Jaarverslag

1

Veelkleurig Via een serie ontmoetingen met medewerkers krijgt u in dit jaarverslag in kort bestek een beeld van het werk van de IZB in 2009. In full colour, in meer dan één opzicht.

Is bij een organisatie die zich bezighoudt met zending en evangelisatie het rendement van een jaar werken wel in beeld te brengen? Zien we niet vooral een krimpende kerk? Voor de IZB komt daar nog bij dat veel van ons werk een ‘voorwaardenscheppend’ karakter heeft. We rusten ambtsdragers en leden van lokale gemeenten toe om meer te beantwoorden aan hun roeping. Is de betekenis van dat werk te vangen in verantwoordingsstatistieken?

In het veelkleurige palet van dit jaarverslag lichten voor mij een paar zinnetjes op, die het hart van ons werk raken.

Bijvoorbeeld van de evangelist die melding maakt van de opmerkelijke trend dat het vooral twintigers zijn, die in zijn omgeving zijn toegetreden tot de christelijke gemeente. Of de ander die vertelt over een vrouw die tot geloof kwam, na een lange zoektocht van acht jaar…

Op het moment dat ik deze regels schrijf, ligt 2009 enkele maanden achter ons. Zelfs van deze korte afstand bezien kunnen we vaststellen dat het een belangrijk jaar is geweest in de lange geschiedenis van de IZB. In mei namen we afscheid van Marja Brak in verband met haar pensionering.

Bijna 40 jaar heeft zijn haar beste krachten aan de organisatie gegeven; de laatste jaren als adjunct-directeur.

Enkele maanden na haar afscheid aanvaardde onze directeur ds. Dick Looijen een beroep van de Protestantse gemeente te Amersfoort (wijkgemeente Adventkerk).

Gelukkig konden de vacatures op zeer korte termijn worden ingevuld. Met veel dankbaarheid heeft het bestuur in één van de laatste weken van het verslagjaar ds. Louis Wüllschleger uit Middelburg als nieuwe directeur begroet.

In het najaar van 2009 is tijd en energie geïnvesteerd in de

invoering van een nieuwe planning- en controlcyclus. Dat proces, dat ook in 2010 nog de nodige aandacht zal vergen, is nodig om de nieuwe verhouding tussen bestuur en werkorganisatie verder vorm te geven.

In het vorige jaarverslag meldde ik de benoeming van ds.

Hans van Ark bij de afdeling Missionair Werk & Kerkgroei van de Protestantse Kerk in Nederland. We zien met vreugde dat de landelijke kerk kosten noch moeite spaart om de missionaire vragen hoog op de agenda te krijgen en te houden. De opkomst tijdens de toernee langs 80 classes, waaraan de IZB ook een steentje bijdraagt, is hoopgevend.

Namens het bestuur dank ik graag alle IZB-medewerkers voor hun betrokkenheid en inzet in het afgelopen jaar.

We zijn ook dankbaar voor alle steun, in gebed en geld, van de leden van de IZB. Samen danken we God, dat we weet mogen hebben van Zijn ‘veelkleurige wijsheid’: het evangelie van Zijn Zoon Jezus Christus. We bidden dat de verkondiging van dat evangelie tot zegen mag zijn voor velen.

Dit is het laatste jaarverslag, dat ik als secretaris bij u mag introduceren. Op de aanstaande jaarvergadering zal ik afscheid nemen van het bestuur, want ik ben statutair niet meer herkiesbaar. Sinds 1999 ben ik lid van het bestuur geweest. Ik zie daar met voldoening op terug, want ik heb het steeds als een voorrecht beleefd om op deze wijze bij het werk van de IZB betrokken te mogen zijn. Van harte dank ik allen, met wie ik heb mogen samen optrekken en wens wijsheid en vreugde toe door Gods Geest in al de uitdagingen, die in de komende jaren op de IZB afkomen.

M.D. van der Giessen, secretaris.

3

Ds. Dick Looijen over 2009, zijn laatste jaar als directeur

Puntjes op de i Zou de IZB de traditie kennen van een eindejaarsspeech, dan zou directeur Dick Looijen zo hebben kunnen beginnen: ‘2009 was zowel intern als extern een belangrijk jaar voor onze vereniging. Intern hebben we organisatorisch-beleidsmatig de puntjes op de i gezet en een belangrijke professionaliseringsslag gemaakt. Extern hebben we ons werk binnen het geheel van de Protestantse Kerk in Nederland helder gepositioneerd.’

Maar de IZB kent geen traditie van oudejaarstoespraken – bovendien zou Dick Looijen zijn speech afgelopen jaar vermoedelijk begonnen zijn met een persoonlijke toelichting op zijn aangekondigde vertrek. In het najaar van 2009 aanvaardde hij een beroep van de Protestantse gemeente te Amersfoort (wijkgemeente Adventkerk), waarmee een eind kwam aan een dienstverband van ruim 13 jaar. Zo zag de IZB in korte tijd twee oudgedienden afzwaaien: in mei nam adjunct-directeur Marja Brak afscheid in verband met haar pensionering.

PKN-IZB Zijn eigen vertrek had Dick zelfs enkele maanden daarvoor amper voor mogelijk gehouden. Aan het begin van het jaar zat hij nog volop in gesprekken met vertegenwoordigers van de landelijke kerk. Al vóór de totstandkoming van de Protestantse Kerk in Nederland had hij namens de IZB achter de schermen gepleit voor het opzetten van een

2

missionair programma vanuit de nieuwe kerk. Tot zijn vreugde kwam dat er. ‘We hebben afspraken gemaakt over het benutten van elkaars expertise en materiaal en de IZB werd lid van de klankbordgroep voor de nieuwe programmalijn. Later in het jaar toen ds. Hans van Ark en Nynke Dijkstra hun missionaire ronde maakten langs de classes, hebben we veel samen opgetrokken. De basis is gelegd voor een goede samenwerking; er kan ook geen misverstand bestaan over de positie van de IZB binnen de PKN. We gaan niet in elkaar op, want er blijft onderscheid.

Maar waar mogelijk werken we nauw samen.

Spannend punt voor het komende jaar is de vraag of het lukt om gezamenlijk een visie te ontwikkelen voor het missionaire werk van de kerk. Wat verstaan we onder missionair werk? Gaat dat verder dan ‘dialoog’ en ‘presentie’? Mag het getuigenis daarin ook een plaats hebben en zo ja, hoe? Lukt het alle betrokkenen om iets op tafel te leggen waar de hele kerk wat aan heeft?’

Professionalisering Terug naar de ongeschreven regels van de eindejaarsspeech, waarin ook de interne zaken ter sprake kwamen. Dick: ‘In 2008 hadden we al een paar belangrijke knopen doorgehakt. Zo zou de organisatie verder gaan met een eenhoofdige directie. In de herschikking van taken konden we op onderdelen een professionaliseringsslag doorvoeren.

Door schade en schande hadden we bijvoorbeeld geleerd dat personeelszaken beter geen onderdeel kan uitmaken van de portefeuille van de directie, want de combinatie van verantwoordelijkheden is soms lastig in de communicatie.

Sinds 1 april hebben we daar een aparte medewerker voor, Marco Bijl.

Zolang de verhouding tussen het bestuur en de directie niet helder op papier was gezet, werkten we op basis van vertrouwen. Dat vergde veel van de communicatie en het ging gelukkig goed. Maar ik ben blij dat we het proces in gang hebben gezet om te komen tot beschrijving van de bestuursstructuur en een directiereglement, waarin de bevoegdheden duidelijk zijn afgebakend. Vanaf 2010 beginnen we met jaarplannen die gekoppeld zijn aan budgetten. Die werkwijze geeft het bestuur-op-afstand mogelijkheid om zijn toezichthoudende rol te vervullen.

Bovendien dwingt het alle betrokkenen om vooraf keuzes te maken, prioriteiten te stellen.’

Evangelie & Moslims Als directeur participeerde Dick in diverse overlegorganen, zoals de Nederlandse Zendingsraad en de Evangelische Alliantie. ’Aparte vermelding verdient de stichting Evangelie en Moslims, waar de IZB ook medebestuursverantwoordelijkheid in draagt. We dragen daar jaarlijks ook financieel aan bij, ongeveer ter waarde van één evangelistenpost. Die keuze vind ik zeer te verdedigen,

want E&M is uitgegroeid tot een gerespecteerd expertisecentrum. Op theologisch/missionair vlak is het een gedegen gesprekspartner en ook op het gebied van catechese levert ze waardevol materiaal. Voor de toekomst acht ik van belang dat de IZB zich opnieuw bezint welke plaats het werk onder moslims heeft in het geheel van onze organisatie. Sinds de werkers van E&M niet meer in hetzelfde pand als de IZB zijn gehuisvest, dreigen we elkaar soms een beetje uit het oog te verliezen en dat zou erg jammer zijn. Want de IZB kan – meer dan tot op heden gebeurt – de vruchten plukken van hun werk.’

Inmiddels heeft Dick afscheid genomen. ‘2009, mijn laatste jaar bij de IZB, had ook wel iets van een slotakkoord. Het zou zelfgenoegzaam kunnen klinken als ik zeg ‘trots’ te zijn op de IZB die ik heb overgedragen aan mijn opvolger, maar ik ben blij met de organisatie: Inhoudelijk staat ze ergens voor en door de jaren heen is ze goed ‘bij de les’ gebleven.

Ze heeft een nuchtere kijk op missionair werk: ze raakt niet snel oververhit, maar blijft zeker niet onderkoeld. Een betrokken club.’

5

Marco Bijl, medewerker HRM

‘ Beleid Personeel & Organisatie staat in de grondverf ’ Sinds 1 april 2009 kent de IZB een medewerker human resource management: Marco Bijl. In het tweede halfjaar heeft hij ‘PZ’ behoorlijk geprofessionaliseerd.

