tijding
• Leerpunten van 11 jaar werken in Amsterdam • Nieuw boek Arjan Markus • Helpdesk voor missionaire vragen • IZB terug naar Den Haag
Ledenblad van de IZB • 72e jaargang, nr. 4 winter 2010
Tijding • nr. 4 winter 2010
1
vooraf Talent ‘Wat vooral steekt bij dergelijk misbruik binnen een religieuze gemeenschap, is de hypocrisie. En het gebrek aan talent om ermee in het reine te komen’. De slotzin uit een commentaar in een van de landelijke kranten. Het ging - u had de conclusie al getrokken - over de problemen in de Rooms-katholieke Kerk. Een zinnetje dat bij me bleef haken. Het is op iedere kerk van toepassing, vrees ik. We staan als kerk voor de missionaire opdracht. We zijn er ook van overtuigd dat het leven van de kerk en de gemeente het beste ‘instrument’ is voor die opdracht. Veel meer waard dan een heel arsenaal aan woorden. En heel zeker: de kerk heeft schatten in huis waar de mensen schreeuwend behoefte aan hebben: diepe troost, echte vergeving, de mogelijkheid van een nieuw begin. Uiterst waardevolle dingen waarmee de kerk heel veel kan betekenen voor de mensen. Alleen…: hoe gaat het, als er in de kerk zelf dingen gebeuren die niet door de beugel kunnen? ‘Gebrek aan talent om ermee in het reine te komen’, luidde het zinnetje. Je voelt de tegenstrijdigheid. Vergeving centraal stellen als een onmisbaar gegeven tussen de mensen, maar zodra het jezelf betreft niet in praktijk brengen wat bij vergeving hoort: de hand in eigen boezem steken, schuld belijden, van je troon komen, alleen van genade leven. Over een ‘talent’ ging het in dat ene zinnetje. Dat talent hoort bij de missionaire kern. Zoals ouders bij hun kinderen de diepste indruk nalaten, niet als ze vertellen hoe het allemaal moet, maar als ze zelf een keer kunnen zeggen: ‘Kind, ik was verkeerd…’ Missionair betekent niet: grote woorden spreken. Missionair betekent: klein kunnen zijn, voor God en de mensen. Louis Wüllschleger, directeur
2
Tijding • nr. 4 winter 2010
Personalia Het kan de lezer van dit nummer van Tijding nauwelijks ontgaan: Nico van Splunter maakt de overstap van Amsterdam-West naar Rotterdam-Spangen, waar hij missionair pionier Hans van Dolder opvolgt, die inmiddels aan de slag is gegaan als predikant te Amersfoort. Nog meer personeelswisselingen uit Rotterdam: Sjaak Roos, in de afgelopen jaren hét gezicht van inloopcentrum De Brug in Delfshaven, nam afscheid. Hij heeft ervoor gekozen om weer terug te keren naar zijn oude werkkring. Ook zijn collega Marjan Vermeij heeft afscheid genomen, in verband met haar huwelijk en verhuizing naar Soest. Het werk in De Brug wordt (tijdelijk, parttime) voortgezet door Kirsten Oomsvan der Vlies. Ze woont in RotterdamFeijenoord, waar ze ook gemeenteraadslid is. Tijding-columnist Niels de Jong, werkzaam in ‘De Samaritaan’, het IZB-project in Rotterdam-Centrum, is 14 november bevestigd tot missionair predikant aldaar. Bij Perron 61 in Zoetermeer is een nieuwe kinderwerker benoemd: Thea de Jong. Ze is afgestudeerd criminologe, studeerde ook theologie en is parttime geestelijk verzor-
ger in twee gevangenissen. Ze heeft jarenlange ervaring als kinderwerker. Hannie van der Weerd, afkomstig uit Nunspeet, is begonnen als missionair jeugdwerker in Hebron, het project dat verbonden is met de Noorderkerk in Amsterdam. Ze richt zich op het contact met tieners in de Spaarndammerbuurt. Een parttime functie, voor de periode van een jaar. Daarnaast volgt ze een opleiding voor maatschappelijk werker. Het contract van missionair werker Anton Verstoep met de Hervormde gemeente Putten wordt beëindigd per 31 december 2010. Eline de Graaf-Klok legt per 1 januari a.s. haar functie als eindredacteur van evangelisatieblad ECHO neer. Naar verwachting wordt op korte termijn een opvolger voor haar benoemd.
Website Niels de Jong, missionair predikant in Rotterdam-Centrum, heeft een nieuwe website ontwikkeld: www.uitonverwachtehoek.nl. De titel wekt hoge verwachtingen. Eerder dit jaar lanceerde hij een nieuwe serie bijbelstudieboekjes, waar ook een website aan gekoppeld is: www.bijbelbeterbegrijpen.nl.
Gratis boek voor nieuwe IZB-donateurs Drs. Pieter L. de Jong, predikant van de Oude of Pelgrimvaderskerk in Rotterdam-Delfshaven, presenteerde een nieuw bijbels dagboek: ‘Door vreemd gebied’. Hij schreef eerder de dagboeken ‘Voor andere stemmen doof’ en: ‘Doorgeven’. Het zijn korte meditatieve stukjes voor onderweg. Concreet, verrassend, dicht bij het leven van elke dag. De paperback is uitgegeven door de IZB en uitgeverij Boekencentrum. Het wordt gratis toegezonden aan nieuwe donateurs van de IZB (minimaal E 20,- per jaar). Voor meer informatie: secretariaat@izb.nl of 033-4611949.
Drs . Pie ter L . de Jon g
D oo r vr ee m d ge bi ed Bijb els dagb oek
Boeke ncent rum
m i s s i o n a i r we r k Elf leerpunten uit elf jaar Amsterdam
Wie niet goed luistert, laat zich niet verrassen Missionair werker Nico van Splunter maakt de overstap van een IZB-project in Amsterdam-West naar Rotterdam-Spangen. Sinds 1999 werkte hij in de multiculturele setting van missionair-diaconaal centrum Westerwijk, dat is verbonden aan de Jeruzalemkerk. Elf jaar wonen, werken en leven in Amsterdam-West leverde een schat aan ervaring op. En elf leerpunten, niet alleen voor de kerk in de grote stad.
De afgelopen elf jaar hebben mij enorm gevormd. Graag ga ik in op het verzoek om de leerpunten van wonen en werken in Amsterdam-West eens op te schrijven. Daarbij ben ik me er zeer van bewust dat er ontwikkelingen in de samenleving en de kerk zijn geweest waarop ik mee kon liften.
Niet vóór, maar mét mensen In de loop van de jaren is de blikrichting gewijzigd. Voorheen deden we activiteiten vóór de buurtbewoners, nu veel meer mét hen. Daarmee ligt het accent minder op de activiteiten en de programma’s, maar meer op de relaties. Voorwaarde daarbij is dat je elkaar onvoorwaardelijk als gelijkwaardige partners aanvaardt. Maar al te gauw sluipt in kerkelijk werk de gedachte in dat ‘wij weten wat goed voor jullie is’. Die gedachte moet je laten varen. Juist in het samen optrekken, kun je de betekenis van het evangelie laten zien.
