Echo
Wie is Jezus?
Jezus?
2
‘H
ij werd geboren in een afgelegen dorpje, als kind van een boerenvrouw. Hij groeide op in een ander dorp, waar Hij tot zijn dertigste bij zijn vader in de timmermanszaak werkte. Daarna was Hij drie jaar lang een rondreizend prediker. Hij schreef niet één boek. Hij had geen kantoor. Hij had geen gezin en zijn leven lang nooit een huis. Hij heeft niet gestudeerd en kwam nooit verder dan een paar honderd kilometer van zijn geboorteplaats
Als stopwoord of uitroep van verbazing komt zijn naam regelmatig voorbij. Maar hoeveel mensen weten wie Hij was, wat Hij leerde en deed, wat zijn betekenis is? Met Kerst is Hij geboren, dat weet iedereen. En dankzij ‘The Passion’, het spektakel met dat witte kruis associëren veel Nederlanders hem ook met die gewelddadige dood. Hij is gekruisigd. Dat beeld kon je nauwelijks o ntgaan. Overal vind je kruisbeelden, op kerktorens en begraafplaatsen, in huiskamers en kringloopwinkels, langs Limburgse landweggetjes en op ontelbare internetsites.
vandaan. Hij deed niets van wat men doorgaans van de groten der aarde verwacht. Hij had geen enkele andere aanbeveling dan zichzelf. Hij was nog maar drieëndertig jaar toen de publieke opinie zich tegen Hem keerde. Zijn vrienden sloegen op de vlucht. Hij werd uitgeleverd aan zijn vijanden en onderworpen aan bespottingen en een beschamend proces. Hij werd aan een kruis genageld, tussen twee misdadigers in. Terwijl Hij langzaam stierf, dobbel-
den de soldaten die Hem hadden terechtgesteld, om zijn kleding; zijn enige bezit op aarde. Nadat Hij de geest had gegeven, werd zijn lichaam gelegd in een graf dat was geleend van een vriend die medelijden met Hem had. Maar nu, zoveel eeuwen later, kunnen we constateren dat geen mens, geen regeringsleider of mogendheid zoveel invloed gehad op het leven van de mensen op aarde als dat eenzame leven van deze ene mens.’
Het kruis verwijst naar zoveel meer dan naar de geweld dadige dood van een voorbeeldig mens, net buiten de stadsmuren van Jeruzalem, in de jaren dertig van de eerste eeuw. Meer dan twintig eeuwen later blijft diezelfde J ezus de gemoederen bezig houden. Voor christenen is er geen reden om alleen maar in de verleden tijd over Hem te spreken. Hij leeft en zoekt contact met u. Nader kennismaken?
Pieter L. de Jong, uit: Door vreemd gebied, Zoetermeer, 2010.
De naam Jezus betekent Redder, Heiland, Zalig maker. Of ook: Bevrijder van zonden, ongerechtig heden, miskleunen en wat dies meer zij. God is op het Kerstfeest dan ook niet verschenen om ons alleen maar een beetje te ontroeren met de handjes van een kind, om ons zacht te stemmen en vriendelijk uit te nodigen. Nee, in die naam Jezus hoor je de grote menselijke nood. De nood van schuldig zijn, van echte zonden, misstappen, pijnlijke machteloosheid en je leven niet op orde kunnen krijgen. Van benauwdheid en angst. Jezus kwam niet om ons alleen maar wat op te kikkeren, maar om de onderste steen naar boven te halen. God daalde diep af. De evangelist Lucas gebruikt in het kerstverhaal een woord dat duidt op een heel klein, kwetsbaar kindje; een ‘kindeke teer’ zongen we vroeger. En ook nog in een hard voerbak. Zo diep, zo kwetsbaar, zo armzalig, zo wilde God mens met ons worden.
Detail van toegangsdeur ‘Sagrada Familia’ in Barcelona
Die naam Jezus – God redt – past ons helemaal.