Binnen de IZB behoorden de ‘personeelszaken’ vanouds tot de portefeuille van de directie. Maar de groei van de organisatie en de eisen van de tijd noopten tot de aanstelling van een specialist op dit terrein. ‘Uit de kennismaking met de medewerkers van het bureau in Amersfoort en de evangelisten in het land, merkte ik dat de afwezigheid van een personeelsmedewerker als een gemis werd ervaren’, zegt Marco. ‘Dat merkte ik bijvoorbeeld als het ging om ontwikkeltrajecten voor individuele medewerkers. Het ontbrak ook aan een structuur voor functioneringsgesprekken.’

Na zijn HBO-opleiding Personeel & Arbeid studeerde Marco – naast zijn fulltime baan voor de werknemersorganisatie RMU - bestuurskunde aan de Erasmusuniversiteit. Begin 2009 trad hij in dienst bij de Protestantse Kerk in Nederland, voor de afdelingen JOP en Facilitaire Zaken. Hij kijkt intussen bij maar liefst drie organisaties in de keuken, want de landelijke kerk leent

4

hem één dag in de week uit aan de IZB, en via eenzelfde constructie is hij ook parttime werkzaam voor de HGJB. Onbevangen De IZB kende op het gebied van personeel & organisatie veel ongeschreven regels en een van de eerste klussen van Marco was dan ook het beschrijven van processen: werving- en selectieprocedures, inwerktrajecten voor de verschillende functies en een uniforme verlofregistratie.

Verder is er een personeelshandboekje geschreven.

‘Doordat mijn functie ‘nieuw’ was binnen de organisatie, stonden collega’s er tamelijk onbevangen tegenover. ‘Vertel het maar’, was hun houding.’

De IZB kende wel een verzuimbeleid, maar de handhaving liet soms te wensen over, zegt Marco. ‘Nu zitten we er strakker op. Als iemand zich voor de derde keer ziek meldt, volgt er automatisch contact met de arbodienst. Overigens is het verzuimcijfer (3,2%) geen reden tot ernstige zorg,

zeker niet als men bedenkt dat één langdurig-zieke dat cijfer behoorlijk heeft beïnvloed.’

De verplichte risico-inventarisatie op grond van de Arbowet – met aandacht voor zaken als arbeidsomstandigheden, veiligheid, etc. - is in 2009 opnieuw vastgesteld. In het plan van aanpak dat naar aanleiding daarvan is opgesteld staat onder andere dat in 2010 beleid wordt vastgesteld ten aanzien van ‘seksuele initimidatie, agressie en geweld’.

Dienstverlening Negen maanden na zijn aantreden staat het personeelsbeleid goed in de grondverf. ‘Het komt er nu op aan dat we alle ontwikkelde instrumenten inzetten. Dat is wat mij betreft een grotere uitdaging dan het bedenken van de regels.’ In de komende periode zal zijn werkterrein zich naar verwachting nog verder uitbreiden. Naast zijn werk ten behoeve van IZB-medewerkers, zijn er plannen om diensten te verlenen aan kerkenraden, die evangelisten in dienst hebben die vanuit de IZB worden begeleid. ‘De eerste vingeroefeningen zijn al achter de rug. Zo heb ik voor een kerkenraad met een kandidaat-evangelist het arbeidsvoorwaardenoverleg gevoerd.’

Het opstellen van een ‘functieboek’ met alle taakomschrijvingen, competenties, salarisschalen, etc. is één van de klussen voor 2010. Op het verlanglijstje voor dat jaar staat ook een ‘medewerkerstevredenheidsonderzoek’.

Dat is bij mijn weten niet eerder gebeurd. Niet dat de verloopcijfers daar aanleiding toe geven, maar het is altijd goed om dat eens in de paar jaar uit te voeren. Het houd je scherp.’

Bezoldiging- en vergoedingenbeleid Leden van het bestuur ontvangen geen vergoeding voor hun bestuurswerkzaamheden. Zij hebben recht op een vergoeding voor de door hen gemaakte kosten. In 2009 zijn alleen reiskostenvergoedingen verstrekt. De beloning van de directie is gebaseerd op toepassing van de arbeidsvoorwaardenregeling voor kerkelijk medewerkers van de Protestantse Kerk in Nederland.

7

Kees Koster, hoofd dienstverlening gemeenten

‘ Navolging’ als rode draad Getuige-zijn is een levenshouding. Verkondig het evangelie, desnoods met woorden. Evangelisatie moet zich richten op de navolging van Christus. Niet de vraag ‘Hoe vangen we mensen en houden we ze vast?’ is bepalend, maar: ‘Hoe bieden we goede toerusting om hen vervolgens weer uit te zenden?’

Kees Koster, hoofd dienstverlening gemeenten van de IZB,vat daarmee een aantal kernpunten van het werk van het London Institute of Contemporary Christianity (LICC) samen. In 2009 is nader kennisgemaakt met deze organisatie. Het concept van ‘whole life discipelship’ – navolging in het dagelijks leven. ‘De verbinding tussen geloof en leven, zondagen én werkdagen is het DNA van alle LICC-activiteiten’, zei één van de voormannen tijdens de tweedaagse conferentie voor alle IZB-evangelisten en missionair predikanten.

Grondwoord Inmiddels is besloten om dat concept zoveel mogelijk toe te passen in de verschillende werktakken: bijvoorbeeld bij de toerusting van gemeenten, maar ook in het nieuwe vormingswerk van Transparant (gericht op de leeftijdscategorie 25-45 jaar). In de Utrechtse Jacobikerk ontwikkelt missionair predikant dr. Arjan Markus plannen om de thema’s van LICC te integreren in de vorming

6

en toerusting van lokale gemeenten. ‘Navolging is een overkoepelend thema, dat veel raakvlakken heeft met de activiteiten van de IZB. Het kan ook een goede impuls geven aan het voortdurende gesprek over de betekenis van de gereformeerde spiritualiteit in ons missionaire werk.

Wie tot geloof komt, wordt navolger van Christus – als enkeling, maar ook als lid van een gemeenschap. Dat bestrijkt een heel spectrum aan vragen: Wat betekent dat voor de ‘verborgen omgang’? Hoe krijgt het discipelschap in het dagelijks leven gestalte? En: Wat betekent het voor onze wijze van kerk-zijn? – om niet meteen meer te noemen. Vandaar dat ik ervan overtuigd ben dat we met dit ‘grondwoord’ wel een tijd vooruit kunnen.’

Hulpprofeet Kees maakt van alle IZB’ers jaarlijks de meeste kilometers, doordat hij nauw is betrokken bij de begeleiding van werkers in de IZB-projecten in het land. Amsterdam, Rotterdam, Groningen, Utrecht, Wateringseveld, Eindhoven... ‘Vaak voel

ik me zeer bevoorrecht, omdat ik in de begeleidingscommissies van onze werkers bevlogen mensen ontmoet. Zodoende ‘reis ik mijn weg (meestal) met blijdschap’. Mijn zoontje noemde me ooit een soort ‘hulp-profeet’.’ Ik ontvang veel in mijn werk, maar kan ook veel kwijt – in de advisering, in de persoonlijke begeleiding van mensen, functioneringsgesprekken, etc. Een mooie combinatie, vind ik.’

‘In Den Haag zijn we in gesprek over een nieuw project’, vertelt hij met de blik op een kleurrijk A4-tje dat in één oogopslag zicht geeft op de lopende zaken. ‘Het project in Amsterdam-Jordaan is helaas kort na de start beëindigd, maar we zijn nog niet uitgepraat daar. In Nunspeet is een nieuw project gestart, evenals in de Gereformeerde kerk te Rijnsburg. Opmerkelijk, want dat is de eerste gemeente die niet tot onze traditionele hervormde achterban behoort.’

Dorpen Op enkele plaatsen is een project beëindigd, zoals in Asperen en Sprang-Capelle. Kees: ‘De evaluatie van de projecten in deze dorpen heeft ons erbij bepaald hoe wezenlijk en noodzakelijk het is dat het missionair werk een plaats heeft in het hart van de gemeente. Te vaak bevindt het werk zich ergens aan de rand, of erger, in de gedoogzone. Wil de inzet van evangelisten werkelijk een impuls betekenen voor de hele gemeente, zal het verankerd moeten zijn in het beleid van de kerkenraad.

Maar dat is niet de enige les die we uit deze evaluaties trekken. De ervaringen in Sprang, ondersteund door het nadere onderzoek van Martin van Dam, laten zien welke missionaire mogelijkheden de dorpssamenleving biedt. We kijken bij de bezinning op nieuwe kansen en mogelijkheden vaak naar de grote stad. De afstudeer­ verhandeling van Martin heeft onze visie voor de (volks) kerk in het dorp aangescherpt. Eén van zijn aanbevelingen betreft de missionaire toerusting voor dorpsdominees. In 2010 zal zijn oproep zeker een vervolg krijgen.

Speerpunten Voor de komende tijd onderscheidt Kees drie speerpunten van beleid die veel aandacht zullen opeisen: (a) gemeentestichting, (b) missionair kinder-, jeugd- en jongerenwerk en (c) diaconaal werk. Gemeentestichting is een hot item; allerwegen wordt geëxperimenteerd met nieuwe vormen van gemeente-zijn. De IZB heeft al geruime tijd ervaringen met varianten van gemeenschapsvorming, zowel in nieuwbouwwijken als in de grote steden.

De pioniers op dit terrein komen geregeld bijeen om ervaringen uit te wisselen en beleid af te stemmen. Daarbij komen ook theologische vragen aan bod, bijvoorbeeld de vraag naar de verhouding ambt en sacrament.

Op het gebied van missionair kinder-, jeugd- en jongerenwerk van de IZB heeft dr. Annemieke van der Veen in april 2009 onderzoek gedaan. Daaruit rolde de aanbeveling om de werkers regelmatig bij elkaar te roepen voor een thematische begeleiding. Verder bepleitte ze te investeren in de kwaliteit van de vrijwilligers en een ‘materialenbank’ op te zetten. Ook het diaconaal werk moet in 2010 een nieuw impuls krijgen. Het is belangrijk om het diaconaat goed te verankeren in de IZB-organisatie, zeker sinds de ontvlechting van missionair-diaconaal centrum ‘De Herberg’ in 2008.