Van vertellen naar luisteren Wie is gepokt en gemazeld in een cultuur waarin missionair werk synoniem is aan ‘verkondiging’ zal zich moeten bekwamen in double listening. Tweemaal luisteren: Om te beginnen naar de stem van God,
maar ook naar de mens die voor je staat. De vrouw wier schoonzoon aan de crack verslaafd is, of de vrouw die kinderen uit een paar huwelijken heeft te verzorgen hebben heel wat meegemaakt. Leg hen niet meteen langs de christelijke meetlat, maar win vertrouwen, luister eerst eens een poosje. Ook de details, de terloopse opmerkingen of subtiele hints spreken soms boekdelen. In contact met mensen uit andere culturen komt het erop aan dat je bedacht bent op wat er niet wordt gezegd. Eerst luisteren, dan vertellen betekent allerminst dat je boodschap flets wordt. Integendeel: hoe beter je luistert, hoe
beter je in staat bent een gesprek over het evangelie te voeren. Veel luisteren, zonder vooroordelen, heeft me doen ontdekken dat er meer geloof is dan je verwacht. Er wordt veel gebeden, in welke vorm ook. Wie niet goed luistert, laat zich niet verrassen.
‘Wij weten wat goed voor jullie is’
Van alleen naar samen
In het missionair-diaconale centrum Westerwijk’ werkten de Jeruzalemkerk (PKN) en ‘De Bron’(CGK/NGK) samen. Dat was waardevol en - zeker in de stad – broodnodig. Maar je moet voorkomen dat zo’n samenwerking door de vele betrokkenen iets bureaucratisch krijgt. Wat je aan een-
Tijding • nr. 4 winter 2010
3
m i s s i o n a i r we r k heid wint, verlies je dan aan slagkracht. Zolang je veel onderling vertrouwen en een heldere gezamenlijke visie hebt, gaat het prima. We hebben ook geleerd dat de kerk niet vies moet zijn van andere partnerschappen: Als de medewerkers van welzijnswerk of van de moskee uitstekende huiswerkbegeleiding geven, waarom zouden we dan niet samenwerken? Laten we niet vooral doen wat anderen al goed doen. Hou je bij je leest en wees vooral helder in wat je wel en niet wilt. Vlak voor ik afscheid nam, kwam ik in contact met een Iraanse vrouw die een culturele avond wilde beleggen. Ons gebouw kan haar een goedkope locatie bieden. Niet omdat wij met een dubbele agenda werken, we hebben een heldere agenda: we maken er geen geheim van dat we graag netwerken in de wijk. Veel kerken willen wel iets vóór de wijk doen – en dan verhuren ze een zaaltje. De koster schenkt koffie en draait om 22.00 uur de deur weer op slot. Dat is heel iets anders dan wat ik voorsta. Ik wil contacten leggen, netwerken. Als je zo partnerschappen sluit, word je zelf op hun beurt weer uitgenodigd en dat levert veel goede contacten op.
Van kerk naar Koninkrijk De kerk is een middel, geen doel in zichzelf. Het doel is dat het Koninkrijk meer gestalte krijgt in de levens van mensen. In geloof mag je zeggen dat dat Koninkrijk er al is. Aan de andere kant: het zal altijd ten dele zijn, totdat Jezus terugkeert. Maar tot die tijd moeten we niet tevreden zijn als er mensen alleen maar naar de kerk gaan. Het koninkrijk mag ook zichtbaar worden in de samenleving, in de stad, in de wijk. Ik zie dat als een algemene genade, gericht op het welzijn van mensen. Het Koninkrijk heeft een veel bredere agenda dan de kerk. Waarom zou de kerk geen onderdak bieden aan een organisatie als de ‘Weight watchers’ – die toch bijdraagt aan het welbevinden van mensen?
4
Tijding • nr. 4 winter 2010
Van agenda’s naar… Van alle elf is dit misschien wel een les die je alleen in een multiculturele setting leert: Een agenda is op z’n best een geheugensteuntje, maar zeker geen keurslijf. Als een bijeenkomst een half uur later begint, omdat het regent, soit. Als de doopdienst om 17.00 uur is begonnen, maar één van de dopelingen en zijn moeder nog niet aanwezig is, moet je daar niet moeilijk over doen. Het vereist creativiteit. Mensen uit andere culturen leven vaak in het moment. Wij plannen daarentegen graag. Maar daardoor ontnemen we onszelf de kans op verrassingen, op iets wat je zomaar toevalt.
Van attractioneel naar incarnationeel werken In gewoon Hollands: zoek de mensen op waar ze zitten. Op een gegeven moment heb ik me aangewend om afspraken niet bij ons in centrum Westerwijk te plannen, maar in de kroeg om de hoek. Dat leverde om te beginnen interessante contacten op met de kroegbaas. Ook kreeg ik daardoor contact
met een drankverslaafde… Het behoedt je ervoor dat je je als kerk opsluit in je eigen wereldje (Dat zouden kerken vaker moeten doen: vergaderen buiten de deur, in het buurthuis of het dorpscafé, in plaats van in de bijzaaltjes van de kerk). Huisbezoek is ook een belangrijk onderdeel van mijn werk geworden. In hun vertrouwde omgeving zijn mensen doorgaans veel opener voor gesprek. Mensen waarderen het als je de moeite neemt hen op te zoeken.
Van verbreding naar verdieping Centrum ‘Westerwijk’ is begonnen als een activiteitencentrum, maar ontwikkelde zich tot een missionaire gemeenschap. Dat stelt andere eisen. Niet langer: welke activiteiten om contacten te leggen zullen we nu eens op het programma zetten, maar: wat is er nodig om deze gemeenschap te laten groeien? Hoe kunnen we dat bevorderen?
Van project naar gemeenschap Een project is per definitie tijdelijk. Een
In 1999 verruil den Nico en Judy van Splunte r met hun kinderen een aangeh arkt bestaa n voor een avontu ur in Amster damWest. Nico ging er aan de slag als mission air werker in dienst van de IZB, verenig ing voor zendin g in Nederl and. Het was geen vanzelf spreke nde oversta p: van een ‘sneeuw witte’ slaapw ijk naar de meest multicu lturele vierkan te kilometer van ons land. Als je daarto e besluit , heb je wel wat uit te leggen, vonden familie leden, vriende n en omstan ders. Deze bundel is te lezen als een verantw oordin g achtera f. Want wie de column s leest, krijgt meer zicht op de missie en passie van de schrijv er.
Inspire rende krabbe ls in de kantlijn van het dagelij ks leven van een mission air werker .
mi ssi on air lev en en we rke n in Am ste rda m
Nico van Splunter
In 1999 verruilden Nico en Judy van Splunter met hun kinderen een aangeharkt bestaan voor een avontuur in Amsterdam-West. Nico ging er aan de slag als missionair werker.
gemeenschap hef je niet na een paar jaar op. Je neemt daarmee als kerk verantwoordelijkheden op je, voor een langere periode.
Van welwillende vrijwilligers naar betrokkenen met commitment Er is een verschil tussen een welwillende vrijwilliger en iemand met commitment. In de afgelopen jaren is het proces begonnen dat moet leiden tot gemeenschapsvorming/gemeentestichting. Dat zou met vrijwilligers niet gelukt zijn. Je moet dan een kring medewerkers hebben die zich helemaal commiteren, die wortelen, aarden. Om dat te bevorderen is nodig dat je zo veel mogelijk probeert aan te sluiten bij hun gaven en talenten en dromen. Neem ze mee in het proces van visievorming en ook in de dingen die moeilijk gaan. Take the blame en Share the fame, neem zelf verantwoordelijkheid voor dingen die fout
gaan, maar spreek naar hen je waardering uit voor de dingen die goed gaan.
