Beleidsvisie 2013 - 2017
Partner in missie izb - partner in missie
1
2
izb - partner in missie
5 13
Onze missie
8
Inhoud
7
Gezonden
11
Discipelschap
Onze visie
Protestantse Kerk in Nederland Partnerschap
Gereformeerd Passie voor missie
19
17
21 Kernwaarden 25
27
Leren van ervaringen
Conferentie - thema’s
Urgent
28
Drive
Zijn en zeggen
14
22
31
Nieuwe beweging
34 Verbonden in één missie
32 izb - partner in missie
3
“Wat betekent ‘costly discipleship’ voor de IZB en de gemeenten die hij wil dienen?” Wout van Laar, oud-directeur Nederlandse Zendingsraad, tijdens een IZB-beleidsconferentie, 10 september 2011
04
izb - partner in missie
Onze missie Wij belijden dat zending Gods eigen werk is. Hij heeft zijn Zoon gezonden in de wereld. Zijn Geest zorgt door de eeuwen heen voor de voortgang van de evangelieverkondiging met het oog op de dag van het koninkrijk van God. De IZB staat voor zending in Nederland. Wij werken eraan mee dat gemeenten en gemeenteleden gestalte geven aan het evangelie van Jezus Christus in de wereld en dat zij daardoor mensen voor Hem winnen. Het is onze passie dat mensen die Hem nog niet kennen, tot het heil in Christus komen en samen met zijn gemeente Hem navolgen.
De IZB staat voor zending in Nederland
izb - partner in missie
05
‘De verantwoordelijkheid voor de zending blijft bij de kerk en de gemeente’
6
izb - partner in missie
Gezonden We leggen de vinger bij de eerste zin op de vorige
ten. Tot op de dag van vandaag is er de gemeente, die
pagina, de inzet van onze missie. Daarmee zeggen we dat God de initiatiefnemer tot zending is en meer dan dat: zending is en blijft zijn werk. Dat behoedt voor activisme en overspannen verwachtingen, maar
leeft bij de leer van de apostelen en die hun roeping voortzet: zij getuigt in woord en daad van Gods bewogenheid met de wereld.
evenzeer voor passiviteit. God gaat soeverein zijn weg door de geschiedenis; wij worden geroepen die weg
De gemeente is dus de eerstverantwoordelijke voor de uitvoering van de missionaire roeping en niet een
te ontdekken en Hem daarop te volgen. Uit heel het bijbelse getuigenis blijkt dat God het heil
organisatie als de IZB. We staan gemeenten graag terzijde, ondersteunend en dienstverlenend, maar de verantwoordelijkheid voor de zending blijft bij de kerk
van deze wereld op het oog heeft. Daartoe zond Hij de eeuwen door getuigen; Abraham, Mozes, het volk
en de gemeente. Door dit accent onderscheiden we ons van andere organisaties, die in direct contact met
Israël, de profeten en uiteindelijk zijn Zoon. Na Hem kwamen de apostelen (de ‘gezondenen’) en evangelis-
doelgroepen zendings- en evangelisatiewerk verrichten; wij zijn een ‘tweedelijnsorganisatie’.
Beleidsvisie 2013 – 2017
07
Discipelschap Ook een ander fragment uit onze missie lichten we er uit: We dragen er graag aan bij dat gemeenten en gemeenteleden gestalte geven aan het evangelie van Jezus Christus in de wereld en dat zij daardoor mensen voor Hem winnen.
‘Gestalte geven’: het gaat om meer dan woorden.
Het zijn deze vragen die ons ertoe hebben gebracht
Het evangelie is een zaak van ons hele leven. Daarmee is ook de link van discipelschap naar de missionaire roeping aangeduid. Want bezig-zijn met missionair
om in de komende beleidsperiode de focus voor al ons missionaire werk te leggen op discipelschap, navolging. Te midden van alle culturele en kerkelijke
werk houdt onszelf altijd de spiegel voor: hoe gelovig zijn we zelf eigenlijk? En is de gemeente vanwaar-
ontwikkelingen zoeken we een nieuwe oriëntatie op de persoon van Jezus Christus zelf. Hij leert ons in elke tijd
uit we dat werk doen wel aantrekkelijk voor hen die buiten staan? Hoe zullen we aan onszelf en anderen iets van het christelijk geloof uitleggen, wanneer het
en elke context opnieuw hoe we God zullen liefhebben boven alles en de naaste als onszelf. Aan die liefde ontspringt ook het getuigenis en de dienst aan hen die het
verhaal niet is gekoppeld aan de praktijk van het leven van alledag?
evangelie niet kennen of daarvan vervreemd zijn, opdat ook zij delen in het heil in Jezus Christus.