De werkbegeleiding is in het afgelopen jaar verder toegespitst. In 2009 is een begin gemaakt met thematische werkbegeleiding voor vier groepen: gemeentestichters/ werkers aan gemeenschapsvorming; werkers aan processen in gemeenten; kinder-, jeugd- en jongerenwerkers en startende werkers. ‘Die voorselectie geeft een aanscherping aan de gesprekken. Verder merkte ik ook het positieve effect van de nieuwe functionaris voor (interne) communicatie.

We staan beter voorgesorteerd voor gerichte uitwisseling van ervaring.’

9

Tineke Zeefat, coördinator afdeling Toerusting

Verlegenheid en verlangen In 2009 werkte ze 25 jaar bij de IZB; pakweg haar halve leven.

Maar het enthousiasme van Tineke Zeefat, coördinator van de afdeling Toerusting, heeft bepaald niet te lijden onder een déjà vugevoel. Wel heeft ze een nuchtere, realistische kijk op haar werk.

‘Het afgelopen jaar ben ik er sterk bij bepaald dat missionair werk weerbarstig is. Ik bespeur zowel verlegenheid als verlangen.’

Tineke: ‘Missionair werk vereist een lange adem. Intern – het vergt veranderingsprocessen in de gemeente – maar ook extern: hoe communiceer je het evangelie met uiteenlopende doelgroepen, terwijl je de tijdgeest tegen hebt. Het toerustingswerk wordt daardoor ook complexer.

Het is allang niet meer zo dat we denken dat we met een cursusje klaar zijn. Wil je de missionaire bewustwording goed stimuleren, moet je op verschillende fronten tegelijk werken. In gesprek met de kerkenraad over het beleidsplan, in overleg met de predikant, in contact met gemeenteleden en de evangelisatiecommissie, enzovoort. Daarbij is het ook van belang dat hun activiteiten goed op elkaar worden afgestemd. Te vaak zien we nog dat ieder op z’n ‘eilandje’ actief is, zonder dat de krachten worden gebundeld en de ideeën worden gedeeld.’

8

Confronterend In gesprekken in de gemeenten signaleert ze zowel ‘verlegenheid’ als ‘verlangen’. Tineke: ‘Er is verlegenheid, zoeken naar woorden. Ik ontmoet mensen voor wie het geloof veel betekent, maar die veel moeite hebben om dat te delen met buitenstaanders. Tegelijk bespeur ik een diepgeworteld verlangen. De bezinning op missionair werk confronteert mensen met zichzelf: Drink ik zelf uit de Bron, hoe blijf ik dicht bij God? Waarom ga ik naar de kerk? Wat zoek ik er? Een frappant voorbeeld daarvan kwam een van onze toerusters tegen in de kerkenraad van een kleine gemeente, die de IZB had benaderd. Het kerkbezoek was drastisch teruggelopen en als er niets zou gebeuren, zou de laatste over een aantal jaar het licht kunnen uitdoen. De bezinning in de kerkenraad concentreerde zich al snel rond heel persoonlijke vragen: Wat betekent het geloof voor onszelf ? Het bracht een heilzame schrik teweeg.’

De ervaringen hebben in elk geval tot gevolg dat het gesprek gaat over de kern van de zaak: waar is het ons om begonnen? Waar draait het om in het christelijk geloof, in zending en evangelisatie? Tineke: ‘Dat is eigenlijk niet te vergelijken met de situatie van 25 jaar geleden, toen ik bij de IZB kwam werken. In die tijd was het adagium: ‘Wij hebben een Woord voor de wereld.’ Verlegenheid was er veel minder, of werd anders effectief gemaskeerd. Natuurlijk staan we nu nog voor dezelfde missionaire taak. Maar ik denk dat we eerlijker zijn geworden, realistischer. En we zijn meer gaan beseffen dat we ‘van buiten naar binnen’ moeten denken.

Hausse De afdeling Toerusting heeft in 2009 te maken gehad met een aantal personeelswisselingen. Iwan Dekker nam afscheid in verband met een nieuwe baan bij ‘De Wittenberg’, Coby van der Zee stapte over naar haar eigen adviesbureau en het contract van Wilma van der Hee liep af. In september kwam Anja van Maanen-Hoekman het team versterken.

De tweede helft van 2009 liet een ware hausse aan toerustingsaanvragen zien. In de periode septembernovember 2009 lag dat aantal al net zo hoog als in het hele seizoen 2008-2009. Er wordt steeds meer gebruik gemaakt van het aanwaai-spreekuur voor kerkenraden, commissieleden of predikanten, die langskomen voor advies.

In het aanbod cursussen springt Scopus in het oog, een cursus die in Duitsland al 25 jaar veel bekendheid geniet, en sinds een aantal jaar door de IZB in Nederland op de markt wordt gebracht. ‘Doordat we de ‘vertegenwoordiger’ zijn voor het Nederlandse taalgebied, kunnen we de cursus ook breder aanbieden dan alleen binnen de PKN. Daar zullen we in 2010 aan gaan werken.’

Quick scan Voor 2010 gaat de IZB in diverse gemeenten aan de slag met de zelfontwikkelde ‘quick scan’. ‘Aan de hand van vragenlijsten over vier thema’s (de gemeenschap, de gemeenteleden, het gezicht van de gemeente en het geloof) maken we een ‘sterkte-zwakte-analyse’ van een gemeente.

Niet om een waardeoordeel uit te spreken, maar wel om inzicht te bieden in die aspecten van gemeente-zijn waar missionaire kansen liggen. Het is een handvat voor een gesprek en een opstap naar beleid.’

Vanuit dezelfde gedachte ontwikkelt de IZB momenteel een ‘basis box’, een soort gereedschapskist voor gemeenten die zelf kortlopende onderzoeken willen doen op het gebied van missionair werk. Met behulp van een externe deskundige, dr. Annemieke van der Veen, moet dit hulpmiddel voor de zomer van 2010 gebruiksklaar zijn.

11

Wim Dekker, hoofd vorming en educatie

De wacht bij de achterdeur ‘Het ontbreken van ‘missionair vormingswerk’ heb ik sinds het vertrek van jeugdevangelisatiecentrum ‘de Windroos’ naar de HGJB en het beëindigen van ons 25+-werk, als een gemis ervaren’, zegt ds. Wim Dekker, hoofd vorming en educatie van de IZB. In 2009 pakte hij de draad weer op en zette een nieuwe werktak op: Transparant, een driedaagse training gericht op discipelschap in het dagelijks leven.

De naam is een programma. ‘Transparant duidt op het verlangen dat iets van de werkelijkheid van God door ons heen straalt’, vertelt Wim. ‘We willen jonge mensen uitdagen en inspireren om getuige te zijn van Jezus Christus. Niet door ingestudeerde mini-preekjes, maar door de manier waarop ze in het leven staan. We richten ons op hoger opgeleiden, in de leeftijdscategorie 25-45 jaar.

Anders dan bij andere landelijke conferenties voor deze doelgroep, heeft de Transparant-driedaagse het karakter van een training.’

Samen met dr. Arjan Markus, missionair predikant te Utrecht, en Coby van der Zee, die negen jaar bij de afdeling Toerusting werkte, ontwikkelde Wim een programma voor de eerste driedaagse, die in het najaar van 2009 werd gehouden. Een van de doelstellingen was om de

10

deelnemers meer inzicht te geven in de hedendaagse cultuur en de relevantie van het evangelie. De evaluatie pakte positief uit: ‘Verrassend’, ‘leerzaam’, ‘inspirerend, confronterend ook’, schreven deelnemers. ‘Je krijgt in korte tijd veel mee. Ik raakte er wel weer door gemotiveerd!’

De werkgroep op haar beurt ook, want ze besloot Transparant voort te zetten en verder uit te bouwen. Het programma van de eerste training wordt in het voorjaar van 2010 herhaald; in het najaar volgt een tweede programma rond de vraag ‘Hoe lees je de Bijbel?’ – waarbij onder andere de thema’s aan bod komen welke plaats de Bijbel heeft in je dagelijks leven en hoe je de Bijbel gebruikt in een missionaire context. Wim: ‘Voor velen in onze cultuur is de Bijbel een vreemd boek, een sprookjesboek of het product van religieuze verbeelding. Heb je nog wat te zeggen in

gesprek met degenen die het een achterhaald boek vinden?

Weet je wat je gelooft? Dergelijke vorming en training vind je niet veel op landelijke conferenties, ze wordt ook in de gemeenten nauwelijks gegeven. Dat we ons daarbij richten op hoger opgeleiden heeft niets elitairs. Eerder komt het voort uit de gedachte: ‘Wie meer ontvangen heeft, van hem/haar zal meer gevraagd worden.’

over ieder mens die tot geloof komt en via de voordeur binnenkomt. Maar laten we onze ogen niet sluiten voor de tientallen die stilletjes weggaan, zonder dat iemand er erg in heeft. Areopagus is bij wijze van spreken de wacht bij de achterdeur, die vraagt: Weet u het wel zeker? Zullen we nog eens proberen om het evangelie opnieuw uit te zeggen, zodat u het misschien begrijpt?’

Areopagus Een andere werktak waar Wim in 2009 veel tijd en energie in heeft gestoken is Areopagus, het centrum voor contextuele en missionaire verkondiging van de IZB. ‘In de cursussen bieden we predikanten toerusting om meer missionair gericht te preken. Niet alleen voor die momenten waarop zij zich richten tot een publiek dat weinig van het evangelie weet – bijvoorbeeld tijdens een uitvaartdienst – maar ook in de eigen gemeente. We bieden bijvoorbeeld cursussen aan over ‘catechismuspreken’ – op verzoek wordt deze cursus herhaald. Predikanten merken dat de kernbegrippen uit onze reformatorische traditie – zonde, genade, rechtvaardiging van de goddeloze - uit het collectieve bewustzijn van hun gemeenteleden zijn weggezakt. Ze hebben een ander levensgevoel in hun botten dan via de kansel wordt uitgedragen. Dat is ernstig, omdat we het hier wel hebben over het hart van de gemeente. We ontmoeten in onze cursussen predikanten die hebben geconstateerd dat hun gemeenteleden zo door de huidige cultuur zijn geïnfecteerd dat de woorden van het evangelie niet meer bij hen landen. Althans, niet meer via de manier van preken die ze gewend waren. Bij Areopagus helpen we hen om de relevantie van het evangelie voor vandaag opnieuw te ontdekken en dat in herkenbare taal uit te zeggen.