De (on)bekende uit de bestseller Stelt u zich eens voor dat u wordt uitgenodigd op een feestje waar u zult worden voorgesteld aan een groot atleet, een groot staatsman, een bekend acteur of een beroemde wetenschapper. Ik weet wel zeker wat uw reactie zou zijn. U zou het een eer vinden om deze persoon te mogen ontmoeten. U zou van te voren zoveel mogelijk aan de weet proberen te komen over de persoon die u straks de hand mag schudden. Maar waarom zijn we zo aarzelend als het over Jezus gaat? Waarom
schamen we ons dan eigenlijk? Waarom verzetten we ons zelfs wanneer iemand over Hem wil praten? Is dat niet vreemd? Volgens de filosoof Plato kan een mens niet anders dan het hoogste goed liefhebben wanneer hij dat ziet. Hij had het mis. Het hoogste voorbeeld van wat mens-zijn werkelijk inhoudt, is Jezus Christus. Zijn levensverhaal staat opgetekend in de vier evangeliën. Maar hoewel de Bijbel, waarin die evangeliën zijn opgenomen, de grootste bestseller ter
wereld is, noemt men Hem terecht ‘het boek dat niemand kent’. De centrale figuur daarin, Jezus Christus, is de meest invloedrijke persoon in de wereldgeschiedenis, maar men zou Hem net zo goed kunnen noemen ‘de man die niemand kent’. Aarzeling Waarom aarzelen we zo om stil te staan bij Jezus? Komt dat door de kerk? De gemeenschap die Jezus heeft gesticht, heeft zich heel anders gedragen dan Jezus zelf.
3
Denk maar aan de bloedige kruistochten, de wrede inquisitie en de vele godsdienstige vervolgingen. De kerk lijkt nog steeds weinig op Jezus. Haar schijnheiligheid wekt ergernis op. Haar kleurloosheid stoot af. Velen bewaren geen beste herinnering aan de saaie kerk waar hun ouders hun als kinderen mee naar toe sleepten, onder protest. Dan is er nog de verdeeldheid van de kerk, haar krachteloos leiderschap en het feit dat veel christenen in allerlei zaken toch gewoon hun eigen gang gaan. Is dat de reden waarom we niet willen weten van Jezus? Of komt het doordat het schitterende leven van Jezus de duistere hoeken in ons leven aan het licht brengt? Willen we maar niet te dicht bij Hem komen omdat we het angstige voorgevoel hebben dat het roer in ons leven
4
We hebben afscheid genomen van de Jezus van onze jeugd, net zoals we ooit het geloof in Sinterklaas achter ons hebben gelaten. Maar aangezien ongeveer een derde van de mensheid het erop houdt dat diezelfde Jezus Christus leeft, dat Hij voor ieder mens een vriend wil zijn, die het leven verandert en vervult, doen we er verstandig aan op ons oordeel terug te komen. De kerken hebben Jezus niet alleen gepredikt, maar ook aan het gezicht van velen onttrokken. Niemand dankt toch elektriciteit af omdat een bepaalde elektriciteitscentrale is uitgevallen? We voelen ons bij de volmaaktheid van Jezus misschien niet goed op ons gemak, maar alle veranderingen die Hij voor ons in petto heeft, zijn veranderingen ten goede. De naam Jezus kan ons herinneren aan de diepste vragen
Kijk toch eens, wat een veelvraat, wat een dronkaard, die vriend van tollenaars en zondaars. [ZIJN CRITICI]
Hij is bezeten door Beëlzebul, dankzij de vorst der demonen kan hij demonen uitdrijven. [ZIJN CRITICI]
Bent u degene die komen zou of moeten we een ander verwachten? [JOHANNES DE DOPER, ZIJN VOORGANGER]
Wat heb ik met jou te maken, Jezus, Zoon van de allerhoogste God? Ik smeek je, doe me geen pijn! [EEN BEZETEN MAN]
Uit: Wie is deze Jezus? Michael Green, uitgeverij Kok, 1992.
opmerkingen over Jezus in de Bijbel dan wel eens radicaal om zou moeten? Jezus had goed door dat wij ‘de duisternis liever hebben dan het licht, omdat onze werken boos zijn en niet tot het licht gaan opdat onze werken niet aan de dag komen’. Of komt het misschien doordat die naam Jezus een bijklank van goddelijkheid heeft en bedreigend overkomt op mensen die vrijheid en menselijke ontplooiing zo hoog in het vaandel hebben? Herinnert de naam Jezus ons aan de twee gedachten die we het meest van alle proberen te onderdrukken; de gedachte aan onze sterfelijkheid en de gedachte aan onze verantwoordelijkheid? leder mens zal eens sterven. Maar als de dood niet het einde is, wat dan? Is het dan toch zo dat we zullen verschijnen voor de God die ons onze vrijheid en onze mogelijkheden tot ontplooiing gaf? We denken daar maar liever niet aan. We willen het gewoon niet in overweging nemen.
van leven en dood, maar dat zijn vragen waar niemand van ons omheen kan en stel je voor dat Hij het antwoord daarop in zich bergt!
