Christelijk Weekblad Nieuws- en opinieblad voor gelovig Nederland
12 Maart 2010
8
Boek Kerk voor de buurt laat zien dat het kan
Kerk voor de buurt - ambassa Een kinderkookcafé, een kerktuin, een straatveegdag, een schoenpoetsactie - op allerlei creatieve manieren zetten mensen zich vanuit de kerk in voor de buurt. René van Loon, predikant in Capelle aan den IJssel, schreef er een boek over: Kerk voor de buurt. Een voorpublicatie.
A
ls ik droom van een kerk voor de buurt, dan denk ik aan een levendige gemeenschap, die een positieve, zegenrijke uitstraling heeft naar haar directe omgeving. Buurtbewoners weten dat de kerk er is, ze horen en zien regelmatig dat de kerk actief is voor de wijk of voor het dorp. De kerk heeft regelmatig terugkerende activiteiten, waar buurtbewoners op gaan rekenen. Maar daarnaast heeft de kerk van tijd tot tijd iets verrassends. Ook mensen die geen lid zijn van de kerk ervaren de kerk toch een beetje als ‘onze kerk’. De kerk is dus een wezenlijk onderdeel van het netwerk van instanties, die aan de buurt ‘gezicht’ geven. De kerk maakt deel uit van de dorpsraad of wijkraad of hoe deze ook mag heten. Mede daardoor heeft de kerk contact met allerlei instanties, zoals de burgerlijke gemeente, de politie, het jongerenwerk, buurtgroepen, enzovoorts. Als er in de buurt mensen zijn die interesse krijgen in geloof, ervaren zij geen grote drempel om met de kerk contact op te nemen, dat is dan een heel voor de hand liggende stap. Verschillende kerkleden zijn bekende gezichten in de buurt, daarom zijn ze gemakkelijk te benaderen. De kerk is voorbereid op zulke vragen en helpt buurtbewoners verder, door persoonlijk contact en door cursussen die een inleiding geven in het christelijk geloof. Buurtbewoners die rond de Kerstdagen wel eens in de kerk willen komen, hoeven niet lang te zoeken naar een mogelijkheid: ze weten dat de kerk in de buurt zeker een bijeenkomst zal hebben waar ze zich welkom kunnen weten. Vanzelfsprekend Binnen de kerkgemeenschap staat het contact met de buurt voortdurend op de agenda. Het is niet een hobby van een paar enkelingen, maar het is een heel wezenlijke trek van het kerk-zijn. De kerkenraad is er heel vanzelfsprekend mee bezig, evenals de predikant. Dat merk je ook in de diensten. Altijd worden gasten welkom ge-
mensen bij wie het geloof lijkt te verdampen. Daarom is het zeker geen triomfantelijk verhaal over de successen in Capelle aan den IJssel. Wél is het een poging, in alle bescheidenheid en kwetsbaarheid, om van de zegen die we hier mochten ontvangen weer uit te delen aan anderen.
Kinderkookcafé. Een van de activiteiten voor de buurt. Foto IZB heten, en gemeenteleden zijn gewend om nieuwkomers gastvrij te benaderen. Ook mensen die geen kerkelijke achtergrond hebben, begrijpen wat er in de dienst gebeurt. Niet alles is meteen duidelijk maar de hoofdlijn van de dienst is helder en toegankelijk. Door dit alles is de kerk een bont geheel van mensen met verschillende achtergronden, de één kerkelijk opgevoed, de ander nietkerkelijk opgevoed, maar nu met elkaar vol vreugde en verwondering over wie God is, met elkaar vol enthousiasme om Hem te vertegenwoordigen in de buurt. De één speelt daarin een actieve rol, de ander veel minder. Maar iedereen leeft mee en bidt mee. Dit is het plaatje van het kerkzijn voor de buurt, zoals ik dat voor ogen heb. Ruim tien jaar geleden
werd ik gevraagd door de kerkenraad van de Hervormde wijkgemeente Schollevaar in Capelle aan den IJssel, om deze gemeente te helpen kerk te zijn voor de wijk. Door Gods genade is veel van de droom werkelijkheid geworden. Dat is fantastisch om mee
te mogen maken. Niet dat ik wil beweren, dat wij het allemaal zo goed gedaan hebben. Er waren ook mislukkingen. We zijn heel dankbaar voor de zegen die God heeft gegeven, maar er zijn ook zorgen. Er komen mensen tot geloof, God zij dank! Maar er zijn ook
Bijeenkomst Kerk voor de buurt wordt 27 maart aangeboden aan dr. A. J. Plaisier, scriba van de PKN, op een bijeenkomst van de IZB, Evangelisch Werkverband en de afdeling Missionair Werk/Kerkgroei van de Protestantse Kerk in Nederland. Op de bijeen-
komst zijn ook presentaties van vertegenwoordigers uit kerkelijke gemeenten die creatief bezig zijn met het thema ‘Kerk voor de buurt’. Toegang gratis, aanmelden is wel gewenst: secretariaat@izb.nl. Meer info www. izb.nl.