8
izb - partner in missie
De tegenstelling is niet: missionair of behoudzuchtig, naar binnen gekeerd. De tegenstelling is: een gemeente van Christus die weet wat ze gelooft en daaruit leeft, of een gemeente waarin de levende Christus en de kennis van de Schriften steeds meer aan het verdwijnen zijn. Wim Dekker, Marginaal en missionair, Zoetermeer 2011, p. 73.
izb - partner in missie
9
Noties als discipelschap en heling van het geschonden bestaan voegen zich daar in de actuele situatie bij.
10
izb - partner in missie
Onze visie Wij werken vooral binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Met onze kennis en ervaring willen wij voor de landelijke kerk en de plaatselijke gemeenten een partner zijn bij het vervullen van de missionaire roeping. Wij doen dat vanuit het gereformeerde belijden. Wij ontdekken steeds weer dat waardevolle accenten uit de geschiedenis van het gereformeerde protestantisme ook nu van groot belang zijn: het genade-karakter van het heil, de nadruk op de Bijbel als het Woord van God; de unieke betekenis van Jezus Christus, die voor ons is gestorven en opgestaan; het persoonlijke karakter van het geloof; de verzoenende en vernieuwende kracht van de genade van God; de fundamentele betekenis van de kerk in het handelen van God. Noties als discipelschap en heling van het geschonden bestaan voegen zich daar in de actuele situatie bij. Wij vinden al deze noties heel vruchtbaar om in de Nederlandse context te vertolken wat onze missionaire visie en aanpak is.
izb - partner in missie
11
‘Loyaliteit aan de kerk kenmerkt onze identiteit’
12
izb - partner in missie
Protestantse Kerk in Nederland We hechten grote waarde aan een goede samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland, in het bijzonder met de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei en met de programmalijn Kerk in Ontwikkeling (KIO). Loyaliteit aan de kerk kenmerkt onze identiteit.
We ontmoeten de collega’s van de Protestantse Kerk frequent voor overleg, tijdens werkconferenties of ter voorbereiding van gezamenlijke activiteiten. Op enkele locaties in ons land participeren we in gezamenlijke projecten. Waar mogelijk trekken we samen op, waar nodig verwijzen we naar elkaar door. Over en
In de komende beleidsperiode bouwen we deze samenwerking verder uit. Collegiaal en loyaal, in het besef dat de kerk gebaat is bij de inzet van een organisatie als de IZB die zijn gereformeerde identiteit vruchtbaar wil laten zijn voor het geheel van de kerk.
weer kunnen we gebruik maken van elkaars expertise en materialen.
izb - partner in missie
13
Partnerschap Denk en spreek niet in termen van projecten, maar van partnerschap. Zo zouden we het pleidooi vanuit de internationale zendingswereld kunnen samenvatten. Denken en spreken over ‘projecten’ heeft al snel iets bevoogdends. Partnerschap heeft daarentegen veel meer in zich van gelijkwaardigheid, een langdurige relatie, bereidheid om over en weer van elkaar te leren.
Met deze hartenkreet van broeders en zusters overzee in de oren besloten we om de IZB te presenteren als partner in missie, met alle accent op deze relationele
De IZB is geen instituut op grote afstand van de praktijk; noch minder een helpdesk waar iedereen een monoloog met pasklare antwoorden krijgt voor-
betekenis van het woord. Bij de keuze van partners zijn we ruimhartig: lokale
geschoteld. Veeleer een vriend en broeder die samen met de gemeente de weg naar de toekomst zoekt, in
gemeenten, de landelijke kerk, individuele gemeenteleden, collega-organisaties, etc. In de persoonlijke ontmoeting ontdekken we samen wat in de gegeven
het voetspoor van Christus. We beschouwen ons als missionaire dienstverlener, in de wetenschap dat men elkaar soms ook een dienst kan bewijzen met kritische
situatie nodig is. De IZB wil sterk inzetten op deze benadering die voluit recht doet aan de principes die
opmerkingen of prikkelende vragen. Maar altijd vanuit een loyale grondhouding aan de kerk en de gemeente.
in de missie en visie geformuleerd zijn.
Betrouwbaar en solidair.