U bent de messias. [PETRUS, EEN VOLGELING]
Aantrekkingskracht Waarom zouden we het onderwerp ‘Jezus’ dus voortijdig afdoen en niet met een open instelling nadenken over wie deze Jezus werkelijk is? Dat is geen verspilling van tijd. Jezus’ persoonlijkheid oefent een geweldige aantrekkingskracht uit. Zij belichaamt alles wat wij, in onze beste momenten, zouden willen zijn. Jezus’ leer is ongetwijfeld de beste die ooit verkondigd werd. Niemands dood is in de geschiedenis zo beroemd geworden als de dood van Jezus. De beweringen die Jezus deed, zijn zo verbluffend, dat we er gewoon niet omheen kunnen. Zij dagen ons uit om positie te kiezen. Wie was deze opmerkelijke persoon? Een groot leraar? Of nog veel meer?
“In die tijd leefde Jezus, een wijs man,voorzover het geoorloofd is hem een man te noemen. Hij verrichtte namelijk daden die onmogelijk geacht werden, en hij was leermeester van mensen die met vreugde de waarheid tot zich namen. En veel joden alsook velen van de Grieken bracht hij tot zich. Hij was de Christus. Ook nadat Pilatus hem op aanwijzing van de eerste mannen bij ons de straf van het kruis had opgelegd, gaven zij die het eerst in liefde waren gaan leven niet op. Hij was namelijk aan hen verschenen op de derde dag, opnieuw levend. De goddelijke profeten hadden die dingen en ontelbare andere wonderbaarlijke dingen over hem gezegd. Tot op de dag van heden is de naar hem genoemde groep van de christenen niet verdwenen.” FLAVIUS JOSEPHUS, GESCHIEDSCHRIJVER (37 - CIRCA 100)
Weet wel dat velen in Israël door hem ten val zullen komen of juist zullen opstaan. Hij zal een teken zijn dat betwist wordt, en zelf zult u als door een zwaard doorstoken worden. [SIMEON, EEN VROME JOOD]
Anderen heeft hij gered; laat hij nu zichzelf redden als hij de messias van God is, zijn uitverkorene! [OMSTANDERS BIJ HET KRUIS VAN JEZUS]
Rabbi, wij weten dat u een leraar bent die van God gekomen is, want alleen met Gods hulp kan iemand de wondertekenen doen die u verricht. [NICODEMUS, JOODS THEOLOOG]
Werkelijk, deze mens was Gods Zoon. [ROMEINS LEGIONAIR]
Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven; de heerschappij rust op zijn schouders. Deze namen zal hij dragen: Wonderbare Raadsman, Goddelijke held, Eeuwige Vader, Vredevorst. Groot is zijn heerschappij, aan de vrede zal geen einde komen. [JESAJA, PROFEET]
5
Jezus vertrok met zijn leerlingen naar de dorpen in de buurt van Caesarea Filippi. Onderweg vroeg hij aan zijn leerlingen: ‘Wie zeggen de mensen dat ik ben?’ Ze antwoordden: ‘Johannes de Doper, en anderen zeggen Elia, en weer anderen zeggen dat u een van de profeten bent.’ Toen vroeg hij hun: ‘En wie ben ik volgens jullie?’ Petrus antwoordde: ‘U bent de messias.’ Hij verbood hun op strenge toon om met iemand hierover te spreken. Hij begon hun te leren dat de Mensenzoon veel zou moeten lijden en door de oudsten van het volk, de hogepriesters en de schriftgeleerden verworpen zou worden, en dat hij gedood zou worden, maar drie dagen later zou opstaan; hij sprak hierover in alle openheid. Toen nam Petrus hem apart en begon hem fel terecht te wijzen. Maar hij draaide zich om, keek zijn leerlingen aan en wees Petrus streng terecht met de woorden: ‘Ga terug, achter mij, Satan! Je denkt niet aan wat God wil, maar alleen aan wat de mensen willen.’
6
S
tel je voor: in de menigte die Jezus bevindt zich
wil Petrus niet! Hij spreekt Jezus erop aan. Daarmee
een verslaggever. Hij duwt mensen een micro-
wordt Petrus een tegenstander van de missie van Jezus.
foon onder de neus. ‘Wie denk je dat Hij is?’
Streng wijst Jezus Petrus terecht. Petrus zit in het spoor
Velen van beschouwen Hem als iemand die woorden
van de logica van de mensen. God doet het totaal an-
van God doorgaf en die in de kracht van God wonderlij-
ders. Jezus lijdt en sterft en neemt op die manier het
ke dingen doet.
oordeel van God over onze verkeerde dingen op zich.
