Iemands werkelijke leven is zo vaak het leven dat hij niet leidt. Oscar Wilde Iers schrijver 1854 - 1900
Echo
Hugo Borst: “Wat ben ik nu?” Muël Kaptein: “What’s in a name?”
‘Is dit nu alles?’
Is dit nu alles? Natuurlijk is dat geen leuke vraag! Je bent teleurgesteld, je had er meer van verwacht. Dan stel je die vraag. Het is eigenlijk geen vraag. Het is een constatering. ‘Nou, dat is het dan. Ik had er meer van verwacht. Van die nieuwe tablet, auto, relatie, baan, dat huis, het leven.’ Of zelfs van jezelf… Ik daag je uit om de vraag toch te stellen. Lees, en stel de vraag opnieuw. Praat erover met anderen. Geef niet te snel op, hoewel je al verschillende keren teleurgesteld bent. Sommige antwoorden zijn de moeite waard… Lees niet alleen dit blad, kijk ook op www.isditnualles.nl Ik wens je een boeiende zoektocht! Johan Timmer eindredacteur
Is dit nu alles?
‘Ja, dit is alles. Je moet er zelf van maken wat je wilt’. Eduard
Tegen de stroom inroeien is de enige manier om bij de bron te komen.
In gesprek met Hugo Borst
BN’er zijn is niet alles
Hopper Schiedamse Vest. Heerlijke koffie verkeerd. Met dat sms-je gaf Hugo Borst me de locatie door voor onze afspraak. We kennen elkaar van een avondje voetballen en naar aanleiding van dat contact vroeg ik Hugo of ik eens met hem mocht doorpraten over de vraag ‘Is dit nu alles?’ Het leek me wel een vraagje voor Hugo. Want, een BN’er zijn, zeer regelmatig met je kop op tv, dat is voor veel gewone stervelingen het hoogst haalbare in het leven. Maar Hugo liet zo’n leven in de spotlights achter de rug. Bewust. In de inderdaad leuke koffietent vertelt hij hoe hij stante pede stopte bij AD, DWDD en Studio Voetbal. Burnout. Al snel volgde de beslissing om niet meer op TV te willen, maar zich te richten op de ontwikkeling van zijn grootste talent: schrijven. ‘Dat gaf me opluchting. Niet meer altijd die publiciteit en de energievretende aandacht.’ De negen maanden durende rustperiode heeft zijn uitwerking niet gemist. ‘Ik ben heel erg veranderd. Ik verlang nu naar stilte en rust. Ik wil niet meer geleefd worden. Ik heb niet meer de behoefte om het middelpunt te zijn. Ik zoek het veel meer in de kleine dingen van het leven. Boodschappen doen voor mijn moeder. Een boek lezen. Mijn - noem het maar - van God gegeven talent te gebruiken. Meer investeren in mijn zoon die in zijn examenjaar zit. Breaking Bad kijken met vrouwlief Karina. Koffie drinken met een vriend. Dat is rijkdom voor mij geworden. Misschien is het wel een reactie op het hectische, publieke leven. Dat ik in plaats van het lawaai de stilte zoek, in plaats van het grote het zoek in het kleine.’ Hij is ‘overwegend gelukkiger’ geworden van zijn keuze. De zoektocht naar erkenning is ingewisseld voor een zoektocht naar rust.
Borst en rust – dat leken jarenlang onverenigbare grootheden. Naar eigen zeggen is hij de rust op het spoor. ‘Al blijven er ook momenten van onbeschrijflijke onrust – ik snap er niets van.’ Als het over succes gaat, vraagt Hugo zichzelf af: ‘Wat ben ik nu?’. Als het over de toekomst gaat, dubt hij of hij nog een verhalenbundel of een boek moet schrijven. Misschien is het wel faalangst. ‘Ik ben veel aan het denken.’ Mij stond een uurtje geleden een heel ander gesprek voor ogen, zeg ik. Via het beeldscherm en uit zijn columns dacht ik Hugo te kennen als iemand die weinig twijfels koestert. Maar ik zit nu koffie te drinken met iemand die kritisch naar zichzelf kijkt en genuanceerd over de dingen praat. ‘TV geeft een heel verkeerd beeld. Het medium vereist dat we in soundbites zeggen hoe de wereld in elkaar zit’, zegt hij. ‘Ik was wel echt op TV – ik kan me bijvoorbeeld nog steeds opwinden over onrecht – maar ik kwam in een rol terecht waarin ik mezelf ging overdrijven. De snelheid waarin De Wereld Draait Door alles behandelt, dat kan niet. Het is allemaal zo weinig gewichtig, zo luchtig’. ‘Als ik tv kijk, dan zie ik daar vaak de eerzucht en de ambitie afdruipen. Ik word er ongemakkelijk van’. Televisie is zeg maar niet meer Hugo’s ding.