Gewaagd Areopagus heeft nauwe banden met de Protestantse Theologische Universiteit en het programma voor permanente educatie van predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Het werk van het centrum wordt ondersteund door een ‘visiegroep’ met een aantal jonge theologen. ‘Het is opmerkelijk dat zij dwars tegen de trend van de tijd in, de preek weer een centrale plaats geven in het gemeenteleven. Dus niet ‘opleuken’, inkorten of marginaliseren, maar er hard aan werken. ‘Onder de preek gebeurt het!’ is de gewaagde stelling van een studiedag die we houden. We zijn ervan overtuigd dat de preek ook in de missionaire context kan uitgroeien tot de reden waarom mensen ervoor kiezen om maar weer eens naar de kerk te gaan.’

Of dat een taak voor de IZB is? Ik denk het zeker. Als missionaire organisatie kunnen we ons verheugen

Behalve zijn bijdragen aan Transparant en Areopagus – publiceert Wim frequent in kranten en tijdschriften over verkondiging, kerk en zending. Verder is hij vaak op pad om in gemeenten een bijdrage te leveren aan vorming en toerusting. ‘Geregeld word ik gevraagd om te spreken op gemeenteavonden of om aan te schuiven bij (algemene) kerkenraden of classes waar het gaat over actuele missionaire vragen: Welke kant moet het op met onze gemeente? Welk beleid moeten we voeren om de boot niet te missen? Hoe kunnen we aansluiting zoeken bij de mensen van vandaag zonder het goede uit onze traditie in de uitverkoop te doen?’

13

Eline de Graaf-Klok, eindredacteur ECHO

Het blaadje voor de buren

bewust. Anders herinneren de ingezonden brieven haar daar wel aan. ‘Er blijft absoluut een spanningsveld tussen de leefwerelden van de niet-kerkelijke lezers en de kerkelijke achterban. Ik vind het wel een uitdaging om die kloof te overbruggen en daar een evenwicht in te vinden. Ik hoop ook dat de kerkelijke achterban daar begripvol in is.’

‘Mensen lezen graag tijdschriften. Hoeveel tientallen titels staan er niet in de schappen bij de supermarkt? Sinds ik voor ECHO werk koop ik er regelmatig een paar, om mezelf scherp te houden.

Persoonlijke verhalen blijken zeer in trek, meer dan artikelen waarin iemand uitlegt ‘hoe het zit’.

Eline de Graaf-Klok is sinds januari 2009 eindredacteur van ECHO. Na haar theologiestudie in Utrecht ging ze parttime aan de slag als kerkelijk werker in de Nieuwe Kerk in Amersfoort; daarnaast is ze één dag per week betrokken bij de uitgave van het evangelisatieblad van de IZB. Ze kent ECHO al sinds haar jeugd in Kampen. ‘In de Boven­ kerk lag altijd een stapeltje, om mee te nemen voor de buren.

Dat vond ik eigenlijk maar zo-zo, maar in de loop der tijd ben ik de waarde ervan wel gaan inzien, mits het niet anoniem bij de buren door de bus wordt gestopt. Beter is het om ECHO te gebruiken in bestaande persoonlijke contacten: ‘Laatst hadden we het hierover. Misschien moet je dit eens lezen. Als je vragen hebt, dan weet je me wel te vinden…’

Stimulans Eline heeft inmiddels voldoende ervaring om de contouren van haar gedroomde ECHO te schetsen. ‘Idealiter biedt het blad een creatieve ‘aanvliegroute’ voor de (hernieuwde)

12

kennismaking met het evangelie. De voorkant moet uitnodigen tot lezen; het thema moet ‘triggeren’. Het christelijk geloof moet er helder in naar voren komen.

Orthodox, wat mij betreft, geen vage spiritualiteit. Maar als het even kan ook geen dogmatische preekjes of afgeronde dichtgetimmerde beschouwingen; die gaan over de hoofden van rand- en buitenkerkelijken heen. Het valt mij in gesprekken met niet-christenen op dat ze soms heel andere vragen hebben dan ik ook maar kon bedenken.

Je veronderstelt ook al snel te veel voorkennis. Verwacht ook niet dat mensen alles van a tot z lezen. Daarom heeft een goed nummer een paar ‘instapmomenten’; artikelen waarvan de koppen, de foto’s of de introteksten zo intrigerend zijn dat lezers die het blad doorbladeren er bij blijven hangen. De totaalinhoud moet voor lezers een stimulans zijn om zich meer in het christelijk geloof te gaan verdiepen.’

De verwachtingspatronen van de ‘IZB-achterban’ en de doelgroep sporen niet altijd; daar is Eline zich zeer wel van

Andere opzet In het afgelopen jaar is de werkwijze van de redactie gewijzigd. Voorheen fungeerde de redactie vooral als een klankbordgroep; haar voorganger schreef zelf veel teksten en nodigde op ad hoc basis schrijvers uit. In de nieuwe opzet nemen ook de redactieleden zelf meer de pen ter hand. ‘Op die manier kunnen meer mensen een bijdrage leveren aan het blad.’

Op het verlanglijstje voor het komende jaar staat de ontwikkeling van een digitale ECHO. Een website waarop artikelen uit ECHO op onderwerpen staan gesorteerd.

Mooi vormgegeven, aantrekkelijk gepresenteerd voor geïnteresseerde zoekers en voor gemeenteleden die artikelen willen gebruiken in hun contacten met buitenkerkelijken. Uiteraard met de mogelijkheid om rechtstreeks vragen te stellen. ‘Met het vele materiaal dat in de loop der jaren is ontwikkeld, moet een prachtige site te bouwen zijn.’

Vrijwilligersbeleid De IZB heeft een aantal vrijwilligers die de afdelingen ondersteunen bij hun werk. Hun inzet wordt zeer gewaardeerd. Afhankelijk van de aard van het werk en de positie van de vrijwilliger in de organisatie wordt een vrijwilligersvergoeding verstrekt. Vrijwilligers zijn verzekerd voor calamiteiten die optreden bij de uitvoering van hun werkzaamheden.

De werkzaamheden van de vrijwilligers worden periodiek met hen geëvalueerd. In 2010 zal het beleid rondom vrijwilligers uitvoeriger worden vastgelegd.

15

Jan Westland, hoofd financiën en bedrijfsvoering over de jaarrekening 2009

Tevreden, maar alert Ieder jaar, zo rond eind februari, kiest Jan Westland, hoofd financiën en bedrijfsvoering, voor een week eenzame opsluiting.

Dan werkt hij aan de jaarrekening van het voorbije jaar. De cijferreeksen over 2009 stemmen tot tevredenheid, maar ‘we moeten alert blijven’.

Onder het kopje ‘baten’ prijken twee meevallers, samen ruim € 140.000. ‘De inkomsten uit legaten en nalatenschappen bedroegen in 2009 ruim € 60.000 méér dan het ­begrote 10-jaarlijkse gemiddelde. De andere meevaller betreft de inkomsten uit twee mailings aan onze leden, in het najaar van 2009: de eerste mailing had betrekking op de actie ‘Overbruggen’, de andere was de eindejaarsmailing met het verzoek om een ‘kerstgift’. Door deze meevallers waren we gelukkig in staat een garantie af te geven voor verlenging van het project in Rotterdam-Centrum, voor een periode van twee jaar. Jan: ‘Dat is goed nieuws!’

Zowaar een rooskleurig beeld, zou je zeggen. Maar voor de komende jaren ziet het er somberder uit. Jan: ‘De actie ‘Overbruggen’ is ontwikkeld om de jaarlijkse inkomsten structureel met 5 procent te laten stijgen. Dat is hard nodig. Om dat uit te leggen moeten we even terug in de tijd. Tien jaar geleden beschikte de IZB over een forse reserve, die in de loop van de jaren was opgebouwd dankzij inkomsten uit legaten en nalatenschappen. In het afgelopen decennium is na zorgvuldige afweging in het bestuur besloten om die reserve aan te wenden voor extra werk.

We konden daarom ingaan op kansen en uitdagingen

14

die op ons pad kwamen. Zo begonnen we projecten in Amersfoort-Vathorst, Wateringen, Gouda, Den Haag.

Rotterdam-Kralingen, Rotterdam-Centrum, RotterdamIJsselmonde en in Sprang-Capelle. In Zoetermeer en Amsterdam-West breidden we het bestaande werk uit. Op een gegeven moment bereiken we - zoals voorzien – het punt waarop de reserves zijn uitgeput en we terug zouden moeten naar het oude niveau, waarbij de baten en lasten weer in evenwicht zijn. Op dat moment kunnen we twee dingen doen: veelbelovende projecten beëindigen, of alles op alles zetten om ervoor te zorgen dat in elk geval een deel van deze projecten voortgezet kan worden door een structurele stijging van de inkomsten. Daarom zijn we de actie ‘Overbruggen’ begonnen, waarbij we leden en donateurs vragen om maandelijks 5 euro te schenken voor het zendingswerk in Nederland. De start van de actie was goed; we blijven bezig om er in 2010 en volgende jaren de vruchten van te kunnen plukken.’

Kosten fondsenwerving

Daar staat naast dat de kosten voor fondsenwerving in 2009 € 16.000 hoger uitpakten dan begroot. Jan: ‘We blijven daarmee nog altijd ruim binnen de norm van 25% die het

CBF stelt; het percentage ligt bij de IZB nu op 8%. Naar verwachting zal het bestuur in 2010 de norm vaststellen op maximaal 10%.’

Kosten beheer en administratie

De kosten voor beheer en administratie zijn in 2009 lager uitgepakt dan begroot. Dat komt voor een belangrijk deel doordat de directeur zich meer dan vooraf gedacht heeft beziggehouden met evangelisatorische projecten dan met interne managementtaken. De IZB heeft zichzelf voor deze kosten een norm gesteld van 15%; daar blijven we met 12% ruim onder. Er is trouwens nog een percentage van belang. Jan: ‘Van elke euro die we in 2009 binnenkregen, besteedden we 87 cent direct aan onze doelstelling.’