Op een gegeven moment stelt Jezus zélf die uitdagende vraag: Wie zeggen de mensen dat Ik ben? Petrus antwoordt: ‘U bent de Messias!’
Tekst: Ds. Leo Buijs
Wat opvalt is dat Jezus zijn leerlingen meteen
Wie is die
verbiedt om daarover te spreken. Mensen lopen graag
We zien hoe erg de zonde is en hoe hoog God het op-
een Messias-figuur achterna. Zo lang de leider de indruk
neemt. Tegelijkertijd zien we dat God een oplossing aan-
geeft dat hij de problemen van het volk gaat oplossen is
reikt voor onze onmacht om volstrekt goed te leven. Er
hij populair. Als Jezus hier ruimte aan had gegeven waren
is vergeving voor ieder die door God geholpen wil wor-
er allerlei sentimenten naar boven gekomen. Het volk
den. Op de manier van God en niet op de manier van de
was ongetwijfeld in aanvaring gekomen met de Romein-
mensen. Wij gunnen de hemel aan mensen waarvan
se bezetter. Maar Jezus laat zich niet identificeren met
wij vinden dat ze het verdienen. Volgens de Bijbel
een politieke stroming.
staat de hemel open voor wie luistert naar God.
Wat nog meer opvalt zijn de woorden van Jezus over wat
Daarbij gaat het niet in de eerste plaats om het hier
er gaat gebeuren. Hij zal veel moeten lijden. De leiders
namaals. Soms hoor je dat iemand trouwt met een
van het volk zullen Hem uit de weg ruimen. Jezus weet
rijkaard, niet om de persoon maar om het geld. Niemand
het lang van te voren. Hij had het kunnen ontwijken.
kan de hemel binnengaan zonder echte liefde tot God.
Maar het hoort bij zijn missie.
Alles draait om de relatie met Hem. Dat brengt verlos-
Petrus wordt boos als Jezus hierover spreekt. Jezus kiest
sing van schuld, van zinloosheid, van prestatiedruk, van
de rol van een lam dat zich laat slachten. Zo’n Messias
het moeten genieten, bovenal verlossing van je ego.
(Uit de Bijbel: Markus 8)
ezus? “De man aan wie deze naam ontleend is, Christus, was onder de regering van Tiberius door de landvoogd Pontius Pilatus ter dood gebracht en, hoewel dit verwerpelijke bijgeloof voor het moment onderdrukt was stak het toch weer de kop op, niet alleen in Judea, de bakermat van dit kwaad, maar ook in de stad, waarheen nu eenmaal van alle kanten alle afschuwelijks of schaamteloosheid bijeenkomt en in ere gehouden wordt.” TACITUS, ROMEINS SENATOR EN HISTORICUS,(CA. 116 NA CHR.)
7
STER
Meer lezen over Jezus?
9
‘Gij zijt voorbij gegaan, een steekvlam in de nacht…’
Hieronder staan 14 gedeelten uit de Bijbel, over Jezus. Johannes 3, vers 16 1 Johannes 4, vers 10 Jesaja 53, vers 5 en 6 Johannes 8, vers 24 Romeinen 5, vers 8 Johannes 14, vers 6 2 Korintiërs 5, vers 14 en 15 Romeinen 6, vers 23 1 Petrus 3, vers 18 Openbaring 1, vers 8
Meestal zien we ze in augustus, vallende sterren. De aarde raast dan door de meteorenzwerm Perseïden. Alleen de helderste van deze ‘vallende sterren’ zien we. Hoe donkerder de nacht, hoe beter zichtbaar ze zijn.
1 Timoteües 2, vers 5 en 6 Johannes 4, vers 25 en 26 Johannes 10, vers 11 Johannes 8, vers 12
Ze zijn voorbij voor je het weet. Sommige mensen doen een wens, want die komt uit als je een vallende ster ziet. Heel zelden bereikt een meteoor (want dat is het) het aardoppervlak. `de meesten halen dat niet en branden helemaal op in de dampkring.