Naar een professionele en geloofwaardige communicatie In contact met instanties en andere organisaties is een professionele communicatie van groot belang. Als je met houtje-touwtje-folders aan komt zetten, zullen instanties niet snel cliënten naar je doorverwijzen. Geloofwaardigheid is ook essentieel: doen wat je belooft.
‘Take the blame en Share the fame’
Van het centrum van de macht naar de marge
De kerk in Amsterdam-West bevindt zich in de marge van de samenleving. Maar ondertussen: ze heeft ook in de achterstandsbuurt nog ‘macht’. Dat viel me ook weer op toen ik tijdens de inwerkperiode in Rotterdam-Spangen contact legde met een Rooms-katholieke basisschool. De kerk
Het was geen vanzelfsprekende overstap: van een ‘sneeuwwitte’ slaapwijk naar de meest multiculturele vierkante kilometer van ons land. Als je daartoe besluit, heb je wel wat uit te leggen, vonden familieleden, vrienden en omstanders. Ter gelegenheid van zijn afscheid heeft Nico in Dromen, denken, doen! een selectie gemaakt van de columns die hij in de afgelopen 11 jaar schreef. De inspirerende bundel praktijkverhalen is te lezen als een verantwoording achteraf. Want wie ze leest, krijgt meer zicht op de missie en passie van de schrijver. De geïllustreerde uitgave, 60 pagina’s, is te bestellen bij de IZB, via secretariaat@izb.nl of tel. 0334611949. U krijgt de uitgave dan kosteloos toegestuurd. Wel wordt een bijdrage in de onkosten gevraagd.
Tijding • nr. 4 winter 2010
5
m i s s i o n a i r we r k is al jaren gedecimeerd in de stadswijk, maar toen ik me voorstelde, bood de directrice bijna haar excuses aan dat ze nooit iets met de kerk heeft gedaan, de laatste jaren. Er leeft nu nog een generatie bij wie het woord ‘kerk’ een bel doet rinkelen, maar over twintig jaar zal dat veel minder zijn. Daar moet je rekening mee houden. De gemarginaliseerde kerk anno 2010 moet ruimte bieden aan experimenten, om specifieke doelgroepen en subculturen te benaderen. De oude en nieuwe kerken kunnen overigens niet zonder elkaar. Degenen die op de missionaire frontposities staan, moeten worden geholpen om de schatten uit het verleden – de Vroege Kerk, de Reformatie - te vertalen naar het heden. Wat betekent het, om een voorbeeld te noemen, dat wij nadruk leggen op het sola Scriptura in een setting met laaggeletterden, mensen die nooit een boek inzien? Wat betekenen de grote woorden uit de traditie in de concrete praktijk van het missionaire werk? Wat is de betekenis van de ambtsleer, de leer van de kerk? Een denktank van theologen die dáár antwoorden op geeft, op het niveau van het dagelijks werk, daar is veel behoefte aan.
Basis Box helpt bij onderzoek in uw gemeente De IZB heeft de afgelopen tijd veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van een Basis Box, een serie hulpmiddelen voor onderzoek in en vanuit uw gemeente. Mogelijk iets voor uw gemeente? Tot juni 2011 kunt u het materiaal bestellen tegen een introductieprijs.
6
Tijding • nr. 4 winter 2010
Stel, de kerkenraad of evangelisatie-commissie in uw gemeente wil missionaire activiteiten ontplooien in de wijk waarin uw kerkgebouw staat. Heeft u enig zicht op de bewoners, hun leefpatroon, wensen en behoeften? Hoe staat het met het imago van de gemeente onder de omwonenden? En: Is er voldoende draagvlak in de gemeente voor deze activiteiten? Het is maar een selectie uit de verschillende onderzoekshulpmiddelen die de IZB in de Basis Box heeft samengebracht. Natuurlijk zijn ze
niet bedoeld om spontane evangelisatieacties te belemmeren. Maar een goed onderzoek, kan bijdragen aan een gerichter, effectiever missionair werk. De Basis Box is te vergelijken met een gereedschapskist. U kunt eruit halen wat u nodig heeft, al naar gelang de vragen van uw gemeente.. Het dus niet nodig of de bedoeling dat u alle onderzoeken uit de box stuk voor stuk uitvoert. U maakt uw eigen keuze uit het aanbod. Een overzicht van de onderzoeken vindt u op de website: www.izb.nl
Aanwaaispreekuur: Helpdesk voor missionaire vragen Sinds een paar jaar kent de IZB een ‘aanwaaispreekuur’. Deze helpdesk voor missionaire vragen blijkt in een groeiende behoefte te voorzien. Met één muisklik of een telefoontje is een afspraak gemaakt. In Amersfoort, in Stellendam (voor zuiderlingen) of desgewenst in uw gemeente.
Predikanten, evangelisatiecommissies, kerkenraden, iedereen die een vraag heeft op het terrein van missionair werk is bij het aanwaaispreekuur aan het juiste adres. In het begin vond het spreekuur op vaste tijdstippen plaats. Inmiddels is wel gebleken dat het voor veel hulpvragers praktischer is om gewoon een afspraak te maken. ‘Als een forse vertegenwoordiging van de kerkenraad wil afreizen naar Amersfoort, is het handiger dat iemand van ons ter plekke advies gaat geven’, zegt Anja van Maanen-Hoekman, missionair adviseur. Haar administratie van adviesgesprekken bevat zeer uiteenlopende hulpvragen. ‘Hoe creëer ik in mijn gemeente voldoende draagvlak voor missionaire activiteiten?’ ‘Hoe ontwikkel ik samen met mijn kerkenraadsleden missionair beleid?’ ‘Met welke cursus of activiteit kunnen we ons gemeenteleden toerusten?’ ‘Wij willen een missionaire commissie starten. Heeft u tips? Waar moeten we op letten, wat zijn valkuilen?’
Maatwerk Voor het maken van een afspraak wordt meestal al wat informatie uitgewisseld, zodat de medewerkers zich wat kunnen voorbereiden. Een situatieschets en/of een profiel van de gemeente, een beleidsplan, informatie over de werkwijze van de commissie. Vaak geeft een website van de kerk ook al wat handvatten voor nader overleg. De vragen komen uit de breedte van de Protestantse Kerk in Nederland. Anja: ‘Eén van de mooie voorbeelden vind ik een gemeente in het noorden van het land, die na de missionaire ronde van de PKN echt aan de slag wilde. Predikant en kerkenraad stonden redelijk ‘blanco’ ten opzichte van de IZB. Na verschillende gesprekken zijn we samen aan een heel traject
begonnen. De gemeenteleden volgen een cursus ‘Gunnend Geloven’ en we naderen nu het moment waarop er een missionaire werker gaat worden benoemd. Een heel ander voorbeeld betreft een gemeente die meer tot de traditionele achterban van de IZB wordt gerekend en waar het missionaire elan is opgebloeid. Ze willen iets gaan doen voor randkerkelijken. Maar wat? Daarover zijn we in gesprek. We kiezen voor maatwerk; het moet passen bij de gemeente en bij de context.’
