jaarverslag 2012 by IZB, passie voor missie

Partner in missie

Jaarverslag 2012 Jaarverslag 2012

Woord vooraf Nederigheid, oprechtheid en eenvoud. Met deze woorden formuleerde de Engelse missioloog Chris Wright de roeping van de kerk in de westerse wereld voor de komende decennia. De kerk zal opnieuw moeten leren om ‘HIS people’ te zijn, zo zei hij. ‘HIS’ als afkorting van de Engelse woorden humility, integrity, simplicity: nederigheid, oprechtheid en eenvoud. De IZB heeft deze woorden als kernwaarden overgenomen voor zijn werk in de komende jaren. Het zijn waarden waarvan we beseffen dat we ze nooit in onze macht zullen krijgen. Eerder vormen ze een voortdurend ‘tegenover’ in al ons werk: intern, in onze onderlinge relaties, in contacten met gemeenten, in het missionaire gesprek, in de ontmoeting met partnerorganisaties. Ze vervullen in ons dagelijkse werk een krachtige, tegendraadse rol. Ook bij het ontwikkelen van de beleidsvisie voor de jaren 2013-2017 zijn ze van grote betekenis geweest. In deze jaren zullen ze ons vergezellen, al zullen we dat nooit zo in de etalage zetten. Graag spreken wij hier onze dankbaarheid uit voor alle betrokkenen bij de IZB. In de eerste plaats denken we aan de inzet van de mensen die bij de IZB in dienst zijn. Het is goed te merken dat ze hun werk niet alleen beschouwen als een broodwinning, maar dat zij ook hart hebben voor de missie van de IZB. Vervolgens zijn er de missionaire werkers in de projecten en allen die hun werk concreet ondersteunen. De ontmoeting met hen is vaak stimulerend en inspirerend. We denken ook aan de gemeenteleden in het land die ondersteuning geven aan het werk van de IZB. En niet te vergeten: de zusters en broeders die het werk bestuurlijk dragen, die meedenken bij het maken van beleid en die het financieel mogelijk maken. De kracht van het IZB-werk zit niet in grote leuzen en hoogdravende slogans, maar in het geloofsvertrouwen van mensen die voor het werk bidden, die in oprechte eenvoud Christus volgen en die in nederigheid zijn voetstappen drukken. Dat was ons verlangen in het afgelopen jaar; dat is het ook in het nieuwe jaar. Zo zoeken wij ons werk te doen: door Hem te volgen in nederigheid, oprechtheid en eenvoud.

Namens het bestuur van de IZB: Roelof de Wit, secretaris

Namens de werkorganisatie van de IZB: Louis Wüllschleger, directeur

Jaarverslag 2012

Vereniging IZB De officiële naam van de vereniging luidt: IZB – vereniging voor zending in Nederland. Vanaf de oprichting in 1935 heeft dat in de statutaire omschrijving van het doel meegeklonken: zending in Nederland. Dat is veelzeggend. Van meet af aan is de IZB zich ervan bewust geweest dat zending niet alleen een zaak van overzee is, alsof in Nederland geen zending nodig zou zijn. Zending voltrekt zich in zes continenten, ook in West-Europa dus en ook in Nederland.

Aan de basis daarvan ligt de overtuiging dat zending niet ons werk is, maar Gods werk. Onze kerken en gemeenten zijn daaruit voortgekomen. De IZB weet zich betrokken in dit goddelijke zendingswerk en zoekt gemeenten te onder steunen bij hun roeping. Hier ligt de kern van het werk van de IZB. Vanuit deze kern zorgt de IZB voor vorming en toerusting van gemeenten en gemeenteleden, van predikanten en andere ambtsdragers, van ouderen en jongeren. Vanuit deze kern verlenen we ook onze diensten aan gemeenten bij de uitvoering van missionaire projecten. Vanuit deze kern zijn we uit op het contact met zoekers in onze samenleving.

vergadert minimaal vier keer per jaar. Het houdt toezicht op het functioneren van de werkorganisatie, aan de hand van een goedgekeurd jaarplan. De directeur rapporteert iedere bestuursvergadering over de voortgang van de activiteiten en meldt eventuele afwijkingen van het jaarplan. De directeur is de schakel tussen het bestuur en de werkorganisatie.

Organisatiestructuur

De directeur wordt bijgestaan door een coördinerend team (CT), waarin de managers van de lijnprogramma’s en de hoofden van de stafafdelingen participeren. Incidenteel kunnen ook anderen uitgenodigd worden om de vergaderingen van het CT bij te wonen en hun inbreng te geven.

De IZB is een vereniging. De jaarlijkse algemene vergadering is daarom het ‘hoogste’ orgaan. De leden komen dan samen om de gang van zaken in het voorbije jaar te bespreken aan de hand van het jaarverslag en daarover hun mening te geven, zowel op inhoudelijk als op financieel terrein.

Een belangrijk orgaan in de vereniging is de Commissie toetsing financieel beleid. Deze commissie houdt toezicht achteraf op het beleid inzake de financiële, procedurele en organisatorische aspecten van de uitvoering van de activiteiten.

De leden hebben de leiding van de vereniging statutair toevertrouwd aan het bestuur. Het leidinggeven aan de dagelijkse gang van zaken in de IZB heeft het bestuur op zijn beurt toevertrouwd aan de directeur. Het bestuur

De IZB kan rekenen op een groot aantal vrijwilligers. Waar zouden we zonder hen zijn? Mede door hun inzet kan het werk van de IZB, op het kantoor in Amersfoort en elders, doorgang kan vinden.

Jaarverslag 2012

Algemene vergadering De algemene vergadering van de IZB werd in 2012 gehouden op zaterdag 21 april in de Jacobikerk te Utrecht. De ochtendsamenkomst stond in het teken van gesprek met de agnostische tijdgenoot. Dr. Wim Dekker en dr. Arjan Markus voerden het woord als aanzet voor onderling gesprek. Ongeveer 70 leden bezochten de samenkomst. Na de gezamenlijke lunch volgde de formele ledenvergadering, waarin de directeur het nieuwe meerjarenbeleidsplan van de IZB presenteerde. De secretaris van het IZBbestuur, ds. Roelof de Wit, bood het jaarverslag over 2011 aan, penningmeester drs. Bram van der Kooy de jaarrekening 2011. De voorzitter van de Commissie toetsing financieel beleid, ir. Harry van Haaften, gaf een toelichting over de bevindingen van de commissie inzake het gevoerde beleid en adviseerde de leden om de jaarrekening goed te keuren en daarmee het bestuur en de directie dĂŠcharge te verlenen. De aanwezigen gaven unaniem hun goedkeuring aan zowel de jaarrekening als het jaarverslag. De vergadering werd afgesloten met een vesper waaraan muzikale medewerking verleend werd door Gerrit Christiaan de Gier, Koos van Noppen, Agnes Tekelenburg en Beppie de Vries.

Bestuur Bestuursleden worden benoemd door de algemene vergadering. De benoeming geschiedt voor een periode van drie jaren. Elk jaar treden ten minste twee bestuursleden af volgens een door het bestuur op te maken rooster. Bestuursleden kunnen maximaal drie maal worden herbenoemd. Het bestuur doet een voordracht aan de algemene vergadering. Leden kunnen namen van kandidaten bij het bestuur indienen. Het bestuur bepaalt dan een dubbeltal ter verkiezing. Als er geen namen worden ingediend, doet het bestuur een enkel-

Jaarverslag 2012

voudige voordracht aan de vergadering. Het bestuur van de IZB bestond aan het begin van het verslagjaar uit de volgende personen: ds. M.C. (Marco) Batenburg, prof. dr. ir. J.H. (Jan) van Bemmel, mw. drs. Z.A. (Inez) JansenSmit, drs. A.P. (Bram) van der Kooy (penningmeester), dr. H. (Bert) de Leede, ds. M.J. (Johan) Tekelenburg (voorzitter), ds. H.J. (Henk) van der Veen, mw. J.E. (Liesbet) van VelzenVermaas, ds. J. (Hans) van Walsum en ds. R.F. (Roelof) de Wit (secretaris). In 2012 waren ds. Johan Tekelenburg en ds. Roelof de Wit resp. na een derde en een tweede termijn aftredend. Beiden werden herkozen als bestuurslid voor resp. een vierde en een derde termijn. De samenstelling van het bestuur bleef dus in het verslagjaar ongewijzigd. Om voeling te houden met de achterban van de IZB vergadert het bestuur ook buiten Amersfoort: op 13 april in Gorinchem en 16 november in Den Haag (op 1 juni en op 14 september in Amersfoort). De vergaderingen van het bestuur kunnen zo worden gecombineerd met een werkbezoek, waarbij op locatie kennis wordt genomen van het werk in de projecten. De bestuursagenda is gevuld met een aantal vaste taken, zoals het vaststellen van de kaderbrief en het jaarplan, het vaststellen van de begroting en de jaarrekening, het kennisnemen en goedkeuren van de directierapportages; de jaarlijkse evaluatie van het functioneren van de directeur; de evaluatie van het functioneren van het bestuur; en de ontmoeting met vertegenwoordigers van de verschillende werkvelden van de IZB. Daarnaast bespreekt het bestuur onderwerpen die de hoofdlijnen van het beleid van de IZB betreffen. In 2012 ging het bijvoorbeeld over: - de bespreking van het rapport van de â&#x20AC;&#x2DC;commissie Van den Heuvelâ&#x20AC;&#x2122;: over de contacten

met gemeenten waar vrouwelijke ambtsdragers functioneren; - de betrokkenheid van de IZB bij het project â&#x20AC;&#x2DC;MEERâ&#x20AC;&#x2122;, - de benoeming van dr. H.J. Paul tot bijzonder hoogleraar secularisatiestudies in Groningen; - de (terug-) komst van Dabar in de IZBorganisatie. Enkele weken voor de bestuursvergadering hebben de voorzitter en de directeur een overleg waarin zij de lopende zaken bespreken. Op basis daarvan stelt de voorzitter de conceptagenda vast.

Commissie toetsing financieel beleid De Commissie toetsing financieel beleid vergaderde in 2012 op 11 april en op 26 november. Aan het begin van het verslagjaar waren de volgende personen lid van de commissie: mr. J.P. (Paulina) van Dam-Maaijen, P. (Peter) Dalmolen, ir. H. (Harry) van Haaften en H. (Henk) Poolen (voorzitter). Tijdens het verslagjaar was dhr. Poolen aftredend en niet meer benoembaar. Het bestuur benoemde in zijn plaats J.G. (John) Kamphuis MSc uit Amsterdam. Het voorzitterschap van de commissie werd overgenomen door ir. Harry van Haaften.

Jaarverslag 2012

Werkorganisatie ‘Partner in missie’ – is de titel van de publieksversie van de nieuwe beleidsvisie van de IZB, die 13 april 2012 door het bestuur is vastgesteld. In de titel is ons werk kernachtig samengevat: we staan schouder aan schouder met kerkenraden en gemeenten. De verantwoordelijkheid voor de missionaire roeping ligt bij de lokale gemeenten. Wij ondersteunen daarbij, als gelijkwaardige partner. Wat we elders hebben geleerd, brengen we in, zodat we onze ervaringen vruchtbaar maken.

Aan de vaststelling van dit beleid ging een lang en breed overleg aan vooraf. De visie is uitgewerkt in een meerjarenbeleidsplan met actiepunten. Op basis van deze beleidsuitgangspunten is de meerjarenraming 2013-2017 gemaakt, vergezeld van een planning- en controlcyclus en een risico-analyse. Ook is op basis van het meerjarenbeleidsplan de werkorganisatie geoptimaliseerd. Het nieuwe organogram is als bijlage bij dit jaarverslag afgedrukt. In de paar zinnen hierboven is een omvangrijk proces samengevat, waar de hele IZB-organisatie bij betrokken is geweest. In de laatste fase is de conceptversie van het beleidsplan met alle bijlagen nog eens opnieuw uitvoerig overlegd met de ‘werkers in het veld’. Al met al heeft dat geresulteerd in een breed gedragen eindproduct. Onze consultant, dhr. H. (Herman) Verheij uit Nijkerk, heeft bij de totstandkoming een belangrijke rol gespeeld. Hij heeft zijn expertise royaal ter beschikking gesteld aan de IZB. De optimalisering van de werkorganisatie is op een aantal punten zichtbaar geworden. Meer dan voorheen is er een duidelijk onderscheid gemaakt tussen enerzijds de lijnprogramma’s (missionaire projecten, missionaire vorming

en missionaire publiciteit) en anderzijds de stafafdelingen (financiën en bedrijfsvoering, communicatie en missionaire / theologische advisering). De vroegere afdeling ‘Dienstverlening gemeenten’ is opgesplitst in twee lijnprogramma’s: missionaire projecten en missionaire vorming. De filosofie is dezelfde gebleven: het is belangrijk dat de lijnprogramma’s op elkaar betrokken blijven en dat er over en weer lessen geleerd kunnen worden uit de praktijk. Dat laatste is een van de belangrijkste speerpunten in het meerjarenbeleid. Langs deze lijn gaat de komende jaren de innovatie van het IZB-werk gestalte krijgen. In 2012 is de bijzondere leerstoel Secularisatiestudies namens de IZB en GZB gecreëerd. Per 1 september is dr. H.J. (Herman) Paul op deze post aan de Rijksuniversiteit Groningen benoemd. Er is ook ruimte geschapen om een aio te benoemen of op andere wijze de mogelijkheid te scheppen dat zowel het IZB- als het GZB-accent voldoende is gewaarborgd.

Directie Ds. Louis Wüllschleger, directeur, heeft in het verslagjaar leiding gegeven aan het uitvoerende werk van de IZB. Maandelijks vergadert

Jaarverslag 2012

leden

Commissie toetsing financieel beleid

bestuur directie Beheer innovatie Hoogleraar Directiesecretariaat

Stafafdeling Bedrijfsvoering en Financiën Staf

Stafafdeling Communicatie

Fondsenwerving

Stafafdeling Theologische en missionaire advisering

HRM / P&O

Missionair partnerschap Programma missionaire vorming

Programma missionaire projecten

Programma missionaire publiciteit

Cursussen enz Transparant Areopagus

Projecten

ECHO + zoekerssites Licht in de avond

Innovatie

Boekhandel Uitgeverij

Innovatie

Organogram IZB

het coördinerend team (CT). De programmamanagers en afdelingshoofden komen ook elke week een uur bijeen voor een werkoverleg onder leiding van de directeur, om actuele informatie uit te wisselen en werkzaamheden op elkaar af te stemmen. Verder heeft de directeur maandelijks een werkoverleg met ieder van de afdelingshoofden en programmamanagers afzonderlijk. In dit overleg wordt de voortgang van de uitvoering van het jaarplan bekeken en wordt bezien of er zich specifieke knelpunten voordoen. Naast deze vormen van managementoverleg voert de directeur een jaarlijkse cyclus van drie gesprekken met de afdelingshoofden en programmamanagers, de stafmedewerker

Jaarverslag 2012

HRM en de directiesecretaresse: het functionerings-, voortgangs- en beoordelingsgesprek. De IZB kent allerlei ontmoetingsmomenten die de afdelingen overstijgen. Iedere twee maanden is er MMMM (Maaltijd Met Meditatief Moment) waar we samen bidden, zingen en mediteren. Het is ook traditie geworden om in de Stille Week een vesper te houden, waarin het lijdensevangelie centraal staat. Twee maal per jaar is er onder leiding van de directie een personeelsvergadering. Tijdens deze vergaderingen wordt het personeel geïnformeerd over zaken op het terrein van HRM en beleidsontwikkelingen van de IZB.

CT Het CT van de IZB wordt sinds april 2012 gevormd door dhr. H. (Hans) Borghuis (manager boekhandel en uitgeverij), dr. W. (Wim) Dekker (hoofd stafafdeling theologische en missionaire advisering), dhr. K. (Kees) Koster (hoofd lijnprogramma missionaire projecten), mw. drs. A. (Anja) van Maanen-Hoekman (waarnemend programmamanager missionaire vorming tot 31 december 2012), dhr. J. (Koos) van Noppen (programmamanager missionaire publiciteit; tevens hoofd stafafdeling communicatie) en drs. J. (Jan) Westland RA (hoofd stafafdeling financiën en bedrijfsvoering). Het CT wordt ondersteund door de directiesecretaresse mw. M. (Marlies) van Ginkel-Huisman en voorgezeten door de directeur, drs. L. (Louis) Wüllschleger. Het CT vergadert maandelijks op de eerste dinsdagmiddag van de maand. In 2012 waren er tien vergaderingen. Daarvan zijn er twee gehouden op een locatie elders in het land (op 5 juni te Veenendaal en op 2 oktober in

Groningen). Dit doen we om de band tussen ‘Amersfoort’ en de werkers in de projecten te versterken en om lessen te leren van de praktijkrapportages. In het CT komen alle lijnen van de werkorganisatie samen. Naast de reguliere onderwerpen die te maken hebben met de jaarlijkse beleidscyclus (jaarplannen, begroting, jaarrekening, enz.) bespreekt het CT ook specifieke thema’s. In 2012 ging het bijvoorbeeld over de fondsenwerving, de vernieuwing van ECHO en Licht in de avond, de samenwerking tussen de bonden GZB, IZB en HGJB, de overkomst Dabar, de uitwerking van de focus op discipelschap, de samenwerkingsovereenkomst tussen de IZB en de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei, de financiering van de missionaire projecten, de benoeming van de nieuwe programmamanager missionaire vorming en de bijzonder hoogleraar in Groningen.

Relevante nevenfuncties van de directie en het bestuur M.C. Batenburg J.H. van Bemmel Z.A. Jansen-Smit A.P. van der Kooy H. de Leede M.J. Tekelenburg H.J. van der Veen L. van Velzen-Vermaas J. van Walsum R.F. de Wit L. Wüllschleger

Predikant te Waddinxveen n.v.t. Psychologe school voor speciaal basisonderwijs Algemeen directeur P.L.J. Bom Holding BV Docent/onderzoeker Protestantse Theologische Universiteit Predikant te Reeuwijk Predikant te Sliedrecht Preventiemedewerker Eleos Dichtbij Predikant te Alblasserdam Predikant te Ermelo n.v.t.

Jaarverslag 2012

Missionaire projecten De programmalijn ‘Missionaire projecten’ coördineert en begeleidt de uitvoering van missionaire projecten in gemeenten, binnen de gestelde beleidsmatige en financiële kaders. Het doel van deze inzet is de communicatie van het evangelie met uiteenlopende doelgroepen, het bevorderen van het missionaire bewustwording in gemeenten en het leren van de ervaringen.

Bij de ondersteuning van deze missionaire initiatieven is de IZB in 2012 gaan werken vanuit het concept partnerschap, daarmee vooruitlopend op het nieuwe beleidsplan. Veel aandacht en tijd is besteed aan de aansturing en verantwoordelijkheidsstructuur in projecten. De rol van de IZB in de relatie tot projecten en gemeenten verschuift steeds meer van financier naar partner: samen zijn we verantwoordelijk voor de uitvoering van het project. We zijn er ook inhoudelijk zeer nauw bij betrokken. Deze nieuwe werkwijze komt overigens niet in mindering op onze financiële betrokkenheid. Integendeel: we pakken samen met de gemeente de fondsenwerving op, voorafgaand aan de start of de verlenging van een missionair project. Onderdeel daarvan is dat we ‘projectgemeenten’ aan omliggende gemeenten proberen te linken. Dit programma wordt in 2013 verder uitgewerkt. De fondsenwerving in 2012 is reden tot grote dankbaarheid. Organisaties en ondernemers, fondsen, particulieren en kerkelijke gemeenten, hebben ons verrast met hun (financiële) betrokkenheid bij het werk dat in missionaire projecten in Nederland plaatsvindt. Bijna alle geplande projecten konden zo starten. Eén project (Rotterdam-Zuid) moest vanwege ontbrekende financiering helaas worden uitgesteld. We hopen en bidden dat de start op korte termijn alsnog kan plaatsvinden.