Vermogen

In 2009 is € 29.000 toegevoegd aan de continuïteitsreserve.

De reserve is bedoeld om de continuïteit van de vereniging op langere termijn te waarborgen. We vinden dat de hoogte van deze reserve per eind 2009 de helft moet zijn van de begrote baten uit eigen fondswerving in 2010. Jan: ‘De Vereniging van fondsenwervende instellingen (VFI) vindt dat deze reserve maximaal anderhalf keer de kosten van de werkorganisatie mag zijn. De IZB blijft met deze reserve dus ruim binnen de norm. Uit de meerjarenraming valt af te leiden dat de andere reserve die we nog hebben, de overige reserve, in 2011 zal zijn uitgeput. Des te meer klemt de noodzaak om de inkomsten structureel met 5 % te laten stijgen om ons belangrijke werk in Nederland voort te zetten. Als we daarin slagen, ontstaat er na 2011 ook weer ruimte voor nieuwe projecten.’

Boekhandel

Kijken we nog een keer naar het totaaloverzicht van de jaarrekening over 2009 dan valt op dat de boekhandel een verlies heeft gedraaid van € 27.000. Jan: ‘Dat is inderdaad

een tegenvaller. We hadden een omzetstijging begroot, in werkelijkheid nam de omzet af. Daarbij kregen we te maken met stijgende verzendkosten.’ De cijfers tonen eens te meer aan dat voor een rendabele exploitatie maatregelen noodzakelijk zijn. ‘De samenwerking met Ark-boekhandel is een belangrijke stap. Door de schaalvergroting kunnen de kosten worden verdeeld, bovendien bedient de nieuwe combinatie een bredere afzetmarkt. Een businessplan met een sterk accent op een nieuwe marketingstrategie moet vanaf 2010 zorgen voor een trendbreuk, zodat de boekhandel weer een positief resultaat oplevert.’

Dat de tegenvaller van de boekhandel niet doortikt in het totaal van de kosten, komt doordat er bij de afdeling Toerusting in 2009 helaas een aantal vacatures is geweest.

Jan: ‘De Kosten van dienstverlening gemeenten pakken daardoor € 48.000 lager uit dan begroot.’

Planning- en controlcyclus

Over trendbreuk gesproken. In 2009 zijn met behulp van extern adviseur Herman Verheij de voorbereidingen getroffen om te komen tot een professionele planning- en controlcyclus. Jan: ‘Die ontwikkeling juich ik zeer toe.

Een heldere samenhang tussen beleidsvisie, meerjaren­ beleidsplan en jaarplannen met de bijbehorende begro­ tingen en actiepunten, maakt dat we in de toekomst nog efficiënter en effectiever kunnen werken. Dat lijkt me winst.’

Meer informatie

Voilà, een toelichting op de hoofdlijnen van de jaar­ rekening. De cijfers in dit jaarverslag zijn slechts een samenvatting van de jaarrekening. Onze accountant, PriceWaterhouseCoopers, heeft bij die jaarrekening een goedkeurende verklaring afgegeven. Wie meer wil weten van de cijfers: de volledige jaarrekening is op te vragen bij ons bureau. Jan: ‘Dan ziet u het resultaat van die week eenzame opsluiting.’

17

Wim van der Vegte, evangelist in Voorthuizen

De diepte-investering van missionair werk Zijn omvangrijke takenpakket verschilt nauwelijks van dat van een predikant. Elf jaar werkt Wim van der Vegte inmiddels als evangelist in Voorthuizen. ‘Dat lange dienstverband werpt vruchten af. Mensen kennen me, weten me te vinden.’

Missionair werk vergt soms een diepte-investering. ‘Bij een inwoner van het dorp die tot geloof is gekomen, ging er een proces van jaren aan vooraf. Daarin speelden ook de korte gesprekjes bij het schoolplein of ergens in een winkel een rol’, vertelt Wim. Hij heeft een kantoortje in een bijgebouw van de kerk, op een centrale plek. ‘Jan en alleman komt hier langs.’ Belt het maatschappelijk werk: ‘Wim we hebben hier een mevrouw die vraagt om een bijbel. Kun jij dat regelen?’ Ander telefoontje, de vrijwilligerscentrale. ‘We hebben contact met een alleengaande man, die na een ziekenhuisopname terugkeert naar huis. Maar het is daar zo smerig dat hij besmettingsgevaar loopt. Zou je wat kunnen organiseren om het schoon te maken?’ Dat soort verzoeken rekent Wim ook tot zijn werk, want missionair werk en diaconaat liggen (soms) in elkaars verlengde. De grens naar pastoraat is ook vloeiend. ‘Toen ik elf jaar geleden werd aangesteld, vond binnen de IZB de discussie plaats of die functies wel konden samengaan: evangelist en pastoraal werker.

16

De knoop is doorgehakt. En het wérkt, althans, hier in Voorthuizen.’

Volkskerk Wat doet-ie dan zoal? ‘Grofweg éénderde van mijn opdracht bestaat uit missionair werk. Daarnaast geef ik catechese aan 12- en 13-jarigen, ik doe pastoraal werk en ik verzorg de vorming en toerusting rond huwelijk, doop en opvoeding. Met de predikanten in het dorp verdelen we onderling het ziekenhuis- en crisispastoraat. En ik ga regelmatig voor in kerkdiensten.’ Heel veel van die werkzaamheden hebben een missionaire spits, zegt Wim. ‘Laatst een heel gesprek met een paar jongeren; ik had de begrafenisdienst van hun oma geleid. Na afloop hadden we een heel persoonlijk gesprek in de familiekring. Ik merkte dat die kleinkinderen rondliepen met vragen over wat ze in de kerk hadden gehoord. Op zulke momenten kun je de scheidslijn tussen missionair werk en pastoraat nauwelijks aangeven. Hoe vaak is het ook niet gebeurd dat een gesprek over de motivatie om een kind te laten dopen leidt tot

deelname aan een Alpha-cursus, een Oriëntatiecursus Christelijk Geloof of een bijbelkring? Dat de volkskerk op dit dorp nog behoorlijk groot is, werkt in mijn voordeel. We proberen er ook goed op in te spelen, bijvoorbeeld door de scholendiensten.’

Tienduizend inwoners telt het dorp; in de zomermaanden een veelvoud daarvan, als de campings uitpuilen; er komen vooral veel Amsterdammers. Met vrijwilligers nodigt Wim de vakantievierders op de markt uit voor speciale kerkdiensten. Aan de flyers hangt een rolletje pepermunt.

Alpha-kringen Afgelopen jaar heeft hij energie gestoken in een andere opzet van Alpha-kringen. ‘Het grote probleem – niet alleen hier, ook elders – is de vraag hoe mensen na de cursus aansluiting vinden bij de rest van de gemeente, de kerkdienst, etc. We hebben een programma ontwikkeld, waarbij we ex-cursisten uitdagen om na de bespreking van een bijbelgedeelte aan de slag te gaan met een opdracht. Ze krijgen vragen mee voor bijvoorbeeld een kerkdienst, een gastendienst of een missionaire avond. Dat komt aardig uit de verf. We hebben ook gewerkt aan gezamenlijke avonden van Alpha-cursisten en leden van meer ‘traditionele’ bijbelkringen. Die kennismaking en uitwisseling leverde over en weer verraste reacties op, in de trant van: ‘Ik wist niet dat hij ook bij ons in de gemeente zat’.

Relevante nevenfuncties van de directie en het bestuur

M.C. Batenburg Predikant (Waddinxveen) J.H. van Bemmel N.v.t.

M.D. van der Giessen Predikant (Amersfoort) P. van den Heuvel N.v.t.

A.P. van der Kooy Algemeen directeur P.L.J. Bom Holding BV M.J. Tekelenburg Predikant (IJsselstein) H.J. van der Veen Predikant (Sliedrecht) L. van Velzen-Vermaas Preventiewerker OptiMert J. van Walsum Predikant (Zoetermeer) R.F. de Wit Predikant (Vriezenveen)

19

Henk Boerman, missionair werker in Zoetermeer

Bouwen aan een nieuwe gemeenschap ‘Tegen de kerkenraad van de moedergemeente hebben we gezegd: geef ons de kaartenbak maar met alle niet-kerkelijk betrokken mensen in onze nieuwbouwwijk. Die bezoeken we nu, met enquêtes. Ze zijn soms sceptisch of kritisch, maar staan best open voor contact’, zegt missionair werker Henk Boerman.

We zitten in de chillroom, de zolderverdieping van Perron 61, een hoekhuis in een nieuwbouwwijk aan de rand van Zoetermeer. Voor wie het niet meteen begreep, staat het met grote letters op de muur. De ruimte is een belangrijk honk in het huidige tienerwerk. Een paar bankstellen met kussens, een bureau met een rijtje computers, een tafelvoetbalspel, sjoelbak, een dartbord aan de frisgekleurde wand. Geluiden stijgen op van de kinderclub die beneden bijeenkomt in wat voorheen de huiskamer was. Op tafel ligt een mooie kleurenfolder waarin de spécialités de la maison staan opgesomd. ‘Gaat naar ruim 6000 adressen. We hebben zelf de bezorging geregeld, door tieners uit de buurt in te schakelen’, zegt Henk. ‘Voordat we het blad opzetten, hebben we gevraagd of het ook in de welkomstmap voor nieuwe bewoners kon worden opgenomen. Maar dat wilde de gemeente Zoetermeer niet. Totdat er een paar nummers waren verschenen. Belden ze op of dat blad niet mee mocht in de map…’

18

Het is een mooi overzicht, voor elk wat wils. Kinderclub, Rock Solid, huiswerkbegeleiding, Alpha-cursus, kinder­ kookclub, pannavoetbal en uiteraard de Perron-meetings, de tweewekelijkse bijeenkomsten in een wijkcentrum een paar honderd meter verderop.