Twee derde van de Nederlanders gelooft dat Jezus bestaat of heeft bestaan, bleek uit onderzoek van de EO, drie jaar geleden. Ruim 4 op de 10 landgenoten beschouwen Jezus als Zoon van God. Ruim 60 procent vindt ‘Behandel anderen zoals je wilt dat ze jou behandelen’ de mooiste uitspraak van Jezus. Volgens een meerderheid van de Nederlanders zou Jezus vandaag de dag stemmen op de ChristenUnie en onderwerpen als daklozenproblematiek, pedofilie en de bonuscultuur aanpakken. Een kwart van de ondervraagde jongeren zou wel een drankje willen drinken met Jezus, Buddha volgt met 22 procent. Gemiddeld 62 procent weet dat de wederopstanding van Jezus de betekenis van Pasen is. Ruim een derde van de ondervraagden zou het fijn vinden als Jezus terugkomt op aarde.
Tijdens zijn leven zorgde Jezus voor beroering. De leiders van het volk raakten geïrriteerd, de Romeinse landvoogd wist zich handig van hem te ontdoen en liet hem executeren. De volgelingen van Jezus wisten dat hij niet dood was gebleven, maar hun aanhang leverde niet veel weerstand op. Korte tijd probeerden de joodse leiders hen door vervolging te doen verdwijnen, maar al snel hadden ze andere zorgen aan hun hoofd. In het jaar 70 van onze jaartelling verwoestten de Romeinen Jeruzalem en sloegen een volksopstand neer. De naam van Jezus was toen goeddeels verdwenen. Ondertussen verspreidden zijn volgelingen zich over de hele antieke wereld en kwam zijn naam zelfs in Rome terecht, het hart van het
Romeinse Rijk. Een steekvlam, een lichtflits, een vallende ster. Het had niet veel gescheeld of we hadden niets meer van hem vernomen. Wat was dat toch met Jezus? Waarom vonden machthebbers hem onmogelijk? Je ruimt toch zomaar geen rabbi uit de weg? Heeft Jezus bij leven dingen beweerd die zo schokkend waren? Nee. Hij heeft de geest van Gods geboden willen herstellen. Daarin was hij radicaal, maar niet uniek. Hoe kan het dan dat ruim een eeuw na zijn dood steeds meer mensen zijn volgeling willen worden, ondanks het feit dat hen dat duur komt te staan? Het heeft te maken met het feit dat zijn volgelingen geloven dat met Jezus God opnieuw met de schepping en de mensheid begonnen is. Het geloof van christenen, want zo werden ze genoemd, is de overtuiging dat God een bewijs van Zijn liefde gaf in het leven van Jezus, en in zijn dood en zijn opstanding. Niet te bewijzen, wel te geloven. Dat deden zijn volgelingen, dat ze doen ze nog steeds. Intussen zijn het er 2,1 miljard… Jezus, geen vallende, maar een rijzende ster.
Tekst: Johan Timmer
8
Oog en hart voor kwetsbaren
10
Wat als iemand zijn of haar achteruitgang niet accepteert?
Waarom heeft dit je hart? ‘Ik kom bij iemand in huis, als gast. Ik zie iemands leven, de hele levensgeschiedenis. Ik mag voor een tijdje deel uit maken van dat leven. Samen met een collega bied ik da gelijks zorg. Er ontstaat een vertrouwensrelatie. Daardoor merk ik snel wat er aan de hand is, op lichamelijk gebied, of psychisch, of in de relatie. Ik heb bijvoorbeeld zorg verleend aan een vrouw van 70 met een dwarslaesie. Haar man nam een groot deel van de zorg waar, maar had ook de nodige kwalen. Kan hij het wel aan als mantelzorger? Dat zijn dingen waar ik op let.’
‘Ik kijk naar het totaalplaatje. Als het nodig is, schakel ik de huisarts in, of een predikant. Ik ben de spin in het web. Ik schakel de partner in, of de kinderen als die er zijn. Ik ben ook betrokken bij mensen die thuis willen ster ven. Ik draag dan zorg voor alles wat geregeld moet worden aan palliatieve zorg. Het gaat dan niet om genezing, maar om zorg gericht op kwaliteit van leven in de laatste levensfase en rondom het sterven. Ik heb wel eens iemand begeleid die geen rust kon vinden. Toen zij 17 jaar was, overleed haar moeder aan kan ker. Dat heeft bij haar diepe sporen getrokken. Ik kan dan niet meer doen dan er zijn en iemand met liefde verzorgen. En haar man ondersteunen. Ik vind het wel heel kostbaar om daarbij te mogen zijn. Er valt me, naast alle zorg en verdriet, ook veel moois ten deel.’
Wat heeft dit werk met jouw geloof te maken? ‘Jezus heeft oog voor de zwakke. Zieken, ouderen, armen. Ik geef zorg aan kwetsbaren. Het voorbeeld van Jezus in spireert mij. Ik ben bewogen met die mensen en ben blij dat ik dat in mijn werk voor hen kan doen.’