Om de ondersteuning, facilitering en begeleiding van de missionaire projecten adequaat te kunnen blijven uitvoeren, is de formatie van de programmalijn per 1 februari 2012 uitgebreid. Marco Bijl is voor 0,6 fte als coördinator voor projecten toegevoegd aan het team, dat verder bestaat uit Alineke van den Brink, (0,4 fte secretariële/organisatorische ondersteuning) en Kees Koster, (1 fte programmamanager). Veel nieuwe ontwikkelingen stemmen hoopvol. In 2012 denken we dan aan de aanstelling van een missionair adviseur voor Tilburg. Maar ook de aanstelling van een onbezoldigd missionair werker in Ede en de start van de proef met drie 3D-projecten. Dit zijn ontwikkelingen die de IZB nauwgezet volgt om er lessen uit te trekken. Intensief contact was er met onderstaande gemeenten op verschillende niveaus (kerkenraden en stuurgroepen) en werkers en vrijwilligers:

Almelo Ds. Catherinus Elsinga deed in september 2012 intrede, na een gezamenlijke werving en selectieprocedure. Naast zijn reguliere predikantschap in de wijkgemeente De Ontmoeting, heeft hij een missionaire opdracht (0,2 fte) om uitvoering te geven aan het missionair plan ‘Een levend teken’. Het doel is om ‘te groeien naar een gemeente die in de wijk naar de mensen toegaat, in het dagelijks leven, relevant en zichtbaar’.

Jaarverslag 2012

Een van de concrete activiteiten in de inwerkperiode van ds. Elsinga was de scan van missionaire activiteiten en het aanpassen van het aanbod. Dit heeft geleid tot nieuw elan bij vrijwilligers en tot aanpassing van het kinderwerk in de wijk. Daarnaast is hij als missionair predikant (0,2 fte) actief voor de gehele Protestantse gemeente te Almelo. Het doel is het stimuleren, coördineren en verbinden van missionaire initiatieven in andere wijkgemeenten.

Groningen Dr. Sjaak van den Berg, predikant van wijkgemeente Martinikerk, werkt aan de missionaire opdracht (0,3 fte, in dienst van de IZB), met als doel de gemeenteleden te stimuleren in hun netwerk meer getuigend en nodigend te zijn. Er is veel aandacht geweest voor aanpassingen in de diensten, zodat ‘gasten’ zich welkom weten. Er is een nieuwe ‘viering’ toegevoegd, die veel nieuwe contacten oplevert. De ‘vesper’ blijkt hier goed te werken. Social media, gerichte contacten onder andere met studentennetwerken, inspiratiemomenten en publicaties, maakten de missionaire opdracht van deze gemeente zichtbaar in 2012.

Utrecht Kern van het missionaire werk in de Jacobikerk is het versterken van de gemeenschap met een duidelijke netwerkfocus. Missionair predikant Arjan Markus, in dienst van de IZB, werkt aan inspireren, stimuleren en coördineren en verbinden van activiteiten. De focus vanuit het beleidsplan ligt bij ‘discipelschap in het hele leven’. Arjan Markus organiseerde toerusting, hield sessies met studenten en nieuwe gemeenteleden, sprak in cursusverband met belangstellenden van buiten de kerk over zingeving en de Bijbel. Hij rustte ook vrijwilligers toe om kringen te kunnen begeleiden. De inspiratiereis naar London werd herhaald.

Jaarverslag 2012

Het lijkt tijd om ook in Nederland dergelijke inspiratieplekken aan te bieden. In 2012 vond de evaluatie plaats van de aflopende projectperiode. De verkenning van mogelijkheden voor een nieuwe fase, met de ‘Jacobikerk als oefen- en inspiratieplek’, biedt goede kansen.

Amsterdam - Jordaan In de Amsterdamse Jordaan is de IZB betrokken bij een ‘Kerk voor de buurt project’, om vanuit de Noorderkerk de buurt te bereiken met de boodschap van Jezus Christus. Ds. Paul Visser is naast zijn werk in de gemeente missionair predikant (0,2 fte). Samen met kinderwerker Maria van ’t Hof en coördinator Tine Visser zijn activiteiten georganiseerd om als Noorderkerkgemeente bruggen te bouwen naar wijkbewoners. We constateren met vreugde dat de kerk door het kinderwerk en vrouwen-ontmoetingsactiviteiten meer gezicht heeft gekregen voor de wijk en dat er meer dan voorheen contacten komen met mensen uit deze wijk.

Rotterdam Delfshaven Missionair predikant Martijn van Laar heeft zich veel bezig gehouden met de plannen en coördinatie van het nieuwe centrum De Brug. Hij begeleidde een onderzoek van CHEstudenten onder dertigers in de gemeente van Delfshaven, met aanbevelingen hoe deze groep te betrekken en te dienen bij het missionaire werk. Het organiseren en verzorgen van Alpha- en Bètacursussen valt ook onder zijn verantwoordelijkheid evenals het organiseren van ontmoetingsplekken voor moslimjongeren. Met name het samen eten en dingen delen over elkaars geloof is een sterk punt in de aanpak die Martijn hanteert. Het leidde ook dit jaar tot meer wederzijds begrip en mooie ontmoetingen.

Den Haag Missionair predikant ds. Ad Vastenhoud, (in dienst van de IZB) heeft als doelstelling om de gemeente meer in contact te brengen met de wijk (missionair plan ‘Oog voor de buurt’). In 2012 werd het wijkgebouw Eltheto naast de kerk geopend als missionair diaconaal centrum. De predikant vervult een belangrijke rol in de visievorming en het stimuleren en coördineren van vrijwilligers. Er ontstonden veel contacten met wijkbewoners. Er blijkt veel behoefte aan een luisterend oor bij zingevings- en geloofsvragen. De gemeente is onder andere door een wekelijks inloopspreekuur voor de wijkbewoners duidelijk makkelijker aanspreekbaar geworden. Het programma ‘Linken’ is hier in ontwikkeling. Vanuit Hardinxveld-Giessendam, de vroegere woonplaats van Ad Vastenhoud, is er grote betrokkenheid op het missionaire werk rond de Bethlehemkerk. In dit verband werd er daadwerkelijk hulp geboden bij activiteiten in Den Haag en kreeg ‘missionair zijn’ concreet handen en voeten.

Leeuwarden Wia Marinus geeft hier uitvoering aan het plan ‘Blikopener’. Ze heeft een buurtonderzoek opgezet om meer zich te krijgen op de vraag hoe de Protestantse wijkgemeente HuizumWest aansluiting kan vinden bij gezinnen. De uitkomsten worden begin 2013 verwerkt. Er werden contacten gelegd met stichting Present en andere organisaties, om krachten te bundelen voor een diaconale wijkgerichte aanpak. In 2013 moet dit concreet worden. Events gericht op kinderen, zoals een musical en spelmiddag bleken goed aan te slaan. De kerk is meer zichtbaar geworden in de wijk. In de wijkgemeente heeft Wia het gesprek over missionair-zijn gestimuleerd. De IZB heeft hier-

bij geassisteerd in de vorm van cursusavonden. In 2013 wordt de projectperiode afgerond. Eind 2012 vond het gesprek plaats met IZB over de borging en het draagvlak op langere termijn van het missionaire beleid dat door dit project zichtbaar werd.

Ede Hoe bereiken we vanuit wijkgemeente De Ark de bewoners van de wijk Veldhuizen A? Dat was de aanleiding voor het gesprek met Thomas Stam, waarbij de IZB werd betrokken in 2012. Dit gesprek leidde tot iets een nieuw fenomeen: een onbezoldigd missionair werker, die als vrijwilliger/missionair werker namens De Ark, onderzoek deed naar de mogelijkheden van betrokkenheid van de kerk bij de buurt, contacten legde en samenwerkingsmogelijkheden verkende met gemeenteleden die wonen in de wijk en met andere christenen. De IZB treedt hierbij op als adviseur en lid van het projectteam.

Tilburg In Tilburg is in 2012 voorbereidend werk gedaan om vanaf 2013 te starten met een missionair adviseur. Tot deze aanpak is besloten, omdat we concludeerden dat het nog te vroeg is om een vorm van missionair project te starten. Eerst zijn er andere zaken te regelen. De kleine gemeenschap wil eerst meer visie ontwikkelen op missionair-gemeentezijn.

Nieuw-Beijerland De IZB is met de Hervormde gemeente in Nieuw-Beijerland in gesprek om te komen tot een missionair plan van aanpak voor deze omgeving. De programmalijn missionaire projecten trekt samen op met de programmalijn missionaire vorming om in beleidstraject om tot keuzes te komen. De aanstelling van een missionaire werker behoort tot de mogelijkheden.

Jaarverslag 2012

Pilotprojecten 3D: dagelijks, dichtbij dienen Onder het motto ‘Dagelijks Dichtbij Dienen’ zijn in 2012 drie pilotprojecten gestart: NieuwegeinVreeswijk, Capelle aan den IJssel en Rotterdam-Kralingen. Iedere gemeente heeft binnen dit format een eigen manier van werken. De IZB wil zo op drie verschillende plekken pionieren met een nieuwe werkwijze, waarbij leden van de gemeente ‘dicht op de huid’ een wijk of buurt leren leven. Dit vergt dat ze missionair en diaconaal aanwezig (leren) zijn. In het project ligt primair het accent op de begeleiding en vorming van een missionaire levenshouding van gemeenteleden: discipelschap voor het hele leven (alledaags geloven). De IZB organiseert met en voor de betrokken werkers jaarlijks drie bijeenkomsten om de pilotprojecten te evalueren en het concept aan te scherpen. Mogelijk levert dit nieuwe inzichten op voor missionair werk. De IZB is bij deze projecten verantwoordelijk voor de uitvoering en doet mee in de stuurgroepen (minimaal zes maal per jaar). Deze projecten zijn 1. Nieuwegein Per 1 september: Willina de Bree, in dienst van de IZB. 2. Rotterdam Kralingen Per 1 september: Ageeth Palland, in dienst van de IZB. 3. Capelle aan den IJssel Per 1 oktober: Gert van den Bos, in dienst van de gemeente Capelle-Schollevaar (Ontmoetingskerk).

Arnhem Met de Protestantse gemeente Arnhem verkennen we al geruime tijd de mogelijkheden om een meer missionaire gemeente te worden. Ook in 2012 zijn er verschillende contacten geweest. Weliswaar is er nog geen sprake van een project, maar de contacten blijven bestaan. De zorg voor deze en soortgelijke kwetsbare gemeenten gaat de IZB ter harte.

Veenendaal De IZB maakt deel uit van de begeleidingscommissie van Nico Grijzenhout. Hij heeft een coördinerende taak voor het missionaire werk in de hele Hervormde gemeente te Veenendaal;

Jaarverslag 2012

ook aspecten van diaconaal werk en jeugdwerk zijn een deel van zijn functieprofiel. Hij is in dienst van de plaatselijke gemeente; deze werkt niet binnen een projectformat. Onder leiding van Nico is in 2012 een nieuwe vorm van maaltijdgroepen opgezet (Agapèmaaltijden). Op de Markt is een missionair diaconaal centrum geopend.

Wieringerwaard In 2012 is het project Wieringerwaard, waar ds. Albert van Kampen aan verbonden was, afgerond. Doel van het project was om als vereniging Pniël (Hervormde evangelisatie) te komen tot meer zelfstandigheid als gemeen-

schap, meer een gemeente te worden. De gemeente heeft het missionaire (jongeren)werk voor eigen rekening genomen en voortgezet. De procedure van ‘gemeente in wording’ is in gang gezet met hulp van het Regionaal Steunpunt van de Protestantse Kerk. We houden contact.

Gemeenschapsvorming We zijn betrokken bij negen gemeenschapsvormingsprojecten: de een gericht op het vormen van een gemeenschap, de ander op weg naar een zelfstandige gemeente. Het zijn intensieve trajecten.

AmsterdamSpaarndammerbuurt In 2012 is het 10-jarig bestaan van ‘Kerk in Hebron’ gevierd. In de Amsterdamse Spaarndammerbuurt werken Peter Smits, in dienst van de IZB, en Mark Schipper, die een leerwerktrajct volgt van Amsterdam in Beweging. Er is een missionair team gevormd, dat verantwoordelijkheid wil gaan dragen voor de gemeenschap. De ‘veelkleurigheid’ van het team maakt duidelijk dat dit project de diverse bevolkingsgroepen in de wijk heeft weten te bereiken. Activiteiten voor kinderen en vrouwen lopen goed. In 2013 evalueren we of we erin geslaagd zijn om meer lagen van de wijk te hebben bereikt. Op deze manier wordt gewerkt aan draagkracht voor de langere termijn.

Amsterdam-West In het project ‘Thuiskomen’, in AmsterdamWesterwijk, is gewerkt aan verdere gemeenschapsvorming vanuit een reeds bestaande kleine gemeenschap. Er is voor gekozen is om activiteiten met de buurt op te zetten in plaats van voor de buurt. Resultaat was dat er minder activiteiten werden georganiseerd, maar met het doel om te komen tot een sterkere gemeenschap die meer verantwoordelijkheid

kan gaan dragen. Dit is in 2012 voorzichtig begonnen. Buurtmaaltijden, viering op zondag en ontmoetingsmomenten op dinsdag waren de activiteiten die dit project zichtbaar maken voor de wijk. Begin 2012 is missionair werker Hariët Tarpeh (in dienst van de IZB) met zwangerschaps- en bevallingsverlof gegaan. Ze is tijdelijk vervangen door Jannie Rebel en Gerben van Manen. Aan het eind van het jaar werd duidelijk dat de arbeidsovereenkomst van Hariët per 1 februari 2013 zou eindigen. Met de werving en selectie van een nieuwe werker is een begin gemaakt. Naar verwachting zal rond de zomer van 2013 een ‘doorstart’ worden gemaakt.

Rotterdam-Blijdorp Het project is in augustus begonnen met tweewekelijkse vieringen in de Prinsenkerk. Niels de Jong, missionair predikant in dienst van de IZB, werkt onder verantwoordelijkheid van de algemene kerkenraad van de Protestantse gemeente te Rotterdam Centrum. Het project zit nu in de startfase, de groep groeit heel snel. In de komende vijf jaren willen we toegroeien naar meer zelfstandigheid. Het project is een broedplaats voor nieuwe missionaire ideeën en initiatieven. Daardoor kan het in de toekomst veel gaan betekenen voor missionaire ontwikkelingen elders. Het is verheugend om te zien hoe het project jonge mensen/gezinnen aantrekt die zich gaan inzetten voor de voortgang en uitbouw van dit project.

Rotterdam-Spangen Nico van Splunter, missionair werker in dienst van de IZB, werkt in het project ‘Geloven in Spangen’ aan de vorming van een zelfstandige gemeenschap die verantwoordelijkheid neemt voor de wijk. In 2012 zou duidelijk moeten worden of dit een reële doelstelling, in deze context. Zou het lukken om de contacten en netwerken in

Jaarverslag 2012

deze buurt te verdiepen en samen te werken met andere partijen? Aan het eind van het jaar is conclusie dat ‘Geloven in Spangen’ zichtbaar en herkenbaar geworden voor de wijk Spangen. Er zijn maandelijks vieringen georganiseerd. Eind 2012 heeft de verantwoordelijke kerkenraad van Delfshaven ruimte geschapen om vaker vieringen te organiseren, ook met bediening van de sacramenten. In de samenwerking met de wijk heeft Nico veel weten te bereiken door aan te haken bij bestaande initiatieven, door de eigen kracht van bewoners en organisaties te verstevigen en door wijkbewoners in te schakelen bij activiteiten. Een voorbeeld is het samen koken en eten met schoolkinderen. De lopende projectperiode is geëvalueerd; begin 2013 zal er een keuze voor het vervolg worden gemaakt. We hopen dat we dit project nog een groeifase verder mogen brengen.

Rotterdam-Zuid Het doel van het project vanuit de Rotterdamse Maranathakerk is gemeenschapsvorming. De wijkgemeente wil meer in contact komen met en relaties opbouwen in de wijk. Helaas kon dit project eind 2012 nog niet starten, omdat de dekking van de begroting nog ontbreekt. We moesten daarom nog wachten met de werving van een werker, maar hopen daar op korte termijn mee te kunnen starten. We houden contact met de vrijwilligers. De huidige vorm van de reeds gegroeide gemeenschap wordt in stand gehouden om straks de startfase beter te kunnen laten verlopen.

Den Haag-Wateringse Veld Arjen ten Brinke is missionair werker, in dienst van de IZB en Missionair Werk en Kerkgroei (PKN), in de Haagse Vinexwijk Wateringse Veld. De pioniersplek is in vijf jaar uitgegroeid tot een prille gemeente. Tweewekelijks zijn er vieringen en doordeweeks zijn er tal van

Jaarverslag 2012

activiteiten voor uiteenlopende doelgroepen. Diaconaal werker Johan van der Toorn, in dienst van Missionair Werk en Kerkgroei, heeft op diaconaal vlak ondersteunende activiteiten georganiseerd. Arjen ten Brinke heeft zich meer gericht op pastorale contacten en op de ondersteuning van vrijwilligers om zelfstandig taken en verantwoordelijkheden op te kunnen nemen. Hij is meer ‘in tweede lijn’ gaan functioneren. In 2012 werd de tweede fase van de projectperiode afgerond en besloten de betrokken partijen tot een nieuwe periode, gericht op de vorming van een zelfstandige gemeente, met een goede kerkelijke inbedding. De IZB werkt hier intensief samen met de betrokken kerkenraden en de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestantse Kerk. Eind 2012 is ds. Arie van der Maas ingeschakeld om het ingewikkelde proces als ‘regisseur’ te begeleiden.

Den Haag-Moerwijk Vanwege de ziekte van de missionair werker Hette Domburg heeft de uitvoering van dit project vertraging opgelopen. Doel is dat er vieringen starten in 2013, er is in 2012 een kern gevormd met wie de plannen voor vieringen verder uitgewerkt en opgepakt gaan worden. Ook in dit project werkt de IZB nauw samen met Missionair Werk en Kerkgroei. Gelukkig gaat het met de gezondheid van Hette Domburg de goede kant op.

Groningen-Korrewegwijk Evangelist Jan Waanders, in dienst van de IZB, geeft in Groningen leiding aan het missionairdiaconaal centrum Het Pand, in de achterstandswijk aan de rand van de binnenstad. 2012 was een zwaar jaar; een overgangsperiode. Het oude project, zichtbaar in activiteiten voor jeugd, jongeren en ouders, moest in stand gehouden. Tegelijkertijd werd achter

de schermen gewerkt aan een nieuw project, gericht op de vorming van een gemeenschap die zelf verantwoordelijkheid gaat dragen voor de Korrewegwijk. Omdat de huidige werkruimte veel te klein is om alle activiteiten te herbergen, zijn forse stappen gezet om te komen tot nieuwbouw, in samenwerking met de speeltuinvereniging. Met het oog op deze plannen is veel geïnvesteerd in publiciteit en fondsenwerving. De eerste ‘Toer voor het goede doel’, een sponsortocht voor fietsers, is verreden ten bate van de nieuwbouw van ‘Het Pand’ in Groningen.

Zoetermeer Al vier jaar vinden er Perronmeetings plaats. De uitvoering berust bij missionair werkers Henk Boerman en Erik Verwoerd (jongerenwerk). De afgelopen jaren is er een nieuwe kwetsbare christelijke gemeenschap ontstaan. De werkers stonden voor de uitdaging om als gemeenschap tot verdieping te komen zonder de

laagdrempeligheid te verliezen. De eerste stap daarin was het vormgeven van een nieuw type meetings naast de reguliere samenkomsten. Tijdens deze zogeheten verdiepingsmeetings krijgt het zingen van liederen en het gebed een belangrijke plaats, evenals de bijbelstudie, gericht op de toerusting en opbouw van de gemeenschap. Ook bij deze verdiepingsmeetings wordt rekening gehouden met de laagdrempeligheid. De aandacht voor groeigroepen is toegenomen, vanuit de overtuiging dat in deze kleine kringen het hart de christelijke gemeenschap klopt. De eerste fase van het projectplan is afgerond in 2012. Bij de evaluatie is gekozen voor een vervolg waarvan de focus is: meer zelfstandigheid. De fondswervingsronde was heel spannend, maar we zijn dankbaar dat betrokken fondsen de voortgang van het werk nu mogelijk maken.