Geschiedenis Om de ontwikkelingen in 2009 goed te kunnen plaatsen, moeten we even een klein duikje in de projectgeschiedenis maken, zegt Henk. Acht jaar geleden is de IZB het pioniers­ werk in Zoetermeer begonnen, als een satellietproject van de moedergemeente, de Ichthuskerk. Veel vrijwilligers hadden daar hun kerkelijke binding. Ze deden activiteiten in de wijk, maar de gemeenschap was elders. ‘Indertijd leefde nog sterk de gedachte dat de mensen met wie we in deze wijk contact zouden krijgen, op den duur zouden integreren in de moedergemeente’, vertelt Henk. Maar toen hij vier jaar geleden aantrad was hem snel duidelijk dat dat een kansloze missie was. ‘Daarmee zou je beide partijen overvragen.’

Perron-meeting Vanaf Pasen 2008 werd een nieuwe koers ingezet, met de start van de Perron-meetings. ‘Dat was een behoorlijke omslag in het denken. We besloten in goed overleg hiér een gemeenschap op te gaan bouwen. Dat was een moeilijke beslissing en heeft veel tijd gevergd. Dat is ook begrijpelijk.

In het verleden was het project voor een groot deel op de Ichthuskerk gericht. Nu wordt de gemeente steeds meer faciliterend betrokken.’

De Perron-meeting – die samen met de christelijkgereformeerden en Nederlands-gereformeerden wordt belegd – levert een belangrijke bijdrage aan het proces van gemeenschapsvorming. Maar ook een verzoek om in Perron 61 een uitgiftepunt voor de lokale voedselbank op te zetten, past in de ontwikkeling. ‘Het is nadrukkelijk niet zomaar een activiteit, maar diaconaal werk, ingebed in de prille gemeenschap. Het wordt mede gedragen door vrijwilligers uit de wijk zelf.

De nieuwbouwwijk is een kinderrijke buurt en de stamgasten van Perron 61 zijn daar een afspiegeling van.

Van meet af aan zijn er veel activiteiten voor kinderen belegd. De gemeenschapsvorming beperkt zich niet tot de volwassenen, zegt Henk. ‘De Rock Solid-deelnemers vormen hechte groepen met betrokken vrijwilligers. Ik vind het mooi om te zien dat sommigen van hen hier voorheen op de kinderclubs kwamen en nu zijn doorgestroomd naar de activiteiten voor andere leeftijdscategorieën.’

Geen drempels Een eigenzinnig trekje van Perron 61 is dat in het aanbod onderscheid wordt gemaakt tussen identiteitsgebonden en niet-identiteitsgebonden activiteiten. ‘De Perrongemeenschap kent geen drempels. Iedereen is hier van harte welkom en kan naar believen deelnemen aan de

activiteiten van onze gemeenschap. Maar als het gaat om de navolging van Jezus Christus zijn we helder; dat is een ander verhaal. We hebben met andere woorden een hoge doelstelling en een lage drempel. Breed naar buiten, exclusief naar binnen.’ De betrokkenheid bij de gemeenschap kent in de toekomst dus verschillende vormen, variërend van bezoeker, deelnemer, aspirant-lid (mensen die een vorm van catechese volgen) of belijdend lid.’ In de loop van 2010 zal dit nader uitgewerkt moeten worden. ‘De hamvraag zal zijn of we als totale gemeenschap het geduld kunnen opbrengen voor bezoekers die de tijd nemen om kennis te maken en hun plek te vinden. Voor je het weet ontstaat er toch een kerkelijk subcultuurtje.

De helft van de huidige bezoekers heeft van huis uit geen kerkelijke binding of hooguit een heel dun lijntje met de kerk. Ik ben er op gespitst dat dat percentage door nieuwe aanwas minstens zo groot blijft.’

Vandaar dat hij zoekt naar een nieuwe balans. Minder managen van interne zaken, vaker op pad, de wijk in.

‘Voorheen kon ik een hele ris activiteiten noemen waar ik direct bij betrokken was. Nu bestaat mijn werkweek steeds voor een groot deel uit drie taken: het voorbereiden van de Perron-meetings, de huisbezoeken en de coördinatie van Perron 61. Als je het snel zegt lijkt het niet veel; maar die gesprekken bij mensen thuis zijn van groot belang. Daar ontstaat een vertrouwensbasis, die essentieel is voor de opbouw van de gemeenschap.’

21

Niels de Jong, missionair werker ‘De Samaritaan’ (Rotterdam-Centrum)

De opmerkelijke groei onder twintigers Bijna letterlijk onder de rook van de A20, de snelweg Hoek van Holland-Gouda, ligt het werkterrein van Niels de Jong. Het knooppunt van activiteiten is ‘de Samaritaan’, een naoorlogs kerkgebouw aan het Lisplein. Daar deed hij de afgelopen jaren een verrassende ontdekking: de opmerkelijke groei van betrokkenheid onder twintigers.

Leg er de vinger maar eens op – welke factoren spelen er niet een rol bij kerktoetreding? Feit is wel dat de gemeente waar Niels aan verbonden is, de afgelopen jaren het aantal kerkgangers behoorlijk zag stijgen. Van zo’n 90 in een ochtenddienst drie jaar geleden, naar gemiddeld 150 nu.

Ook de kerkgang in de middagdienst zit in de lift.

Trendbreuk Die trendbreuk mag al opzien baren, zeker zo opmerkelijk is de observatie van Niels dat ‘negentig procent van de nieuwe kerkgangers bestaat uit twintigers. En dan echt jonge mensen die er voor gaan; die bewust in de stad zijn gaan wonen, soms een dag minder werken om actief te zijn in de wijk, cursussen volgen, etc.’ Niels is zó gepakt door het verschijnsel dat zijn vingers jeuken om dat verschijnsel nader te gaan onderzoeken. Want iets te vaak en iets te gemakkelijk wordt gesproken over het ‘gat van de kerk’, de ontbrekende leden uit de categorie 25-40 jaar.

20

Niels: ‘Ik preek regelmatig her en der in het land en zie op meer plaatsen deze trend zich aftekenen. In Amsterdam, Rotterdam en Utrecht; op verschillende plekken, maar altijd in gemeenten met een helder profiel en een missionair programma. Laatst hoorde ik een predikant zeggen: ‘Het getij van de Geest, dat zie je onder de twintigers.’ Van de ca.

35 mensen die in onze gemeente de afgelopen drie jaar de Alpha-cursus hebben gedaan, behoorde ook meer dan 80 procent tot die leeftijdscategorie. ’ Trial and error Het jaar 2009 vat Niels kort samen met ‘veel activiteiten’: initiëren,organiseren, experimenteren; ‘trial and error’ is het leven van de evangelist niet vreemd. Er waren Alphacursussen en vervolggroepen. In de herfstvakantie was er een culturele week met onder andere een ontmoeting met de schrijver Abdelkader Benali, die zijn jeugd doorbracht in de wijk. Rond Kerst was er een concert, een glossy

magazine en een toneelstuk met een vereniging uit de buurt. Niels: ‘Dat heb ik wel geleerd: als we het concert zelf hadden georganiseerd zouden er 50-100 mensen zijn gekomen, met misschien 20 mensen uit doelgroep ‘rand- en buitenkerkelijk’. Nu belegden we het concert in samenwerking met een koor uit de wijk; ze zingen niet alleen ‘Stille Nacht’, oké, maar er zitten wel 250 mensen; 230 van hen komen nooit in een kerk.’

Ook met andere ‘partners’ in de wijk sluit Niels graag strategische allianties. ‘Als de school belt met de vraag of we de afsluiting willen verzorgen van de lichtjestocht door de wijk, dan zetten we graag ons gebouw open en vertellen we aan vijf groepen kinderen het kerstverhaal. Het is een goed teken dat ze je als kerk weten te vinden.’

Wijze van benoeming van het bestuur en de zittingsduur Bestuursleden worden benoemd door de Algemene Vergadering.

De benoeming van bestuursleden geschiedt voor een tijdvak van drie jaren. Elk jaar treden ten minste twee bestuursleden af volgens een door het bestuur op te maken rooster.

Bestuursleden kunnen worden herbenoemd, behalve wanneer zij al drie maal zijn herbenoemd. Het bestuur doet een voordracht aan de algemene vergadering. Leden kunnen namen van kandidaten bij het bestuur indienen. Het bestuur bepaalt dan een dubbeltal ter verkiezing. Als er geen namen worden ingediend, doet het bestuur een enkelvoudige voordracht aan de vergadering.

23

Hans Borghuis, manager boekhandel

IZB-Ark-boekhandel: Samenwerking vergroot afzetmarkt Dé ontwikkeling in de IZB-boekhandel in 2009 was de voorbereiding van de samenwerking met Ark Mission. Een strategische zet, die perspectief biedt om uit te groeien tot de grootste christelijke internetboekhandel van Nederland.

Maar voordat we daarover beginnen, buigt manager Hans Borghuis zich eerst over de cijfers. ‘Alle klaagzangen over de ‘ontlezing’ ten spijt, is de omzet van de IZB-boekhandel in 2009 slechts licht gedaald. Gelukkig veel boekenwurmen in de achterban.’ Geruisloos voltrok zich wel een belangrijke verschuiving in het assortiment. Een trend die zich al langer aftekende: de stevige studieboeken en de lijvige klassiekers moeten steeds meer plaatsmaken voor de snel uitdijende categorie theologie-light, beknopte werkjes, gericht op geloofsopbouw, niet te ingewikkeld, met veel voorbeeldjes.

Uitzonderingen op deze regel vormden de uitgave van de opnieuw vertaalde Institutie van Calvijn en de Studiebijbel bij de NBV-vertaling. En nu we het toch over kassakrakers hebben, zelden gingen er in de IZB-boekhandel méér dvd’s over de toonbank dan van ‘Het kleine huis op de prairie’.

‘De dvd is eenvoudig via internet bij ons te bestellen; zodoende leveren we ook veel aan mensen die niet tot onze primaire doelgroep behoren.’

22

De internettransacties bepalen nog steeds in toenemende mate de omzet van de boekhandel. ‘Bijna de helft’, schat Hans in. Gemak dient de mens: de site is een prima etalage.