Er verandert veel in de zorg. Wat doet dat met je? ‘Ik kom heel veel bezorgdheid tegen. Mensen zijn onzeker. Hoe ziet mijn toekomst eruit? Ik stel mensen gerust en doe er alles aan om te zorgen dat de situatie niet verslechtert. Het is niet verkeerd dat er een beroep gedaan wordt op onderlinge zorg. Maar gaat dat lukken in een samenleving die heel individualistisch is?’
“Jezus ging rond om vertellen dat hij de Messias is. Dat is waarom hij gekruisigd werd. Hij werd gekruisigd, omdat hij zei dat hij de Zoon van God is. Dus in mijn ogen was hij of de Zoon van God of hij was gek. Voor mij is het moeilijk om te accepteren dat er 2000 jaar miljoenen mensen worden geïnspireerd door een gek. Ik geloof het niet.” BONO (U2) IN GESPREK MET GAY BYRNE, RTE ONE, JUNI 2013
Cocky Buijs werkt als wijkverpleegkundige.
11
12
‘Jezus, die wist dat de Vader hem alle macht had gegeven, dat Hij van God was gekomen en weer naar God terug zou gaan, stond tijdens de maaltijd op. Hij legde zijn bovenkleed af, sloeg een linnen doek om en goot water in een waskom. Hij begon de voeten van zijn leerlingen te wassen en droogde ze af met de doek die Hij omgeslagen had. Toen Hij bij Simon Petrus kwam, zei deze: ‘U wilt toch niet mijn voeten wassen, Heer?’ Jezus antwoordde: ‘Wat Ik doe, begrijp je nu nog niet, maar later zul je het wel begrijpen.’ ‘O nee,’ zei Petrus, ‘míjn voeten zult u niet wassen, nooit!’ Maar toen Jezus zei: ‘Als Ik ze niet mag wassen, kun je niet bij mij horen,’ antwoordde hij: ‘Heer, dan niet alleen mijn voeten, maar ook mijn handen en mijn hoofd!’ Hierop zei Jezus: ‘Wie gebaad heeft hoeft alleen nog zijn voeten te wassen, hij is al helemaal rein. Jullie zijn dus rein – maar niet allemaal.’ Hij wist namelijk wie hem zou verraden, daarom zei Hij dat ze niet allemaal rein waren. Toen Hij hun voeten gewassen had, deed Hij zijn bovenkleed aan en ging weer naar zijn plaats. ‘Begrijpen jullie wat ik gedaan heb?’ vroeg Hij. ‘Jullie zeggen altijd “meester” en “Heer” tegen Mij, en terecht, want dat ben Ik ook.’
Gastvrij en ruimhartig
13
Tekst: Ds. Leo Buijs
Dienend leiderschap Een CEO van een grote Amerikaanse onderneming stelde ‘Als leiderschap niet dienend is, is het geen leiderschap.’ Vroeger werd daar heel anders tegen aangekeken. Kwetsbaarheid werd gezien als een teken van zwakte. Je moest vooral stoer en sterk zijn. Een leider moest een mannetjesputter zijn. Hij moest laten zien wie de baas was. Inmiddels weten we beter. Leiderschap is iets anders dan macht. Wat Jezus deed bij zijn leerlingen door hun voeten te wassen heeft grote indruk gemaakt. De leider die wil dienen. Die zijn leerlingen voordoet wat het is om de minste te willen zijn. De kerk is een oefenplaats. Het gaat niet vanzelf. Christenen beseffen inspiratie nodig te hebben. En veel vergeving. Elkaar de voeten wassen. Soms heeft het zin om dit letterlijk uit te voeren. In Rwanda deden ze dat; de daders en slachtoffers van moordpartijen. Meestal gebeurt dit ‘voeten wassen’ figuurlijk. Dat je een medemens wilt dienen. Vooruit wilt helpen. Dat je niet op je strepen staat maar de ander voor laat gaan. Dat je het goede voor de ander zoekt, ongeacht wie die ander is, rijk of arm, vriend of vijand. Jezus zegt: Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn. Wie niet liefheeft kent God niet, want God is liefde.