Bemoediging De vraagstellers blijken vaak veel te hebben aan het boek ‘Missionair is mogelijk’, waarin diverse IZB-evangelisten hun ervaringen hebben gebundeld. Al vervangt dat niet het gesprek met ervaren adviseurs. Anja: ‘Ook de persoonlijke bemoediging is een onderdeel van het aanwaaispreekuur. Ik herinner me een predikant in een klein dorp, die de gemeente langzaam ziet slinken. Waar een kerkenraadslid tegen het eind van de ambtstermijn zegt: het is mooi geweest. Voorlopig zie je me niet meer, ik ga nu weer eens wat anders doen in het dorp… Als je dan ook nog te kampen hebt met collega’s die weinig met Jezus zeggen te hebben, dan proberen we via het aanwaaispreekuur te helpen, door hem in contact te brengen met mensen die wij vanuit de IZB in die omgeving kennen.’ Als u een afspraak wenst, mail of bel gerust: secretariaat@izb.nl of 033-4611949. Woont u in de regio Zuid-West-Nederland dan bestaat de mogelijkheid om in Stellendam naar een aanwaaispreekuur te gaan.
Tijding • nr. 4 winter 2010
7
M i s s i o n a i r e c o n te x t
Leren putten uit ‘heidense bron’ (Ver)kennen Herkent u dat? Op een morgen word je wakker en je beseft dat dit land niet het land is waar je ouders in leefden, waarin je je kinderjaren hebt doorgebracht en waarin je je eigen kinderen graag ziet opgroeien. Nederland is een vreemd land geworden. Een land waarin veel veranderd is en nog meer gaat veranderen. Er is een samenleving ontstaan waarin je je als christen een vreemde gaat voelen. Natuurlijk, het is er goed wonen en werken en recreëren. Maar ondertussen waait er een geest door deze samenleving die weinig meer op heeft met de joodschristelijke humanistische traditie waarin u bent opgegroeid.
Voelen we ons ballingen in ons eigen land? Wellicht vindt u het beeld dat ik hierboven schets overdreven en maakt u zich eerder zorgen over wereldgelijkvormigheid. Voelden en wisten we ons maar eens wat meer ballingen in deze wereld, want ‘hier beneden is het niet’. En waar doet dat gevoel van ballingschap zich voor? Wanneer worden we gehinderd door
eigen geestelijk eiland. We zijn daar niet eens zozeer door anderen toe gedwongen. Het is een zelfgekozen isolement.
Toewijding Hoe kan er van ons toewijding worden gevraagd aan een cultuur die zich meer en meer vervreemdt van de waarden en normen die ontleend zijn aan het Evangelie?
‘We durven niet echt ‘buitengaats’. Zijn we bang om besmet te worden?’ vreemdelingschap? We kunnen toch alles wat we willen? Er wordt ons toch geen strobreed in de weg gelegd? Ik kom in tal van gemeenten waar deelnemers aan cursussen zich zorgen maken over het geringe aantal buitenkerkelijken in hun netwerk. Ze komen ze wel tegen, op hun werk, in de straat, op de sportclub, maar ze hebben er geen band mee. Door de cursus worden ze zich bewust van een onzichtbaar getto waar ze in leven. We hebben ons als christenen teruggetrokken op ons
8
Tijding • nr. 4 winter 2010
Hoe kunnen we ons staande houden als we betrokken raken op die samenleving? Wordt dat eigenlijk wel van ons verwacht? Ik denk het wel. De woorden van Jeremia aan de ballingen in Babel bevatten een opdracht die niet alleen toen en daar gold: ‘Bid tot de HEER voor de stad waarheen ik jullie weggevoerd heb en zet je in voor haar bloei, want de bloei van de stad is ook jullie bloei’ (Jeremia 29:7). Het goede zoeken voor onze samenleving en het isolement zoeken gaan niet samen.
‘Zoals de Vader Mij gezonden heeft, zend Ik ook u.’ De zending van Jezus Christus kenmerkt zich door zijn inclusieve handelen. Hij sloot mensen niet uit maar in. Hij zocht het verlorene, hij genas het zieke, hij bracht het dwalende weer op het rechte spoor. Hij was bewogen. Een van de eerste dingen die dan nodig zijn is dichterbij komen. We moeten als zijn volgelingen onze koudwatervrees overwinnen en de ander (beter) leren kennen. Door de ander beter te kennen wordt het gemakkelijker om in gesprek te komen, een relatie op te bouwen en samen op te lopen. Let wel: begrip is niet gelijk aan goedkeuring. Paulus identificeert zich met degene die hij wil bereiken: ‘En voor hen die niet onder de Joodse wet staan, ben ik als iemand geworden die de wet niet heeft, om hen te winnen. Dit betekent niet dat ik de wet van God heb losgelaten, maar dat ik mij heb onderworpen aan de wet van Christus. Voor de zwakken ben ik zwak geworden om hen te winnen. Ik ben voor iedereen wel íets geworden, om in elke situatie althans enkelen te redden. Ik doe alles voor het evangelie om ook zelf aan de beloften ervan deel te krijgen’ (1 Korinthe 9:21-23). Hij brengt dat in praktijk door alles te onderzoeken, zoals bijvoorbeeld de religieuze praktijken in Athene, die hem als rechtgeaard Jood wel hebben moeten tegenstaan. Het is niet de exclusieve taak van de apostel Paulus. Hij roept ons op hem na te volgen, zoals hij ook Christus navolgt. We kunnen dit apostolisch bevel niet naast ons neerleggen. Veel van ons missionaire werk kenmerkt zich toch nog door een te kerkelijk karakter voor degenen die we willen bereiken. We durven niet echt ‘buitengaats’. Zijn we bang om besmet te worden? Zijn we niet in staat om de juiste snaar te raken? Als we niet de weg naar de ander wensen af
M i s s i o n a i r e c o n te x t
Atlas in staking, Ayn Rand Dit boek uit 1957 is van grote invloed op de Amerikaanse samenleving, op de cultuur, de economie, de financiële wereld. Het moto van Rand luidt: ‘Ik zweer op mijn leven en de liefde ertoe dat ik nooit voor een ander zal leven en nooit een ander zal vragen het voor mij te doen.’ Ze predikt het egoïsme met vuur en het verslaat zijn duizenden tot op de dag van vandaag, en vandaag misschien wel meer dan gisteren. De bijbelse oproep tot onzelfzuchtige naastenliefde staat daar haaks op.
De afschuwelijke eenzaamheid van Maxwell Sim, Jonathan Coe Hoewel dit boek wordt aangemerkt als humoristische fictie, is het dat allerminst. Het boek geeft een onthutsende blik op een gewone man die in deze informatiemaatschappij, waarin hem alle mogelijke middelen ten dienste staan om te communiceren met wie dan ook, niet in staat is zijn eenzaamheid te doorbreken. Uiteindelijk gaat hij aan zijn eenzaamheid, volstrekt aan zichzelf overgeleverd, te gronde. Wie dit leest beseft te meer onze roeping er te zijn voor de ander, ook als die ander niet in staat is er te zijn voor ons.
te leggen, kunnen we dan wel verwachten dat de ander naar ons luistert en naar ons toekomt? Zijn we stiekem van mening dat we toch een beetje beter zijn dan de ander? Echt doordringen in de leefwereld van de ander vraagt wat van ons. Maar het mag worden gevraagd. In het kader van deze nadere kennismaking raadpleeg ik met regelmaat een ‘heidense’ bron uit onze cultuur en samenleving. Tot nu toe zijn drie boeken
Tirza, Arnon Grunberg Grunberg schetst ons op zijn typerende wijze een karikatuur van een mens van vandaag en typeert daarmee op een cynische manier onze samenleving. Dat roept een gevoel van walging op. Maar de samenleving zoals we die nu kennen is mede door ons tot stand gekomen. Onze ouders, maar ook wij zelf, volwassenen, hebben het laten gebeuren. De Oostenrijkse theoloog Klaus Eickhoff bekende dat zijn kerk zich schuldig maakte aan ‘de ketterij van betekenisloosheid.’ Niet langer zijn predikant en theologen in staat om het Woord zo te verkondigen dat het mensenlevens verandert. Niet langer zijn christenen in staat zo te leven dat het mensen op andere gedachten brengt. Dat was de strekking van zijn woorden. We hebben gefaald in de ultieme test voor een morele maatschappij, door de wereld zoals hij nu is, in deze gedaante, achter te laten voor onze kinderen. Nog maar kort geleden verscheen er een jubileumnummer van Vrij Nederland. Daarin kwamen mensen aan het woord die de seksuele revolutie aan den lijve hadden meemaakt. Nu, achteraf, moesten ze bekennen dat het hun leven zwaar had beschadigd. Hun zelfbeeld was vernietigd, hun relaties verwoest en hun kinderen waren met cynisme opgegroeid. Het onthutste me, toen ik het las. En dat is nog maar een aspect van deze samenleving.