Is dit nu alles?
‘Grote vraag zeg. Ik zou het niet weten…’ Ron
Wie altijd alles relativeert, ontkent het bestaan van het absolute. Wie helemaal nooit relativeert, ontkent het bestaan van de Absolute.
Je hebt het over ‘van God gegeven talent’, over echte rijkdom, over waarheid – stuk voor stuk religieuze thema’s, zeg ik. Het gesprek komt op God. En laat God nu net degene zijn die Hugo heeft afgezworen. In zijn jeugd is Hugo zijdelings met kerk en geloof opgegroeid. Van zijn opa kreeg hij positieve associaties met het geloof en de bijbel. Op de middelbare school zorgde een al te dwingende godsdienstleraar voor de negatieve associaties. Sindsdien heeft Hugo het opgegeven. ‘Ik ben een agnost. Ik kan het allemaal niet bevatten. Ik begrijp het allemaal niet – bijvoorbeeld de onmetelijkheid van het heelal, om maar eens wat te noemen. Zonder overtuigend bewijs blijf ik agnost.’ De journalist in hem produceert moeiteloos vragen. Over God, over de zin van het leven, over het hoe en waarom van de schepping – misschien denkt hij er wel meer over na dan de gemiddelde Nederlander.
Is dit nu alles?
‘Het is toch wat je er zelf van maakt in je micro-wereld.’ Hugo
‘En dit leven dan, is dit nu alles?’ Het blijft voor de eerste keer lang stil. ‘Het is toch wat je er zelf van maakt in je micro-wereld.’ Hugo probeert er het beste van te maken. Door samen met zijn broer veel voor zijn moeder te zorgen. Door een vriend of een buurtgenoot te helpen. Door lekkere koffie of thee te drinken. Door een mooi stukje te schrijven voor het AD. Door zijn zoon bij te staan in zijn examenjaar. Dat is op dit moment in zijn leven alles.
Ik zou m’n leven ervoor geven niet dood te hoeven gaan. Kees Torn, Nederlandse tekstschrijver en cabaretier; 1967
Wat is de mens? Een monument van zwakheid, een prooi van het moment, een speling van het lot, en verder slijm en gal. Aristoteles, Grieks filosoof; 384 v.C. - 322 v.C.
Waarom maken wij het onszelf vaak zo moeilijk? Er zijn genoeg anderen die dat voor ons willen doen.
Lyrics Joan Osborne “If God Was One Of Us” If God had a name what would it be? And would you call it to his face? If you were faced with him In all his glory What would you ask if you had just one question?
Michael Jackson “There Must Be More To Life Than This” There must be more to life than this There must be more to life than this How do we cope in a world without love Mending all those broken hearts And tending to those crying faces There must be more to life than living A better way for us to survive Why should it be just a case of black or white There must be more to life than this
Is dit nu alles?
‘Ik ga nu werken. Dat is niet alles. Die kleine van me – dat is mijn leven’.
Wie denkt dat God vaak een oogje toeknijpt, hoopt vermoedelijk dat Hij op den duur helemaal niets meer ziet.