Vanuit je luie stoel stuur je de bestelling en binnen twee dagen heb je de spullen in huis. Dagelijks haalt de wagen van het postbedrijf een karrenvracht op.

Ark-boekhandel De bundeling van de boekhandelactiviteiten met de collega’s van stichting Ark Mission is een mijlpaal in de gescheidenis van de IZB-boekhandel. ‘In het laatste kwartaal zijn de besprekingen daarover in een stroomversnelling geraakt’, vertelt Hans. ‘Ik wist dat het bestuur van Ark Mission nadacht over de toekomst van hun boekwinkel in Driebergen. Een paar jaar geleden had het IZB-bestuur voor dezelfde vraag gestaan en geconcludeerd dat het voortbestaan van de boekhandel niet ter discussie stond. De ‘boekenpoot’ verschaft de IZB

een goede naam(sbekendheid); bovendien vervult dit bedrijfsonderdeel een functie in de fondswerving. De winst komt ten goede aan het werk van de IZB. Met Ark Mission kwamen we vrij snel tot overeenstemming om de algehele exploitatie inéén te schuiven. Peter Oudshoorn, onze waarnemend directeur, is specialist op het gebied van bedrijfsovernames; hij heeft uitstekend advieswerk verricht en de samenwerkingsovereenkomst opgesteld, zodat we per 1 januari verder gingen onder de vlag ‘IZB-Ark-boekhandel.’

De boekhandel in Driebergen is gesloten. De nieuwe combinatie bedient naast de gezamenlijke internetklanten, meer dan 130 boekentafels in kerken in Nederland. Ook verzorgt ze de verzending van bestellingen voor uitgeverij Ark Media en klanten van de website www.kinderbijbels.nl.

Het nieuwe elan zet ook een stempel op de ambities. De ramingen gaan uit van een forse groei van het bestand particuliere klanten, kerken en gemeenten, scholen en boekentafels. ‘Uiteindelijk willen we graag uitgroeien tot dé christelijke internetboekhandel van Nederland.’

Beleggingsbeleid De IZB heeft een treasury statuut waarin is opgenomen dat het overtollige deel van de liquide middelen slechts kan worden vastgelegd via spaarrekeningen of vaste-termijndeposito’s. Dit was in 2009 ook de praktijk.

25 IZB - vereniging voor zending in Nederland

IZB - vereniging voor zending in Nederland

IZB - vereniging voor zending in Nederland

Balans per 31 december 2009

1 a b1 ca b c

2 a b2 a b

3 a

3 a

4 a b4 ca b c

5 a b5 ca b c

Balans 2009 Balansper per3131december december 2009

€

ACTIVA

€

ACTIVA vaste activa Materiële Onroerende zaken Inventaris Materiële vaste activa Vervoermiddelen Onroerende zaken Inventaris Vervoermiddelen Financiële vaste activa Vorderingen op gelieerde organisaties Overige vorderingen Financiële vaste activa Vorderingen op gelieerde organisaties Overige vorderingen

31 december 2009 € 31 december 2009 €

€ €

31 december 2008 € 31 december 2008 €

31 december 2009 €

€

31 december 2008 €

PASSIVA 221.539 49.481 7.595 221.539 49.481 7.595

278.615

221.539 44.655 9.765 221.539 44.655 9.765

278.615 0 8.490 0 8.490

Voorraden Handelsgoederen Voorraden Handelsgoederen Vorderingen en overlopende activa Debiteuren Vorderingen op organisaties en gelieerde overlopende activa Overige vorderingen en overlopende activa Debiteuren Vorderingen op gelieerde organisaties Overige vorderingen en overlopende activa Liquide middelen Spaarrekeningen en deposito's Rekeningen-courant Liquide middelen Kas Spaarrekeningen en deposito's Rekeningen-courant Kas

8.490 287.105 8.490 287.105

119.791

275.959 494.618 8.490 494.618 8.490

119.791

Reserves Continuïteitsreserve Overige reserves

b

699.000 328.889

670.000 486.368

503.108 779.067 503.108 779.067

c d

Fondsen Bestemmingsfonds MDC De Herberg Bestemmingsfonds lening MDC De Herberg

0 0

1.156.368 585.250 494.618

0 1.027.889

1.079.868 2.236.236

146.855

182.434

792.243

7 146.855

130.973 18.048 24.094 130.973 18.048 24.094

182.434

8 173.115

a b

173.115 1.555.000 51.638 1.049 1.555.000 51.638 1.049

a

Voorzieningen Voorziening voor groot onderhoud

69.838

57.041 69.838

c d e

Kortlopende schulden Crediteuren Schulden aan gelieerde organisaties Belastingen en premies sociale verzekeringen Vooruitontvangen bedragen Overige schulden en overlopende passiva

103.716 48.905 49.992 10.236 70.997

57.041

110.054 24.054 53.140 143.149 83.050 283.846

413.447

1.381.573

2.706.724

1.607.687 1.607.687

Totaal

1.381.573

2.706.724

Totaal

1.381.573

2.706.724

24 CONCEPT 1

a

1.027.889

146.855 119.791

747.000 44.120 1.123 747.000 44.120 1.123

Reserves en fondsen

146.855 119.791

148.963 2.363 31.108 148.963 2.363 31.108

6 275.959

792.243

Jaarrekening 2009

€

Pagina 1

Totaal

27 IZB - vereniging voor zending in Nederland

Staat van baten en lasten over 2009

Toelichting lastenverdeling Werkelijk 2009 €

Begroot 2009 €

Werkelijk 2008 €

Begroot 2010 € Doelstelling

BATEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit beleggingen Som der baten

1.483.147 56.075 1.539.222

1.340.300 65.000 1.405.300

1.446.708 61.938 1.508.646

1.398.000 64.400 1.462.400

904.455 270.552 0 56.900 103.949 0 1.335.856

952.800 258.400 0 22.300 114.500 0 1.348.000

865.776 281.298 0 52.805 114.963 299.228 1.614.070

995.800 131.100 57.600 27.900 105.700 0 1.318.100

LASTEN Besteed aan doelstellingen Dienstverlening gemeenten Vorming & educatie Expertisecentrum Materiaalvoorziening Voorlichting/bewustmaking MDC de Herberg

Werving baten Kosten eigen fondsenwerving Kosten van beleggingen

Beheer en administratie Kosten beheer en administratie

Som der lasten Resultaat

121.594 4.652 126.246

106.000 2.000 108.000

75.018 0 75.018

130.700 2.000 132.700

205.600 205.600

223.700 223.700

226.640 226.640

178.200 178.200

1.667.701

1.679.700

1.915.728

1.629.000

-128.479

-274.400

-407.082

-166.600

29.000 -157.479 -128.479

0 -274.400 -274.400

53.964 -122.453 -68.489

29.000 -195.600 -166.600

0 0 0 0

0 0 0 0

-31.765 -35.434 -271.394 -338.593

0 0 0 0

-128.479

-274.400

-407.082

-166.600

Resultaatbestemming Reserves Continuïteitsreserve Overige reserve

Fondsen Bestemmingsfonds lening MDC de Herberg Bestemmingsfonds MDC de Herberg Fonds activa bedrijfsvoering

26

Subsidies en bijdragen Afdrachten Aankopen en verwervingen Uitbesteed werk Publiciteit en communicatie Exploitatiekosten Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Afschrijving en rente

Werving baten

Dienstverlening gemeenten

Vorming en educatie

Materiaalvoorziening

Voorlichting/ bewustmaking

Kosten eigen fondsenwerving

Kosten van beleggingen

€

€

€

€

€

€

Beheer en administratie

Totaal werkelijk 2009

Totaal begroot 2009

Totaal werkelijk 2008

€

€

€

€

162.528 0 0 0 0 1.163 912.538 18.474 14.404 6.600 1.115.707

172.500 0 0 10.235 3.161 0 77.741 3.307 2.774 1.200 270.918

0 0 0 0 1.143 223.624 162.035 14.038 13.459 11.443 425.742

0 0 0 0 47.921 0 49.768 2.635 2.725 900 103.949

0 2.535 0 0 60.290 0 49.852 2.885 5.032 1.000 121.594

0 0 0 4.652 0 0 0 0 0 0 4.652

0 0 0 12.404 0 0 149.909 7.910 32.510 2.867 205.600

335.028 2.535 0 27.291 112.515 224.787 1.401.843 49.249 70.904 24.010 2.248.161

334.600 2.500 0 13.000 102.400 211.600 1.459.500 47.700 73.600 25.700 2.270.600

614.992 2.440 0 10.622 107.816 242.948 1.449.613 46.637 79.629 21.869 2.576.566

Bijdragen eigen doelgroep

-211.252

-366

-368.842

0

0

0

0

-580.460

-590.900

-660.838

Totaal

904.455

270.552

56.900

103.949

121.594

4.652

205.600

1.667.701

1.679.700

1.915.728

29

Personalia (per 31 december 2009) Bestuur Ds. M.J. Tekelenburg, IJsselstein, voorzitter Ds. M.D. van der Giessen, Amersfoort, secretaris Drs. A.P. van der Kooy, Den Hoorn (ZH), penningmeester Ds. M.C. Batenburg, Waddinxveen Prof.dr.ir. J.H. van Bemmel, Maarssen Dr. P. van den Heuvel, Bunnik Ds. H.J. van der Veen, Sliedrecht Mw. J.E. van Velzen-Vermaas, Harderwijk Ds. J. van Walsum, Zoetermeer Ds. R.F. de Wit, Vriezenveen Directie Ds. D.Ph.C. Looijen, predikant-directeur P.J. Oudshoorn RA, interim-directeur Landelijke werkers Ds. W. Dekker, hoofd vorming & educatie Mw. E.M. de Graaf-Klok, redactie ECHO Ds. D. Hoolwerf, regionaal missionair toeruster K. Koster, hoofd dienstverlening gemeenten Mw. drs. A.J. van Maanen-Hoekman, missionair toeruster J. van Noppen, hoofd communicatie & innovatie J.J. Timmer, missionair toeruster Mw. T.J. Zeefat-Otter, missionair toeruster Bureau Mw. A. van de Beek, interieurverzorging Mw. G. van de Beek, secretariaat Mw. H.C. van den Berg, administratie en secretariaat M.C. Bijl, personeel & organisatie Mw. M.C.E. van Ginkel-Huisman, directiesecretariaat