14
izb - partner in missie
De IZB is geen instituut op grote afstand van de praktijk; noch minder een helpdesk waar iedereen een monoloog met pasklare antwoorden krijgt voorgeschoteld.
izb - partner in missie
15
‘Het evangelie heeft een heilzame uitwerking op de samenleving, op onderlinge relaties tussen mensen, op het enkele mensenleven’
16
izb - partner in missie
Gereformeerd We staan in de traditie van het gereformeerde protestantisme. De grote uitdaging is hoe dat gereformeerde belijden op een krachtige, authentieke manier gestalte krijgt in de actualiteit. De kernwoorden discipelschap en heling zijn in dat opzicht voor ons begrippen van grote betekenis. In het woord discipelschap is terug te vinden dat christen-zijn alomvattend is: getuigenis en dienst, woord en daad, innerlijke vroomheid en praktisch handelen. In het kernwoord heling klinkt door wat de gereformeerde traditie altijd voor ogen gehad heeft: het evangelie heeft een heilzame uitwerking op de samenleving, op onderlinge relaties tussen mensen, op het enkele mensenleven. We zijn ervan overtuigd dat al die dingen gedragen worden door een fundamentele ommekeer in het mensenleven. Ingaan in het Koninkrijk van God is een zaak van een nieuwe geboorte. Vrijblijvend is de boodschap van het evangelie nooit.
Vrijblijvend is de boodschap van het evangelie nooit
izb - partner in missie
17
Passie voor missie: Zijn lijden gaat aan onze missie vooraf
18
izb - partner in missie
Passie voor missie Met deze kernzin typeren we ons werk: Passie voor missie. Zending heeft de liefde van ons hart; het is veel meer dan een zakelijke aangelegenheid. Dat komt omdat achter onze passie een andere passie ligt. Passie is namelijk ook het klassieke woord voor het lijden van Christus. Daar ligt ons diepste motief. Zijn lijden gaat aan onze missie vooraf. Hij heeft geleden, ook met het oog op de zending van zijn gemeente in de wereld.
De aarde zelf is veel te klein voor wie U waarlijk loven wil. Uw liefde is een groot geheim, zij vraagt geheel mijn hart en ziel.
izb - partner in missie
19
‘Ootmoed, oprechtheid en eenvoud’
20
izb - partner in missie
Kernwaarden Behalve een missie en visie hebben we ook enkele kernwaarden geformuleerd: Ootmoed, oprechtheid en eenvoud.
We hebben deze trefwoorden ontleend aan een toespraak van de Britse theoloog Chris Wright, tijdens
de grote traditie van de kerk: Augustinus, Thomas a Kempis, Calvijn, Bonhoeffer. In elk tijdvak van de
een samenkomst in het teken van de herdenking van honderd jaar zendingsbeweging (Kaapstad, oktober 2010). Hij uitte grote zorg over de kerk in de Westerse
kerkgeschiedenis keerden deze accenten terug, in een eigentijdse vertaling en toespitsing.
wereld en formuleerde als opdracht voor de kerk in de komende decennia om HIS people te zijn, een volk dat
Ootmoed, oprechtheid en eenvoud. Het zijn geen woorden om voor je uit te bazuinen. Wél vormen ze
Christus volgt in ‘Humility, Integrity and Simplicity’. Die woorden typeren kernachtig waar het op aan-
een tegenover dat we dagelijks op ons pad vinden en dat ons tot de orde roept. We zijn er op aanspreekbaar in onze werkhouding, onze interne en externe contac-
komt bij discipelschap in het spoor van Christus. Het kost geen moeite om ze te verbinden met namen uit
ten. Ze kleuren ook de manier waarop we ons partnerschap willen vormgeven.
Beleidsvisie 2013 – 2017
21
Leren van ervaringen Onze missionaire projecten zijn leer- en werkplekken. Meer dan ooit is nodig dat we de ervaringen die we daarin opdoen doorvertalen naar gemeenten elders in het land.
We beleven een kantelende tijd. In onze contacten met gemeenten merken we soms een grote verlegenheid
pioniersplekken met een missionair-diaconaal accent, projecten waar het kerk-zijn met de buurt gestalte
rond het geloof in God en de navolging van Christus.
krijgt, ervaringen van jonge christenen in grootstedelijke gebieden.
In de grote steden, waar veel IZB-projecten zich afspelen, worden echter precies op dit punt ook lessen geleerd die op andere plaatsen in de kerk van groot
Als partner in missie willen we graag bouwen aan een netwerk, waarin we van elkaar leren, elkaar bemoedi-
belang kunnen zijn. Voorbeelden zijn de projecten waar nieuwe gemeenschappen gevormd worden,
gen en samen de weg zoeken die de Geest ons wijst in deze tijd.