gelezen waarin thema’s aan de orde komen die mensen van vandaag de dag diep hebben beïnvloed (kijk voor mijn recensies op de website www.izb.nl en tik de titel in onder ‘zoeken’). Door er kennis van te nemen zijn we beter in staat de beweegredenen en de denkbeelden van de ander te doorgronden. En te ontdekken dat we van dezelfde lap gescheurd zijn.
eerder aanbod komen van besproken bronnen met steeds als doel onze blik te scherpen, onze betrokkenheid te vergroten. Zodat we beter in staat zijn met de ander op te lopen en zijn of haar blik te richten op Jezus Christus. Hij is naar onze stellige overtuiging uiteindelijk de zin en vervulling van ons bestaan op aarde.
Deze ‘heidense’ bronnen maken een mens niet vrolijk. Gaandeweg zal er een gevari-
Johan Timmer Missionair adviseur IZB
Tijding • nr. 4 winter 2010
9
i zb p r o je c te n
IZB komend jaar met twee projecten terug in Den Haag Voor maar liefst twee nieuwe projecten keert de IZB komend jaar terug naar Den Haag. In de Bethlehemkerk zal een missionair predikant van de IZB aan de slag gaan voor het project ‘Brood voor de buurt’. Elders in de stad, in de wijk Moerwijk, gaat ‘MarcusConnect’ van start, een project in samenwerking met de collega’s van Missionair Werk/Kerkgroei (PKN). Hoewel de Bethlehemkerk zich als wijkgemeente van buitengewone aard niet richt op één bepaald geografisch deel van de stad neemt ze in dit nieuwe project haar verantwoordelijkheid voor de directe omgeving van het kerkgebouw. Al geruime tijd is de IZB met de gemeente in gesprek om te zien hoe het missionaire werk in de wijk meer gestalte kan krijgen. Er zijn al diverse activiteiten en er is een groep betrokken vrijwilligers. Via de missionaire kringen en cursussen is de gemeente de afgelopen
10
Tijding • nr. 4 winter 2010
jaren langzaam maar zeker gegroeid, zowel in aantal als in diepgang. En mede als gevolg daarvan is ook onder gemeenteleden het besef gegroeid dat de kerk er niet alleen is voor zichzelf. Met het nieuwe IZB-project, waarin losse initiatieven worden gebundeld, gaat een langgekoesterde wens in vervulling. Het project zit ‘dicht op de huid’ van de gemeente, niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk: een gebouw naast de kerk kan worden gebruikt als ontmoetingsplaats en activiteitencentrum.
De verwachting is dat het project in het voorjaar van 2011 van start kan gaan. Momenteel zitten we in de eindfase van een beroepingsprocedure voor een missionair predikant. Bewust is gekozen voor een predikant, omdat hij als voorganger in de kerkdiensten de brug kan slaan tussen de gemeenteleden en de buurtbewoners. Daarbij komen de ervaringen met missionair predikanten in Utrecht (Arjan Markus) en Rotterdam (Niels de Jong) goed van pas. Spannend voor de gemeente van de Bethlehemkerk is natuurlijk nog de openstaande vacature voor de ‘gewone predikant’, de collega van de toekomstige missionaire predikant. We hopen dat ook die plek snel opgevuld mag worden, zodat het gemeentewerk en het missionaire werk samen op kunnen gaan.
B i jbl i j v e n Marcuskerk Ook de predikanten en kerkenraad van de Marcuskerk, in Moerwijk, denken en dromen al langer over een nieuwe missie voor de directe omgeving van het kerkgebouw. Met de voorgangers dr. René de Reuver (hij beschreef de historie van de IZB) en dr. Bas Plaisier (oud-scriba van de PKN) zijn al verschillende gesprekken gevoerd. De IZB trekt in dit project samen op met de collega’s van Missionair Werk en Kerkgroei (PKN). Het werk in de ‘krachtwijken’ (‘Vogelaarwijken’) vereist veel tact, wijsheid en geduld om vertrouwen van de bewoners te winnen en relaties op te bouwen waarin het evangelie in woord en daad kan worden gedeeld. In andere steden – ‘Het Pand’ in Groningen en ‘Westerwijk’ in Amsterdam – heeft de IZB daar gelukkig veel ervaring mee opgedaan, die kan worden ingebracht in dit nieuwe project. In gezamenlijk overleg, waarbij ook de ‘Kinderwinkel’ – een ander project van de Marcuskerk – is betrokken, hebben we een missionair traject uitgezet. Momenteel loopt de wervingsprocedure voor een missionair werker. Hopelijk kan nog in het voorjaar van 2011 worden begonnen. Ook in deze situatie pionieren we dichtbij de bestaande gemeente. We hopen en bidden dat dit missionaire werk tot heil zal zijn van buurtbewoners, maar dat het ook tot een nieuwe dynamiek zal leiden in de ‘moedergemeente’. De nieuwe medewerker komt op de loonlijst van de PKN; de IZB levert jaarlijks een bijdrage aan de financiering. We blijven ook betrokken bij de inhoudelijke begeleiding van dit missionaire initiatief. We hopen op uw dubbele steun voor deze missies voor Den Haag! We gaan vol goede moed op pad, in het verlangen dat inwoners zullen ontdekken dat het geloof in Jezus Christus de weg is om te gaan. Zijn boodschap van bevrijding en heil is er niet alleen voor onszelf, maar voor heel de buurt, heel de stad, heel de wereld.
Kees Koster
IZB-Nieuwsbrief Naast Tijding, dat vier maal per jaar verschijnt, publiceert de IZB maandelijks een digitale nieuwsbrief, met artikelen, gesprekken, boekbesprekingen, informatie over cursussen, etc. Deze gratis nieuwsbrief wordt verspreid onder de leden van zendings- en evangelisatiecommissies. Ook geïnteresseerde gemeenteleden kunnen zich hierop abonneren. Mail uw gegevens even naar secretariaat@izb.nl, onder vermelding van ‘aanmelding nieuwsbrief voor commissies’. De edities verschijnen in de eerste week van de maand.
Areopagus-magazine Een paar jaar geleden heeft de IZB Areopagus in het leven geroepen, het centrum voor contextuele en missionaire verkondiging. Areopagus verzorgt cursussen en studiedagen voor predikanten. Vijf maal per jaar verschijnt een gratis digitaal magazine, met studiemateriaal, preekschetsen, columns, leestips. Ook gemeenteleden met interesse voor homiletiek kunnen zich hierop abonneren. Een overzicht van de reeds verschenen edities vindt u op www.izb.nl/areopagus. Aanmelden kan geschieden via een mailtje naar areopagus@izb.nl, onder vermelding van ‘Areopagus-magazine’.