“De historische maatstaf voor de grootheid van een individu is: Wat heeft hij nagelaten dat zich verder kon ontwikkelen? Heeft hij de mensen aangezet tot het denken volgens nieuwe richtlijnen die zo krachtig waren dat ze na hem blijven bestaan? Volgens deze maatstaf is Jezus de grootste.” H.G. WELLS, AUTEUR (1866-1946)
Eten, drinken, een beetje genieten, dat is me niet genoeg. De geheimen van het leven, daar wil ik meer over ontdekken. En Jezus vind ik zo fascinerend, omdat ik bij hem daarin een uniek inkijkje krijg. Ik zie bij Hem nota bene God gebeuren. Nergens heb ik ooit zoveel God gevonden als bij Hem.
Wat zou er tegenwoordig gebeuren als een vrouw dat in een kamer met Marokkaanse mannen zou doen? En daarna kust ze ook nog Jezus’ voeten... Een lief, intiem gebaar. Hoe zou een ‘gewone’ man in Jezus’ tijd reageren? Hij zou beschaamd zijn voeten terugtrekken. Hij zou bezweren dat hij haar niet kent. Hij zou haar vloekend wegsturen.
Laat ik een concreet voorbeeld geven. Besef daarbij dat Jezus in een zogeheten ‘schaamtecultuur’ leefde, die wel wat lijkt op de hedendaagse Marokkaanse cultuur. Vrouwen droegen in zijn tijd bijvoorbeeld ook hoofddoekjes. En als zij seks hadden buiten een gearrangeerd huwelijk, was dat de ergste schande denkbaar. Regelmatig werd zo’n ‘gevallen vrouw’ gestenigd.
Jezus laat haar. Hij verdedigt haar zelfs en zegt tegen zijn gastheer dat zij het beter heeft gedaan dan hij! Wat je ook doet in een schaamtecultuur, je beledigt nóóit je gastheer. Maar Jezus noemt het allerlaagste beter dan het allerhoogste in die cultuur. Zo leidt hij de aandacht van deze vrouw af en wordt Hij een soort bliksemafleider. De kamer vol mannen is nu boos op Hém in plaats van op haar.
Jezus is eens te gast bij een hoogwaardigheidsbekleder, een religieuze geleerde. Die schoffeert hem nogal en een ‘gevallen vrouw’ ziet dat gebeuren. Zij heeft net ontdekt hoe ruimhartig Jezus denkt over haar en wil het voor hem opnemen. Ze stapt de gastenkamer vol mannen binnen en doet haar hoofddoek af.
Als er iets goddelijk is, dan dat. Zo zou ik willen dat God is. Eigenlijk is dit ook de enige God die ik kán dienen. En door Jezus kan ik geloven dat God inderdaad zo gastvrij en ruimhartig is.
Tekst: Reinier Sonneveld
Zalving Zijn voeten - Wayne Forte
(Uit de Bijbel, Johannes 13)
14
De verbinding In Jezus komen twee lijnen samen. De verticale lijn: die van de verbinding met de hemel, met God. En de horizontale lijn, die van het menselijk bestaan, met zijn mooie en droevige kanten. Jezus trekt een verticale lijn door ons bestaan, omdat Hij heel maakt wat stuk is. Omdat Hij levend maakt wat dood of bijna dood is. De wonderen die Hij deed, maken dat zichtbaar. Horizontaal In de wereld waarin wij leven, rekenen wij vaak alleen met de horizontale verhoudingen. We zoeken daarbij wel naar andere dimensies. Omdat we beseffen dat er meer is. We zien die in de schoonheid van de natuur. In de ervaring van echte liefde. In de ontroering van muziek en kunst. Maar dat kan ook een vlucht worden. Of een gevecht om aan de ondergang te ontkomen. Maar een brede, voor iedereen toegankelijke uitweg bieden ze niet. Het laatste woord is aan de dood. Verticaal Ik ben gekomen, zegt Jezus, om aan de wereld het leven te geven. Wie in Mij gelooft, heeft eeuwig leven. Zo’n uitspraak komt als een verticale lijn ons leven binnen. Het kruis, de verbinding van de verticale en de horizontale lijn, is daarom tekenend voor het christelijk geloof. Aan dat kruis gaf Jezus Zijn leven. Om de verbinding van de mens met God te herstellen. Een levende Brug. Zo is God Misschien klinkt het nog erg abstract. Laat ik het concreter maken. Jezus sprak woorden op gezag van God. En Hij raakte mensen aan om te laten zien dat voor God iedereen er bij hoort. Hij kwam in huis bij mensen aan wie iedereen voorbij liep. Hij at en dronk waar feest gevierd werd. Hij huilde waar de dood aan alle hoop een einde maakte. Hij bad voor mensen die Hem vermoordden. Kortom, Hij liet zien wie en hoe God is. En hoe dicht bij ons Hij wil komen. Die Jezus tekent de Bijbel ons. Hij vraagt ook u en mij: Kom met Mij mee en onderweg zul je ontdekken wie Ik ben. Laat Mij bij je binnen, dan zul je merken wie Ik ben. Een stap Jezus binnenlaten – hoe doe je dat? Door het Hem in gebed te vragen. Door Hem te zoeken in de Bijbel. Door over Hem te horen in de kerk. Hij kijkt naar u uit!