22
izb - partner in missie
‘In onze contacten met gemeenten merken we soms een grote verlegenheid rond het geloof in God en de navolging van Christus’
izb - partner in missie
23
‘Het evangelie heeft een heilzame uitwerking op de samenleving, op onderlinge relaties tussen mensen, op het enkele mensenleven’
24
izb - partner in missie
Conferentie thema’s Ieder jaar belegt de IZB een beleidsconferentie, waarvoor afwisselend verschillende doelgroepen worden uitgenodigd: jongeren, ‘zoekers’, kerkenraadsleden, leden van evangelisatiecommissies, IZB-leden, etc. Soms ook een mix van deze categorieën.
In september 2010 is voor het eerst een dergelijke conferentie gehouden. Veel elementen uit de inleidingen en discussies van die dag zijn verwerkt in het (meerjaren)beleidsplan. Zo zal ook de ‘oogst’ van toekomstige conferenties worden benut bij het opstellen van nieuwe jaarplannen.
Hoogleraar Per 1 september 2012 stellen de IZB en GZB een bijzondere leerstoel in aan de theologische faculteit van de Rijksuniversiteit Groningen. De hoogleraar zal bijdragen aan onderwijs en onderzoek op het gebied van de secularisatie en de bronnen voor een gereformeerde visie op kerk-zijn in een seculariserende cultuur. De focus ligt op Nederland en WestEuropa, maar ook op de bredere context van overzee. Het gaat om een benoeming voor een dag per week, voor de periode van 5 jaar. De IZB wil op deze manier een basis leggen voor schoolvorming, onder andere ook door de begeleiding van promovendi.
Drie thema’s die al geruime tijd op het ‘verlanglijstje’ van de IZB staan, gaan we vanuit missionaire optiek verder uitwerken: jongeren, diaconaat, migrantenkerken. izb - partner in missie
25
‘De tijd is rijp voor daadkrachtige aanpak’
26
izb - partner in missie
Urgent Als goede samenwerkingspartner van de IZB is de programmalijn Missionair Werk en Kerkgroei ronduit blij met het nieuwe meerjarenbeleidsplan van de IZB. Immers: geen plaatselijke gemeente kan in deze tijd nog om het thema missionair gemeentezijn heen. Maar hoe doe je dat dan als plaatselijke gemeente? De urgentie is hoog, maar de verlegenheid is vaak even zo groot. Daarom kunnen IZB en Missionair Werk en Kerkgroei de komende jaren veel betekenen voor plaatselijke gemeenten. De tijd is rijp voor daadkrachtige aanpak. Ik zie er naar uit! Ds. Hans van Ark Programmamanager missionair werk en kerkgroei van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk
De urgentie is hoog, maar de verlegenheid is vaak even zo groot
izb - partner in missie
27
Drive ‘In de afgelopen jaren heb ik de IZB leren kennen als een deskundige organisatie, met betrokken mensen, die gaan voor de missie. Ze treedt vrijmoedig naar buiten, met oog voor actuele ontwikkelingen in onze cultuur.’
‘Binnen de Protestantse Kerk in Nederland, waar ik lid van ben, geldt de IZB als een serieuze partner van
exploitatie van de (internet)boekhandel. Dat klinkt zakelijker dan het in werkelijkheid is. We zijn geest-
Missionair Werk & Kerkgroei, maar ook van een organisatie als het Evangelisch Werkverband. De IZB is met een trouwe achterban sterk verankerd
verwanten, herkennen elkaar in dezelfde missionaire roeping. De doelstellingen van beide organisaties lopen parallel, in de uitvoering zijn er veel raakvlak-
in een deel van de Protestantse Kerk, al richt ze zich, trouw aan haar identiteit, steeds meer op de breedte
ken. Daardoor gaat de samenwerking al gauw verder dan het deskundig runnen van een boekhandel. We
van de kerk. Soms bespeur ik dat de organisatie verder zou willen dan een deel van de achterban lief is. Het tekent alleen maar de drive van de medewerkers
wisselen ideeën uit en werken samen aan projecten; ook daarin een stimulerende partner.’
om over sommige kerkelijke muurtjes heen te kijken. Sinds januari 2010 werken IZB en Ark samen in de
Hans de Rijk, directeur Ark Mission
28
izb - partner in missie
‘Soms bespeur ik dat de organisatie verder zou willen dan een deel van de achterban lief is. Het tekent alleen maar de drive van de medewerkers om over sommige kerkelijke muurtjes heen te kijken.’
izb - partner in missie
29
‘Wat is onze houding ten opzichte van de zwakke en weerloze in onze samenleving?’
30
izb - partner in missie
Zijn en zeggen ‘Juist in menselijke zwakheid en gebrokenheid manifesteert zich de kracht van het evangelie. Dat moet ons te denken geven. Kunnen we dat geheim leren, dat we – juist als we ons bewust worden van onze krachteloosheid, in nulpuntsituaties - vertrouwen op de wonderlijke aanwezigheid van Hem die als wounded healer onze zonden, ziekten en zwakten gedragen heeft en ons verzoening en leven brengt?
Als je het hebt over evangelisatie is het cruciaal te zien dat een prioriteit ligt in de vraag welke houding
mand opkomt, voor hen die worden buitengesloten en gestigmatiseerd. Daarbij gaat het veel meer om een
wij hebben ten opzichte van de vreemdeling in onze poorten. Meer algemeen: Wat is onze houding ten
betrouwbare manier van zijn, dan om alles wat je zegt. Op dat punt kunnen we leren van de kerken uit de
opzichte van de zwakke en weerloze in onze samenleving? Daarbij gaat het om waarden als gastvrijheid en solidariteit, om het creëren van plaatsen van heling,
eerste tijd van het christendom, toen ook juist daarin de kracht lag van het christelijk geloof. ‘
heelmaking, om zo een teken te stellen in onze zich verhardende samenleving. Ik ben er van overtuigd
Drs. Wout van Laar, oud-directeur Nederlandse Zendingsraad
dat de komende jaren daar beslissingen vallen. Als de kerk kerk is, dan zet ze zich in voor hen voor wie nie-
Fragmenten uit een bijdrage aan de IZB-beleidsconferentie, september 2011
Beleidsvisie 2013 – 2017
31
Nieuwe beweging ‘Hier in de stad heb ik regelmatig contact met een jonge generatie werkers die aan de IZB zijn verbonden. Nico van Splunter en Martijn van Laar uit Delfshaven, Niels de Jong van ‘De Samaritaan’. Zij zijn exponent van een nieuwe beweging in de kerk. Meer dan de oudere generatie zijn ze bereid om hun schouders te zetten onder de gemeenschap. Ze gaan soms tot mijn verrassing over hun grenzen om zich in te spannen voor iets dat goed is voor de kerk in de stad, en niet alleen voor hun eigen parochie. Zo zetten ze zich bijvoorbeeld in voor de Voedselbank, het oude-wijken-pastoraat en migrantengemeenschappen.
Ik ben weleens jaloers op die jongens en op die IZB,
leven hen corrigeert. Dat de IZB’ers een slag ortho-
want ze zetten op projectbasis nieuwe dingen op. Bijvoorbeeld in Blijdorp. In de jaren zeventig hield de
doxer zijn dan ik – daar kunnen we het nog weleens over hebben. ‘Het zou soms handiger zijn als je iets
toenmalige wijkgemeente er dubbele diensten, nu leek het een tijdlang een aflopende zaak. Met steun van de IZB ontwikkelt Niels de Jong er nu nieuw
roomser was’, heb ik weleens tegen een van hen gezegd. Laat onverlet dat ik tamelijk eufoor ben over hun inbreng.’
initiatief. De kerk in de stad heeft het moeilijk, maar het is wel
Ds. Bert Kuipers,
erg spannend om in de stad te werken en nooit saai. Ook evangelicalen krijgen het lastig; ze merken dat het
voorzitter algemene kerkenraad Hervormde gemeente Rotterdam-Centrum, predikant Laurenskerk
32
izb - partner in missie
‘Ik ben weleens jaloers op die jongens en op die IZB’
izb - partner in missie
33
Verbonden in één missie Het Koninkrijk van God is niet van ons, het gaat om de
Het verlangen om elkaar te versterken staat daarom
grote missionaire beweging van de Geest in deze we-
hoog op de agenda. Samen zoeken we naar wegen
reld. In deze beweging worden mensen meegenomen en opgenomen. Dan is het scheiden van ‘inwendige’ en ‘uitwendige’ zending, van IZB en GZB niet meer
om dienstbaar te zijn aan het Koninkrijk. Dat vraagt zelfverloochening. Zo worden we gaandeweg, in de navolging van Jezus, zelf ook een beetje een teken
van deze tijd.
van dat rijk! Ds. Jan Ouwehand, directeur Gereformeerde Zendingsbond
34
Beleidsvisie 2013 – 2017
Johan van Oldenbarneveltlaan 10 3818 HB Amersfoort T 033 - 461 1949 E info@izb.nl I www.izb.nl twitter.com/izbvoorzending