Motivatie Nu zijn er nogal wat gemeenten die met missionair werk beginnen omdat de kerk steeds leger wordt. ‘Als we zo doorgaan, kunnen we binnenkort de kerk sluiten. Kunnen we het niet over een andere boeg gooien en meer wervend bezig zijn?’ Op zichzelf is dit een prima aanleiding om kerk te willen zijn voor de wijk. Het is alleen geen goede reden om kerk te willen zijn voor de buurt. Wij zijn er niet om de kerk in stand te houden, maar om Jezus Christus te vertegenwoordigen! Stel dat in een flink dorp van 20.000 inwoners één heel goed lopende kerk is, met 500 leden. De andere dorpsbewoners zijn geen lid van welke kerk dan ook. De kerkzaal met 450 zitplaatsen zit elke zondag stampvol. Zou deze kerk dan geen kerk voor de buurt willen zijn? Terwijl er 19.500 buurtbewoners geen band met een kerk hebben? Dat hangt af van de visie: Wil deze kerk ambassade zijn van Jezus Christus? Kerk-zijn voor de buurt is niet een nieuw idee, of een aardigheidje voor hobbyisten. Het is in feite waar het in ons hele kerk-zijn om draait. Wat ziet onze omgeving van Jezus Christus? Hoe zijn wij Zijn beelddragers, Zijn ambassadeurs? Persoonlijk heeft het mij erg geholpen om de situatie hier en nu te vergelijken met de klassieke situatie van een zendeling in de voorbije eeuwen. Zo iemand trok de rimboe in met maar één verlangen: de liefde van God laten zien, in woord en daad, het goede nieuws van Jezus Christus doorgeven. Als je de houding van een zendeling in een klassieke zendingssituatie voor ogen neemt, kun je daarvan leren op zeker vier punten.
Christelijk Weekblad Nieuws- en opinieblad voor gelovig Nederland
12 Maart 2010
Gemeenteopbouw
ade van Christus
Debat
Niet uit Mekka maar uit Mokum komt de bedreiging De verkiezingsuitslag van de gemeenteraad gaf mogelijk een voorproefje van de uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen. En op basis daarvan is er kans
René van Loon: Dit is zeker geen triomfantelijk verhaal over de successen in Capelle aan den IJssel. Foto IZB
Passie - Zoals een ambassadeur een intense band onderhoudt met de regering in zijn thuisland, onderhoudt een zendeling een intense band met God. Hoe zou hij anders die God kunnen vertegenwoordigen? Door gebed, bijbelstudie, aanbidding en meditatie houdt de zendeling goed zicht op
en waarden? Een gemeente die iets wil betekenen voor de buurt, zal zich moeten inleven in wat belangrijk is voor de mensen in het dorp of in de wijk, zonder meteen te oordelen. Dienen - De zendeling laat in zijn hele leven zien dat hij mensen wil dienen, dat hij het goede
Wij zijn er niet om de kerk in stand te houden, maar om Jezus Christus te vertegenwoordigen zijn roeping. Een gemeente die er wil zijn voor de buurt, heeft niets te bieden als ze niet dicht bij God leeft. Wil je smaakmaker zijn in je omgeving, dan heb je voortdurend voeding nodig. Een aanstekelijke gemeente is vol passie voor God, en vol liefde voor Hem. Taal en cultuur - Een zendeling zal altijd beginnen met het leren van de taal. Hoe kun je anders contact leggen met de mensen? Meteen gekoppeld aan het leren van de taal is het leren kennen van de cultuur. Wat is voor deze mensen belangrijk? Wat zijn hun normen