Jaarverslag 2012

Begeleiding projecten Naast de hierboven genoemde projecten is er een aantal projecten waarvan de werkers gebruik maken van het begeleidingsaanbod van de IZB (intervisie). We zijn in zulke gevallen niet de formele projectpartner van deze gemeenten. Wel zijn we bij sommige gemeenten betrokken bij de begeleidingscommissie van de missionair werker. De hier bedoelde gemeenten zijn: 1. Delft: René Strengholt 2. Voorthuizen: Wim van der Vegte 3. Huizen: Jan Verkerk 4. Rijnsburg: Christiaan Dekker 5. Rotterdam Lombardijen: ds. Gert van de Pol

Jaarverslag 2012

6. Rotterdam Charlois (Jeugdhaven ’t Anker): Andrien de Korne 7. Amersfoort Nieuwe Kerk (gestopt in 2012): Eline de Graaf 8. Hilversum: ds. Gerard Kansen 9. Eindhoven: ds. Sjaak Pauw

Deskundigheidsbevordering A. Tweedaagse conferentie 2012 Jaarlijks organiseren we een tweedaagse conferentie voor alle missionaire werkers en predikanten die betrokken zijn bij de IZB. Thema van de tweedaagse in 2012 was ‘In gemeenschap brengen’, in vervolg op het thema van het jaar daarvoor: ‘Tot geloof brengen’. De tweedaagse

werd gehouden in conferentiecentrum Mennorode in Elspeet. Ds. Henk de Jong uit Windesheim liet ons kennismaken met Thomas a Kempis en de Moderne Devotie. Wim Dekker sprak over Dietrich Bonhoeffer en diens visie op de geloofsgemeenschap. Donderdagavond zongen we met theoloog/musicoloog Kees van Setten oude en nieuwe liederen op een andere manier. Vrijdag begon met een ochtendgebed. Daarna was er een ‘IZB-exchange’ (naar het voorbeeld van TEDx), waarbij een carrousel aan mogelijkheden van geloofsgemeenschappen zich aan de groep presenteerde. - Family factory: gezinnen en netwerken (Jan Willem Roseboom) - Evangelie & Moslims: interreligieuze gemeenschap (Herman Takken) - Multiculturele geloofsgemeenschap (Nico van Splunter) - Niet stedelijke geloofsgemeenschappen: casus Veenendaal en aanbod van toerusting (Jaap Gerling en Nico Grijzenhout) - Grenzen van de geloofsgemeenschap (Arjan Markus) - Verdraagzaamheid en grenzen van geloofsgemeenschappen (Janne IJmker) B. Intervisie De IZB biedt met behulp van een extern bureau een intervisieprogramma aan voor de missionair werkers en predikanten. In totaal doen er 25 mensen mee, verdeeld over 5 groepen. De intervisiegroepen komen vier maal per jaar bij elkaar. De periodieke uitwisseling biedt werkers steun aan elkaar. Het gesprek aan de hand van praktijksituaties helpt hen om zich verder te ontwikkelen.

C. ‘Werkers in de tweede lijn’ Een van de leerervaringen is dat het voor IZB-medewerkers lastig is om de rol van ‘tweedelijns-werker’ in te nemen. Voor het leren aansturen van vrijwilligers, zich terug te trekken van de uitvoering, verantwoordelijkheid over te dragen en het schakelen met een stuurgroep, is een traject aangeboden, in groepsverband en individueel. D. Intern curriculum IZB Het plan om in 2012 een intern curriculum voor de missionaire werkers te ontwikkelen heeft vertraging opgelopen en staat nu op de agenda voor 2013. De eerste stappen zijn inmiddels gezet. Samenwerking met de Protestantse Kerk Ook in 2012 heeft de programmalijn missionaire projecten van de IZB samengewerkt met de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei van de Protestantse Kerk. Er waren intensieve en goede contacten. We zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor twee projecten: MarcusConnect in Den Haag en Boei90 in Wateringse Veld. Daarnaast hebben we samen met het Evangelisch Werkverband en ArkMedia een werkconferentie georganiseerd onder de titel ‘Anders Verder’, naar aanleiding van het gelijknamige boek van dr. René de Reuver.

Jaarverslag 2012

Missionaire vorming Een nieuwe cursus ‘Als kinderen andere wegen gaan’), een studiedag over kinderen en de kerk en de terugkeer van Dabar (van de HGJB naar de IZB) zijn een aantal in het oog springende activiteiten van de programmalijn ‘missionaire vorming’ in 2012. Het doel van deze programmalijn is de advisering, vorming en toerusting van predikanten, kerkenraden en gemeenteleden, opdat zij (meer) beantwoorden aan hun roeping om in woord en daad getuige te zijn van Jezus Christus.

Achter de schermen voltrok zich een herstructurering: de vroegere werktakken ‘vorming’ en ‘toerusting’ zijn vanwege de nauwe verwevenheid samengebracht in één nieuwe programmalijn ‘missionaire vorming’, waar verschillende afdelingen onderdeel van uit maken: Toerusting, Areopagus, Dabar en Transparant.

Afdeling Toerusting Aanwaaispreekuur Het ‘aanwaaispreekuur’ is een laagdrempelige voorziening van de IZB als ‘missionaire dienstverlener’. Kerkenraden, predikanten en evangelisatiecommissies kunnen in dit gratis adviesgesprek al hun vragen kwijt over het missionaire werk in de lokale gemeente. Ook in 2012 is veelvuldig gebruik gemaakt van dit spreekuur; het voorziet duidelijk in een behoefte. Iedere gemeente is missionair in haar eigen context met haar eigen specifieke uitdagingen. In het aanwaaispreekuur wordt er advies op maat gegeven. Vaak komt er een vervolg uit zo’n gesprek voort, bijvoorbeeld een toerustingscursus in de gemeente, of een

adviestraject bij het maken van missionair beleid. De gesprekken vinden meestal plaats in Amersfoort, als een grotere delegatie uit een gemeente advies wenst van de IZB, houden we het spreekuur op locatie. Als kinderen andere wegen gaan In 2012 is de cursus ‘Als kinderen andere wegen gaan’ verder ontwikkeld. Tijdens een cursusavond wordt er met elkaar nagedacht over hoe je omgaat met kinderen ten aanzien van kerk en geloof andere wegen gaan dan hun ouders. Het onderwerp heeft naast een pastorale insteek ook een missionaire spits. De cursus daagt de deelnemers uit om na te denken wat geloven voor henzelf betekent en hoe ze dit persoonlijke geloof kunnen delen met hun kinderen. In september 2012 was de try-out fase van de cursus voorbij. Uit evaluaties bleek dat deelnemers de oorspronkelijke cursus – één avond – te kort vonden. De opzet is daarna aangepast en uitgebreid met een extra avond, waardoor gemeenten nu kunnen kiezen voor één of twee avonden.

Jaarverslag 2012

Een deelnemer aan ‘als kinderen andere wegen gaan’ vertelt: ‘Op de cursusavond kreeg ik mee dat het goed is om je in het leven van je kinderen te verdiepen en niet meteen alles af te keuren waar je het op het eerste gezicht niet mee eens bent. Later die week belde ik met mijn zoon. Hij vertelde dat hij op zondagochtend vrijwilligerswerk had gedaan in het ziekenhuis. In eerste instantie dacht ik: ‘Dus je bent niet naar de kerk geweest’. Maar ik besloot nu eens niet mijn oordeel uit te spreken, maar ‘Ik zie dit eerst eens te informeren wat hij daar eigenlijk deed. Dat vrijwilecht als een ligerswerk bleek heel positief! Ik ontdekte dat het eigenlijk heel veel raakvlakken had met mijn werk als diaken en daar winstpunt dat ik kregen we uiteindelijk een heel goed gesprek over. Ik zie dit uit de cursus heb echt als een winstpunt dat ik uit de cursus heb meegenomen.’

meegenomen’

Bewerken van cursussen In vervolg op de ontwikkeling die in 2011 in gang is gezet, is het cursusbestand opgeschoond en bijgewerkt. In 2011 kreeg de cursus Gunnend geloven een update, afgelopen jaar zijn de cursussen Woorden vinden en Moeilijke vragen aangepast.

tie zijn nauw, ook al om op de hoogte te blijven van nieuw cursusmateriaal. Henri Wijnne, missionair adviseur van de IZB, heeft in 2012 in Duitsland een training gevolgd bij de moederorganisatie Stufen des Lebens, waardoor hij nu ook bevoegd is om de kringleiderstraining te verzorgen.

Scopus Door de langdurige ziekte van een van de medewerkers hebben de Scopus-cursusactiviteiten in 2012 op een laag pitje gestaan. Wel is een aantal trainingen georganiseerd, zodat weer enkele nieuwe gemeenten met Scopus aan de slag konden. Eén van de locaties is Amsterdam-Noord, in de missionaire gemeente “Hoop voor Noord”. Daar beginnen verschillende groepen in 2013 met een Scopuscursus voor mensen uit de missionaire doelgroep van de gemeente.

Dorpen In drie regio’s heeft de IZB in 2012 een avond georganiseerd voor predikanten en gemeenteleden uit een dorpskerk. Daarmee is de aftrap gegeven van een apart programma voor de ondersteuning van kerkenraden en gemeenten, in de bezinning op de karakteristieken van een dorpsgemeente en de drempels en kansen liggen om een missionaire gemeente te zijn in een dorp. De avonden zijn in de verschillende regio’s goed ontvangen. De bezinning sluit goed aan bij actuele gesprekken in kerkenraden. De komende tijd wordt het programma verder uitgebouwd en in andere regio’s herhaald. In het kader van de Permanente Educatie voor predikanten wordt een cursus

Scopus is ruim 25 jaar geleden ontwikkeld in Duitsland. De IZB heeft de alleenrechten voor Nederland. De banden met de moederorganisa-

Jaarverslag 2012

Aantal

Activiteit

Aanwaaispreekuur

Adviesgesprek

Afsluitingsavond

Als kinderen andere wegen gaan

Beleidsanalyse

CGE

Cursus Adventkerk

Regionale bijeenkomst en over ‘Missionair kerk zijn op een dorp’

Gemeenteavonden

Gesprek over ECHO

Gunnend geloven

In contact

In gesprek

Kerkenraadsdag

MEER-toerustingsavonden

Missionair beleid

Moeilijke vragen

Overleg kerkenraad

Pastorale toerusting

Project

Quick Scan

Scopus - info-avond

Scopus-training

Startavond

Student

Toerustingsavond

Training geloofsgesprek (Alpha)

Woorden vinden

ontwikkeld onder leiding van de afdeling Toerusting en hoogleraar secularisatiestudies namens de IZB en GZB, prof. dr. Herman Paul.

Quick Scan De Quick Scan is een hulpmiddel om gemeenten in korte tijd inzicht te geven in hun missionaire mogelijkheden. De scan, een startpunt voor het ontwikkelen van missionair beleid, heeft betrekking op 4 clusters: Geloof, Gemeenteleden, Gezicht van de gemeente en Gemeenschap. In 2012 is de Quick Scan zes keer uitgevoerd. Veel gemeenten zijn aan de hand van de resultaten met elkaar in gesprek gegaan over de missionaire stand van zaken. De Quick Scan is inmiddels voorzien van een applicatie, waardoor de onderzoeksresultaten nu goed en overzichtelijk zijn te presenteren.

De Quick Scan kunt u vergelijken met een loep. Het hulpmiddel helpt u scherper te zien, met oog voor detail. U concentreert u op iets, waardoor dit helder zichtbaar wordt. De scan helpt u scherp te kijken naar hoe missionair uw gemeente is. Door zo te kijken ontdekt u mogelijkheden en belemmeringen van de gemeente. Dit inzicht is belangrijk om beleid te maken en om te groeien. Zo weet u waar u mee en waar u aan kunt gaan werken. Daarbij geeft de scan inzicht in wat belangrijk is voor een missionaire gemeente. De onderdelen en vragen laten facetten zien die elementair zijn een missionaire levenshouding van gemeenteleden en een open, toegankelijke gemeente. En als laatste doel van de scan: het vergroot de betrokkenheid van de mensen die eraan mee doen. Zo creëert u het noodzakelijke draagvlak.

Jaarverslag 2012

Missionaire toerusting voor hoger opgeleide jongvolwassenen In het kader van de ondersteuning van specifieke groepen gemeenteleden ontwikkelt de afdeling Toerusting een cursus voor hoger opgeleide jongvolwassenen. Zij bevinden zich midden in de samenleving en beschikken over een uitgebreid netwerk dat veel kansen biedt om het evangelie te delen. Tegelijkertijd doet de combinatie van werk/carrière, gezin/familie en kerk een groot beroep op hun energie en tijd. De nieuwe cursus heeft daar oog voor en wil hen helpen om in deze context de navolging van Christus gestalte te geven. De cursus is in ontwikkeling. In Amersfoort vond een try out plaats; andere gemeenten toonden belangstelling.

Leven uit de Bron In 2012 is de cursus ‘Leven uit de Bron’ gestart onder de vleugels van de IZB. Vooralsnog is dit een pilot voor één seizoen. Enkele IZB’ers doen

Jaarverslag 2012

met de cursus mee om de certificering te verkrijgen. Daardoor kunnen ook zij in de toekomst deze cursus geven.

Areopagus Areopagus is een centrum voor contextuele en missionaire prediking, onderdeel van de IZB, vereniging voor zending in Nederland. Het centrum richt zich op de inhoudelijke verdieping van de prediking en verfijning van de communicatieve vaardigheden van de voorganger. Jaarlijks belegt Areopagus een serie meerdaagse cursussen voor predikanten (en anderen met preekbevoegdheid) en een studiedag. In de nieuwe organisatie-opzet van de IZB heeft Areopagus een meer geïntegreerde plaats gekregen binnen het totale vormingswerk. In de komende jaren wordt eraan gewerkt, dat er meer dwarsverbindingen ontstaan tussen de verschillende activiteiten van vorming en toerusting. In alles gaat het erom dat gelovigen in deze tijd geholpen worden vol-

geling van Jezus Christus te zijn als minderheid in een seculiere en multireligieuze omgeving. De cursussen die Areopagus voor predikanten verzorgt, zijn gericht op een goede overdracht van de boodschap, toegankelijk taalgebruik etc. als basisvoorwaarden voor communicatie in de verkondiging. Daarnaast gaat het echter ook om een voortdurende bezinning op de vragen hoe de bijbel vandaag zo ter sprake kan komen, dat deze het boek wordt waarin het over onszelf gaat. In dit verband vallen technische termen als narratieve identificatie en hermeneutische horizontversmelting, woorden die aangeven dat het in de prediking erom gaat dat de hoorder gelijktijdig wordt met de verhalen en gebeurtenissen van vroeger. Voortdurend blijkt in het cursuswerk, dat de persoon van de verkondiger zelf ook in het geding is. Bijgevolg komt in de cursussen de eigen spiritualiteit geregeld aan de orde. Er is een drietrapcursus ontwikkeld, waarin alle basiselementen waar Areopagus voor staat, zowel qua vormgeving als qua inhoud aan de orde komen. Deze cursus bestaat uitgesmeerd over een half jaar in totaal uit zeven dagen en is goed voor 5 studiepunten met het oog op de permanente educatie voor predikanten binnen de PKN. Daarnaast wordt een aantal thematische cursussen gegeven. In 2012 werden de volgende activiteiten door Areopagus georganiseerd en aangeboden.

Cursussen Nieuw dit jaar was een cursus over het voorgaan in huwelijksdiensten. Dergelijke bijeenkomsten zijn vaak missionaire momenten bij uitstek. Voor een toenemend aantal mensen is dit één van de weinige keren dat zij in aanraking komen met de kerk en de boodschap van het evangelie. Bovendien hebben we in toenemende mate te maken met randkerkelijke

bruidsparen die graag iets willen horen in de trant van ‘all you need is love’. In hoeverre moeten we daarmee rekenen en daarop inspelen? Het grote thema van liefde en trouw wordt algemeen herkend als een verlangen en een probleem; hoe kunnen we dat zo in de preek aan de orde stellen, dat mensen op zijn minst iets ontdekken van wat de Schrift daarover zegt, kritisch en verrassend? Tijdens deze cursus hebben 8 deelnemers de bovenstaande vragen gethematiseerd en zich geoefend in de praktische uitwerking daarvan. De gemiddelde beoordeling van deze cursus was een 8,3. De cursus Missionaire verkondiging is bedoeld voor een specifieke doelgroep van predikanten in een missionaire context (bijv. een missionair project of een dienst met belangstellenden). Door omstandigheden is de cursus, waar 6 voorgangers aan deelnamen, in 2012 ingekort tot één dag. In de cursus Preken met volmacht waren 12 deelnemers op zoek naar het geheim van hoe thema’s uit de klassieke gereformeerde traditie verkondigd kunnen worden dat ze niet over hoofden heengaan, maar mensen in hun existentie raken en veranderen. De gemiddelde beoordeling voor deze cursus was een 8,2. In de cursus presentatie en communicatie, met 14 deelnemers, ging het om de performance van de prediker, de stijl en opbouw van een preek, dialogisch en/of uit het hoofd preken. In de cursus Eén met het Woord hielden 15 deelnemers zich bezig met wat Rudolf Bohren in zijn Predigtlehre formuleert als ‘Freude am Wort’ en ‘Lust am Wort als Frucht der Liebe’. Uitvoerig is de rol van meditatie in het preekproces aan de orde gekomen. Een de vraag hoe je zo in de huid van de teksten kan kruipen, dat er niet over maar er uit gepreekt wordt. De gemiddelde beoordeling was 7,3.

Jaarverslag 2012

In 2012 organiseerde Areopagus een masterclass waar 10 deelnemers aan meededen. Deze masterclass is bedoeld voor predikanten, die graag de diepte in willen rond een belangrijke thematiek , waarbij ze zich aan voorbeeldfiguren op kunnen trekken. Het thema was: preken over het oordeel. Tussendoor werden opdrachten verstrekt en werd literatuur gelezen. Deze masterclass leverde 2 à 3 studiepunten op voor permanente educatie. Areopagus organiseerde in september in samenwerking met uitgeverij Boekencentrum een grote studiedag voor predikanten, ambtsdragers en gemeenteleden. Centrale vraag: hoe kunnen we kinderen ‘inwijden in heil geheimen’? Hoe werk je aan begrijpelijke verkondiging, zonder in de valkuil te stappen van de ‘verkleutering’. Er waren 130 deelnemers, die konden kiezen uit 8 workshops, over onder andere ‘De zondag vieren als gezin’, ‘Als kind discipel zijn’ en ‘De kracht van het verhaal’. De gemiddelde beoordeling was een 7,4. Samen met de Gereformeerde Bond werd een tweedaagse predikantenbijeenkomst op Mennorode belegd over het thema: Verberging van God. Dr. Wim Dekker verzorgde samen met de Protestantse Theologische Universiteit twee driedaagse cursussen, met resp. 18 en 12 deelnemers: Spreken over God en De kerk als lichaam van Christus. De samenwerking tussen de PThU en Areopagus wordt geïntensiveerd. In de herfst van 2013 wordt een gezamenlijke tweedaagse conferentie belegd, onder de titel: ‘Geloven in preken’. Ook de samenwerking met de Christelijke Gereformeerde Kerken krijgt meer gestalte. De drietrapscursus is vanaf het komende jaar ook voor predikanten uit die kerken toegankelijk.