‘Linken’ verbindt gemeenten aan IZB-projecten Onder de noemer ‘linken’ ontwikkelt de IZB een programma waarbij kerkelijke gemeenten worden gekoppeld aan missionaire projecten en werkers elders in het land. Het is een handreiking aan beide partijen, die aan elkaar zijn ‘gelinkt’: over en weer worden bezoeken afgelegd, er wordt voor elkaar gebeden, er wordt geld ingezameld, de IZB verzorgt missionaire cursussen in de gemeenten, evangelisten gaan voor in de kerkdiensten, etc. In de afgelopen maanden hebben verscheidene gemeenten, waaronder Woudenberg, IJsselmuiden en Molenaarsgraaf besloten om voor een kortere of langere tijd op deze wijze verbonden te willen zijn met een missionair project of werker. Als u interesse hebt in zo’n programma voor uw gemeente, neem dan contact op met Stefan Poldervaart, IZB-contactpersoon voor ‘linken’. Tel. 06 - 83 69 74 07, of via: s.poldervaart@izb.nl
Tijding • nr. 4 winter 2010
11
‘Geloven is niet vanzelfsprekend, maar intellectueel niet onverantwoord’ ‘Het is geen stoer boek geworden, waarin het christelijk geloof rechttoe rechtaan is uitgeschreven’, zegt Arjan Markus, over zijn nieuwe boek met de uitdagende titel: Adieu God. ’Toen ik de drukproef doorlas, viel het me op dat ik heel lang weet vol te houden dat het christelijk geloof onvanzelfsprekend is.’
Op papier het gesprek aangaan met moderne heidenen, agnosten, ietsisten – dat leek Arjan wel een uitdaging. ‘In elk geval leuker dan een theoretisch boek over het ietsisme. Dat zou toch al gauw een saai beschrijvend werk worden. Dus liever in gesprek gaan en argumenten en tegenargumenten uitwisselen – zoals ik in mijn werk ook doe.’ Het werk, dat is het missionair predikantschap in de Utrechtse Jacobikerk. Onderdeel van dat werk is Trajectum, een kring voor hoogopgeleide zoekers. ‘Voor hén is dit een verantwoording. Geloven is niet vanzelfsprekend, maar het is intellectueel niet onverantwoord. Tijdens mijn promotiestudie was ik daar al van doordrongen: je hoeft niet gek te zijn om te geloven. Alle argumenten daarvoor en daartegen kun je tegen elkaar afwegen. Alleen is het niet zo dat je van zo’n afweging van argumenten opeens gelovig wordt. Dat is nu eenmaal de beperkte bruikbaarheid van apologetiek. Gaan geloven en blijven geloven is uiteindelijk iets van je hart en niet van je hoofd. Daar schrijf ik ook over in mijn boek: de redenen van het hart om te geloven. Op een gegeven moment stopt het redeneren. Zo eindigt ook de Alpha-cursus. Je kunt veel informatie overdragen, argumenten aanvoeren, tegenwerpingen weerleggen, maar uiteindelijk moet God je aan je jas trekken.’
Voor welk argument tegen het christelijk geloof ben je zelf het meest vatbaar? ‘Projectie. Al die verhalen over Jezus kunnen toch ook bedacht zijn? – zoals mijn dochter van 8 een keer vroeg. Dat is een fnuikende tegenwerping. Dat ik toch geloof, komt doordat er momenten zijn waarop ik even zeker weet dat er Iemand van de andere kant naar mij omziet. Mij in de kraag grijpt. God in Christus.’ Wanneer gebeurt dat in jouw leven? ‘Op de meest onverwachte momenten. Bij Bach, in het bos, als ik in de Bijbel lees. Al is de ene ervaring meer ambigue dan de ander. Een overweldigende ervaring in de natuur hoef je niet per se religieus te duiden. Maar de mens is onsterfelijk religieus. Het gros van de mensheid zal altijd denken dat er meer is tussen hemel en aarde. Doorgewinterde sceptici - waar ik mezelf ook toe reken zijn altijd geneigd om alles kapot te rederenen, alles van vragen te voorzien. Zelfs een romantische ervaring, een ervaring van liefde kunnen ze nog terug brengen tot een stofje in de hersenen. Maar omdat je weet dat je het kunt – overal vragen bij stellen - kun je het ook niét doen. En op die manier het moment, de ervaring te
12
Tijding • nr. 4 winter 2010
C o lum n
Is God weg?
rekken en alles even het zwijgen opleggen. Door je eraan over te geven. Zo is het ook met geloven. Er zijn momenten dat de ervaring van God zo overtuigend is, dat er gewoon even geen ruimte meer is voor vragen.’ Voor wie schreef je het boek? ‘Gelovigen schijnen de meest trouwe lezers van apologetiek te zijn. Voor dit boek moeten ze wel wat lef hebben, want het bevestigt hen niet alleen maar in hun geloof, het gaat ook diep en eerlijk in op vragen ten aanzien van geloven. Adieu God is een boek voor hen die niet alles zeker weten. Ik hoop dat veel ‘nieuwe religieuzen’ er naar grijpen. Wat ik hen voorhoud is meer dan een subjectieve keuze. Het is een intersubjectief antwoord: wij staan in de traditie van het geloof van alle tijden en plaatsen. Maar het blijft kwetsbaar. Ik hoop dat dit boek kan helpen om barrières te slechten. Er zullen ook wel gelovigen zijn die de vragen uit mijn boek niet bij zichzelf herkennen. Zij zijn waarschijnlijk gezegend met een dosis naïviteit, in positieve zin. Gelovigen bijvoorbeeld die zich niet kunnen voorstellen dat God er niet is. Het lijkt me heerlijk. Maar veel gelovigen kennen de vragen wel. En anders kennen ze die wel uit contacten met collega’s. Hen wil ik een handreiking geven; voor henzelf, maar ook voor hun niet-gelovige collega’s die ze het boek cadeau kunnen doen.’
Naar aanleiding van Adieu God, door Arjan Markus, 123 pagina’s, uitgeverij Meinema, Zoetermeer. Woensdag 8 december om 20.00 uur gaat Arjan Markus in de Jacobikerk in Utrecht in debat met journaliste Elma Drayer (Vrij Nederland, Trouw) en Tweede-Kamerlid Boris van der Ham (D66). Toegang vrij.