Dorpsdebat De Hervormde gemeente in het Utrechtse dorp Werkhoven organiseert van tijd tot tijd een dorpsdebat. Rond een actueel thema wordt een spreker uitgenodigd en volgt er een plenair debat. Zo was er een avond met Andries Knevel over ‘Mediagebruik’ en met defensieminister Van Middelkoop over ‘Vrede en geweld’. Ook werd het thema ‘Jeugd en opvoeding’ behandeld door een politieman die veel te maken heeft met jongeren. De avonden worden gehouden in een gebouw van de kerk maar hebben duidelijk een open karakter. Er wordt niet gezamenlijk gebeden of gezongen. Er ko-
zoekt voor mensen. Zijn eigen leven is de eerste Bijbel die mensen lezen. En dat leven bepaalt of ze bereid zijn ook de echte Bijbel te gaan lezen. Om iets voor een gemeenschap te betekenen, zal de zendeling vertrouwen moeten winnen. Dat betekent dat de zendeling contact zoekt met de leiders van het dorp. Als je als gemeente op deze manier naar je buurt kijkt, zul je je gaan afvragen: wie zijn leidinggevenden in deze buurt? Hoe kunnen wij als kerk meer vertrouwen opbouwen? En wat kan onze bijdrage
men veel dorpsbewoners op de avonden af die verder weinig of geen contact met de kerk hebben. De dorpsdebatten versterken de contacten tussen kerkleden en andere dorpsbewoners. De kerk wordt meer een onderdeel van de dorpssamenleving.
Foto-expositie bruidsparen De Hervormde wijkgemeente van de Oude Kerk in Nieuwerkerk aan den IJssel organiseerde een foto-expositie van bruidsparen die ooit in deze kerk trouwden. Vooraf werd een oproep gedaan om foto’s in te leveren van bruidsparen in of rond de kerk, op een
dat er er straks een liberaal kabinet komt met de VVD en D66.
zijn aan deze wijk, aan dit dorp? Boodschap ‘vertalen’ - De zendeling gaat steeds op zoek naar de manier, waarop het evangelie ‘landt’ in het leven van mensen. Verschillende aspecten van het Evangelie liggen in onze cultuur heel moeilijk. Bijvoorbeeld het feit dat Jezus Zichzelf dé Weg noemt, dé Waarheid en hét Leven, en dat Hij daar achteraan zegt: ‘Niemand kan bij de Vader komen dan door Mij’ (Johannes 14:6). Onze cultuur is allergisch voor zulke uitspraken over waarheid. Juist zo’n aspect van de bijbelse boodschap moet dan ook goed doordacht worden. Waarom zegt Jezus dit? En wijst Hij dan iedereen af die niet in Hem gelooft? Hoe verhoudt zich dat met Zijn liefde? Zulke punten moeten niet worden verzwegen of verdoezeld, maar juist in alle eerlijkheid besproken. René van Loon Dit is een bewerking van fragmenten uit: Kerk voor de buurt, uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, ca. €11,50.
nnn
zo groot mogelijk formaat. Daarnaast werd gevraagd naar de bijbehorende trouwkaart, het liturgieblad, eventueel het bedankkaartje en praktische gegevens. We lieten enkele oude trouwjaponnen zien, trouwkostuums en accessoires, trouwbijbels en wandborden met de trouwtekst. Tijdens de expositie was er orgelspel en een moment van samenzang. De bezoekers konden wat drinken in de kerktuin, de kinderen konden knutselen in een knutselhoek. Met veel (oud)dorpsbewoners werden contacten gelegd of vernieuwd. Allerlei herinneringen kwamen boven, dat leidde tot vaak ontroerende momenten.