Jaarverslag 2012

Transparant In de afgelopen jaren zijn enkele pogingen ondernomen om het vormingswerk voor gemeenteleden in de leeftijdscategorie 20-45 jr. nieuw leven in te blazen. De Transparant-training richtte zich met name op hoger opgeleiden in deze doelgroep. Er hebben enkele meerdaagse trainingsconferenties plaatsgevonden. Nadat enkele geplande bijeenkomsten moesten worden afgeblazen als gevolg van te weinig aanmeldingen, is deze activiteit in 2012 stilgelegd. Er wordt overleg gevoerd om te zien of een doorstart mogelijk is met de HGJB en GZB.

Dabar Sinds oktober 2012 is de IZB verantwoordelijk voor Dabar, het evangelisatie en –recreatiewerk op campings. De organisatie is overgenomen van de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond (HGJB). In het voorjaar van 2012 werd bekend dat de HGJB te kampen had met financiële tegenvallers, die noopten tot een herbezinning op het takenpakket van de organisatie. De organisatie besloot zich te concentreren op de kerntaken: de ondersteuning van catechese en jeugdwerk in de gemeenten en het uitvoeren van landelijke en regionale projecten voor jongeren. Daarmee was de toekomst van het missionaire jeugdwerk, waaronder Dabar, onzeker. Via de overdracht van de landelijke organisatie aan de IZB kon de continuïteit van het campingevangelisatiewerk worden gewaarborgd. Duidelijk was dat de onverwachte – en dus niet begrote - overdracht van Dabar een forse inspanning van de IZB zou vergen. Bij de afspraken voor het meerjarenbeleid 2013-2017 was juist vastgelegd dat er geen ruimte is voor personeelsuitbreiding. Om de financiering rond te krijgen, zouden extra fondsenwervingsactiviteiten noodzakelijk zijn.

De voorbereiding van het zomerseizoen 2013 zou door de verhuizing zo min mogelijk hinder moeten ondervinden. Vandaar dat meteen veel aandacht is gegeven aan de ontwikkeling van een nieuwe website, de coördinatie van de publiciteit, de werving van nieuwe teamleden en campingpastors, de voorbereiding van de toerusting, etc. Davy Hoolwerf, tot dan toe werkzaam op het steunpunt Zuid-West Nederland van de IZB, werd met ingang van 1 november benoemd tot de nieuwe coördinator van Dabar. Een maand later kon Kelly de Hoop worden aangesteld als medewerker voor de beleidsondersteuning en het secretariaat. Er is veel tijd en energie gestoken in de overdracht van de werkzaamheden, in contact met landelijke werkgroepen en plaatselijke commissies. Op 1 november 2012 vond een bijeenkomst plaats om de ‘doorstart’ van Dabar

onder de IZB-vlag te markeren. Er is nieuw prmateriaal ontwikkeld, met een nieuwe huisstijl, die het werk een fris gezicht geeft. Met het oog op de werving van jongeren is een eigentijdse website gebouwd (www.dabarwerk.nl ). Ook via social media wordt contact met de doelgroep gezocht. Nieuwe aanmelders ontvangen een digitale contactbrief. Om de Dabarorganisatie van een goede financiële basis te voorzien, is het initiatief genomen tot de kring ‘Vrienden van Dabar’, met name gericht op ondernemers in de achterban van de IZB die bereid zijn om jaarlijks minimaal 500 euro te doneren. De vriendenkring wordt via digitale nieuwsbrieven en netwerkbijeenkomsten op de hoogte gehouden van actuele informatie over het Dabarwerk. Intussen heeft een van de landelijke werkgroepen een begin gemaakt met de organisatie van het Toerustingsweekend (DOW), in april 2013, over het thema: Op hoop van zegen!

Jaarverslag 2012

Theologische en missionaire advisering In september 2012 is aan de Rijksuniversiteit Groningen de bijzondere leerstoel secularisatiestudies (namens de IZB en GZB) gecreëerd. De post wordt bekleed door prof. dr. Herman Paul. Het doel van de leerstoel is om een bijdrage te leveren aan de academische studie naar allerlei aspecten van het verschijnsel secularisatie. De resultaten van het onderzoek worden breed toegankelijk gemaakt voor de kerk in het algemeen, en de werkers van IZB en GZB in het bijzonder. De eerste maanden van de leerstoel secularisatiestudies stonden in het teken van kennismaking met de IZB, de GZB, de Rijksuniversiteit Groningen en het college van bijzonder hoogleraren aan de faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap. Rond de benoeming zijn in allerlei kranten en tijdschriften interviews gepubliceerd. De bijzonder hoogleraar leverde een bijdrage aan het najaarscolloquium over nieuwe religiositeit (naar aanleiding van het boek ‘Flirten met God’), voor predikanten en andere geïnteresseerden. De lezingen van die bijeenkomst zijn begin 2013 in Kerk en Theologie gepubliceerd. Verder werd in 2012, samen met een Groningse collega, een onderzoeksaanvraag ingediend het kader van het NWO-programma Religie in de moderne samenleving; de voorbereidingen voor het onderwijs en onderzoek en de oratie in 2013 zijn ter hand genomen en er zijn lezingen verzorgd voor de IZB, de GZB en diverse studentenverenigingen.

Plannen voor 2013 concentreren zich op de oratie, 24 september 2013; - de ontwikkeling van een onderzoekslijn, ook voor toekomstige promovendi, - het opzetten van een project over secularisatie buiten Europa (in samenwerking met de GZB); - het voorbereiden van onderwijs (een permanente educatiecursus voor predikanten, in samenwerking met de IZB); - het redigeren van een theologische studie naar verlangen (een bundel vertaalde essays van Bernd Wannenwetsch); - het voorbereiden van enkele grote lezingen (onder andere op de Karl Barth Tagung 2013); - het publiceren van enkele artikelen.

Verlangen

‘We hebben de realiteit van onze post-christelijke context onder ogen te zien. Niet als een noodlot, maar als de plek waar God ons roept om Hem te dienen en het evangelie te verbreiden. Waarom God ons in deze wonderlijke situatie heeft gebracht, weten we niet. Wel weten we dat het de opdracht van ons allen is om Hem trouw te zijn, op de plaats waar Hij ons heeft gesteld. De Duits-Schotse theoloog Bernd Wannenwetsch noemt ‘verlangen’ een van de kernwoorden van deze tijd, waar de kerk ook veel over te zeggen heeft. Laten we in de kerk niet spreken over secularisatie als een onpersoonlijk ‘monster’, dat zijn tienduizenden verslaat, maar laten we het hebben over concrete mensenlevens: waar gaat ons hart naar uit? Wat zijn verlangens die ons bij God vandaan houden? Welke verlangens plaatst het christelijk geloof ertegenover? Hoe kunnen we elkaar opscherpen, in woorden, in praktijken die helpen die seculariserende macht te weerstaan?’ (Herman Paul, IZB-site) Jaarverslag 2012

het life met diestylemagazin pgang

DE ZO LIZeLOEKTOCHT V TTe VA AN N DIJK

Het is n zomaa iet knop or een mzette n...’

BEELD E EET WAN T IN EE TCAFÉ H ET ELFD PHE HA E GEBO D D D MEER?: AD EN LIN ‘DIT INT DA WA ERVIEW GENM AK IS ECHT HERA TE KORERS R DAT JDEMING T’ E WAT HOEFT TE ZEGG DOOR EN ES VAN JE KIND ? Jaarverslag 2012 32 | € 5,95

Puz zel m en m kan aa ee so k vl baliegrei p een l o ee n s, e

Missionaire publicaties In het verleden kende het organisatieschema van de IZB lange tijd de poot ‘materialen’: evangelisatiebladen en andere publicaties, die tot doel hadden het missionaire werk in gemeenten te faciliteren. Veel daarvan is nu ondergebracht in de programmalijn ‘Missionaire publiciteit’: evangelisatieblad ECHO, het magazine voor ouderenpastoraat ‘Lichtspoor’(v/h ‘Licht in de avond’) en de websites voor zoekers.

ECHO Zes maal per jaar verschijnt het tijdschrift ECHO, een hulpmiddel voor het missionaire gesprek. Het is een uitgave van de IZB in samenwerking met deputaten evangelisatie van de Christelijke Gereformeerde Kerken. Na een periode van heroriëntatie heeft de redactie in 2012 een nieuwe koers uitgestippeld. Nog meer dan voorheen richten we ons op buitenkerkelijk, weinig-lezend, publiek. Dat betekent in de praktijk dat we bij het schrijven van artikelen het ‘buitenperspectief’ kiezen. De gangbare opzet, waarbij vrijwel alle artikelen min of meer thematisch aan elkaar gelinkt waren, heeft plaatsgemaakt voor een magazine, met meer variatie in lengte en inhoud. Ook de verhouding tekst/beeld heeft een ontwikkeling doorgemaakt. Bij de uitgave van ECHO spelen de verspreiders in gemeenten een cruciale rol. Zij moeten er mee uit de voeten kunnen. Daarom is geïnvesteerd in de communicatie van de redactionele koers, in brieven, mails en een bijeenkomst in het land. Bij twee edities werd afgeweken van de gangbare werkwijze. In samenwerking met medewerkers van het IZB-project in Rotterdam werd een ad hoc redactie gevormd voor de uitgave van het mei-nummer: ‘Is dit nu alles?’, gekoppeld aan de introductie van een gelijknamige website. Het septembernummer

van ECHO maakte plaats voor de uitgave van het magazine MEER.

MEER In de zomer van 2011 nam het Evangelisch Werkverband het initiatief om samen met meer dan 20 verwante organisaties een eenmalige ‘glossy’ te produceren, onder de titel ‘MEER’. Kerken en particulieren zouden kunnen intekenen op een x-aantal exemplaren, die ze in hun postcodegebied huis aan huis zouden verspreiden. Het missionaire project zou worden ondersteund door een website (www.isermeer. nl) met extra informatie, bijvoorbeeld voor nazorg, voor een gratis Bijbel, voor deelname aan een Alpha-cursus of, via een postcodecheck, voor contact met de dichtstbijzijnde deelnemende kerk. Omdat de doelstelling vergelijkbaar was met die van evangelisatiemagazine ECHO, besloten we te participeren in de stuurgroep van het project. De IZB leverde ook een bijdrage aan de redactie, die bestond uit christenen en niet-christenen. Omdat zo goed mogelijk aan te sluiten bij de doelgroep, alle artikelen werden voor publicatie voorgelegd aan een panel. De uitgave verscheen begin september 2012. Ruim 80 pagina’s met interviews, reportages en achtergrondartikelen, met stof tot nadenken over de vraag ‘Is er meer?’ en verwijzingen naar christelijke bronnen.

Jaarverslag 2012

Ter ondersteuning van de verspreiding verzorgde de IZB enkele toerustingsavonden in gemeenten. Na een paar maanden kon de balans worden opgemaakt: een kleine 300.000 exemplaren waren verkocht. Veel gemeenten, ook in de achterban van de IZB, organiseerden naar aanleiding van de uitgave extra missionaire activiteiten.

Licht in de avond In 2012 zijn de voorbereidingen getroffen voor een nieuwe opzet van Licht in de avond, het hulpmiddel bij ouderenpastoraat. Al vijftig jaar verschijnt het tijdschrift, dat ooit begon als privé-initiatief van ds. A. van Eijk uit Gouda. In de loop der tijd is de lezerskring uitgebreid tot ver buiten die stad. In de jaren negentig is de exploitatie overgedragen aan de IZB. Het blad met een oplage van meer dan 25.000 exemplaren wordt in veel kerken gebruikt bij bezoekwerk. De afgelopen jaren werd de redactie gevoerd door ds. J.H. Gijsbertsen, emerituspredikant te Voorthuizen. In 2012 zijn plannen gesmeed voor een nieuwe opzet van het blad. Meer pagina’s, een mix aan artikelen (interviews, columns, recensies, etc.) en meer aandacht voor fotografie en opmaak. De redactie is uitgebreid. Ds. Gijsbertsen is voorzitter van de redactie, die verder bestaat uit ds. H.G. de Graaff (Rotterdam), ds. J. Westland (Putten) en de IZB’ers Gerda van de Beek en Koos van Noppen. In 2013 verscheen het proefnummer in de nieuwe jas, onder een nieuwe naam: Lichtspoor.

Vragenovergeloven.nl Voor de uitgave van ECHO werkt de IZB al jaren samen met de deputaten evangelisatie van de Christelijke Gereformeerde Kerken. In de redactie van het evangelisatieblad rees het plan om naast het blad ook digitale activiteiten te ontwikkelen. Veel mensen met belangstelling

Jaarverslag 2012

voor het christelijk geloof maken in hun zoektocht gebruik van de betrekkelijke anonimiteit van het internet. De wens van de redactie bleek goed aan te sluiten bij een project voor de bouw van enkele websites, waar deputaten evangelisatie al geruime tijd aan werkte. In 2011 werd de IZB inhoudelijk en financieel partner in dat project. De websites moesten antwoord geven op de behoefte die in diverse kerken gepeild werd om op een inhoudelijk verantwoorde en volstrekt eigentijdse manier een korte uitleg van het evangelie te kunnen geven via het internet, en dienden daarvoor aan lokale gemeenten een goed middel in handen te geven. Het onderzoek dat aan de vorming van de websites vooraf ging stelde de vraag waar zoekers op het internet precies behoefte aan zouden hebben, vervolgens wat men juist bij kerken zou kunnen zoeken, en waar de specifieke kwaliteiten te vinden zijn die wij als kerken via het net naar voren kunnen brengen. Dit resulteerde in een plan voor vier websites, - www.vragenovergeloven.nl - www.gelovenindekerk.nl - www.geloofengevoel.nl - www.gelovenendoen.nl’ Inhoudelijk bieden de websites meer dan verwante sites, omdat we specifiek kerkelijke kwesties niet uit de weg gaan, zoals vragen over doop en avondmaal en over de praktijk van het kerk-zijn. We willen hierin een eigen geluid laten horen vanuit de gereformeerde traditie. Op veel websites voor zoekers wordt dit soort vragen meestal zelfs geheel gemeden, zodat we menen dat er in dit opzicht een lacune wordt gevuld. In maart 2012 zijn de eerste twee sites online geplaatst, www.vragenovergeloven.nl en www.gelovenindekerk.nl. De teksten en vormgeving voor de derde site zijn afgerond. Via banners kunnen lokale gemeenten bezoekers

van hun homepage attenderen op de sites. Eerste analyses van bezoekersstatistieken wijzen op een aantal van 700 à 800 unieke bezoekers per maand voor de website vragenovergeloven.nl; 500 à 600 voor gelovenindekerk.nl. De sites willen meer zijn dan een ‘missionair uithangbord’ van de lokale gemeente. Ze beogen het gesprek met belangstellenden. Met het oog op deze nazorg zijn vrijwilligersteams gevormd en twee ‘webpastores c.q. –coördinatoren’ benoemd, Lian van Dam-Romkes en William den Boer. Beiden hebben kennis en ervaring in het aansturen van een vrijwilligersteam en het beantwoorden van de vragen die hierbij naar voren kunnen komen. Lian deed

ervaring op bij de student-versie van de internetcursus Waarom Jezus? en William heeft een theologische achtergrond, plus kennis van de kerkelijke kaart om gemeenten verder toe te rusten en te activeren tot het gebruik van de websites. Beiden zijn per 1 maart begonnen met een arbeidsomvang van 0,11 fte, met in het achterhoofd dat dit kon worden vergroot, als het werk zich zou uitbreiden. Na de introductie van de eerste sites heeft het Centrum Dienstverlening Gereformeerde Kerken (vrijgemaakt) aangegeven te willen participeren in het project. Inmiddels staan alle lichten op groen voor deze samenwerking.

Jaarverslag 2012

Communicatie De stafafdeling Communicatie behartigt het brede spectrum aan communicatieuitingen van de IZB en streeft naar een optimale communicatie met de diverse doelgroepen: IZB-leden en -donateurs, lokale gemeenten, de landelijke kerk, bestuursleden, medewerkers, vrijwilligers, pers, etc. Het werk van deze afdeling is in hoge mate beeldbepalend voor de IZB.

In het eerste kwartaal van 2012 is de nieuwe huisstijl van de IZB doorgevoerd. De nieuwe website is online geplaatst en alle folders en periodieken zijn in een nieuw jasje gestoken. De introductie van de site biedt meer armslag bij de in- en externe communicatie. De kwaliteit van de nieuwsbrieven is verhoogd, bezoekers kunnen online doneren, en het aanbod van de IZB kan overzichtelijker worden gepresenteerd. Schoorvoetend is een begin gemaakt met het gebruik van twitter en facebook. De mogelijkheden zijn nog niet uitgeput. Zo ligt het plan om de site uit te rusten met intranet nog in het verschiet.

Periodieken Vier maal per jaar ontvangen alle leden en donateurs Tijding, met informatie en achtergrondartikelen over het werk van de IZB. In 2012 is het initiatief genomen om daarnaast, minimaal drie keer per jaar een tussentijdse nieuwsflits te laten verschijnen, ten behoeve van de fondsenwerving. Maandelijks verschijnt de gratis digitale nieuwsbrief. Deze uitgave was oorspronkelijk gericht op evangelisatie- en zendingscommissies in gemeenten. De afdeling Toerusting had een belangrijk aandeel in de productie van kopij. Gaandeweg heeft de doelgroep zich verbreed, waardoor de uitgave nu functioneert als de algemene nieuwsbrief van de

IZB. De term ‘nieuwsbrief’ kan wel verkeerde associaties oproepen. Het is niet in de eerste plaats een kort overzicht met nieuwtjes en aankondigingen. Eerder heeft het het karakter van een informatie- en toerustingsmagazine, met bezinningsartikelen, achtergrondinformatie en opiniërende bijdragen. In 2012 is veel geïnvesteerd in verbetering van de kwaliteit van de bijdragen. De missionaire adviseurs lezen en becommentariëren vooraf elkaars pennenvruchten. De verantwoordelijkheid voor de inhoud wordt zo breder gedeeld en dat komt ook de kwaliteit van de brainstorm ten goede. Door deze ontwikkeling heeft de nieuwsbrief voor een deel de functie van Transmissie overgenomen, het kaderblad dat GZB en IZB gezamenlijk uitgaven en dat in 2011 ter ziele is gegaan. Areopagus, centrum voor contextuele en missionaire verkondiging, publiceerde vijf maal een digitaal magazine, met preek schetsen, artikelen, recensies en columns, gericht op predikanten. Ten behoeve van de interne communicatie is Bulletin in het leven geroepen. Aanvankelijk gemiddeld eenmaal per drie weken, na de zomer van 2012 is de frequentie opgevoerd naar eens per week, zo kort mogelijk na het werkoverleg van programmamanagers en afdelingshoofden.

Jaarverslag 2012

tijding Ledenblad van de IZB, jaargang 75, nr. 1

Stage lopen

bij missionaire projecten • Ervaringen van stagiairs • IZB-project in Almelo • Doorstart van Dabarwerk

Activiteiten Naast deze reguliere publicaties waren er diverse activiteiten waar de afdeling communicatie nauw bij betrokken was. Een greep daaruit: - In het voorjaar verscheen de publieksversie van de nieuwe beleidsvisie: ‘Partner in missie’; - In maart vond het symposium ‘Anders verder’ plaats, naar aanleiding van het gelijknamige boek van René de Reuver. De bijeenkomst werd georganiseerd door de IZB, Evangelisch

Jaarverslag 2012

Werkverband, Missionair Werk en Kerkgroei en Ark Media; - In Groningen werkt Jan Waanders aan de nieuwbouw van missionair-diaconaal centrum Het Pand. Ter ondersteuning van de fondsenwerving voor dit ambitieuze project is een brochure geschreven met achtergrondartikelen en reportages; - In augustus vond de eerste ‘Toer voor het goede doel’ plaats; een sponsortocht ten bate van de nieuwbouw in Groningen; - In september organiseerde Areopagus een goed bezochte studiedag over ‘Kinderen en de kerk’; - In oktober organiseerde de IZB samen met Missionair Werk en Kerkgroei de eerste missionaire kerkenradendag, onder het motto: ‘Kijk eens in de spiegel’. Vijftig kerkenraden gingen op excursie. Ze konden kiezen uit meer dan twintig locaties in Nederland, bij missionaire projecten en gemeenten; - In december verzorgden we de eindredactie en productie van ‘Verschil maken’, een bundel met bewerkte preken, blogs en interviews, geschreven door ds. Dirk de Bree. - De overkomst van Dabar, het evangelisatie en –recreatiewerk op campings, heeft in het laatste kwartaal van 2012 veel tijd en energie gevergd. In korte tijd is een nieuwe website ontwikkeld, met een nieuwe huisstijl, folders voor het recruteren van jongeren, aanpassing en van het handboek voor medewerkers en campingpastors. Ook voor de fondswerving is een brochure ontwikkeld.