Denise
Doe Maar “Is Dit Alles” We komen niets te kort, we hebben alles Een kind, een huis, een auto en elkaar Maar weet je lieve schat wat het geval is, ah Ik zoek iets meer, ik weet alleen niet waar
U2 “I Still Haven’t Found What I’m Looking For” I believe in the kingdom come Then all the colors will bleed into one Bleed into one Well yes I’m still running
Is dit alles.. Is dit alles... Is dit alles wat er is
You broke the bonds and you Loosed the chains Carried the cross Of my shame Of my shame You know I believed it But I still haven’t found what I’m looking for But I still haven’t found what I’m looking for
D
e vraag ‘Is dit nu alles?’ is van veel mensen, ook jongeren, van vandaag de dag. De vraag is ook heel oud. In de bijbel kom je ‘m ook tegen. In Prediker 2
bijvoorbeeld is iemand aan het woord die geprobeerd heeft alles uit het leven te halen wat er in zit. Macht, vrouwen, eten, werk, prestaties, kennis, etc. Het was groots en meeslepend! En toch: niet alles.
noegens roberen de ge p ik at la , m o ezelf: K het goede. Ik zei tegen m genieten van te en en ak kheid, te sm l leegte. Vrolij van het leven ke en is , ik waar , ontdekte dwaasheid. En Maar ook dat an d r ee m t ie ezelf, is n eld in de zei ik tegen m ondergedomp f el ez m eb h toe? Ik eid aan om leidt vreugde eep die dwaash gr ik en , n ij w ield n de – want die beh d vrolijkheid va ei sh ij w n ij of ik in m ens het n wat een m te onderzoeken ke ek td n o n and – ko en dat hij altijd de overh tal levensdag n aa el tt lu n, dat beste doen ka der de hemel. doorbrengt on
Jezus zei te gen zijn lee rlingen: ‘Om zeg ik tege deze reden n jullie: ma a k je geen zo jezelf en o rgen over ver wat je zult eten, n lichaam en och over je over wat je zult aantre het leven is kken. Want meer dan v oedsel en h meer dan et lichaam kleding. Kij k naar de zaaien niet raven: ze en oogsten niet, ze he voorraadka bben geen mer en gee n schuur, h ze voedt. H e t is God die oeveel mee r zijn jullie dan de vog niet waard els! Wie va n jullie kan zorgen te door zich maken één el aan zijn toevoegen? le vensduur Als jullie d us zelfs he al niet kun t g eringste nen, waaro m maken jullie je da zorgen ove n r de rest? Kijk naar d kijk hoe ze e le lies, groeien. Ze werken nie weven niet. t en Ik zeg jullie : zelfs Salo ging in al zi mo jn luister nie t gekleed als van hen. Als een God het gro en dat vand nog op he a t veld staa ag t en morg oven gegoo en in de id wordt al met zo vee met hoeve l zorg kleed el meer zo t, rg zal hij ju kleden, klein ll ie d a n gelovigen? niet Ook jullie m nadenken o oeten niet ver wat je zult eten e drinken, en n wat je zu jullie moete lt n je niet d laten kwell oor zorgen en. De volke n van deze die dingen wereld jage na, maar ju n ll ie V a d nodig hebt. er weet dat Zoek liever je ze zijn konink andere ding rijk, en die en zullen je erbij gegev en worden.
Wat heb je te verliezen? Dat gevoel is herkenbaar. Je bent bijvoor beeld 35 en je hebt zo’n beetje alles wat je hebben wilde, maar het heeft je niet het geluk gebracht waar je (onbewust of fanatiek) naar zocht. Je kunt ook 35 zijn en zo’n beetje alles is anders gegaan dan je wilde en toch heb je hetzelfde gevoel. Namelijk dat dit leven niet alles kan zijn wat er is. Jezus – in Lucas 12 – zei 2000 jaar geleden al dat er meer is dan voedsel, kleding, uiterlijk, werk. Hij roept je op om je niet zoveel zorgen te maken over al die dingen. Het heeft toch niet zo’n zin. Het gaat volgens Jezus om iets anders, namelijk ‘het Koninkrijk van God’. Er zijn boeken over vol geschreven over wat Jezus nu precies bedoelde met ‘Gods Koninkrijk’, maar in ieder geval bedoelt Jezus er iets mee dat groter is dan jezelf. Iets mooiers dan deze wereld nu is. Iets dat niet voorbijgaat en daarom (ten diepste) niet zinloos is. Iets dat niet tegenvalt of tekortschiet.