Een glimp van Jezus De leerlingen zijn een en al aandacht als zij voor de klas staat. Corina Nagel geeft godsdienstonderwijs op een openbare basisschool. Waarom doet ze dat? ‘Omdat ik het geweldig vind kinderen kennis te laten maken met en na te laten denken over God, geloof en belang rijke levensvragen. Jezus heeft in mijn lessen een belangrijke plaats. In Hem wordt God voor mij zichtbaar. In Jezus omarmt God ons mensen.’ Snappen kinderen dat? ‘Nee, veel kinderen kennen Jezus helemaal niet, hooguit als stopwoord. Ze vinden de verhalen over Hem wel bijzonder. Zijn zorg voor armen, zie ken, hoe Hij zich keert tegen onrecht. Dat pikken ze wel op.’
God omarmt jou. Dat is prettig. Maar moet er dan verder nog wat gebeuren? ‘Ja. Ik heb behoefte aan een verhaal dat mijn leven overstijgt. Fijn dat mensen van mij houden en ik van hen, heel waardevol. Maar God gaat ver der. Zijn verhaal is groter. Gods liefde is meer dan het gewone.’ ‘De leerlingen vinden Jezus wel een in teressant figuur. Hij ‘deugt’. Ze kunnen veel van Hem hebben. Soms hebben leerlingen moeite met de aanspraken die Jezus maakt. Hij is het levende water, de goede herder, de zoon van God… Een leerling zei eens: Ik vind Jezus maar arrogant!”
Ik hoop dat mijn lessen de kinderen bouwstenen meegeeft waarmee ze aan hun levenshuis kunnen bouwen. Het geeft hen waardevolle levens lessen mee, die ze wellicht later oppakken en gaan gebruiken. Vorig jaar ontdekte een leerling dat Goede Vrijdag en Pasen een nieuw begin betekenen. Dat vond ik mooi.’ ‘Voor mij is geloof kostbaar. Ik dring niks op. Maar ik hoop dat ze stukjes meenemen voor later. Ik zie ze maar drie kwartier per week. Ik doe erg mijn best om ze echt te kennen en het ge voel te geven dat ik hen ken en waar deer. Soms geven ze aan dat ze het fijn vinden bij mij in de klas. Ik hoop dan dat ze dit koppelen aan wie God is.’
15
Januari 2015
Verrast door Jezus in 2015 Ben je op zoek naar een antwoord op de vraag: Wie is Jezus nu eigenlijk? Doe dan mee met het inspiratietraject ‘Verrast door Jezus in 2015. Op www.tijdmetJezus.nl kun je elke dag per week een meditatieve tekst lezen bij een stukje van het Marcus-evangelie. Zo lees je dit evangelie in 80 dagen door. Je kunt het ook samen doen met anderen door met elkaar af te spreken hier daadwerkelijk dagelijks tijd voor te maken. Je kunt elkaar ook wekelijks opzoeken en doorpraten over de gespreksvragen die je achter deze link vindt: Gespreksvragen bij ‘Verrast door Jezus’.
1E6 c
ho
Uitgave van IZB (www.izb.nl) en de Christelijke Gereformeerde Kerken in Nederland Redactie en administratie: Joh. v. Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort Tel. 033-4611949 E-mail: echo@izb.nl ECHO 01-2015
Deze Echo is u aangeboden door:
Abonnementen: Abonnementsprijs € 10,00 per jaar bij vooruitbetaling. Reacties: Voor reacties op de inhoud kunt u zich wenden tot de bezorger of de redactie.
Redactie: Ds. L.C. Buijs C. Dekker K. van Noppen N. Rietveld-de Jong J.J. Timmer
ISSN 0012-9119 Vormgeving: Hans van Eck (Impressio Communicatie) Foto’s: Shutterstock.com: pag. 1, 2, 6/7, 9, 12 en 14 Hans van Eck: pag. 2 Daniel Sonneveld: pag. 10/11 Johan Timmer: pag. 15