Jaarverslag 2012

Fondsenwerving Voor het eerst in lange tijd heeft de IZB het afgelopen jaar met een positief resultaat afgesloten. Daar zijn we dankbaar voor. We zijn met vertrouwen het nieuwe jaar ingegaan. De grootste positieve afwijking in de cijfers over 2012 zien we bij de inkomsten uit nalatenschappen. We hebben meer dan € 300.000 mogen ontvangen, ruim € 140.000 meer dan was begroot. Ondanks de economische malaise hebben we ruim € 30.000 meer ontvangen uit mailingacties. De nieuwe direct-mailaanpak, waarbij leden/donateurs in plaats van een brief, een nieuwsflits (A6-formaat) ontvangen, lijkt vruchten af te werpen. Een nieuwe ontwikkeling in de fondsenwerving is het via telemarketing benaderen van cliënten van de boekhandel, in samenwerking met Ark Mission. In het najaar van 2012 verscheen de eerste uitgave van ‘Licht’, een relatiemagazine (direct mail) waarin behalve een overzicht van nieuwe titels ook informatie over de ‘moederorganisaties’ IZB en Ark is opgenomen. Via een bel-actie wisten we ruim 200 nieuwe donateurs te werven.

Leden In het jaarverslag over 2011 is aangegeven dat het totaal aantal leden (inclusief niet-betalende leden) is afgenomen met 11%, van 26.016 naar 23.260. Daarentegen is het aantal betalende leden gestegen met 500, een stijging van 2% ten opzichte van 2010, waardoor wij in de buurt komen van 20.000 betalende leden. De daling in het aantal leden heeft te maken met het gegeven dat het ledenbestand voor het laatst in het voorjaar van 2008 is opgeschoond. Samen met de GZB hebben we een plan uitgewerkt om nieuwe leden te werven onder jongeren. Tijdens de Kerstconferentie (HGJB) hebben we voor het eerst samen 75 nieuwe leden geworven onder de noemer Get Connected, wat zoveel zeggen wil als: ‘Haak aan. Raak betrokken’. In 2013 wordt deze actie verder

uitgewerkt met o.a. een DM-wervingsactie onder belijdeniscatechisanten.

Gemeenten De algemene inkomsten uit gemeenten collecten en giften - vertonen een dalende lijn, ten opzichte van 2011. Het resultaat was ruim € 50.000, dat wil zeggen 10% lager dan begroot. Gelukkig zijn er ook gemeenten die positief afwijken van deze trend. Een aantal van hen is begonnen aan het programma ‘Linken’, waarbij ze financieel en inhoudelijk betrokken raken bij een missionair project. De doelgroep ‘gemeenten’ zal in de nabije toekomst veel aandacht blijven vragen. Voor 2013 is een actieplan in de maak.

Fondsen en bedrijven We onderhouden goede relaties met enkele fondsen. Met enige regelmaat ontmoeten wij elkaar en dit zal ook in het komend jaar worden voortgezet. Een aantal keren hebben wij projecten bij deze fondsen voorgedragen. Het betrekken van het bedrijfsleven bij het werk van de IZB blijft een leerproces. Lessen die we leren blijken niet één op één elders te kunnen worden toegepast. Aandacht voor individuele benadering en maatwerk is belangrijk. De ‘Vrienden van Rotterdam’ zijn het startpunt geweest voor deze nieuwe lijn in de fondsenwerving. Daarnaast is er een kleine groep ondernemers die het werk in Nieuwegein ondersteunt. Zij hebben zich voor een jaar gecommitteerd. In het komend jaar zullen wij investeren in deze relatie, in de hoop dat zij hun steun willen continueren. Om een breed financieel draagvlak te creëren voor Dabar heeft de IZB, op initiatief van een ondernemer, een ‘Club van honderd’ in het leven geroepen. We zoeken 100 ondernemers die een ieder voor een bedrag € 500,- tot € 600,- per jaar willen instappen. Het werven van nieuwe leden van deze club heeft ook in 2013 hoge prioriteit. Jaarverslag 2012

Financiën en bedrijfsvoering Dankzij enkele grote meevallers konden we het jaar 2012 afsluiten met een overschot van € 36.000 op de exploitatierekening. De opbrengsten uit nalatenschappen waren € 144.000 hoger dan het 10-jaars-gemiddelde van de begroting. Bovendien ontvingen we € 90.000 aan giften vooruit, in verband met projecten die ná 2012 worden gestart. We zijn zeer dankbaar voor dit resultaat. Tegelijk blijven we wel alert, want duidelijk is ook dat we in 2012 meer uitgaven dan er aan structurele inkomsten werd ontvangen. Onder het kopje ‘begroting 2013’ gaan we daar nader op in.

U vindt hieronder een toelichting op de hoofdlijnen van de jaarrekening; de genoemde cijfers zijn slechts een samenvatting. Onze accountant, pwc, heeft bij de jaarrekening een goedkeurende verklaring afgegeven. De volledige jaarrekening is op te vragen bij ons bureau.

Baten uit fondsenwerving Zoals gezegd leverden de nalatenschappen een meevaller op van € 144.000 ten opzichte van de begroting. De totale baten uit fondsenwerving waren € 114.000 hoger dan begroot. De algemene inkomsten van gemeenten bleven 10% achter bij begroot. De giften van leden en donateurs vertoonden daarentegen een stabiel, licht stijgend beeld. We zijn dankbaar voor hun trouwe steun, ook in deze tijd van economische crisis. Voor zover bij werving van de baten een specifieke bestemming is vermeld en voor zover gevers een specifieke bestemming hebben aangegeven, zijn de giften daadwerkelijk ten behoeve van die bestemming ingezet, of, indien besteding van de bestemde gelden nog niet plaatsvond, toegevoegd aan een bestemmingsreserve ter besteding aan de bestemming in de komende jaren. De bestemmingsreserve

Jaarverslag 2012

missionaire projecten is hiervoor in het leven geroepen.

Missionaire vorming In 2012 gaven we bijna een kwart van onze bestedingen aan de doelstelling uit aan missionaire vorming: toerusting gemeenten, Areopagus, Transparant en Dabar. De totale kosten lagen in lijn met de begroting, hoewel er wel een verschuiving was tussen de verschillende werktakken: vanwege vacatures werd minder uitgegeven aan de toerusting van gemeenten, terwijl aan Dabar een bedrag van € 21.000 werd besteed, dat niet was begroot.

Missionaire projecten Doordat sommige projecten niet doorgingen of later startten, is in 2012 een bedrag van € 136.000 aan begrote projectkosten niet uitgegeven. Daar staat tegenover dat de kosten van projectbegeleiding € 15.000 hoger uitpakten dan begroot. Aan de batenkant van de exploitatie zien we dat de (niet vooruit ontvangen) projectbijdragen € 90.000 lager bleken dan de raming. Per saldo was de meevaller op projecten daardoor € 31.000. Vanwege verschuiving van projectperioden zal een substantieel deel van dit bedrag in de toekomst alsnog worden uitgegeven.

Missionaire publiciteit Aan missionaire publiciteit werd in 2012 € 21.000 minder uitgegeven dan begroot. Er werd een besparing gerealiseerd op de kosten voor de vormgeving van ‘Echo’ en de ingecalculeerde kosten voor een slotuitgave van ‘Transmissie’ werden niet uitgegeven.

IZB-Ark boekhandel en uitgeverij De IZB-Ark boekhandel leed in 2012 een verlies van € 45.000 tegenover een bijna even grote winst in 2011. Dit verlies wordt verdeeld tussen IZB (60%) en Ark media (40%). Het is nog niet gelukt de extra omzet uit 2011, die het gevolg was van het verschijnen van de Herziene Statenvertaling, te vervangen door andere omzet. De omzet was circa 20% lager dan in 2011 en dan de begroting. In 2012 werd de uitgeverij nieuw leven ingeblazen. Er was sprake van een aanloopverlies van € 6.000, dat niet was begroot.

Samenwerkingsverbanden De kosten van samenwerkingsverbanden zijn € 20.000 lager dan begroot, vanwege een niet uitgegeven budget voor de bijzondere leerstoel. Prof. dr. Herman Paul trad op 1 september 2012 aan, terwijl in de raming salariskosten voor het hele jaar 2012 waren voorzien. Verder werd het onderzoeksbudget niet besteed.

Theologische en missionaire advisering De kosten voor de stafafdeling theologische en missionaire advisering betreffen een deel van de werktijdomvang van dr. Wim Dekker. Deze kosten waren overeenkomstig de begroting.

Communicatie Aan communicatie werd € 11.000 meer uitgegeven dan was begroot. Daarbij ging het

onder andere om een publieksversie van de meerjarenbeleidsvisie, extra edities van de glossy over stadskerken (Young Urban Protestants) en een uitgave voor de nieuwbouw van het missionair-diaconaal centrum in Groningen (Het Pand – Het Plan).

Werving baten Voor de fondsenwerving werd een bedrag van € 199.000 uitgegeven, terwijl € 228.000 was begroot. Dat komt doordat de fondsenwerver op eigen verzoek - minder uren is gaan werken. Mede daardoor is ook een deel van het budget voor nieuwe fondsenwervingsactiviteiten niet besteed. De kosten van fondsenwerving waren 11,1% van de gerealiseerde baten. Het bestuur had zichzelf voor 2012 een norm opgelegd van 13,6%; we zijn dus binnen deze norm gebleven. Met 11,1% blijven we ook ruimschoots binnen de norm van 25% die het Centraal Bureau Fondsenwerving hanteert.

Beheer en administratie De kosten van beheer en administratie waren iets lager dan begroot: de vacature voor een administratief medewerker werd later én in een beperktere omvang ingevuld dan gepland. Van de totale lasten werd 12,6% besteed aan beheer en administratie (2011: 12,3%). Het bestuur hanteert hiervoor 15% als norm.

Bestedingenratio In 2012 werd er in totaal een bedrag van bijna 1,4 miljoen euro rechtstreeks besteed aan de doelstelling van de IZB, terwijl de totale baten ruim 1,8 miljoen euro waren. Dit betekent dat 75% van de ontvangen baten rechtstreeks aan de doelstelling werd besteed. In 2011 was dit percentage 79%. De daling ten opzichte van 2011 wordt veroorzaakt door het feit dat we in 2011 een tekort realiseerden, terwijl dit in 2012 een overschot was.

Jaarverslag 2012

Bezoldiging bestuur en directie De statutaire bestuurdersleden van de IZB ontvangen geen andere vergoedingen dan die voor gemaakte reiskosten. In totaal ging het hierbij in 2012 om € 3.134 (2011: € 2.493). Met ingang van 2012 worden enkele vergaderingen gecombineerd met een bezoek aan een project. Het bestuur heeft de feitelijke leiding overgedragen aan de titulaire directie.

Bezoldiging directeur L. Wüllschleger

Het bestuur heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het bezoldigingsbeleid wordt periodiek geactualiseerd. De laatste evaluatie vond plaats in 2011. Bij de bepaling van het bezoldigingsbeleid en de vaststelling van de beloning wordt de arbeidsvoorwaardenregeling voor medewerkers van de Protestantse Kerk in Nederland toegepast.

2012

2011

€

onbepaald

Dienstverband Aard (looptijd) Uren

parttime percentage

1,0

12 mnd

Periode Bezoldiging Bruto loon/salaris

73.188

72.599

Vakantiegeld

5.855

5.808

Eindejaarsuitkering

6.075

6.026

Totaal jaarinkomen

85.118

84.433

Sociale lasten

8.518

7.195

Pensioenlasten

10.401

9.111

Belastbare vergoedingen/bijtellingen Totaal overige lasten en vergoedingen Totaal bezoldiging

Jaarverslag 2012

18.925

16.349

104.043

100.782

Vermogen

Begroting 2013

Voor ons financieel beleid is de verwachte ontwikkeling van de continuïteitsreserve voor de komende jaren het uitgangspunt. De hoogte van die reserve dient de voldoen aan de norm die het bestuur daarvoor heeft gesteld: per balansdatum dient de reserve minimaal 50% van de baten uit fondsenwerving van het volgende boekjaar te zijn. Eind 2012 voldoen we niet aan deze norm. De reserve blijft € 16.000 achter. Intern hanteren we de regel dat dit tekort binnen drie jaren dient te worden aangevuld. In 2013 verkopen we de voormalige directeurswoning te Amersfoort, met een boekwinst van € 600.000. Daarmee wordt een reserve gevormd voor instandhouding van de bijzondere leerstoel en een risicoreserve missionaire projecten, beiden voor € 200.000. Het restant van de boekwinst zal worden toegevoegd aan de continuïteitsreserve. Zodoende zal de hoogte van de continuïteitsreserve zich naar verwachting eind 2013 weer boven de norm bevinden. Het CBF geeft aan dat het totaal van de reserves niet meer mag zijn dan anderhalf keer de kosten van de werkorganisatie. We blijven ruimschoots binnen dit maximum.

De begroting 2013 sluit af met een exploitatietekort van € 111.000. Wanneer we de meevaller uit nalatenschappen van € 144.000 buiten beschouwing laten, hebben we voor 2013 gerekend met een stijging van de structurele baten uit fondsenwerving met € 76.000 ten opzichte van het niveau van 2012. Dit voelen we als een grote verantwoordelijkheid, zeker gezien de huidige economische omstandigheden. De stijging is echter nodig om het huidige niveau van onze bestedingen te kunnen handhaven. We kunnen nog één tot twee jaar putten uit de meevaller van de verkoop van de pastorie, maar daarna moeten we onze baten en lasten met elkaar in evenwicht gebracht hebben.

Beleggingsbeleid De liquide middelen die we aanhouden in verband met de hoogte van onze continuïteitsreserve, zijn in 2012 geheel ondergebracht bij de Rabobank. Hiervoor is gekozen vanwege de onzekere economische omstandigheden. We beschikken over een Treasury Statuut waarin wordt aangegeven dat we onze liquide middelen uitsluitend kunnen beheren via spaarrekeningen en termijndeposito’s.

Eind 2011 hebben we de beslissing genomen om de start afhankelijk te maken van vooraf te verwerven baten uit fondsenwerving. Dat legt een zware verantwoordelijkheid bij de fondsenwerving: zolang die niet rond komt, kan een nieuw project niet uit de startblokken. Door deze beleidskeuze ontstaat er meer evenwicht in de baten en lasten van de organisatie. De keerzijde is evenwel dat daardoor eerder de mogelijkheid bestaat dat we geplande projecten moeten uitstellen of afblazen, waardoor we minder kunnen investeren in onze passie voor missie. Zover willen we het niet laten komen! Wilt u ons blijven helpen?

Jaarverslag 2012

HRM / P&O Op 31 december 2012 telde de IZB 40 medewerkers, samen goed voor 29,5 fte. In het afgelopen jaar heeft de IZB een aantal nieuwe collega’s mogen verwelkomen: - Willina de Bree, missionair diaconaal werker in Nieuwegein-Vreeswijk; - Ageeth Palland, missionair diaconaal werker in Rotterdam Kralingen; - Janet van der Kamp, (tijdelijk) medewerker in de boekhandel; - Herman Paul, bijzonder hoogleraar secularisatiestudies namens de IZB en GZB, aan de Rijksuniversiteit Groningen; - Lian van Dam, coördinator van missionaire websites (in samenwerking met de Christelijke Gereformeerde Kerken); - Marco Bijl, coördinator projecten, tevens P&O-adviseur. In Amsterdam (Jeruzalemkerk) namen we afscheid van Jannie Rebel-Dekker en Gerben van Manen, die gedurende het zwangerschapsverlof van Hariët van Ittersum in tijdelijke dienst werkzaam zijn geweest. In enkele projecten zijn medewerkers aangesteld die niet bij de IZB in dienst zijn: - Thomas Stam, onbezoldigd missionair werker in Ede; - Ds. Catherinus Elsinga, missionair predikant in Almelo; - Gert van den Bos, missionair-diaconaal werker in Capelle aan den IJssel; - Het project in Wieringerwaard, waar missionair predikant Albert van Kampen werkzaam was, liep ten einde.

Jaarverslag 2012

Verder is in december de werving en selectie van twee vacatures afgerond, beide personen startten op 1 januari 2013: - Jurjen de Groot, programmamanager missionaire vorming; - Kelly de Hoop, medewerker beleidsondersteuning/secretariaat Dabar.

Verzuim Na een aantal jaren van daling vertoont het verzuimpercentage sinds 2011 een stijgende lijn. Waar het verzuimpercentage in 2010 nog 0,9 procent bedroeg, is dat gestegen tot 3,3 procent (2011) en 4,49 procent (2012). De verhoging komt doordat er enkele medewerkers langdurig ziek zijn geweest. De meldingsfrequentie daalde van 1,03 naar 0,70. Dit betekent dat een medewerker zich in 2012 gemiddeld genomen 0,7 keer heeft ziek gemeld. Bijgaande grafiek geeft inzage in het verzuimpercentage.

Arbeidsbeleving en arbeidsomstandigheden In 2012 zijn diverse onderzoeken uitgevoerd op het gebied van arbeidsbeleving en arbeidsomstandigheden. Rond de zomervakantie heeft de arbodienst een inventarisatie gemaakt van de veiligheidsrisico’s van de medewerkers in het kantoor in Amersfoort. Daarnaast heeft de arbodienst onderzoek gedaan naar de psychosociale arbeidsbelasting van medewerkers.

den hebben jaarlijks diverse begeleidingsgesprekken met medewerkers. Daarnaast krijgen medewerkers in de programmalijnen missionaire vorming en projecten specifieke deskundigheidsbevorderende programma’s aangeboden. Sommige medewerkers hebben in 2012 extern een cursus gevolgd of coaching ontvangen. In 2012 is in totaal € 20.203 aan deskundigheidsbevordering besteed.

In december hebben studenten van de Christelijke Hogeschool Ede (opleiding Human Resources Management) onderzoek verricht naar de arbeidsbeleving van medewerkers. Daarbij is vooral gekeken naar de werkdruk en de relatie tussen IZB-medewerkers hun leidinggevenden.

Vrijwilligersbeleid

Deskundigheidsbevordering Begeleiding en ontwikkeling van medewerkers heeft hoge prioriteit bij de IZB. Leidinggeven-

De IZB heeft een aantal vrijwilligers die de afdelingen ondersteunen bij hun werk. Hun inzet wordt zeer gewaardeerd. Afhankelijk van de aard van het werk en de positie van de vrijwilliger in de organisatie wordt een vrijwilligersvergoeding verstrekt. Vrijwilligers zijn verzekerd voor calamiteiten die optreden bij de uitvoering van hun werkzaamheden. De werkzaamheden van de vrijwilligers worden periodiek met hen geëvalueerd.