Zou het waar zijn? Dat Jezus met zijn project ‘Kingdom of God’ mensen, die ergens diep van binnen een onbevredigend gevoel hebben over dit leven, iets essentieels te bieden heeft? Zou het kunnen dat Jezus iets bedoelt waardoor je op de een of andere manier ‘alles’ (maar dan ook echt alles) kunt hebben wat je echt nodig hebt? Misschien wel iets waarvoor je gemaakt bent? Waardoor je je bestemming vindt? Zou dat kunnen? Ik denk van wel. Misschien dat dit magazine (of de website www.isditnualles.nl) je kan helpen om dat spoor van Jezus eens te verkennen. Christenen geloven namelijk dat Jezus alles is wat je hart ten diepste begeert. Misschien dat je ook wel ‘meer’ ontdekt dan je voor mogelijk had gehouden. Nog een vraag: wat heb je te verliezen? Niets toch, uiteindelijk? Misschien win je wel ‘alles’…
or mezelf omen: Ik heb vo n er d n o n ge in inen otse d lant. Ik heb tu p Ook heb ik gro ge en d ar ga uwd en wijn tbomen paleizen gebo keur van vruch n ee n ri aa d gelegd en n bos met en parken aan graven om ee ge s n ke ek b water slavinnen geplant. Ik heb heb slaven en Ik . en ei lo ev uis. te b aven in mijn h sl jonge bomen en d er w en r dan ok hun kinder en geiten, mee gekocht, en o en ap h sc , en ke runder regeerd. Ik Ik bezat talrij lem heeft ge za ru Je in ij voor m dom gedeeld iedereen die d en in de rijk el ap st ge p o ssen zilver rs en zangere ge heb goud en n za eb h Ik en landen. ouwen. n vele, vele vr van koningen va d ef ro p ge t het geno bezit vergaard aangesteld en men en meer o n er d n o d. ik n heb heeft geregeer m le Grootse dinge za ru Je in ield ik die voor mij rven had, beh o dan iedereen rw ve f el ez eb ik ze at ik voor m En bij alles w gen vroegen h o n ij m at w eid. Alles e heb ik het ook mijn wijsh hart verlangd n ij m ie d e dat vreugd n al het goede va gegund, elke st lu te ar h oeg. genoot naar voor mijn gezw gegeven, en ik n o lo et h as rven. Het w nog eens ik had verwo ernomen had d n o ik at w s ik alle gezwoeg me Maar toen nam n moeizaam ij m at w s le lucht w, al lemaal maar al in ogenschou et h at d in , en ik zag t onder opgeleverd had geen enkel nu ad h et H . as n wind w en najagen va ] [ Uit: Prediker de zon.
Is dit nu alles?
‘Na de dood is het afgelopen. Finito’. Marina
Waarom vragen juist diegenen die niet in de zin van het bestaan geloven, zo vaak ‘waarom’?
[ Uit: Luka s ]
Het heelal verwart mij, en ik kan mij niet voorstellen dat dit uurwerk wel bestaat, en dat er geen uurwerkmaker zou zijn. Voltaire, Frans schrijver en filosoof. 1694 – 1778
Is dit nu alles?
‘Ik hoop het niet. Ik hoop dat er nog mooie dingen komen’.
Niels
Muël Kaptein
“What’s in a name?”
‘M
ijn voornaam is Muël. Die naam roept niet meteen herkenning op, hooguit weet een enkeling dat een klein plaatsje in Frankrijk zo heet. En in het buitenland heb ik altijd wat uit te leggen, want ‘muel’ of ‘mule’ betekent in het Engels muilezel… Bij mij is het een deel van mijn doopnaam, Samuël. Mijn ouders hebben die naam bewust gekozen. Hanna, de moeder van de bijbelse figuur Samuël was onvruchtbaar. Nadat ze God lange tijd intens had gebeden om een kind, werd Samuël geboren. Mijn ouders waren aanvankelijk ook kinderloos. Na veel gebed en een moeizame ziekenhuisperiode van mijn moeder ben ik geboren. Vandaar. Dat begin heeft mijn leven gestempeld, want al op jonge leeftijd was ik me bewust van de betekenis van mijn naam. Het gaf me het besef mee dat het leven niet iets vanzelfsprekends is. Elke geboorte is een wonder. Als ik me aan iemand voorstel of als ik mijn naam lees, moet ik daar vaak even aan denken.’