Is God weg? Onder theologen wel - als je de discussies mag geloven ... Vroeger ging het over ‘Godsverduistering’, recent wordt er volop gedebatteerd over de vraag: ‘Is God terug van weggeweest?’ Ook wordt gesteld dat God aan het vertrekken is en wij de kerk netjes moeten begraven. Niet alleen theologen merken soms maar weinig van God. ‘Het lijkt er op alsof Hij er niet (meer) is’ – dat gevoel leeft soms breed onder mensen. Heb ik ook dat gevoel dat God weg is? Eerlijk gezegd steeds minder. Ik aarzel om dat zo te stellen - het klinkt namelijk behoorlijk arrogant... Maar toch: ervaar ik het zo. Hoe meer ik bezig ben met de missie van God om mensen te betrekken bij zijn Koninkrijk, hoe meer ik namelijk ervaar dat Mattheus 28: 20 waar is dat Jezus Christus dan bij je is, elke dag weer. Hoe meer ik bezig ben met de ‘onaanzienlijken van deze wereld’, hoe meer ik ervaar dat Jezus Christus daar is (Mattheüs 25). Hoe meer ik me betrokken weet bij de armen en de mensen die hun leven verknald hebben, hoe meer ik ontdek dat ‘God met ons is als we met hen zijn’. (o.a. psalm 41: 2-4). Hoe meer ik God nodig heb, hoe meer ik bid, hoe meer ik in afhankelijkheid van de Geest preek, hoe meer ik bevestigd wordt door Gods aanwezigheid. Hoe ik de afwezigheid van God voor veel christenen verklaar? Ik vermoed dat mensen niet zijn op de plekken waar God van heeft beloofd dat Hij daar is. God is inderdaad vertrokken uit de binnenkerkelijke achterhoedegevechten. God is weg uit onze keurige leventjes waar alles geregeld en verzekerd is en Hij er moet zijn op afroepbasis als de gezondheid ons in de steek laat. God is weg waar mensen uren en uren bezig zijn met TV, internet en mobiel, maar er nauwelijks een minuutje stilte voor God is. God is weg uit diensten waar het vooral leuk en gezellig moet zijn of waar het juist altijd even doods en dichtgetimmerd is. God is weg waar niemand (voorgangers voorop…) omgaat met de mensen waarmee Jezus omging. God is weg waar christenen zich te goed, te druk of te fatsoenlijk voelen voor mensen uit de goot, vreemd(eling)en of eenzamen. God is weg waar het geloven in Jezus Christus niets wezenlijks mag kosten. God is weg bij mensen waarin Jezus alleen maar nodig is om een nog fijner leven te hebben. God is weg waar de kerk alleen een plek is voor ‘mensen zoals wij’. God is ergens anders. God is in zijn Zoon Jezus Christus bij hen die op weg zijn gegaan om discipelen te maken. God is aanwezig in de ‘minste der mijnen’, de onaanzienlijken van deze wereld. God is bij de armen. God is er waar er gestreden wordt tegen zonde, duisternis en kwaad. God is daar waar mensen bereid zijn alles op te geven uit liefde voor Hem. Een arts zei ooit tegen iemand die klaagde over zijn eenzaamheid: ‘Ga de straat op en help iemand.’ Misschien hebben wij christenen een soortgelijk advies nodig als we klagen dat we niets van God merken: ‘Ga de straat op en help iemand’. Niels de Jong Nielsdejong@samaritaan.org
Tijding • nr. 4 winter 2010
13
B o ekh a n del
Boeken en muziek voor Kerst DVD & CD Kerstconcert vanuit de Bovenkerk te Kampen Bekende koren en solisten zingen en spelen veel gevraagde en geliefde kerstliederen. ISBN K9888. Van e 14.95 voor e 12,50
Samen onderweg naar Bethlehem Dit dagboek geeft ouders een handreiking om als gezin de Adventsperiode te beleven en bewust samen naar Kerst toe te leven. Aan de hand van personen uit de Bijbel volgt het boek een chronologische lijn naar de geboorte van Jezus. ISBN 9789033883705 Ark Media. Prijs: e 6,95
Waarom Kerst? Speciaal voor Kerst 2010 is een cd samengesteld met liederen, gespeeld en gezongen door Nederlandse gospelmusici. Het is een mooi middel om buren, een vriend of familie uit te nodigen voor een kerstdienst, want de muziek is aansprekend en het evangelie komt er duidelijk in naar voren. ISBN WK2010. Prijs: e 2,50
Mijn Kerst leesen puzzelboek Het verhaal over Kerst, herverteld aan de hand van Lucas en MatteĂźs. In dit meeneem boek (met stevig hengsel) staan prachtige kijkplaten. Deze kunnen uit elkaar gehaald worden en dan als puzzel weer op hun plek gelegd worden. Onder elke puzzel kun je de afbeelding zien liggen, als hulpmiddel voor jongere kinderen. ISBN 9789086010813, Uitgeverij Benjamin. Prijs: e 5,75
Feest in Betlehem Dit boek vertelt het kerstverhaal door middel van een prachtige, kar-
14
Tijding • nr. 4 winter 2010
tonnen uitklapplaat. Aan de achterkant van de plaat zijn de figuren die in het kerstverhaal voorkomen uitgestanst (mensen en dieren). Door het stevige papier kunnen kinderen daar mee spelen. ISBN 9789086010790, Uitgeverij Benjamin. Prijs: e 9.95
Langverwacht Kerstverhalen om voor te lezen
Steun de zending Koopt u bij IZB-Ark Boekhandel, dan steunt u daarmee het evangelisatieen zendingswerk van de IZB. Via www.izb-ark.nl kunt u ons hele assortiment doorzoeken en eenvoudig bestellen. Heeft u geen internet? Bellen kan ook: (033) 4613225. Uiteraard bent u ook van harte welkom in onze winkel in Amersfoort. De koffie staat klaar!
Een bundel kerstvertellingen voor jong en oud van diverse Nederlandse auteurs! Voor elke kerstviering een geschikt verhaal. ISBN 9789023992752, Boekencentrum. Prijs: e 17,50
4 December is de Herziene Statenvertaling verschenen. Wij leveren alle edities direct uit voorraad. Heeft u de HSV al in huis?
Verdwalen en thuiskomen. Kerst- en winterverhalen van Joke Verweerd
Kinderboeken kerstfeestviering
Juist in de donkere wintermaanden en rond het Kerstfeest, als het leven zich terugtrekt binnen de warmte van het huis, gaan we op zoek naar verhalen die vertellen van het leven zelf. Deze bundel verhalen van rasverteller Joke Verweerd voorziet in die behoefte. ISBN 9789023993049, Boekencentrum. Prijs: e 15,90
Tijdens de Kerstdagen krijgen kinderen een leesboek mee naar huis. U kunt bij IZB-Ark Boekhandel kinderboeken aanschaffen van alle christelijke uitgevers in Nederland. Op aanvraag sturen wij u graag de catalogi toe. Meer informatie: (033) 4613225.
Bestelbon BESTELBON
........... x DVD & CD Kerstconcert (e 12,50) ........... x Samen onderweg naar Bethlehem (e 6,95) ........... x Waarom Kerst? 2010 (e 2,50) ........... x Mijn Kerst lees- en puzzelboek (e 5,75) ........... x Feest in Betlehem (e 9,95) ........... x Langverwacht (e 17,50) ........... x Verdwalen en thuiskomen (e 15,90)
Bon opsturen in envelop (postzegel is niet nodig) naar: IZB-Ark Boekhandel, Antwoordnummer 70, 3800 WB Amersfoort
Naam:. ......................................................................................................................................................................................... Straat en huisnummer ................................................................................................................................................... Postcode . .................................................................................................................................................................................. Woonplaats ............................................................................................................................................................................ Tel. nr. . ........................................................................................................................................................................................