Jaarverslag 2012

Boekhandel IZB-Ark Het jaar 2012 stond in het teken van de aanhoudende economische crisis. De boekenbranche kreeg flinke klappen te verwerken. De gemiddelde omzet van de algemene boekhandel daalde met ruim 7%; in de christelijke boekhandel zelfs met bijna 20%. Ook de boekhandel IZB-Ark zag de omzetcijfers dalen. Niet eerder sinds het uitbreken van de economische crisis, in het najaar van 2008, waren de effecten zo merkbaar. De omzet van IZB-Ark bleef achter bij begroot. Wist in 2011 de presentatie van de Herziene Statenvertaling de omzetcijfers nog omhoog te stuwen, in 2012 was dit positieve effect uitgewerkt. Nieuwe bestsellers voor de christelijke boekhandel bleven uit. Alleen het standaardwerk Christelijke dogmatiek, van dr. G. van den Brink en C. van der Kooi, deed het verrassend goed.

Kosten Door een aantal incidentele tegenvallers vielen de kosten voor IZB-Ark fors hoger uit dan geraamd. Uit oogpunt van structurele kostenbesparing is het aantal ritten van de Vervoerscentrale naar de winkel teruggebracht tot eenmaal per week. Dankzij de inzet van vrijwilligers hoefde dit niet ten koste te gaan van de service, omdat dagelijkse boeken worden opgehaald bij de groothandel. Om verzendkosten te besparen, bezorgden deze vrijwillige chauffeurs ook grote orders bij klanten thuis.

Webshop De in 2011 gelanceerde webshop werd in 2012 verder uitgebouwd. Diverse partners lieten een eigen webshop bouwen op het platform van IZB-Ark. Onder andere Alpha-cursus Nederland, CIP, New Wine, Refolution en Echo Boekwinkel (uit Huizen) kregen zo hun eigen volwaardige christelijke webwinkel.

Jaarverslag 2012

Steeds meer klanten wisten hun (digitale) weg te vinden naar de online winkel, met zijn goed gevulde en actuele database. Een team van medewerkers en vrijwilligers is dagelijks actief met nieuwe content: omschrijvingen, afbeeldingen, kijken luisterfragmenten, eigen recensies, etc. Een aantal vrijwilligers nam afscheid, nieuwe traden aan.

Eigen uitgaven In de Kringserie, de gezamenlijke bijbel studiereeks van IZB en Ark Media, verschenen drie nieuwe deeltjes: Vrucht van de Geest (Jos Douma) Strijd van het geloof (ds. A. van Duinen) en Ouder worden in Gods licht (René van Loon). Sinds jaar en dag is uitgeverij Boekencentrum een goede partner van de IZB. Deze samenwerking leidde in 2012 tot de volgende publicaties: Geloven met het hart (het tweede deel van de ‘opfriscursus’), Heel het leven (Arjan Markus), David beter begrijpen (Niels de Jong) en Stadspelgrims (Pieter L. de Jong). De herintroductie van Oriëntatiecursus Christelijk Geloof, een klassieker op het terrein van kennismakingscursussen mocht op aandacht van de christelijke media rekenen. Naast een herziene uitgave van het cursusboek, verschenen ook promotiematerialen en een dvd. In 2012 is ervoor gekozen om de uitgeverij te verzelfstandigen met een eigen exploitatie.

Samenwerking New Wine is een vernieuwingsbeweging binnen de kerken die onder andere een jaarlijkse zomerconferentie in Biddinghuizen organiseert. Dit jaar mocht IZB-Ark voor het eerst de boekentafel verzorgen tijdens dit grote evenement. Duizenden bezoekers brachten op het ‘dorpsplein’ een bezoek aan het verkooppunt, dat dagelijks tot ’s avonds laat geopend was. Een enthousiast vrijwilligersteam van New Wine hielp volop mee met het runnen van de boekentafel. De tweede editie van de Christelijke Boekenoutlet dreigde door slechte weersverwachting op voorhand te mislukken. Dit jaar was het evenement georganiseerd in samenwerking met Bijbelschool De Wittenberg in Zeist. Ondanks weeralarm (‘code oranje’) kwamen er toch nog zo’n 650 bezoekers naar de verkoop- en informatiedagen. De prachtige ambiance en goede samenwerking met De Wittenberg bieden veel perspectief om de outlet-formule verder uit te werken. De derde editie, in het najaar van 2013, staat al op de agenda.

en andere materialen. In elke editie zijn ook een paar pagina’s gewijd aan missionaire projecten van IZB en Ark. ‘Licht’ zal vier maal per jaar verschijnen in een oplage van 10.000 exemplaren.

Toer voor het goede doel Boekhandel IZB-Ark nam in 2012 het initiatief voor een nieuwe fondswervingsactiviteit, de ‘Toer voor het goede doel’, een sponsorwielertocht ten bate van een missionair project van de IZB. Aan de eerste aflevering van deze toer, van Rijssen naar Groningen, namen 100 mensen deel, uit alle leeftijdscategorieën. Het sportieve evenement leidde tot veel (media-)aandacht voor het missionaire werk. Na een paar weken kon de balans worden opgemaakt: bijna € 30.000 voor de nieuwbouw van ‘Het Pand’, het missionair-diaconaal centrum van de IZB en de protestantse wijkgemeente Martinikerk.

Boekentafels In oktober spraken schrijver/dichter Frits Deubel en ds. Piet de Jong tijdens een jaarlijkse bijeenkomst voor de vrijwilligers van IZBArkboekentafels. Na afloop was er gelegenheid voor ontmoeting en het doen van inkopen in de winkel.

Licht In november rolde de eerste uitgave van het magazine ‘Licht’ van de persen. Deze gezamenlijke uitgave van IZB-Ark, IZB en Ark Mission is te beschouwen als een ‘extra etalage’: een overzicht van recente boeken, cd’s, dvd’s

Jaarverslag 2012

Samenwerkingsverbanden De IZB is betrokken bij vele samenwerkingsverbanden, zowel binnen de Protestantse Kerk als daarbuiten. In veel gevallen lopen de relaties met andere organisaties via de directeur. Protestantse Kerk in Nederland Voorop gaat echter dat de IZB een uitvoeringsorganisatie binnen de Protestantse Kerk is. Loyaliteit aan de Protestantse Kerk in Nederland is voor de IZB een onopgeefbare karaktertrek. De plaats van de IZB in de kerk is vastgelegd in overgangsbepaling 295 van de kerkorde: De zorg voor de missionaire arbeid zoals deze in en vanuit de Protestantse Kerk in Nederland gedragen wordt door de Gereformeerde Zendingsbond (G.Z.B.) en de Hervormde Bond voor Inwendige Zending (I.Z.B.), blijft bij deze bonden totdat zij deze overdragen aan de generale synode. De generale synode draagt medeverantwoordelijkheid voor de arbeid van de G.Z.B. en de I.Z.B. met inachtneming van de samenwerkingsovereenkomst ter zake. De participatie van de IZB in het werk van de kerk krijgt langs allerlei lijnen gestalte. In de eerste plaats is er de samenwerking met de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei. De IZB heeft integraal deelgenomen aan de tweede missionaire ronde die in 2011 en 2012 gehouden werd. Ook is de IZB vertegenwoordigd in de missionaire beraadsgroep die het werk van MWK begeleidt. Met een vaste regelmaat is er overleg op directieniveau en worden werkzaamheden en activiteiten afgestemd. In 2012 waren er ook twee

Jaarverslag 2012

belangrijke gezamenlijke opgezette activiteiten naar buiten. Op 16 maart vond in Den Haag het symposium ‘Anders Verder’ plaats, naar aanleiding van het gelijknamige boek van dr. René de Reuver. Op 6 oktober organiseerden we gezamenlijk de eerste landelijke missionaire kerkenradendag ‘Kijk eens in de spiegel’. In meer dan 20 missionaire gemeenten en projecten, verspreid over het hele land, konden kerkenraden zich laten informeren en inspireren. Verder heeft de IZB regelmatig contact met de programmalijn Kerk in Ontwikkeling (KiO), het werk van de gemeenteadviseurs in de Protestantse Kerk. Ook met de programmalijn Kerk in Actie (KiA, ‘Luisterend Dienen’) is regelmatig overleg, met name over de fondsenwerving.

GZB en HGJB De IZB werkt in toenemende mate samen met de zusterorganisaties GZB en de HGJB. Met de GZB is in 2012 gewerkt aan een nieuwe samenwerkingsovereenkomst. Beide organisaties zien een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de toerusting van gemeenten op missionair terrein. Het overleg spitste zich aan het eind van 2012 toe op het plan om een ‘luisterpost’ te vormen in plaatselijke gemeenten: hoe staat het met de missionaire agenda en met de relatie tussen de gemeenten en de bonden? Welke vragen leven er? Wat zouden we voor u kunnen betekenen? Voor de IZB en de GZB is het buitengewoon belangrijk dat het toerustingswerk nauw aansluit bij de situatie

van plaatselijke gemeenten. De IZB benadert deze activiteiten vooral vanuit het kernbegrip ‘partnerschap’. Ook met de HGJB is er in het afgelopen jaar intensief contact geweest, met name over de overgang van Dabar naar de IZB.

Ark Mission

Christelijke Gereformeerde Kerken

Andere organisaties

Met het deputaatschap voor evangelisatie van de Christelijke Gereformeerde Kerken is er een overeenkomst voor de gezamenlijke uitgave van het blad Echo. Inmiddels is er ook een overeenkomst voor de ‘zoekerssites’ op internet. Een nauwere samenwerking op de werkterreinen van Areopagus en van Dabar is in ontwikkeling. Op vele punten is er over en weer geestelijke herkenning tussen de IZB en de Christelijke Gereformeerde Kerken.

Met Ark Mission is er een overeenkomst over de samenwerking in de boekhandel. Deze samenwerking is van groot belang voor de toekomst van de boekhandel. Er is op directieniveau periodiek overleg over de samenwerking.

De IZB participeert in het bestuur van Evangelie & Moslims. Aan deze organisatie verstrekten we in 2012 een subsidie van € 48.500. Verder participeert de IZB in het bestuur van de Evangelische Alliantie. Ook met de Nederlandse Zendingsraad is er een overeenkomst. Er zijn regelmatig contacten met verwante organisaties als Alpha-Nederland, het Evangelisch Werkverband, IFES, De Herberg, ICP, de Confessionele Vereniging en het Confessioneel Gereformeerd Beraad.

Jaarverslag 2012

Verantwoordingsverklaring 2012 Het bestuur van IZB - vereniging voor zending in Nederland onderschrijft blijkens door de bestuursleden persoonlijk ondertekende verklaring de volgende principes van goed bestuur: 1. Binnen de instelling dient de functie “toezicht houden” (vooraf: vaststellen of goedkeuren van plannen en achteraf: het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het “besturen” en van de “uitvoering”. 2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling. 3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten. Deze drie principes zijn hierna nader uitgewerkt.

Principe 1 - toezicht houden, besturen en uitvoeren Organisatie van het intern toezicht op bestuurlijke en uitvoerende taken en de uitvoering daarvan De instelling wordt bestuurd door het bestuur, bestaande uit ten minste zeven natuurlijke personen. De dagelijkse leiding van de activiteiten berust bij de eenhoofdige directie. De directeur opereert met inachtneming van de statuten, de bestuursbesluiten en het directiereglement.

Jaarverslag 2012

Het toezicht vooraf berust bij het bestuur. Het bestuur stelt, op advies van de directeur, het meerjarenbeleidsplan, het jaarplan en de begroting vast. Na vaststelling in het bestuur wordt hieraan uitvoering gegeven door de verschillende afdelingen onder leiding van de directeur. Het bestuur heeft het besturen van de vereniging gedeeltelijk gedelegeerd aan de directeur. Tot de competentie van de directeur behoren het uitvoeren van de werkzaamheden, binnen de kaders van het door het bestuur vastgestelde beleid, het leiding geven aan de werkorganisatie, het personeelsbeleid en het onderhouden van externe contacten. De instelling heeft geen afzonderlijk toezichthoudend orgaan. De functie toezicht houden achteraf wordt vervuld door het bestuur. Het bestuur vergadert ten minste vier maal per jaar, in aanwezigheid van de directeur. De toezichthoudende functie van het bestuur vindt plaats door beoordeling van door de directeur aangeleverde stukken (inclusief een periodiek directieverslag) en de besluitvorming daarover. De instelling heeft een Commissie Toetsing Financieel Beleid, welke bestaat uit leden van de vereniging (niet zijnde bestuursleden) met specifieke deskundigheid op financieel en beleidsmatig gebied. Deze commissie overlegt ten minste twee maal per jaar met de directeur en het hoofd financiën en bedrijfsvoering over het beleid, de begroting en de jaarrekening en is op deze wijze namens de leden betrokken bij het toezicht vooraf en achteraf.

Aan de hand van het jaarverslag leggen bestuur en directie aan de leden van de vereniging verantwoording af over de verrichte activiteiten, over de ingezette middelen en over de uitkomsten van de fondsenwerving. De algemene vergadering (de ledenvergadering) stelt na bespreking het jaarverslag vast en vervult aldus haar rol van toezicht houden achteraf. Optimale samenstelling van het bestuur IZB - vereniging voor zending in Nederland streeft naar een zodanige samenstelling van het bestuur, dat de noodzakelijk geachte competenties binnen het bestuur vertegenwoordigd zijn. Op deze wijze wordt gewaarborgd dat de individuele bestuursleden gezamenlijk over een veelheid aan kwaliteiten beschikken. Evaluatie van het functioneren van directie en bestuurders Het functioneren van de directie wordt jaarlijks geëvalueerd door het bestuur, mede aan de hand van de directieverslagen over de verstreken periode, die geagendeerd zijn voor de bestuursvergaderingen. Daarnaast vindt ten minste eenmaal per jaar een functioneringsgesprek door de voorzitter van het bestuur en een ander bestuurslid met de directeur plaats. In het op 12 maart 2010 vastgestelde document ‘beschrijving van de bestuursstructuur’ is opgenomen: ‘het bestuur zal ten minste één maal per vier jaar – onder leiding van een externe deskundige - het eigen functioneren, gericht op de kwaliteit en de doelmatigheid van besturen, beoordelen en ontwikkelen’. Het bestuur heeft in 2012 een tussentijdse evaluatie gehouden waarbij naast enkele algemene onderwerpen in het bijzonder de onderscheiden rollen van bestuur en directie aan de orde geweest is. Het bestuur heeft

geconstateerd dat er toegegroeid is naar een nieuw evenwicht in deze rollen, nadat de aanbevelingen van het ‘rapport Verweij’ uit 2009 zijn doorgevoerd. Deze aanbevelingen hebben enkele aanmerkelijke wijzigingen in de organisatie teweeg gebracht (zie organogram in dit jaarverslag).

Principe 2 - optimale besteding van middelen Benoemen van richtinggevende doelstellingen op alle relevante gebieden en niveaus Op 19 november 2010 heeft het bestuur een nieuwe missie en visie vastgesteld. Op 3 februari 2012 heeft het bestuur deze missie en visie op onderdelen bijgesteld. De missie luidt: ‘Wij belijden dat zending Gods eigen werk is. Hij heeft zijn Zoon gezonden in de wereld. Zijn Geest zorgt door de eeuwen heen voor de voortgang van de evangelieverkondiging met het oog op de dag van het koninkrijk van God. Wij staan voor zending in Nederland. Wij werken eraan mee dat gemeenten en gemeenteleden gestalte geven aan het evangelie van Jezus Christus in de wereld en dat zij daardoor mensen voor Hem winnen. Het is onze passie dat mensen die Hem nog niet kennen, tot het heil in Christus komen en samen met zijn gemeente Hem navolgen.’ Op 13 april 2012 heeft het bestuur het meerjarenbeleidsplan 2013 – 2017 goedgekeurd. In het beleidsplan zijn richtinggevende doelstellingen opgenomen. Op 1 juni 2012 heeft het bestuur de kaderbrief 2013 vastgesteld. In deze brief geeft het bestuur aan de werkorganisatie aan binnen welke kaders (vanuit het meerjarenbeleidsplan) het jaarplan 2013 dient te worden opgesteld. Het jaarplan 2013 is door het bestuur goedgekeurd in zijn vergadering van 16 november 2012.

Jaarverslag 2012

Monitoren en evalueren van de uitvoering van activiteiten en interne processen De organisatie is zich ervan bewust, dat de noodzakelijke middelen door collecten en giften bijeengebracht worden. Het beleid is mede daarom gericht op de effectiviteit van de activiteiten en de efficiĂŤnte inzet van middelen. De personeelskosten vormen de belangrijkste kostencategorie. Het betreft vaak projecten met een lange looptijd. Bij het bepalen van de personele inzet binnen de werkvelden is de omvang van de inzet (parttime of fulltime) voortdurend een punt van aandacht. Ook bij inkoop van goederen en diensten wordt gezocht naar de beste prijs-kwaliteitverhouding. Bewaking van de doelmatige uitvoering van de activiteiten vindt plaats door bestuur, directeur en afdelingshoofden. Aan de hand van het directieverslag en/of voorstellen van de directeur bewaakt het bestuur de voortgang van de doelstellingen voor de desbetreffende periode en worden nieuwe initiatieven besproken. Intern bewaakt en evalueert de directeur de inhoudelijke aspecten van de activiteiten, de doelmatige uitvoering daarvan en de realisering van de doelstellingen. Basis daarvan zijn werkverslagen, rapportages en/of voorstellen van de afdelingshoofden, waarin aandacht besteed wordt aan knelpunten en nieuwe initiatieven besproken. Voor onderlinge afstemming bespreken directeur en afdelingshoofden hun rapportages tevens in de vergaderingen van het coĂśrdinerend team. De bestedingscontrole vindt als volgt plaats. Eenmaal per kwartaal wordt een budgetrapportage opgesteld en worden de bestedingen vergeleken met de taakstellende begroting. Belangrijke verschillen worden geanalyseerd. De directeur stelt aan de hand van deze gegevens vast of het niveau van de bestedingen acceptabel is.

Jaarverslag 2012

Maandelijks wordt de ontwikkeling van de inkomsten bewaakt aan de hand van een rapportage van de gerealiseerde inkomsten in relatie tot begroting en realisatie van voorgaande jaren. In werking stellen van aanpassingen naar aanleiding van de evaluaties De wijze van aanpassing hangt af van het desbetreffende onderwerp. Het bestuur maakt afspraken met de directeur over gewenste aanpassingen en de implementatie daarvan en ziet, ondermeer aan de hand van het directieverslag, er op toe dat de implementatie daadwerkelijk plaats vindt.

Principe 3 - optimale relaties met belanghebbenden Belanghebbenden van IZB - vereniging voor zending in Nederland De belanghebbenden van de IZB zijn: intern 1. de leden van de vereniging; 2. medewerkers, bestuursleden en vrijwilligers; extern 3. alle kerkelijke gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland, en met name zij die de activiteiten van IZB - vereniging voor zending in Nederland financieel en anderszins steunen; 4. kerkenraden, predikanten, zendings- en evangelisatiecommissies, lectuurcommissies; 5. rand- en buitenkerkelijken; 6. donateurs en subsidieverstrekkers; 7. bovenplaatselijke kerkelijke organen; 8. samenwerkingsverbanden en christelijke organisaties; 9. christelijke media.

Inhoud en de kwaliteit van de aan de belanghebbenden verstrekte informatie en wijze waarop informatie wordt verstrekt

Manier van omgaan met ideeĂŤn, opmerkingen, wensen en klachten van belanghebbenden

De externe communicatie is voornamelijk gericht op de (predikanten, kerkenraden en leden van) plaatselijke kerkelijke gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland.

Over de wijze waarop we met belanghebbenden communiceren bestaan heldere afspraken. Er bestaan korte lijnen voor de beantwoording van vragen, opmerkingen of klachten. Veruit de meeste worden binnen een week beantwoord. Als de opmerkingen of vragen nader overleg vereisen binnen de vergadering van het coĂśrdinerend team, volgt een schriftelijke, dan wel mondelinge respons uiterlijk binnen twee weken. Vragen van de pers worden behartigd door of in opdracht van de directeur.

