zo werkt dat bij stichting Present. De vrijwilligers stellen zich belangeloos beschikbaar. ‘Het is een heel praktische uitwerking van de christelijke naastenliefde’, zegt Van Zwol. ‘Ik vind het bijzonder dat God mij accepteert en liefheeft, zoals ik ben, met mijn talenten en tekorten. Ik op mijn beurt probeer zo naar andere mensen te kijken. Toen ik ruim vijf jaar geleden betrokken raakte bij deze stichting was ik stomverbaasd dat zich in mijn directe woonomgeving zulke ernstige problemen voordeden. Eenzame en verwaarloosde mensen. De maatschappelijk werkster die van tijd tot tijd langskomt is bijna hun enige contact met de buitenwereld. Ik kende dit soort situaties alleen van de tv. Soms zijn de cliënten door eigen domme schuld in de problemen terechtgekomen, soms door een ziekte of gewoon door botte pech. Voor ons maakt dat eigenlijk niet uit. We willen er zijn voor onze naaste en zeggen met onze hulp: ‘Jij bent een waardevol mens’.’ www.stichtingpresent.nl/amersfoort
we eind van de middag klaar zijn, kent de bewoonster haar huis amper terug. Alles is opnieuw in de verf gezet, schoon, opgeruimd. Klaar voor
‘Voor niks gaat de zon op. Zo werkt dat bij stichting Present’
een nieuwe start.’
8 Echo - ‘Wie goed doet…’
Echo 9
Samen oplopen Hoe eenvoudig is het: iemand die goed en stevig in het leven staat loopt een eindje op met iemand die het nodig heeft dat iemand naar haar of hem luistert, ergens mee helpt, meedenkt. Ik ben opgegroeid in een gewoon gezin, gewone ouders, gewone broers en zussen; ging naar een gewone school. Ik realiseer me wel dat ik het nu beter heb dan de gemiddelde Nederlander. Ik heb een goeie basis. Het is voor mij vanzelfsprekend om met alles wat ik ontvangen heb iets te doen voor anderen, die het minder hebben. Door mijn werk als jeugdverpleegkundige kwam ik bij mensen over de vloer als er een kind geboren was of als er een opvoedingsvraag was. Omdat de wijk Vollenhoven mijn werkgebied is, kwam ik nogal wat ‘multiprobleemgezinnen’ tegen. Vollenhoven is een multicultiwijk met veel hoogbouw en aardig wat problemen. Van het een kwam het ander. Vaak was het probleem met het kind het gevolg van iets anders. Problemen met de woning, de buren, financiën, problemen uit hun eigen jeugd, in de relatie… en die mensen willen niet door een horde professionals geholpen worden, ze willen een luisterend oor, iemand die meedenkt. Ik kom ook in het Lyceumkwartier, een van de rijkste wijken hier in Zeist, met relatief kleine problemen. Vaak dacht ik bij mezelf: ‘Je zou even moeten meelopen in zo’n gezin, wat zou je dat
helpen relativeren.’ Maar rijken en armen leven zo gescheiden. Mijn eigen ervaring is dat mensen zich zo geholpen weten door zoiets eenvoudigs als een kop thee drinken, luisteren, een suggestie doen, even een telefoontje voor ze plegen. Iets simpels: ze leren hoe ze een betaalbare fiets moeten kopen via marktplaats. Precies dat wat je ook doet voor je broer of zus, vriend of vriendin. En heel veel tijd en inspanning kost het niet. Zo is mijn project ‘Samen Oplopen’ begonnen. Ik koppel gezinnen (of individuen) die wat ‘over’ hebben aan gezinnen of mensen die wat ‘nodig’ hebben. De een loopt zo een eindje met de ander op, helpt hem of haar praktisch, met aandacht, met het opbouwen van een netwerk, zodat die zich beter redt en weerbaarder wordt. Mijn drive is ten diepste dankbaarheid. Ik heb zoveel ontvangen, ik wil dat niet voor mezelf houden. Het bevredigt ook niet, alleen maar met jezelf bezig zijn. Ik werk part-time, daarnaast schilder ik, ik geef daar ook les in en heb een huishouden, Maar ik wil gewoon niet alle tijd aan mezelf of mijn gezin of vrinden besteden. Ik geloof dat ik iets goeds doe door op te trekken met die multiprobleemgezinnen. Maar ik doe het niet om iets terug te ontvangen. Ik heb het al ontvangen: Ik ervaar dat God naar me omkijkt. Dat zie ik in mijn leven als ik terugkijk, mijn jeugd, mijn gezin, ik heb het goed.
Ik heb natuurlijk eerst eens gepeild of er markt voor was. Al snel merkt ik dat instanties heel wat gezinnen konden opnoemen die wel een hulp gebruiken konden. Toen ben ik op zoek gegaan naar gezinnen en individuen die wel met zo’n gezinnen willen meelopen. Ik wilde er in 2011 tien hebben. dat aantal hebben we gehaald. Doordat mijn idee bij &Samhoud een prijs won van 10000 euro heb ik een stichting in het leven geroepen, een site laten bouwen en folders laten drukken. En nu is ‘Samen Oplopen’ een feit! Het draait hier in Zeist op proef en iedereen is enthousiast! Wil je meer weten? Bezoek de site van Samen oplopen, www.samen-oplopen.nl/ Linda aan het woord: www.youtube.com/watch?v=nlWfIHgFLjU
‘‘Je zou even moeten meelopen in zo’n gezin, wat zou je dat helpen relativeren.’. ’
10 Echo - ‘Wie goed doet…’
Echo 11
Nico van Splunter Deze Echo is u aangeboden door :
Linda Otterman
Harmen van Zwol
Sint Maarten