c o lum n
Geen interesse … Op een donkere en natte novemberavond trekken we erop uit: een groep vrijwilligers gewapend met een pen, een korte enquête, en wat informatie over de gemeente. Zonder afspraak bellen we aan bij mensen die ingeschreven staan in het register van onze gemeente. Gewoon om te vragen of we als gemeenteleden niet meer voor elkaar kunnen betekenen. Vooraf verdelen we de straten en vragen we om Gods zegen, voor onszelf, maar ook voor de mensen aan de andere kant van die voordeur. Het is altijd weer spannend, hoe vaak je het ook doet. Je weet nooit wat er gaat gebeuren. Soms komen er heel verbaasde reacties: ‘Ik, hervormd? ’t Zal wel een vergissing zijn.’ Of: ‘Geen interesse.’ Maar ook: ‘Wat fijn dat er iemand van de kerk langs komt.’ Het lijstje dat ik bij me heb, brengt me naar een prachtige straat, eigenlijk een hofje. Je kunt zien dat de architecten er veel werk aan hebben besteed om er iets moois van te maken. Inmiddels is de samenstelling van de bevolking in deze straat drastisch veranderd sinds de eerste bewoners hun intrek namen in de nieuwbouw van de jaren ’20 van de vorige eeuw. Ik ga aan het werk. Het eerste adres klopt niet: verhuisd. Daarna: geen gehoor. Vervolgens sta ik bij een intercom van een portiekflat. Het duurt even voordat er wordt gereageerd. Mijn hart klopt een slagje sneller als ik door het geruis heen een stem hoor: ‘Ja, wie is daar?’ Ik leg uit dat ik namens de wijkgemeente Martinikerk voor de deur sta, omdat we op zoek zijn naar onze leden om te zien of we iets voor elkaar kunnen betekenen. ‘Over een kwartier ga ik weg, maar kom maar boven.’ In de deuropening voeren we een gesprek. Of hij de Martinikerk kent? Natuurlijk, hij woont in Groningen. Zo voeren we een vriendelijk gesprek. Het nadeel van het gesprek is dat het lijkt op een rituele dans, waarbij elk van de twee precies weet welke passen er gezet moeten worden om het gesprek gaande te houden, maar elkaar niet echt raken. Ik bid om een opening, maar het gesprek gaat gewoon door. Het gesprekje lijkt ten einde wanneer ik de laatste vraag heb gesteld. ‘Geen interesse dus, wel leuk dat u er even was’, lijkt een gepaste slotzin van zijn kant. Waarna ik kan afsluiten met een: ‘u bedankt voor uw tijd.’ Maar ik ben daar niet tevreden mee. Ik voel dat er iets is. Ik weet het opeens en vraag hem naar zijn studie. Die blijkt niet afgerond vanwege persoonlijke omstandigheden. Het gesprek kantelt, de intensiteit stijgt. Het gaat opeens over eenzaamheid en angst voor een niet-zinvol leven. Dan is de tijd opeens om: een afspraak wacht. Ik zeg nog snel dat ik een luisterend oor kan bieden en geef hem de nieuwsbrief met contactgegevens. Daarna loop ik de trap af met een hart vol gebed voor degene die ik sprak.
colofon 72e Jaargang nr. 4 winter 2010 Tijding is een gratis kwartaaluitgave van de IZB - vereniging voor zending in Nederland en wordt toegezonden aan de leden. IZB-lidmaatschap: aanmelden bij de IZB. De contributie is e 10,- per jaar. Opzegging lidmaatschap voor 1 november. De IZB is een missionaire organisatie binnen de Protestantse Kerk in Nederland en stimuleert, adviseert en ondersteunt gemeenten en gemeenteleden in het evangelisatiewerk door middel van toerusting, materialen en missionaire werkers. Bestuur ds. M.J. Tekelenburg, voorzitter ds. H.J. van der Veen, tweede voorzitter ds. R.F. de Wit, secretaris ds. M.C. Batenburg prof.dr.ir. J.H. van Bemmel dr. P. van den Heuvel mw. drs. Z.A. Jansen-Smit mw. J.E. van Velzen-Vermaas Directie ds. L. Wüllschleger. IZB Johan van Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort tel.: 033-4611949 e-mail: secretariaat@izb.nl internet: www.izb.nl ING: 980 980 Rabobank: 30 22 06 191 IBAN: NL26 RABO 0302 2061 91 BIC: RABONL2U Uw steun Steun de zending in Nederland door uw gebed, uw IZB-lidmaatschap, uw gift en door al uw boeken te kopen bij de IZB-boekhandel: www.izbboekhandel.nl, tel. 033-4613225. Redactie Anja van Maanen-Hoekman en Koos van Noppen. Overname artikelen Overname van artikelen is toegestaan met bronvermelding. Foto voorkant: Nico van Splunter (foto Sjaak Boot). Inzet: Project ‘Linken’, pag. 11
Geen interesse, zo meenden we allebei. En toch werd het interessant. Ds. Sjaak van den Berg missionair predikant (IZB) van de Martinikerk in Groningen.
Tijding • nr. 4 winter 2010
15
Kinderpagina Oplossing puzzel Was de vorige puzzel zo makkelijk? Of zijn jullie zo knap? In elk geval kregen we veel inzendingen na de laatste puzzel, over de plaatsen waar IZB-evangelisten werken. De oplossing is: Zending in dorpen en steden. Dit zijn de prijswinnaars: Henriëtte Brommeijer uit Asperen, Eliza Meulenberg uit Wezep, Roël Robijn uit Sommelsdijk, Arjan Smit uit Leidschendam, Tamara Verheij uit Papendrecht en Vroukje van der Vliet (die de oplossing zonder adresgegevens mailde). Alle winnaars krijgen een boekenbon. Hiernaast zie je de nieuwe puzzel. Zet’m op!
16
De spannendste club van Nederland Dit zijn Renaldo en Joost, allebei lid van de spannendste tienerclub van Nederland, in Het Pand van de IZB, in Groningen. Hier maken ze met Lego Mindstorms een zelfsturende robot. Ook de andere leden van de club maken zo’n slim ding. Als ze klaar zijn, gaan de robots met elkaar het gevecht aan. Ze moeten wel binnen de lijnen van het speelveld blijven en als het even kan hun tegenspelers buiten de lijnen schuiven, of omkiepen. Hartstikke spannend. Wel duur spul trouwens, dit soort technisch Lego. Maar gelukkig wist de leider van de club nog ergens wat subsidie te krijgen. Wekelijks bouwen ze een nieuwe robot. Steeds slimmer.
Bijbelse namenpuzzel
PAU
CHRIS
POS
MOS
MI
CHI
DER
A
LU
LING
BOOD
LEN
MI
THA
O
In de Bijbel kom je allerlei mensen tegen die de boodschap van God doorgaven aan de mensen om hen heen. Wij hebben 29 namen en woorden uit de Bijbel die te maken hebben met evangelieverkondiging verstopt in deze puzzel. Als je die – bij stukjes en beetjes – doorstreept, dan blijven er nog enkele lettergrepen over die samen de oplossing vormen van deze puzzel. Die mag je, voorzien van je naam en adres, opsturen naar de IZB, Johan van Oldenbarneveltlaan 10, 3818 HB Amersfoort. Je mag de oplossing ook mailen naar l.timmermans@izb.nl. Succes!
LIP
MO
SCHAP
LI
PRO
A
JO
NEN
A
NES
CHI
PERS
E
LIST
OU
CHA
FEET
RI
TE
E
EU
BI
MA
DI
DA
NI
GE
LUS
VAN
E
EL
SA
TE
AS
FI
GOE
KUS
ZES
BRIE
A
BAR
TEN
NA
MAR
KAS
MU
HAN
CHA
PA
DE
JO
A
VAN
TA
VEN
ZA
ZEN
GE
NA
PE
FRAS
EL
RE
TY
KUS
TIJ
TRUS
BAS
MEEN
JE
A
PUS
DING
DING
LE
Tijding • nr. 4 winter 2010
Paulus profeet Markus Zacharias Micha Mozes Amos ouderling apostelen Epafras Daniël brieven Jeremia Maleachi Johannes Lukas evangelist Filippus Jona Tychikus zending gemeenten Euodia Barnabas Tabitha Elia Petrus Samuël christenen