Daarbij wordt gebruik gemaakt van een breed scala aan middelen: 1. het blad Tijding, dat vier maal per jaar wordt toegezonden aan alle leden; 2. de website www.izb.nl, met nieuws en achtergronden; 3. de maandelijkse nieuwsbrief, met toerustings-artikelen 4. het (interne) IZB-Bulletin, dat gemiddeld eenmaal per drie weken digitaal wordt verspreid onder alle medewerkers; 5. folders, brochures, via kerkelijke gemeenten; 6. persberichten in landelijke bladen en kerkbladen; 7. nieuws- en achtergrondartikelen in landelijke media; 8. voorlichtingsbijeenkomsten (op aanvraag van gemeenten).

Amersfoort, 12 april 2013 Namens het bestuur van IZB - vereniging voor zending in Nederland, M.J. Tekelenburg, voorzitter R.F de Wit, secretaris

De verantwoordelijkheid voor deze uitgaven ligt bij de directie; het uitvoerende werk geschiedt onder leiding van het hoofd communicatie en innovatie. Inrichting van de communicatie Het communicatiebeleid van de IZB wordt gekenmerkt door de volgende trefwoorden: actueel, transparant, pro-actief, doelgericht. Afhankelijk van de aard en de urgentie van de communicatie wordt daarbij een keuze gemaakt uit de veelheid aan mogelijkheden.

Jaarverslag 2012

Verkorte jaarrekening

ACTIVA

31 december 2012 €

31 december 2011 €

€

Materiële vaste activa Onroerende zaken Inventaris Vervoermiddelen

221.539

52.622

62.209

8.055

3.255 282.216

287.003

Financiële vaste activa Overige vorderingen

10.050

10.050 10.050

10.050

292.266

297.053

Voorraden Handelsgoederen

160.462

135.159 160.462

135.159

Vorderingen en overlopende activa Debiteuren

99.091

123.075

Vorderingen op gelieerde organisaties

14.372

Overige vorderingen en overlopende activa

36.515

60.802 149.978

183.877

Liquide middelen Spaarrekeningen en deposito’s Rekeningen-courant Kas

Totaal

Jaarverslag 2012

791.000

744.000

28.680

65.988

1.459

1.778 821.139

811.766

1.423.845

1.427.855

PASSIVA

31 december 2012 €

31 december 2011 €

€

Reserves Continuïteitsreserve

842.098

896.134

Fondsen Bestemmingsfonds missionaire projecten

163.640

73.298 1.005.738

969.432

Voorzieningen Voorziening voor groot onderhoud

62.134

49.592 62.134

49.592

Kortlopende schulden Crediteuren Schulden aan gelieerde organisaties Belastingen en premies sociale verzekeringen Vooruitontvangen bedragen Overige schulden en overlopende passiva Totaal

128.159

173.673

2.140

17.053

97.824

80.346

11.689

11.586

116.161

126.173 355.973

408.831

1.423.845

1.427.855

Jaarverslag 2012

Staat van baten en lasten over 2012

Begroot

Werkelijk

Begroot

2013

2012

Werkelijk 2011

€

1.726.600

1.794.421

1.680.000

1.484.858

BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Rentebaten en baten uit beleggingen

35.100

43.685

33.800

66.414

1.761.700

1.838.106

1.713.800

1.551.272

Missionaire vorming

440.500

324.420

320.000

274.703

Missionaire projecten

781.500

692.445

813.300

617.273

Missionaire publiciteit

26.400

7.578

28.300

5.731

5.900

32.925

-11.000

-26.481

120.800

118.541

138.100

121.605

Som der baten

LASTEN Besteed aan doelstellingen

Boekhandel en uitgeverij Samenwerkingsverbanden Theologische en missionaire advisering Communicatie

31.700

72.902

72.900

73.586

100.100

122.109

111.100

160.928

1.506.900

1.370.920

1.472.700

1.227.345

205.400

199.265

228.100

174.409

1.000

4.152

500

1.458

206.400

203.417

228.600

175.867

159.600

227.463

230.800

197.270

159.600

227.463

230.800

197.270

1.872.900

1.801.800

1.932.100

1.600.482

-111.200

36.306

-218.300

-49.210

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten van beleggingen Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

Som der lasten Resultaat

Jaarverslag 2012

Vervolg: Staat van baten en lasten over 2012

Begroot

Werkelijk

Begroot

2013

2012

Werkelijk 2011

€

-90.500

-54.036

-198.500

103.134

Resultaatbestemming Reserves Continuïteitsreserve Overige reserve Bestemmingsreserve bijzondere leerstoel

-202.142

-20.700

-19.800

-111.200

-54.036

-218.300

-99.008

90.342

49.798

90.342

49.798

-111.200

36.306

-218.300

-49.210

Fondsen Bestemmingsfonds missionaire projecten

Jaarverslag 2012

2.227

829.510

260.640

12.598

17.775

3.940

355.933

Personeelskosten

Huisvestingskosten

Kantoor- en algemene kosten

Afschrijving en rente

-137.065

692.445

-31.513

324.420

Bijdragen eigen doelgroep

Totaal

10.739

7.121

728.158

6.063

17.255

33.005

Publiciteit en communicatie

Aankopen en verwervingen

386

74.816

€

Missionaire projecten

€

10.720

Missionaire vorming

Uitbesteed werk

Afdrachten

Subsidies en bijdragen

Jaarverslag 2012 7.578

-156.028

163.606

684

3.918

2.188

43.671

113.125

€

Missionaire publiciteit

32.925

-343.649

376.574

12.310

16.421

14.007

207.284

113.466

10.088

2.998

€

Boekhandel en uitgeverij

118.541

320

1.209

1.022

31.215

84.764

€

72.902

-1.508

74.410

662

2.504

2.116

68.925

179

€

122.109

669

2.530

2.138

52.866

58.282

5.600

€

SamenTheoloCommuniwerkings- gische en catie verbanden missionaire advisering

Besteed aan doelstellingen

199.265

1.430

13.609

4.572

81.467

95.476

2.660

€

Kosten eigen fondsenwerving

€

4.152

Kosten van beleg gingen

Werving baten

227.463

2.126

54.412

6.804

164.035

€

Beheer en administratie

1.801.800

-669.763

2.471.563

24.368

123.117

52.566

1.638.261

265.659

181.280

18.472

2.660

165.180

€

Werkelijk 2012

€

1.932.100

-744.800

2.676.900

40.100

108.600

51.500

1.749.700

282.800

173.400

37.400

2.600

230.800

Begroot 2012

1.600.482

-743.820

2.344.302

33.837

94.572

48.548

1.478.448

263.552

155.070

33.572

2.620

234.083

€

Werkelijk 2011

Controleverklaring van de Controleverklaring de onafhankelijke onafhankelijke accountant accountant Aan: het bestuur van IZB - Vereniging voor zending in Nederland Aan: het bestuur van IZB – Vereniging voor zending in Nederland De in in dit dit verslag verslag opgenomen opgenomen samengevatte De samengevatte jaarrekening, jaarrekening,bestaande bestaandeuit uitde desamengevatte samengevattebalans balansper per 31 31 december 2011 samengevatte staat van baten lasten over 2011met metbijbehorende bijbehorende december 2012 en en de de samengevatte staat van baten enen lasten over 2012 toelichtingen, is is ontleend ontleend aan toelichtingen, aan de de gecontroleerde gecontroleerde jaarrekening jaarrekeningvan vanIZB IZB–- Vereniging Vereniging voor voorzending zendingin in Nederland te te Amersfoort Amersfoort over over 2011. Nederland 2012. Wij Wijhebben hebbeneen eengoedkeurend goedkeurendoordeel oordeelverstrekt verstrektbij bijdie die jaarrekening in onze controleverklaring van 30 maart 2012. jaarrekening in onze controleverklaring van 28 maart 2013. Desbetreffende jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds Dedatum samengevatte bevat niet de van onzejaarrekening controleverklaring vanalle 28toelichtingen maart 2013. die zijn vereist op basis van Richtlijn 650 voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het kennisnemen vanjaarrekening de samengevatte kan derhalve de plaats treden van het De samengevatte bevatjaarrekening niet alle toelichtingen dieniet zijninvereist op basis van Richtlijn 650 kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van IZB – Vereniging voor zending in Nederland. voor fondsenwervende instellingen van de Nederlandse Raad voor de Jaarverslaggeving. Het

kennisnemen van de samengevatte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het Verantwoordelijkheid van het jaarrekening bestuur van IZB - Vereniging voor zending in Nederland. kennisnemen van de gecontroleerde Het bestuur van de vereniging is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de gecontroleerde jaarrekeningvan in overeenstemming Verantwoordelijkheid de directie met de grondslagen zoals beschreven in de toelichting op de De directie van dejaarrekening. vereniging is verantwoordelijk voor het opstellen van een samenvatting van de

gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in de Verantwoordelijkheid van de accountant toelichting op de jaarrekening. Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder Verantwoordelijkheid van de accountant Standaard 810, "Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten". Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de samengevatte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder Oordeel Standaard 810, "Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten". Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van IZB – Vereniging voor zending in Nederland voor Oordeel het jaar geëindigd op 31 december 2011 in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in Naar ons oordeel is de samengevatte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten de toelichting op de jaarrekening. consistent met de gecontroleerde jaarrekening van IZB - Vereniging voor zending in Nederland voor het jaar geëindigd 31 december 2012 in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in Utrecht, 30 maart op 2012 de toelichting op de jaarrekening. PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Utrecht, maart 2013 Origineel28 getekend door drs. W.A. van Ginkel RA PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Origineel getekend door: drs. W.A. van Ginkel RA

PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Newtonlaan 205, 3584 BH Utrecht, Postbus 85096, PricewaterhouseCoopers Accountants N.V., Newtonlaan 205, Postbus 85096, 3508 AB Utrecht T: 088 792 4738 3508 AB Utrecht www.pwc.nl T: 088 792 00 30, F: 088 792 95 08, www.pwc.nl ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), ‘PwC’ is het merk waaronder PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. (KvK 34180285), PricewaterhouseCoopers Belastingadviseurs N.V. (KvK 34180284), PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Professional Services B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK PricewaterhouseCoopers Advisory N.V. (KvK 34180287), PricewaterhouseCoopers Compliance Servicesvoorwaarden B.V. (KvK 51414406), PricewaterhouseCoopers 34180289) en andere vennootschappen handelen en diensten verlenen. Op deze diensten zijn algemene van toepassing, waarin onder meer Pensions, Actuarial & Insurance Services B.V. 54226368), PricewaterhouseCoopers B.V. (KvK 34180289) en andere vennootschappen handelen enOp diensten verlenen. aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn (KvK opgenomen. Op leveringen aan deze vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. www.pwc.nl treft uOp deze zijn algemene voorwaarden vanwaaronder toepassing, waarin onder (inkoop)voorwaarden meer aansprakelijkheidsvoorwaarden zijn opgenomen. Op leveringen aan deze meerdiensten informatie over deze vennootschappen, deze algemene die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam. vennootschappen zijn algemene inkoopvoorwaarden van toepassing. Op www.pwc.nl treft u meer informatie over deze vennootschappen, waaronder deze algemene (inkoop)voorwaarden die ook zijn gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.

Jaarverslag 2011

Jaarplan 2013

Het bestuur van de IZB heeft op 16 november 2012 het jaarplan 2013 vastgesteld. Het meerjarenbeleidsplan 2013-2017, de meerjarenraming en de notitie over optimalisering van de werkorganisatie vormden de leidraad bij de opstelling van het plan. Ze bepaalden zowel de financiële als de inhoudelijke kaders. Financieel: De economische recessie heeft gevolgen, ook voor de budgettering van het IZB-werk. Nauwkeurig begroten was nodig om de basis onder het werk gezond te houden. Inhoudelijk wordt de focus op discipelschap verder uitgewerkt. Deze focus zal in 2013 op allerlei momenten merkbaar zijn. Stap voor stap zal worden gewerkt aan de leerprocessen binnen de afdelingen en tussen de afdelingen / programma’s onderling.

Bij de opstelling van het meerjarenbeleidsplan 2013-2017 was de onverwachte overkomst van Dabar nog niet bekend. Het bestuur heeft hiervoor in de vergadering van 14 september 2012 toestemming gegeven, inclusief de noodzakelijke financiële en inhoudelijke maatregelen.

Vereniging Leden Voor de ontmoeting met leden van de IZB wordt de jaarlijkse algemene vergadering gecombineerd met een symposium. Daarvoor wordt de achterban van de IZB gericht uitgenodigd. In 2013 wordt aan het thema ‘discipelschap’ gestalte te geven samen met vertegenwoordigers van migrantenkerken.

Jaarplan 2012

Bestuur Het bestuur vergadert in 2013 vijf maal. Naast de reguliere agendapunten vragen o.a. de volgende onderwerpen om bezinning met het oog op toekomstig beleid: - De verhouding tussen de IZB en de Protestantse Kerk in Nederland. Daarbij gaat het om overgangsbepaling 295 van de kerkorde en om de samenwerkingsovereenkomst tussen de Protestantse Kerk en de Modalitaire Uitvoeringsorganisaties uit 2006. Het moderamen van de generale synode zal de MUO’s in 2013 uitnodigen voor overleg. - Hernieuwd overleg met het Confessioneel Gereformeerd Beraad (CGB) en de Confessionele Vereniging (CV).

Werkorganisatie Directie De samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland wordt voortgezet op basis van de eerder geformuleerde uitgangspunten: de IZB is loyaal aan de kerk in al haar geledingen en bestendigt in het bijzonder de constructieve samenwerking met de programmalijnen Kerk in Actie, Kerk in Ontwikkeling, Missionair Werk en Kerkgroei en met Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie. Tegelijk houdt de IZB graag vast aan zijn positie in de kerk, zoals die is geformuleerd in overgangsbepaling 295. De samenwerkingsovereenkomst met de kerk waar het gaat om de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei wordt eind 2012 geëvalueerd. De IZB wil deze overeenkomst na de evaluatie voort te zetten. De samenwerkingsovereenkomst met de HGJB is per 31 december 2012 afgelopen. Er wordt een nieuwe overeenkomst gesloten, waarin onder andere afspraken met betrekking tot Dabar worden vastgelegd. Samen met GZB en HGJB wordt gewerkt aan een nieuwe overeenkomst voor de missionaire toerusting van de gemeenten. Enkele bestaande activiteiten zullen in dit kader gezamenlijk worden opgepakt: Kerstconferentie HGJB, Jongerenevent GZB, Transparant IZB. Over verdere samenwerkingsovereenkomsten worden - waar nodig - beslissingen genomen na evaluatie van de bestaande overeenkomsten (b.v. Evangelie & Moslims en Evangelische Alliantie). Vormen van samenwerking waarvoor geen specifieke overeenkomst gesloten is, maar die wel van belang zijn in het missionaire veld, krijgen verder gestalte (b.v. International Churchs Plants, IFES, Evangelisch Werkverband, NZR, De Herberg). De samenwerking met Ark Mission / Ark Media verloopt op een voortref-

felijke manier. Daarbij spelen de uitstekende contacten op directieniveau zeker een rol. Ten slotte is het voor de IZB belangrijk om de afstand van ‘Amersfoort’ tot gemeenten en projecten te verkleinen. Om daaraan gestalte te geven zullen bestuur en CT ook in 2013 enkele malen op locatie vergaderen, op het werkterrein van één van onze missionaire werkers/ predikanten.

Discipelschap De focus ‘discipelschap’ zal in 2013 steeds sterker zichtbaar worden in alle werktakken van de IZB: - De stafafdelingen Communicatie en Theologische en missionaire advisering zorgen in 2013 voor een boek over discipelschap, dat in- en extern gebruikt kan worden voor de bezinning op het thema. - Van 23 – 25 mei 2013 maken bestuursleden en medewerkers een reis naar Berlijn (o.a. Bonhoeffer- Haus). - In de passietijd wordt een vesper gehouden. - Er wordt een plan gemaakt om breed aandacht te vragen voor de focus op ‘discipelschap‘ en die in al het IZB-werk zichtbaar te maken.

Leerprocessen De directie neemt het initiatief om in 2013 innovatie via de lijnprogramma’s op gang te brengen conform de uitgezette beleidslijnen in het meerjarenbeleidsplan 2013-2017. Zie verder bij de verschillende programmalijnen.

Taakgroep/luisterpost Vanaf 2013 gaat een kleine taakgroep – in samenwerking met de GZB - bezoeken brengen aan gemeenten in het ‘achterland’ van de IZB. In de komende jaren zullen twee groepen in totaal 40 gemeenten bezoeken. Het doel is: - Gestalte geven aan partnerschap met gemeenten rond de missionaire vragen.

Jaarplan 2012

- In contact blijven met gemeenten, vandaar: luisterpost. - Voeding ontvangen voor (met name) de toerustingsactiviteiten; waar is behoefte aan? Leveren IZB/GZB dat? - Schakel zijn tussen gemeenten onderling.

Kernwaarden Het is van groot belang dat de kernwaarden uit de beleidsvisie 2013-2017 - ootmoed, oprechtheid en eenvoud - ingang vinden in de IZB-organisatie, maar ook vanuit de IZB naar buiten. Er zal een plan worden ontwikkeld. Op initiatief van de IZB maakten de zeven bonden in de hervormd-gereformeerde sector van de kerk in het najaar van 2012 een excursie naar Zwolle om kennis te maken met het werk van Thomas a Kempis. In 2013 zal opnieuw actie ondernomen worden om aandacht te vragen voor de kernwaarden.

Coördinerend team Het CT vergadert in 2013 tien keer; elke eerste dinsdag van de maand. Na afloop van ieder kwartaal maken de leden van het CT een verslag dat besproken wordt met de directeur. Dat levert tevens input voor de cyclus van functioneringsgesprekken met de directeur (functioneringsgesprek – voortgangsgesprek – beoordelingsgesprek). Maandelijks heeft de directeur met elk van de CT-leden een werkoverleg over hun eigen afdeling.

haar roeping in een seculiere context. Hij zal hiervoor concrete handvatten aanreiken, zowel in de vorm van theologische concepten, als van christelijke praktijken uit andere tijden en plaatsen. De onderzoeksresultaten worden ook vruchtbaar gemaakt voor het werk van de IZB. Dat bleek reeds uit de betrokkenheid van de bijzonder hoogleraar bij de evangelisten-tweedaagse in januari 2013. Verder is ook nu al duidelijk dat hij een rol zal spelen bij een gezamenlijk programma van ‘Groningen’ en ‘Amersfoort’ in het kader van de permanente educatie met globaal als thema: de rol van de dorpspredikant in het kader van de secularisatie. In het voorjaar van 2013 zal de bijzonder hoogleraar een ontmoeting met het CT hebben om in gesprek te zijn over de inhoudelijke thema’s van zijn werk. In het najaar zal hij zijn inbreng hebben bij het jaarplan 2014.

STAFMEDEWERKER HRM Formatie

Bijzonder hoogleraar

De omvang aan fte’s zal in 2013 naar verwachting gelijk blijven aan de omvang in 2012; in ieder geval niet vermeerderen. Er kunnen vacatures ontstaan als gevolg van het vertrek van medewerkers. Het werven en selecteren van nieuwe medewerkers gebeurt volgens de gangbare procedure van de IZB. De leidinggevende is eindverantwoordelijk, de afdeling HRM is hierin ondersteunend en adviserend.