9
Dan kan in de toekomst het dictaat van de liberale eenheidsstaat ontstaan. Een staat waar evangelisatie wordt verboden, geen overheidsteun meer voor christelijke organisaties, het wettelijk huwelijk afgeschaft en alleen nog geregistreerde gecensureerde kerken toegestaan. Mede door de uitspraak van voormalig minister van volksgezondheid de D66 Els Borst ‘Het is volbracht’ bij de aanvaarding van de euthanasiewet in 2001, werd christelijk Nederland opgeschrikt uit zijn winterslaap. Onder de twee paarse kabinetten in de jaren negentig werden de eerste radicale stappen gezet om de christelijke verworvenheden om zeep te helpen. Met een ongekende arrogantie en een vreugdedans van GroenLinks in de Tweede Kamer, met de uitroep ‘eindelijk regeert de mens in plaats van God’. De prostitutie werd gelegaliseerd, gratis heroïne verstrekt aan verslaafden, het homohuwelijk ingesteld, de koopzondagen uitgebreid. De geest van Nebukadnezar was weer terug. De toren van Babel werd herbouwd door de liberalen uit de grachtengordel. Religie werd gezien als opium van het volk, zoals ook bij de communistische revolutie. En zelfs onder de kabinetten Balkenende zette het liberale seculiere fundamentalisme door. De twintig weken echo werd geïntroduceerd zodat men zich, bij constatering van een hazenlip of andere kleine ‘mankementen’, alsnog van het ongeboren leven kan ontdoen door een abortus, een schoffering van alle mensen met een beperking. In gemeenteraden werden er besluiten genomen om christelijke organisaties (Leger des Heils, Youth for Christ, Heil des Volks) niet langer te financieren als zij zich niet neutraal zouden opstellen als het gaat om hun personeelsbeleid. De vrijheid van onderwijs, de bestaansgrond van de christelijke politiek, staat hierdoor ook onder druk. De katholieke kerk wordt overvallen door PvdA-prominenten die demonstrerend willen afdwingen dat de hostie wordt verleend aan een homoseksuele prins carnaval. Gezien dit rijtje voorbeelden blijkt de maatschappelijke acceptatie van (uitingen van) de drie religies van het Boek zacht gezegd te wensen over te laten. Joden staan in onze samenleving bloot aan antisemitisme en discriminatie. Christenen en het christendom zijn regelmatig voorwerp van spot en hoon in het publieke domein en stuiten in elk geval op zeer veel onbegrip. Voor moslims en de islam lijkt merkwaardig
genoeg iets meer ontzag te zijn, maar daar overheerst dan weer een mengeling van angst, weerzin of afkeer. Wat moet christelijk Nederland nog de ogen doen openen, wat moet er nog meer gebeuren voordat men tot bundeling van krachten komt? Het gevaar komt niet (zozeer) van Mekka, zoals Wilders ons wil doen geloven, maar van blanke anti-christelijke liberale krachten van de grachtengordel. Weg met God, weg met kruisjes uit het publieke leven, herinner ons niet aan onze christelijke geschiedenis, liet ook het grondwettelijk verdrag van de EU ons weten. Als christenen denken zich terug te kunnen trekken in hun kerken, weet dat je ook daar straks niet mee veilig bent. Want kerken die de bijbel nog serieus nemen en zonde zonde willen blijven noemen en willen bidden voor genezing van de zieken, bedenkt dat straks hierop vervolging en straf kan komen te staan. Kan het anders? Zeker. Maar dan is er wel wat nodig. In de eerste plaats een zelfbewuste houding van juist die minderheidsgroepen die voor hun gevoel in de verdrukking zijn geraakt. Kom maar op voor je overtuiging en draag dat uit. De meiden van Halal geven een mooi voorbeeld. Zo is er ook alle reden voor christenen om zich in politiek en samenleving helder te blijven profileren. Geen lauwheid of afzijdigheid, maar opstaan en je stem laten horen, is het parool. In de media, als bijbelgetrouwe christelijke partijen, in gebed. Een goed voorbeeld is de Haagse Verklaring (2007) over pvrijheid van godsdienst en levensbeschouwing. Gebaseerd op de VN-Verklaring inzake de ‘Uitbanning van alle vormen van intolerantie en discriminatie Gebaseerd op de VN verklaring over religie of geloof uit 1981 hebben christenen, islamieten, hindoes, humanisten, joden, bahai’s en soefi’s voor elkaar en aan elkaar verklaard hun eigen godsdienst en levensovertuiging te huldigen en uit te dragen en die van anderen te verdragen. Zulke initiatieven, waar creativiteit, moed en een zelfbewust staan voor je eigen overtuiging voor nodig is, vragen om navolging. Alleen een houding die van dat soort tolerantie getuigt, kan bijdragen aan een derde weg. Een weg tussen de polarisatie aan de ene kant of een gelijkschakeling van opvattingen aan de andere kant. Alleen zo kun je werken aan een samenleven die verschillen kan verdragen, juist als ze pijn doen. Joël Voordewind Joël Voordewind is lid van de Tweede Kamer voor de ChristenUnie.
nnn