28

Mw. M. Pleizier-den Oudsten, secretariaat Drs. J. Westland RA, controller Boekhandel H. Borghuis, manager Mw. W.A. Inkenhaag-van de Vliert Mw. C.M. Imthorn Mw. C. Lindhoud H. Wijnne Missionaire werkers/predikanten in dienst van de IZB Dr. J. A. van den Berg, Groningen A.H. ten Brinke, Wateringen Ds. M. van Duijn, Eindhoven N. Grijzenhout, Veenendaal Drs. N. de Jong, Rotterdam Dr. A. Markus, Utrecht Ir. P.C.H. Smits, Amsterdam (Noorderkerk) N.F. van Splunter, Amsterdam (Jeruzalemkerk) J. Waanders, Groningen Missionaire werkers/predikanten in samenwerkingsprojecten H.P. Boerman, Zoetermeer H.P. den Breejen, Bergschenhoek C.J. Dekker, Rijnsburg M. Deleu, Gouda Ds. H.G.J. van Dolder, Rotterdam-Delfshaven Mw. E.M. de Graaf-Klok, Amersfoort Ds. A.A. van Kampen, Wieringerwaard Ds. G.A. Kansen, Hilversum Ds. W.M. van Laar, Rotterdam-Delfshaven Mw.drs. J.G.F. Folbert, Rotterdam-Delfshaven Ds. M.C. van Pelt, Rotterdam-Kralingen Ds. G. van de Pol, Rotterdam-Lombardijen S. Roos, Rotterdam-Delfshaven Ds. C.L. de Rooij, Rotterdam-IJsselmonde

R.F.J. Strengholt, Delft J.W. van der Vegte, Voorthuizen J.O. Verkerk, Huizen A. Verstoep, Putten E. Verwoerd, Zoetermeer H. Wijnne, Nunspeet Uit dienst in 2009: Mw. M.E. Brak, adjunct-directeur Drs. M. van Dam, Sprang-Capelle Drs. I.M. Dekker, toeruster Mw. M. Dorst-van de Lagemaat, administratie Mw. W. van der Hee-Schuiteman, toeruster P.J.A. den Hoedt, Asperen Drs. R. Petri, voorlichter/fondsenwerver K.C. Smouter, Amsterdam Ds. P.L.R. van der Spoel, Amersfoort Mw. dr. A. van der Veen, onderzoeker Mw.F.J.M. van ’t Veld-Kleverwal, interieurverzorging Mw. C. van der Zee-van der Ploeg, toeruster

31

Verantwoordingsverklaring IZB - vereniging voor zending in Nederland 2009 Het bestuur van de IZB - vereniging voor zending in Nederland onderschrijft blijkens door de bestuursleden persoonlijk ondertekende verklaring de volgende principes van goed bestuur: 1. Binnen de instelling dient de functie ‘toezicht houden’ (vooraf: vaststellen of goedkeuren van plannen en achteraf: het kritisch volgen van de organisatie en haar resultaten) duidelijk te zijn gescheiden van het ‘besturen’ en van de ‘uitvoering’.

2. De instelling dient continu te werken aan een optimale besteding van middelen, zodat effectief en doelmatig gewerkt wordt aan het realiseren van de doelstelling.

3. De instelling streeft naar optimale relaties met belanghebbenden, met gerichte aandacht voor informatieverschaffing en de inname en verwerking van wensen, vragen en klachten.

Deze drie principes zijn hierna nader uitgewerkt.

Principe 1 - toezicht houden, besturen en uitvoeren Organisatie van het intern toezicht op bestuurlijke en uitvoerende taken en de uitvoering daarvan

De instelling wordt bestuurd door het bestuur, bestaande uit tenminste negen natuurlijke personen. De dagelijkse leiding van de activiteiten berust bij de eenhoofdige directie.

30

Het toezicht vooraf berust bij het bestuur.

Het bestuur stelt, op advies van de directeur, het meerjarenbeleidsplan, het jaarlijkse werkplan en de begroting vast. Na vaststelling in het bestuur wordt hieraan uitvoering gegeven door de verschillende afdelingen onder leiding van de directeur.

De instelling heeft geen afzonderlijk toezichthoudend orgaan. De functie toezicht houden achteraf wordt vervuld door het bestuur. De toezichthoudende functie van het bestuur vindt plaats door beoordeling van door de directeur aangeleverde stukken (inclusief een periodiek directieverslag) en de besluitvorming daarover.

De instelling heeft een Commissie Advisering Financieel Beleid, welke bestaat uit leden van de vereniging (niet zijnde bestuursleden) met specifieke deskundigheid op financieel en beleidsmatig gebied. Deze commissie overlegt één maal per jaar met de directeur en het hoofd financiën en bedrijfsvoering over het beleid, de begroting en de jaarrekening en is op deze wijze namens de leden betrokken bij het toezicht vooraf en achteraf.

Optimale samenstelling van het bestuur

De IZB streeft naar een zodanige samenstelling van het bestuur, dat de noodzakelijk geachte competenties binnen het bestuur vertegenwoordigd zijn. Op deze wijze wordt gewaarborgd dat de

individuele bestuursleden gezamenlijk over een veelheid aan kwaliteiten beschikken.

Evaluatie van het functioneren van directie en bestuurders

In 2008 en 2009 hebben externe deskundigen advies uitgebracht omtrent de doelmatigheid van het bestuursproces.

In 2009 is een aanvang gemaakt met de implementatie van de adviezen; in de loop van 2010 zal de aanpassing van de bestuursstructuur worden geformaliseerd in gewijzigde statuten en bestuursregels.

Principe 2 - optimale besteding van middelen De primaire doelstelling van de IZB vereniging voor zending in Nederland, ontleend aan de statutaire doelstelling, is zending in Nederland: het bekendmaken van het Koninkrijk van God en de naam van Jezus Christus, opdat allen tot geloof in Hem komen.

Eens per vijf jaar, voor het laatst in de door het bestuur vastgestelde Beleidsnota 20052009 wordt een beleidsvisie opgesteld, waarin per werksoort richtinggevende doelstellingen zijn opgenomen. In 2009 zijn initiatieven genomen om de beleidsen begrotingscyclus op een andere leest te schoeien; meer conform de eisen des tijds, met jaarlijkse activiteitenplannen en SMART-doelstellingen.

De kerntaken van de IZB zijn dienstverlening aan gemeenten, missionaire vorming en materiaalvoorziening.

Monitoren en evalueren van de uitvoering van activiteiten en interne processen

De organisatie is zich ervan bewust, dat de noodzakelijke middelen door collecten en giften bijeengebracht worden. Het beleid is mede daarom gericht op de effectiviteit van de activiteiten en de efficiënte inzet van middelen.

Bewaking van de doelmatige uitvoering van de activiteiten vindt plaats door bestuur, directeur en afdelingshoofden.

Intern bewaakt en evalueert de directeur de inhoudelijke aspecten van de activiteiten, de doelmatige uitvoering daarvan en de realisering van de doelstellingen. Op basis van directierapportages evalueert het bestuur functioneren van de directie en de werkorganisatie.

De bestedingscontrole vindt als volgt plaats. Eenmaal per kwartaal wordt een budgetrapportage opgesteld en worden de bestedingen vergeleken met de taakstellende begroting. Belangrijke verschillen worden geanalyseerd. De directeur stelt aan de hand van deze gegevens vast of het niveau van de bestedingen acceptabel is.

Maandelijks wordt de ontwikkeling van de inkomsten bewaakt aan de hand van een rapportage van de gerealiseerde inkomsten in relatie tot begroting en realisatie van voorgaande jaren.

Principe 3 - optimale relaties met belanghebbenden Belanghebbenden van de IZB vereniging voor zending in Nederland

De belanghebbenden van de IZB zijn: intern 1. de leden van de vereniging; 2. medewerkers, bestuursleden en vrijwilligers; extern 3. alle kerkelijke gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland, en met name zij die de activiteiten van de IZB - vereniging voor zending in Nederland financieel en anderszins steunen; 4. kerkenraden, predikanten, zendingsen evangelisatiecommissies, lectuurcommissies; 5. rand- en buitenkerkelijken; 6. donateurs en subsidieverstrekkers; 7. bovenplaatselijke kerkelijke organen; 8. samenwerkingsverbanden en christelijke organisaties; 9. christelijke media.

Inhoud en de kwaliteit van de aan de belanghebbenden verstrekte informatie en wijze waarop informatie wordt verstrekt

De externe communicatie is voornamelijk gericht op de (predikanten, kerkenraden en leden van) plaatselijke kerkelijke gemeenten binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Er wordt gebruik gemaakt van een breed scala aan middelen.

De verantwoordelijkheid voor de communicatie ligt bij de directie; het uitvoerende werk geschiedt onder leiding van het hoofd communicatie en innovatie.

Inrichting van de communicatie

Het communicatiebeleid van de IZB wordt gekenmerkt door de volgende trefwoorden: actueel, transparant, proactief, doelgericht. Afhankelijk van de aard en de urgentie van de communicatie wordt daarbij een keuze gemaakt uit de veelheid aan mogelijkheden.

Manier van omgaan met ideeën, opmerkingen, wensen en klachten van belanghebbenden

Over de wijze waarop we met belanghebbenden communiceren bestaan heldere afspraken: er bestaan korte tijdlijnen voor de beantwoording van vragen, opmerkingen of klachten.

Colofon

Tekst: Koos van Noppen, IZB Portretfoto’s: Christiaan Bruijn, Amsterdam Ontwerp/opmaak: Van Eck Design, Boskoop

Johan van Oldenbarneveltlaan 10 2818 HB Amersfoort Tel. (033) 4611949 Boekhandel: (033) 4613225 E-mail: secretariaat@izb.nl Internet: www.izb.nl