Prof. dr. Herman Paul, bijzonder hoogleraar namens de IZB/GZB, doet onderzoek naar secularisatie en de daarmee samenhangende verschijnselen in kerk en samenleving. Zijn onderzoek heeft betrekking op West-Europa in het algemeen en Nederland in het bijzonder. De resultaten van het onderzoek worden ter beschikking gesteld van de kerk, om haar te ondersteunen bij het doordenken van

Nieuwe medewerkers in 2013 krijgen een tijdelijke arbeidsovereenkomst. Dit zal normaal gesproken een jaarcontract zijn, maar het kan ook gekoppeld zijn aan de duur van een project. Bij het van rechtswege aflopen van een arbeidsovereenkomst wordt door de leidinggevende, binnen de geldende kaders, besloten of de arbeidsovereenkomst verlengd wordt. De

Jaarplan 2012

afdeling HRM draagt zorg voor de formele afwikkeling. Wanneer een functie is doorbegroot zal bij goed functioneren de arbeidsovereenkomst worden verlengd voor onbepaalde tijd. Is dat niet het geval, bijvoorbeeld bij projectmatig werken, is verlenging voor onbepaalde tijd geen automatisme.

0,9 procent bedroeg, is dat in 2011 opgelopen tot 3,0 procent. Dit is te verklaren door een toename van het aantal langdurig zieke medewerkers. Het streven voor 2013 is om weer terug te komen op het niveau van 2011, een percentage van 3,0 procent.

Een gezond verloop van medewerkers is goed voor de organisatie. Wel moet de arbeidsverhouding op een goede wijze worden afgerond. De afdeling HRM voert met iedere vertrekkende medewerker een exitgesprek.

De ontwikkeling van medewerkers neemt een belangrijke plaats in bij de IZB. In 2013 zal persoonlijke begeleiding door middel van functionerings-, voortgangs- en beoordelingsgesprekken worden gecontinueerd. Verder wordt er in 2013 ge誰nvesteerd in een collectief aanbod van deskundigheidsbevordering voor de medewerkers die in de diverse lokale projecten werkzaam zijn. Daarvoor is een budget beschikbaar van 1 procent van de loonsom.

Verzuim en arbo Na een aantal jaren van daling vertoont het verzuimpercentage sinds 2011 een stijgende lijn. Waar het verzuimpercentage in 2010 nog

Ontwikkeling medewerkers

Jaarplan 2012

STAFAFDELINGEN Communicatie In 2013 zal naast de reguliere activiteiten in het bijzonder aandacht besteed worden aan de inzet van social media. Een cursus / training voor het gebruik van social media staat op stapel. In de planning voor 2013 prijken naast de reguliere taken twee tijdrovende boekpublicaties. Concrete gegevens over de activiteiten in 2013 zijn te vinden in de tabellen van bijlage A.

Kernwaarden Met het vaststellen van de kernwaarden heeft de IZB een visitekaartje afgegeven. Tegelijkertijd zijn we diep doordrongen van het besef dat het een hoge roeping is om deze woorden in ons dagelijks werk tot uitdrukking te laten komen. De organisatie heeft zichzelf, met andere woorden, huiswerk meegegeven. In 2013 zal een kleine werkgroep voorzetten geven om de drie kernwaarden periodiek op een prikkelende en uitdagende wijze onder de aandacht te brengen.

Fondsenwerving Particulieren Het behoeft geen betoog dat de aanhoudende economische recessie ons in 2013 parten zal spelen. Omdat we afhankelijk zijn van giften en collecten zullen we in toenemende mate rekening moeten houden met een vermindering van de inkomsten uit kerkelijke collecten en giften. Ook de vergrijzing en de veranderende positie van ledenorganisaties speelt een rol. Het vinden van alternatieve inkomstenbronnen, een goed functionerende budgettering en voortdurende aandacht voor efficiency zijn daarom van groot belang om onze activiteiten en ons personeelsbestand op het huidige niveau te kunnen handhaven.

Jaarplan 2012

In 2013 wordt er een grote ledenwerfcampagne gestart onder de naam Mijn IZB, passie voor missie. Ledenwerving vindt daarnaast plaats onder deelnemers aan activiteiten. Samen met de GZB wordt de actie ‘GET CONNECTED’ onder jongeren uitgebouwd (zie www.i-getconnected.nl). Hoog op de agenda staat in 2013 de donateurswerving onder de boekhandelklanten. Daarvoor is samen met Ark-Mission een plan gemaakt. De ‘Toer voor het goede doel’ wordt dit jaar opnieuw georganiseerd, deze keer ten bate van het missionaire project in Almelo. Verder is er een programma gemaakt om aandacht te vragen voor de mogelijkheid om de IZB via een nalatenschap te gedenken. Dit programma, dat een aantal jaren omspant, vangt aan in 2013. De terugkomst van Dabar bij de IZB biedt mogelijkheden om de jongere generatie meer te betrekken bij het werk van de IZB.

Kerk en gemeenten Via het programma ‘Luisterend Dienen’ (Protestantse Kerk in Nederland) worden enkele missionair-diaconale projecten gesubsidieerd. Ook is er een algemene subsidie voor de missionaire projecten van de IZB. Het programma ‘Linken’ blijkt in sommige streken van het land beter te werken dan in andere. Er is een begin gemaakt om samen met het programma Missionaire Projecten te evalueren hoe we dit in de toekomst verder gaan aanpakken. We proberen de financiële betrokkenheid van gemeenten bij projecten verder te versterken. Inhoudelijk wil ‘Linken’ bijdragen aan ‘wederkerigheid’: het leren van elkaars ervaringen.

Fondsen en bedrijven We hechten aan voortzetting van de goede

verstandhouding met vertegenwoordigers van fondsen. Daarnaast blijven wij in het komend jaar zoeken naar nieuwe fondsen die wij bij het werk van de IZB kunnen betrekken. We ontwikkelen plannen om de verschillende netwerkgroepen van ondernemers die betrokken zijn op ons werk, verder uit te breiden: de Vrienden van Rotterdam, de ‘Club van honderd’ (Dabar) en de groep ondernemers die zich voor een jaar heeft gecommitteerd aan het missionaire werk in Nieuwegein-Vreeswijk. In 2013 zal dit een blijvend aandachtspunt zijn.

STAFAFDELING FINANCIËN EN BEDRIJFSVOERING De stafafdeling Financiën en bedrijfsvoering, onder leiding van drs. Jan Westland RA, verzorgt de reguliere financiële overzichten die een belangrijke basis vormen voor een adequate uitvoering van het werk. In 2013 wordt gewerkt aan de invoering van een nieuw automatiseringspakket. Daarvoor is in 2012 een projectplan opgesteld. In 2013 wordt ook nader gekeken naar optimalisering van de huisvesting: is de indeling van de panden logisch? Is het goed om wijzigingen aan te brengen met het oog op efficiency en werkprocessen? Het denkproces daarover zal in 2013 gestart worden; uitvoerende acties zijn niet voor 2014 te verwachten.

STAFAFDELING THEOLOGISCHE EN MISSIONAIRE ADVISERING De stafafdeling is in 2013 binnen de werkorganisatie beschikbaar voor het doordenken van de missionaire vragen die in de afdelingen spelen.

Mede ingegeven door het grote aantal positieve reacties op de publicatie Marginaal en missionair uit 2011 werkt dr. Wim Dekker, hoofd van de stafafdeling theologische en missionaire vorming, aan een vervolg. In dit boek zal aan de orde komen hoe de gemeente vandaag tegelijk weerbaar en open kan zijn, gefundeerd in de gemeenschap met Jezus Christus door de Geest. Het zal opnieuw een boek zijn, waarin theologie, spiritualiteit en actualiteit met elkaar verweven zijn, zodat het kan dienen als lees- en werkboek voor predikanten en betrokken gemeenteleden. Tevens wordt de nauwe betrokkenheid van de missionaire werkers van de IZB en van de afdeling missionaire vorming gezocht bij de voorbereiding van deze publicatie. In elk hoofdstuk zal de auteur in gesprek gaan met Bonhoeffer (‘Leven met elkander’, ‘Navolging’, ‘Ethiek’, etc.). De publicatie wordt geschreven door het hoofd van de afdeling missionaire en theologische vorming, op basis van gesprekken met het hoofd van de stafdeling communicatie. De totstandkoming is in dit opzicht vergelijkbaar met die van ‘Marginaal en missionair’.

Interne vorming Wim Dekker is beschikbaar voor activiteiten, die de vorming van medewerkers op de afdeling toerusting of in de missionaire projecten betreffen. Samen met Kees Koster, programmamanager missionaire projecten, ontwikkelt hij in 2013 een intern curriculum voor IZB-medewerkers.

Discipelschap De IZB wil het thema ‘discipelschap’ zo diep en zo breed mogelijk implementeren in alle werktakken. Met het oog daarop wordt onder leiding van het hoofd van de stafafdeling missionaire en theologische advisering een publicatie voorbereid, die medio 2013 gereed zal komen. De teksten worden geschreven op

Jaarplan 2012

basis van interviews van Koos van Noppen, hoofd van de stafafdeling communicatie, met Wim Dekker, Arjan Markus en Bert de Leede. Parallel aan deze publicatie ontwikkelt de afdeling toerusting een cursus discipelschap. De cursus verwijst voor verdere verdieping naar het boek, dat zich richt op predikanten en geïnteresseerde gemeenteleden.

LIJNPROGRAMMA’S Programma missionaire projecten Het team missionaire projecten bestaat uit Kees Koster (programmamanager), Marco Bijl (coördinator) en Alineke van den Brink (secretaresse). De hoofddoelstelling van de programmalijn missionaire projecten in 2013 is het stimuleren van missionair werk in gemeenten, door in de eerste plaats de huidige partners in projecten te ondersteunen en te faciliteren. De programmalijn is een middel, geen doel. De programmalijn missionaire projecten is verantwoordelijk voor die projecten waarbij een (kerkelijk/missionair/-diaconaal) werker uitvoering geeft aan (een deel) van het missionaire werk in de gemeente. In 2013 zal het accent vallen op de volgende kernpunten: - Discipelschap, als focus voor al ons werk. We zullen ons ervoor inzetten dit vanuit de praktijk te blijven inkleuren en aanscherpen; - Leerprocessen, met name rond ‘gemeenschapsvorming’. De lessen die we leren in de projecten willen we verwoorden in een publicatie, in samenwerking met missionaire vorming en stafafdelingen. De hoofddoelstelling wordt uitgewerkt door een concentratie op de volgende vier punten: - Stimuleren van kwaliteit van missionair werk; - Inhoudelijk stimuleren van de verschillende

Jaarplan 2012

projectenstreams (missionaire gemeenschapsvorming; missionair-diaconaal werk (3D); missionair vormingswerk (werken aan een missionaire levenshouding); - Invoeren van een intern curriculum. Daarbij zullen projecten als leer-/oefenplekken fungeren; verplicht voor nieuwe IZB-werkers, facultatief voor stagiairs, leervicarissen en gemeenteleden; - Opstarten van de ‘werkplaats IZB’: waarbij we een bredere groep van betrokkenen formeren die in afstemming met werkers op deelgebieden (gemeenschapsvorming, vormingswerk, stagewerk) lessen leert en impulsen geeft voor verdere ontwikkeling van missionair werk in onze cultuur (in samenhang met leerstoel IZB te Groningen en de overige programmalijnen van IZB).

Projectenportefeuille Het aantal projecten zal worden gemaximeerd. Er zal een nieuw beleidskader worden geformuleerd, voor de omvang en samenstelling van de projectenportefeuille. Er wordt gewerkt aan drie soorten kernprojecten volgens inhoudelijke criteria: projecten voor gemeentestichting/ gemeenschapsvorming, missionair-diaconale projecten en revitaliseringsprojecten. Daarnaast faciliteert de IZB projectmatig werk waar missionaire werkers en predikanten in betrokken zijn. In totaal is de IZB in een variatie van vormen betrokken bij de uitvoering van 30 projecten in ons land. Deze betrokkenheid gaat in 2013 onverminderd verder: begeleiding, evaluatie, vernieuwing.

PROGRAMMA MISSIONAIRE PUBLICITEIT In 2013 verschijnen 6 edities van ECHO, waaronder de uitgaven voor Kerst en Pasen. Daarnaast wordt een begin gemaakt met de uitgave van zogeheten ECHO-specials, gericht op specifieke doelgroepen.

De nieuwe formule van Lichtspoor (v/h Licht in de avond) wordt verder uitgewerkt. Het kwartet websites voor zoekers (samen met CGK en GKv) wordt afgerond.

kan worden en zo beschikbaar gesteld kan worden aan alle kerken en gemeenten. Als dit succesvol verloopt kunnen we dat ook toepassen op andere cursussen.

Bij de verspreiding van deze materialen is de plaatselijke gemeente een belangrijke intermediair. Daarom is bij de ontwikkeling van deze initiatieven contact met de ‘gebruikers’ essentieel.

Aan de Scopus-cursus ‘Op Hoop van Zegen’ over het leven van Abraham wordt momenteel de laatste hand gelegd door Tineke Zeefat. Tineke is na een lang ziekteverlof weer een aantal uren aan het werk en hoopt in de loop van de eerste helft van 2013 weer geheel inzetbaar te zijn. Daarmee krijgt Scopus een flinke stimulans en verwachten we dat de training voor deze nieuwe cursus naast de twee bestaande komend jaar volop gegeven gaat worden.

PROGRAMMA MISSIONAIRE VORMING Het programma Missionaire vorming is voortgekomen uit de vroegere afdeling Dienstverlening gemeenten waarin projecten en toerusting verenigd waren. Missionaire vorming is als zelfstandige afdeling gestart in april 2012. Op 1 januari 2013 is Jurjen de Groot als programmamanager Missionaire vorming aan de slag gegaan. De focus Discipelschap krijgt in 2013 op verschillende manieren gestalte in dit programma, o.a. via de betrokkenheid van de programmamanager bij de IZB-brede werkgroep discipelschap. Daarnaast werkt de programmalijn Missionaire vorming ook mee aan de leerprocessen die in 2013 op gang gebracht worden. Kernvraag voor dit programma is de vraag hoe de lessen uit missionaire projecten en missionaire publiciteit vruchtbaar gemaakt kunnen worden voor toerusting, vorming en educatie.

Quick Scan De Quick Scan wordt veel aangevraagd en helpt gemeenten bij het ontwikkelen van missionair beleid. De QS is nog gebruikersvriendelijker gemaakt, zowel voor ons als voor de gemeente. De Missionaire Advisering die eerder vaak verliep via de cursussen ‘Open Gemeente’ of ‘Missionair Beleid’, gaat nu meestal via de route van een aanwaaispreekuur en de Quick Scan naar breed gedragen missionair beleid. Als afdeling bezinnen we ons op dit soort veranderingen en spelen we zo goed mogelijk in op de vraag vanuit ons achterland. Scopus zal uitgezet worden in nauwe samenwerking met de programmalijn KiO van de Protestantse Kerk.

Cursussen

Dabar

Het proces van evalueren en updaten van materialen en producten is in volle gang. De bekende cursussen ‘Gunnend Geloven’, ‘Woorden Vinden’ en ‘Moeilijke Vragen’ worden ook opnieuw bekeken en aangepast. Voor ‘Gunnend Geloven’ wordt samen met de boekhandel gekeken of deze cursus uitgegeven

Het eerste seizoen van Dabar onder IZB-vlag zal het zaak zijn om deze werktak te integreren in de organisatie. Het zal veel energie vergen om met nieuwe medewerkers de totale coördinatie goed gestroomlijnd te laten plaatsvinden. Daarnaast zijn er enkele concrete taken voor 2013 geformuleerd:

Jaarplan 2012

-H et opzetten van een PR-werkgroep en het schrijven van een PR-plan voor 2014; -B ezinning op nieuwe invulling van het Dabar Ontmoetingsweekend; - E en plan voor grotere betrokkenheid van de thuisgemeenten van Dabarteamleden; -H et uitbouwen van de taken van de regiocoaches; -H et opzetten van een plaatselijke commissie voor camping De Vechtvallei (Diffelen/ Hardenberg).

Daarin wordt nauw samengewerkt met de stafafdeling Communicatie. Regelmatig is er ook overleg met het hoofd van de stafafdeling theologische en missionaire advisering waardoor we onder andere vanuit zijn publicaties als afdeling mede toegerust worden in het ontwikkelen van nieuwe materialen. Bijvoorbeeld, een missionair programma voor dorpskerken en een cursus Discipelschap.

Transparant

Boekhandel

Aan de HGJB en de GZB is het verzoek gedaan personen af te vaardigen, die samen met de IZB willen nadenken over de mogelijkheid van gezamenlijk vormingswerk voor hoger opgeleiden in de leeftijd van 25-45 jaar, tot nu toe bij de IZB bekend onder de naam Transparant; dit onder leiding van de coördinator vorming en educatie. Coby van der Zee heeft een rapport geschreven, waarin de ervaringen met dit werk tot nu toe zijn samengevat. Op grond hiervan zal besloten worden welk nieuw beleid ontwikkeld kan worden teneinde ervoor te zorgen, dat de doelgroep beter bereikt kan worden dan tot nu toe mogelijk leek.

Na evaluatie eind 2012 van de samenwerkingsovereenkomst met Ark Media wordt de boekhandel voortgezet conform de resultaten van de evaluatie. De uitgeefactiviteiten worden in overeenstemming met de optimalisering van de werkorganisatie behartigd door de manager boekhandel en uitgeverij. Het goed functioneren van de boekentafels krijgt bijzondere aandacht. Ook zal er nadruk gelegd worden op het vergroten van de naamsbekendheid van de IZB-Ark boekhandel.

Areopagus Naast de gebruikelijke activiteiten zal Areopagus in 2013 ook enkele speciale bijeenkomsten organiseren. In samenwerking met de PThU wordt een tweedaagse conferentie belegd. Nadere informatie daarover is te vinden in de bijlage met tabellen. De visiegroep bezint zich diepgaand over de toekomst van Areopagus, met name op vernieuwing en verdieping van het werk van dit centrum.

Overige zaken Het programma Vorming draagt zorg voor het uitvoerende werk in de gemeenten en voor inhoudelijke bijdragen aan de IZB-nieuwsbrief.

Jaarverslag 2012

IZB-Ark

Het magazine ‘Licht’ is eind 2012 geïntroduceerd en wordt ook in 2013 ingezet om de achterban te bereiken en om klanten te stimuleren tot herhaalaankopen. Het magazine gaat vier keer per jaar naar ongeveer 10.000 adressen. Het wordt verspreid door IZB en Ark Mission samen om ook de beide organisaties bekend te maken onder IZB-Ark klanten.

Boekentafels De IZB-boekentafels vormen een belangrijk afzetkanaal voor IZB-Ark en zijn van belang voor de IZB vanwege de aanwezigheid in gemeenten. Om meer rendement uit de boekentafels te kunnen halen en om de IZB via dit kanaal beter te kunnen vertegenwoordigen wordt een vrijwilliger aangesteld als coördinator boekentafels, specifiek voor de IZB-boekentafels (voor

de boekentafels van Ark Mission wordt een tweede vrijwilliger gezocht). Voor dit doel wordt een apart plan van aanpak gemaakt, evenals voor initiatieven om nieuwe afzetkanalen aan te boren en nieuwe klanten te werven.

Uitgeverij De doelstelling is om vanaf 2013 te groeien naar een gezonde exploitatie. In 2013 zullen er meer uitgaven in eigen beheer worden ge誰nitieerd.

Jaarverslag 2012

Vereniging IZB Statutaire naam: IZB â&#x20AC;&#x201C; vereniging voor zending in Nederland Verkorte naam: IZB Oprichtingsdatum: 27 november 1935 Grondslag en doel: â&#x20AC;&#x2DC;De vereniging erkent de Bijbel als Gods Woord en aanvaardt de Drie Formulieren van Enigheid. Zij heeft ten doel de inwendige zending in Nederland in overeenstemming met de belijdenis van de Nederlandse Hervormde Kerk (art. 3 van de statuten). Na de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland in 2004, is in artikel 4 van de statuten vastgelegd dat de vereniging dienstbaar is aan het geheel van de Protestantse Kerk in Nederland. Adres: Johan van Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort Tel: 033-4611949 Website: www.izb.nl Kamer van Koophandel: nr. 40478278

Johan van Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort T 033 - 461 19 49 E info@izb.nl twitter.com/izbvoorzending