Status ‘Dit besef dat ik in mijn opvoeding heb mee gekregen, vervult me met dankbaarheid. Het heeft me ook bewust gemaakt van mijn verantwoordelijkheid: ik moet er nu wel wat van maken. Dat zat er al vroeg in: je best doen op school, nadenken over je beroepskeuze, etc. Wat niet betekent dat ik grenzeloos ambitieus ben. Ik mag mezelf ‘professor doctor’ noemen, maar ik gebruik het zelden. Geld, luxe, status, het doet me allemaal weinig. Zodra je je daaraan gaat hechten, verkoop je een deel van jezelf. Als ik morgen mijn lease-auto moet inleveren, zal ik er geen traan om laten.’ Talenten ‘Ik besef dat ik gezegend ben; ik heb in mijn naaste omgeving weinig ingrijpende gebeurtenissen
meegemaakt. Toch ben ik me er sterk van bewust dat wij mensen kwetsbaar en vergankelijk zijn. Morgen kan zich een ernstige ziekte openbaren. Wat kan je niet zomaar overkomen? Als je dat tot je door laat dringen, sta je anders tegenover de vraag: ‘Is dit nu alles?’ Aan de ene kant zeg ik: het is allemaal niks. De artikelen die ik schrijf in vaktijdschriften zijn over een paar jaar achterhaald. Wie kent na vijftig jaar nog de naam van de beste president uit de Amerikaanse geschiedenis? Aan de andere kant: wat ik doe, heeft wel waarde. Als ik ethiek doceer en met studenten nadenk over maatschappelijk verantwoord ondernemen of als ik als adviseur bijdraag aan een duurzamer bedrijfsleven, dan draag ik mijn steentje bij aan deze wereld. Daarbij wil ik dan ook graag de talenten die de Schepper mij
gegeven heeft maximaal laten renderen.’ Zaadje ‘Volgens mijn denkt iedereen vroeg of laat na over de vraag: Is dit nu alles? God heeft in ieder mens dat zaadje geplant. Het maakt daarbij niet uit of je het helemaal hebt gemaakt of dat je de eindjes aan elkaar moet knopen. Ook in gesprek met studenten en zakenlieden komt dit thema voorbij: wat wil je bereiken? Waar wil je op terugkijken als je met de pensioen gaat? Waarom wil je winst maken? Wat wil je daar mee doen? Je zit dan snel bij achterliggende vragen naar het waarom van de dingen. Wat is de zin van het leven? Waarom doen we wat we doen? Ik denk dat naarmate mensen meer succesvol zijn, die vragen met des te meer kracht op hen af komen.’
Is dit nu alles?
Mei12
‘Je probeert me huiswerk te geven voor het weekend he? Dat is diep. Ik weet niet wat er na de dood is...’.
Mevrouw Hansen
Je hebt dit blad doorgebladerd of zelfs gelezen. Lees gerust verder op www.isditnualles.nl. Daar vind je nog meer interviews (onder andere met Willem den Hertog, ja, die van het ijs), Stef Bos, noem maar op. Zie je daar!
Echo
Uitgave van IZB – voor zending in Nederland en de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland Redactie en administratie: Joh. v. Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort Tel. 033-4611949 E-mail: echo@izb.nl ECHO 04-2012
Abonnementen: Abonnementsprijs € 10,00 per jaar bij vooruitbetaling. Reacties: Voor reacties op de inhoud kunt u zich wenden tot de bezorger of de redactie.
ISSN 0012-9119
Redactie: Ds. L.C. Buijs, K. van Noppen, J.J. Timmer (eindredacteur), mw. J. de Waard.
De citaten zijn afkomstig uit: Een mens is nooit te fout om te leren, van Rikkert Zuiderveld (uitg. Boekencentrum, Zoetermeer).
Gastredactie: Niels de Jong, Sjaak Boot, Martin Bloemendal en Ruben Geneugelijk.
Vormgeving: VanEckDesign, Boskoop Foto’s: www.shutterstock.com cover, pag. 4/5, 6/7, 8/9, 10/11, 14/15, 16 door Sjaak Boot.
Deze Echo is u aangeboden door: