2 0 8 2 - 2 1 9 7 I S S N
, , /.+ # * 3# ', $ ( $&$ ,# $ %&$ & ") ! )
% ! '(+ ,# $%&$ & "$* # # %$(&, + ) $*$0 &+# $* # ! %', &$,* 2, # * #+" " ' )
$ .2 ,#+ ! " #( #$*$ , '# ' ! ! + #
NOWY
CYKL
#'% &) 2 , 1 , "$#( 3) - !"/* *+',) * # * #( &#
OD REDAKCJI
Witaj szkoło!
SPRZĘT 4 Tablice interaktywne Jedyne w Polsce tak szerokie omĂłwienie tematyki tablic interaktywnych.
N
owy rok szkolny właśnie się zaczął, a my w redakcji PC Worlda z tym większym zaciekawieniem przyglądamy się kolejnym wydarzeniom na pograniczu edukacji i nowoczesnych technologii. W tym roku najwaşniejszy okazał się program Cyfrowa Szkoła, który w zamierzeniu pomóc ma w dalszym unowocześnianiu placówek oświatowych. Poświęciliśmy mu w najnowszym wydaniu najwięcej miejsca, odpowiadając na najwaşniejsze pytania i polecając sprawdzony sprzęt w jaki moşna dzięki niemy wyposaşyć szkołę. W dziale sprzętowym doradzamy dodatkowo m.in., jak dobrać optymalny kombajn wielofunkcyjny do drukowania, skanowania i kserowania. Sporo uwagi poświęciliśmy takşe samym tablicom interaktywnym oraz projektorom krótkoogniskowym. Pamiętajmy jednak, şe to nie sam sprzęt decyduje o nowoczesności placówki. Nie bez znaczenia jest produkt będący najblişej ucznia, czyli jego podręcznik, a juş niedługo e-podręcznik, o który w tym roku toczyła się powaşna batalia. Ich wprowadzanie to cięşki orzech do zgryzienia, co widać choćby po rodzimych zmaganiach z tą tematyką. Z e-podręcznikami problemy mają nawet takie ostoje nowoczesnych technologii, jak na przykład Korea Południowa. Na poşądane, choć kontrowersyjne, zmiany w tym zakresie w Polsce będziemy musieli jeszcze poczekać. Według najnowszych zapowiedzi rządu, co najmniej do 2015 roku. Tymczasem proponujemy lekturę nieco blişszych rzeczywistości e-rozwiązań, w tym oprogramowania do zarządzania szkołą, któremu poświęciliśmy obszerny artykuł. Obecnie na rynku znaleźć moşna bowiem szereg programów do zarządzania przeróşnymi aspektami działania szkół, m.in. stołówką oraz jej aprowizacją. Jak zwykle poświęciliśmy teş sporo miejsca e-dziennikom, opisując przy okazji najnowsze rozwiązania pośród tego typu produktów. Zapraszam do lektury!
Maciej Kluk
NOWOCZESNA
6=.2â$ Redakcja Dominik Błaszczykiewicz Ludwik Krakowiak Maciej Kluk Joanna Cierkońska
redaktor naczelny zastępca redaktora naczelnego redaktor prowadzący korekta
Współpracownicy Marek Czapelski Karol Jaskuła Sebastian Kępka Dawid Kosiński Katarzyna Świątek Artur Pęczak Krzysztof Pielesiek Edward Wawrzyniak
Wydawca International Data Group Poland SA 04-204 Warszawa, ul. Jordanowska 12 tel. 22 3217800, faks 22 3217888 Piotr Wtulich prezes zarzÄ…du Jerzy Michalski dyrektor consumer media
16 Projektory krótkoogniskowe Projektory stały się nieodłącznym elementem nowoczesnych sal szkolnych. Pomagamy w wyborze najlepszych rozwiązań dla edukacji.
20 Monitor w szkole Niezaleşnie od wyboru komputera to monitor staje się najwaşniejszym elementem wyposaşenia sal informatycznych i stanowisk dla nauczycieli. Podpowiadamy, jak dobrać go do szkolnych potrzeb.
24 Tanie drukowanie – laserowe mono Przedstawiamy najlepsze urządzenia wielofunkcyjne laserowe, które choć droşsze, pozwolą w dłuşszym terminie bardzo oszczędzić koszty druku i ksera.
30 Laptopy dla nauczycieli Laptopy dla nauczyciela nie muszą być demonami szybkości. Waşne jest natomiast wiele innych parametrów, które opisujemy w naszym artykule i przeglądzie urządzeń.
34 Szkolne archiwum NAS jest idealnym miejscem do bezpiecznego przechowywania waşnych dokumentów. Moşe stanowić takşe pomoc w pracy nauczycieli. Podpowiadamy, jakimi modelami warto się zainteresować.
38 6LHü EH]SU]HZRGRZD Z V]NROH Nowoczesna szkoła nie obejdzie się bez internetu podane w jedynie słuszny, bezprzewodowy sposób. Radzimy, jak profesjonalnie „ugryźć� temat.
40 6]NROQH ]DMáFLD SU]\V]Ä&#x;RÄłFL Pionierzy rynku IT poĹ‚Ä…czyli siĹ‚y, by stworzyć program na miarÄ™ edukacji XXI wieku. Przedstawiamy Samsung Smart Education, inicjatywÄ™, ktĂłra zmienia podejĹ›cie do nauczania.
TEMAT NUMERU 42 :V]\VWNR FR QDOHő\ ZLHG]LHü R &\IURZHM 6]NROH Program Cyfrowa Szkoła ruszył pełną parą. Przygotowaliśmy obszerny poradnik, w którym wyjaśniamy jego działanie i pomagamy podjąć najlepszą decyzję co do wyboru sprzętu.
OPROGRAMOWANIE I INTERNET 52 E-dzienniki w detalach Obszerne porównanie e-dzienników. Przyblişamy ich działanie, omawiamy najwaşniejsze nowości i pomagamy dobrać odpowiedni rozwiązanie do konkretnych potrzeb.
62 2SURJUDPRZDQLH GOD V]NĂ?Ä&#x; t SU]HJOĂŁG QRZRÄłFL PrzeglÄ…d rozwiÄ…zaĹ„ do e-zarzÄ…dzania szkoĹ‚ami w zakresie kadr, administracji, a nawet stoĹ‚Ăłwki.
69 &KPXUD Z V]NROH Wykorzystanie cloud computing juĹź nikogo nie dziwi. RobiÄ… to zarĂłwno uĹźytkownicy prywatni, jak i biznesowi. Podpowiadamy, jakie cechy przydadzÄ… siÄ™ w profesjonalnym wykorzystaniu chmury.
72 Najlepsze witryny edukacyjne 2012 W internecie znaleźć moşna coraz więcej ciekawych stron o tematyce edukacyjnej. Sprawdziliśmy wybrane pod kątem ich atrakcyjności dla uczniów i nauczycieli.
74 3UREOHP V]NROHĥ UHZROXFMD WHFKQRORJLF]QD EH] ZVSDUFLD W polskich szkołach kilka lat temu rozpoczęła się prawdziwa rewolucja technologiczna. Niestety wiele zakupionych urządzeń ląduje w piwnicy i pokrywa się kurzem.
WARSZTATY 78 ,QVSLUXMãFH ]DMáFLD :\V]XNLZDQLH Z LQWHUQHFLH Efektywne wyszukiwanie w internecie wcale nie jest takie proste. Nasz warsztat pomoşe przekazać potrzebą wiedzę dalej, tak by kaşdy był w stanie znaleźć dokładnie to, czego szuka.
80 ,QVSLUXMĂŁFH ]DMáFLD VWXGLR ILOPRZH Ĺšwiat ďŹ lmĂłw widziany od drugiej strony czyli proste warsztaty z montaĹźu, ktĂłre moĹźna przeprowadzić z wykorzystaniem darmowych, acz bardzo wygodnych w uĹźyciu narzÄ™dzi.
Biuro reklamy faks e-mail Marcin Renduda Włodzimierz Duszyk Elşbieta Kurtyka Elşbieta Jakubowska Karolina Wojtyła Magdalena Góralczyk
Studio Nowe Media 22 3218051 reklama@idg.com.pl 22 3217915 22 3217870 22 3217735 22 3217866 22 3217765 Traffic Coordinator 22 3217851
Reklama online WĹ‚odzimierz Duszyk
22 3217870
22 3217872 22 3217909 22 3217865 22 3217725
Dział prenumeraty i kolportaşu Jakub Zaskurski Alicja Strudzińska Prenumerata
projekt i dyrekcja artystyczna fotoedycja skład i łamanie skład i łamanie skład i łamanie skład i łamanie
Produkcja e-mail Marzena Samsel Aldona Rękawek Małgorzata Majer
produkcja@idg.com.pl kierownik redaktor techniczny specjalista ds. technicznych
Druk
Marketing Ewa Šozowicka Katarzyna Hadka Izabela Sakowicz Aneta Przytuła
Jarosław Skawiński Monika Dyba Mariusz Nowicki Piotr Rodzeń Marcin Rosiczka Robert Wasilewski
22 3217950 22 3217871 22 3217777 e-mail: prenumerata@idg.com.pl
MDRUK Nakład: 4000 Wydawca ostrzega, şe zabroniona jest bezumowna sprzedaş numerów bieşących i archiwalnych PC World po cenie nişszej od ceny detalicznej ustalonej przez Wydawcę. Sprzedaş po cenie innej niş wydrukowana jest nielegalna i grozi odpowiedzialnością karną. Wszelkie prawa zastrzeşone. Copyright Š 2003 International Data Group Poland SA. Powielenie w jakiejkolwiek formie w celu rozpowszechnienia za pośrednictwem dowolnych mediów całości lub części materiałów tekstowych i graficznych opublikowanych w PC World jest zabronione. Wszelkie znaki towarowe są zastrzeşone i naleşą do ich właścicieli, uşyto ich w celach informacyjnych.
PC WORLD
3
SPRZĘT
Tablice interaktywne Tablice interaktywne ciągle cieszą się dużą popularnością. Doskonale zrozumieli to producenci, którzy oferują coraz lepsze i bardziej dopracowane produkty. Coraz częściej jednak pojawiają się nowe firmy, oferujące tanie konstrukcje, które kuszą atrakcyjną ceną, ale według nas w dłuższej perspektywie nie jest to opłacalny zakup.
odstawowy przy zakupie tablicy interaktywnej jest wybór technologii jej działania. Mamy następujące możliwości: technologię dotykową (rezystancyjną), podczerwieni czy elektromagnetyczną. Każda z nich ma swoje zalety i wady. Tablice dotykowe, w których produkcji liderem jest amerykańska firma SMART, są łatwe w użyciu, możemy na nich pracować palcem czy też atrapą pisaka, ale mają powierzchnię, której uszkodzenie – o co w szkołach przecież nietrudno – powoduje wadliwe działanie całego urządzenia. Tablice elektromagnetyczne z kolei oferują wysoką precyzję działania, ale zgubienie dołączanego do nich elektronicznego pisaka uniemożliwia korzystanie z nich. Tablice pozycjonowane w podczerwieni będą działać nawet wtedy, gdy przewiercimy ich powierzchnię, jednak zaklejenie gumą do żucia ramki kryjącej czujnik podczerwieni spowoduje ich wadliwe dzianie. Nie ma więc rozwiązania pozbawionego wad, ale według nas każda z tych technologii się sprawdzi. O wyborze powinna jednak decydo-
P
4
PC WORLD
wać nie tylko technologia, w jakiej pracuje tablica, ale również korzyści, jakie przyniesie montaż modelu oferowanego przez określoną firmę. Warto się po prostu zastanowić, jaka firma jest producentem sprzedawanej tablicy. Czy jest to profesjonalna kadra doświadczonych pracowników, którzy zapewnią nam odpowiednie wsparcie, czy największym i jedynym atutem jest niska cena. W wypadku tablic interaktywnych jest to bardzo ważne, bo często wymagają interwencji producenta, który powinien nie tylko szybko reagować na problemy z pracą tablicy, ale również starać się rozwijać swój produkt (modyfikacja oprogramowania, wprowadzanie nowych możliwości itd.). Najprostszym sposobem na sprawdzenie wiarygodności firmy jest po prostu wejście na jej stronę internetową i sprawdzenie, jaką pomoc oferuje przy montażu tablicy, jej użytkowaniu, ale także dla nauczycieli – w postaci gotowych wykładów, schematów czy bibliotek, które będzie można wykorzystać na lekcjach. O tablicach piszemy już dobrych kilka lat, niemal od momentu ich masowego wpro-
wadzenia na rynek, dlatego wiemy, że istnieje kilka firm, które oferują produkty dobrej jakości. Czy są najtańsze? Nie. Za to pewne, sprawdzone i ciągle otwarte na potrzeby użytkowników. Widać to chociażby po ewolucji oprogramowania do tablic, które staje się coraz bardziej zaawansowane, a przy tym prostsze w użyciu. Wprowadzenie nowej funkcji przez któregoś z tych producentów szybko powoduje reakcje innych, chcących oferować podobne możliwości. Doskonałym przykładem tego typu interakcji jest wprowadzenie kilka lat temu przez jednego z producentów technologii pozwalającej dwóm osobom pracować jednocześnie przy jednej tablicy. Spowodowało to szybką reakcję konkurentów i teraz praktycznie każda tablica ma takie możliwości. Nie było to łatwe, chociażby w przypadku tablic dotykowych (wymagało w praktyce złączenia dwóch tablic w jedną). Widać więc, że rywalizacja liderów w tej branży jest ogromna, z czego powinien się cieszyć każdy klient. Edward Wawrzyniak
SPRZĘT
2x3 SA www.interactiveboards.pl, tel. 801 230 023
W naszej bogatej ofercie Audio Visual Solutions znajdziecie Państwo m.in. tablicę interaktywna Esprit Plus, która jest połączeniem tablicy suchościeralnej, magnetycznej z elektroniką oraz nowoczesnym i ergonomicznym designem. Przy produkcji Esprit Plusa stosujemy powierzchnię ceramiczną, odporną na uszkodzenia – na którą dajemy dożywotnią gwarancję. Obsługa tablicy to niezwykle prosty interfejs, dostosowany do każdego odbiorcy. Tablica w połączeniu z innymi urządzeniami multimedialnymi z naszej oferty, takimi jak np. wizualizer skanujący obraz, stwarza niepowtarzalny zestaw szkoleniowy. Esprit Plus łączy się z komputerem przez kabel USB, a do jej użytkowania wystarczy po prostu palec. Klienci w naszych produktach cenią sobie przede wszystkim jakość, zastosowane rozwiązania technologiczne oraz intuicyjność w ich użytkowaniu. Dodatkowym atutem jest zdalne wsparcie techniczne, które pomaga w uzyskaniu odpowiedzi na wszelkie pytania naszych klientów. Dlaczego jesteśmy dobrzy w tym, co robimy? Tworząc nowe produkty, słuchamy „głosu” rynku, stosujemy najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne, pracujemy z najlepszymi specjalistami, a przede wszystkim… projektujemy od podstaw. Romuald Rydz, Interactive Solution Specialist, 2x3 SA TABLICE INTERAKTYWNE Producent Model Informacje Cena brutto (zł) Technologia
Sposób obsługi
Rozmiar tablicy (cale)
ésprit plus
2x3 S.A.
PolyVision e−no classic
PolyVision e−no flex
PolyVision e−no click
www.2x3.pl/produkty/av-solutions/tabliceinteraktywne/
www.2x3.pl/produkty/av-solutions/tabliceinteraktywne/
www.2x3.pl/produkty/av-solutions/tabliceinteraktywne/
www.2x3.pl/produkty/av-solutions/tabliceinteraktywne/
4550
5500
6827
6396
podczerwień
nadruk punktowy
nadruk punktowy
nadruk punktowy
Każdy obraz wyświetlany na tablicy może być edytowany za pomocą wskaźnika lub palca. Dotknięcie palcem tablicy powoduje przerwanie połączenia światła podczerwieni i przypisanie mu funkcji kursora, dotknięcie powierzchni traktowane jest jak naciśnięcie lewego przycisku myszy, przytrzymanie palca przez chwilę włącza prawy przycisk myszy
Tablica obsługiwana jest za pomocą pisaka elektronicznego, w pełni zastępującego standardową mysz (lewy i prawy przycisk, podwójne kliknięcie, przeciąganie). Dotknięcie pisaka do tablicy powoduje wykrycie go i przypisanie mu funkcji kursora, dotknięcie powierzchni traktowane jest jak naciśnięcie lewego przycisku myszy, przytrzymanie pisaka przez chwilę w jednym miejscu włącza prawy przycisk myszy
Tryptyk interaktywny obsługiwany jest za Tablica interaktywna obsługiwana jest za pomocą pisaka elektronicznego, w pełni pomocą pisaka elektronicznego, w pełni zastępującego standardową mysz (lewy i prawy zastępującego standardową mysz (lewy i prawy przycisk, podwójne kliknięcie, przeciąganie). przycisk, podwójne kliknięcie, przeciąganie). Dotknięcie pisaka do tablicy powoduje wykrycie Dotknięcie pisaka do tablicy powoduje wykrycie go i przypisanie mu funkcji kursora, dotknięcie go i przypisanie mu funkcji kursora, dotknięcie powierzchni traktowane jest jak naciśnięcie powierzchni traktowane jest jak naciśnięcie lewego przycisku myszy, przytrzymanie pisaka lewego przycisku myszy, przytrzymanie pisaka przez chwilę w jednym miejscu włącza prawy przez chwilę w jednym miejscu włącza prawy przycisk myszy przycisk myszy
80
78
78
75
Wymiary tablicy (szer. x wys.; cm)
177 x 129
160 x 120
160 x 120 + skrzydła 82,5 x 120
164 x 111
Powierzchnia robocza (szer. x wys.; cm)
166 x 117
159 x 119
159 x 119 + skrzydła 81,5 x 119
163 x 110
Powierzchnia Tryby pracy tablicy
przystosowana zarówno do projekcji, jak i do pisania markerami suchościeralnymi, odporna na uszkodzenia, odporna na zarysowania, farbę, ogień, brud Wykorzystujemy tablicę, komputer oraz projektor multimedialny, umożliwiający pełną obsługę komputera, korzystanie z dowolnych aplikacji czy stron internetowych i wszelkich multimediów oraz nanoszenie na nich różnych adnotacji
Waga (kg)
33
30,1
35
Liczba punktów kalibracji obrazu
6
9
9
9
12 przycisków z określonymi funkcjami, umieszczonych po obu stronach tablicy
20 przycisków na pasku magnetycznym, możliwość umieszczenia w dowolnym miejscu tablicy
20 przycisków na pasku magnetycznym, możliwość umieszczenia w dowolnym miejscu tablicy
20 przycisków na pasku magnetycznym, możliwość umieszczenia w dowolnym miejscu tablicy
tak
tak
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie, możliwość mocowania na mobilnym stojaku
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie, możliwość mocowania na mobilnym stojaku
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie
Dodatkowe przyciski z boku tablicy Stojak z możliwością zamontowania projektora nad tablicą Sposób mocowania tablicy Zasilanie tablicy (opis) Komunikacja z komputerem (interfejsy) Akcesoria dostarczane Obsługiwane systemy operacyjne Gwarancja standardowa Bezpłatny montaż i prezentacja tablicy
bezpośrednio z portu USB USB wskaźnik, oprogramowanie ésprit plus ze sterownikiem, kabel USB o długości 10 m, instrukcje, holder oraz 4 markery
30
brak jakiegokolwiek zasilania; brak elektroniki (poza bezprzewodowym piórkiem) Bluetooth
Bluetooth
Bluetooth
1 pisak interaktywny wyposażony w baterię, oprogramowanie WizTeach i sterownik, odbiornik Bluetooth
Windows XP, Vista, Windows 7
Windows XP, Vista, Windows 7, Mac OS X, Linux
Windows XP, Vista, Windows 7, Mac OS X, Linux
Windows XP, Vista, Windows 7, Mac OS X, Linux
2 lata na produkt; dożywotnia gwarancja na powierzchnię tablicy
dożywotnia gwarancja na powierzchnię, 10 lat na tablicę i 2 lata na pozostałe komponenty
dożywotnia gwarancja na powierzchnię, 10 lat na tablicę i 2 lata na pozostałe komponenty
dożywotnia gwarancja na powierzchnię, 10 lat na tablicę i 2 lata na pozostałe komponenty
tak
tak
tak
tak
PC WORLD
5
SPRZĘT
Interwrite www.interwrite.pl, tel. +48 42 250 31 20
Tablica Interwrite DualBoard w Cyfrowej Szkole Tablice Interwrite to rozwiązanie, które sprawdziło się w 500 000 klas w 90 krajach na świecie. W Polsce w ostatnich latach zainstalowanych zostało 7000 urządzeń Interwrite, wyprodukowanych przez amerykańską firmę eInstruction. Tablice interaktywne AGRAF sprzedaje już od 2002 roku. Zdobyte doświadczenie pozwala nam na wsparcie użytkowników i promowanie nowoczesnych rozwiązań w tej dziedzinie. Tym bardziej zastanawia nas fakt, dlaczego w pilotażu Cyfrowej Szkoły często wybierane są rozwiązania dotykowe. Palec nie jest ani naturalnym, ani na tyle dokładnym narzędziem, aby mógł zastępować narzędzie pisarskie w edukacji. Czy Cyfrowa Szkoła będzie opierała się jedynie na modnych rozwiązaniach, a więc na tych, które już sprawdziły się w szkołach? Tablice DualBoard obsługiwane są pisakiem Interwrite, który członkowie Polskiego Towarzystwa Dysleksji uznali za najbardziej optymalne narzędzie wspierające kształtowanie prawidłowych nawyków związanych z pisaniem. Przypadkowe dotknięcie powierzchni nie ma wpływu na działanie tablicy tak jak w tablicach dotykowych (np. można w trak-
cie pracy oprzeć się o tablicę nadgarstkiem). Dodatkowo pisak działa jak zwykła mysz komputerowa. Jesteśmy firmą, której bardzo zależy na zmianach w polskiej edukacji. Chcemy, aby dzieci i młodzież uczyły się na urządzeniach najlepszej jakości. Dlatego też wynegocjowaliśmy cenę specjalną, umożliwiającą gminom wniesienie wkładu własnego na poziomie 20%, na tablice Interwrite, zarówno elektromagnetyczne DualBoard – obsługiwane za pomocą pisaka Interwrite, jak i na TouchBoard – tablice dotykowe, które również oferujemy. Obie stanowią część kompletnego systemu, do którego można dokładać kolejne elementy, np. tablety i piloty. Proponowane przez AGRAF produkty mają jedno oprogramowanie Workspace do wszystkich tablic i tabletów z elementami do wykorzystania pilotów. Urządzenia interaktywne zostały wyprodukowane w oparciu o opatentowaną amerykańską technologię. Zapewniają obsługę wszystkich systemów: Windows, Mac OS i Linux, a także obsługują format zapisu IWB, umożliwiający wykorzystanie tych samych materiałów na tablicach różnych producentów. Więcej o polecanych rozwiązaniach interaktywnych na stronie www.interwrite.pl. Barbara Stasiak, Dyrektor marketingu
TABLICE INTERAKTYWNE Producent
eInstruction
Model Informacje Cena brutto (zł) Technologia Sposób obsługi Rozmiar tablicy w calach (cm) Wymiary tablicy (szer, x wys.; cm) Powierzchnia robocza (szer. x wys.; cm) Powierzchnia
Tryby pracy tablicy
Waga (kg) Liczba punktów kalibracji obrazu Dodatkowe przyciski z boku tablicy Programowane przyciski z boku tablicy Liczba stopni regulacji wysokości tablicy Stojak z możliwością zamontowania projektora nad tablicą
eInstruction
eInstruction
eInstruction
eInstruction
TouchBoard™ Interactive TouchBoard™ Interactive DualBoard 1279 DualBoard 1289 DualBoard 1297 Whiteboard 78 Whiteboard 88 www.interwrite.pl www.agraf.com.pl www.interwrite.pl www.agraf.com.pl www.interwrite.pl www.agraf.com.pl www.interwrite.pl www.agraf.com.pl www.interwrite.pl www.agraf.com.pl 4 200 4 900 6 600 4 400 5 100 elektromagnetyczna pasywna elektromagnetyczna pasywna elektromagnetyczna pasywna pozycjonowanie w podczerwieni pozycjonowanie w podczerwieni Tablica obsługiwana jest za pomocą pisaków elektronicznych, w pełni zastępujących standardową mysz (lewy i prawy przycisk, podwójne kliknięcie, przeciąganie). Zbliżenie pisaka do tablicy powoduje wykrycie go i przypisanie mu funkcji Tablica obsługiwana jest za pomocą Tablica obsługiwana jest za pomocą kursora, dotknięcie powierzchni traktowane jest jak kliknięcie lewym przyciskiem myszy, przyciski na pisaku włączają palca lub dowolnego wskaźnika palca lub dowolnego wskaźnika podwójne kliknięcie oraz prawy przycisk myszy 79 ( 200,66 ) 89 (226,06 ) 97 (246,38 ) 78 88 173,5 x 134 204,5 x 134 227,3 x 134 177,5 x 136,5 206,4 x 132,4 157 x 121 188 x 121 211 x 121 164,5 x 123,5 193,4 x 119,4 przystosowana zarówno do projekcji, jak i do pisania markerami suchościeralnymi, odporna na uszkodzenia mechaniczne Tryb interaktywny – wykorzystujemy tablicę, komputer oraz projektor multimedialny, umożliwiający pełną obsługę komputera, pracę na dowolnych aplikacjach czy stronach internetowych i wszelkich multimediach oraz nanoszenie na Tryb interaktywny – wykorzystujemy tablicę, komputer oraz projektor nich różnych adnotacji multimedialny, umożliwiający pełną obsługę komputera, pracę na dowolnych Tryb Office – przeznaczony do współpracy z programami pakietu Microsoft Office, gdzie adnotacje stają się bezpośrednio obiektami tych aplikacji
aplikacjach czy stronach internetowych i wszelkich multimediach oraz nanoszenie na nich różnych adnotacji
Tryb PC Whiteboard – tryb opierający się na współpracy tablicy i komputera bez użycia projektora
Tryb Office – przeznaczony do współpracy z programami pakietu Microsoft Office, gdzie adnotacje stają się bezpośrednio obiektami tych aplikacji
Tryb Multi User – umożliwiający jednoczesną pracę kilku użytkowników na wspólnym lub podzielonym obszarze tablicy (od 2 do 9 użytkowników) 22,7 26 28 9 9 9 18 przycisków (w tym 3 przyciski programowalne przez użytkownika) umieszczone po jednej stronie tablicy: włączenie trybów pracy, kalibracji, zapisu i edycji 3
3
3
7 (podstawa z regulacją mechaniczną) lub płynnie (podstawa z regulacją pneumatyczną) opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
18,8 25
22,1 25
nie
nie
nie
nie
płynnie (podstawa z regulacją pneumatyczną) opcjonalnie
opcjonalnie
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie, opcjonalnie podstawa jezdna regulowana mechanicznie w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie, opcjonalnie: lub podstawa jezdna z ramieniem do projektora regulowana pneumatycznie podstawa jezdna z ramieniem do projektora regulowana pneumatycznie tablica zasilana bezpośrednio z portu USB; dołączony zasilacz wykorzystywany do zasilania ładowarki pisaków tablica zasilana bezpośrednio tablica zasilana bezpośrednio Zasilanie tablicy i przy komunikacji bezprzewodowej z portu USB z portu USB Komunikacja z komputerem (interfejsy) w standardzie – RS232C, USB; opcjonalnie – komunikacja radiowa RF 2,4 GHz USB USB 2 pisaki interaktywne wyposażone w akumulatorki, ładowarka do pisaków (mocowana do tablicy i zasilana z niej), 4 pisaki, wskaźnik teleskopowy, kabel USB, uchwyt do mocowania na ścianie, Akcesoria dostarczane kabel RS232C (8 m), kabel USB (5 m), uchwyt do mocowania na ścianie, zasilacz uniwersalny, oprogramowanie, oprogramowanie do tablicy oraz program do tworzenia własnych ćwiczeń instrukcje oraz materiały metodyczne dla nauczycieli interaktywnych, instrukcje oraz materiały metodyczne dla nauczycieli. pisak elektroniczny z wbudowanym wskaźnikiem laserowym, bezprzewodowa komunikacja radiowa RF, mobilne Akcesoria opcjonalne podstawa jezdna z ramieniem do projektora regulowana pneumatycznie podstawy standardowe i do krótkiej projekcji Obsługiwane systemy operacyjne Windows XP, Vista, Windows 7, Mac OS X, Linux Gwarancja standardowa 36 miesięcy 36 miesięcy 36 miesięcy 36 miesięcy 36 miesięcy Gwarancja rozszerzona po rejestracji dodatkowe 24 miesiące (łącznie 60 miesięcy) nie nie Bezpłatny montaż / prezentacja do uzgodnienia / tak do uzgodnienia / tak do uzgodnienia / tak do uzgodnienia / tak do uzgodnienia / tak tablicy Sposób mocowania tablicy
6
PC WORLD
ZAMÓW JUŻ TERAZ! WYSYŁKA GRATIS! www.pcworld.pl/smarttv
0 9 ]ã , 4 2
SPRZĘT
TABLICE INTERAKTYWNE Producent Model Cena brutto (zł) Technologia Sposób obsługi
Interactive
Interactive
Inteactive
Interactive
iBoard 57 DUAL
iBoard 82 DUAL
iBoard 104 DUAL
eBoard
2999
4199
5 499
3999
technologia pozycjonowania w podczerwieni
technologia pozycjonowania w podczerwieni
technologia pozycjonowania w podczerwieni
technologia pozycjonowania w podczerwieni
dotyk – dowolnym przedmiotem, także palcem
dotyk – dowolnym przedmiotem, także palcem
dotyk – dowolnym przedmiotem, także palcem
dotyk – dowolnym przedmiotem, także palcem
Rozmiar – przekątna (cale)
57
82
104
85
Proporcje powierzchni roboczej
4:3
4:3
16:9
4:3
Wymiary (szer. x wys.; cm)
116 x 89
176 x 126
228 x 130
180 x 130
Wymiary powierzchni roboczej (szer. x wys.; cm)
106 x 80
166 x 116
213 x 115
167 x 115
Dokładność – najmniejsza wielkość pisaka
< 2 mm
< 2 mm
< 2 mm
< 2 mm
Powierzchnia – odporność na uszkodzenia
powierzchnia magnetyczna, lakierowana, zabezpieczona polimerami nanotechnologii, co gwarantuje wysoką odporność na wszelkiego rodzaju zarysowania
powierzchnia ceramiczna e3, suchościeralna, magnetyczna, co gwarantuje wysoką odpornośćna wszelkiego rodzaju zarysowania
powierzchnia ceramiczna e3, suchościeralna, magnetyczna, co gwarantuje wysoką odporność na wszelkiego rodzaju zarysowania
lakierowana, wykonana z aluminium
Waga (kg)
15
25
30
19
Kalibracja obrazu – liczba punktów
4
4
4
4
Programowane przyciski z boku tablicy
brak
Przyciski z boku tablicy (opis – funkcji)
brak
22 po każdej stronie (funkcja każdego 22 po każdej stronie (funkcja każdego z przycisków umieszczonych na tablicy może być z przycisków umieszczonych na tablicy może być dostosowana do potrzeb użytkownika) dostosowana do potrzeb użytkownika)
1 przycisk, któremu można przyporządkować dowolną funkcję
kalibracja, wyłączenie prawego przycisku myszy, dostęp do zasobów, przesuwanie obrazu, przywrócenie pozycji początkowej, powiększanie, zmniejszanie, następna i poprzednia strona, nowa strona z zielonym, czarnym i białym tłem, tryb myszy, wymazywanie, pióro, flamaster, pędzel, zakreślacz, wybór koloru: czarny i niebieski, cienka linia, gruba linia, klawiatura ekranowa
Stojak z możliwością zamontowania projektora nad tablicą (tak / nie / opcja – dodatkowy koszt brutto)
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
Sposób mocowania tablicy
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
za pośrednictwem portu USB
za pośrednictwem portu USB
za pośrednictwem portu USB
za pośrednictwem portu USB
USB, opcjonalnie radiowa
USB, opcjonalnie radiowa
USB, opcjonalnie radiowa
USB, opcjonalnie radiowa
3 pisaki, wymazywacz, wskaźnik teleskopowy, kabel USB, oprogramowanie, instrukcja obsługi, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
3 pisaki, wymazywacz, wskaźnik teleskopowy, kabel USB, oprogramowanie, instrukcja obsługi, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
3 pisaki, wymazywacz, wskaźnik teleskopowy, kabel USB, oprogramowanie, instrukcja obsługi, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
inteligentna półka, 3 pisaki, wskaźnik teleskopowy, gąbka, kabel USB, oprogramowanie i instrukcja na CD, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X 60 miesięcy
Zasilanie tablicy Komunikacja z komputerem (USB, radio, podczerwień)
Akcesoria w zestawie
Akcesoria opcjonalne – ceny brutto Obsługiwane systemy operacyjne Gwarancja standardowa (miesiące)
60 miesięcy
60 miesięcy
60 miesięcy
montaż i szkolenie z obsługi tablicy od 599 do 799 zł, w zależności od zastosowanego projektora
montaż i szkolenie z obsługi tablicy od 599 do 799 zł, w zależności od zastosowanego projektora
montaż i szkolenie z obsługi tablicy od 599 do 799 zł, w zależności od zastosowanego projektora
wersja polska
wersja polska
wersja polska
wersja polska
Jeśli OCR to czy rozpoznaje polskie znaki
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
Więcej informacji
www.interaktywne.eu/produkt/15/iboard-57dotyk-dual
www.interaktywne.eu/produkt/16/iboard-82dotyk-dual
www.interaktywne.eu/produkt/51/iboard-104dotyk-dual
www.interaktywne.eu/produkt/38/eboard-dotyk
Uwagi
tryb DUAL – możliwość pracy dwóch osób jednocześnie na powierzchni tablicy, funkcja rozpoznawania gestów: obracanie, wymazywanie, zmniejszanie i powiększanie, przesuwanie strony i zamykanie aplikacji
tryb DUAL – możliwość pracy dwóch osób jednocześnie na powierzchni tablicy; paski skrótów mogą być wyłączone i usunięte z powierzchni tablicy, dzięki czemu tablice iBoard mogą być wykorzystywane np. w muzeach oraz jako tablice informacyjne; funkcja rozpoznawania gestów: obracanie, wymazywanie, zmniejszanie i powiększanie, przesuwanie strony i zamykanie aplikacji
Montaż i prezentacja tablicy (ceny brutto) Oprogramowanie dostarczane w zestawie z tablicą (polska wersja czy inna)
8
PC WORLD
pierwsza tablica interaktywna z bocznymi paskami skrótów w języku polskim
SPRZĘT
Interactive Interactive
Interactive
Interactive
IPBoard 85 SP
IPBoard 85 DP
IPBoard 101
3499
3799
5499
elektromagnetyczna pasywna
elektromagnetyczna pasywna
elektromagnetyczna pasywna
elektronicznym pisakiem lub wskaźnikiem
elektronicznym pisakiem lub wskaźnikiem
elektronicznym pisakiem lub wskaźnikiem
85
85
101
4:3
4:3
16:9
175 x 128
175 x 128
224 x 128
166 x 119
166 x 119
210 x 118
(+/-) 0,05 mm
(+/-) 0,05 mm
(+/-) 0,05 mm
bardzo wytrzymała powierzchnia PVC
bardzo wytrzymała powierzchnia PVC
bardzo wytrzymała powierzchnia PVC
16,5
16,5
23,2
6, 9, 12
6, 9, 12
6, 9, 12
brak
brak
brak
kalibracja, zmiana trybu, następna i poprzednia strona, nowa strona z białym tłem, pióro, zakreślacz, wymazywanie, odtwarzanie notatek, wydruk
kalibracja, zmiana trybu, następna i poprzednia strona, nowa strona z białym tłem, pióro, zakreślacz, wymazywanie, odtwarzanie notatek, wydruk
kalibracja, zmiana trybu, następna i poprzednia strona, nowa strona z białym tłem, pióro, zakreślacz, wymazywanie, odtwarzanie notatek, wydruk
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
opcja – stojak bez regulacji wysokości 983 zł, stojak z ręczną regulacją wysokości 1598 zł
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
standardowo montaż naścienny za pomocą specjalnych uchwytów
za pośrednictwem portu USB
za pośrednictwem portu USB
za pośrednictwem portu USB
USB, opcjonalnie radiowa
USB, opcjonalnie radiowa
USB, opcjonalnie radiowa
1 pisak zasilany bateryjnie, kabel USB, uchwyt na pisak, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
2 pisaki zasilane bateryjnie, 2 pisaki kondensacyjne niewymagające ładowania + stacja dokująca, kabel USB, uchwyt na pisaki, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
2 pisaki zasilane bateryjnie, 2 pisaki kondensacyjne niewymagające ładowania + stacja dokująca, kabel USB, uchwyt na pisaki, multimedialne szkolenie w formie filmu „krok po kroku” z komentarzem lektora
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Tablet bezprzewodowy 499 zł, system do testów zestaw 32 piloty 3499 zł
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X
Windows 2000 / XP / 32-bit. Vista / 7, Linux, Mac OS X
60 miesięcy
60 miesięcy
60 miesięcy
wersja polska
wersja polska
wersja polska
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
rozpoznawanie pojedynczych liter (również polskich) oraz wyrazów napisanych odręcznie i przekształcenie ich na czcionkę komputerową
www.interaktywne.eu/produkt/2/ www.interaktywne.eu/produkt/2/ ipboard-85-elektromagnetyczna ipboard-85-elektromagnetyczna
tryb SINGLE PEN – praca jednej osoby na powierzchni tablicy
tryb DUAL – możliwość pracy dwóch osób jednocześnie na powierzchni tablicy
www.interaktywne.eu, tel. 801 003 300
Pierwsza tablica dotykowa zgodna ze standardem HID W naszej ofercie pojawiła się nowa wersja dotykowej tablicy interaktywnej iBoard Dual Pro. Tablica jest zgodna ze standardem HID, dzięki czemu nie wymaga instalacji sterowników oraz kalibrowania. Tablicę podłączamy do komputera tak jak mysz lub klawiaturę i już po chwili możemy z niej korzystać (dotyczy tylko systemu Windows 7). Wielu użytkowników podkreśla, że problemy techniczne zniechęcają ich do bardziej aktywnego wykorzystania tablic interaktywnych, a nasze nowe rozwiązanie istotnie ułatwia obsługę. Warto podkreślić, że nowy produkt zapewnia pełną obsługę gestów w dowolnej aplikacji do Windows, która pozwala zmniejszać, powiększać lub przesuwać obiekty jak na nowoczesnych tabletach. iBoard Dual Pro ma również tryb Dual Pen, pozwalający pracować przy tablicy dwóm osobom jednocześnie. Nowe funkcje oprogramowania to całkowicie polska galeria przydatnych zdjęć i klipartów, wśród których znajdą się m.in.: poczet królów polskich, polskie monety i banknoty i wiele innych. Funkcja Bank słów – to baza najczęściej wykorzystywanych słów i zwrotów z przedmiotów: geografia, matematyka, język angielski i niemiecki oraz lista wyjątków ortograficznych przeznaczona na zajęcia z języka polskiego. Zainstalowaliśmy także narzędzie do tworzenia równań i wykresów matematycznych oraz bazę wzorów matematycznych i aktywne elementy do tworzenia schematów elektrycznych. Rok 2012 będzie dla nas czasem unowocześniania istniejących już produktów. Chcemy zainwestować w powiększenie możliwości oprogramowania i funkcji wszystkich tablic interaktywnych. Nowe technologie rozwijają się w szybkim tempie i chcemy, by nasze produkty były elementem tej rewolucji. W pierwszym kwartale 2012 roku planujemy wprowadzić do sprzedaży interaktywne monitory LCD. Rozwiązanie jest zaawansowaną formą tablicy interaktywnej. Nie trzeba stosować projektora a żywotność matrycy jest znacznie większa niż lampy w projektorze (minimum 50 tys. godzin). Bezproblemowe przewożenie z klasy do klasy, brak konieczności kalibracji, odporność na uszkodzenia oraz wbudowane głośniki to cechy, które z pewnością docenią nowoczesne szkoły. Rozszerzyliśmy również ofertę o mobilne rozwiązanie GoMaxx Scola, które umożliwia przekształcenie dowolnej płaskiej powierzchni w tablicę interaktywną. Krzysztof Kwaśniewski, prezes zarządu Nordweco
www.interaktywne.eu/ produkt/30/tab2/ipboard-101elektromagnetyczna tablica panoramiczna, duży komfort użytkowania, tryb DUAL – możliwość pracy dwóch osób jednocześnie na powierzchni tablicy
PC WORLD
9
SPRZĘT
TABLICE INTERAKTYWNE Producent Nazwa Informacje Cena (zł) Technologia Sposób obsługi Rozmiar tablicy (cale)
Returnstar Technology Co., Ltd.
Returnstar Technology Co., Ltd.
Returnstar Technology Co., Ltd.
Returnstar Technology Co., Ltd.
IQ BOARD IR Pro 68"
IQ BOARD IR Pro 86"
IQ BOARD ET Pro 85"
IQ BOARD ET-Dual Pro 85"
www.iqboard.pl
www.iqboard.pl
www.iqboard.pl
www.iqboard.pl
3690
3999
3499
4490
pozycjonowania w podczerwieni
pozycjonowania w podczerwieni
elektromagnetyczna pasywna
elektromagnetyczna pasywna
palcem lub dowolnym przedmiotem, funkcja MULTI-TOUCH
palcem lub dowolnym przedmiotem, funkcja MULTI-TOUCH
pisaki elektromagnetyczne
pisaki elektromagnetyczne, funkcja DUAL – obsługa przez dwóch użytkowników jednocześnie
68
86
85
85
Wymiary tablicy (szer. / wys.; cm)
142x101
168 x 127
170 x 128
170 x 128
Powierzchnia robocza (szer. / wys.; cm)
131,5x97
155,8 x 114,8
160,20 x 118,20
160,20 x 118,20
Powierzchnia (materiał)
magnetyczna powłoka DuPont wykonana w nanotechnologii, odporna na uszkodzenia mechaniczne, zoptymalizowana do używania pisaków suchościeralnych i projekcji
magnetyczna powłoka DuPont wykonana w nanotechnologii, odporna na uszkodzenia mechaniczne, zoptymalizowana do używania pisaków suchościeralnych i projekcji
magnetyczna powłoka DuPont wykonana w nanotechnologii, odporna na uszkodzenia mechaniczne, zoptymalizowana do używania pisaków suchościeralnych i projekcji
magnetyczna powłoka DuPont wykonana w nanotechnologii, odporna na uszkodzenia mechaniczne, zoptymalizowana do używania pisaków suchościeralnych i projekcji
Tryby pracy tablicy
biała tablica, obsługa komputera, pisanie po aplikacjach, pisania po dowolnej zawartości, odtwarzanie
biała tablica, obsługa komputera, pisanie po aplikacjach, pisania po dowolnej zawartości, odtwarzanie
biała tablica, obsługa komputera, pisanie po aplikacjach, pisania po dowolnej zawartości, odtwarzanie
biała tablica, obsługa komputera, pisanie po aplikacjach, pisania po dowolnej zawartości, odtwarzanie
12,6
20,66
15,06
15,06
4, 9, 20
4, 9, 20
4, 9, 20
4, 9, 20
14 przycisków programowych, włączenie, kalibracja, nowa strona, przewijanie stron, zapisywanie, kolory pisaków, wskaźnik, gąbka, inne
14 przycisków programowych, włączenie, kalibracja, nowa strona, przewijanie stron, zapisywanie, kolory pisaków, wskaźnik, gąbka, inne
14 przycisków programowych, włączenie, kalibracja, nowa strona, przewijanie stron, zapisywanie, kolory pisaków, wskaźnik, gąbka, inne
14 przycisków programowych, włączenie, kalibracja, nowa strona,przewijanie stron, zapisywanie, kolory pisaków, wskażźnik, gąbka, inne
brak (funkcja dostępna w oprogramowaniu)
brak (funkcja dostępna w oprogramowaniu)
brak (funkcja dostępna w oprogramowaniu)
brak (funkcja dostępna w oprogramowaniu)
zależna od typu statywu lub uchwytu
zależna od typu statywu lub uchwytu
zależna od typu statywu lub uchwytu
zależna od typu statywu lub uchwytu
Stojak z możliwością zamontowania projektora nad tablicą
opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
Sposób mocowania tablicy
montaż ścienny, na regulowanym uchwycie ściennym z wysięgnikiem do projektora lub na podstawie mobilnej (kilka typów)
montaż ścienny, na regulowanym uchwycie ściennym z wysięgnikiem do projektora lub na podstawie mobilnej (kilka typów)
montaż ścienny, na regulowanym uchwycie ściennym z wysięgnikiem do projektora lub na podstawie mobilnej (kilka typów)
montaż ścienny, na regulowanym uchwycie ściennym z wysięgnikiem do projektora lub na podstawie mobilnej (kilka typów)
Zasilanie tablicy
za pośrednictwem USB, w wypadku połączenia bezprzewodowego RF wymagane jest dodatkowe zasilanie tablicy
za pośrednictwem USB, w wypadku połączenia bezprzewodowego RF wymagane jest dodatkowe zasilanie tablicy
za pośrednictwem USB, w wypadku połączenia bezprzewodowego RF wymagane jest dodatkowe zasilanie tablicy
za pośrednictwem USB, w wypadku połączenia bezprzewodowego RF wymagane jest dodatkowe zasilanie tablicy
USB, RS232 lub opcjonalny moduł radiowy
USB, RS232 lub opcjonalny moduł radiowy
USB, RS232 lub opcjonalny moduł radiowy
USB, RS232 lub opcjonalny moduł radiowy
1 tablica, 2 pisaki elektroniczne, 1 kabel USB 10 m, belka montażowa do montażu naściennego, 1 płyta CD (zawierająca sterowniki, bibliotekę załączników oraz oprogramowanie IQBoard Software 5.0)
1 tablica, 1 pisak niebieski (nauczyciel), 1 pisak czarny (uczeń), 1 kabel USB 10 m, belka montażowa do montażu naściennego, 1 płyta CD (zawierająca sterowniki, bibliotekę załączników oraz oprogramowanie IQBoard Software 5.0), 2 czarne pisaki dla powierzchni suchościeralnych, gumka
Waga (kg) Liczba punktów kalibracji obrazu Dodatkowe przyciski z boku tablicy Programowane przyciski z boku tablicy Liczba stopni regulacji wysokości tablicy
Komunikacja z komputerem (interfejsy)
Akcesoria dostarczane
2 bezkolorowe pióra interaktywne, wskaźnik 2 bezkolorowe pióra interaktywne, wskaźnik o dł. 100 cm, 1 zestaw do montażu naściennego, o dł. 100 cm, 1 zestaw do montażu naściennego, 1 płyta instalacyjna CD (zawierająca sterowniki, 1 płyta instalacyjna CD (zawierająca sterowniki, bibliotekę załączników oraz oprogramowanie bibliotekę załączników oraz oprogramowanie IQBoard Software 5.0) IQBoard Software 5.0)
Akcesoria opcjonalne
uchwyty, podstawy mobilne, głośniki, moduł komunikacji bezprzewodowej RF, projektor, komputer
uchwyty, podstawy mobilne, głośniki, moduł komunikacji bezprzewodowej RF, projektor, komputer
uchwyty, podstawy mobilne, głośniki, moduł komunikacji bezprzewodowej RF, projektor, komputer
uchwyty, podstawy mobilne, głośniki, moduł komunikacji bezprzewodowej RF, projektor, komputer
Obsługiwane systemy operacyjne
Windows XP / 2003 / Vista / 7 32 – i 64-bit., Linux, Mac 10.X
Windows XP / 2003 / Vista / 7 32 – i 64-bit., Linux, Mac 10.X
Windows XP / 2003 / Vista / 7 32 – i 64-bit., Linux, Mac 10.X
Windows XP / 2003 / Vista / 7 32 – i 64-bit., Linux, Mac 10.X
Gwarancja standardowa (miesiące)
36
36
36
36
Gwarancja rozszerzona
24 miesiące po rejestracji na stronie www.mentorpolska.pl
24 miesiące po rejestracji na stronie producenta
24 miesiące po rejestracji na stronie www.mentorpolska.pl
24 miesiące po rejestracji na stronie www.mentorpolska.pl
do uzgodnienia
do uzgodnienia
do uzgodnienia
do uzgodnienia
Bezpłatny montaż i prezentacja tablicy
10
PC WORLD
SPRZĘT
Mentor Returnstar Technology Co., Ltd.
Hanshin International Ltd.
IQ BOARD ET-Dual Pro 100"
myBOARD DTOi C www.mentorpolska.pl
5499
4390
elektromagnetyczna pasywna
pozycjonowania w podczerwieni
pisaki elektromagnetyczne, funkcja DUAL – obsługa przez dwóch użytkowników jednocześnie
palcem lub dowolnym przedmiotem, funkcja MULTI-TOUCH
100
78
219 x 128
169,2 x 128,4
209,20 x 118,20
158,8 x 118 cm
magnetyczna powłoka DuPont wykonana w nanotechnologii, odporna na uszkodzenia mechaniczne, zoptymalizowana do używania pisaków suchościeralnych i projekcji
powierzchnia ceramiczna idealna do pisania pisakami suchościeralnymi, 25 lat gwarancji na powierzchnię
biała tablica, obsługa komputera, pisanie po aplikacjach, pisania po dowolnej zawartości, odtwarzanie
biała tablica, obsługa komputera, pisanie po aplikacjach, pisania po dowolnej zawartości, odtwarzanie
19,65
20,66
4, 9, 20
9
14 przycisków programowych, włączenie, kalibracja, nowa strona,przewijanie stron, zapisywanie, kolory pisaków, wskażnik, gąbka i inne
13 przycisków programowych, włączenie, nowa strona,przewijanie stron, zapisywanie, kolory pisaków, wskażnik, gąbka, inne
brak (funkcja dostępna w oprogramowaniu)
brak (funkcja dostępna w oprogramowaniu)
zależna od typu statywu lub uchwytu
zależna od typu statywu lub uchwytu
opcjonalnie
opcjonalnie
montaż ścienny, na regulowanym uchwycie ściennym z wysięgnikiem do projektora lub na podstawie mobilnej (kilka typów)
montaż ścienny, na regulowanym uchwycie ściennym z wysięgnikiem do projektora lub na podstawie mobilnej (kilka typów)
za pośrednictwem USB, w wypadku połączenia bezprzewodowego RF wymagane jest dodatkowe zasilanie tablicy
PLUG & PLAY – bez konieczności wgrywania sterowników!!!, za pośrednictwem USB, w wypadku połączenia bezprzewodowego RF wymagane jest dodatkowe zasilanie tablicy
USB, RS232 lub opcjonalny moduł radiowy
USB, RS232 lub opcjonalny moduł radiowy
1 tablica, 1 pisak niebieski (nauczyciel), 1 pisak czarny (uczeń), 1 kabel USB 10 m, belka montażowa do montażu naściennego, 1 płyta CD (zawierająca sterowniki, bibliotekę załączników oraz oprogramowanie IQBoard Software 5.0), 2 czarne pisaki dla powierzchni suchościeralnych, gumka
1 tablica, 2 pisaki elektroniczne, 1 kabel USB 10 m, belka montażowa do montażu naściennego, 1 płyta CD (zawierająca sterowniki, bibliotekę załączników oraz oprogramowanie)
uchwyty, podstawy mobilne, głośniki, moduł komunikacji bezprzewodowej RF, projektor, komputer
uchwyty, podstawy mobilne, głośniki, moduł komunikacji bezprzewodowej RF, projektor, komputer
Windows XP / 2003 / Vista / 7 32 – i 64-bit., Linux, Mac 10.X
Windows XP/Vista/7 32 – i 64-bit., Linux, Mac
36 m-cy
36
24 miesiące po rejestracji na stronie producenta
24 miesiące po rejestracji na stronie www.mentorpolska.pl
do uzgodnienia
do uzgodnienia
www.mentorpolska.pl, tel. +48 91 488 51 51
Jesień 2012 zapowiada się bardzo obiecująco. Nasza zapowiedź to tablice interaktywne IQ BOARD z nowszym oprogramowaniem 5,0Bini, wzbogaconym o rejestr wideo, optymalizację filmów wideo, emulację narzędzi i inne funkcje. Ale do dynamiki aktualizacji oprogramowania IQ BOARD już się przyzwyczailiśmy, firma Returnstar kładzie duży nacisk na rozwój tej aplikacji i to daje klientom gwarancję ciągłego rozwoju produktu. Tej jesieni IQ BOARD przygotował jeszcze jedną niespodziankę – tablice dotykowe z inteligentną półką. I to będzie niewątpliwie oczekiwany przez wszystkich produkt. Naszym hitem na jesień 2012 będzie tablica interaktywna myBOARD. Dlaczego? Tablica wykonana jest w technologii pozycjonowania w podczerwieni – gwarantującej stabilność i niezawodność pracy systemu. Posiada rewelacyjne rozwiązanie Plug & Play, czyli zero problemów z wgrywaniem sterowników i konfiguracją komputera. Podłączamy przewód USB do komputera i pracujemy! Opcja 4-touch zapewnia jednoczesną pracę czterech uczniów bez podziału obszaru roboczego na cztery części. Kolejna zaleta tablicy myBOARD to powierzchnia pokryta masą ceramiczną, idealna do pisania pisakami suchościeralnymi jak też do wyświetlania obrazu. Tablica ta jest polecana głównie do szkół, gdzie gwarancja 25 lat na powierzchnię ma niebagatelne znaczenie. Użytkownicy myBOARD-a na pewno docenią płynnie działającą funkcję multitouch, do której przyzwyczajają nas producenci smartfonów i bez której ciężko już sobie wyobrazić używanie sprzętu dotykowego. Podsumowując: Plug&Play, technologia dotykowa, funkcja 4-touch, powierzchnia ceramiczna i rewelacyjny multitouch to cechy idealnej tablicy interaktywnej. Standardowo już zapewniamy szkołom możliwość zakupu akcesoriów do tablic (statywów, uchwytów, głośników) a także konfigurujemy urządzenia w gotowe zestawy. Dużym powodzeniem cieszy się jezdny zestaw MOBIL Classic, czyli tablica IQ BOARD lub myBOARD z projektorem na podstawie o regulowanej wysokości. Użytkownicy docenili możliwość przemieszczenia całego zestawu z klasy do klasy, bez konieczności demontażu urządzeń i ich ponownej instalacji i kalibracji. Zapraszamy na www.sklep.audiowizualne.pl i www.iqboard.pl. Beata Borysiewicz, właściciel firmy Mentor www.mentorpolska.pl
PC WORLD
11
SPRZĘT
WIT www.e-w2m.pl, tel. 22 610 02 30
Uważam, że tablica interaktywna WIT jest produktem zdolnym zrewolucjonizować polską szkołę. Oferuje wysoką jakość przy zadziwiająco dużej szybkości działania… bez przerw i opóźnień. Tablica WIT działa na dowolnej powierzchni płaskiej, nawet zwykłej ścianie. Świetnym rozwiązaniem jest nakładka na palec, która przekształca WIT-a w tablicę dotykową. Dzięki niej nie trzeba wybierać: tablica optyczna czy dotykowa – można wybrać WIT-a. Jeszcze nigdy praca z tablicą interaktywną nie była tak łatwa. A co najważniejsze dla szkół – tablica interaktywna WIT jest produktem polskim i ma cenę, która pozwala każdej szkole na jej zakup. Roman Lorens, ekspert MEN, edukator i wykładowca zarządzania oświatą TABLICE INTERAKTYWNE Producent Model
w2m sp. z o.o. WIT
Informacje
www.tablicawit.pl
Cena
1590 zł brutto
Technologia Sposób obsługi Rozmiar tablicy (cale) Wymiary tablicy (szer. x wys. – cm) Powierzchnia robocza (szer. x wys. – cm) Powierzchnia Tryby pracy tablicy
optyczna I dotykowa Tablica obsługiwana jest za pomocą pióra elektronicznego lub dotykowej nakładki na palec. Naciśnięcie przycisku w piórze lub zbliżenie pióra dotykowego do tablicy powoduje wykonanie akcji lub pisanie regulowana w zakresie do 123 dowolne 250 x 187,5 dowolna nieodblaskowa biała powierzchnia płaska (tablica suchościeralna, płyta meblowa, zwykła ściana) podstawowy – umożliwiający pełną obsługę komputera, pracę na dowolnych aplikacjach czy stronach internetowych tak jak przy wykorzystaniu myszy
graficzny – pozwalający „pisać” i „rysować” na obrazie wyświetlanym na ekranie dzięki bezpłatnie dostarczanemu modułowi graficznemu ToolWIT
Waga
0,5 kg
Liczba punktów kalibracji obrazu Dodatkowe przyciski z boku tablicy
4 nie dotyczy
Programowane przyciski z boku tablicy
nie dotyczy
Liczba stopni regulacji wysokości tablicy
regulacja płynna
Stojak z możliwością zamontowania projektora nad tablicą Sposób mocowania tablicy Zasilanie tablicy Komunikacja z komputerem (interfejsy)
nie w standardzie zestaw montażowy, opcjonalnie regulowany wieszak podsufitowy na projektor bezpośrednio z portu USB USB
Akcesoria dostarczane
2 pióra elektroniczne wyposażone w baterie, kabel USB (5m), zestaw montażowy, oprogramowanie do obsługi tablicy ToolWIT oraz instrukcje montażu i użytkowania.
Akcesoria opcjonalne
dodatkowe pióro elektroniczne, pióro dotykowe, przedłużacz kabla USB (5m)
Obsługiwane systemy operacyjne Gwarancja standardowa Gwarancja rozszerzona Bezpłatny montaż i prezentacja tablicy
12
PC WORLD
Windows, Linux, Mac OS 60 miesięcy opcjonalnie film instruktażowy, bezpłatna prezentacja
SPRZĘT
TABLICE INTERAKTYWNE Producent
SMART
Model Informacje Cena (szkolna; zł brutto)
SMART
SMART
SMART
SMART
SMART
SB640
SB640CT
SB660
SB680
SB685
SB690
www.tablice.net.pl
www.tablice.net.pl
www.tablice.net.pl
www.tablice.net.pl
www.tablice.net.pl
www.tablice.net.pl
3822
4553
5511
6853
8229
9728
Technologia
rezystancyjna
rezystancyjna
rezystancyjna
rezystancyjna
rezystancyjna
rezystancyjna
Sposób obsługi
Tablice SMART Board serii 600 są tablicami dotykowymi. Możemy sterować komputerem, pisać palcemn (oczywiście możemy trzymać w ręku na przykład długopis lub wskaźnik). Ponadto tablica „rozpoznaje”, czym ją dotykamy, i tak: podnosząc pióro, możemy pisać nim w aplikacjach (funkcja pisaka), sterować programem za pomocą palca (funkcja kursora), usuwać notatki dłonią (funkcja gąbki) , a wszystko to bez odkładania pióra na półkę
Rozmiary tablicy (całe) Rozmiary tablicy (szer./wys. – cm) Powierzchnia robocza (szer./wys. – cm)
48
48
64
77
87 1/8
94
106,7x81,3
106,7x81,3
139,1x105,7
165,7x125,7
196,9×125,7
217,8×125,7
97,5x73
97,5x73
130,2x97,2
156,5x117,2
188x117,2
208,6x117,2
Powierzchnia
Utwardzony poliester, powierzchnia zoptymalizowana do projekcji, pisania pisakami suchościeralnymi oraz łatwa w czyszczeniu, odporna na uszkodzenia.
interaktywny – osoba stojąca przy tablicy ma możliwość obsługiwana komputera, uruchamiania dowolnych programów czy tak jak w wypadku tradycyjnych tablic – pisania, rysowania lub nanoszenia notatek Tryby pracy tablicy
komputerowa tablica suchościeralna (PC whitebord) – komputerowa tablica suchościeralna (możliwość skopiowania do postaci cyfrowej notatek i rysunków wykonanych na tablicy markerami suchościeralnymi) tablica suchościeralna ekran projekcyjny
Waga (kg)
6,7
15,6
9,9
Liczba punktów kalibracji obrazu
Dodatkowe przyciski z boku tablicy
Sposób mocowania tablicy
21,8
ośmiostopniowa regulacja wysokości tablicy na stojaku lub płynna opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
opcjonalnie
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie, opcjonalnie podstawa jezdna regulowana mechanicznie lub podstawa jezdna z ramieniem do projektora regulowana płynnie
Zasilanie tablicy
Komunikacja z komputerem (interfejsy)
19,1
przyciski na półce na pisaki (dolna część tablicy) – klawiatura ekranowa, prawy przycisk myszy, centrum pomocy (realizowane za pomocą 3 przycisków – każdy z nich jest programowalny) na półce 4 pisaki (w kolorze niebieskim, czarnym, czerwonym i zielonym) oraz gąbka (wszystkie narzędzia programowalne)
Liczba stopni regulacji wysokości tablicy Stojak z możliwością zamontowania projektora nad tablicą
13,6
9 (standardowa), 4, 12, 20 (opcjonalna kalibracja użytkownika)
zasilanie uzyskiwane bezpośrednio z komputera poprzez kabel USB; pobór mocy jest mniejszy niż 1,5 W (300 mA na 5 V) USB 2.0, Bluetooth (opcja), RS-232 (opcja)
USB 2.0, Bluetooth (opcja), RS-232 (opcja)
USB 2.0, Bluetooth (opcja), RS-232 (opcja)
USB 2.0, Bluetooth (opcja), RS-232 (opcja)
USB 2.0, Bluetooth (opcja), RS-232 (opcja)
USB 2.0, Bluetooth (opcja), RS-232 (opcja)
Akcesoria dostarczane
zestaw do mocowania tablicy na ścianie wraz z kołkami, kabel USB 5 m, podręcznik użytkownika i instrukcja instalacji, nośnik z oprogramowaniem SMART Board, nośnik z dodatkową galerią do oprogramowania, 4 pisaki i gąbka
Akcesoria opcjonalne
moduł RS-232 na USB, moduł Bluetooth, USB audio system, SystemOn do sterowania projektorem, GoWire system umożliwiający korzystanie z tablicy bez instalowania oprogramowania, USB to Cat 5 system umożliwiający komunikację tablica-komputer przez skrętkę kat. 5, podstawa na biurko, podstawa jezdna, USB audio system
Obsługiwane systemy operacyjne
Windows XP SP3, Windows Vista SP2, Windows 7, Mac OS X, Linux
Gwarancja standardowa
24 miesiące na całość urządzenia24 miesiące na całość urządzenia
Gwarancja rozszerzona
60 miesięcy na całość urządzenia po dokonaniu bezpłatnej rejestracji
Bezpłatny montaż i prezentacja tablicy
14
PC WORLD
bezpłatna prezentacja tablicy u klienta / bezpłatne godzinne szkolenie u klienta
SPRZĘT
Smart SMART
SMART
SB480
SBX880
www.tablice.net.pl
www.tablice.net.pl
4900
8900
DViT™ (Digital Vistion Touch)
DViT™ (Digital Vistion Touch)
SMART Board z serii 400 są tablicami reagującymi na gesty wykonywane palcami, tak typowe dla urządzeń dotykowych. Oczywiście obsługujemy je za pomocą palca lub pisaka (lub dowolnego przedmiotu).
SMART Board z serii 800 są najbardziej zaawansowanymi tablicami współpracującymi z projektorem w ofercie. Obsługują gesty wielodotykowe, rozpoznają narzędzia, którymi są dotykane (pisak, palec, dłoń) bez odkładania pióra na półkę. Ponadto pozwalają na naukę współpracy dzięki możliwości jednoczesnej, wspólnej pracy dwóch uczniów przy jednej tablicy (każdy z nich ma pełny dostęp do wszystkich narzędzi i menu oraz nie trzeba przełączać trybu pracy)
77
77
160,5/127,2
168/130
156,5/117,2
156,5/117,2
Powierzchnia tablicy twarda, odporna na uszkodzenia, dostosowana do projekcji i pisania po niej pisakami sucho ścieralnymi. Powierzchnia umożliwia również używanie magnesów w celu mocowania do jej powierzchni np. kartek (powierzchnia magnetyczna) interaktywny – osoba stojąca przy tablicy ma możliwość obsługiwania komputera, uruchomiana dowolnych programów, czy tak jak w przypadku tradycyjnych tablic, pisania, rysowania, czy nanoszenia notatek komputerowa tablica suchościeralna (PC whitebord) – komputerowa tablica suchościeralna (możliwość skopiowania do postaci cyfrowej notatek i rysunków wykonanych na tablicy markerami suchościeralnymi), tablica sucho ścieralna, tablica magnetyczna, ekran projekcyjny tablica suchościeralna ekran projekcyjny 23,2
23,7
od 4 do 6
od 4 do 6
brak
przyciski na półce na pisaki (dolna część tablicy) – klawiatura ekranowa, prawy przycisk myszy, cztery przyciski do zmiany koloru atramentu cyfrowego dla obu piór (każdy z nich jest programowalny) na półce 2 pisaki oraz gąbka
zależnie od zastosowanej podstawy jezdnej lub systemu ściennego możliwa regulacja stopniowa lub płynna opcjonalnie
opcjonalnie
www.tablice.net.pl, tel. +48 22 752 27 88–96 (do dystrybutora IMAGE RECORDING SOLUTIONS)
Niedawno udostępniona nowa wersja oprogramowania do tablic interaktywnych SMART – program Notebook – oznaczona jako 11, to kolejna rewolucja wyznaczająca nowe standardy na rynku. Przypominam, że aplikacja służy do przygotowywania, przeprowadzania i archiwizacji lekcji oraz wspiera wspólną naukę. Brak tu miejsca, aby wymienić wszystkie jego cechy, ale krótko opiszę chociaż kilka. Przede wszystkim nowy, dynamiczny, kontekstowy pasek narzędzi, który zmienia się w zależności od wskazanego przez nas narzędzia. Wszystko więc znajduje się pod ręką i jest naturalne, intuicyjne. Wbudowana przeglądarka internetowa bezpośrednio na stronie pozwala przenosić na slajd dowolne obrazy i zaznaczone teksty metodą przeciągania. Mechanizm tworzenia aktywności pozwala tworzyć aktywności dla uczniów, gdzie obiekty oddziałują na siebie. Można ustawić koszyk jako pojemnik, do którego dzieci powinny włożyć owoce, a nie warzywa. Zgodnie z ustawieniami nauczyciela rysunki owoców będą znikać w momencie przeniesienia ich nad koszyk, a warzywa wrócą na swoje pierwotne miejsce. Oczywiście zachowań obiektów będzie więcej (różne animacje i możliwość odtwarzania dźwięków). Nagrywanie klipów dźwiękowych bezpośrednio z poziomu SMART Notebooka do swojej lekcji. W ten sposób można szybko dodać nagranie swojego głosu jako link do obiektu. Mogą to być np. instrukcje do zadań, ćwiczeń lub wymowa wyrazów, zdań w wypadku nauczania języków. Poczyniliśmy również duży postęp, jeżeli chodzi o wsparcie użytkowników. Na stronie www.tablice.net.pl dostępnych jest już ponad 400 lekcji umieszczonych przez nauczycieli. Otwieramy certyfikowane centrum szkoleniowe SMART, w którym każdy nauczyciel będzie mógł skorzystać z bogatej oferty kursów związanych z używaniem całej palety urządzeń i oprogramowania. Pamiętajmy, że SMART, to nie tylko tablice, ale także systemy do zbierania i analizowania odpowiedzi uczniów, oprogramowanie do zarządzania pracownią komputerową, oprogramowanie do tworzenia map myśli, a ze sprzętu wizualizery, piloty, tablety itp. Trzeba wspomnieć, że od kilku dni możemy korzystać ze SMART Notebook App do iPada. Dzięki temu nauczyciel w czasie lekcji może płynnie przechodzić od pracy z całą klasą (tablica), przez pracę w grupach do pracy indywidualnej ucznia (iPad), i to na tym samym oprogramowaniu. Arkadiusz Stefan, konsultant edukacyjny SMART Image Recording Solutions sp. z o.o.
w standardzie z tablicą zestaw mocowania tablicy na ścianie, opcjonalnie podstawa jezdna regulowana mechanicznie lub podstawa jezdna z ramieniem do projektora regulowana płynnie zasilanie uzyskiwane bezpośrednio z komputera poprzez kabel USB; pobór mocy mniej niż 0,5 W (100 mA na 5 V)
zasilanie z sieci elektrycznej poprzez transformator, pobór mocy mniej niż 7 W (240V AC, 50/60 Hz, 5V DC 2A)
USB 2.0
USB 2.0, połączenie bezprzewodowe (opcja)
zestaw do mocowania tablicy na ścianie wraz z kołkami, kabel USB, podręcznik użytkownika i instrukcja instalacji, nośnik z oprogramowaniem SMART, Notebook, nośnik z dodatkową galerią do oprogramowania, pisak
zestaw do mocowania tablicy na ścianie wraz z kołkami, kabel USB, podręcznik użytkownika i instrukcja instalacji, nośnik z oprogramowaniem SMART, Notebook, nośnik z dodatkową galerią do oprogramowania, 2 pisaki i gąbka
USB audio system, podstawa jezdna
moduł połączenia bezprzewodowego, USB audio system, GoWire system umożliwiający korzystanie z tablicy bez instalowania oprogramowania, USB to Cat 5 system umożliwiający komunikację tablicakomputer przez skrętkę kat. 5, podstawa jezdna, system ścienny z płynną regulacją wysokości, podstawa jezdna z możliwością montażu projektora o krótkiej projekcji, system ścienny z płynną regulacją wysokości, z możliwością montażu projektora o krótkiej projekcji
Windows XP SP3, Windows Vista SP2, Windows 7, Mac OS X, Linux 24 miesiące na całość urządzenia
24 miesiące na całość urządzenia
standardowa 24 miesiące (opcja 60 miesięcy) na całość urządzenia
60 miesięcy na całość urządzenia po dokonaniu bezpłatnej rejestracji
bezpłatna prezentacja tablicy u klienta / bezpłatne godzinne szkolenie u klienta
PC WORLD
15
SPRZĘT
Projektory krótkoogniskowe Kupując tablicę interaktywną, musimy wybrać do niej projektor. Standardowe okazują się nieprzydatne, bo duża odległość między projektorem a tablicą interaktywną sprzyja powstawaniu denerwujących cieni. Pozbawione tej wady okazują się projektory krótkoogniskowe, które mogą stać nawet w odległości kilkunastu centymetrów od tablicy. To idealny wybór do tablic interaktywnych, świetnie też sprawdzą się w małych salach szkolnych, wykładowych czy konferencyjnych.
rojektory krótkoogniskowe stają się coraz bardziej popularne dlatego, że można je umieścić bardzo blisko ekranu. To spore udogodnienie, bo praktycznie eliminuje to lub mocno ogranicza efekt cienia, rzucanego przez osobę stojącą przed tablicą. Co istotne, projektor krótkoogniskowy zajmuje niedużo miejsca i nie świeci w oczy osobie, która stoi przy tablicy interaktywnej. Praktycznie każdy z producentów tablic interaktywnych oferuje do nich specjalne stojaki, które pozwalają na zamontowanie projektora krótkoogniskowego. Najczęściej umieszczony jest on tuż nad tablicą, na specjalnym wysięgniku. Dostęp do niego jest więc o wiele wygodniejszy niż np. do projektorów montowanych w suficie.
P
Jak dobrać projektor? Większość producentów projektorów oferuje kilka modeli krótkoogniskowych, które
16
PC WORLD
wyświetlają 80-calowy obraz z odległości 1 m. Najciekawsze okazują się projektory ultrakrótkoogniskowe, które potrafią wyświetlić obraz o 80-calowej przekątnej już z odległości kilkunastu centymetrów! Tych ostatnich jest jednak zdecydowanie mniej (m.in. Hitachi, Vivitek). Kupijąc projektor, warto również zwrócić uwagę na inne aspekty wybieranego
Najczęściej spotykane rozdzielczości projektorów Do tablic o proporcjach 4:3 SVGA – 800 x 600 pikseli XGA – 1024 x 768 pikseli SXGA – 1280 x 1024 pikseli SXGA+ – 1400 x 1050 pikseli Do tablic z ekranem o panoramicznych proporcjach (16:9) WVGA – 854 x 480 pikseli WSVGA – 1024 x 576 pikseli WXGA – 1280 x 800 pikseli HDTV – 1920 x 1080 pikseli
sprzętu, np. jasność. W tym wypadku im wyższy jest ten parametr, tym lepiej, bo jasny projektor pozwala na oglądanie obrazu bez zasłaniania okien. Jest to szczególnie ważne w salach lekcyjnych, które przecież zazwyczaj są bardzo mocno oświetlone. Jasność typowych projektorów zazwyczaj oscyluje w granicach 1000–1500 lumenów, a większość tych z górnej półki 2000–2500 lumenów. Natomiast wybierając projektor do dużego pomieszczenia lub takiego, w którym trudno uzyskać odpowiednie zaciemnienie (np. sale lekcyjne), powinniśmy decydować się na modele o jasności powyżej 3000 lumenów. Kolejny ważny parametr to rozdzielczość generowanego obrazu, podawana jest w pikselach. W wypadku projektorów do tablic interaktywnych w zupełności wystarczą modele pracujące w naturalnej rozdzielczości 1280 x 800 pikseli (WXGA),
Jak działa projektor
które idealnie będą współgrać z panoramicznymi tablicami interaktywnymi lub o rozdzielczości 1024 x 768 pikseli (XGA – proporcje ekranu 4:3). Nie warto natomiast przepłacać i kupować projektora o rozdzielczości full HD (1920 x 1080 pikseli), bo są dużo droższe, a ich przeznaczenie – kina domowe – niewiele ma wspólnego z potrzebami przeciętnej szkoły. Przeważnie oferują też mniejszą jasność, a to powoduje, że w jasnych salach lekcyjnych obraz będzie blady, mało wyraźny. Niezbędny jest też komplet złączy lub interfejsów, które pozwalają na szybkie i łatwe podłączenie projektora do sprzętu różnego rodzaju. Z pewnością niezbędne minimum to gniazdo VGA, często stosowane w komputerach stacjonarnych. Przyda się też gniazdo HDMI (popularne np. w laptopach), które pozwala na przesyłanie obrazu i dźwięku jednocześnie.
Z kilku technologii do wyświetlania obrazu stosowanych obecnie w projektorach biurowych i domowych tylko dwie można uznać za masowo wykorzystywane – LCD i DLP. W projektorach LCD trzy ciekłokrystaliczne matryce oświetla jedna lampa o dużej mocy. Następnie serie wielobarwnych odbić świetlnych zostają przepuszczone przez filtry, a oświetlający biały promień lampy zamienia wielobarwne odbicia na strumienie świetlne odwzorowujące trzy podstawowe barwy – czerwoną, zieloną oraz niebieską. Każdy z tych strumieni nakierowany jest na jeden z paneli ciekłokrystalicznych. Obrazy z poszczególnych paneli LCD są następnie nakładane na siebie i przepuszczane przez obiektyw. W ten sposób sygnał, poddany odpowiedniej obróbce, zostaje wyświetlony na ekranie ustawionym przed projektorem. W wypadku technologii LCD kluczowe znaczenie dla jakości obrazu ma zastosowanie dobrych matryc LCD. Tak jak przy wyborze monitorów LCD, należy zwrócić uwagę, czy panele LCD nie mają martwych pikseli. Przez matrycę przepuszczane są silne, skupione strumienie światła, więc pracuje ona w skrajnie trudnych warunkach. Technologię projekcji cyfrowej DLP opracowali inżynierowie amerykańskiej firmy Texas Instruments. Do obróbki cyfrowej światła służy specjalny mikroprocesor. Składa się on z milionów mikroskopijnych luster (jedno na każdy piksel), które kierując promień światła, przechodzący następnie przez kolorowy układ optyczny, tworzą właściwy obraz. Zwierciadła wykorzystywane w technologii DLP są kwadratami o boku 16 mikronów, a przerwy między nimi nie mogą liczyć więcej niż mikron. Niezaprzeczalną zaletą technologii DLP jest możliwość uzyskania obrazu, który wydaje się pozbawiony łączeń. Na uzyskanie takiego efektu pozwala niezwykła bliskość każdego z aluminiowych mikroluster, których 90 procent powierzchni własnej skutecznie odbija światło w celu wytworzenia obrazu. Zaawansowane projektory stacjonarne korzystają z trzech układów DMD i wtedy każdy z nich odpowiada za reprodukcję jednego z trzech kolorów podstawowych. To eliminuje potrzebę stosowania kolorowego wirującego koła i poprawia obraz. Niestety, ceny tego typu modeli są kilkakrotnie wyższe niż produktów z jednym procesorem DMD. W najpopularniejszych z nich pełnokolorowy obraz jest tworzony z wykorzystaniem obrotowego systemu filtrującego. Koło o kilku segmentach (w zależności od zaawansowania modelu o 3-7 składowych barwach) obraca się bardzo szybko. Wejściowy sygnał jest rozkładany na trzy kolory. Dane są następnie przesyłane do pamięci RAM w układzie. Wiązka białego światła przechodzi przez obrotowy filtr, a następnie jest odwzorowywana na układzie DMD. Sygnał wideo jest skorelowany z danymi w pamięci RAM układu, co powoduje odpowiednie zmiany położenia luster (wychylenie do 12 stopni). Odbity obraz przechodzi następnie przez układ optyczny. Dzięki dużej częstotliwości odświeżania obrazu oko ludzkie integruje wszystkie trzy podstawowe barwy i widzimy pełnokolorowy obraz. Najprostsze modele projektorów DLP wyposażone są w procesory SVGA – rozdzielczość 800 x 600 pikseli (proporcje 4:3), natomiast proste projektory kinowe mają przetworniki 480P o rozdzielczości 854 x 480 pikseli. Bardziej zaawansowane produkty wyposażane są w układy 576P (kontrast jak w układzie DarkChip2), oferujące 576 linii poziomych, 1024 pionowe oraz 720p (1280 x 720 pikseli) i najnowsze o rozdzielczości 1280 x 768 pikseli (proporcje 16:10). Z kolei interesujący procesor SX+ oferuje rewelacyjną rozdzielczość, aż 1400 x 1050 pikseli. Topowy model 1080P oferuje pełną rozdzielczość, czyli 1920 x 1080 pikseli.
Edward Wawrzyniak
PC WORLD
17
SPRZĘT
Epson EB-485Wi o jeden z pierwszych projektorów z funkcją wyświetlania tablicy interaktywnej. Ma dwa markery do zaznaczania i wybierania opcji wyświetlanych na tablicy, pracują jak elektroniczne długopisy. Warto zaznaczyć, że możliwa jest jednoczesna praca z użyciem obydwu tych narzędzi, dzięki czemu dla przykładu w szkole nauczyciel i uczeń mogą pracować jednocześnie. Projektor ten pracuje w technologii 3LCD (trzy panele projekcyjne), dlatego wyświetlany obraz jest znacznie ostrzejszy, a barwy lepiej dopasowane niż w wypadku standardowych konstrukcji LCD. Co istotne, charakteryzuje się on wysoką jasnością (3100 lumenów), a maksymalny rozmiar wyświetlanego obrazu wynosi aż 100 cali (współczynnik rzutu 0,27:1). Żywotność lampy procent określa na 4 tysiące godzin lub cztery lata w trybie ekonomicznym, a żywotność filtra na 5 tysięcy godzin. Projektor ten dział w dwóch trybach: bez użycia komputera (pozwala wówczas na przekształcenie dowolnej powierzchni, na
Cena 9500 zł
T
której wyświetlany jest obraz, w tablicę interaktywną) i z komputerem. Epson EB-485Wi może więc zastąpić tablicę suchościeralną! Oczywiście to mocne uproszczenie, bo standardowa tablica ma jednak
BenQ MX851UST rojektor ten oferuje współczynnik rzutu 0,4:1, czyli pozwala uzyskać obraz o 78-calowej przekątnej (niemal 200 cm) z odległości zaledwie 70 cm. To też jeden z pierwszych projektorów wyposażonych w technologię Smart Eco, która dynamicznie dostosowuje kontrast do wyświetlanego obrazu. Program SmartEco analizuje obraz, podwyższa kontrast oraz steruje lampą, co oznacza, że lampa daje tylko tyle światła, ile naprawdę potrzeba. Jak zapewnia producent, optymalizacja pracy lampy nie tylko zmniejsza zużycie energii (nawet o 50 proc.), ale wydłuża też żywotność lampy (nawet o 80 proc.). Projektor nieużywany podczas prezentacji przechodzi w tryb Eco Blank Mode (czarny ekran), co pozwala lampie pracować tylko na 30 proc. jej mocy. BenQ MX851UST to projektor DLP, który oferuje panoramiczne proporcje obrazu i rozdzielczość 1280 x 800 pikseli. Jasność jest przeciętna i wynosi 2500 lumenów. Do szkół te parametry są całkowicie wystarczające. Warto jeszcze wspomnieć, że wyposażony jest
większe możliwości, ale do podstawowych zadań wirtualna tablica Epsona wystarcza. Co istotne, szybko i łatwo się go uruchamia – nie ma potrzeby nagrzewania a obraz kalibrowany jest automatycznie.
Cena 6199 zł
P
18
PC WORLD
również w głośniki o mocy 10 W, dzięki czemu nie musimy podłączać zewnętrznych głośników do projektora. Możemy też nim sterować przez sieć LAN.
Projektor ten z uwagi na swoje parametry często sprzedawany jest w zestawie z tablicą interaktywną i wówczas jest dużo tańszy.
SPRZĘT
Sony VPL-EX245 o niewielki projektor przeznaczonych dla szkół. Wyposażony jest w szereg funkcji oszczędzających energię, jak np. automatyczną regulację jasności, dostosowującą jasność lampy do jasności wyświetlanego obrazu. W praktyce przy wyświetlaniu ciemniejszych obrazów, które nie wymagają dużej jasności, natężenie światła z lampy automatycznie się zmniejsza, co pozwala oszczędzić sporo energii. Co istotne, w momencie zmiany wyświetlanego obrazu natychmiast przywracana jest pełna jasność. Możemy też ręcznie przełączać się pomiędzy trzema trybami Eco (uruchamianymi za pomocą specjalnego przycisku), czyli trybami jasności (dużej, standardowej i małej) co przyczynia się do zwiększenia trwałości lampy (do 7000 godzin) i samego projektora. Projektor wyposażony jest w głośnik o dużej mocy (16 W), 2 wejścia RGB, wejście HDMI, S-Video, RS-232C, RJ-45 i mikrofonowe. Projektor ten oferuje odpowiednią jasność (3200 lumenów przy pełnej jasności lampy), także możemy go używać nawet przy nie-
Cena 2499 zł
T
zaciemnionych salach lekcyjnych. Jest przy tym niedrogi bo kosztuje niecałe 2500 zł. Wyposażony jest w nową generację panelu organicznego 3LCD BrightEra, który zapewnia lepsza jasność, kontrast (3000:1) i stabil-
Vivitek D791ST ivitek D791ST jest uzupełnieniem oferty producenta o model ultrakrótkoogniskowy, który potrafi wyświetlać obraz już z odległości 2,5 cm, a 80-calowy obraz z odległości 3 cm! Dzięki temu idealnie nadaje się do używania z tablicą interaktywną, bo osobę stojąca przy tablicy nie rzuca cienia ani nie jest oślepiana światłem projektora. Co istotne, nawet w mocno oświetlonych pomieszczeniach urządzenie zapewnia wysoką jasność obrazu, wynoszącą 3000 ANSI lumenów, oraz kontrast 2500:1, Projektor jest też bardzo dobrze wyposażony. Ma bogaty zestaw gniazd: 2 x VGA (D-Sub 15), HDMI, Composite, S-Video, Audio, minijack 3,5 mm, 2 x RCA (L/R), VGA, USB oraz wbudowany głośnik. Szczególnie istotna z punktu widzenia zastosowania w edukacji jest też cicha praca tego projektora. Ważnym udogodnieniem jest ponadto technologia szybkiego włączania i wyłączania projektora – dzięki niej do absolutnego minimum skrócono czas rozruchu i wygaszania lampy, wskutek czego można lepiej wykorzystać ograniczony czas lekcji, a także możliwe jest szybkie wyłączenie projektora po zakończeniu zajęć bez ryzyka uszkodzenia lampy.
ność kolorów. Z odległości 76 cm generuje obraz o przekątnej 30 cali. Nie jest to typowy projektor krótkoogniskowy, ale z uwagi na inne zalety i niską cenę warto go wziąć pod uwagę.
Cena 4999 zł
V
Wszystkie projektory Vivitek zaprojektował z myślą o intensywnej pracy i spełniają one wymogi stawiane urządzeniom przeznaczonym do pracy non stop.
D791ST jest urządzeniem praktycznie bezobsługowym. Nie zamontowano w nim fltórw powietrza, co znacznie obniża koszty serwisowania. PC WORLD
19
SPRZĘT
Monitory dla szkół Monitory są coraz tańsze, a oferta rynkowa jest bardzo bogata. Niestety bardzo często o zakupie decyduje cena, a to droga donikąd. Monitor to podstawowe narzędzie pracy i musi być dostosowany do potrzeb. W wypadku szkół problem jest jeszcze większy, bo będą korzystać z niego starsi i młodsi uczniowie, dlatego trzeba wybrać najbardziej uniwersalny.
Monitory są tak tanie, że w tej chwili nie ma sensu kupować modelu z ekranem o przekątnej krótszej niż 20 cali.
ajtańsze monitory z ekranem o 21,5-calowej przekątnej i matrycą TN pracującą w naturalnej rozdzielczości 1920 x 1080 pikseli (proporcje ekranu 16:9) można kupić za 400 zł. Tańsze od nich są modele z ekranami mającymi tradycyjne proporcje, czyli 4:3, i przekątnych 17- oraz 19-calowe, które pracują z rozdzielczością 1280 x 1024 pikseli lub 1600 x 1200 pikseli. Odradzamy jednak ich zakup, bo różnica cen nie jest duża, a jakość pracy na monitorze o rozdzielczości 1280x1024 pikseli jest dużo gorsza. Monitor o panoramicznych proporcjach (16:10, 16:9) przyda się nie tylko do multimediów. Większość współczesnego oprogramowania, a coraz częściej i strony internetowe są dostosowywane właśnie do nich. W tych proporcjach wygodnie korzysta się z pakietu biurowego czy programu multimedialnego, dlatego kupno modeli 4:3 nie ma wielkiego sensu.
N
Niezbędne wyposażenie Warto wybrać modele wyposażone w jak najwięcej różnorakich interfejsów. Dzięki
20
PC WORLD
takiej uniwersalności nawet w razie późniejszej wymiany komputerów będzie szansa na pozostawienie już nabytych monitorów, a więc na ograniczenie kosztów. Optymalne wyposażenie to: gniazdo VGA do analogowego przesyłania sygnału (wykorzystywane w starszych typach komputerów), gniazdo HDMI (jeden z najpopularniejszych cyfrowych interfejsów wideo i audio) i DVI (cyfrowy interfejs popularny w stacjonarnych pecetach). Warto też zwrócić uwagę na dodatkowe gniazda USB, do których łatwo podłączyć mysz, klawiaturę, dodatkową pamięć. Monitor do szkół powinien też mieć wbudowane w obudowę głośniki. W innym wypadku czeka nas zupełnie niepotrzebny wydatek dodatkowy.
Ruchoma podstawka Niemal we wszystkich monitorach można regulować kąt nachylenia ekranu w pionie. Niestety, to nie wystarczy, bo np. kierowanie wzroku w dół jest nie-
wygodne, powoduje naprężenie mięśni karku, a nawet ból. Co istotne, w szkołach z monitorów będą korzystać dzieci o różnym wzroście, dlatego warto zainwestować w modele z wygodnie regulowaną podstawką. Powinny być łatwo odchylane nie tylko w pionie, ale również w poziomie umożliwiać regulację wysokości położenia ekranu. Najbardziej zaawansowane modele pozwalają również na przestawienie ekranu z pozycji horyzontalnej do wertykalnej i odwrotnie, ale szkołach rzadko korzysta się z tej funkcji.
Kąty widzenia Kąt widzenia wskazuje, jak daleko można się przesunąć na bok (lub zmienić wysokość, z jakiej patrzy się na monitor) od środka ekranu, zanim jakość obrazu pogorszy się poniżej dopuszczalnego poziomu. Jeśli z modelu o wąskich kątach widzenia korzysta jednocześnie kilka osób, poprawny obraz będzie widziała
tylko ta, która siedzi na wprost monitora. W pierwszej kolejności degradacji ulegają kolory. Większość monitorów wyposażonych w popularne matryce TN oferuje poziome kąty widzenia, co najmniej 160-stopniowe. Egzemplarzy, w których są one mniejszy niż 150 stopni, nie należy kupować. Im większy monitor, tym ważniejszy jest szeroki kąt widzenia. Najlepiej pod tym względem wypadają modele z matrycą IPS, są jednak droższe.
Kontrast Kontrast to różnica w natężeniu światła między najjaśniejszym białym a najciemniejszym czarnym punktem, który monitor może wyświetlić. Współczynnik kontrastu 400:1 lub wyższy to niezbędne minimum. Na ekranie z mniejszym kontrastem kolory będą jak wyprane. Sprawdzając kontrast monitora, pamiętajmy, aby nie był to tzw. kontrast dynamiczny, który jest mierzony całkowicie inaczej i w istocie służy celom marketingowym (czarny piksel jest mierzony w świetle stłumionym, podczas gdy biały – w maksymalnie intensywnym).
Jasność Większość monitorów LCD oferuje jasność 250 cd/m2 lub większą, co powinno z naddatkiem wystarczyć podczas normalnej pracy. Wysoka jasność przyciąga wzrok do wideo i grafiki, ale może być niekomfortowa w dłuższym okresie, zwłaszcza podczas przeglądania tekstu. Graficy często jasność obniżają do 150 cd/m2, bo wtedy oczy mniej się męczą. Wyjątkiem są monitory wykorzystujące migawkową technologię 3D, gdzie ilość światła musi być większa, bo do każdego oka kierowana jest inna klatka, więc parametry jasności należy podzielić przez dwa w stosunku do zwykłych monitorów.
Podsumowanie Niezależnie od tego, na jak duży monitor się zdecydujemy, pamiętajmy o trzech najważniejszych rzeczach: powinien być wyposażony w najpotrzebniejsze interfejsy (HDMI, LAN, VGA), dysponować dużą rozdzielczością (najlepiej 1920 x 1080 pikseli) mieć matową matrycę! Ten ostatni element jest bardzo istotny, bo w mocno oświetlonych salach monitory z błyszczącymi ekranami staną się bardzo niewygodne. Zazwyczaj tego typu ekrany działają niemal jak lustro, co powoduje powstawanie denerwujących refleksów świetlnych.
Absolutna nowość wśród monitorów AOC myStage powstał z myślą o milionowej rzeszy fanów produktów Apple®. Monitor ma stację dokującą dla modeli iPhone i iPod®, dzięki czemu możesz łatwo wyświetlać filmy i zdjęcia na ekranie o przekątnej 58,5 cm (23“). To obraz 37 razy większy od wyświetlacza iPhone.
Edward Wawrzyniak
Popularne interfejsy do przesyłania obrazu Najczęściej stosowanym interfejsem łączącym stacjonarny pecet i monitor jest DVI. Można rozróżnić dwa rodzaje połączeń DVI – DVI-D (przesyła tylko dane cyfrowe) oraz DVI-I (przesyła zarówno dane cyfrowe, jak i analogowe). Pierwszy nie jest zgodny ze specyfikacją, ale pozwala utworzyć bierną przejściówkę z innym cyfrowym standardem, HDMI. Interfejs HDMI służy głównie do połączenia monitora z laptopem, a jego największą zaletą jest możliwość przekazywania zarówno wideo, jak i audio. Alternatywą jest interfejs VGA (analogowy) starszej generacji. Oba są często montowane w laptopach, natomiast DVI praktycznie się w nich nie stosuje.
Bezpośrednie gniazdo do podłączenia urządzeń iPhone i iPod
Stylowy design, myStage ma tylko 1,29 cm głębokości
Łatwy dostęp do przyłączy
Model: e2343Fi Proporcje obrazu 16:9, rozmiar matrycy 58,5 cm (23”), rozdzielczość Full-HD, stacja dokująca iPhone. Czas reakcji 2 ms GtG, głośniki premium, obsługa menu przez touch key, obudowa ultra slim.
www.aoc-europe.com
21
SPRZĘT
Iiyama ProLite B2776HDS Polecamy ten monitor z trzech powodów: nie jest drogi, ma matowy ekran i funkcjonalną podstawkę. Co istotne, jego duże wymiary (27-calowa przekątna) powodują, że z powodzeniem może zastąpić mały telewizor. Ma standardową matrycę TN z kwadratową plamką o długości 0,311 mm. Kąty widzenia są typowe dla tego typu matryc i wynoszą 170 stopni w poziomie i 160 stopni w pionie. Monitor waży niecałe 8 kg i dzięki szerokiej podstawce stabilnie stoi na biurku. Gruba plastikowa obudowa nie robi specjalnego wrażenia, jest za to praktyczna (nie są widoczne na niej odciski palców, czy kurz) i mocna. Nawet przy silnym dociśnięciu nic w niej nie trzeszczy ani się nie ugina. Na specjalną uwagę zasługuje podstawka, która pozwala na zmiany położenia ekranu w szerokim zakresie. To jeden z nielicznych monitorów, który można pochylać w pionie i obracać wokół osi. Można też zmieniać wysokość położenia matrycy. W domyślnych ustawieniach producenta temperatura barwowa jest zimna (7052 K), a współczynnik deltaE dosyć wysoki, sięga-
jący 16 pkt (im wyższy, tym większe odchylenie od próbki wzorcowej). Monitor daje się jednak łatwo skalibrować. Nam udało się obniżyć współczynnik deltaE do 1,9 pkt i uzyskać bardziej naturalną temperaturę bar-
BenQ GL2750HM Monitor ten korzysta z popularnej matrycy TN, która cechuje się krótkim czasem reakcji (2 ms – GTG), przeciętną jakością generowanego obrazu i dosyć wąskimi kątami widzenia (170/160). Jeżeli jednak zależy nam na niskiej cenie, to w obecnej chwili nic lepszego nie znajdziemy. Producent zastosował matowy ekran, za co należą mu się duże brawa, bo nie powstają na nim denerwujące refleksy świetlne czy też odbicia. Podawany w specyfikacji kontrast jest przeciętny jak na tego typu ekran i wynosi 1200:1, podobnie jest z jasnością 300 cd/m2. BenQ GL2750HM wyposażono w trzy najpopularniejsze interfejsy do przesyłania sygnału: VGA, DVI-D i HDMI. Oprócz nich w monitorze zamontowano dwa niewielkie, dwuwatowe głośniki, które mogą przydać się w sytuacjach awaryjnych. Wraz z monitorem dostarczany jest kabel audio i VGA. Monitor ma prostą obudowę, w całości wykonaną z czarnego plastiku. Przód i podstawka wykonane są „na wysoki połysk”, a tył – matowy. Całość
22
PC WORLD
Cena 1199 zł
wową (6607 K). Do codziennej pracy warto też nieco przyciemnić matrycę (domyślnie ma ona jasność 253 cd/m2). Matowy ekran, okazuje się świetnym wyborem, bo nie powstają na nim męczące refleksy świetlne.
Cena 999 zł
prezentuje się dość przeciętnie, ale jest praktyczna. Okrągła podstawka, choć niezbyt duża, dobrze stabilizuje monitor na biurku. Pozwala na odchylanie gow pionie w niewielkim zakresie (od -5 do
15 stopni). Szkoda że nie jest regulowana, ale z uwagi na przystępną cenę i matową matrycę warto go wziąć ten model pod uwagę, planując wyposażenie szkoły w sprzęt komputerowy.
SPRZĘT
Philips 235PQ2ES Philips 235PQ2ES to 23-calowy monitor wyposażony w panel IPS wyświetlający obraz w rozdzielczości full HD (1920 x 1080 pikseli), o kontraście równym 1000:1. Nie jest przy tym drogi i generuje lepszy obraz niż popularne ekrany z matrycą TN. Waży 6,4 kg przy wymiarach 566 × 517 × 250 mm (z podstawą). Właśnie na podstawę warto zwrócić uwagę, bo oferuje ona ponadstandardowe możliwości regulowania ekranu. Można za jej pomocą podnosić ekran o 13 cm, obracać o 90 stopni (pivot), odchylać o 65 stopni w prawo lub lewo oraz o 5 i 20 stopni – odpowiednio – w przód lub w tył. Monitor można również powiesić na ścianie, bo ma zamontowane z tyłu uchwyty zgodne ze standardem VESA. Podstawka nie jest duża, ale dobrze stabilizuje monitor na biurku. Philips 235PQ2ES wyposażony jest w zestaw gniazd umieszczonych z tyłu obudowy. Do dyspozycji są: DisplayPort, DVI-D (z HDCP), VGA, USB, wejście audio, wyjście słuchawkowe oraz wbudowane głośniki. Nam zabrakło gniazda HDMI, które jest popularne w laptopach. Gniazda umieszczono prostopadle
Cena 987 zł
do obudowy, co powoduje, że kable nie wystają z tyłu. Jedno gniazdo USB znajduje się z boku obudowy, co jest praktycznym rozwiązaniem, bo nie trzeba zaglądać na tył monitora, aby z niego skorzystać.
AOC e2795Vh AOC e2795Vh stawia na prostotę. Obudowa ekranu jest matowa, jedynie podstawkę wykończono na wysoki połysk. Jest ona niezbyt duża, ale spełnia swoje zadanie. To prosta konstrukcja, która pozwala jedynie na odchylanie ekranu w pionie. Monitor ten ma szybką matrycę TN, o krótkim czasie reakcji (2 ms). Producent określa jej jasność na 300 cd/m 2, a kontrast na 1200:1. Kąty widzenia nie odbiegają od przeciętnej (170 / 160). Matowe wykończenie matrycy okazuje się bardzo przydatne podczas pracy w mocno oświetlanych pomieszczeniach, bo nie powstają denerwujące refleksy świetlne. Chociaż AOC e2795Vh jest jednym z najtańszych modeli 27-calowych, jakie mieliśmy okazję testować, oferuje znacznie więcej niż przeciętny monitor TN. Do dyspozycji jest komplet interfejsów sygnałowych (DVI, HDMI, VGA) i dodatkowo hub USB. Do sterowania monitorem służy pięć
Model ten świetnie nadaje się do oglądania filmów, pracy, obróbki zdjęć. Zawdzięcza to dobrej matrycy, która oferuje naturalne kolory i ma szerokie kąty widzenia. Jak na swoje możliwości nie jest przy tym drogi.
Cena 999 zł
przycisków umieszczonych na spodzie obudowy. Interfejs programowy jest prosty, intuicyjny i spolszczony. Do monitora dołączono kabel VGA i audio.
Monitor oferuje dobry współczynnik ceny do możliwości, dlatego postanowiliśmy go polecić do szkół, bo wiadomo, że tam cena jest istotną cechą przy wyborze sprzętu. PC WORLD
23
SPRZĘT
Druk owa
nie
w szkole Urządzenia wielofunkcyjne z atramentowym systemem druku zwykle są tańsze niż lasery, ale w szkołach często drukuje się niemało. W tym przypadku lepiej postawić na technologię laserową. Urządzenia ją wykorzystujące kosztują więcej, ale ich eksploatacja zwykle okazuje się o wiele tańsza. Monochromatyczny kombajn laserowy może być idealnym wyborem dla placówki edukacyjnej – tym bardziej, że ostatnio w segmencie takich urządzeń sporo się dzieje. rządzenie wielofunkcyjne swój potencjał zawdzięcza połączeniu skanera i drukarki. Jest to połączenie widoczne na pierwszy rzut oka. Część skanująca zwykle okupuje „piętro”, poniżej jest szczelina na wydruki wychodzące prosto z części utrwalającej drukarki, „parter” zajmuje jej korpus, a pod nim zwykle mieści się pojemnik na papier w formie szuflady albo tacki. I chociaż części mechaniczne jednej i drugiej części można wyraźnie wyodrębnić, to elektronika już dawno została zintegrowana. Jest jeden procesor, wspólna pamięć RAM i kilka innych części.
U
24
PC WORLD
Od wielu lat w wyglądzie laserowych urządzeniach wielofunkcyjnych niewiele się zmieniało – tak, jakby osiągnęły optymalny kształt do swoich zastosowań. W tym sezonie wreszcie coś drgnęło. Urządzenia coraz bardziej przypominają formą prostopadłościenne pudełka. W tym kierunku zmienia się konstrukcja nowych modeli. Są teraz przygotowane do obsługi tylko z jednej, frontowej strony. Dotyczy to nie tylko codziennego użytku, ale i rozbierania urządzenia w razie zacięcia się papieru. Taka konstrukcja jest szczególnie dużym wyzwaniem w urządzeniach budo-
Czy wiesz, że... Kombajny wielofunkcyjne formatu A4 są zdecydowane najpopularniejsze, ale niewiele osób wie, że podobną cenę mają urządzenia drukujące i skanujące na powierzchni dwukrotnie większej. Za 2200 zł jest na rynku urządzenie bizhub 164 Koniki Minolty, wyposażone zarówno w moduł druku, jak i skanowania w formacie A3. Drukarka nie ma procesora rastrującego, stronę do wydruku przygotowuje komputer. Drukuje 16 stron A4 na minutę.
SPRZĘT
wanych z myślą o taniej eksploatacji, gdzie zasobnik z tonerem i bęben elektrofotograficzny są osobno wymieniane. Aby dostać się do szczątków kartki zaciętej na ścieżce papieru gdzieś z tyłu urządzenia, należy te części wyjmować po kolei. O wiele łatwiejszy był dostęp w dotychczasowych konstrukcjach przez otwieraną klapkę z tyłu.
Kopiowanie i faksowanie Konsekwencją umieszczenia drukarki i skanera w jednej obudowie jest uzyskanie możliwości kopiowania. Wystarczy wyjście skanera skierować na wejście części drukującej. W ten sposób, zupełnie za darmo, do dwóch podstawowych doszła funkcja trzecia. Trzyfunkcyjne jest każde połączenie drukarki ze skanerem, w orbicie zainteresowań mamy jeszcze funkcję czwartą, czyli faksowanie. Faks już nie jest całkiem za darmo, co prawda wykorzystuje się obecność drukarki i skanera, ale jest konieczne dołączenie modułu telefonicznego oraz klawiatury koniecznej do wybierania numeru. Obecność tej klawiatury jest znakiem rozpoznawczym, pozwalającym łatwo odróżnić kombajny trzy- od czterofunkcyjnych. W czasach upowszechnienia się poczty elektronicznej, do której, jak do koperty, można włożyć dowolny załącznik, faks jest najbardziej dyskusyjną częścią kombajnu. Pozwala zaoszczędzić trochę pracy tylko w wypadku otrzymania dokumentu, który należy podpisać i odesłać. Wykonanie tych samych czynności bez faksu jest bardziej pracochłonne. Praktycznie w kombajnach montuje się jedynie faksy analogowe G3, a więc stosunkowo wolne (14,4 lub 33,6 kb/s). Obowiązkowym wyposażeniem jest książka telefoniczna na kilkaset numerów do ich szybkiego wybierania oraz pamięcią na kilkaset stron. Jest przydatna szczególnie do zdalnego odbierania faksów.
Teoretyczne i rzeczywiste oszczędności Jak wspomnieliśmy, kombajny laserowe są na ogół tańsze w eksploatacji od atramentowych odpowiedników (nie jest to regułą, o czym za chwilę). A bardzo dobrze wiadomo, że obecność drukarki sprzyja wykorzystywaniu jej ponad niezbędne minimum. To powoduje, że wszystkie plany liczby wydruków szybko zostają przekroczone. Razem z nimi tracą na aktualności szacunki sum wydawanych na eksploatację (zwykle na korzyść tańszej w użyciu technologii laserowej).
W urządzeniach laserowych, przeznaczonych na rynek konsumencki, najczęściej wymienia się toner i bęben elektrofotograficzny. Rozwiązanie alternatywne polega na zintegrowaniu bębna i tonera, co ułatwia wymianę zużytego elementu. Problem w tym, że zużycie tonera ma inną specyfikę niż zużycie bębna. Pierwsze zależy od stopnia pokrycia drukowanych stron, drugie – od ich liczby bez względu na zawartość. Dlatego zawsze jeden z elementów zużyje się szybciej, a drugi pozostanie niewykorzystany. Są producenci, jak Kyocera-Mita, których bębny wytrzymują ponad sto tysięcy stron, czyli praktycznie całe „życie” drukarki. Dosypuje się tylko toner. W takich konstrukcjach koszt druku strony spada do minimum, na przykład w modelu Kyocera-Mita FS-1035MFP do sześciu, a w Canonie MF5980dw czy Brotherze DCP-8085DN do siedmiu groszy za stronę. Na przeciwnym biegunie są drukarki A4, ale zminiaturyzowane, w których brakuje miejsca na solidny pojemnik. Oferuje je prawie każdy producent. Koszt wydruku takiej samej strony, jak w Samsungu SCX-3400, może dojść nawet do 15 groszy. Widać więc, że eksploatacja lasera wcale nie musi być tańsza niż atramentówki. Dlatego planując intensywne wykorzystanie urządzenia należy wybierać te konstrukcje, w których bęben i toner wymienia się osobno. Tanie modele laserów są z kolei maksymalnie uproszczone. Mają ograniczoną gramaturę, brakuje prostej ścieżki papieru, a zamiast szufladowego podajnika używa się tacki. Modna miniaturyzacja jest jednym z powodów stosowania niewielkich pojemników na toner, czego skutkiem jest droższa eksploatacja. I odwrotnie – wysoka cena urządzenia najczęściej wiąże się z niskimi kosztami druku. Najnowsze lasery wyróżniają się za to niskim zużyciem energii. To zasługa bardziej wydajnych, indukcyjnych grzałek, które zastępują elementy oporowe. Swój udział w oszczędności mają także nowe, chemicznie syntetyzowane tonery, które utrwalają się na papierze w niższej temperaturze. Zużycie energii w czasie całego procesu drukowania nie jest jednakowe, na dodatek producenci stosują różne strategie utrzymywania urządzenia w stanie gotowości. Energia jest zużywana głównie na rozgrzanie grzałki utrwalającej. W zasadzie wystarczy używać jej tylko w samym momencie spiekania tonera z papierem, ale niektórzy utrzymują podwyższoną temperaturę tego elementu przez cały okres pracy. Dzięki temu skraca się czas oczekiwania na
pierwszą stronę, który jest bardzo istotny dla wielu użytkowników, a poza tym podgrzanie cieplejszej grzałki do temperatury spiekania wymaga mniejszej ilości mocy. I taką, sztucznie pomniejszoną wartość można wpisać do specyfikacji. Wydaje się, że takie urządzenie jest energooszczędne, ale w istocie rzeczy jest wręcz przeciwnie. Duże oszczędności można uzyskać, wykorzystując programy do zarządzania drukiem w sieci. Administrator kontroluje wydruki z poszczególnych komputerów, może też przydzielać kwoty i uprawnienia, na przykład do druku kolorowego.
Nie tylko laser Do kategorii wielofunkcyjnych drukarek laserowych zaliczają się zarówno urządzenia rzeczywiście wykorzystujące światło lasera, ale i cała grupa sprzętu opartego na technologiach, które z laserem nie mają nic wspólnego. Mowa np. o drukarkach LED, zaliczanych do laserowych tylko z powodu podobieństwa pozostałych elementów. Technologię tę współcześnie rozwijają tylko firmy OKI i Brother. Naświetlanie światłoczułego bębna odbywa się nie laserem, przez system luster i soczewek, ale z udziałem wielu nieruchomych diod świecących, umieszczonych na listwie o szerokości kartki. Pozostałe elementy procesu, w którym cząsteczki tonera zostają przyciągnięte do bębna, następnie przeniesione na papier i utrwalone w wysokiej temperaturze są już identyczne. Jeśli w technologiach LED-owej i laserowej jest jeszcze jakieś podobieństwo, to przyczyny zaliczenia do tej grupy technologii stałoatramentowej i żelowej są już kompletnie niezrozumiałe.
Warto jednak przypomnieć, że poza ekonomią liczy się także jakość samych wydruków. W wypadku druku tekstowego lepiej wypada laser. Na oglądanym przez lupę wydruku atramentowym zobaczysz poszarpane krawędzie liter i zagubione krople tuszu. Takie defekty nie zdarzają się na wydrukach laserowych, pochodzących nawet z najtańszych modeli. Wiadomo, że nie używa się lupy do przeglądania dokumentów, ale wystarczy porównać oba wydruki z odległości tzw. dobrego widzenia. Duża liczba błędów nawet w skali mikroskopowej ma negatywny wpływ na czytelność liter i wywołuje wrażenie mniejszego kontrastu między bielą kartki PC WORLD
25
SPRZĘT
wania nie jest konieczna wyższa przepustowość. Przez sieć można kontrolować stan Co potrafi dobry skaner materiałów eksploatacyjnych, powiadamiać Tradycyjnie skanery dzieli się według dynamiki i rozdzielczości. Najmniej dynamiczne e-mailem o stanach awaryjnych, a nawet aunadają się tylko do skanowania tekstu, średnie – do skanowania fotografii papierotomatyczne składać zamówienie, gdy kończy wych, kolejne – do negatywów, najlepsze do przezroczy. Jeśli dynamika skanera jest się toner. Wbudowana karta sieciowa ma mniejsza od tej na oryginale to część szczegółów pozostanie niewidoczna. Drugim ograniczeniem jest rozdzielczość. Duża jest wymagana jedynie do powiększeń, a to o wiele większe możliwości niż tzw. serwer się zdarza najczęściej tylko przy slajdach i przezroczach. Z tego powodu dobra dynadruku i w razie możliwości wyboru należy mika i rozdzielczość zwykle chodzą w parze. stawiać na tę pierwszą. Aktualnie używa się dwóch rodzajów komórek światłoczułych, CIS i CCD. Zaciera się W niektórych urządzeniach HP rozwiązapodział na lepszą, za które uchodziła CCD i gorszą, CIS, ale pozostaje jedna nieprzyniem pozwalającym na zdalne drukowanie jemna cecha tej ostatniej. Technologia CIS dysponuje bardzo małą, liczącą zaledwie części milimetra głębią ostrości. To powoduje rozmycie obrazu znajdującego się jest ePrint. Polecenie drukowania można w większej odległości od szyby skanera. Może to być na przykład fragment strony wysyłać nie tylko z komputera, ale z każksiążki w pobliżu grzbietu. To dość dokuczliwy defekt, z którym bez problemu radzi dego innego urządzenia obsługującego esobie CCD, zdolna ostro zeskanować nawet nalepkę na butelce. -maile. Drukarka ma swój adres pocztowy, pod który wystarczy wysłać korespondencję, by została wydrukowana. To samo dobez ścieżek i kanałów alfa czy graficzny PDF). tyczy załączonych dokumentów oraz zdjęć. a barwą czcionki. Jeśli chcemy dbać o dobry Akceptowane są także pliki z rozszerzeniem W odróżnieniu od standardowych rozwiązań wizerunek naszej szkoły, musimy pamiętać PRN, które powstały na skutek wykonania rolę sterownika, czyli przygotowania strony a o tym aby oficjalne dokumenty wyglądały polecenia „drukuj do pliku”. w postaci zrozumiałej dla drukarki, bierze profesjonalnie. Udoskonala się skanowanie sieciowe. Będąc na siebie serwer. przy pulpicie kombajnu, można wybrać jeDzięki funkcji ePrint duże dokumenty możSkaner den z folderów udostępnionych w sieci na na otrzymać w o wiele wygodniejszej formie, Jeżeli w urządzeniach wielofunkcyjnych szybmiejsce zapisania obrazu. Tym miejscem przesyłając je na adres pocztowy stojącego ko pojawiają się wszelkie nowinki technolow coraz większej liczbie kombajnów może obok urządzenia. Nie jest konieczna instagiczne związane z drukowaniem, to części być także napęd USB. Podobnie jak przy drulacja sterowników ani przenoszenie plików skanujące raczej nie imponują parametrami. do innego komputera. Zarządzanie, Najbardziej wyrafinowane, najciekawsze wybór opcji oraz śledzenie statusu technicznie urządzenia o największych możdrukowanych prac jest możliwe poliwościach występują tylko solo, bez towarzyprzez dedykowany serwer w domenie stwa drukarki. Coraz powszechniejsze staje się HP. W tej samej domenie są wszystkie Możliwości kombajnu w zakresie skanowania wyposażenie urządzeń w kartę adresy pocztowe urządzeń ePrint. nie są wielkie. Chodzi o formaty plików, któRozwiązanie nie ogranicza się do pere urządzenie obsługuje przez taki interfejs. sieciową, nie tylko przewodową, cetów. Posiadacze urządzeń przenoSkan może być zapisany jedynie w jednym ale także Wi-Fi w standardzie śnych z systemami Android, iPhone z prostych formatów: BMP, TIFF, JPG lub PDF. W tym ostatnim wypadku można w jednym 802.11g (54 Mb/s). Do drukowania OS i Symbian mogą skorzystać z aplikacji HP ePrint home&biz. Pozwala pliku zapisać więcej stron, ale zawsze tylko nie jest konieczna wyższa ona włączyć urządzenie do systemu w postaci graficznej. Kombajny samodzielnie ePrint, wybrać drukarkę i zmieniać jej nie potrafią rozpoznawać tekstu, może to zroprzepustowość. niektóre ustawienia – wszystko z pozybić jedynie program zainstalowany w komcji smartfona. Istnieje też Google Cloud Print, kowaniu, za rezygnację z pomocy komputera puterze. Dawniej taka aplikacja, chociażby czyli drukowanie z aplikacji Google. Wystarpłaci się zmniejszoną liczbą opcji. w wersji uproszczonej, była obowiązkowym czy dodać adres drukarki do konta Google Jednak nawet gdy drukarka w kombajnie jest uzupełnieniem oprogramowania do skanera a wówczas to uzyskamy opcji wydruku z Gomonochromatyczna, to skaner pozostaje urzączy kombajnu, ale ostatnio coraz częściej ogle Docs, konta Gmail lub Google Chrome. dzeniem kolorowym. Pewnie dlatego, że nieproducenci oszczędzają na tym dość istotAplikacje mobilne na Androida, iPhone OS które wzory lub napisy w kolorze mogą stać nym szczególe. Tę stratę doceni każdy, kto albo Symbiana Nokii potrafią automatycznie się niewidoczne po ich zeskanowaniu w szaprzepisywał stosy liczb z arkusza w postaci zlokalizować najbliższe urządzenie ePrint. rościach. A więc taki skaner na monochromapapierowej, chociażby do Excela. tyczności traciłby o wiele więcej niż drukarka. Podobnym ograniczeniom formatowym podlega funkcja drukowania z pamięci USB. Bez komputera Także tutaj nie ma problemów z grafiką, ale Sieci, internet, praca zdalna Drukarki i urządzenia wielofunkcyjne mają urządzenie staje się bezradne w wypadambicje drukowania bez komputera. Jest to Oprócz dupleksu coraz powszechniejsze ku nawet najprostszych postaci tekstu. Na opcja niezwykle przydatna w przypadku staje się wyposażenie urządzeń w kartę sieprzykład kombajny Xeroksa wydrukują pliki szkoły. Jak to działa? Do dyspozycji jest port ciową, nie tylko przewodową, ale także Wi-Fi w podstawowych formatach (BMP, JPEG, TIFF PictBridge do podłączenia aparatu cyfrowego, w standardzie 802.11g (54 Mb/s). Do druko-
26
PC WORLD
SPRZĘT
a wtedy jego ekran i przyciski służą do sterowania drukowaniem. W wielu modelach jest też czytnik kart pamięci – w tym wypadku sterowanie przejmują drukarka, jej przyciski i ekran do podglądu. Jednak obie metody dają mniej możliwości wyboru opcji druku, sformatowania i innych zaawansowanych możliwości niż druk z komputera. Podobną rolę jak gniazda na karty pamięci odgrywają interfejsy USB. Nie chodzi tu o standardowe podłączenie przez gniazdo kwadratowe (typu B), ale o jego wariant prostokątny (typ A), umieszczony zwykle na czołowej ściance urządzenia. Za jego pomocą można podłączać różne rodzaje pamięci. W urządzeniach wielofunkcyjnych zwykle są akceptowane pamięci z systemem plików FAT16 lub 32 i rozmiarem sektora 512 bajtów. Pamięć USB może w interesujący sposób rozszerzyć możliwości urządzenia. Mogą być na niej zapisywane skany ważnych dokumentów (np. świadectw uczniów czy też pism z Centralnej Komisji Egzaminacyjnej), pliki do wydrukowania, utworzone kopie zapasowe ustawień systemowych, a w wypadku używania faksu także jego książki telefonicznej. Te wszystkie funkcje urządzenia potrafią wykonywać samodzielnie, bez pomocy komputera.
Na obie strony Urządzenie składające się z kilku rolek do przewracania kartki na drugą stronę po zadrukowaniu pierwszej, czyli tak zwany dupleks, jeszcze niedawno kosztowało majątek. Obecnie ceny modeli z tym mechanizmem są nieco bardziej przystępne. Dlatego wła-
śnie dupleks należy już uznać za obowiązkowe wyposażenie wielofunkcyjnej drukarki, oszczędzające papier i czas obsługującej ją osoby. Obracanie kartki na drugą stronę nie jest czynnością prostą, urządzenia z tradycyjnymi dupleksami drukują dwukrotnie dłużej, ale są nowe rozwiązania, które robią to z mniejszym opóźnieniem. Warto przypomnieć, że starsze mechanizmy drukowały dwie kartki po jednej stronie, następnie obracały je razem na drugą stronę i uzupełniały druk. Dopiero ostatnio opracowano równie sprawny system do obracania po jednej stronie. Dupleks w skanerach kombajnów jest jeszcze drogim rarytasem, ale jego brak uniemożliwia przejście w całości na obustronne wykorzystanie kartek, które to wiąże się ze znacznym zmniejszeniem wydatków, jakie szkoła wydaje na papier.
Najlepsi Nasz test wygrały urządzenia nowe, wprowadzone na rynek w tym roku. To podaje w wątpliwość popularną tezę o stagnacji w kombajnach wielofunkcyjnych. Rzeczywiście takie parametry jak rozdzielczość druku od dawna nie podlegają zmianie, ale zastępują je inne, np. coraz bardziej precyzyjna modulacja siły błysku lasera, dzięki czemu można regulować liczbę przyciągniętych cząsteczek tonera i w konsekwencji – stopień zaczernienia. Mamy też wolny, ale systematyczny wzrost prędkości druku. Nowe modele przy starym ograniczeniu cenowym pobiły dotychczasowe rekordy. Poprawiła się jakość skanerów, są bardziej dynamiczne, gotowe radzić sobie nawet z mniej skomplikowanymi fotografiami.
Leszek Bareja Product Manager w Xerox Polska Pierwsze kserokopiarki odegrały ważną rolę w procesie rozwoju polskiej szkoły lat ‘90. Dziś w erze nowych technologii i rozwijającego się w ich otoczeniu młodego pokolenia koniecznością jest wprowadzanie do sal lekcyjnych nowych, ciekawych materiałów dydaktycznych. Badania przeprowadzone przez Xerox w 2011 r. wykazały, że uczniom brakuje w pomocach naukowych kolorowych obrazków czy diagramów, które pomogłyby im w nauce. Dlatego nowoczesne placówki edukacyjne kupują dobre kolorowe drukarki czy urządzenia łączące funkcje kopiarki, drukarki, skanera kolorowego i faksu. Dziś za rozsądną cenę dostępne są choćby produkty Xerox Phaser 6000, wykonujące bardzo szczegółowe, kolorowe wydruki. Pracują one bardzo cicho, nie przekraczając 48 dB głośności, dzięki czemu mogą być wykorzystywane nawet bezpośrednio podczas lekcji. Z kolei produkty Xerox WorkCentre 3315/3325 łączą w sobie zalety dobrego skanera, kserokopiarki i drukarki, odpowiadając na potrzeby nowych technologii. Umieszczony w nich skaner pozwala kopiować dokumenty bezpośrednio do poczty e-mail czy do pamięci USB.
Trzeba jednak wspomnieć o zmianach na niekorzyść: coraz więcej modeli pozbawionych jest oprogramowania do rozpoznawania tekstu, nawet w formie uproszczonej. Bez takiego wyposażenia trudno sobie wyobrazić zeskanowanie tekstu czy tabeli w postaci umożliwiającej ich edycję. Marek Czapelski
SPRZĘT
Kyocera Mita FS-1035MFP Parametry
NAJLEPS
D
Cena 1699 zł ZA OPŁAC
ALNOŚĆ
rukarki i urządzenia wielofunkcyjne Kyocery tradycyjnie wyróżniają się niskimi kosztami druku. Zawdzięczają to technologii produkcji ceramicznych, odpornych na wycieranie bębnów elektrofotograficznych, które wytrzymują naświetlanie wielokrotnie większej liczby stron niż produkty konkurencji. W wypadku FS-1035MFP mowa o stu tysiącach takich naświetlań. Użytkownikowi pozostaje tylko wymiana prostych i tanich pojemników z tonerem. Dzięki wysokiej wytrzymałości bębna jedną stronę na tym urządzeniu można wydrukować, wydając niewiele więcej niż sześć groszy. Do niskich kosztów druku dołączyły się niewygórowana cena samego urządzenia i przyzwoite wyniki testu. Nic dziwnego, że FS-1035MFP uzyskała najlepszą notę w kategorii ekonomicznej. Drukowanie może przebiegać pod kontrolą jednego z trzech sterowników o różnych cechach. Sterownik PCL jest wyjątkowo skromnie wyposażony w opcje, ogranicza rozdzielczość do 600 dpi, i oferuje niewielką skalę szarości. Jego przeciwieństwem jest sterownik KX, z większymi możliwościami, w tym rozdzielczością 1200 dpi. Pierwszy z nich bije
SKANER
USB (flash) CCD, 600 x 600 dpi
MOŻLIWOŚCI ERGONOMIA
6,5 5 53 5,3 6 6,9
WYNIK TESTU
8,7 ,
OPŁACALNOŚĆ OCENA KOŃCOWA
6,5 6 5
rekordy szybkości, ale ma kłopoty nawet z niskorozdzielczą grafiką. Drugi pracuje wolniej, ale z wyższą jakością. Drobny druk i grafikę należy drukować właśnie pod jego kontrolą. Poza Windows producent zapewnia sterowniki do DOS-u, Mac OS X i Linuksa. Kyocera należy do grupy najszybciej drukujących. Na pochwałę zasługuje dupleks, który najsprawniej obracał kartki na drugą stronę. Jakość druku nie imponuje. Nie ma wpadek, ale tekst jest mało intensywny, niemniej jednak – jak na placówkę edukacyjną – zupełnie wystarczający.
OKI MB451
PC WORLD
XZKnjULPXP OJTLJF LPT[UZ ESVLPXBOJB t VNJBSLPXBOB DFOB t EVQMFLT ESVLBSLJ J TLBOFSB konieczność wyboru jednego ze sterowników t VNJBSLPXBOB KBLPǴǎ t słaby skaner
Cena 1279 zł WYB
Parametry TECHNOLOGIA DRUKU LED ROZDZIELCZOŚĆ 600 x 600 dpi PORTY USB 2.0, Ethernet, SKANER
WYNIK TESTU OPŁACALNOŚĆ OCENA KOŃCOWA
RED
7,0
2012
USB (flash) CIS, 600 dpi
MOŻLIWOŚCI ERGONOMIA
ÓR
C JI
28
Skaner niestety nie zaskakuje pozytywnie. Jest wyraźnie gorszym elementem tego kombajnu. Nie zasługuje na uznanie za szybkość, ale też co gorsza, za jakość pracy. Warta pochwały jest tylko obecność dupleksu, który razem z podobnym mechanizmem w ścieżce druku pozwala pracować na stosach kartek obustronnie zadrukowanych.
AK
B451 jest prostym i tanim kombajnem monochromatycznym, który świetnie sprawdzi się w niewielkiej szkole. Drukuje, skanuje, kopiuje i faksuje. Identyczne parametry ma bliźniaczy kombajn MB441, pozbawiony faksu. Urządzenie jest wyposażone w procesor rastrujący stronę przed wydrukiem. Obsługuje PostScript, PCL w wersji 5c i 6, ma także dalej gdzieniegdzie używane sterowniki DOS-owe. Producent specjalizuje się w urządzeniach wykorzystujących do wytworzenia obrazu strony listwę elementów LED zamiast światła lasera. Nie inaczej jest w MB451. Na listwie jest 600 diod świecących na długości jednego cala i taką rozdzielczością dysponuje MP451. Wykorzystano sprawdzony w drukarkach z serii B400 mechanizm pracujący w tempie 29 stron na minutę i z krótkim, pięciosekundowym czasem oczekiwania na pierwszą stronę. Papier może być podawany z szuflady (250 kartek) albo z tacki (100 stron) i drugim wypadku może mieć większą gramaturę, do 160 g/m2. Zarówno w ścieżce druku, jak i skanowania zamontowano dupleksy, które umożliwiają automatyczną pracę na stosach obustronnie zadrukowanych kartek.
M
6,5
2012
TECHNOLOGIA DRUKU laser ROZDZIELCZOŚĆ 600 x 600 dpi PORTY USB 2.0, Ethernet,
82 8,2 5,4 4 7,4 4 7 7,9
7, 7,0
Sam skaner jest szybki, ale dysponuje niewielką rozdzielczością i dynamiką. Z tymi cechami kontrastuje bardzo rozbudowany sterownik. Z instalacją mogą być kłopoty, gdyż fabrycznie skaner jest nastawiony na sterowanie z pulpitu, a nie z komputera. Ze skanu można odczytać tekst za pomocą dołączanego programu OmniPage SE16. Kombajn może współpracować z pecetem przez USB albo sieć przewodową. W drugim wypadku z pulpitu urządzenia można wybrać docelowy katalog na jednym z komputerów.
Urządzenie ma też drugi, prostokątny port USB do podłączenia dodatkowej pamięci. Można z niej korzystać bez angażowania komputera. MB451 okazał się najszybciej drukującym kombajnem w historii naszych testów. Zawdzięcza to nie tylko sprawnemu drukowi, ale i krótkiemu czasowi oczekiwania na pierwszą stronę, istotnemu przy drukowaniu krótkich dokumentów. T[ZCLJ ESVL t EPCSB KBLPǴǎ QSPTUT[FHP ESVLV t EVQMFLTZ X ESVLBSDF J X TLBOFS[F t EPCSF SP[QP[OBXBOJF UFLTUV słaby skaner t OJFNB F LPT[UZ ESVLV
SPRZĘT
HP LaserJet 400MFP M425dn WYB
Parametry
ERGONOMIA
RED
7 7,1 4 4,9 7,6 6
WYNIK TESTU
7,6 6
OPŁACALNOŚĆ
7, 7,0
OCENA KOŃCOWA
dpi i tempem 20 stron mono i 9 w kolorze. Urządzenie ma gniazdko na pamięć USB, na której można także zapisywać skany w formacie PDF i JPG. W automatycznym podajniku mieści się 50 kartek. Skaner współpracuje z programem Readiris Pro 12 do rozpoznawania tekstu. Jakości sprzętu nie dorównuje oprogramowanie. Sterownik TWAIN jest bardzo prymitywny i nie ma nawet podstawowych funkcji. Testy nie wypadły jednoznacznie. Drukarka okazała się bardzo dobra do tekstu i prostej
Canon MF5980dw
grafiki, ale mniejsze detale nie wychodziły tak dobrze. Pomimo marnego sterownika skaner 400MFP M425dn okazał się najlepszy ze wszystkich testowanych urządzeń dzięki dobremu tempu i dynamice, a do tego prawie bezbłędnemu OCR-owi. Cena LaserJeta 400MFP M425dn nie jest niska, a eksploatacja (10 gr/str.) także nie należy do najtańszych. UFDIOPMPHJB F1SJOU t EPCSB KBLPǴǎ ESVLV t EZOBNJD[OZ TLBOFS t PSZHJOBMOB LPOTUSVLDKB t EVQMFLTZ X PCV UPSBDI TQPSB DFOB
Cena 1839 zł WYB
TECHNOLOGIA DRUKU laser ROZDZIELCZOŚĆ 600 x 600 dpi PORTY USB 2.0, Ethernet, WiFi, SKANER
WYNIK TESTU
7,0
2012
8,4 4 4,7 , 7,5 5 8,4 4
OPŁACALNOŚĆ OCENA KOŃCOWA
RED
USB (flash) CIS, 600 x 600 dpi
MOŻLIWOŚCI ERGONOMIA
ÓR
C JI
Parametry
AK
ombajn czterofunkcyjny: oprócz druku, skanowania i kopiowania potrafi także faksować. Oprócz interfejsu USB i przewodowego Ethernetu ma także interfejs Wi-Fi, którego jest pozbawiony słabszy model z tej samej rodziny, MF5940dn. Oba mają jeszcze gniazdo na pendrive, na którym można zapisywać skany albo pliki przeznaczone do wydruku, jedne i drugie samodzielnie, bez udziału komputera. Nominalnie kombajn drukuje 33 strony na minutę w rozdzielczości 600 dpi. Jego procesor rastrujący obsługuje PCL 6 i PostScript 3. Skaner CIS ma tą samą rozdzielczość i skanuje nieco wolniej (28 stron mono i 9 w kolorze). Oczywiście przy wykorzystaniu automatycznego podajnika, który mieści 50 kartek. Zarówno w torze skanowania jak i w ścieżce papieru są zamontowane dupleksy. Faks G3 (33,6 kb/s) ma pamięć na 512 stron i książkę telefoniczną na 200 numerów. Jak zwykle u Canona, sterownik skanera należy do najlepszych, czego nie można powiedzieć o programach do rozpoznawania tekstu. Canon ciągle zmienia dostawcę;
K
7,0
2012
TECHNOLOGIA DRUKU laser ROZDZIELCZOŚĆ 1200 X 1200 dpi PORTY USB 2.0, Ethernet, SKANER CCD, 1200 x 1200 dpi
MOŻLIWOŚCI
ÓR
C JI
K
Cena 2200 zł AK
ombajn trzyfunkcyjny z wieloma interesującymi możliwościami i szczegółami wyposażenia. Na pierwszy rzut oka wyróżnia się nietypowym panelem sterowania, w którym wykorzystuje się sporej wielkości ekran dotykowy. Dzięki niemu mogły zniknąć pulpit i całe gromady przycisków, tak charakterystyczne dla kombajnów wielofunkcyjnych. Kolejną nowością jest funkcja i system ePrint. Dzięki niemu drukowanie można uruchomić za pomocą e-maila, niekoniecznie z komputera. Nominalnie kombajn drukuje 35 stron na minutę, z których na pierwszą czeka się pięć sekund. Maksymalna rozdzielczość sięga 1200 x 1200 dpi. Urządzenie ma procesor rastrujący, który obsługuje polecenia wydawane w PostScripcie oraz PCL-u. Szuflada mieści 250 stron, do tego dochodzi tacka, na której można podać 50 kartek, w tym nieco grubsze (do 160 g/m2) nośniki. Zarówno w ścieżce papieru do drukowania, jak i skanowana zainstalowano dupleksy. Skaner nie ma tak dobrych parametrów, ale w testach pokazał się z dobrej strony. W zasięgu jego możliwości jest nawet skanowanie fotografii. Dysponuje rozdzielczością 1200
7, 7,0
w urządzeniu MF5980dw jest to Presto! PageManager, który wypada dość słabo. Drukarka jest bardzo szybka, 10 stron drukuje średnio w 20 sekund niezależnie od treści. Równie szybki jest skaner – nawet włączenie dużych rozdzielczości nie powoduje spadku tempa skanowania. Jakość już nie jest tak dobra. Czcionki są mało wyraziste, a większe powierzchnie – niejednorodne. Symulacje kolorów i szarości także nie wypadają najlepiej, podobnie szczegóły. Jednym słowem: bardzo dobra szybkość i przeciętna jakość.
Mimo sporej ceny Canon może być bardzo opłacalny. Decydują o tym nie tylko dobre parametry i wyniki testu, ale także niskie koszty eksploatacyjne. Chociaż konieczność jednoczesnej wymiany bębna i tonera nie sprzyja oszczędności, to jednak koszt druku strony jest niższy od ośmiu groszy. T[ZCLJ ESVL t UBOJB FLTQMPBUBDKB t T[ZCLJF TLBOPXBOJF t EVQMFLTZ ESVLV J TLBOPXBOJB QS[FDJǗUOB KBLPǴǎ ESVLV t NB P EZOBNJD[OZ TLBOFS
PC WORLD
29
SPRZĘT
Najlepsze laptopy nie tylko do pracy Ograniczenia budżetów szkolnych powodują, że komputery stanowiące wyposażenie większości placówek edukacyjnych czy nauczycieli są często przestarzałe i przynoszą więcej problemów niż korzyści. Nauczyciele różnie sobie z tym radzą. Zdarzają się np. przypadki korzystania z prywatnego laptopa, który w domu służy całej rodzinie, a w szkole pomaga w pracy. Mamy nadzieję, że nasz poradnik pomoże Czytelnikom wybrać odpowiednią konstrukcję, która sprawdzi się w obu zastosowaniach. eny laptopów znacznie spadły, a ich wydajność jest na tyle duża, że nawet podstawowe konstrukcje, kosztujące do 2000 złotych, mogą okazać się dobrym wyborem. Pamiętajmy jednak, że komputer uniwersalny, czyli nie tylko do pracy w edytorze tekstów, ale i do korzystania z multimediów, ustawia poprzeczkę nieco wyżej. Naszym zdaniem lepszym rozwiązaniem jest konfiguracja nieco na wyrost niż najtańsza i najwolniejsza konstrukcja, która za rok będzie wymagała wymiany. W tym artykule skupimy się na komputerach przenośnych, które podzielić można na trzy kategorie: netbooki (tanie i niewielkie komputery o niskiej wydajności), laptopy (w tym wypadku polecamy konfiguracje do 3,5 tysiąca złotych) i ultrabooki. Te ostatnie należą do najnowszej kategorii, która obejmuje konstrukcje bardzo lekkie, cienkie, stylowe i wydajne, ale drogie. Ich cena rzadko jest niższa niż 3000 zł.
C
Gdy liczy się cena W wypadku najtańszych komputerów przenośnych do wyboru mamy całą paletę netbooków i podstawowe modele laptopów. Netbooki świetnie się nadają dla osób często przemieszczających się w pracy, ponieważ długo pracują na baterii (średnio powyżej 7 godzin), są też poręczne i lekkie (ich waga rzadko przekracza 1,5 kg). Kompaktowe rozmiary wynikają z tego, że wyposażone są w nieduże ekrany o przekątnej 10-12-cali. Całość wymiarami przypomina książkę formatu A4. Netbooki to z reguły konstrukcje zbudowane z mało wydajnych podzespołów, więc trzeba bacznie się przyjrzeć ich konfiguracjom i wyposażeniu. Z doświadczenia wiemy, że konfiguracje oparte na jednordzeniowym procesorze są wolne i nawet przeglądanie na nich internetu jest frustrujące.
30
PC WORLD
Minimalne wyposażenie tego typu komputera to dwurdzeniowy procesor Intela z rodziny Atom, 1 GB pamięci RAM i 320 GB twardy dysk. Najwięcej modeli spełniających te założenia korzysta z ekranów o 10-calowej przekątnej, które pracują w rozdzielczości 1024 x 600 pikseli. My jednak bardziej polecamy konstrukcje z matrycą o przekątnej 11,6-calowej, które są wygodniejsze, ponieważ oferują wyższą rozdzielczość ekranu (1366 x 768 pikseli), a nieco większa obudowa pozwala producentom montować też większe klawiatury, na których się wygodniej pisze. Optymalna konstrukcja to dwurdzeniowy procesor AMD z rodziny Brazos (np. AMD C-60), wyposażony w relatywnie szybszy układ graficzny (Radeon HD), 2 GB pamięci RAM, dysk 320 GB i 11 – lub 12-calowy ekran. Tego typu netbooki potrafią nie tylko długo pracować na baterii, ale również umożliwiają odtwarzanie filmów w jakości HD i nie dostają czkawki podczas bardziej intensywnej pracy z systemem Windows 7. Alternatywą dla niech są energooszczędne konfiguracje z procesorem Intel N2600 (dwa rdzenie taktowane na 1,6 GHz), ze zintegrowanym układem graficznym Intela i 2 GB pamięci operacyjnej.
Zamiast netbooka Osobom planującym zakup większego komputera przenośnego z ekranem o przekątnej powyżej 13 cali w cenie do 2000 zł polecić możemy laptopy zbudowane na energooszczędnych podzespołach AMD z procesorem AMD E-450. To jednostka APU (czyli hybryda procesora i układu graficznego) wyposażona w dwa rdzenie i układ graficzny AMD Radeon. Charakteryzuje się bardzo dobrym współczynnikiem wydajności do poboru prą-
du. Laptop z takim procesorem, 4 GB pamięci RAM, 320 GB dyskiem twardym i 13-14-calową matrycą pracującą w naturalnej rozdzielczości 1366 x 768 pikseli sprawdzi się w typowych zastosowaniach stricte biurowych, ale też multimedialnych, co czyni go bardzo interesującym wyborem do pracy z uczniami. Inna możliwość to modele oparte na podstawowej grupie procesorów z rodziny Core i3, które są wprawdzie nieco droższe, ale wyposażone w szybszy procesor pozwalają na uruchamianie bardziej wymagających programów.
Droższe laptopy mogą więcej Zupełnie inaczej jest w wypadku urządzeń kosztujących 2–3 tysiące złotych. Liczba modeli jest ogromna i możemy wybierać między solidnymi laptopami do pracy, multimedialnymi i dużymi konstrukcjami DTR, które mają większe ekrany i są dobrze wyposażone w interfejsy bezprzewodowe i przewodowe. Optymalny do codziennej pracy – przy założeniu przemieszczania się z laptopem – jest ekran o przekątnej najwyżej 15,6-calowej. Większe urządzenia (DTR) mogą zastąpić stacjonarny komputer, ale są mało poręczne i ciężkie. W biznesie coraz popularniejsze stają się konstrukcje z matrycami o 14 – lub 13,3-calowej przekątnej. Są relatywnie lekkie (ważą poniżej 2 kg), a przy tym wygodnie się z nich korzysta, gdyż mają pełnowymiarowe klawiatury i odpowiednio duże touchpady. Z racji gabarytów i użycia mocnych podzespołów wydają się też idealnym wyposażeniem szkoły. Mogąc wydać więcej pieniędzy na laptop, zastanówmy się nie tylko nad zwiększeniem jego możliwości, czyli zainwestowaniem w mocniejszy procesor lub dodatkową kartę graficzną, ale również na ergonomią
SPRZĘT
obudowy i jakością jej wykonania. W wypadku laptopów, które niemal codziennie będą przenoszone z miejsca na miejsce, dobra obudowa o mocnej, ale lekkiej konstrukcji jest po prostu niezbędna. Laptopy w obudowach z błyszczącego, czarnego plastiku kuszą nowoczesnym wyglądem, ale są bardzo niepraktyczne. Główna wada? Szybko się rysują. Wystarczy je kilka razy przenieść bez specjalnego pokrowca i powstają denerwujące rysy, które powodują, że laptop traci swój urok. Są też bardzo podatne na brud. Widać na nich zwłaszcza odciski palców, których pozbycie się wymaga czyszczenia specjalnymi miękkimi ściereczkami. Lepsze więc będą konstrukcje ze sztywnego i matowego plastiku lub o wyraźnej fakturze, bo nie są na nich widoczne odciski palców czy drobne ryski. Dobrym wyborem pod tym względem są też laptopy mające klapę wykonaną z aluminium, który jest materiałem sztywnym i zarazem lekkim.
Sprawdź, zanim kupisz Kupowanie laptopa wyłącznie na podstawie ceny, specyfikacji i obejrzanych
zdjęć jest bardzo dużym błędem. Przed podjęciem decyzji konieczne jest dokładne obejrzenie wybieranego sprzętu. Pozwoli to na zorientowanie się, sprosta wymaganiom. Mając sprzęt przed sobą, można sprawdzić np. jakość wykonania i sztywność konstrukcji laptopa. Wystarczy go chwycić po przekątnej za rogi i spróbować wygiąć. Jeżeli łatwo się podda i zauważmy, że część klapek czy elementów obudowy zaczyna się wyginać i wypaczać, należy zrezygnować z zakupu. Ten sam test możemy wykonać z otwarta klapą monitora, tyle że w tym wypadku dopuszczalna jest pewna wiotkość konstrukcji. Może się też zdarzyć, że obudowa będzie się uginać w miejscu montażu napędu optycznego. To normalne i zdarza się w większości laptopów. Radzimy też sprawdzić sztywność obudowy w miejscach oparcia nadgarstków, gdy piszemy na klawiaturze. Warto spojrzeć na spód laptopa i sprawdzić przymocowane stopki gumowe, bo w tanich laptopach są one często niewielkie i przyklejone klejem słabej jakości. W efekcie szybko odpadają,
Samsung NP300E7A-S08PL o jeden z najtańszych komputerów DTR, czyli laptopów z dużymi ekranami. Ma wyświetlacz o 17,3-calowej przekątnej, pracujący w naturalnej rozdzielczości 1600 x 900 pikseli. Obszar roboczyjest więc całkiem duży. Laptop jak na swoje rozmiary waży niedużo, co ułatwia przemieszczanie go na terenie szkoły. To jednak konstrukcja dla nauczycieli dysponujących samochodem, ponieważ jest za duży na codziennego przenoszenia w torbie czy plecaku. Polecamy konfigurację z procesorem Intela Core i3 – 2350M i dodatkową kartą graficzną Nvidii z procesorem GeForce GT 520M. Taki tandem zapewnia wygodną pracę z najnowszym systemem Windows 7, aplikacjami biurowymi, multimedialnymi czy internetowymi. Matowa matryca redukuje efekt lustra, więc nie powstają denerwujące refleksy świetlne. Obudowa ze specjalną powłoką Samsung Duracase świetnie sprawdza się w codziennym użytkowaniu, ponieważ nie powstają na niej mikroryski, nie są też widoczne
T
a laptop nie będzie się wówczas stabilnie „trzymał” biurka. Jednym z najistotniejszych elementów konstrukcji obudowy laptopa jaki powinniśmy sprawdzić, jest klapa chroniąca matrycę. Większość mechanicznych uszkodzeń ekranów montowanych w laptopach wynika właśnie z tego, że klapy chroniące ekrany są za mało sztywne, a przez to bardziej podatne na uszkodzenia. Nawet tak prosta czynność, jak przestawienie urządzenia uchwyconego za róg klapy ekranu czy położenie książki na laptopie może spowodować uszkodzenie matrycy. Ponadto należy zwrócić uwagę na powłokę matrycy. Do pracy zdecydowanie polecane są matowe, tłumiące praktycznie wszystkie refleksy świetlne. Niestety obecnie coraz częściej spotyka się matryce błyszczące. W sali lekcyjnej wyposażonej w mocne światło sufitowe takie rozwiązanie może bardzo utrudnić pracę. Przy pechowym ustawieniu biurka może się okazać, że refleksy z lampy oraz okna kompletnie uniemożliwiają zobaczenie, co aktualnie znajduje się na ekranie. Edward Wawrzyniak
Cena 2500 zł
Parametry EKRAN 17,3 cala, 1600 x 900 pikseli Intel Core i3 – 2350M PROCESOR PAMIĘĆ RAM 6 GB KARTA GRAFICZNA Nvidia GeForce
GT 520M DYSK TWARDY 500 GB WYMIARY 406,7 x 266,3 x 29,8 WAGA
~ 36,9 mm (szer. x gł. x wys.) 2,6 kg
odciski palców. Duże rozmiary laptopa pozwoliły producentowi zamontować wygodną klawiaturę, z osobną częścią numeryczną, oraz duży touchpad. Za jedyną wadę można uznać brak interfejsu USB 3.0, który pozwala na pod-
łączenie szybkich dysków zewnętrznych. Jednak przystępna cena, i duża pojemność dysku (500 GB) sprawiają, że jest to jedna z najlepszych konstrukcji w swojej kategorii pod względem stosunku ceny do możliwości. PC WORLD
31
SPRZĘT
Acer S3-951 cer Aspire S3 to relatywnie tani ultrabook, w którym zamiast dużego dysku SSD zastosowano tańszy HDD, a niewielki „dysk” SSD o pojemności 20 GB służy jedynie jako pamięć podręczna. Jak przystało na ultrabook, Acesr Aspire S3 ma cienką (17 mm) obudowę, starannie wykonaną z aluminium. Nie ma w niej żadnych klapek, więc jest sztywna i praktyczna. Ne zostają na niej odciski palców, a drobne ryski są praktycznie niewidoczne. To idealna konstrukcja do pracy i częstego przenoszenia, bo jest lekka i mocna. Procesor Intela Core i5 2467M pracuje z prędkością 1,6 GHz, która może wzrosnąć do 2,3 GHz, gdy nie wszystkie rdzenie są wykorzystywane (technologia Turbo Boost 2.0). To doskonały wybór do cienkich laptopów, bo jest szybki i jednocześnie energooszczędny (współczynnik TDP – 17 W). Pobiera o prawie połowę mniej prądu niż Core i5 poprzedniej generacji. Mimo że ma trochę niższy zegar, świetnie nadaje się do zastosowań domowych i do pracy. Cena według nas jest
A
Cena 2899 zł Parametry EKRAN 13,3 cala, 1366 x 768 pikseli PROCESOR Intel Core i5-2467M PAMIĘĆ RAM 4 GB KARTA GRAFICZNA Intel HD
Graphics 3000 320 (HDD) + 20 (SSD) GB 323 x 218 x 17,5 mm (szer. x gł. x wys.) 1,3 kg
DYSK TWARDY WYMIARY WAGA
bardzo atrakcyjna, szkoda tylko, że producent nie zamontował w tym ultrabooku szybkiego interfejsu USB 3.0. Do dyspozycji mamy za to dwa gniazda USB 2.0, pełnowymiarowe gniazdo
Asus Eee PC 1015BX en netbook to świetny wybór dla osób szukających jak najtańszego i najmniejszego komputera do pracy na wyjazdach. Ma niewielki ekran o 10,1-calowej przekątnej, pracujący w naturalnej rozdzielczości 1200 x 600 pikseli. Jest przy tym niewielki i lekki. Obudowa jest sztywna i staranie wykonana, ale niestety wykończona „na wysoki połysk”, ale to cecha większości netbooków. Na szczęście producent dodaje pokrowiec, w który warto spakować netbook przed umieszczeniem go w torbie. Omawiany model, w przeciwieństwie do większości tego typu przenośnych komputerów, wyposażony jest w matową matrycę. Zastosowany procesor AMD C-60 to jednostka nastawiona głównie na jak najniższy pobór prądu, a nie na szybkość pracy. Wyposażona jest w dwa rdzenie pracujące z prędkością 1–1333 GHz i zintegrowany układ graficzny AMD Radeon HD 6290. Nadaje się on do pracy z podstawowymi aplikacjami, takimi jak pakiety biurowe czy przeglądarki internetowe. Pobiera tylko 9 W, dlatego netbook długo działa na ba-
T
32
PC WORLD
HDMI, dwa najpopularniejsze interfejsy: Bluetooth, Wi-Fi i standardowy dysk HDD o pojemnosci 320 GB, który jest jednak duzo wolniejszy od nowoczesnych dysków SSD.
Cena 1100 zł Parametry EKRAN 10,1 cala, 1024 x 600 pikseli PROCESOR AMD C-60 PAMIĘĆ RAM 2 GB KARTA GRAFICZNA AMD Radeon
HD 6290 DYSK TWARDY 320 GB WYMIARY 262 x 178 x 37 mm WAGA
(szer. x gł. x wys.), 1,25 kg
terii. W połączeniu z niewielką wagą czyni go to – w kategorii komputerów z systemem Windows 7 kosztujących poniżej 1500 zł – dobrym wyborem do pracy na wyjazdach. W sklepach dostępna może
być jego wersja z procesorem AMD C-50 starszej generacji. Trafiając na taką ofertę w atrakcyjnej cenie, warto z niej skorzystać, ponieważ różnice w wydajności są praktycznie niezauważalne.
SPRZĘT
Lenovo ThinkPad Edge E530 en z pozoru standardowy laptop z 15-calowym ekranem okazuje się nieco odmienny od większości tego typu konstrukcji, głównie z powodu wyższej od standardowej rozdzielczości ekranu – 1600 x 900 pikseli, a nie 1366 x 768 pikseli. Pulpit roboczy jest więc dużo większy niż w standardowych laptopach. Co istotne, jest on matowy i nie powstają na nim refleksy świetlne. Nie mamy też zastrzeżeń do sztywności konstrukcji obudowy, która powinna znieść trudy codziennego transportu z domu do szkoły. Zastosowany w tym laptopie procesor Intela Core i5-2520M to nowoczesna jednostka wyposażona w dwa rdzenie o prędkości 2,5 GHz, która może wzrosnąć do 3,2 GHz, gdy będzie pracował tylko jeden z nich (technologia TurboBoost). Co ciekawe, dzięki technologii Hyper-Threading procesor ma dwa dodatkowe rdzenie wirtualne i system rozpoznaje go jako czterordzeniowy. Jest szybszy i ma większe możliwości niż jego odpowiedniki z tańszej serii Core i3. W połączeniu
T
Cena 2999 zł
Parametry EKRAN 15,6 cala, 1600 x 900 pikseli PROCESOR Intel Core i5-2520M PAMIĘĆ RAM 4 GB KARTA GRAFICZNA NVIDIA
GeForce GT 610M DYSK TWARDY 500 GB WYMIARY 377 x 245 x 29 mm
(szer. x gł. x wys.) 2,45 kg
WAGA
z dodatkowym układem graficznym Nvidia GeForce GT 610M świetnie nadaje się do zastosowań multimedialnych, np. oglądania filmów full HD (wystarczy go podłączyć do telewizora za pomocą gniazda
Acer Aspire One 722 (LU.SFT02.251) spire One 722 korzysta z platformy AMD Fusion, z dwurdzeniowym procesorem C-60. To bezpośredni następca popularnego modelu C-50 (2x 1 GHz). Nowszy układ APU C-60 pracuje z identyczną prędkością, ale wyposażony jest w tryb Turbo (tymczasowe zwiększenie taktowania zegara procesora na 1,33 GHz). Różnice wydajności między tymi jednostkami nie są znaczące. Ten model spełni oczekiwania osób szukających taniego netbooka o niewielkich rozmiarach, ale o możliwościach większych niż mają standardowe konstrukcje z 10-calowym ekranem. Oczywiście pod względem wydajności nie może konkurować z tanimi laptopami z procesorem Intela z rodziny Core i3, ale do korzystania z internetu czy aplikacji biurowych w zupełności wystarczy. Zamontowany w procesorze układ graficzny AMD Radeon HD 6290 wspomaga odtwarzanie filmów full HD, czego nie potrafią netbooki zbudowane na platformie Intela Pine Trail. Co istotne, długo działa na baterii,
A
HDMI) czy domowej obróbki zdjęć lub wideo. Jest też dobrze wyposażony. Ma m.in. napęd optyczny i gniazda USB 3.0, które pozwolą podłączyć szybkie dyski zewnętrzne.
Cena 1399 zł
Parametry EKRAN 11,6 cala, 1366 x 768 pikseli PROCESOR AMD C-60 PAMIĘĆ RAM 2 GB KARTA GRAFICZNA AMD Radeon
HD 6290 DYSK TWARDY 320 GB WYMIARY 285 x 202 x 25,4 mm WAGA
(szer. x gł. x wys.), 1,3 kg
a poręczne rozmiary, niska waga i nieco większy ekran (11,6 cala, 1366 x 768 pikseli) niż najmniejszych netbooków (10 cali, 1024x600 pikseli) sprawiają, że ma dobry współczynnik ceny do możliwości. Jedyny
mankament tej konfiguracji to błyszczący ekran. W netbokach to jednak standard. W netbokach to jednak standard i trudno nam będzie znaleźć model z matowym ekranem o takiej przekątnej. PC WORLD
33
SPRZĘT
Szkolne archiwum Szkolne dokumenty lepiej trzymać w jednym miejscu. Magazynem, w którym można je przechowywać, jest mały NAS, czyli jedno- lub dwudyskowy serwer podłączony do lokalnej sieci komputerowej. Można z nich korzystać nie tylko za pomocą pecetów, ale też smartfonów, tabletów i innych urządzeń mobilnych. odstawową funkcją NAS-a jest udostępnianie plików komputerom, konsolom, telewizorom sieciowym, tabletom i innym urządzeniom. Problem w tym, że mogą nimi kierować różne systemy operacyjne. Do Windows, Mac OS X oraz Linuksa doszły systemy do urządzeń przenośnych: iOS, Windows Phone, BlackBerry czy Android. Dlatego pośrednikiem w tej wymianie jest wspólny, sieciowy system plików SMB / CIFS. Najlepiej, jeśli mały serwer jest podłączony do rutera. To urządzenie organizujące małą sieć i połączenie między jej składnikami. Jedno z wyjść rutera jest skierowane do internetu i udostępnia jego zasoby wszystkim w sieci. Każde z urządzeń komunikujących się z ruterem otrzymuje od niego swoją wizytówkę, czyli unikatowy adres IP. Od tej czynności rozpoczyna się nie tylko budowanie sieci od początku, ale i powiększanie jej o kolejne składniki. Jednym z nich może być NAS. W wypadku podstawowych funkcji zarządzanie serwerem jest bardzo proste i nie wymaga od użytkownika żadnych kwalifikacji. Często funkcje NAS-a są podzielo-
P
ne na prostsze, dla wielu użytkowników, i bardziej skomplikowane, przeznaczone dla jednej osoby – administratora. Największego obycia z sieciami wymaga jego instalacja, ale coraz częściej producenci serwerów dostarczają programy, które wykonują tę czynność prawie automatycznie.
Nowinki Producenci NAS-ów starają się nadążać za zmianami technologicznymi. Pierwsza z nowinek to szybszy interfejs dyskowy SATA III o wydajności 6 GB/s – rozwiązanie przygotowane raczej na użytek SSD, dyskom mechanicznym niezbyt się przyda. Bardziej użyteczne są następne nowości: USB 3.0 oraz pokonanie bariery dwóch terabajtów pojemności twardych dysków. Dziś większość nowych NAS-ów obsługuje duże dyski, normą jest ograniczenie pojemności jednego do trzech terabajtów. USB 3.0 dopiero raczkuje, ale już stało się bardzo ważnym elementem serwera. Na tyle ważnym, że producenci wprowadzają nowe modele z obsługą tego interfejsu jakby poza normalnym cyklem. W poprzednim teście mieliśmy je w dwóch
Serwery w znacznym stopniu ułatwiają magazynowanie i udostępnianie dokumentów oraz multimediów. Źródło: RRZEicons / wikimedia.org
34
PC WORLD
serwerach, Netgearze i Freecomie, dzisiaj prezentujemy dwie następne nowości, od Synology i QNAP-a. NAS-y mają szybkie, gigabitowe interfejsy – w konfrontacji z nimi USB w wersji drugiej przypominało żółwia. Szybsze USB pozwoli na dołączanie dodatkowej pojemności dyskowej bez ograniczenia wydajności. Dziś niby mamy zewnętrzne SATA na dodatkowe dyski, ale pozostaje ono niepopularnym dziwolągiem. Wydajne USB ma dużo większe szanse na upowszechnienie.
Dodatki Udostępnianie plików pozostaje najważniejszym zadaniem NAS-a, ale coraz częściej jest uzupełniane o dodatkowe możliwości. W większości chodzi o nowe funkcje, realizowane przez samo urządzenie, bez pomocy komputera. W pierwszej kolejności chodzi o FTP, które dostarcza alternatywnego dla SMB / CIFS sposobu zapisywania i odczytywania plików. Zwykle ma wydajność o kilkanaście procent niższą. Kolejnym uzupełnieniem jest serwer druku. Chodzi o udostępnienie drukarki ze złączem USB użytkownikom sieci. W tym systemie pracy najczęściej obsługiwane są tylko sterowniki do Windows, rzadziej postscriptowe. Większość implementacji serwera druku po prostu otwiera połączenie, nie troszcząc się o detale. Rzadko możliwe jest sterowanie kolejką wydruku, nie mówiąc o współpracy ze skanerem w urządzeniu wielofunkcyjnym. Najlepiej trzymać się z daleka od tych rozwiązań i korzystać z niewiele droższych drukarek czy kombajnów oryginalnie wyposażonych w kartę sieciową. Inną z nowinek jest obsługa kamer IP. Używane do monitoringu produkują zazwyczaj ogromną ilość materiału, dla którego NAS-y ze swoją pamięcią dyskową mogą pełnić funkcję rejestratora. Wiele NAS-ów obsługuje serwery WWW umieszczone na swoich dyskach. Różnią się stopniem skomplikowania. Najprostsze są
tz / Z : <K_ D Π ƚŽ ƑǁŝĂƚŽǁLJ ůŝĚĞƌ ƌLJŶŬƵ ƉĂŵŝħĐŝ ŵĂƐŽǁLJĐŚ /ŽŵĞŐĂΠ ƚŽ ĐnjħƑđ D ĚŽƐƚĂƌĐnjĂũČĐLJ ƌŽnjǁŝČnjĂŶŝĂ ĚůĂ ŵŶŝĞũƐnjLJĐŚ ŽƌŐĂŶŝnjĂĐũŝ ŽƌĂnj ŬůŝĞŶƚſǁ ŝŶĚLJǁŝĚƵĂůŶLJĐŚ͘ t ŶĂƐnjĞũ ŽĨĞƌĐŝĞ njŶĂũĚnjŝĞĐŝĞ WĂŷƐƚǁŽ ƐĞƌǁĞƌLJ E ^ ƉŽnjǁĂůĂũČĐĞ ŶĂ ďĂĐŬƵƉ͕ ĂƌĐŚŝǁŝnjĂĐũħ ŽƌĂnj ǁƐƉſųĚnjŝĞůĞŶŝĞ ĚĂŶLJĐŚ ǁ ƐnjĞƌŽŬŝĞũ ƉĂůĞĐŝĞ ŵŽĚĞůŝ ŶĂ ŬĂǏĚLJ ďƵĚǏĞƚ͘ /ŶƐƚĂůĂĐũĂ ŽƌĂnj ƉƌĂĐĂ nj ƵƌnjČĚnjĞŶŝĞŵ ũĞƐƚ ĚnjŝĞĐŝŶŶŝĞ ƉƌŽƐƚĂ͘ ŽĚĂƚŬŽǁŽ͕ ŬƵƉƵũČĐ ƌŽnjǁŝČnjĂŶŝĞ /KD ' ŽƚƌnjLJŵƵũČ WĂŷƐƚǁŽ͗ ͻ dĞĐŚŶŽůŽŐŝħ /ŽŵĞŐĂ WĞƌƐŽŶĂů ůŽƵĚ ƉŽnjǁĂůĂũČĐČ ŶĂ ƌĞƉůŝŬĂĐũħ ĚĂŶLJĐŚ ĚŽ ŝŶŶLJĐŚ ƵƌnjČĚnjĞŷ /ŽŵĞŐĂ ůƵď ŬŽŵƉƵƚĞƌſǁ ƉŽƉƌnjĞnj ŝŶƚĞƌŶĞƚ ʹ ƚǁŽƌnjĞŶŝĞ ǁųĂƐŶĞũ ĐŚŵƵƌLJ͖ Ă ǁƐnjLJƐƚŬŽ ŶĂ ƐƚĂųĞ njĂ ĚĂƌŵŽ͊ ͻ dƌnjLJůĞƚŶŝČ ŐǁĂƌĂŶĐũħ ŶĂ ĐĂųĞ ƵƌnjČĚnjĞŶŝĞ ųČĐnjŶŝĞ nj ĚLJƐŬĂŵŝ ŽƌĂnj ŽƉŝĞŬħ ƉŽůƐŬŽũħnjLJĐnjŶĞŐŽ ĐĞŶƚƌƵŵ ǁƐƉĂƌĐŝĂ ƚĞĐŚŶŝĐnjŶĞŐŽ /ŽŵĞŐĂ͘ ͻ ^z^d D DKE/dKZ/E'h͊ KƉƌŽŐƌĂŵŽǁĂŶŝĞ DŝŶĚdƌĞĞ ^ĞĐƵƌĞ DŝŶĚ ;ůŝĐĞŶĐũĞ ŽĚ Ϯ ĚŽ ϰϴ ŬĂŵĞƌͿ ƉŽ njĂŝŶƐƚĂůŽǁĂŶŝĂ ŶĂ /ŽŵĞŐĂ ^ƚŽƌ ĞŶƚĞƌ ƚǁŽƌnjLJ ǁLJĚĂũŶLJ ŝ ƚĂŶŝ ƐLJƐƚĞŵ ŵŽŶŝƚŽƌŝŶŐƵ Ͳ /ĚĞĂůŶLJ ĚůĂ ƐnjŬŽųLJ͘ Ž ǁŝħĐĞũ ƉƌnjLJ ǁLJŬŽƌnjLJƐƚĂŶŝƵ ƐĞƌǁĞƌĂ E ^ /ŽŵĞŐĂ͕ ũĂŬŽ ƐƚĂĐũŝ ŵŽŶŝƚŽƌŝŶŐƵ͕ ƉŽnjŽƐƚĂųĞ ĨƵŶŬĐũĞ ƵƌnjČĚnjĞŶŝĞ ƉŽnjŽƐƚĂũČ ĚŽƐƚħƉŶĞ͊
^njĐnjĞŐſųŽǁĞ ŝŶĨŽƌŵĂĐũĞ njŶĂũĚČ WĂŷƐƚǁŽ Ƶ ƵƚŽƌLJnjŽǁĂŶLJĐŚ ĞĂůĞƌſǁ /ŽŵĞŐĂ͘ >ŝƐƚĂ ĚŽƐƚħƉŶĂ ŶĂ ǁǁǁ͘ŝŽŵĞŐĂ͘ĐŽŵ ƐĞŬĐũĂ ͞tŚĞƌĞ ƚŽ ďƵLJ͟ ĂƐƚĞƌŶ ƵƌŽƉĞ
Ξ ϮϬϭϮ /ŽŵĞŐĂ ŽƌƉŽƌĂƟŽŶ͘ /ŽŵĞŐĂ͕ ůŽŐŽ ͣŝ͟ ŝ ^ƚŽƌ ĞŶƚĞƌ ƐƚĂŶŽǁŝČ njĂƌĞũĞƐƚƌŽǁĂŶĞ njŶĂŬŝ ŚĂŶĚůŽǁĞ ůƵď njŶĂŬŝ ŚĂŶĚůŽǁĞ /ŽŵĞŐĂ ŽƌƉŽƌĂƟŽŶ ǁ ^ƚĂŶĂĐŚ ũĞĚŶŽĐnjŽŶLJĐŚ ŝͬůƵď ŝŶŶLJĐŚ ŬƌĂũĂĐŚ͘ D ŝ D >ŝĨĞ>ŝŶĞ ƐƚĂŶŽǁŝČ njĂƌĞũĞƐƚƌŽǁĂŶĞ njŶĂŬŝ ŚĂŶĚůŽǁĞ ůƵď njŶĂŬŝ ŚĂŶĚůŽǁĞ ĮƌŵLJ D ŽƌƉŽƌĂƟŽŶ ǁ ^ƚĂŶĂĐŚ ũĞĚŶŽĐnjŽŶLJĐŚ ŝͬůƵď ŝŶŶLJĐŚ ŬƌĂũĂĐŚ͘ EŝĞŬƚſƌĞ ŝŶŶĞ ŶĂnjǁLJ ƉƌŽĚƵŬƚſǁ͕ ŶĂnjǁLJ ŵĂƌĞŬ ŝ Įƌŵ ŵŽŐČ ƐƚĂŶŽǁŝđ njŶĂŬŝ ƚŽǁĂƌŽǁĞ ůƵď ŽƉŝƐLJ ŽĚƉŽǁŝĞĚŶŝĐŚ ǁųĂƑĐŝĐŝĞůŝ͘
tylko graficznym opakowaniem FTP. Niektóre obsługują szyfrowany HTTPS, który poza zdalnym administrowaniem nie ma większego znaczenia dla wymiany plików. Czasem producent oddaje do dyspozycji użytkownika interpreter PHP i bazę MySQL. To pozwala na budowanie dynamicznych stron WWW, których zmienna treść jest każdorazowo pobierana z bazy. Lista umiejętności NAS-ów stale się rozszerza, ostatnią nowinką jest utworzenie i obsługa własnej chmury albo podłączenie się do cudzej. Zresztą same chmury są konkurencją dla NAS-ów, oferują podobne usługi, ale pozostają całkowicie poza kontrolą swych użytkowników. Wiele NAS-ów obsługuje w specjalny sposób multimedia wyposażone w UPnP AV oraz DLNA. Nie jest on konieczny do odtwarzania filmów i muzyki na komputerze, ale ułatwia penetrację sieci innym urządzeniom. Na przykład telewizor sieciowy jest może znaleźć i odtworzyć prezentację dla klienta zapisaną na dyskach serwera. Na koniec warto wspomnieć o samodzielnym pobieraniu z internetu. Typowe rozwiązanie, tzw. stacja pobierania, radzi sobie z zamówionymi listami torrentów, plików ściąganych przez FTP bądź HTTP i umieszcza je we wskazanym miejscu na dysku twardym bez pomocy zewnętrznego komputera. Bardzo pożyteczne narzędzie, coraz częściej dostępne.
Wydajność Wydajność jest kluczowym parametrem serwera – wie to każdy, kto czekał minutę lub dłużej na transfer danych. Niestety nie wszystko zależy od NAS-a. Bywa, że o sprawności całego systemu decydują inne
elementy. Wąskim gardłem może się okazać komputer w jaki wyposażona jest szkoła albo przepustowość sieci w naszej placówce (ze szczególnym uwzględnieniem sieci bezprzewodowej). W tym wypadku przyspieszenie NAS-a niewiele pomoże. W największym stopniu wydajność serwera zależy od rodzaju procesora i częstotliwości jego taktowania. Oprócz CPU, o wy-
Nowości
Dotąd zdecydowanie lepiej od konkurencji wypadały układy Marvella z serii 6281. W dwóch modelach serwerów, Synology DS112+ i QNQP TS-19P II znaleźliśmy jego następcę, 6182. W bezpośrednim porównaniu lepszy okazał się DS12+, ale oba zasygnalizowały problemy, które mają z obsługą odczytu wielu małych plików. W tej konkurencji okazały się dwukrotnie wolniejsze od NAS-ów z poprzednim procesorem. W krótkim czasie możemy się spodziewać odpowiedWydajność jest kluczowym niej poprawki. Taką poprawką, chociaż ubraną parametrem serwera – wie to w całkiem nową obudowę, jest Bufkażdy, kto czekał minutę lub dłużej falo LinkStation Live. W odróżnieniu od poprzednika nosi dodatkowe na transfer danych. Niestety nie oznaczenie LS.X. Oba są wyposażowszystko zależy od NAS-a. Bywa, ne w procesor Marvell 5182. Starszy że o sprawności całego systemu model też koszmarnie wolno obsługiwał małe pliki, w nowszym nie decydują inne elementy. Wąskim ma rewelacji, bo procesor starszy, gardłem może się okazać komputer jednak obsługa odczytu w małych porcjach skróciła się cztero-, a zaklienta albo przepustowość sieci, pisu nawet dziewięciokrotnie. zwłaszcza bezprzewodowej. Interesująco wypada model Synology DS.712+ z układem Intel Atom – po wyczerpaniu możliwości składowana dajności urządzenia decyduje wielkość plików na dwóch napędach można dopamięci RAM, rodzaj systemu operacyjkupić przyczepkę, obsługującą do pięciu nego i format plików. Rzadko ograniczenastępnych dysków. Western Digital zaniem są parametry samych dysków, czas prezentował z kolei dwudyskową wersję dostępu czy transfer (producenci NAS-ów modelu MyBook Live zwaną Duo. Posprzedawanych razem z HDD chętnie wyprzednik z wbudowanym jednym dyskiem korzystują „zielone” dyski, czyli wersje był wyposażony w identyczną elektronikę, cichsze, energooszczędne, ale mniej wyw tym nieco wolniej taktowany procesor dajne). Warto zwrócić uwagę, że wbrew APM8281 z firmy Applied Micro. teorii i oczekiwaniom połączenia dysków w RAID 0 nie zwiększają wydajności. Marek Czapelski PC WORLD
35
SPRZĘT
Synology DS712+ ieliśmy już w testach serwery wykorzystujące procesory Intel Atom, jednak dopiero Synology DS712+ pokazał jak duży potencjał drzemie w tego typu konstrukcji. DS712+ nieznacznie wyprzedził NAS-y napędzanie procesorami Marvella. Urządzenie jest rodzajem rozwojowego „ciągnika”. Ma miejsce na dwa dyski twarde, ale w razie ich zapełnienia można tanio powiększyć pojemność dokupując za podobną sumę przyczepkę DX510, z miejscem kolejne pięć napędów. Łączy się je poprzez system eSATA. W serwerze zaimplementowano R AID „hybrydowy”, opcjonalne rozwiązanie zbliżone do RAID 1, a w wypadku dodania dysków zmieniające konfigurację w kierunku RAID-u 5. Przekonfigurowanie trwa wyjątkowo krótko. Serwer ma także trzy porty USB do podłączenia drukarki lub dodatkowej pamięci. Niestety wszystkie są w wersji 2.0. W dzisiejszych czasach to rozwiązanie prezentuje się nieco archaicznie.
M
Cena 1899 zł Parametry
8,2
PROCESOR Intel Atom D425 PAMIĘĆ RAM (MB) 1024 ETHERNET 1000 Mb/s SERWER plików, FTP, WWW
MOŻLIWOŚCI
5,4 6,9
JAKOŚĆ
9,5
WYDAJNOŚĆ
5,0
OPŁACALNOŚĆ
8,2
OCENA KOŃCOWA
Oprogramowanie
Wydajność
Jak zwykle Synology dodaje skromny instalator oraz bardzo bogaty program do zarządzania. Mamy samodzielne pobieranie plików z internetu, serwer multimediów, stacje audio, foto, obsługę iTunes, kamer IP oraz serwer pocztowy. Na dyskach urządzenia można umieścić dynamiczny serwer WWW, oparty o wbudowanego MySQL-a i PHP. W wybranych wypadkach można wysyłać e-maila lub SMS.
Synology jest najszybszym NAS-m z dotychczas testowanych. W teście, przy użyciu redakcyjnego Raptora uzyskaliśmy transfer 740 Mb/s w czasie zapisu oraz 650 podczas odczytu. Do obsługi jednego pliku serwerowi wystarczało niewiele ponad pięć milisekund. wydajny transfer danych wysoka cena
Western Digital MyBook Live Duo 4TB estern Digital MyBook Live jest sprzedawany z pełną gamą dysków twardych o różnych pojemnościach. Model o nazwie Duo 4TB został wyposażony w dwa dyski dwuterabajtowe. Są to dyski WD z serii „ekologicznej”, mniej wydajne od standardowych, szybciej obracających się napędów. Urządzenie zostało maksymalnie uproszczone. Nie ma często spotykanych w NAS-ach gniazdek USB, nie ma nawet wyłącznika. Pracą urządzenia kieruje komputer jednoukładowy Applied Micro APM82181. Mamy też 256 MB RAM-u i 512 kB pamięci flash. Western Digital MyBook Live nie oferuje wiele ponad zestaw obowiązkowy dla małych serwerów. Jest serwer plików SMB/CIFS, który obsługuje także nazwy z polskimi znakami. Jest wbudowany wyspecjalizowany serwer multimediów umożliwia przesyłanie strumieniowe muzyki, zdjęć i filmów nie tylko do komputerów, ale także urządzeń multimedialnych z certyfikatem DLNA.
W
36
PC WORLD
Cena 1400 zł
Parametry PROCESOR PAMIĘĆ RAM (MB) ETHERNET SERWER
MOŻLIWOŚCI JAKOŚĆ WYDAJNOŚĆ OPŁACALNOŚĆ OCENA KOŃCOWA
5,4
Applied Micro APM82181 256 1000 Mb/s plików, FTP
5,7 4,4 5,6 5,0
5,4
Dostęp do danych
Wydajność
Podobnie do innych NAS-ów także i MyBook po odpowiedniej konfiguracji rutera może być dostępny z internetu, ale producent oprócz tego sposobu proponuje dostęp za pomocą opracowanej przez siebie własnej technologii zdalnego dostępu WD2go. Użytkownik może pobrać przeglądarkę plików umożliwiającą dostęp do dokumentów, zdjęć i multimediów na urządzeniach mobilnych pracujących pod kontrolą Androida i iOS.
Western Digital MyBook Live jest szybki. W zupełności wystarczy do zastosowań przeciętnej szkoły. Nie jest jednak aż tak wydajny jak niektórzy konkurenci, m.in. zaprezentowany wyżej Synology. Serwer zapisuje dane w tempie 416 Mb/s a odczytuje z szybkością 535 Mb/s. przyzwoita wydajność skromne oprogramowanie
ADVERTORIAL
NAS READYNAS PRO 4 Informatyzacja szkół wymusza na szkołach wykorzystywanie coraz większej ilości materiałów dydaktycznych dostępnych w formie elektronicznej. Coraz więcej tych materiałów ma formę multimedialną. Idealnym rozwiązaniem do archiwizacji oraz współdzielenia materiałów elektronicznych jest urządzenie NAS ReadyNAS Pro 4. Urządzenie to pozwala na bezpieczne przechowywanie dokumentów oraz materiałów multimedialnych. Od zwykłego dysku twardego różni się tym, że posiada dedykowany system operacyjny umożliwiający realizację określonych funkcji. Dzięki ReadyNAS Pro 4 Nauczyciel czy też uczeń ma możliwość pobierania lub bezpośredniego odtwarzania plików przechowywanych na NAS. Każda zmiana dokonywana na plikach automatycznie dostępna jest dla wszystkich korzystających z urządzenia. Dodatkowo poza kilkunastoma cennymi funkcjami na szczególną uwagę zasługuje obsługa protokołu DLNA dzięki której przechowywane multimedia mogą być odtwarzana bezpośrednio na ekranie telewizora bez konieczności ich wcześniejszego przegrywania.
ReadyNAS Pro spełnia jeszcze dodatkową funkcję. Zabezpiecza dane przed awarią dysku twardego. W przypadku wykorzystania 4 dysków twardych zainstalowanych w urządzeniu urządzenie będzie odporne na awarię jednego z nich. W przypadku uszkodzenia dysku twardego urządzenie powiadomi nas o zaistniałym problemie oraz poprosi o wymianę. Z punktu widzenia użytkownika nawet podczas awarii urządzenie będzie w pełni dostępne. Kolejną ciekawą aplikacją mającą zastosowanie w środowisku szkolnym jest ReadyNAS Photos. Aplikacja ta dostępna zupełnie za darmo umożliwia tworzenie galerii zdjęć dostępnej tylko dla poszczególnych grup lub dla ogółu. Daje to nieograniczone możliwości prowadzenia szkolnego archiwum zdjęć, dostępnego również dla rodziców uczniów. Dodatkowo w przyszłości urządzenie ReadyNAS Pro może zostać wzbogacone o funkcję rejestracji obrazu z kamer zamontowanych na korytarzach czy też w klasach. Integracja kilku funkcji w jednym urządzeniu skutecznie obniży koszty infrastruktury CCTV.
Maciej Kaczmarek VAR Account Manager
Informatyzacja polskiego społeczeństwa przebiega w sposób etapowy. Na początku polegała na wdrażaniu rozwiązań komputerowych autonomicznych nieposiadających dostępu do internetu. Kolejnym etapem było podłączenie do internetu, które miało charakter rewolucji. Dostęp do Internetu zmienił sposób wykorzystania komputera. Większość wykonywanej pracy na komputerze w głównej mierze bazuje na wykorzystaniu internetu, a aplikacje zainstalowane na komputerze w większości wymagają dostępu do Internetu. Teraźniejszość to urządzenia mobilne, tablety, telefony smart. Urządzenia te dają możliwości dostępu do zasobów internetu w sposób identyczny jak klasyczny komputer. Ich największym wyróżnikiem jest ich mobilność wymagająca połączenia bezprzewodowego z siecią lokalną. Aby móc zapewnić bezpieczne połączenie bezprzewodowe w miejscu ogólnego dostępu, którym w pewnym sensie jest szkoła, wymagane jest zintegrowane rozwiązanie wykorzystujące centralny punkt kontroli dostępu. NETGEAR będący producentem rozwiązań Wi-Fi od wielu lat dostarcza urządzenia umożliwiające dostęp urządzeniom mobilnym do infrastruktury sieciowej. Te same najwyższej jakości rozwiązania NETGEAR proponuje wszystkim klientom bez względu na wymagane standardy. Świetnym tego przykładem jest kontroler sieci bezprzewodowej WC7520. Urządzenie umożliwia administrację nawet 50 punktami dostępowymi, oferując możliwość przyłączenia nawet 1600 użytkowników. Użytkownicy łączą się z siecią za pomocą szyfrowanego połączenia za bezpieczeństwo odpowiada kontroler. Przewagą kontrolera jest możliwość administrowania całą siecią z jednego miejsca. Również wprowadzanie nowych zasad bezpieczeństwa odbywa się w sposób globalny. WC7520 to bez wątpienia odpowiedź na zmieniające się trendy korzystania z sieci internet oraz sieci lokalnych. To obowiązkowa pozycja dla organizacji oraz firm chcących udostępnić zasoby sieci użytkownikom mobilnym w sposób świadomy oraz bezpieczny.
Netgear Poland Sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 65/79; 00-697 Warszawa www.netgear.pl; www.readynas.pl; www.cyfrowaszkola.netgear.pl
SPRZĘT
Wi-Fi w szkole Instalacje szkolnej sieci bezprzewodowej muszą być przystosowane do obsługi wielkiej liczby użytkowników. Takiemu zadaniu nie podołają proste rutery zaprojektowane do sieci domowych czy małych firm. Wyjaśnimy, skąd się biorą problemy i jak sobie z nimi radzić. ołączenia bezprzewodowe są oderwane od kabli i ta cecha jest nie tylko zaletą, ale może stać się przyczyną kłopotów. Przewodem sygnał płynie do swego celu, podczas gdy drogą radiową rozchodzi się we wszystkie strony. Nie zawsze równomiernie, w jednym pomieszczeniu jest jeszcze jako tako, ale między nimi przeszkadzają ściany, a jeszcze bardziej stropy, w których często są pręty zbrojeniowe ekranujące dostęp. To nie znaczy, że sygnał jest tam całkowicie stłumiony, lecz fale radiowe z kilku punktów dostępowych czy urządzeń Wi-Fi mogą docierać w te same miejsca i przeszkadzać sobie wzajemnie.
P
Kanały i rzeki Aby sobie wzajemnie nie przeszkadzać, pasmo radiowe, w którym odbywa się komunikacja Wi-Fi, zostało podzielone na kanały. Ale w wypadku częstotliwości 2,4 GHz, jedynej możliwej dla najbardziej popularnych standardów Wi-Fi, 802.11 b i g, jest on wyjątkowo mało pojemny. Pozornie kanałów jest aż kilkanaście (w USA – 11, w Europie zwykle 13, a w Japonii – 14), ale odstęp między nimi (5 MHz) jest mniejszy niż jego szerokość (około 20 MHz). Z tego powodu jeden sygnał zajmuje cztery lub pięć kanałów. Praktycznie gwarancję nieprzeszkadzania sobie wzajemnie dają tylko dwa skrajne i jeden lub dwa środkowe z tego blisko tuzina. Na dodatek do tego samego zakresu fal pretenduje większa liczba chętnych. Mamy w nim telefony bezprzewodowe, radary meteorologiczne, radiowa telewizja przemysłowa. Każdy z tych wspólników do pasma może utrudnić lub przerwać transmisję.
wyjście, bo w przypadku postępowania odwrotnego, skracania interwałów, obie transmisje szybko zablokowałyby się wzajemnie. Oczywiście przy takim leniuchowaniu z teoretycznej przepustowości zostaje naprawdę niewiele. W rzeczywistości jest jeszcze gorzej. Niektóre typy transmisji strumieniowej prowadzonej „na żywo” nie tolerują przerw. Dotyczy to na przykład dźwięku czy filmu. Pasmo może być nawet mikroskopijnie małe, ale ciągłe. Zwykle pilnuje tego policjant, zwany przewrotnie Quality of Service. Jeśli transmisja w sieci przebiega bez zatorów – jest właściwie niepotrzebny. Jeśli zanosi się na korek – ma ustawić kolejkę w taki sposób, żeby pakiety z wybranymi rodzajami plików dostarczać w tempie umożliwiającym ich ciągłe odtwarzanie. Ale nawet on nie podtrzyma przerwanego połączenia. Drugim z typowych problemów jest utrzymanie QoS w momencie przełączania się ruchomego laptopa między punktami dostępowymi. Wyda-
je się, że problem nie dotyczy mieszkaniowych instalacji z jednym punktem, ale łatwo sobie wyobrazić na przykład instalacje szkolne, gdzie tych punktów musi być więcej. A użytkownik uwolniony od połączenia kablowego będzie się chciał cieszyć wynikającą z tego swobodą ruchu. Jednym słowem technologii Wi-Fi najbardziej odpowiada samotność. Ale czas, kiedy to było możliwe, już się kończy. Dowiedzmy się, jak sobie poradzą punkty dostępowe w większym tłumie.
Jak wzmocnić, żeby nie zabić Najbardziej oczywistym sposobem uniknięcia wzajemnego zakłócania swojej pracy jest zmniejszenie zasięgu rozsyłanego sygnału. Ten sposób jest szczególnie chętnie zalecany, kiedy mamy dużo użytkowników na niewielkim terytorium. W takim wypadku krytycznym parametrem przestaje być zasięg, a zaczyna wydajność. Z badań wynika, że maksimum osiąga
Czkawka Co się dzieje w razie kolizji, kiedy więcej niż jedno urządzenie usiłuje się porozumieć na tym samym kanale? Następuje tzw. back off. Algorytm czeka pewien czas na potwierdzenie odbioru i w wypadku jego braku ponawia transmisję. Czas oczekiwania rośnie po każdej nieudanej próbie. Ten schemat postępowania opiera się na przypuszczeniu, że coraz dłuższe przerwy powiększają prawdopodobieństwo trafienia na wreszcie zwolnioną paczkę kanałów. To jedyne
38
PC WORLD
Odpowiednie rozmieszczenie radiowych punktów dostępowych jest kluczowe dla dobrego odbioru sygnału. W większych placówkach najlepiej poradzić się w tej kwestii profesjonalistów.
SPRZĘT
Profesjonalne kontrolery nie należą do tanich, ale zapewniają znacznie większy wachlarz możliwości.
się przy trójce chętnych. W miarę powiększania się liczby klientów sumaryczna wydajność zaczyna maleć, coraz więcej kosztują protokoły i uzgodnienia, coraz mniej pasma zostaje na efektywny przekaz. Powyżej dziesięciu sprawność spada do poziomu, na którym trudno już mówić o połączeniu. Sytuację może uratować tylko zwiększenie liczby punktów dostępowych przy jednoczesnym ograniczeniu ich zasięgu. Ten zabieg fachowcy nazywają tworzeniem mikrokomórek (microcells). Redukcję zasięgu uzyskuje się dzięki zmniejszeniu mocy wyjściowej punktu dostępowego na przykład z normalnych 100 do 30 miliwatów. Niestety poprawa ma często charakter pozorny. Na tle zmniejszonej mocy sygnału wyraźniejszy staje się szkodliwy szum, a to powiększa udział błędów w transmisji. Nowej strukturze również grozi interferencja sygnału z sąsiednimi punktami, zwłaszcza, że zasięg oddziaływania nie może być z wielką precyzją ustalony. Nie można zareagować dostosowaniem mocy, które mogłoby zaburzyć trwającą jednocześnie rozmowę z innymi klientami. Z tego wynika, że nawet w najtroskliwiej zaplanowanej siatce punktów dostępowych nie uniknie się interferencji między kanałami. W rzeczywistości chęć udostępnienia coraz większej wydajności za pomocą dodawania kolejnych punktów tylko powiększa obszary szkodliwego przenikania. Powoduje ono powstawanie błędów w transmitowanych pakietach, z kolei one – konieczność następnej retransmisji i tak aż do pozytywnego skutku. W rezultacie zamiast powiększenia pojemności i wydajności sieci możemy mieć efekt odwrotny. Zwłaszcza że nadają nie tylko punkty dostępowe, ale i stacje klienckie, w których zasięgu pojawiają się także inne punkty i inne stacje. Jednym słowem, od pewnego zagęszczenia dodawanie kolejnych punktów dostępowych przestaje przynosić pozytywny efekt.
Ruchomi klienci A skoro uwolniliśmy się od przewodów, warto z tego skorzystać i spróbować przenieść stacje klienckie między z jednej do drugiej mikrokomórki. Okazuje się to dość kłopotliwe. Im gęściej są umieszczone punkty, tym częściej klient poruszający się z tą samą szybkością musi się u nich meldować. A każdy taki akt oznacza przerwę na zalogowanie się i prawdopodobieństwo wpadki QoS w transmisjach na żywo. Ten obraz się jeszcze bardziej komplikuje, gdy uwzględnić standard 802.11n. Jest on wstecznie kompatybilny z poprzednimi w dość oryginalny sposób. Standardy b oraz g używały tego samego pasma, 2,4 GHz. Standard n również to potrafi, ale oprócz tego korzysta z pasma
mamy też dziury. Ale tak się szczęśliwie składa, że jednocześnie mniej groźne stało się pokrywanie zasięgu różnych punktów dostępowych. Kilkanaście odseparowanych kanałów daje dużo większe możliwości uniknięcia konfliktu niż trzy w paśmie 2,4 GHz.
Wirtualne komórki
Pewnie niektórzy czytelnicy zauważyli, że Wi-Fi boryka się z problemami dawno rozwiązanymi w telefonii komórkowej. Tyle że komórkowe stacje bazowe są zarządzane przez szczebel, którego odpowiednika nie mają całkowicie autonomiczne punkty dostępowe. A raczej nie miały, bo już pojawiają się technologie uzupełniające ten brak. Zamiast mikrokomórek mamy komórki wirtualne. Centralne zarządzanie pozwala zaplanować dostęp do sieci. Chodzi o niedoNajbardziej oczywistym puszczenie do tego, że nadmiar klientów przypisanych do jednego punktu dostęsposobem uniknięcia powego walczy o niego między sobą. wzajemnego zakłócania Algorytm podobny do komórkowego ma swojej pracy jest zmniejszenie zapobiegać interferencjom i eliminować problem węzłów ukrytych (dwie stacje zasięgu rozsyłanego sygnału. klienckie mają kontakt tylko przez punkt dostępowy, więc może się zdarzyć, że jednocześnie rozpoczną transmisję). Kontrola 5 GHz i kanałów o podwójnej szerokości, 40 nad interferencją pozwala pracować na tym MHz. Więcej jest także niepokrywających się samym kanale wielu punktom dostępowym kanałów. Do dotychczasowych trzech dochodzi zlokalizowanym obok siebie. Klient widzi tę nowych trzynaście po 20 MHz I to jednoczesne strukturę jako całość, więc przełączenie się do wykorzystywanie różnych pasm rodzi problemy sąsiedniego punktu dostępowego nie stanowi z określeniem zasięgu oddziaływania pojedynproblemu. Trwa tylko trzy milisekundy i nie czego punktu dostępowego. Jest on inny dla syzrywa połączeń strumieniowych. gnału 5 MHz, silniej pochłanianego przez ściany i inne trwałe obiekty znajdujące się na jego droSystem wirtualnej komórki wymaga specjalnych dze. Na dodatek n obsługuje nie tylko jedną, ale kontrolerów sterujących także specjalnie skoni dwie lub trzy drogi propagacji transmisji. Zatem struowanymi punktami dostępowymi. Za to stamamy do czynienia nie tylko z różnym promiecje klienckie mogą być typowymi urządzeniami niem, ale i kształtem obszaru dostępu. Komórki Wi-Fi w jednej z grup standardów 802.11. są nieregularne i oprócz miejsc nakładania się Marek Czapelski PC WORLD
39
SPRZĘT
Partnerem technologicznym wydania jest Samsung Polska
Szkolne zajęcia przyszłości na wyciągnięcie ręki Cyfryzacja szkół jest ważną misją, której nie da się przeprowadzić bez wsparcia największych firm z branży IT. Coraz więcej z nich interesuje się rynkiem edukacyjnym, jednak jak na razie to Samsung we współpracy z Microsoftem zaprezentował najciekawszą platformę stworzoną z myślą o szkołach – Samsung Smart Education. d co najmniej kilku lat można usłyszeć opinie na temat konieczności przeprowadzenia cyfryzacji polskich szkół. Niestety często są to tylko puste słowa, a w wielu szkołach można znaleźć komputery tak stare, że nie jest możliwe zainstalowanie na nich nowoczesnego oprogramowania. Wyzwanie to będzie musiało zostać wdrożone już niebawem ze względu na ogromne zmiany cywilizacyjne, jakie dokonały się w ciągu ostatnich dwóch dekad. Świat stał się społeczeństwem informatycznym, a elektronika pomaga nam w każdym aspekcie naszego życia. Tak jak kiedyś wynalezienie pisma pokazało, że człowiekowi częściowo zbędna jest umiejętność zapamiętywania każdej informacji, tak internet rozwinął tę tezę. Teraz najważniejsza jest umiejętność znajdowania odpowiednich informacji i zrozumienia ich. Z problemem postanowiła zmierzyć się firma Samsung. Jej projekt cyfrowej szkoły przewiduje wyposażenie uczniów we własne netbooki, a klas w tablice interaktywne oraz stoły multimedialne. Całość ma być połączona za pomocą specjalistycznego oprogramowania, które nie tylko umożliwi uczniom naukę w nowoczesnych, atrakcyjnych dla nich warunkach, ale również pozwoli nauczycielowi zarządzać klasą w znacznie bardziej efektywny sposób. W założeniach projektu każdy uczeń objęty programem będzie musiał posiadać własny komputer. Jest to związane z koniecznością wykorzystywania specjalnie opracowanego pod kątem zajęć oprogramowania. Będzie można zainstalować je na dowolnym komputerze Samsunga, jednak producent zachęca do wykorzystania specjalnej konstrukcji przeznaczonej dla dzieci. Mowa o modelu Samsung 100N. Od innych notebooków dostępnych na rynku różni się on przede wszystkim wzmacnianą obudową, która jest odporna na upadek z wysokości 70 cm. Taki dobór wysokości nie jest przypadkowy. Szkolna
O
40
PC WORLD
Także tablety z serii Galaxy będą mieć oprogramowanie edukacyjne. ławka ma wysokość 60 cm i to właśnie z niej komputer będzie spadał najczęściej. Warto zwrócić uwagę na to, że nawet po upadku urządzenie będzie prezentować się estetycznie ze względu na obudowę wykonaną z materiałów odpornych na zarysowania. Oprócz tego maszyna jest odporna na zalanie. Cieszy fakt, że Samsung pamiętał o tym, że dzieci są żywiołowe i niezbyt rozważne. Dzięki temu komputer ma szanse wytrzymać z dzieckiem wiele semestrów nauki i zabawy. Gdyby nawet urządzenie przestało działać wskutek upadku lub zalania, serwis Samsunga naprawi je. Kolejnym innowacyjnym elementem niespotykanym w innych komputerach jest gumowa rączka, która ułatwia wygodne przenoszenie komputera bez konieczności stosowania dodatkowo obciążających dziecko pokrowców czy plecaków. Równie ważnym elementem związanym z wytrzymałością jest zawias ekranu – jeden z najbardziej newralgicznych punktów notebookow. Netbook Samsung 100N posiada jeden duży zawias. Jest to rozwiązanie znacznie wytrzymalsze
od najczęściej spotykanego dwuzawiasowego, mającego tendencję do łamania się. Podobne do Samsunga 100N rozwiązanie można zobaczyć m.in. w MacBookach Pro oraz komputerach HP Elitebook - modelach o najwyższej jakości. Podzespoły zainstalowane w netbooku to dwurdzeniowy procesor Intel Atom N2800 / 1,86GHz taktowany zegarem 1,6 GHz, zintegrowana karta graficzna Intel GMA 3600, 1GB pamięci RAM oraz dysk twardy o pojemności 320 GB. To całkiem solidna konfiguracja, wystarczająca do podstawowych zadań, takich jak przeglądanie internetu, praca z tekstem oraz treściami multimedialnymi. Dobre wrażenie robi też akumulator, który pozwala nawet na 10 godzin ciągłej pracy. Dzięki temu uczniowie nie będą zmuszeni do ciągłego noszenia ze sobą zasilacza. Niewątpliwą zaletą netbooka jest szeroka gama portów, wśród których znalazło się nawet wyjście HDMI pozwalające na podłączenie monitora, telewizora lub projektora. Jedynym elementem, który nie każdemu przypadnie
SPRZĘT
do gustu, jest 10-calowy ekran o przekątnej 1024x600 pikseli. O ile uważamy, że taka wielkość ekranu będzie wystarczająca dla dzieci, to niestety idąca z nią w parze mała rozdzielczość sprawi, że na ekranie zmieści się niewiele treści. Istnieje też obawa, iż niektóre strony internetowe nie będą się poprawnie wyświetlać. Netbook 100N, mimo zastosowanych nietypowych rozwiązań, nie będzie straszyć wysoką ceną. Kwota za edukacyjny przenośny komputer przystosowany do wymagań dzieci nie jest wygórowana i ma wynosić około 1500 zł. Bardzo ciekawym elementem platformy Samsung Smart Education jest samo oprogramowanie, które będzie zainstalowane na netbooku 100N lub innym komputerze Samsunga działającym z systemem Windows. Pozwala ono zalogować się dziecku do wirtualnej klasy zarządzanej przez nauczyciela. Wówczas uczeń będzie widział materiały udostępnione przez pedagoga. By nic nie rozpraszało dzieci w czasie lekcji, będzie możliwe zablokowanie dostępu do odpowiednich aplikacji lub stron internetowych. Możliwy będzie także kontakt z nauczycielem poprzez wysłanie do niego wiadomości lub wirtualne podniesienie ręki. Wówczas nauczyciel będzie miał możliwość przeniesienia ekranu ucznia na duży ekran tak, by móc przy wszystkim rozwiązać dany problem. Korzystanie z wirtualnej klasy będzie możliwe nie tylko ze szkoły, ale też z domu. To duże ułatwienie dla chorujących dzieci, którym w typowych warunkach z powodu absencji przepadała lekcja. Po wylogowaniu się z klasy uczeń będzie miał dostęp do pełnych możliwości komputera, będzie mógł z niego korzystać w dowolny sposób, chyba że rodzic samodzielnie zechce nałożyć na urządzenie blokadę. Pozostałe oprogramowanie na uczniowskim komputerze to dostarczony przez Intela antywirus McAfee z licencją na 5 lat oraz Microsoft Windows 7 Starter lub odpowiadająca mu wersja Windows 8. Nieobligatoryjnym, ale pomocnym w procesie edukacji elementem wyposażenia klasy jest stół multimedialny Samsung SUR40. Został on wyposażony w 40-calowy ekran o rozdzielczości 1920×1080 oraz procesor Athlon X2 Dual-Core 245e (2,9GHz) i układ graficzny AMD HD6750M. Kolejne znane jego parametry to wymiary wynoszące 1,095 x 707,4 x 103,0 mm oraz waga, 36,8 kg. Niestety nie mamy informacji na temat ilości zastosowanej pamięci RAM oraz pojemności dysku twardego. Wiemy za to, że został on
Samsung SUR40 to stół, który sprawi, że nauka będzie przyjemna jak nigdy. pokryty warstwą szkła Gorilla Glass drugiej generacji. Oznacza to, że można z niego korzystać bez obaw o jego zniszczenie. Podczas prezentacji stołu prowadzący kilkakrotnie uderzył w niego pięścią z dużą siłą bez żadnej niepokojącej reakcji ze strony samego urządzenia. Ekran rozpoznaje ponad 60 punktów dotyku, dzięki czemu nadaje się do pracy grupowej. Jednocześnie pracować na nim może nawet kilkanaście osób. Oprogramowanie zainstalowane na Samsungu SUR40 to zmodyfikowana wersja Windows 7 Professional. Stworzono do niego ogólnodostępne SDK, więc tworzenie dodatkowego oprogramowania zostało bardzo uproszczone. Ze stołem współpracuje już spora baza oprogramowania. Znajdują się w nich nie tylko aplikacje edukacyjne, ale też gry pozwalające na wieloosobową rywalizację. Bardzo spodobał się nam włączony na stole model układu słonecznego, który pozwalał na poznanie orbit ciał niebieskich, zrozumienie zjawiska dnia i nocy oraz dowolne operowanie mapą nieba, obracaniem jej i przybliżaniem do dowolnego punktu. W dodatkowe oprogramowanie zostanie też wyposażona osoba prowadząca zajęcia. Jeżeli uczeń będzie zachowywał się nieodpowiednio, zakłócał lekcje lub zadawał bezsensowne pytania, nauczyciel będzie mógł za pomocą jednego przycisku zablokować komputer ucznia i wyświetlić na jego ekranie dowolny komunikat. Rozwiązanie to jest co najmniej ciekawe. Odpowiednio wykorzystane nie tylko ukróci wybryki młodzieży, ale też nauczy, że możliwość uczestniczenia w lekcji to nie tylko
obowiązek, ale też przywilej. Kolejnym ciekawym narzędziem dla nauczycieli jest kreator testów. Pozwala on na błyskawiczne ułożenie pytań wraz z załącznikami multimedialnymi oraz odpowiedzi do nich. Pytania mogą być testowe jedno- i wielokrotnego wyboru, do uzupełnienia oraz otwarte. W większości przypadków testów nie będzie musiał sprawdzać nauczyciel. Sytuacja ta oczywiście nie dotyczy pytań otwartych, takich maszyna nie może sprawdzić samodzielnie. Po zakończeniu testu na komputerze ucznia będzie pojawiać się wynik, który na specjalne życzenie rodziców będzie mógł też pojawiać się na ich smartfonie w formie wiadomości. Dawid Kosiński
Netbook Samsunga cechuje się wzmacnianą obudową, która wytrzymuje upadek z 70 centymetrów.
PC WORLD
41
TEMAT NUMERU
Cyfrowa
szkoła Pilotaż rządowego programu Cyfrowa szkoła już na półmetku. Spośród ponad 3,5 tysiąca publicznych szkół podstawowych z całej Polski zgłoszonych do udziału w programie wojewodowie wybrali 408 jednostek, które będą mogły uzyskać dofinansowanie na zakup pomocy dydaktycznych niezbędnych do realizacji programów nauczania z wykorzystaniem technologii informacyjno-komunikacyjnych. yfrowa szkoła to pierwszy od kilku lat realizowany na szczeblu centralnym program, którego celem jest rozwijanie kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK). Pod tym dość zawiłym hasłem kryje się koncepcja, której głównym założeniem jest unowocześnienie metod nauczania w taki sposób, aby zajęcia dydaktyczne prowadzone były z wydatnym udziałem narzędzi informatycznych i multimedialnych. Pilotaż programu Cyfrowa szkoła realizowany będzie od kwietnia 2012 roku do końca sierpnia 2013 roku.
C
42
PC WORLD
Cyfrowa szkoła nie jest kolejnym projektem, którego celem jest unowocześnienie pracowni informatycznych lub utworzenie nowych. Dla wielu szkół biorących udział w pilotażu programu będzie to jednak szansa na odświeżenie urządzeń komputerowych i multimedialnych, które nierzadko mają po 5 i więcej lat. Wśród pomocy dydaktycznych, które będzie można sfinansować ze środków rządowych, są komputery dla nauczyciela i uczniów, tablice interaktywne i projektory, wizualizery oraz systemy do analizowania i zbierania odpowiedzi, które w szkole XXI wieku powinny stanowić wyposażenie każdej klasy lekcyjnej.
Ogólne kryteria wyboru sprzętu (patrz ramka), który może być dofinansowany w ramach programu Cyfrowa szkoła, określono w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 3 kwietnia 2012 roku w sprawie warunków, form i trybu realizacji przedsięwzięcia dotyczącego rozwijania kompetencji uczniów i nauczycieli w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych.
Szansa na rozwój Program Cyfrowa szkoła duży nacisk kładzie na dokształcanie nauczycieli klas IV–VI. Organy prowadzące są zobowiązane powołać szkolnego e-koordynatora, którego zadaniem
TEMAT NUMERU
będzie szkolenie i wspieranie nauczycieli w stosowaniu TIK w nauczaniu. Na szczeblu centralnym zostanie przeszkolonych 40 e-trenerów i 1200 e-moderatorów, których zadaniem będzie wspieranie szkół w realizacji zadań związanych z Cyfrową szkołą i stosowaniu TIK w praktyce szkolnej. Program Cyfrowa szkoła wiąże się ściśle z projektem rozwoju zasobów edukacyjnych, którego celem jest rozbudowa zasobów multimedialnych na portalu Scholaris, oraz przygotowanie nieodpłatnych elektronicznych podręczników, które zostaną udostępnione uczniom w otwartym portalu edukacyjnym. Partnerem technologicznym w projekcie wybrana została wrocławska firma Progress Framework, która zobowiązała się do zaprojektowania, wdrożenia i rozwoju rozwiązania technologicznego i funkcjonalnego (platformy) do tworzenia i upowszechniania e-podręczników. Partnerami merytorycznymi odpowiedzialnymi za przygotowanie elektronicznych podręczników zostały Grupa Edukacyjna S.A. (edukacja wczesnoszkolna), Uniwersytet Wrocławski (przedmioty humanistyczne), Politechnika Łódzka (matematyka i przedmioty informatyczne) oraz Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu (przedmioty przyrodnicze). Liderem projektu jest Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE).
Kwoty dofinansowania Wsparcie finansowe budżetu państwa na zakup pomocy udzielane jest w formie dotacji celowej dla organu prowadzącego szkołę. Udzielenie wsparcia wymaga wkładu własnego w wysokości co najmniej 20% wartości dofinansowania. Maksymalna kwota wsparcia finansowego zależy od wielkości szkoły i wynosi: 90 000 zł dla szkół małych, liczących do 100 uczniów, 140 000 zł dla szkół średnich, w których uczy się od 101 do 300 dzieci, 200 000 zł dla szkół dużych, w których liczba uczniów przekracza 301. Oznacza to, że wybrane szkoły będą miały na zakup sprzętu i pomocy multimedialnych nawet ćwierć miliona złotych. To spora kwota i warto ją dobrze wydać na sprzęt, który będzie musiał służyć przez wiele lat.
Dwa warianty Zakupione przez gminy dla uczniów przenośne komputery mogą być wykorzystywane na dwa sposoby. W wariancie I mogą być uży-
wane przez uczniów wyłącznie na zajęciach lekcyjnych i w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, podczas gdy wariant II pozwala uczniom klas IV na zabieranie przenośnych urządzeń do domu. Na etapie składania wniosku dyrektorzy musieli zdecydować, który wariant będzie realizować dana szkoła. Na barkach dyrektorów spoczywa także ustalenie warunków korzystania z komputerów w domu. Dzisiaj już wiemy, że wariant I realizować będzie 331 (77%) szkół zakwalifikowanych do pilotażu programu szkół, podczas gdy na wybór wariantu II zdecydowało się pozostałe 91 placówek (23%).
Komponent badawczy Na obecnym etapie program Cyfrowa szkoła ma charakter pilotażowy, a wnioski z jego realizacji mają być podstawą do dalszego, wieloletniego dofinansowywania szkół w zakresie wykorzystania nowych technologii w nauczaniu. Z 50 milionów złotych zarezerwowanych na realizację pilotażu dokładnie 4 miliony pochłonie „komponent badawczy”, którego celem jest wskazanie najlepszych praktyk oraz zidentyfikowanie problemów związanych z wdrażaniem TIK w szkołach. Pilotaż Cyfrowej szkoły ma wyznaczyć kierunki rozwoju TIK w szkołach, a także dać odpowiedź, czy przyjęte w programie założenia mogą przyczynić się do lepszego wykorzystania technologii informacyjnych w nauczaniu. Kwestie zakupu sprzętu przesunięto ze szczebla centralnego na szkoły (samorządy) pozostawiając im bardzo dużą swobodę w wyborze rodzaju i typu urządzeń. To sprawia, że liczba możliwych konfiguracji sprzętu i jego zastosowań jest niemal nieograniczona i dzięki temu może stanowić podstawę do podejmowania decyzji, który wariant jest najlepszy w zastosowaniu technik multimedialnych w nauczaniu. Podstawowym dokumentem, który może posłużyć do przygotowania specyfikacji istotnych warunków zamówienia (siwz) jest materiał informacyjny „Cyfrowa szkoła”, udostępniony przez Polską Izbę Informatyki i Telekomunikacji (PIIT). Publikacja ta dostępna jest nieodpłatnie w formie drukowanej oraz elektronicznej do pobrania ze strony go.pcworld.pl/f4fc0. Materiał przeznaczony jest dla dyrektorów szkół oraz przedstawicieli organów prowadzących odpowiedzialnych za przygotowanie projektu teleinformatycznego realizowanego w ramach projektu Cyfrowa szkoła. Artur Pęczak
Wyposażenie nowoczesnej szkoły Pomoce dydaktyczne, których zakup może zostać dofinansowany w ramach programu Cyfrowa szkoła, to: przenośny komputer dla ucznia wraz z oprogramowaniem lub inne mobilne urządzenie mające funkcje komputera, przenośny komputer dla nauczyciela wraz z oprogramowaniem, szafka do przechowywania komputerów i bezpiecznego przemieszczania między salami lekcyjnymi przenośnych komputerów, sieciowe urządzenie wielofunkcyjne, łączące funkcje drukowania, kopiowania i skanowania, drukarka, skaner, tablica interaktywna, urządzenie i oprogramowanie do przeprowadzania wideokonferencji, system do zbierania i analizowania odpowiedzi, projektor krótkoogniskowy, głośniki, punkty dostępowe WLAN, kontroler WLAN zarządzający siecią bezprzewodową, ruter sieciowy, projektor multimedialny, ekran projekcyjny, wizualizer. Urządzenie zakupione w ramach programu Cyfrowa szkoła musi spełniać następujące warunki: mieć deklarację CE, mieć certyfikat ISO 9001 dla producenta sprzętu, spełniać wymogi normy Energy Star 5.0 (dotyczy komputerów przenośnych), być wyprodukowane w 2012 roku, fabrycznie nowe i wolne od obciążeń prawami osób trzecich, posiadać dołączone niezbędne instrukcje i materiały dotyczące użytkowania w języku polskim, być objęte gwarancją dostawcy na okres nie krótszy niż 3 lata lub nie krótszy niż 5 lat w wypadku tablic interaktywnych.
PC WORLD
43
TEMAT NUMERU
Komputer dla nauczyciela i ucznia Program Cyfrowa szkoła nakłada na placówki oświatowe obowiązek posiadania jednego lub dwóch zestawów przenośnych komputerów. Liczba zestawów zależy od wielkości szkoły. Każdy zestaw powinien składać się z komputera przenośnego dla nauczyciela oraz komputerów przenośnych dla uczniów, przy czym liczba komputerów dla uczniów nie może być mniejsza niż liczba uczniów uczestniczących w zajęciach dydaktycznych. W praktyce liczbę potrzebnych urządzeń można ustalić na podstawie liczby uczniów klas IV–VI w najbardziej licznym oddziale. Co ciekawe, rozporządzenie mówi o komputerze lub innym urządzeniu mającym funkcje komputera. Oznacza to, że dyrektorzy szkół oprócz tradycyjnych notebooków mogą zamówić netbooki lub tablety. Każdy komputer powinien mieć zainstalowane: system operacyjny, oprogramowanie
biurowe, aplikacje antywirusową oraz oprogramowanie zabezpieczające przed dostępem do niepożądanych treści w internecie. Komputer nauczyciela powinien zostać wyposażony w oprogramowanie do zarządzania komputerami przenośnymi uczniów oraz inne aplikacje niezbędne do pełnego wykorzystania możliwości sprzętu multimedialnego – systemu zbierania i analizowania odpowiedzi, tablicy interaktywnej, projektora lub wizualizera. Oprogramowanie to może zostać dostarczone wraz z urządzeniami multimedialnymi. Notebook czy netbook? W wypadku komputera dla nauczyciela wybór wydaje się oczywisty i jest nim pełnowymiarowy, wysoko wydajny laptop wyposażony w: duży ekran o przekątnej co najmniej 15,4-calowej, mocny procesor, 4 GB pamięci operacyjnej (zalecane 8 GB), dysk twardy 500 GB lub większy oraz nowo-
Dell Vostro 3560
Cena 3499 zł
Konfiguracja notebooków biznesowych Dell z serii Vostro może być w pełni dostosowana do wymagań zamawiającego. Linia laptopów Dell Vostro obejmuje urządzenia o 13-, 14- i 15-calowej przekątnej ekranu, oparte na procesorach Intel Core trzeciej generacji i ważące już od 2,57 kg. Dell Vostro 3560 jest 15-calowym notebookiem, który może zostać wyposażony w procesor Intel Core i3, i5 lub i7, do 8 GB pamięci operacyjnej RAM i dysk o pojemności 1 TB oraz system operacyjny Windows 7 lub Ubuntu. Notebooki linii Vostro cechują się atrakcyjnym wyglądem, z możliwością wyboru obudowy w jednej z trzech wersji kolorystycznych: czerwień Lucerny, brąz Brisbane lub srebro Aberdeen. Do wyboru są dwa wyświetlacze LED-owe z powłoką antyodblaskową, pracujące w rozdzielczości HD (720p) lub full HD (1080p). Konfiguracja może obejmować: czytnik kart pamięci, zintegrowaną kamerę HD z oprogramowaniem do prowadzenia wideokonferencji, kartę sieciową gigabit Ethernet oraz kartę sieci WLAN z opcjonalnym modemem HSPA. Zestaw zawiera: po jednym wyjściu VGA i HDMI oraz cztery porty USB 3.0, w tym jeden z funkcją Power Share.
Parametry Intel Core i7 3612M 2,1 GHz (Turbo 3,1 GHz), 4-rdzeniowy, 8-wątkowy, 6 MB L3 PAMIĘĆ RAM: 6 GB DYSK TWARDY: 500 GB SATA EKRAN: LED 15,6 cala, 1920 x 1080 full HD KARTA GRAFIKI: AMD Radeon HD 7670M KARTA SIECIOWA: Ethernet, WLAN, Bluetooth WYBRANE ZŁĄCZA: 4 x USB 3.0, 1 x HDMI, D-Sub SYSTEM OPERACYJNY: Windows 7 Professional 64-bitowy
czesny, 64-bitowy system operacyjny. Wysokie parametry sprzętu pozwolą korzystać z urządzenia przez kilka najbliższych lat. W pełni multimedialny notebook powinien mieć: co najmniej dwa porty USB (najlepiej USB 3.0), kartę sieci bezprzewodowej w standardzie 802.11n oraz złącza wideo VGA i HDMI. Przydatne okażą się: nagrywarka DVD, czytnik kart pamięci oraz karta dźwiękowa. Komputer dla ucznia nie musi mieć zbyt wygórowanych parametrów. Warto jedynie zadbać, aby był wyposażony w pełnowymiarową klawiaturę (niezbędna do wygodnego wprowadzania tekstu) oraz ekran o przekątnej co najmniej 10-calowej (mobilność kontra komfort pracy). Ciekawym pomysłem wydaje się zakup tabletu, choć tutaj podstawowym problemem może być dostępność oprogramowania edukacyjnego do systemów Android lub iOS.
HP ProBook 6560b
Cena 3299 zł
Serię notebooków HP ProBook b charakteryzują; ciekawy design, wysoka jakość użytych materiałów oraz 13,3-, 14- lub 15,6-calowy wyświetlacz. Osłona wyświetlacza zrobiona została z piaskowanego aluminium, podczas gdy obudowę notebooka wykonano z tworzywa ABS wzmocnionego magnezem. Podobnie jak Delle, modele HP ProBook mogą być swobodnie konfigurowane przez zamawiającego. HP ProBook 6560b to nowoczesny laptop biznesowy wyposażony w wydajny procesor Intel Celeron, Intel Core i3 lub i5 oraz 15,6-calowy, pokryty powłoką antyrefleksyjną wyświetlacz HD o rozdzielczości 1366 x 768 lub 1600 x 900. Wyposażenie obejmuje: dwa gniazda pamięci, w których można zainstalować do 16 GB szybkiej pamięci DDR3 1333 MHz, dysk SATA do 500 GB lub dysk SSD do 128 GB oraz zintegrowaną kartę graficzną Intel HD Graphics 3000 lub AMD Radeon HD 6470M z 512 MB pamięci. Do tego dochodzą: cztery porty USB 2.0, jeden port eSATA/USB, złącza VGA i DisplayPort oraz zintegrowane karty rozszerzeń, dźwiękowa, sieciowa gigabit Ethernet oraz bezprzewodowa, pracująca w standardzie 802.11 a/b/g/n z opcjonalnym modemem HSPA. Do wyboru są systemy operacyjne: Windows 7, SUSE Linux Enterprise lub FreeDOS.
Parametry
PROCESOR:
44
PC WORLD
PROCESOR: PAMIĘĆ RAM: DYSK TWARDY: EKRAN: KARTA GRAFIKI: KARTA SIECIOWA: WYBRANE ZŁĄCZA: SYSTEM OPERACYJNY:
Intel i5-2410M 2,3 GHz 4 GB 500 GB SATA LED 15,6 cala, 1600 x 900 AMD Radeon HD 6470M Ethernet, WLAN, Bluetooth 4 x USB, D-Sub, Display Port, port szeregowy Windows 7 Professional
TEMAT NUMERU
HP Transformer Pad TF300T Transformer Pad to jeden z najmocniejszych tabletów Asusa, napędzany czterordzeniowym procesorem Nvidia Tegra 3, który zapewnia płynne działanie aplikacji, szybkie wyświetlanie stron internetowych oraz możliwość odtwarzania filmów 1080p HD. Urządzenie zostało wyposażone w dotykowy 10,1-calowy ekran LED o rozdzielczości WXGA (1280x800), 1 GB pamięci operacyjnej oraz w zależności od wersji 16 lub 32 GB pamięci na dane użytkowników. W urządzeniu są wszystkie czujniki stosowane obecnie w tabletach: akcelerometr, żyroskop, kompas, GPS oraz sensor światła. Tablet ma wbudowane dwie kamery o rozdzielczości 1,2 Mpix (przednia) i 8 Mpix (tylna) z funkcją autofokusu i lampy błyskowej, kartę sieci bezprzewodowej 802.11 b/g/n i moduł Bluetooth, a także złącza micro HDMI, kart pamięci oraz USB 2.0. Urządzenie dostępne jest w trzech wersjach kolorystycznych: niebieskiej Royal Blue, białej Iceberg White oraz czerwo-
Acer Aspire One 722
Cena 2099 zł wersja 32 GB ze stacją dokującą nej Torch Red. Model TF300TG wyposażono dodatkowo w modem 3G. Oprogramowanie to system operacyjny Android 4.0 Ice Cream Sandwich wraz z zainstalowaną aplikacją SuperNote do sporządzania notatek na różne sposoby (przez klawiaturę, dotyk, zdjęcie, nagranie wideo lub notatki głosowe) oraz pakietem biurowym Polaris Office 3.0. Pozycja Asusa jest godna polecenia z uwagi na możliwość zamówienia tabletu w zestawie ze stacją dokującą z klawiaturą QWERTY oraz baterią o żywotności do 15 godzin. Dzięki temu omawiany model może być wykorzystany na wiele sposobów: jako tablet lub notebook z pełnowymiarową klawiaturą, ułatwiającą pisanie i prowadzenie obliczeń w arkuszu kalkulacyjnym.
Cena 1299 zł
W modelu Aspire One 722 firmie Acer udało się połączyć niewielki, 11-calowy wyświetlacz z podświetlaniem LED zamknięty w kompaktowej obudowie netbooka, z dużą wydajnością procesora AMD C-60 1,0 GHz, 4 GB pamięci RAM, wydajną kartą grafiki AMD Radeon HD 6290 oraz 500-gigabajtowym dyskiem Serial ATA. Acer Aspire One 722 oferowany jest w dwóch wersjach kolorystycznych, czarnej oraz niebieskiej, z połyskującą pokrywą imitującą fale na wodzie. Urządzenie wyposażane jest w 6-komorowy litowojonowy akumulator o pojemności 4400 mAh, a waży tylko 1,46 kg. Wyposażenie netbooka obejmuje: kartę sieciową gigabit Ethernet, kartę bezprzewodową 802.11 b/g/n, moduł Bluetooth oraz opcjonalny modem sieci 3G. Są też: karta dźwiękowa, czytnik kart pamięci oraz trzy porty USB. Urządzenie ma wbudowaną kamerę internetową Acer Crystal Eye, która w połączeniu z programem Acer Video Converence Manager umożliwia prowadzenie wideokonferencji, czatu oraz wysyłanie zdjęć.
Parametry NVIDIA Tegra 3 RAM: 1 GB 16 lub 32 GB dotykowy LED, 10,1 cala, WXGA (1280 x 800) KARTA SIECIOWA: WLAN, Bluetooth WYBRANE ZŁĄCZA: 1 x USB 2.0, 1 x micro HDMI, czytnik kart SD SYSTEM OPERACYJNY: Android 4 PROCESOR: PAMIĘĆ PAMIĘĆ: EKRAN:
Przechowywanie laptopów Firma ABES oferuje szafy stojące i szafy typu wózek do przechowywania laptopów i innego sprzętu elektronicznego. Opisywany model przeznaczony jest do przechowywania maksymalnie 26 urządzeń składowanych w dwóch kolumnach. Wymiary szafy to ok. 150 x 92 x 50 cm. Firma oferuje także szafy na 20 i 30 laptopów. Szafę wyposażono w dwoje drzwi zamykanych zamkiem kluczowym. Wewnątrz korpusu zamontowano zawierającą gniazdka elektryczne listwę zasilającą, która umożliwia podłączenie ładowarek do laptopów. Dzięki zastosowaniu kółek szafa typu wózek może być łatwo przemieszczana między salami lekcyjnymi. Istnieje możliwość blokady kół, co pozwala wykorzystać mebel jako szafę stacjonarną.
Parametry PROCESOR: PAMIĘĆ RAM: DYSK TWARDY: EKRAN: KARTA SIECIOWA: WYBRANE ZŁĄCZA: SYSTEM OPERACYJNY:
AMD C-50 1,0 GHz 4 GB 500 GB SATA 11,6 cali LED, 1366 x 768 Ethernet, WLAN, Bluetooth 1 x D-Sub, 1 x HDMI, 3 x USB Windows 7 Home Premium 64-bit
Typ szafy: wózek, z możliwością blokady kółek Liczba półek na laptopy: 26 Gniazdka elektryczne do ładowania laptopów Drzwiczki dwustronne, zamykane zamkiem kluczowym Wymiary: 150 x 92 x 50 cm
PC WORLD
45
TEMAT NUMERU
Sieć bezprzewodowa Nowoczesna szkoła ma być nie tylko cyfrowa, ale i bezprzewodowa. Komputer nauczyciela, laptopy uczniów, narzędzia multimedialne, drukarki, skanery to wszystko ma być spięte szkolną siecią komputerową. Mobilność całego rozwiązania zapewnia wyłącznie sieć bezprzewodowa WLAN. Objęcie zasięgiem terenu szkoły wymaga instalacji wielu punktów dostępowych (ang. access points, AP) zarządzanych z poziomu scentralizowanego kontrolera sieci bezprzewodowej. Na styku szkolnej sieci wewnętrznej i Internetu wymagana jest instalacja routera wyposażonego w funkcje filtrowania ruchu sieciowego (firewall) oraz system wykrywania i reagowania na próby włamań (IDS). Zakup wszystkich tych urządzeń może być dofinansowany w ramach programu Cyfrowa szkoła. Punkt dostępowy to urządzenie sieciowe, które umożliwia komputerom i urządzeniom przenośnym na bezprzewodowy, radiowy dostęp do zasobów sieci komputerowej i Internetu. Nowoczesne punkty dostępowe pracują w częstotliwości 2,4 GHz i 5 GHz oraz obsługują standardy transmisji 802.11 a/b/g/n.
Sieć WLAN w standardzie 802.11n pozwala przesyłać dane z prędkością do 300 Mbit/s na odległość do 40 metrów. Punkt dostępowy powinien obsługiwać wszystkie najważniejsze zabezpieczenia sieci komputerowych tj. WPA i WPA2 ze wsparciem dla uwierzytelniania użytkowników w serwerze Radius. Typowy punkt dostępowy jest wpięty bezpośrednio do sieci przewodowej (Ethernet) i zasilany z niezależnego gniazdka. Urządzenia obsługujące standard PoE (Power over Ethernet) mogą być zasilane bezpośrednio z sieci komputerowej. PoE zapewnia przesyłanie energii elektrycznej po popularnej skrętce, bez doprowadzania do urządzenia zasilania z sieci elektrycznej. Standard PoE wymaga stosowania odpowiednich przełączników sieciowych, które mogą dostarczać energię elektryczną przez sieć komputerową. Gdy nie wszystkie punkty dostępowe mogą być wpięte do sieci przewodowej projektuje się sieci WDS lub sieci kratowe (mesh), w których AP mogą wymieniać ruch sieciowy między sobą. Kontroler sieci WLAN umożliwia zarządzanie wszystkimi punktami dostępowymi z pozio-
mu jednego, scentralizowanego interfejsu. Urządzenie to sprawdzi się nawet w niewielkich sieciach złożonych tylko z kilku lub kilkunastu punktów dostępowych. Wybrane funkcje kontrolera to scentralizowane zarządzanie konfiguracją punktów dostępowych, zarządzanie częstotliwościami i wykrywanie obcych punktów w zasięgu sieci, sterowanie zasadami dostępu prywatnego i anonimowego (dla gości), zapewnianie jakości usług QoS, balansowanie obciążenia sieci oraz ograniczanie przepustowości, tak by wszyscy uczniowie mieli równy dostęp do zasobów sieci. Mechanizm zarządzania częstotliwościami umożliwia dynamiczne dopasowywanie siły sygnału i kanałów radiowych używanych przez punkty dostępowe, tak by zapewnić jak najlepsze pokrycie siecią bezprzewodową na całym obsługiwanym terenie. Kontroler zapewnia mechanizmy przełączania użytkowników (roaming) przemieszczającymi się między punktami dostępowymi, np. telefonami VoIP. Nowoczesne urządzenia gwarantują szybkie przełączanie bez ponownego uwierzytelniania oraz w czasie nie dłuższym niż 50 ms.
Netgear ProSafe 20-AP WC7520 Cena 19000 zł + Netgear ProSafe WNDAP360 Cena 19000 zł ProSafe 20-AP WC7520 to kontroler sieci bezprzewodowej firmy Netgear przeznaczony dla dużych organizacji, szkół i szpitali. Urządzenie obsługuje do 20 punktów dostępowych. Istnieje możliwość połączenia do trzech kontrolerów w stos zapewniających obsług do 150 punktów dostępowych. Urządzenie obsługuje sieci Wi-Fi standardu 802.11 a/b/g/n oraz wspiera mechanizmy zabezpieczeń WEP, WPA, WPA2 z uwierzytelnianiem AAA\Radius. Urządzenie wyposażone jest w czteroportowy przełącznik typu gigabit Ethernet, 1 GB pamięci DDR oraz 8 Mb wbudowanej pamięci flash i 2 GB pamięci na karcie CF. Kontroler ProSafe 20-AP WC7520 może być konfigurowany do pracy z punktami dostępowymi Netgear WNDAP360, WNDAP350, WNAP320 oraz WNAP210. Urządzenie ma wbudowane wszystkie najważniejsze funkcje tej klasy urządzeń – dynamiczne zarządzanie częstotliwościami, mechanizm samonaprawiania sieci, opcje balansowania obciążenia i ograniczania przepustowości, funkcję szybkiego przełączania między VLAN i podsieciami w warstwie L2
46
PC WORLD
i L3 oraz wbudowany captive portal zapewniający obsługę dostępu do sieci gościom. Kontolery mogą zostać skonfigurowane w tryb nadmiarowości, w którym w przypadku awarii jednego z nich jego funkcje przejmuje inny. WNDAP360 to najbardziej funkcjonalny punkt dostępowy firmy Netgear z linii ProSafe, doskonale współpracujący z kontrolerem 20-AP WC7520. Obsługuje standardy 802.11 a/b/g/n, Wireless Multimedia Prioritization (WMM) oraz Wireless Distribution System (WDS). Netgear WNDAP360 pracuje w częstotliwościach 2,4 GHz oraz 5 GHz. Linia produk-
tów ProSafe charakteryzuje się eleganckim wyglądem oraz możliwością prostego montażu na suficie lub ścianie. Dwie wewnętrzne anteny o mocy 5 dBi pozwalają obsłużyć do 50 jednoczesnych użytkowników. Urządzenie wyposażono w pojedynczy port gigabit Ethernet z możliwością zasilania przez skrętkę (PoE). Oprócz obsługi klientów, urządzenie może zostać skonfigurowane do współpracy z innymi punktami dostępowymi w trybie WDS, point-to-point, point-to-multipoint oraz jako reapeter. WNDAP360 ma wbudowaną funkcję wykrywania wrogich access pointów.
Parametry OBSŁUGIWANE CZĘSTOTLIWOŚCI: TRYB PRACY: LICZBA OBSŁUGIWANYCH PUNKTÓW DOSTĘPOWYCH: OBSŁUGIWANE PUNKTY DOSTĘPOWE: WYBRANE STANDARDY ZABEZPIECZEŃ: SZYBKIE PRZEŁĄCZANIE KLIENTÓW
2,4 GHz, 5 GHz 802.11 a/b/g/n 20 WNDAP360, WNDAP350, WNAP320, WNAP210 WEP, WPA, WPA2, autoryzacja przez Radius
TEMAT NUMERU
Meru MC1500 + Meru AP1020i MC1500 to kontroler sieci bezprzewodowych firmy Meru przeznaczony do średnich i dużych organizacji. Urządzenie może zarządzać maksymalnie 30 punktami dostępowymi obsługujących do 500 jednoczesnych klientów. MC1500 przeznaczony jest do zamontowania w szafie serwerowej (rozmiar 1U). Urządzenie ma wbudowane dwa gigabitowe porty Ethernet oraz jeden port szeregowy przeznaczony do zarządzania. Meru MC1500 zapewnia scentralizowane zarządzanie punktami dostępowymi Meru, możliwość udostępniania wielu identyfikatorów sieci, każdy z własną polityką bezpieczeństwa oraz ma wbudowaną funkcje wykrywania obcych AP. Urządzenie dysponuje zaawansowanymi mechanizmami wspierania aplikacji i zapewniania jakości usług QoS, łącznie z obsługą protokołów SIP i H.323 (telefonia VoIP i wideokonferencje). Linia punktów dostępowych AP1000 firmy Meru obejmuje cztery urządzenia z jednym lub dwoma modułami radiowymi. Modele AP1010i oraz AP1010e wyposażone są w pojedyncze radio działające w standardzie 802.11n i zapewniające obsługę do 128 klientów oraz maksymalną przepustowość na poziomie 300 Mb/s. Modele AP1020i oraz AP1020e mają wbudowane dla moduły radiowe zdolne
Cena 9000 zł Cena 2900 zł
do obsłużenia do 256 klientów z przepustowością 600 Mb/s. Modele oznaczone przyrostkiem i mają wbudowane dwie wewnętrzne anteny o mocy 4.0dBi do 2,4 GHz oraz 5.0 dBi do 5 GHz i przeznaczone są do używania w pomieszczeniach. W modelach z e na końcu znajdziemy dwa złącza RPSMA do podłączenia zewnętrznych anten dookólnych (dwie anteny dołączone do zestawu), które zapewniają najlepsze pokrycie sygnałem terenu na zewnątrz budynku. Opisywany model Meru AP1020i działa w paśmie radiowym 2,4 GHz i 5 GHz w standardzie 802.11n, ale zapewnia też możliwość podłączania klientów wyposażonych w karty WLAN pracujące w standardzie 802.11 a/b/g. Wśród najważniejszych funkcji warto wymienić mechanizm zapewniający bardzo szybkie przełączanie klientów między punktami dostępowymi, funkcje automatycznego wyboru kanału i mocy oraz opcję automatycznego wykrywania kontrolera sieci WLAN.
Parametry OBSŁUGIWANE CZĘSTOTLIWOŚCI: 2,4 GHz, 5 GHz TRYB PRACY: 802.11 a/b/g/n LICZBA OBSŁUGIWANYCH PUNKTÓW DOSTĘPOWYCH: 30 OBSŁUGIWANE PUNKTY DOSTĘPOWE: punkty dostępowe Meru WYBRANE STANDARDY ZABEZPIECZEŃ: WEP, WPA, WPA2, autoryzacja przez
Radiusa SZYBKIE PRZEŁĄCZANIE KLIENTÓW
PC WORLD
47
TEMAT NUMERU
Tablica interaktywna Tablica interaktywna (multimedialna) wyglądem przypomina tradycyjną tablicę lekcyjną, jednak w odróżnieniu od niej reaguje na dotyk. Jest urządzeniem elektronicznym współpracującym z komputerem oraz projektorem multimedialnym i służy do wyświetlania obrazów pochodzących z komputera, wizualizera, aparatu, kamery lub dowolnego innego urządzenia podłączonego do projektora. Tablica działa jak duży ekran dotykowy, który umożliwia wspólną pracę nauczyciela i uczniów. Na wyświetlanym materiale można: kreślić, rysować, zaznaczać, wyróżniać, notować. Można także oglądać filmy, prezentacje, prowadzić gry i zabawy oraz rozwiązywać zadania i quizy. Obsługa dotykiem jest intuicyjna i naturalna, a w połączeniu z dobrej jakości oprogramowaniem tablica interaktywna pozwala
IQ Board IR Pro 82”
uatrakcyjnić prowadzenie zajęć lekcyjnych oraz prowadzić interakcje na linii nauczyciel – prezentowany materiał – uczeń. Funkcja ta pozwala używać tablic do prowadzenia zajęć z małymi dziećmi (dla nich obsługa dotykiem jest naturalna) oraz dziećmi z klas specjalnych. Tablice obsługiwane palcem wykonane są najczęściej w technologii optycznej, pozycjonowania w podczerwieni (najczęściej spotykane) lub pojemnościowej, natomiast tablice w technologii elektromagnetycznej wymagają do obsługi specjalnego pisaka. Osobną grupę stanowią urządzenia wykonane w technologii LCD (podobnie jak telewizory), która zapewnia wysoką rozdzielczość obrazu Full HD, brak konieczności zakupu projektora, wierne odwzorowanie kolorów oraz dużą jasność nawet w dobrze oświetlonych pomieszczeniach.
Cena 3699 zł
Na rynku są dwa podstawowe typy tablic interaktywnych – obsługiwane za pomocą palca lub specjalnego pisaka. Rozmiar tablicy podaje się w calach, przy czym do niewielkich sal lekcyjnych i dla dzieci z klas IV–VI, sugerowany efektywny obszar roboczy (bez obramowania i obszaru przycisków specjalnych) tablicy wynosi od 77–88 cali. Ekran taki pozwala uzyskać dobrą widoczność wyświetlanego materiału z dowolnego miejsca w klasie. Pozostałymi kluczowymi elementami zestawu interaktywnego są komputer nauczyciela oraz projektor o krótkiej oraz ultrakrótkiej ogniskowej. Dla zapewnienia najlepszej jakości obrazu format tablicy oraz format wyświetlanego przez projektor obrazu powinien być jednakowy, tj. 4:3 w wypadku tablic klasycznych, a 16:10 lub 16:9 w wypadku panoramicznych.
Qomo QWB200-PS 88”
Cena 3399 zł
IQ Board IR Pro jest tablicą interaktywną wykonywaną w technologii pozycjonowania w podczerwieni, którą można obsługiwać zarówno wskaźnikiem jak i dotykowo. Urządzenie dostępne jest w dwóch rozmiarach. Model IR R080 (SN80) ma efektywna przestrzeń roboczą o 77-calowej (195,2 cm) przekątnej, podczas gdy przekątna mniejszego [IR R060 (SN60)] wynosi 64–cale (163,4 cm). Proporcja boków tablicy wynosi 4:3. Tablica zapewnia wysoki poziom odporności na ścieranie i zadrapania, a przy tym łatwo ją wyczyścić. Zestaw obejmuje też dwa pióra interaktywne oraz wskaźnik o długości 100 cm. Tablica obsługuje wielodotyk. Korzystający z tablicy ma do dyspozycji także ponad 10 gestów, które umożliwiają przesuwanie, obracanie, podświetlanie czy rozciąganie wyświetlanych na ekranie obiektów. Dodatkowo urządzenie wyposażono w 14 programowalnych przycisków funkcyjnych. Do tablicy dołączono oprogramowanie IQBoard Software v5.0, które ma wbudowane funkcje rozpoznawania pisma odręcznego i formuł matematycznych, moduł Lektor, pozwalający na odtworzenie wyrazów w języku angielskim, oraz Quiz interaktywny, który umożliwia tworzenie i prowadzenie testów.
Tablica QWB200-PS to jeden z całej gamy modeli interaktywnych wykonywanych w technologii pozycjonowania w podczerwieni. Opisywana tablica ma format 4:3, a przekątna jej powierzchni roboczej wynosi 79 cali. Pozostałe dwa modele mają efektywny rozmiar roboczy 65 cali i 96 cali. Tablicę pokryto ceramiczną powierzchnią, która jest odporna na uszkodzenia mechaniczne, nie matowieje i nie powoduje odblasków podczas projekcji. Tablica może być obsługiwana za pomocą palca lub dowolnego wskaźnika (pióra), zapewniając dokładność odczytu na poziomie 3 mm. Reaguje na gesty nauczyciela i uczniów. Urządzenie wyposażono w przyciski funkcyjne rozmieszczone po obu bokach. Wśród dołączonych akcesoriów są: trzy pisaki (czarny, czerwony, niebieski), wymazywacz, wskaźnik teleskopowy oraz „inteligentna” półka na pisaki. W połączeniu z oprogramowaniem Flow!Works inteligentna półka zmienia kolor pisaka w zależności od tego, który został z niej podniesiony. Model QWB200-PS komunikuje się z komputerem za pomocą portu USB i nie wymaga dodatkowego zasilania.
Parametry
Parametry
TECHNOLOGIA: pozycjonowanie w podczerwieni EFEKTYWNY OBSZAR ROBOCZY: 77 cali FORMAT TABLICY: 4:3 ROZDZIELCZOŚĆ: 8192 × 8192 SPOSÓB OBSŁUGI: palcem, pisakiem lub innym przedmiotem DOKŁADNOŚĆ ODCZYTU: 0,1 mm PRZYCISKI FUNKCYJNE: tak ZASILANIE I KOMUNIKACJA Z KOMPUTEREM: kabel USB DOŁĄCZONE OPROGRAMOWANIE: IQBoard Software INNE AKCESORIA: dwa bezkolorowe pióra interaktywne, wskaźnik,
TECHNOLOGIA: pozycjonowanie w podczerwieni EFEKTYWNY obszar roboczy: 79 cali FORMAT TABLICY: 4:3 ROZDZIELCZOŚĆ: 4096 x 4096 SPOSÓB OBSŁUGI: palcem, pisakiem lub innym przedmiotem DOKŁADNOŚĆ ODCZYTU: 3 mm PRZYCISKI FUNKCYJNE: tak ZASILANIE I KOMUNIKACJA Z KOMPUTEREM: kabel USB DOŁĄCZONE OPROGRAMOWANIE: Qomo Flow!Works INNE AKCESORIA: trzy kolorowe pióra interaktywne, inteligentna półka
uchwyty do montażu na ścianie
na pisaki, wymazywacz, wskaźnik, uchwyty do montażu na ścianie
48
PC WORLD
TEMAT NUMERU
Wizualizer Wizualizer (kamera dokumentowa) umożliwia pokazanie na ekranie, tablicy multimedialnej lub monitorze obrazu przedmiotu umieszczonego pod obiektywem kamery cyfrowej. Przedmiotami tymi mogą być obiekty płaskie (dokumenty, fotografie, książki, folie, negatywy) oraz przedmioty przestrzenne. Typowy wizualizer składa się z kamery cyfrowej przymocowanej do ramienia, źródła światła oraz podstawki,
SMART SDC-330
na której umieszczane są prezentowane przedmioty. W szkołach przydatna okaże się możliwość współpracy wizualizera z mikroskopem oraz tablicą interaktywną. Dzięki niej uczniowie podczas lekcji przyrody lub techniki będą mogli obserwować na dużym ekranie małe obiekty umieszczone pod mikroskopem. Wizualizer rejestruje obraz w formie cyfrowej. Dzięki współpracy urządzenia z komputerem oraz oprogramo-
Cena 4000 zł
waniem tablicy multimedialnej nauczyciel ma możliwość pisania lub rysowania na prezentowanym materiale, bez naruszenia (zniszczenia) dokumentu lub przedmiotu umieszczonego na podstawce wizualizera. Rekomendacja PIIT zaleca, aby wizualizer wyposażony był w przetwornik 1,3-megapiksela, rozdzielczość kamery powinna wynosić 1080 x 1024 oraz częstotliwość odświeżania minimum 30 klatek/s.
Lumens DC120
Cena 1600 zł
To wysokiej klasy urządzenie przeznaczone jest do przetwarzania dokumentów, obrazów i obiektów 3D na postać cyfrową. Wizualizer wyposażono w 1,3-megapikselowy przetwornik cyfrowy pozwalający uzyskać efektywną rozdzielczość 1280 x 1024 przy maksymalnej prędkości odświeżania 30 ramek na sekundę. Kamera ma wbudowany 5,2-krotny zoom optyczny oraz 8-krotny zoom cyfrowy. Duży zoom optyczny pozwala wyświetlać szczegóły badanego obiektu w kilkukrotnym powiększeniu, przy zachowaniu wymaganego poziomu jakości obrazu i wiernego odwzorowania kolorów. Wizualizer wyposażono w ruchome ramię i głowicę, która umożliwia oglądanie przestrzennych obiektów z różnej perspektywy. Urządzenie może wyświetlać obraz z okularu mikroskopu. Nie są wymagane dodatkowe przystawki, wystarczy przystawić obiektyw kamery do mikroskopu. Do urządzenia dołączono oprogramowanie SMART Notebook, które umożliwia rejestrowanie przechwytywanych obrazów oraz przekształcanie ich w interaktywne lekcje. Z poziomu programu istnieje możliwość sterowanie kamerą wizualizera. Dodatkowy przycisk na kamerze umożliwia szybkie przesłanie obrazów bezpośrednio do komputera nauczyciela. Uzupełnienie programu stanowi narzędzie Mixed Reality Tools, które umożliwia pracę z obrazami 3D i manipulację nimi na tablicy interaktywnej (obracanie, zbliżanie). SMART SDC-330 ściśle integruje się z pozostałymi produktami firmy SMART – tablicą interaktywną oraz systemem zbierania odpowiedzi SMART Response.
Lumens DC120 to przenośny wizualizer firmy Lumens o kompaktowych rozmiarach i głowicy typu „gęsia szyja”, która umożliwia oglądanie obrazów pod dowolnym kątem i z różnej odległości. Urządzenie wyposażono w 1,3-megapikselowy przetwornik CMOS, wyświetlający obraz z 2 milionami efektywnych pikseli. Wizualizer rejestruje obrazy z szybkością do 30 ramek na sekundę. Obraz może być wyświetlany w jednym z czterech trybów wideo: XGA (1024 x 768), SXGA (1280 x 1024), UXGA (1600 x 1200) oraz 720p. Maksymalny obszar powierzchni roboczej (skanowania) wynosi 42 x 31,5 cm. Urządzenie zasilane jest z portu USB i nie wymaga dodatkowych zasilaczy i przewodów. Urządzenie ma wbudowane zewnętrzne oświetlenie LED. Niewielka waga urządzenia i kompaktowe wymiary urządzenia docenią nauczyciele często zmieniający sale lekcyjne. Opcjonalna przystawka DC-A11 (1365 zł brutto) umożliwia bezprzewodową łączność wizualizera z komputerem, dzięki czemu nauczyciel może przemieszczać się z urządzeniem po sali lekcyjnej. Urządzenie ma wbudowany akumulator, który zapewnia sześć godzin nieprzerwanej pracy. Zasięg modułu bezprzewodowego wynosi aż 30 metrów, a dzięki zastosowaniu standardu IEEE 802.11n obraz może być przesyłany z częstotliwością 20 ramek na sekundę. Wśród opcjonalnych akcesoriów mamy przystawkę do mikroskopu oraz podświetlarka zdjęć RTG, folii oraz negatywów.
Parametry
Parametry
PRZETWORNIK CYFROWY: 1,3 MPix EFEKTYWNA LICZBA PIKSELI: 1280 x 1024 PRÓBKOWANIE: 30 ramek na sekundę OBSZAR FILMOWANEJ POWIERZCHNI: 42,3 x 33,6 cm ZOOM: 5,2 x optyczny, 8x cyfrowy OŚWIETLENIE: lampa LED WYJŚCIE WIDEO: VGA, DVI-D, Composite OPROGRAMOWANIE: SMART Notebook z narzędziem Mixed Reality Tools
PRZETWORNIK CYFROWY: EFEKTYWNA LICZBA PIKSELI: PRÓBKOWANIE: OBSZAR FILMOWANEJ POWIERZCHNI: ZOOM: OŚWIETLENIE: OPCJONALNE AKCESORIA:
1,3 MPix 2 mln 30 ramek na sekundę 42,0 x 31,5 cm brak lampa LED przystawka do mikroskopu, przystawka do łączności bezprzewodowej
PC WORLD
49
TEMAT NUMERU
Projektor krótkoogniskowy W ramach projektu Cyfrowa szkoła istnieje możliwość dofinansowania zakupu projektora o długiej, krótkiej lub ultrakrótkiej ogniskowej. Klasyczne projektory doskonale sprawdzają się w dużch pomieszczeniach. Projektory o krótkiej lub ultrakrótkiej ogniskowej wyświetlają duży obraz z małej odległości, więc nadają się idealnie do zastosowania w małych salach lekcyjnych. Projektory krótkoogniskowe (short-throw) umożliwiają wyświetlenie obrazu na 80-calowej tablicy z odległości ok. 120–180 cm, podczas gdy projektory o ultrakrótkiej ogniskowej (ultra-short-throw).należy umieścić w odległości nie większej niż 45–75 cm od tablicy. Dlaczego to takie ważne? Projektory o krótkiej lub ultrakrótkiej ogniskowej doskonale współpracują z tablicami interaktywnymi. Obraz wyświetlany jest z bliskiej
Sony VPL-SW535C
odległości, przez co projektor nie świeci w oczy oraz nie rozprasza uwagi nauczyciela. Urządzenia tego typu pozbawione są większości wad klasycznych projektorów: wyeliminowano ryzyko zasłaniania obrazu przez nauczyciela, zmniejszono zjawisko cienia i zniekształceń, a prezentowany na tablicy obraz jest czytelny i stabilny. Ich wadą jest z reguły nawet 2-3-krotnie wyższa cena. Na co zwrócić uwagę, wybierając projektor? Na rynku są projektory wykonane w technologii DLP oraz droższe projektory LCD. Te drugie zapewniają wierniejsze odwzorowanie kolorów, co może być szczególnie istotne w trakcie prowadzenia zajęć lekcyjnych. Modele w średniej cenie potrafią wyświetlać obrazy przestrzenne 3D. Ważne jest, aby format (rozdzielczość) wyświetlanego obrazu był
Cena 7999 zł
Sony VPL-SW535C jest profesjonalnym, panoramicznym projektorem o ultrakrótkiej ogniskowej, przeznaczonym do sektora edukacyjnego. Z odległości zaledwie 47–49 centymetrów od ekranu wyświetla obraz o 80-calowej przekątnej. Parametry obrazu: rozdzielczość WXGA (1280 x 800), jasność na poziomie 3000 ANSI lumenów, kontrast 2500:1. Panoramiczny projektor Sony doskonale sprawdzi się w zestawie z tablicą interaktywną w formacie 16:10. Do zestawu dołączono interaktywne oprogramowanie oraz dwa pióra dla nauczyciela i ucznia, które pozwalają na wspólną pracę na tablicy. Model wyposażono w tryb niskiego poziomu jasności, który ogranicza pobór energii oraz wydłuża do 6000 godzin okres eksploatacji lampy. Projektor ma wbudowane wejście sygnału wideo HDMI, funkcje automatycznej korekcji zniekształceń trapezowych oraz automatycznej korekcji pikseli SmartAPA, gdy źródłem obrazu jest komputer. Obraz może być wyświetlany w jednym z sześciu trybów zapewniających mu najlepszą jakość w zależności od typu wyświetlanego materiału: dynamiczny, standardowy, gry, salon, kino oraz prezentacja.
Parametry TYP PROJEKTORA: o ultrakrótkiej ogniskowej TECHNOLOGIA: 3 x LCD JASNOŚĆ: 3000 ANSI lumenów KONTRAST: 2500:1 OBRAZ: przekątna 80 cali z odległości 47-49 cm od ekranu ROZDZIELCZOŚĆ: WXGA (1280 x 800) FORMAT OBRAZU: 16:10 WYPOSAŻENIE DODATKOWE: uchwyt mocujący, pilot, LAN ŻYWOTNOŚĆ LAMPY: 3000 godzin (wysoka jasność), 6000 godzin
(niska jasność)
50
PC WORLD
zgodny z formatem powierzchni roboczej tablicy interaktywnej. Podstawowe parametry charakteryzujące projektor (zarówno klasyczny, jak i o krótkich ogniskowych) to: jasność (natężenie światła) minimum 2200 ANSI lumenów, rozdzielczość obrazu XGA (1024 x 768) oraz kontrast 2000:1 lub więcej. Standardowym wyposażeniem projektora jest pilot. Urządzenie może być sterowane z poziomu komputera nauczyciela, przy czym obsługa sieci bezprzewodowej ogranicza konieczność montażu dodatkowego okablowania sieciowego. Kluczowym kryterium wyboru może być gwarancja na urządzenie (standardowo 24–36 miesięcy) oraz lampę (6-12 miesięcy). Wielu producentów oferuje rozszerzoną do 3 lat gwarancję na cały projektor wyłącznie dla sektora edukacyjnego.
Panasonic PT-CW230 / PT-CX200 Cena 4999 zł Panasonic PT-CW230 oraz bliźniaczy model PT-CX200 to dwa projektory DLP o ultrakrótkiej ogniskowej, które zapewniają wyświetlanie 80-calowego obrazu odpowiednio z odległości 32 lub 38 cm. Model PT-CX200 wyświetla obraz o rozdzielczości XGA (1024 x 768) w formacie 4:3, natomiast panoramiczny projektor PT-CW230 – o rozdzielczości WXGA (1280 x 800) i proporcjach boków 16:10. Daje to możliwość doboru modelu projektora do formatu tablicy interaktywnej. Projektory charakteryzują się jasnością 2500 ANSI lumenów (PT-CW230) oraz 2000 ANSI lumenów (PT-CX200) i kontrastem 2000:1. Żywotność lampy wynosi 3000 godzin. Oba projektory są przenośne, ale istnieje możliwość dokupienia uchwytu ściennego i zamocowanie ich od dołu lub góry tablicy. Projektor można też zainstalować tak, by wyświetlał obraz na podłodze lub suficie. Modele PT-CX200 oraz PT-CW230 potrafią wyświetlać obrazy 3D, wykorzystując technologie Frame Sequential Method. Aby widzieć obrazy przestrzenne, trzeba dokupić okulary stroboskopowe (migawkowe). Oba urządzenia mają wbudowany 10-watowy głośnik oraz wiele gniazd wejścia – wyjścia, w tym łącze sieci LAN, wejście wideo HDMI, S-VIDEO oraz D-sub. Projektor oferuje automatyczne wyszukiwanie źródła sygnału oraz dodatkowe funkcje poprawiające jakość obrazu wyświetlanego na kolorowych i czarnych tablicach oraz ścianach w pomieszczeniach.
Parametry TYP PROJEKTORA: o ultrakrótkiej ogniskowej TECHNOLOGIA: DLP JASNOŚĆ: 2500 (PT-CW230) lub 2000 (PT-CX200) ANSI lumenów KONTRAST: 2000:1 OBRAZ: przekątna 80 cali z odległości 32 cm (PT-CW230) lub 38 cm (PT-CX200) od ekranu ROZDZIELCZOŚĆ: WXGA, 1280 x 800 (PT-CW230), XGA, 1024 x 768 (PT-CX200) FORMAT OBRAZU: 16:10 (PT-CW230), 4:3 (PT-CW230) WYPOSAŻENIE DODATKOWE: uchwyt mocujący (opcja), pilot, karta sieciowa LAN ŻYWOTNOŚĆ LAMPY: 3000 godzin
TEMAT NUMERU
BenQ MX613ST
Cena 2299 zł
BenQ MX613ST to niedrogi projektor przenośny o krótkiej ogniskowej, który doskonale nadaje się do instalacji w małych pomieszczeniach. Urządzenie oferuje 55-calowy obraz z zaledwie 1 metra od miejsca projekcji. Charakteryzują go: wysoka jasność 2800 ANSI lumenów, duży współczynnik kontrastu 5000:1 oraz rozdzielczość optyczna 1024 x 768, z możliwością wyświetlania obrazu w proporcjach 4:3 (standardowo) oraz 16:9. Producent ustalił żywotność lampy na 4000 godzin w trybie normalnym oraz 5000 godzin w trybie ekonomicznym. Urządzenie wyposażono w 10-watowy głośnik oraz złącze USB, które pozwala wyświetlać zdjęcia w dużych rozmiarach bez podłączania do komputera, aparatu lub kamery. Model BenQ MX613ST został zaprojektowany w technologii DLP z zastosowaniem asferycznej konstrukcji obiektywu, która gwarantuje wysoką jakość kolorów, ostrzejszy i stabilniejszy obraz oraz lepszy odczyt tekstu z tablicy. Urządzenie wyposażono w technologię wyświetlania obrazu przestrzennego 3D oraz złącze HDMI, które umożliwia przekazywanie sygnału wejściowego wideo w dużej rozdzielczości. Projektor BenQ oferuje cztery predefiniowane tryby pracy (Dynamiczny, sRGB, Prezentacji, Kina) oraz dwa tryby definiowane przez użytkownika. Projektor ma wbudowane funkcje korekcji obrazu przy wyświetlaniu obrazu na kolorowych tablicach i ścianach. Bezprzewodowy adapter umożliwia przekazywanie obrazu do projektora bez plątaniny kabli w trakcie prezentacji.
Parametry TYP PROJEKTORA: o krótkiej ogniskowej TECHNOLOGIA: DLP JASNOŚĆ: 2800 ANSI lumenów KONTRAST: 5000:1 OBRAZ: przekątna 55 cali z 1 m od ekranu ROZDZIELCZOŚĆ: XGA (1024 x 768) FORMAT OBRAZU: 4:3 (podstawowy) lub 16:9 WYPOSAŻENIE DODATKOWE: uchwyt
mocujący, pilot, karta sieciowa LAN ŻYWOTNOŚĆ LAMPY: 4000 godzin w trybie normalnym, 5000 godzin w trybie ekonomicznym
System głosowania Tablica multimedialna i projektor to nie wszystko, co może zainteresować dzieciaki w trakcie lekcji. Żadna nowoczesna szkoła nie obejdzie się bez zestawu, który pozwoli nauczycielom na prowadzenie testów wiedzy, quizów i sprawdzianów z wykorzystaniem narzędzi multimedialnych. W skład typowego systemu do głosowania wchodzi komplet pilotów rozdawanych uczniom, odbiornik podłączony do komputera zbierającego odpowiedzi oraz opcjonalny pilot dla nauczycie-
la, umożliwiający prowadzenie testu. Niezbędnym elementem całego systemu jest oprogramowanie, które pozwala na tworzenie materiałów do testu oraz analizę wyników. System głosowania posłuży nauczycielom do prowadzenia lekcji, rozwiązywania quizów i zagadek, a nawet weryfikacji wiedzy dziecka w formie sprawdzianów. Każde dziecko odpowiada indywidualnie na zadawane przez prowadzącego pytania, co wzmaga zaangażowanie w lekcję wszystkich uczniów.
Qomo QClick QRF300 QClick QRF300 to system głosowania firmy Qomo, który znajdzie zastosowanie w każdej szkole podstawowej i nie tylko. Zestaw oferowany jest w dwóch wariantach zawierających 24 lub 32 piloty dla głosujących. Do każdego zestawu dołączany jest jeden pilot dla nauczyciela. Piloty komunikują się z odbiornikiem radiowo z wykorzystaniem częstotliwości 2,4 GHz. Zasięg pilotów sięga nieco ponad 60 metrów. Odbiornik podłączany jest do komputera nauczyciela za pomocą portu USB. Pilot dla ucznia ma sześć przycisków A-F, co pozwala na przygotowywanie testów zawierających do sześciu możliwych odpowiedzi. Dwa z nich wykorzystywane są do tworzenia
Cena 3199 zł (32 piloty) testów wyboru tak/nie. System dopuszcza głosowanie anonimowe lub jawne, w którym pilot przypisany jest do konkretnego dziecka. Dołączone oprogramowanie QClick współpracuje z aplikacją Microsoft PowerPoint, która umożliwia przygotowanie różnego rodzaju testów.
Parametry LICZBA PILOTÓW UCZNIA: 32 ZASADA DZIAŁANIA: radiowy PILOT UCZNIA: tak, 6 przycisków A-F PILOT NAUCZYCIELA: nie ODBIORNIK: przyłączany przez USB OPROGRAMOWANIE: ActiveOffice, współpraca
z PowerPointem GŁOSOWANIE: anonimowe lub jawne WYPOSAŻENIE DODATKOWE: walizka do
przenoszenia
Promethean ActiVote 32
Cena 4999 zł
W skład systemu głosowania Promethean ActiVote 32 wchodzą 32 radiowe piloty dla uczniów, walizka do przechowywania całego zestawu oraz oprogramowanie ActiveOffice współpracujące z programem Microsoft PowerPoint. Urządzenie dobrze leży w dłoni i ma atrakcyjny wygląd, który z pewnością spodoba się najmłodszym uczniom. Każdy pilot wyposażony jest w sześć przycisków funkcyjnych A-F służących do głosowania. Urządzenia Promethean ActiVote działają w częstotliwości 2,4 GHz i zapewniają zasięg do 100 metrów. Dzięki zastosowaniu fal radiowych uczniowie mogą trzymać przycisk w dowolnej pozycji, nawet pod ławką, jeśli chcą uniknąć spojrzeń kolegów.
Za pomocą oprogramowania ActiveOffice nauczyciel może przygotowywać pytania testowe przed zajęciami lub w trakcie trwania lekcji (Express Poll). Każde pytanie może mieć przydzielony limit czasu odpowiedzi. Odpowiedzi mogą być wyświetlane od razu lub później, a nauczyciel może pozwolić uczniom na zmianę odpowiedzi.
Parametry LICZBA PILOTÓW UCZNIA: 24 lub 32 ZASADA DZIAŁANIA: radiowy PILOT UCZNIA: tak, 6 przycisków A-F PILOT NAUCZYCIELA: tak ODBIORNIK: przyłączany przez USB OPROGRAMOWANIE: QClick, współpraca
z PowerPointem GŁOSOWANIE: anonimowe lub jawne WYPOSAŻENIE DODATKOWE: walizka do
przenoszenia
PC WORLD
51
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
E-dzienniki pod lupą Polskie szkoły powoli poddają się technologicznej rewolucji. Wyposażają klasy w komputery oraz korzystają z systemu elektronicznej kontroli frekwencji i postępów w nauce, czyli coraz popularniejszych e-dzienników. Jakie nowości oferują dzienniki elektroniczne? Zapraszamy do zapoznania się z naszym porównaniem.
braz polskich szkół wciąż się zmienia – z roku na rok stają się one bardziej interaktywne i nowoczesne. Nauczyciele i dyrekcja zaczynają także kibicować stosowaniu innowacyjnych rozwiązań w edukacji. Informatyzacja szkół powoduje, że niektóre z nich są zarządzane znacznie sprawniej. Dzieje się tak za sprawą zmniejszenia biurokracji i typowo papierkowej pracy, a wszystko to dzięki korzystaniu z funkcjonalnych systemów i różnorodnych aplikacji, w tym także e-dzienników. Nowoczesne rozwiązania w placówkach edukacyjnych wspierane są także przez najwyższe organy w naszym państwie. Rząd rozpoczął
O
52
PC WORLD
bowiem program „Cyfrowa szkoła”, który – jeśli zakończy się sukcesem – obejmie z czasem cały kraj. Obecnie w programie może wziąć udział ok. 380 szkół (zarówno publicznych i prywatnych) z całego kraju. Jeśli ten pilotaż przyniesie dobre efekty, w 2014 roku rząd sfinansuje program dla pozostałych szkół. „Cyfrowa szkoła” polega na zakupie sprzętu komputerowego i multimedialnego, a szkoły same mają dokonać wyboru, w jaki sprzęt wyposażyć uczniów i w jaki sposób z niego korzystać. Otrzymaną dotację mogą przeznaczyć m.in. na zakup e-dzienników. Sukcesem wdrożenia programu umożliwi szersze wykorzystanie
multimedialnych zasobów edukacyjnych w nauczaniu oraz pozwoli na powszechne wprowadzenie e-dzienników do szkół. Podkreśla się, że upowszechnienie elektronicznych dzienników może zrewolucjonizować obraz polskiej szkoły, przede wszystkim przez usprawnienie obiegu informacji w szkole, ale pod warunkiem, że wszyscy mają do niego dostęp. Dyrektor może za jego pośrednictwem przekazywać nauczycielom komunikaty. Nauczyciel może jednym kliknięciem przesłać wiadomość swoim uczniom lub ich rodzicom. Dla rodziców korzystanie z e-dziennika oznacza stały dostęp do ocen i obecności dziecka oraz
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Dziennik elektroniczne w dużej mierze koncentrują się na komunikacji szkoła-uczeń-rodzic. Tu przykład wiadomości wysłanej przez rodzica do nauczyciela. Źródło: www.wywiadowka.com jego postępów edukacyjnych. Wprowadzenie w szkole dziennika elektronicznego jest niezwykle ważne, bo nie ma skuteczniejszego narzędzia, które zachęciłoby nauczycieli do korzystania z nowych technologii. A to właśnie jest celem tworzenia nowoczesnych szkół – by ich używanie było normą, tak samo jak teraz używanie papieru i długopisu. Dziennik elektroniczny ma też dodatkową ważną cechę – mobilizuje do aktywności internetowej wszystkich: nauczycieli, rodziców, a także uczniów.
Co potrafi e-dziennik? Wiele szkół wciąż zastanawia się, jaki e-dziennik wybrać. Oczywiście zależy to od potrzeb danej placówki. Producenci dzienników elektronicznych prześcigają się we wprowadzaniu kolejnych nowości w funkcjonalnościach proponowanych systemów i nowoczesnych ułatwieniach w zakresie np. komunikacji z uczniami czy dostępności platform.
Przy wyborze konkretnego rozwiązania z pewnością ważna jest wielkość placówki i jej konkretne potrzeby. Dla małych szkół dobrym rozwiązaniem jest klasyczny dziennik elektroniczny, pozwalający na ułożenie planu lekcji, monitoring postępów edukacyjnych uczniów, nieobecności, ocen, analizę statystyk i generowanie świadectw. Większe placówki mogą wybrać dodatkowe pakiety, pozwalające na sprawniejsze zarządzanie szkołą, np. stołówka, kadry, sekretariat czy księgowość. Dla dużych szkół szczególnie ważna jest dobra komunikacja, która w ich wypadku może być trudna. Korzystanie z dziennika elektronicznego znacznie ułatwia porozumiewanie się zarówno z pracownikami szkoły, jak z uczniami i rodzicami. Elektroniczne dzienniki oferują zarządzanie społecznością szkolną przez wysyłkę do wybranych adresatów e-maili, esemesów lub powiadomień, które można odebrać po zalogowaniu się do systemu.
Nowości w dziennikach Bydgoska szkoła 2.0. Zespół Szkół Mechanicznych nr 1 w Bydgoszczy jest jedną ze szkół określanych mianem 2.0. Chodzi oczywiście o wyposażenie w nowoczesny sprzęt, a co najważniejsze - o praktyczne jego wykorzystanie. Szkoła dysponuje pięcioma pracowniami komputerowymi wyposażonymi w nowoczesne serwery. W klasach są rzutniki, w bibliotece tablety, a bezprzewodowy internet dostępny jest w całym budynku. Oceny z klasówek lądują w e-dzienniku, a uczniowie pracują nad wspólnymi projektami, porozumiewając się i współpracując przez Skype’a czy Facebooka. Konto w tych serwisach ma każdy. Szkołę udało się wyposażyć w sprzęt dzięki spadkowi absolwentki, która wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Cztery lata temu po otwarciu jej testamentu okazało się, że ZSM nr 1 ma do dyspozycji prawie milion złotych. Kwota ta głównie przeznaczona jest na komputery, sprzęt elektroniczny i na książki, a także zakup tablic multimedialnych Nowoczesny sprzęt w tej szkole jest zresztą niezbędny, bo „Mechanik” szkoli przyszłych programistów i technologów informatyki. Uczniowie nie tylko sprawnie buszują w sieci i wrzucają filmy do internetu, ale potrafią też od początku do końca stworzyć własny program informatyczny.
Co nowego można znaleźć w e-dziennikach? Poniżej przedstawiamy wybrane usprawnienia, wdrożone niedawno przez producentów e-dzienników.
Prymus Ważnym wydarzeniem będzie udostępnienie w nowym roku szkolnym mobilnej wersji dziennika elektronicznego Prymus.info. Na pierwszym etapie będzie to bezpłatna aplikacja do Androida (a do końca roku do iOS-a). Korzystać będą mogli z niej zarówno nauczyciele, jak i rodzice. Nauczycielom pozwoli to na zrezygnowanie z konieczności posiadania w klasie komputera, a nawet PC WORLD
53
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
nego wprowadzenia indywidualnych funkcji, a dodatkowo przygotował wersje e-dziennika uwzględniające specyficzne potrzeby różnych typów szkół (językowych, policealnych, muzycznych, plastycznych, z nauczaniem zintegrowanym, sportowych itp.). Ważnym modułem, który pojawi się w samym dzienniku elektronicznym Prymus, jest platforma do e-learningu. Będzie to integralna część dziennika elektronicznego, nieobciążona dodatkowa opłatą. Ciekawą funkcją dostępną w e-dzienniku Prymus jest tzw. grywalizacja. Obecnie są to przede wszystkim rankingi i możliwość zdobywania wyróżnień przez uczniów za osiągnięcie konkretnych celów. W przyszłości producent chciałby sprowadzić dziennik elektroniczny do formy gry. Jest to szczególnie istotne z punktu widzenia ucznia: e-dziennik mógłby się stać doskonałym motywatorem do nauki, a samo korzystanie z elektronicznego dziennika oparte byłoby na przyjemności z uczestniczenia w grze.
Eszkola24
Moduł systemu Nasze Oceny umożliwiający diagnozę śródroczną lub KIPU (Karta Indywidualnych Potrzeb Dziecka) zgodną z wymaganiami nowego systemu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Źródło: www.naszeoceny.pl
internetu. Wszystkie dane będą zapisywane przez aplikacje w telefonie, a po połączeniu z internetem nastąpi synchronizacja z serwerem i wszystkie dane pojawią się w dzienniku elektronicznym dostępnym przez przeglądarkę internetową. Jest to rewolucyjne podejście, którego nikt wcześniej nie praktykował w takiej formie. Biorąc pod uwagę bardzo szybko rosnącą liczbę użytkowników smartfonów, taka aplikacja może się okazać w krótkim czasie przełomowym momentem na rynku dzienników elektronicznych. Prymus szykuje też wydanie kilku wersji dziennika elektronicznego dla różnych typów szkół. Wynika to głównie z chęci zaspokojenia potrzeb różnych placówek edukacyjnych. Choć dzienniki elektroniczne istnieją na rynku od kilku lat i wciąż są udoskonalane, nie nastąpił skokowy wzrost liczby ich użytkowników. Zdaniem producenta, powodem jest to, że oferując jeden produkt
54
PC WORLD
dla wszystkich szkół, producenci zmuszają je, by dostosowały się do e-dziennika, co zniechęca do tego typu rozwiązań. Z tego powodu Prymus oferuje możliwość bezpłat-
E-dziennik Wirtualna Szkoła daje możliwość poprowadzenia lekcji przez dwie osoby - nauczyciela oraz nauczyciela wspomagającego – co jest niezbędną funkcją w wypadku szkół integracyjnych. System pozwala też na realizację zajęć profilaktycznych, co oczywiście zostaje odnotowanie w programie. Po rozpoczęciu zajęć, a więc wpisaniu tematu lekcji, wystawieniu ocen itd., nauczyciel ma także możliwość odnotowania aktywności uczniów na lekcjach, braku pracy domowej, nieprzygotowania do zajęć, a także wyświetlenia zestawienia ich aktywności w postaci
Skąd pomysł na e-dzienniki? Od dwóch lat oceny i uwagi o uczniach mogą być wpisywane wyłącznie do elektronicznych dzienników lekcyjnych. W lipcu 2009 roku minister edukacji narodowej Katarzyna Hall podpisała nowelizację rozporządzenia o sposobie prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania. Szkoły mogły prowadzić je już wcześniej, ale tylko wraz z ich papierową wersją. Obecnie, aby dyrektor mógł wdrożyć takie rozwiązanie w zarządzanej przez siebie placówce, wystarczy, że uzyska zgodę i budżet od organu prowadzącego szkołę (gminy). Otrzymane pieniądze zostają następnie przekazane na wyposażenie placówek w odpowiedni sprzęt komputerowy i oprogramowanie oraz właściwe przeszkolenie nauczycieli. Finanse są więc niezbędne do dostosowania pracy szkoły i jej uczniów do nowego narzędzia. E-dziennik musi znajdować się w każdej sali lekcyjnej. Do tego celu niezbędny będzie komputer z dostępem do internetu. Nauczyciel rozpoczyna korzystanie z systemu, podając indywidualny kod. Następnie może odnotować nieobecności uczniów, temat lekcji czy wystawione oceny. Do dyspozycji nauczyciela pozostają też okienka korespondencyjne, które odnoszą się albo do wszystkich uczniów, albo do wybranych osób. Dzięki temu nauczyciel może komunikować się z całą klasą lub rodzicami wybranego ucznia. Poza nauczycielem dostęp do e-dziennika mają także uczniowie, ich rodzice oraz dyrekcja placówki.
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
przejrzystej tabeli dla całej klasy. Oprócz modułu drukowania świadectw dziennik elektroniczny Eszkola24 zawiera moduł drukowania arkuszy ocen. Automatycznie są też generowane tabele klasyfikacyjne. Ciekawą funkcją dla dyrekcji szkoły jest filtrowanie planów lekcji zgodnie z wybranymi kryteriami: lekcji niezrealizowanych, zastępstw, lekcji ze sprawdzianami. Nowością w programie jest także moduł wycieczek, za pomocą którego wszyscy użytkownicy mogą przez internet dowolnie zaplanować wycieczkę szkolną, wczasy, a także dokonać płatności online. Funkcje systemu mają przede wszystkim wspierać nauczycieli i dyrektorów w ich bieżącej pracy. Jak podkreśla Jarosław Grabka, prezes zarządu Perfektus System: Planując system Wirtualna Szkoła, próbowaliśmy postawić się w roli nauczyciela i dyrektora, by stworzyć takie narzędzie, które ułatwi im wykonywanie codziennych obowiązków. Chcieliśmy również, by program okazał się wsparciem dla uczniów oraz pożytecznym rozwiązaniem dla rodziców. Nasze liczne wdrożenia potwierdzają, że osiągnęliśmy zamierzone cele. System wprowadza szkoły w świat nowoczesnych placówek edukacyjnych, które dzięki osiągnięciom technik informatycznych mogą jeszcze lepiej spełniać swoją rolę. Wirtualna Szkoła dostępna jest też w mobilnej wersji do urządzeń z systemem Android. W przygotowaniu jest aplikacja do Androida, która wkrótce pojawi się w Google Play Markecie. Jest przeznaczona stricte
E-dziennik
Moduł Stołówka proponowany przez firmę Vulcan to z pewnością ułatwienie dla dużych szkół. Źródło: www.vulcan.edu.pl dla ucznia (plany zajęć, uwagi, oceny, frekwencja itd.).
Dzienniczek Ucznia Na kontakt rodziców ze szkołą stawia także producent e-dziennika System ten zapewnia automatyczne wysyłanie e-maila zawiadamiającego rodziców o nowej ocenie dziecka, a także esemesów z ocenami i informacjami o nieobecnościach. Dziennik oferuje więc bezpieczny i funkcjonalny system wymiany wiadomości między nauczycielem a uczniami i rodzicami. System oferuje też różnorodność ocen wprowadzanych do dziennika elektronicznego – nauczyciel może oznaczyć, czy ocena dotyczy zachowania, sprawdzianu, odpowiedzi, pracy domowej itp. Poza standardowymi ocenami liczbowymi nauczyciele mogą też
wystawiać oceny opisowe. Dzienniczek Ucznia pozwala ponadto na przechowywanie informacji o nieobecności uczniów, dzięki czemu można śledzić i analizować te nieobecności podczas całego semestru lub roku szkolnego. W początkowej fazie korzystania z tego e-dziennika z pewnością pomocny będzie system podpowiedzi i porad odnoszący się do najistotniejszych funkcji. Z kolei administrator Dzienniczka otrzyma pomoc za pośrednictwem poczty elektronicznej lub telefonu.
Dreamtec Specjalnie dla placówek, które chciałyby od września zacząć stosować dziennik elektroniczny, firma Dreamtec, producent dziennika MobiReg, uruchomiła dofinansowanie nowoczesnych wdrożeń dla szkół. Wartość
[ [
– przejrzyste zasady, zrozumiały cennik! 3 3 3 3 3 3 3 3
Opłata dla szkoły tylko 1zł Dobrowolna opłata dla rodzica 2zł miesięcznie Darmowe drukowanie świadectw i zestawień Bezpłatna coroczna archiwizacja e-dziennika Gwarantowane bezpieczeństwo danych Szczegółowe statystyki Możliwość rezygnacji w trakcie obowiązywania umowy Możliwość przetestowania systemu bez żadnych zobowiązań
Przekon aj siƗ czy warto! TESTU J ZA DARMO !
Jeśli powołasz się na PC WORLD i zdecydujesz się na naszą ofertę otrzymasz ZA DARMO dostęp do PLATFORMY E-LEARNINGOWEJ! Skontaktuj się z nami: prymus@prymus.info Infolinia: 517 603 368 lub 22 258 82 06
PC WORLD
55
Dowiedz się więcej: www.prymus.info
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
takiego dofinansowania to nawet 5000 zł netto. Szkoła musi wnieść niewielki wkład własny, w wysokości ok. 10%, tj. kilkuset zł za dwa lata. Co otrzyma w zamian? Między innymi tablety multimedialne z mobilnym dziennikiem niewymagającym stałego połączenia internetowego, abonament i hosting na profesjonalny dziennik elektroniczny oraz wsparcie i pomoc w jego wdrożeniu. Szkoły biorące udział w projekcie otrzymają dodatkowo 300 zł rabatu na tablicę interaktywną lub Testico (interaktywny system weryfikacji wiedzy). Hasło zachęcające szkoły do udziału w projekcie brzmi „Zastanawiasz się nad e-dziennikiem? Nie zwlekaj. Dofinansujemy jego wdrożenie”. Co powinna zrobić szkoła, by przystąpić do projektu? Przede wszystkim chcieć korzystać z zalet dziennika elektronicznego (raporty, zestawienia, karteczki na wywiadówkę itp.) i aktywnie go prowadzić. Drugim warunkiem jest podpisanie umowy na dwa lata, założenie kont wszystkim uczniom i rodzicom oraz opłacenie 10% kosztów całego wdrożenia (w pierwszym roku 150 zł, w drugim – 390 zł netto). Dlaczego warto wdrożyć w szkole dziennik MobiReg? Przede wszystkim ze względu na uwolnienie nauczycieli od żmudnego raportowania i monitorowania postępów uczniów w nauce. Korzystanie z dziennika elektronicznego daje więcej możliwości analizowania postępów, nawet każdego ucznia indywidualnie. Nauczyciele używający e-dziennika MobiReg nie muszą ręcznie wypisywać karteczek na wywiadówkę, uzupełniać świadectw, zliczać frekwencji miesięcznych lub semestralnych ani pamiętać liczby zrealizowanych w klasie tematów. Mogą dodatkowo kontaktować się przez internet z rodzicami, wybierać temat lekcji zaplanowanych w ramach rozkładów nauczania, wygodnie i szybko sprawdzać na lekcji obecność, wpisywać oceny czy mieć wgląd w swój aktualny plan zajęć. A wszystko to nie tylko na komputerach, ale również tabletach i telefonach komórkowych. Dyrekcja szkoły dzięki temu rozwiązaniu może skuteczniej monitorować pracę całej szkoły, otrzymując po jednym kliknięciu niezbędne zestawienia i wykresy, aktywność nauczycieli, może też skontaktować się z rodzicami, a tym samym podnieść prestiż szkoły i wprowadzić ją na nowy etap rozwoju. Dreamtec jest pierwszą w Polsce firmą, która zgłosiła patent na prowadzenie dziennika lekcyjnego na urządzeniach mobilnych w trybie offline lub online. W tym roku
56
PC WORLD
Widok dla dyrektora w ESzkola 24 ze statystykami ocen
Źródło: www.eszkola24.pl
Korzyści z wdrożenia dziennika elektronicznego Zalety e-dziennika dla dyrektora: 9 realizacja postulatów kuratoriów oświaty dotyczących podwyższenia frekwencji uczniów, 9 zwiększenie jakości i efektywności kształcenia - mniejsza absencja uczniów na lekcjach ma wpływ na wyniki egzaminów końcowych, 9 stworzenie systemu współpracy z rodzicami, zgodnie z priorytetami Ministerstwa Edukacji Narodowej, dotyczącymi wzmacniania roli rodziców w planowaniu i realizacji zadań szkoły, 9 zwiększenie bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szkole poprzez zmniejszenie liczby nieszczęśliwych zdarzeń wśród uczniów w czasie trwania zajęć – możliwość bieżącej kontroli nieobecności uczniów i powiadamiania o tym rodziców, 9 skuteczne przeciwdziałanie problemom wychowawczym dzięki umożliwieniu rodzicom natychmiastowej reakcji na niepokojące sytuacje, zaobserwowane przez nauczycieli, 9 lepsza organizacja czasu pracy nauczycieli i udostępnienie narzędzia do analizy postępów uczniów, 9 przyśpieszenie przygotowywania materiałów na konferencje, spotkania rady pedagogicznej i wywiadówki. Zalety dla nauczyciela: 9 bardzo łatwe tworzenie statystyk, wykresów, różnorodnych zestawień; narzędzie przydatne zwłaszcza przed spotkaniami z rodzicami – pozwala na szybkie zebranie najważniejszych informacji dotyczących ocen, frekwencji, aktywności ucznia; 9 zróżnicowany system oceniania, np. symboliczny, ułamkowo-procentowy czy liczbowopunktowy, dzięki czemu uczniowie mogą być inaczej oceniani za klasówki, inaczej za odpowiedzi ustne czy pisemne lub półroczne sprawdziany; 9 duże ułatwienie w prowadzeniu coraz bardziej popularnych zajęć międzyoddziałowych – tradycyjne dzienniki lekcyjne przypisane są do konkretnej klasy, a w dziennikach elektronicznych głównym punktem odniesienia jest uczeń; 9 umożliwienie tworzenia indywidualnych planów lekcji; system poinformuje także o ewentualnym błędzie, gdy uczeń zapisany jest na dwa różne przedmioty, a lekcje odbywają się w tym samym czasie. Zalety dla wychowawcy klasy: 9 drukowanie ocen i statystyk na wywiadówki, 9 przyjmowanie usprawiedliwień od rodziców, 9 wystawianie uwag uczniom, 9 wystawianie ocen z zachowania, 9 wysyłanie wiadomości do uczniów i do ich rodziców (możliwość wyboru wielu adresatów lub grup, np. całej klasy i ich rodziców), 9 podgląd nieobecności, 9 podgląd spóźnień, 9 podgląd ocen uczniów.
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
oprócz dedykowanych urządzeń MobiReg firma wprowadziła też oprogramowanie pracujące bez stałego dostępu do internetu na tabletach lub telefonach z systemem Android. Obecnie rozwiązanie e-dziennika MobiReg ma kilkaset szkół w Polsce.
E-dziennik w każdej szkole? E-dzienniki obecne są w polskich szkołach od 2009 roku dzięki rozporządzeniu wydanemu przez ministra edukacji narodowej. Już wcześniej niektóre szkoły korzystały z e-dzienników, równocześnie prowadząc tradycyjne. Jednak dopiero gdy MEN umożliwiło rezygnację z dziennika papierowego na rzecz elektronicznego, na rynku zaczął się większy ruch. Bez wątpienia elektroniczne dzienniki mają wiele zalet, a ich najnowsze funkcje pozwalają na oszczędność czasu oraz niosą duże ułatwienia dla wszystkich użytkowników: uczniów, rodziców, nauczycieli, a także dyrektorów szkół. Ostatnio również szkoły, które zdecydowały się na e-dziennik, zaczynają dochodzić do wniosku, że równie dobrze mogą pójść krok dalej i zinformatyzować także swoją administrację, wprowadzić platformę e-learningową, pocztę e-elektroniczną dla pracowników i profesjonalną stronę WWW. Często taka informatyzacja szkół jest zlecana przez samorządy, które mogą to robić, korzystając z dotacji unijnych (jest tak np. na Opolszczyźnie). Z kolei Gdynia podpisała umowę na wdrożenie do końca kwietnia 2013 roku w 60 szkołach rozszerzonego elektronicznego dziennika. Wydaje się zatem, że upowszechnienie dzienników elektronicznych to kwestia czasu. Głównie za sprawą projektów rządowych i chęci unowocześnienia polskich placówek edukacyjnych. Co ważne, oferta rynkowa staje się coraz bardziej kompleksowa i potrafi zaspokoić potrzeby i oczekiwania szkół, a także stojące przed nimi wyzwania. Nowoczesne funkcje oferowane przez producentów e-dzienników i stałe udoskonalanie proponowanych usług usprawniają zarządzanie zarówno niewielkimi, jak też dużymi placówkami. Korzystanie z e-dzienników podnosi także jakość kształcenia – eliminuje wagary, a także pozwala szybko reagować na ewentualne braki postępów uczniów w nauce. Dzięki ich coraz szerszemu stosowaniu zmienia się także obraz polskiej szkoły, w której papier i ołówek z powodzeniem można zastąpić nowoczesnymi technologiami. Katarzyna Świątek
Dziennik Prymus po jednym kliknięciu przedstawi m.in. średnią ocen uczniów z wybranego przedmiotu. Źródło: www.prymusinfo.pl
Ekran wychowawcy – wykaz ocen uczniów z poszczególnych przedmiotów. Źródło: www.eszkola24.pl
Co nowego w Dziennikusie?
Bartosz Sobolewski, prezes zarządu SmartMedia (Dziennikus.pl)
Miniony rok szkolny to okres nieustannego rozwoju aplikacji Dziennikus.pl. Nasze wysiłki kierujemy przede wszystkim na jak najwierniejsze odwzorowanie rzeczywistego sposobu pracy szkoły w systemie informatycznym. Nie jest to zadanie łatwe, gdyż inne oczekiwania wobec informacji w dzienniku elektronicznym mają uczniowie i rodzice, inne nauczyciele, a jeszcze inne osoby zarządzające placówką oświatową. Posłużę się przykładem. Na pierwszy rzut oka prawidłowa rejestracja w dzienniku wyjścia części klasy do kina wydaje się trywialna. Niemniej jednak, gdy przyjrzymy się potrzebom poszczególnych wymienionych grup, to sprawa już taka prosta nie jest. Rodzic i uczeń chce wiedzieć, kiedy faktycznie wyjście do kina ma miejsce, aby odpowiednio się przygotować, i taką informację chce widzieć w swoim planie lekcji. Nauczyciel musi widzieć, jakie zajęcia w tym samym czasie będą mieli pozostali uczniowie. Dyrektor natomiast oczekuje prawidłowej rejestracji frekwencji wszystkich uczniów, aby uzyskać poprawne raporty na koniec semestru. Takich niuansów w działalności szkoły jest dużo więcej i dziennik elektroniczny, który ma zastąpić ten papierowy, musi je wszystkie uwzględniać, bo w innym przypadku nie będzie ułatwiał pracy w szkole, tylko jeszcze ją komplikował.
PC WORLD
57
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
PORÓWNANIE E-DZIENNIKÓW kategoria strona internetowa
Prymus
Ocena.pl
Dzienniczekucznia.pl
Wirtualna Szkoła
Wywiadówka.com
Vulcan, Optivum Net
www.prymus.info
www.ocena.pl
www.dzienniczekucznia. pl/portal/
Eszkola24.p
www.wywiadowka.com
www.vulcan.edu.pl/dla_szkol/ optivum/Uczniowie_Optivum_ NET
tak - oraz wspomaganie układania planu zajęć tak - godzinowe, okresowe tak - oraz system motywacyjny tak - oraz określanie minut spóźnienia tak - oraz system motywacyjny tak - możliwość akceptacji i odrzucenia przez nauczyciela tak - z powiadomieniem wychowawcy i rodzica tak - z możliwością definiowania grup odbiorców tak - oraz arkusze ocen tak - predefiniowane statystyki i możliwość budowania własnych tak - oraz arkusze ocen tak - bezpośrednio z e-dziennika z możliwością indywidualnej modyfikacji nie tak - możliwość akceptacji i odrzucenia przez nauczyciela
tak
tak
tak
tak
tak
FUNKCJE DLA SZKÓŁ plan lekcji zastępstwa obecności spóźnienia oceny z zachowania usprawiedliwienia od rodziców uwagi wysyłka wiadomości do uczniów
bd.
tak
tak
bd.
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
nie
tak
bd.
tak
nie
tak
tak
tak
tak
nie
nie
tak
tak
tak - w formie komunikatu do wychowawcy
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
bd.
tak
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
bd.
tak
tak
nie
tak
nie
nie
nie
nie
nie
tak
tak
tak
tak
tak - w formie komunikatów
tak tak - 0 zł
tak - roczny bd.
tak - roczny (płatny lub nie) bezpłatna
tak tak
brak - bezpłatny bd.
tak tak
długość umowy
czas nieokreślony (z możliwością wypowiedzenia z miesięcznym uprzedzeniem)
bd.
rok
indywidualnie z każdym klientem
bd.
1 rok
cena
1 zł dla szkoły i 2 zł / miesiąc dla rodzica za aktywację pełnej funkcjonalności
od jednej klasy 30 zł/rok obecności w serwisie
wersja bezpłatna lub poszerzona: 900 zł/rok
indywidualnie z każdym klientem
bezpłatne
Ceny rocznych opłat abonamentowych zależą od typu i wielkości placówki i kształtują się w przedziale 1900-2900 zł (bez modułów dodatkowych)
tak - usługa dostępna w modelu SaaS
tak
tak
tak
tak
tak - dostęp przez przeglądarkę dla nauczycieli, uczniów i rodziców
indywidualne funkcje
tak - +wersje e-dziennika dla szkół różnych typów
tak - np. uwagi
tak - np. dodatkowe funckje dla wychowawcy
tak
nie
tak - np. funkcjonalność dla klas
wprowadzanie danych początkowych
tak - import z dowolnego formatu
tak
tak
tak
nie
tak - przyjmowanie danych w formacie SOU, import z programów Optivum: Sekretariat, Arkusz, Plan lekcji
tak - pełna funkcjonalność przez 30 dni tak - dla kadry pedagogicznej i administratorów systemu
tak
nie
tak
tak
tak
bd.
bd.
tak
nie
tak
sekretariat analizy, statystyki świadectwa drukowanie świadectw stołówka wiadomości UMOWY I KOSZTY abonament archiwizacja danych
USŁUGI DODATKOWE dostępność z przeglądarki internetowej
wersja testowa szkolenia dla kadry terminarz zadań domowych dla uczniów szkolenie wdrożeniowe systemu Przygotowanie przez producenta dokumentacji przetwarzania danych osobowych dla szkoly pomoc Przygotowanie do odejścia od dziennika papierowego liczba szkół, które korzystają z dziennika Ochrona danych osobowych Bezplatny serwis (przyjazdy do szkoły, pomoc w obsłudze) bd.- brak danych
58
PC WORLD
tak - widok listy i kalendarza
bd.
bd.
tak
nie
tak
tak tak - system posiada certyfikat zgodności z ustawą o ochronie danych osobowych tak - podręczniki dla wszystkich typów użytkowników
bd.
bd.
tak
nie
tak
bd.
bd.
tak
nie
tak - gotowe wytyczne do wykorzystania przez szkołę
bd.
tak - telefoniczna pomoc w wersji płatnej; bezpłatna za pośrednictwem e-mail
tak
bd.
tak
tak
bd.
bd.
tak
nie
tak
372
bd.
bd.
tajemnica handlowa
bd.
ponad 1000
tak
tak
tak
tak
tak
tak
bd.
tak
tak
bd.
tak tak - serwis telefoniczny i e-mailowy
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
MobiReg Mobilne Dzienniki Elektroniczne
iDziennik / ProgMan
Novo Szkoła
Nasze oceny
Dziennik Elektroniczny
E-dziennik
TopSzkola.pl
Dziennikus.pl
www.dreamtec.pl
www.idziennik.edu.pl
www.novo-szkola.pl/
www.naszeoceny.pl
www.edziennik.eu
www.e-dziennik.org
www.topszkola.pl
www.dziennikus.pl
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
bd.
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
bd.
bd.
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
tak
tak
bd.
tak
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
tak
bd.
tak
tak
tak
nie
nie
nie
tak
bd.
nie
bd.
nie
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak
tak - roczny tak - ujęta w koszcie usługi
bd. tak
roczny tak
bd. bd.
brak - bezpłatny bd.
tak tak
ustalany indywidualnie bezpłatnie
tak - min. rok
umowa roczna
nie tak czas nieokreślony możliwość wypowiedzenia umowy przez szkołę z dnia na dzień bez żadnych ograniczeń
umowa na rok
bd.
bd.
0,5-3 lata
od 1 roku
bd.
brak - bezpłatny (dziennik elektroniczny jest w pełni zintegrowany z programem Zestawienie Ocen)
200-1000 zł brutto
ustalana indywidualnie
tak
tak
tak
tak
bd.
bd.
tak
tak
przy podpisaniu umowy dwuletniej szkoła otrzymuje pierwszy rok abonamentu za 1zł netto; utrzymanie i zabezpieczanie serwerów (hosting) - 599 zł netto
750 zł brutto
0 zł
abonament roczny dla szkoły, w zależności od wersji od 1000 do 1500 zł, konto rodzica wersja standard bezpłatne, wersja premium 19zł na rok
tak
tak - wszystkie www
tak
tak
tak - np. trymestry, ocenianie klas 1-3 tak - np. przygotowanie z gotową bazą wyrażeń automatyczne materiałów diagnoza do pomocy psychologiczno- oceniających, klas 1-3, ewaluacja, pedagogicznej, kontroli monitorowanie podstawy zarządczej programowej, wykresy graficzne
tak – np. praca offline na mobilnych urządzeniach z obsługą elektronicznej karty nauczyciela, wybór tematów lekcji z gotowych materiałów
tak
tak - ręcznie lub import
tak - usługa dostępna na indywidualne życznie Klienta
tak - zautomatyzowane (przez import danych)
tak
bd.
bd.
tak
tak
tak
tak
tak
tak
bd.
bd.
tak
tak
tak
tak- płatne
tak - na życzenie klienta
tak
bd.
bd.
tak
tak
bd.
tak
tak
tak
bd.
bd.
bd.
tak
bd.
tak- płatne
tak - na życzenie klienta
tak
bd.
bd.
tak
tak
bd.
tak
tak
tak
bd.
bd.
nie
tak
tak - w postaci wsparcia technicznego
tak
tak - e-mail, telefon
tak
bd.
bd.
tak
tak
bd.
tak
tak
tak
bd.
bd.
tak
tak
bd.
bd.
200
bd.
bd.
bd.
nie
tajemnica handlowa
tak
tak
tak
tak
tak
bd.
tak
tak
bd.
nie
tak
tak - infolinia
bd.
bd.
nie
tak
PC WORLD
59
ADVERTORIAL
NAUKA NIE MUSI BYĆ NUDNA Co ukradł Prometeusz? Patelnię. A jaka jest stolica Francji? Luwr. Takie rewelacje czekają na widzów jednego z najpopularniejszych kanałów na YouTube, demaskującego braki edukacyjne Polaków. O tym, że system nauczania wymaga zmian, mówi się od dawna. Zamiast jednak czekać na reformy, warto już dziś zrobić pierwszy krok i skorzystać z możliwości, jakie dają najnowsze technologie. Uczyć, angażując. Warszawskie Centrum Nauki Kopernik, sobotni poranek. Przed wejściem jak zwykle kolejka. Nic dziwnego – do tej pory to miejsce, przekazujące w atrakcyjnej formie zawiłości nauki, odwiedziło ponad 1,5 mln osób. Wśród nich niemal 1/3 to uczniowie szkół podstawowych i średnich.
Na fejsie zamiast na lekcji CNK to żywy dowód na to, że na wiedzę podaną w sposób ciekawy, atrakcyjny i angażujący jest ogromne zapotrzebowanie. Niestety, w większości polskich szkół, mimo upływu lat, podstawy systemu nauczania pozostają niezmienne. Dzisiejszy nastolatek zdobywa w zasadzie te same informacje, co jego rodzice, i do tego w bardzo podobny sposób – metodyka nauczania zmienia się bowiem bardzo powoli. W klasach nadal króluje statyczna praca z podręcznikiem, a jedną z nielicznych atrakcji wykraczających poza standardowy tryb nauczania, jest przygotowanie prezentacji komputerowej. Tymczasem oczekiwania uczniów są diametralnie inne i rozmijają się coraz bardziej z tym, co oferują nastolatkom szkoły. W erze cyfrowej rewolucji, mediów społecznościowych i smartfonów 45-minutowe statyczne lekcje w opinii młodych ludzi są nudne i nieprzydatne. Brakuje im dynamiki i przynajmniej próby zaangażowania ucznia w przyswajanie wiedzy. Młodzi ludzie, zamiast słuchać kolejnego nudnego wywodu nauczyciela, wolą więc sprawdzić statusy w serwisach społecznościowych lub obejrzeć film na YouTube.
Pobudzić i zaangażować Jak zatem powinny wyglądać lekcje w polskich szkołach? Odpowiedź, wbrew pozorom, jest bardzo prosta – powinny być dopasowane do potrzeb młodych ludzi, rozbudzać w nich ciekawość świata i inspirować do dalszych poszukiwań. Skoro – jak głosi przysłowie – jeden obraz wart jest tysiąca słów, warto wykorzystać zamiłowanie nastolatków do dzielenia się plikami foto czy wideo i nadać lekcjom multimedialną oprawę. Na rynku jest wiele rozwiązań, które pozwalają łatwo i szybko przygotować atrakcyjne wizualnie i – co najważniejsze – angażujące materiały edukacyjne. Przykładem mogą być choćby programy Adobe: Photoshop Elements oraz Premiere Elements.
John Dewey, amerykański filozof i pedagog, powiedział kiedyś: „Gdy nauczamy dziś tak jak nas uczono wczoraj, okradamy nasze dzieci z jutra”. Dlatego właśnie nowoczesna szkoła powinna przede wszystkim pomagać w rozwijaniu nowych umiejętności, które ułatwią młodym ludziom funkcjonowanie w XXI wieku. Kluczowe w tym kontekście są przede wszystkim tzw. e-umiejętności. Zamiast wymagać od uczniów przyswajania regułek i nauki opartej na zapamiętywaniu kolejnych partii materiału, szkoły powinny wykształcać w nich umiejętności analityczne i twórcze, zdolności pozwalające szybko odnaleźć potrzebne informacje, ocenić ich jakość i wiarygodność źródła, a następnie skompilować i przedstawić w atrakcyjnej i angażującej formie.
chętniej angażują się w zajęcia i są bardziej zmotywowani, gdy w ich klasie używa się komputerów i internetu. Takiego zdania jest aż 86% przebadanych nauczycieli. Wyobraźmy sobie lekcję plastyki, podczas której uczniowie zamiast farb i pędzla używają piórka i tabletu, albo lekcję historii, podczas której nagrywają i montują film z własną interpretacją wydarzeń historycznych. Stosunkowo niewielkim nakładem sił i środków nauczyciel osiąga efekt, który bardzo trudno byłoby mu uzyskać bez wykorzystania nowych technologii. Co ciekawe, wprowadzenie nowoczesnych narzędzi nauczania nie musi się wiązać z dużymi kosztami. Wiele firm oferuje szkołom specjalne pakiety rozwiązań w bardzo korzystnej cenie. Jednym z ciekawszych przykładów jest zestaw Adobe Photoshop and Premiere Elements (PEPE) firmy Adobe. Dzięki bardzo atrakcyjnym cenowo programom licencyjnym całkowity koszt PEPE może być niższy nawet o 85% w porównaniu z kosztem pojedynczych licencji. Dzięki temu szkoły mogą szybko i niedrogo wyposażyć w niezbędne aplikacje stanowiska komputerowe, niezależnie od tego, czy są to komputery PC, Maki czy środowiska mieszane. Możliwości, jakie dają nowe technologie, są ograniczone jedynie pomysłowością samych uczniów oraz przede wszystkim nauczycieli. Jak wynika z badań PISA 2009 zrealizowanych przez OECD, aż blisko 70% nauczycieli zostało przeszkolonych w zakresie innowacyjnych metod nauczania. Jednak jedynie co trzeciemu nauczycielowi pokazano, w jaki sposób wykorzystać w klasie możliwości nowych technologii informatycznych. Wyniki tych badań dobitnie pokazują, że sam zakup komputerów czy programów to nie koniec, a jedynie początek drogi do zmian. Należy inwestować także w nauczycieli – nie tylko dostarczać im nowych narzędzi, ale też pokazywać, co i jak z nimi zrobić.
E-szkoła marzeń W osiągnięciu tego celu bardzo pomocne mogą być nowoczesne technologie i multimedia, w których świecie młodzi ludzie czują się doskonale. Badania przeprowadzone dla European Schoolnet, organizacji skupiającej 30 światowych ministerstw edukacji, pokazują, że młodzi ludzie
Adobe Systems ul. Prusa 2 00-493 Warszawa tel.: +48 22 657 00 47
Zapraszamy do zapoznania się ze specjalną ofertą Adobe dla edukacji i bezpłatnymi wideokursami, przedstawiającymi możliwości pakietu, na stronie www.adobewszkole.pl
Nagradzana od
lat
Rodzina produktów Adobe Elements
Kompletne rozwiązanie ie do edytowania zdjęć i filmów wideo
WINDOWS® | MAC OS
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Efektywne oprogramowanie kluczem do sukcesu Na pierwszy rzut oka szkoła może się kojarzyć przede wszystkim z dużą ilością papierów, dokumentów i zarządzaniem dzięki dużej sile umysłu. Obecnie nie jest to jednak efektywne rozwiązanie. Nowoczesna placówka edukacyjna może jedynie zyskać dzięki użyciu wyspecjalizowanego oprogramowania. Pozwoli ono zaoszczędzić zarówno środki, jak i najważniejszy dla zatrudnionych – czas. acząć należy jednak od tego, że wprowadzenie takiego rozwiązania – wbrew pozorom – nie jest specjalnie trudne. Oczywiście wiąże się to z kosztami, ale nie na tyle dużymi, by nie rekompensowały późniejszych zysków. Dowodzą tego placówki edukacyjne z całego kraju, które wykorzystują oprogramowanie do efektywniejszej organizacji swojej pracy. Mowa tu o szkołach rozsianych po całej Polsce. Jednym z wybranych przez nas przykładów jest Szkoła Podstawowa nr 21 w Lublinie. Co ciekawe, placówka rozpoczęła wprowadzanie tego typu rozwiązań już w 1992 roku! Była więc jednym z pionierów wśród rodzimych szkół. Lista oprogramowania używanego w lubelskiej podstawówce może onieśmielić. Aplikacje obejmują między innymi: arkusz ocen, księgowość, sekretariat, stołówkę, opłaty, zastępstwa, plan lekcji, świadectwa i dziennik lekcji. Szkoła korzysta także z niezbędnika dyrektora, programu zawierającego prawo oświatowe czy rozwiązania podnoszącego skuteczność zarządzania szkołą podstawową i gimnazjum. Zadbano tu nawet o narzędzia do audytu sprzętu i oprogramowania oraz zabezpieczające szkolne komputery, a nawet całą sieć. Radzimy odwiedzić oficjalną stronę internetową placówki (go.pcworld.pl/e04b8), która ochoczo chwali się swoimi postępami w informatyzacji. Omówione powyżej rozwiązanie jest bardzo kompleksowe. Nie w każdym wypadku istnieje możliwość lub potrzeba skorzystania z tak szerokiej gamy oprogramowania. Wiele szkół decyduje się na wprowadzanie nieco mniej rozbudowanego systemu zarządzania. Taką drogę wybrał Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 4 w Bytomiu. Placówka składa się ze szkoły podstawowej, gimnazjum, liceum ogólnokształcącego oraz liceum profilowanego. Bytomska szkoła, dzięki specjalistycznemu oprogramowaniu wspomaga pracę między innymi sekretariatu i biblioteki, prowadzi także
Z
62
PC WORLD
Wygląd program sQola Sekretariat
(źródło: www.qnt.pl)
wymianę danych z organem prowadzącym. I w tym wypadku dużo cennej wiedzy zdobyć można już na oficjalnej stronie internetowej szkoły (go.pcworld.pl/141c0). Jeszcze innym, skromniejszym rozwiązaniem chwali się Miejski Zespół Szkół Nr 2 w Bolesławcu. Placówka, choć korzysta z mniej rozbudowanego systemu informatycznego, zdobyła tytuły Innowacyjna Szkoła 2009 (II miejsce w kraju) oraz Innowacyjna Szkoła 2011. Ma też certyfikaty Szkoły Bezpiecznego internetu, Szkoły Dbającej o Bezpieczeństwo i Szkoły Wspierającej Uzdolnienia. Za pomocą e-dziennika, Szkolnego Centrum Informacyjnego, stron internetowych i wewnętrznej platformy wymiany informacji usprawniono przepływ informacji między rodzicami a szkołą. Wykorzystywane są w niej także programy Optivum (o których za chwilę), Librus, Lex czy Płatnik. I w tym wypadku po więcej informacji odsyłamy na oficjalną stronę internetową placówki (go.pcworld.pl/9a365). Pierwszym krokiem we wprowadzaniu omawianych rozwiązań może być wymiana doświadczenia. Kontakt z władzami szkół,
które już sięgnęły po specjalistyczne oprogramowanie, łatwo znaleźć w internecie. Należy jednak pamiętać, że większość, jeśli nie wszystkie firmy oferujące konkretne rozwiązania prowadzą także stosowne szkolenia we własnym zakresie.
Sprzęt Aby móc skorzystać z zalet specjalistycznego oprogramowania, placówka powinna mieć odpowiednio rozbudowaną sieć komputerową. W każdym wypadku podstawą jest odpowiednia liczba komputerów spiętych w sieć wewnętrzną LAN. Można także pomyśleć o bardziej nowoczesnym rozwiązaniu, czyli udostępnieniu w szkole sieci bezprzewodowej. Infrastrukturę z reguły dzieli się na część administracyjną i dydaktyczną. W ramach zabezpieczeń komputery z pracowni oraz sal lekcyjnych powinny być podłączone do innych serwerów niż te z ważnymi danymi - sekretariatu czy księgowości. Takie rozwiązania stosuje większość szkół, na przykład Szkoła Podstawowa nr 12 w Piotrkowie Trybunalskim
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Lista uczniów w programie Sekretariat Optivum Net
(źródło: www.vulcan.edu.pl)
(go.pcworld.pl/d34f4). Co ciekawe, jej witrynę odwiedziło ponad 1,8 mln internautów. Powyższy przykład pokazuje, że warto również pokusić się o stworzenie wygodnej i przejrzystej strony internetowej. Odpowiednio zaprojektowana i stale aktualizowana o ważne informacje na pewno zaprocentuje – nie tylko zachęci do jej odwiedzania, ale będzie również źródłem wiedzy potrzebnej zarówno uczniom, jak i ich rodzicom. Na koniec rzecz najważniejsza: trzeba pamiętać o łączu internetowym o odpowiedniej przepustowości. Przykłady pokazują, że w zależności od wielkości placówki i liczby komputerów, szkoły zazwyczaj decydują się na łącza o prędkości rzędu 1–10 Mb/s.
Oprogramowanie Jak pokazuje przykład Szkoły Podstawowej nr 21 w Lublinie, rynek oprogramowania szkolnego jest obecnie niezwykle rozbudowany. Część z nich jest na tyle kompleksowa, że popularne i już używane produkty będą się przewijały w różnych częściach zestawienia jako rozwiązania konkretnej firmy. Sugerujemy jednak, by przed podjęciem decyzji o wybraniu dowolnego z nich uzupełniać informacje w sieci, zwłaszcza że bardzo dużo firm oferuje gotowe rozwiązania, które różnią się nie tylko złożonością, ale także ceną.
Sekretariat Opis programów rozpoczniemy od rozwiązań dla sekretariatu. Tu powstają dokumenty takie jak świadectwa czy legitymacje. Proces ich tworzenia potrafi zabrać wiele czasu, o błąd łatwo, a w wypadku dokumentów nie wolno ich popełniać. Oprogramowanie może sprawić,
że ich unikniemy albo będą mniej odczuwalne w skutkach. Jednym z ciekawszych programów tego typu jest Sekretariat Optivum Net. Pozwala on między innymi prowadzić arkusze ocen, organizować rok szkolny, prowadzić księgi uczniów (i rejestrować ich przepływ) oraz zamykać rok szkolny i promować poszczególnych uczniów. Eksportuje dane bezpośrednio do Systemu Informacji Oświatowej (SIO). Na tym nie kończą się możliwości programu. Pozwala on także drukować potrzebne dokumenty, takie jak korespondencja seryjna, raporty czy zaświadczenia. Może także posłużyć do wydrukowania arkuszy ocen, listy uczniów, a nawet ich legitymacji. Odpowiednie opcje umożliwiają nawet ułożenie listy uczniów według odległości, jaka dzieli ich od szkoły. Zebrane dane można eksportować w standardzie zgodnym z Microsoft Office’em lub zapisać w formacie HTML. Program przystosowany jest do pracy w szkole podstawowej, gimnazjum oraz szkole ponadgimnazjalnej. Autorzy oferują także narzędzia uzupełniające Sekretariat Optivum Net. Jednym z nich jest dziennik lekcyjny. Drugim jest natomiast program Świadectwa. Można w nim znaleźć wzory świadectw praktycznie dla każdej szkoły. Producent wymienia następujące: podstawowe, gimnazjalne, muzyczne, artystyczne, technika, technika uzupełniające, zasadnicze szkoły zawodowe, uzupełniające licea ogólnokształcące, licea, szkoły policealne, pomaturalne i specjalne. Dodatkową opcją jest automatyczne uzupełnianie informacji wspólnych oraz uzupełnianie niewypełnionych pól kreskami. Program samodzielnie oblicza także średnią ocen
Oprogramowanie w służbie uczniom Już kilkulatek dobrze radzi sobie z obsługą komputera, dlatego wprowadzenie nowoczesnych technologii w edukacji powinno mieć miejsce już w szkole podstawowej. To wtedy pojawiają się pierwsze pasje i od właściwej edukacji zależy czy młody człowiek będzie je chciał rozwinąć. Zestaw Photoshop i Premiere Elements to jeden z przykładów jak można wykorzystać nowe technologie w edukacji. Zaawansowana edycja obrazów, łatwy montaż materiałów wideo czy tworzenie multimedialnych plików PDF – dzięki takim możliwościom pakietu PEPE lekcje historii, biologii czy geografii mogą być ciekawe, angażujące oraz inspirujące. Nierozłącznym elementem oferty Adobe dla szkół są też pomoce naukowe i dydaktyczne dla nauczycieli. Opracowaliśmy np. specjalne wideokursy, które pomogą szybko opanować obsługę programów, a także stworzyliśmy specjalny portal oferujący dostęp do bazy dobrych praktyk i przykładowych konspektów zajęć. Umożliwia on też kontakt i wymianę doświadczeń z tysiącami nauczycieli z innych regionów świata. Zarówno wideokursy jak i informacje w języku polskim dostępne są na stronie www.adobewszkole.pl Bartosz Malinowski, Adobe
i sugeruje, które świadectwa powinny otrzymać wyróżnienie. Innym bardzo ciekawym rozwiązaniem do obsługi sekretariatu jest sQola Sekretariat. Z informacji producenta wynika, że program oferuje jeszcze więcej opcji. Podobnie jak w poprzednim, można w nim tworzyć plany zajęć i grup, drukować legitymacje i zaświadczenia oraz aktualizować bazy danych Systemu Informacji Oświatowej (eksportowanie do niego danych i automatyczne wypełnianie tabel w programie SIO). Pozwala on jednak także prowadzić rejestr kadry pedagogicznej, pracowników administracyjnych i obsługi: wprowadzać dane osobowe i adresowe, a także wykształcenie i kwalifikacje, specjalizacje nauczycieli, ich staż pracy, umowy o prace, a nawet zaplanowane nadgodziny czy zniżki godzin. Do danych można dołączać zdjęcia. Podobnie bogate opcje sQola Sekretariat oferuje w wypadku uczniów. Co ciekawe, aplikacja potrafi nawet importować dane z bazy ewidencji ludności czy ewidencji szkolnej. Te PC WORLD
63
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Karta czytelnika w programie LIBRA 2000
(źródło: www.mol.pl) możliwości uzupełnia opcja prowadzenia rejestru maturzystów oraz wyników z egzaminów dojrzałości. Podobnie jak w wypadku pierwszego z wymienionych, program pozwala eksportować dane w standardzie zgodnym z Microsoft Office’em lub zapisać je w formacie HTML.
Biblioteka Pogodzenie ognia z wodą – tak można pomyśleć o połączeniu klasycznych książek i bibliotek szkolnych z technologiami informacyjnymi. W wypadku programów do zarządzania bibliotekami to się jednak sprawdza, czego najlepszym dowodem jest coraz wyższy stopień zinformatyzowania bibliotek publicznych oraz akademickich. Na rynku jest kilka rozwiązań ułatwiających to zadanie. Znajduje się wśród nich program autorów przedstawionego powyżej Sekretariat Optivum Neta. Dla różnorodności wybraliśmy jednak dwa inne. System biblioteczny LIBRA 2000 jest dostosowywany do potrzeb indywidualnych odbiorców i dzięki temu może zostać wykorzystany zarówno w bibliotekach pedagogicznych i uniwersyteckich, jak i publicznych czy nawet muzealnych, kościelnych lub specjalistycznych, np. prawniczych. Na uwagę zasługuje opracowanie zgodne z zaleceniami Biblioteki Narodowej – dane zapisywane są w formacie MARC21. Aplikacja pozwala także pobierać gotowe opisy z Biblioteki Narodowej i Biblioteki Kongresu oraz w formacie ISO 2709. Program może sam tworzyć katalogi alfabetyczne, tytułowe, serii, haseł przedmiotowych i UKD.
64
PC WORLD
Oprócz książek, można w nim prowadzić spis czasopism oraz zeszytów, a przy okazji tworzyć z nich roczniki. Stan biblioteki naliczany jest ilościowo, a specjalistyczne funkcje automatyczne dbają o tworzenie rejestru ubytków. W wypadku tych ostatnich możliwe jest proste kontrolowanie zaległości wraz z opcją naliczania kar. Program współpracuje z klasycznym systemem kodów kreskowych i nowoczesną technologią RFID. Dzięki temu można zarówno przyspieszyć pracę biblioteki, jak i uczynić ją samoobsługową – wypożyczenia i zwroty nie wymagają w tym wypadku ingerencji pracownika. LIBRA 2000 pozwala również w prosty sposób opublikować katalog biblioteki w internecie, a słowniki haseł (przedmiotowy, formalny i serii) umożliwią szybsze i łatwiejsze opracowanie samego katalogu. Powyższe opcje uzupełniają zresztą słowniki pomocnicze. Każdy czytelnik ma w LIBRA 200 własne konto, z którego może kontrolować stan wypożyczeń i monitorować ewentualne zaległości. Może także zamówić książkę nawet po godzinach pracy biblioteki i odebrać ją w dogodnym dla siebie terminie. Program spełnia wymogi ustawy o ochronie danych osobowych i dostępny jest w dwóch wersjach dla bibliotek wdrażających technologie informacyjne. Prostsza – STARTER – przeznaczona jest przede wszystkim dla małych bibliotek jednostanowiskowych. Bardziej rozbudowana – START – pracuje na kilku komputerach w sieci. Co ważne, producent zapewnia szkolenie z pełnej obsługi programu. Drugim proponowanym przez nas rozwiązaniem jest system biblioteczny PATRON, dostosowany
– dzięki budowie modułowej – do pracy w bibliotekach różnego typu. Producent chwali się zresztą udanymi wdrożeniami w wielu różnorodnych placówkach, m.in. w Wojewódzkiej Bibliotece w Gdańsku, miejskich bibliotekach (MBP w Gdyni czy MBP w Słupsku), wojewódzkich bibliotekach (Elbląg, Chełm), bibliotekach uczelnianych (PWSZ Tarnów i Uczelnia Łazarskiego w Warszawie), a nawet tak specjalistycznej jak biblioteka w Instytucie Metali Nieżelaznych w Gliwicach. Podobnie jak LIBRA 2000, PATRON umożliwia pobieranie opisów z Biblioteki Narodowej oraz systemu NUKAT czy innych bibliotek za pomocą protokołu Z39.50 lub w formacie ISO 2709. Dane są tu również zapisywane w formacie MARC 21. Kolejnym wspólnym punktem jest współpraca PATRON-a z technologią RFID, pozwalającą ustanowić punkt samodzielnej obsługi. Aplikacja spełnia, rzecz jasna, wszystkie wymogi ustawy o ochronie danych osobowych. Na uwagę zasługuje wprowadzenie kilku interesujących opcji. PATRON wykorzystuje elementy pojęcia WEB 2.0, a w zasadzie Biblioteki 2.0. Co to oznacza w praktyce? Czytelnicy mogą w nim oceniać, komentować, a nawet recenzować przeczytane książki. Biblioteka, utożsamiana z ciszą i skupieniem, staje się więc przestrzenią, w której swobodnie można wymieniać myśli i uwagi. Jest to opcja, która szczególnie ciekawie może zostać zaimplementowana w warunkach szkolnych i przy odrobinie moderacji zachęcić uczniów np. do aktywnych dyskusji nad wypożyczanymi lekturami. Osoby zapisane do biblioteki posługującej się PATRON-em mają również własne konta, na których wymienione są terminy zwrotów czy ewentualne kary. Pozwalają one także rezerwować potrzebne pozycje. To jednak nie wszystko. Karta czytelnika może być wyświetlana na ekranie urządzenia przenośnego, takiego jak smartfon. Program wykorzystuje także katalog internetowy OPAC, przypominający popularne wyszukiwarki. Pozwala on wyszukiwać hasła wraz z odmianami czy wypożyczać te tytuły, które są najczęściej komentowane lub najwyżej oceniane przez innych. Ciekawostką jest także możliwość zintegrowania PATRONa z aplikacją stworzoną z myślą o najmłodszych. Nosi ona nazwę MOLIK i jak zapewnia producent, jest innowacyjnym rozwiązaniem zachęcającym dzieci do czytania. Aplikacja oferuje animowany, bajkowy interfejs oraz efekty dźwiękowe i multimedialne opisy książek. Prezentowane są zarówno z okładką, krótkim opisem, jak i głosem lektora. Również menu MOLIK-a przygotowano z myślą
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Informacje żywieniowe w programie Wikt
(źródło: wikt.pl)
o najmłodszych. Domyślnie w aplikacji znajdują się 3 tysiące gotowych opisów popularnych tytułów dla dzieci. Producent oprogramowania zapewnia wsparcie techniczne realizowane przez wyspecjalizowany serwis. PATRON jest aktualizowany kilka razy w roku, a jego odbiorcy mają do dyspozycji system zgłaszania postulatów czy nowych funkcji.
Stołówka I w jej wypadku przygotowano już rozwiązania informatyczne ułatwiające zarządzanie. Skupiliśmy się na dwóch, które mogą znaleźć
zastosowanie zarówno w mniejszych, jak i bardzo dużych stołówkach. Pierwszym jest program Wikt w wersji do stołówki szkolnej. Jego producent zachwala możliwość ułożenia jadłospisu zarówno na jeden dzień, jak i na dłuższy okres dla dowolnej liczby osób. Jadłospisy można sprawdzić pod kątem aktualnych wymagań sanepidu, którego pracownicy korzystają zresztą z Wiktu do kontrolowania podlegających im placówek. Program zawiera także wszystkie normy żywieniowe dla młodzieży w wieku szkolnym, a same dane zostały sprawdzone przez Instytut Żywności
i Żywienia. Program bierze przy tym pod uwagę straty talerzowe i technologiczne oraz umożliwia łatwe obliczenie kaloryczności poszczególnych posiłków i ich wartości odżywczej. Wikt uzupełniany jest przez program Spiżarnia. Ten, jak sama nazwa wskazuje, wykonuje obliczenia potrzebne stołówce - między innymi jej przychody i rozchody oraz stawka żywieniowa. W programie można także prowadzić kartoteki towaru, obliczyć koszt przygotowania wszystkich posiłków oraz stworzyć raporty żywieniowe obejmujące przygotowany jadłospis. Bardziej rozbudowaną propozycją jest Intendentura Optivum. To dwa programy przygotowane zarówno z myślą o stołówce, jak i magazynie. Pierwszy z nich – Stołówka – może być wykorzystywany w wielu miejscach, zarówno takich, w których wydawany jest jeden posiłek dziennie, jak oferujących wyżywienie całodniowe. Umożliwia opisanie podstawowych składników i rodzajów wydawanych posiłków. Można przy tym wykorzystywać wydawnictwa książkowe dostępne w sklepach i indeksy z Instytutu Żywności i Żywienia. Program automatycznie oblicza zarówno kaloryczność potraw, jak i gotowych jadłospisów oraz ich gramaturę. Bierze również pod uwagę wszelkie ubytki powstające w trakcie obróbki. Same jadłospisy można natomiast z powodzeniem publikować na stronie internetowej szkoły czy powielać, gdy zajdzie taka potrzeba. Program Stołówka potrafi także przetworzyć informacje o stanach magazynowych i wskazać brak potrzebnych produktów, a także zaplanować i rozliczyć koszt posiłków oraz przygotować raport o wydanych daniach.
pierwszym krokiem do Cyfrowej Szkoły » Jakie zastosowanie ma program w środowisku szkolnym? » Program ma na celu usprawnić przygotowanie materiałów szkolnych dla nauczyciela oraz ucznia. Wystarczy zeskanować wybrany dokument lub plik PDF i na zasadach „kopiuj i wklej” przenieść go do Worda, oszczędzając wiele godzin przepisywana. » Jakie są korzyści dla nauczyciela? » Niewątpliwie wygodne i szybkie sprawdzenie wypracowań, które najczęściej uczniowie oddają w formie drukowanej. Teraz nauczyciel może z łatwością poprawić treść, porównać go z innymi, sprawdzić błędy i policzyć znaki. Ponadto, program umożliwia odzwierciedlenie nagłówków, przypisów, numerów stron i rozpoznaje proste wzory chemiczne
» Co może zachęcić uczniów? » Uczeń w podobny sposób może przygotować referat, prezentację lub dowolną kompilację tekstów na zajęcia. Program rozpoznaje również blisko 200 języków i ma 45 wbudowanych słowników, co ułatwia naukę języków obcych. Umożliwia także wysłanie tekstów do czytnika e-booków lub smartfona. Więcej informacji można znaleźć na stronie www.FineReader.pl.
Jacek Wójcik Product Manager AutoID Polska S.A. Generalny dystrybutor programu w Polsce tel. 12 260 16 50 email: autoid@autoid.pl
PC WORLD
65
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Uzupełnieniem tego programu jest Magazyn. Obie aplikacje współpracują ze sobą – umożliwiają wymianę danych. Magazyn potrafi nadzorować stan zapasów, informując o przekroczeniu wartości minimalnych zgromadzonych produktów z uwzględnieniem ich ceny. Może także ewidencjonować dokumenty typu PZ, WZ, PW, RW i MM i sam sporządzać raporty i zestawienia. Ułatwia także prowadzenie inwentaryzacji dzięki współpracy z czytnikami kodów kreskowych, kolektorami i przenośnymi pecetami.
Kadry Informacjami o pracownikach również można bardzo efektywnie zarządzać dzięki technologiom informacyjnym. I w tym wypadku dostęp do wszystkich danych uprościmy dzięki zastosowaniu odpowiednich programów. Jednym z nich może być ProgMan Kadry. Złożony z kilku elementów powinien przyspieszyć pracę, która na papierze wymagać może przeprowadzania trudnych korekt czy poświęcania czasu na wyszukiwanie odpowiednich informacji. Głównym elementem Kadr jest kartoteka osobowa. Tu, oprócz zdjęcia pracownika, znajdziemy całe menu do wypełnienia istotnymi informacjami. Będą to: adres zameldowania i adres zamieszkania czy dane teleadresowe. Można je uzupełnić również informacjami na temat członków rodziny pracownika, jego przynależności do związków zawodowych, nagród i kar, nieobecności lub przeprowadzonych badań i daty ich ważności. Tę kartotekę uzupełniają karty tematyczne, umożliwiające wprowadzanie danych na temat etatu pracownika (umów o pracę), z których
Kartoteki osobowe w programie ProgMan Kadry
(źródło: faq.progman.com.pl) każdy może zostać zdefiniowany jako osobny wpis. Na kartach można także prowadzić ewidencję wielkości samego etatu, zajmowanego stanowiska czy wynagrodzenia. Całość uzupełnia opcja prowadzenia pełnej ewidencji awansu zawodowego nauczyciela oraz kursów, które ukończył. Kadry pozwalają również rejestrować i kontrolować czas pracy wybranego nauczyciela. Tworząc osobne karty dla każdego pracownika, można w nich podawać liczbę przepracowanych godzin, przerwy w pracy, godziny nadliczbowe, urlop wypoczynkowy czy urlopy zaległe. Zebrane informacje można zgromadzić w formie łatwych do wydruku i odczytania zestawień. Program ma także wbu-
Przykładowe okno z programu sQola Zakupy
(źródło: www.qnt.pl)
66
PC WORLD
dowany symulator wynagrodzeń, umożliwiający rozplanowanie budżetu płac, optymalizację i kontrolę kosztów czy analizę wynagrodzeń na wybranych stanowiskach. Zebrane w ten sposób informacje można wyeksportować do popularnego programu Płatnik (lub importować z niego), co pozwoli przygotować deklaracje ZUA i ZCZA. Ostatnią ważną cechą Kadr są szablony druków, które mogą być potrzebne pracownikowi. Jest ich bardzo dużo. Od umów o pracę, zaświadczeń o wynagrodzeniu lub zatrudnieniu, przez druki o osiągnięciu wieku emerytalnego, wypowiedzenia umowy o pracę, aż do druków kierujących na badania, udzielających zgody na wzięcie urlopu wychowawczego czy przeniesieniu do innej placówki. Wszystkie można w prosty sposób edytować, by szybko dostosować je do potrzeb jednostki edukacyjnej. Alternatywnym rozwiązaniem, które proponujemy w tym wypadku, jest program sQola Kadry. Podobnie jak poprzednik, oferuje rozbudowane kartoteki kadrowe. Umieścić można w nich w zasadzie każdy rodzaj danych, od osobowych i teleadresowych po informacje o wykształceniu, wykonywanej dotychczas pracy, sprawowanej obecnie funkcji, umów czy wynagrodzenia. Uzupełnią je zdjęcie, dane na temat rodziny pracownika czy jego szkoleń, kursów, a nawet znajomości języków obcych. Drugie z omawianych Kadr również zawierają edytor wzorów różnego rodzaju zaświadczeń. Można je dostosować do własnych potrzeb, zapisać i drukować w dowolnej chwili. Program pozwala także
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Program Finanse Premium w działaniu (źródło: www.progman.com.pl) tworzyć kalendarze pracy zarówno pojedynczych nauczycieli, jak i konkretnych grup. Bierze przy tym pod uwagę dni ustawowo wolne od pracy. Producent informuje też, że jego program pozwala przygotować wszystkie wymagane przepisami sprawozdania. O wiele łatwiejsze stanie się więc zebranie informacji do Karty Nauczyciela, GUS, ZUS oraz dokumentów do bazy danych Systemu Informacji Oświatowej. W tym ostatnim wypadku sQola Kadry pomaga uzupełnić ponad 50% wymaganych informacji. Dane kadrowe mogą być eksportowane automatycznie. Warto również wspomnieć, że Kadry współpracują z programem Płatnik, a wszystkie dane zgromadzone w programie można posortować i zapisać w pliku o popularnym formacie XLS.
Budżet Z rozliczaniem środków posiadanych przez szkołę sprawa nie jest tak prosta jak z poprzednimi programami. Większość rozwiązań tego typu przeznaczona jest do konkretnych operacji. Są więc osobne aplikacje do wyliczania płac, osobne do prowadzenia księgowości ogólnie i osobne do rozliczania czy wypisywania faktur VAT. Są też oddzielne programy dla kas, obliczania czesnego czy zajmowania się zamówieniami publicznymi. Szkoły korzystają ponadto z bankowości elektronicznej czy programów typu Płatnik potrzebnych w kontakcie z ZUS-em. Jak wybrać właściwy? Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Prawdopodobnie trzeba będzie kupić kilka aplikacji, które najlepiej zoptymalizują pracy placówki edukacyjnej, ale postaramy się przybliżyć kilka dobrych rozwiązań. Pierwszym z nich są Finanse DDJ firmy ProgMan. Przygotowano go z myślą o prowadzeniu pełnej księgowości oraz obsługi sprawozdań budżetowych i finansowych. Producent zapewnia, że spełnia on wszystkie wymogi Ustawy o rachunkowości oraz poszczególnych rozporządzeń Ministra Finansów. Finanse DDJ pozwalają, rzecz jasna, prowadzić księgowość dla jednostek i całych zespołów. Można w nich ewidencjonować dowody księgowe, obsługiwać plan finansowy czy tworzyć karty dochodów i wydatków. Za pomocą aplikacji rozliczymy się także z kontrahentami, przygotujemy sprawozdania budżetowe i finansowe czy zautomatyzujemy rozliczanie roku obrotowego. Finanse DDJ ułatwią także kontrolę bieżącej sytuacji finansowej
szkoły i co ważne, współpracują z systemami informatycznymi rodzimych banków. Program pozwala zapisywać dane w plikach obsługiwanych przez pakiety biurowe Microsoft Office oraz Open Office. Aplikacja została przygotowana z myślą o pracy w sieci, a więc umożliwia dostęp do danych z różnych szkolnych komputerów. Istnieje także możliwość zintegrowana z innymi aplikacjami firmy ProgMan, które posłużą do prowadzenia rejestru VAT czy monitorowania wyposażenia szkoły lub stołówki i magazynu. Jest też ulepszona wersja aplikacji, nazwana Finanse Premium. Alternatywnym rozwiązaniem jest program Księgowość Optivum wymienionego już wcześniej producenta – firmy Vulcan. Podobnie jak poprzednik, jest on częścią całego pakietu do zarządzania finansami. Aby skorzystać z pełni możliwości tego zestawu (nazwanego Finanse Optivum) trzeba wykupić różne moduły przeznaczone do konkretnych zadań. Warto jednak podkreślić, że dane wprowadzone w jednym z modułów będą dostępne także w pozostałych. Kluczowe opcje tego typu programów siłą rzeczy muszą się powielać, ale postaramy się wymienić te, które odróżniają Księgowości Optivum od Finanse DDJ. Księgowość umożliwia prowadzenie dzienników obrotów w walutach obcych i potrafi zasygnalizować dekrety, które się nie bilansują lub potrzebują uzupełnienia informacji. Program poinformuje także, jaki jest stan gotowości dokumentu, a także umożliwi prowadzenie go „na brudno”. Rejestruje ponadto historię wszystkich zmian wprowadzanych do dokumentu budżetowego. Podobnie jak poprzednik, Księgowość Optivum spełnia wszystkie wymagania Ustawy o rachunkowości. Kategoria: Programy Edukacyjne
Akademia Umysłu EDU Zajęcia rozwijające Pamięć, Koncentrację, Szybkie czytanie w Twojej Szkole! Cena sugerowana: 490,00 zł Szczegóły oferty na: www.akademia-umyslu.edu.pl Zestaw nowoczesnych programów edukacyjnych, zawierających kilkadziesiąt ćwiczeń rozwijających zdolności umysłowe niezbędne do szybkiego i skutecznego przyswajania wiedzy. Przeznaczone dla: Szkół Podstawowych, Bibliotek, Świetlic, Poradni i Ośrodków Szkolno-Wychowawczych. Akademia Umysłu EDU to: 9aż 6 programów na płytach CD 9opracowane przez psychologów i pedagogów gotowe SCHEMATY ZAJĘĆ 9zestaw nagród motywujących dzieci do ćwiczeń Co zyska placówka: 9 oszczędność czasu - przygotowany materiał nie wymaga dodatkowego wkładu pracy nauczyciela 9wyrównanie szans edukacyjnych - alternatywa dla drogich kursów 9 wspieranie uczniów o szczególnych potrzebach edukacyjnych i wyjątkowo uzdolnionych
Zajęcia z dziećmi można rozliczyć w ramach godzin, o których mowa w art. 42 Karty Nauczyciela.
Dział Handlowy: Biuro Informatyki Stosowanej FORMAT Tel. (76) 854 79 58 e-mail: edu@format.wroc.pl
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Jakie moduły można dokupić do Księgowości? Na przykład Rejestr VAT Optivum, przeznaczony do prowadzenia rozliczeń z Urzędem Skarbowym w zakresie odprowadzania podatku. Umożliwia on rejestrowanie wszystkich transakcji handlowych, obłożony podatkiem od towarów i usług. Moduł wyliczy także kwoty wszystkich podatków, tj. należnego, naliczonego i podlegającego wpłacie do Urzędu Skarbowego. Można dzięki niemu prowadzić także ewidencję dla podmiotów, które podlegają obowiązkowemu opodatkowaniu po osiągnięciu określonego poziomu obrotów. Kolejnym modułem przydatnym w pracy księgowości i wchodzącym w skład tego „zestawu”, są Faktury Optivum. Aplikacja jest przeznaczona do wystawiania faktur, tworzenia rachunków i wszelkich innych dokumentów, na których potwierdzimy sprzedaż lub kupno usługi bądź towaru. Umożliwia także prowadzenie rejestrów umów sprzedaży towarów i usług oraz duplikowanie każdego utworzonego dokumentu. Przydatną funkcją jest w nim także tworzenie dokumentów sprzedaży na podstawie umowy przygotowanej wcześniej, a następnie wprowadzonej do programu. Oczywiście Faktury Optivum umożliwiają także łatwe odszukiwanie umów i dokumentów na podstawie ich typów, daty stworzenia czy jednostki, która je wystawiła. Kompletny program Finanse Optivum składa się z ośmiu modułów, takich jak opisane. Każdy z nich przeznaczony jest do wykonywania konkretnych działań związanych z księgowością szkoły. Programy do zarządzania finansami placówek edukacyjnych są najbardziej rozbudowane, postanowiliśmy opisać jeszcze parę innych rozwiązań tego typu. Bardzo zainteresował nas sQola. Wybór ten nie jest wypadkowy. To program, po który sięgnęły już szkoły z całej Polski. Łatwiej będzie więc zdobyć cenną wiedzę od osób, które już z niego korzystają. Inaczej niż poprzednicy, sQola nie ma budowy modułowej, a składa się z pojedynczych, współpracujących ze sobą aplikacji. Jedną z nich jest sQola VAT, która wymienia dane z innymi aplikacjami – sQola Faktury czy sQola Zakupy. Jak sama nazwa wskazuje, ułatwia ona rozliczanie podatku VAT. Potrafi sama przygotować deklarację VAT-7 na podstawie uzupełnionych wcześniej dokumentów zakupu i sprzedaży, jednocześnie sprawdzając, czy wszystkie wprowadzone dane są zgodne z deklaracją. Oczywiście
68
PC WORLD
Jedna z wielu funkcjonalności modułu Faktury Optivum
(źródło: www.vulcan.edu.pl)
skoro o zakupach i sprzedaży mowa, to program musi umożliwiać tworzenie ich zestawień. Korzystając z tej aplikacji, można w dowolnej chwili tworzyć odpowiednie zestawienia, w których wymienione zostaną: wysokość podatku należnego, wysokość podatku podlegającego wpłacie do Urzędu Skarbowego lub zwrotowi czy przedmiotu i podstawy opodatkowania. Program ma także system podpowiedzi, funkcję szybkiego wyszukiwania danych, a wszelkie informacje można zapisać w formacie XLS lub HTML. Ten sam producent oferuje również program sQola Zakupy, który pozwala w prosty sposób ewidencjonować faktury za zakupy, w tym w walutach obcych. Wystarczy wybrać klienta wcześniej wprowadzonego do systemu i towar lub usługę obłożoną podatkiem. Do tego dochodzi wyliczanie stawek VAT, rozbijanie ich na podatek do odliczenia i nieodliczany oraz możliwość kontrolowania podatku do zapłacenia w przyszłym okresie rozliczeniowym. Program pozwala również analizować dokonane zakupy, przejrzeć ich wykazy z podziałem na towar lub usługę, sprzedawcę lub usługodawcę czy pod kątem klasyfikacji kontrahentów. Dodatkowe zalety to: system podpowiedzi, łatwe wyszukiwanie danych i eksport informacji do formatu XLS lub HTML.
Z oprogramowaniem wygodniej Na zakończenie jeszcze raz przypomnimy, że wymienione produkty to tylko propozycje. W zasadzie w każdym wypadku znaleźć można kolejne, podobne programy innych producentów, różniące się ceną i możliwościami. Część placówek edukacyjnych decyduje się (szczególnie przy wdrażaniu kompleksowych rozwiązań) na rozwiązania od jednego dostawcy. Profituje to spójnością systemu i możliwością łatwego eksportu i łączenia danych z różnych dziedzin. Niebagatelny jest też czynnik finansowy. Inne szkoły mogą pokusić się o większą dowolność, szczególnie w wypadku mniej skomplikowanych rozwiązań – trzeba jednak wiedzieć się, jak poszczególne produkty współpracują ze sobą i aplikacjami zewnętrznymi. Najważniejsze jest jednak to, że jak pokazują przykłady wielu szkół z całego kraju, warto sięgnąć po oprogramowanie do zarządzania placówką edukacyjną. Zyski z tego typu rozwiązań powinny stać się widoczne w bardzo krótkim czasie. Zaoszczędzone środki finansowe to zresztą tylko jedna strona medalu. Nie mniej ważny jest przecież zaoszczędzony czas, który można wykorzystać na wykonanie innych zadań. Krzysztof Pielesiek
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Szkolna chmura Przechowywanie danych w tzw. chmurze to rozwiązanie, które znajdzie zastosowanie także w naszej szkole. Przyjrzeliśmy się ofertom dostępnym na rynku. Czy przechowywanie danych w chmurze jest bezpieczne? Czy to się opłaca i jakie są korzyści zapisywania plików na zewnętrznych serwerach zlokalizowanych poza naszą placówką? statnio termin „cloud computing” staje się coraz popularniejszy. Co to tak naprawdę jest i co dokładnie on oznacza? Usługi te są kolejnym krokiem w dziedzinie rozwiązań informatycznych. Rozwiązanie to obejmuje kompleksowe usługi: od przechowywania danych, aplikacji i zabezpieczeń, aż po środowisko opracowywania aplikacji dostępne zawsze wtedy, gdy jest potrzebne. Usługi zdalnego dostępu umożliwiają korzystanie z danych na całym świecie, w każdej chwili i w każdym miejscu.
O
iCloud przechowuje pliki muzyczne, zdjęcia, dokumenty i pozwala udostępniać dokumenty z dowolnego urządzenia.
Google Docs Google Docs to najlepiej znana usługa, oferująca tworzenie oraz przechowywanie dokumentów w chmurze. Wystarczy jedynie uruchomić przeglądarkę internetową, zalogować się na swoje konto Google oraz wybrać ze stosownej karty opcję Dokumenty. Od tej chwili możemy dowolnie przeglądać stworzone wcześniej pliki, tworzyć i edytować dokumenty tekstowe oraz arkusze kalkulacyjne. Trzeba przyznać, że pisanie w Google Docs jest intuicyjne, nie trzeba nawet martwić się o zapisywanie – czynność ta jest bowiem w pełni zautomatyzowana.
Aplikacja Google działająca w chmurze umożliwia korzystanie z dokumentów podczas naszej codziennej pracy w szkole, w podróży, w domu oraz na urządzeniu przenośnym – nawet w trybie offline. Dokumenty Google działają w przeglądarkach na komputerach PC, Mac oraz w systemie Linux i obsługują popularne formaty plików, takie jak DOC, XLS, PPT i PDF. Pliki przechowywane w GoogleDocs oraz ich kopie zapasowe są zawsze dostępne online. Administratorzy chmury mogą zarządzać uprawnieniami do udostępniania plików obowiązującymi w całym systemie,
Bezpieczeństwo Poniżej przedstawiamy najbardziej istotne problemy związane z bezpieczeństwem w cloud computingu: 9 Część naszej infrastruktury będzie znajdować się poza naszą szkołą, co oznacza, że mogą mieć do niej dostęp inne osoby (to określają zasady bezpieczeństwa serwerowni wykorzystywanej przez dostawcę), ale także możliwy jest zdalny dostęp do chmury poprzez internet. Dostępem przez internet możemy zarządzać (budować firewalle, szyfrować połączenia, ograniczać źródła połączeń tylko do naszych podsieci), ale na zasady bezpieczeństwa serwerowni wpływu nie mamy. 9 Zwiększa się ilość zasobów, którymi musimy zarządzać – trzeba je monitorować i reagować na ewentualnie pojawiające się problemy. 9 Dzięki chmurze otrzymujemy wirtualne zasoby na współdzielonych maszynach fizycznych oraz łącza sieciowe współdzielone z innymi klientami naszego dostawcy. Oznacza to, że jego inni klienci mogą mieć ułatwione zadanie, jeśli chodzi o ataki hakerskie na nasze zasoby. 9 Decydując się na chmurę, przekazujemy kontrolę i zarządzanie bezpieczeństwem dostawcy. Najczęściej nie będziemy mieć możliwości przeprowadzenia własnych testów penetracyjnych, a także otrzymamy ograniczony lub znikomy dostęp do logów innych elementów infrastruktury niż nasze zasoby. Zwykle nie będziemy mieć też wpływu na wybór lokalizacji fizycznej, gdzie przechowywane będą maszyny utrzymujące nasze zasoby, a także na to, czy część prac administracyjnych nad tymi urządzeniami nie będzie przekazania innym podmiotom niż dostawca usług. 9 Niezależnie od tego, jak rozbudowanego i drogiego SLA sobie zażyczymy, umowa może przewidywać czasowe przerwy lub chwilowy brak dostępu do usług.
a właściciele dokumentów mogą nadawać i odwoływać prawa dostępu do plików w dowolnym momencie, co z pewnością pozwala na bezpieczne korzystanie z usługi.
Microsoft (Office 365) Dzięki usłudze Office 365 pracownicy szkoły otrzymują potrzebne narzędzia niezbędne do pracy. Oferta gwarantuje także zabezpieczenia i całodobową pomoc techniczną w zakresie technologii informatycznych. Office 365 łączy czołowe aplikacje pakietu Office 2010 z obsługą poczty e-mail, kalendarzy, wiadomości błyskawicznych, konferencji w sieci Web i udostępniania dokumentów. Wszystko to oparte jest na środowisku chmury.
IBM (Lotus Live) LotusLive to kolekcja zintegrowanych rozwiązań do pracy grupowej i usług sieciowych kontaktów społecznych. Usługi te umożliwiają organizowanie spotkań elektronicznych, współużytkowanie plików, prowadzenie rozmów sieciowych oraz zarządzanie projektami. Niezależnie od tego, czy chodzi o pracę zdalną, zarządzanie zdalnymi zespołami lub tylko o utworzenie miejsca wymiany informacji między współpracownikami, LotusLive zapewnia rozwiązania do pracy grupowej w bezpiecznym środowisku.
Apple (iCloud) iCloud jest nowym zestawem oprogramowania online firmy Apple. Chmurę Apple wśród innych popularnych tego typu usług wyróżnia jednak PC WORLD
69
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Czym jest chmura? Co to znaczy „przetwarzanie w chmurze”, czyli cloud computing? Pojęcia te są na tyle nowe, że nie doczekały się jednolitej definicji. Jest ich kilka: 1. Według definicji Wikipedii, najpopularniejszego źródła wiedzy w internecie, chmura to model przetwarzania oparty na użytkowaniu usług dostarczonych przez zewnętrzne organizacje. Funkcjonalność jest tu rozumiana jako usługa oferowana przez dane oprogramowanie (oraz konieczną infrastrukturę). Oznacza to eliminację konieczności zakupu licencji czy konieczności instalowania i administracji oprogramowaniem. Konsument płaci za użytkowanie określonej usługi, np. za możliwość korzystania z arkusza kalkulacyjnego. Nie zakupuje sprzętu ani oprogramowania. Termin „cloud computing” związany jest z pojęciem wirtualizacji. Model „cloud computing” historycznie wiąże się z przetwarzaniem w sieci grid, gdzie wiele systemów udostępnia usługi, korzystając z podłączonych zasobów, z tą różnicą, że w „cloud computing” mamy do czynienia z podążaniem zasobów za potrzebami usługobiorcy. 2. National Institute of Standards and Technology definiuje cloud computering jako nowy model dostarczania i korzystania z zasobów informatycznych, takich jak zasoby obliczeniowe (serwerowe), magazynowanie danych, przepustowość sieci, a nawet aplikacje. Model cechuje się takimi funkcjami, jak samoobsługa na żądanie, duża elastyczność, taryfikacja usług (pay-as-you-use), implementacja puli zasobów i szeroki dostęp do sieci. 3. Gartner, światowy lider badań i doradztwa w dziedzinie informatyki, formułuje chmurę jako styl obliczeń, w którym dynamicznie skalowalne (zwykle zwirtualizowane) zasoby są dostarczane jako usługa za pośrednictwem internetu. Użytkownik nie musi mieć wiedzy na temat tego, w jaki sposób ta usługa jest realizowana, nie musi też zajmować się aspektami technicznymi niezbędnymi do jej działania.
pewna funkcjonalność. Mowa nie tylko o dostępie do danych z dowolnego urządzenia, ale również automatycznej synchronizacji zawartości na wszystkich urządzeniach (tak zwany mechanizm push) poprzez sieć Wi-Fi lub 3G (jeśli zezwolimy na tego typu połączenie). Chmura Apple umożliwia przechowywanie dokumentów, muzyki, aplikacji oraz zdjęć. iCloud przydaje się także w synchronizacji kontaktów, maili oraz kalendarzy i zakładek z przeglądarki Safari (zarówno z komputerów Mac, jak i urządzeń mobilnych). Po zarejestrowaniu się na stronie iCloud użytkownik automatycznie otrzymuje 5 GB wolnej przestrzeni. Oczywiście w razie potrzeby może dokupić wolne miejsce, nawet 100 dodatkowych GB.
box.net Ciekawą ofertę znajdziemy także w serwisie box.net. Usługa dostępna jest w wersji płatnej oraz darmowej. Bez uiszczania dodatkowych opłat obowiązuje nas limit przechowywania danych (5 GB) oraz maksymalnej objętości pliku (25 MB). Za dodatkową opłatą ograniczenia te zmienią się na 50 GB limitu całkowitego oraz 1 GB limitu wielkości pliku. box.net jest także składnikiem oferty dla małych jednostek.
70
PC WORLD
Ponieważ cloud computing to stosunkowo nowy termin, można się spotkać z wieloma definicjami tego określenia. 4. Ciekawą opinię na temat chmury przedstawił również Tomasz Kopacz z Microsoftu: Chmura to pewnego rodzaju abstrakcja dla klienta i to dobrze, że on nie wie, jak to dokładnie działa. Dla klienta chmura to po prostu „gniazdko z mocą obliczeniową”. On tam podłączy jakieś urządzenie, „coś” się wydarzy i jego nie będzie interesowała niedostępność. To ma działać, tak jak jest teraz w przypadku prądu elektrycznego. Klient nie wnika w to, skąd on mu się „bierze”, on go po prostu ma. I ja widzę chmurę jako trend przesuwania IT w kierunku koncepcji spotykanych u innych dostawców infrastruktury (woda, prąd itp.). Chmura jest także często określana jako sam proces przenoszenia pewnych zasobów (danych, aplikacji, serwerów, maszyn, maszyn wirtualnych itp.) z miejsca, w którym jest zlokalizowana dana placówka, w inne – np. do centrum danych zapewniającego odpowiedni zestaw usług.
Niewątpliwym atutem box.netu jest poziom zabezpieczeń usługi. Transfer plików odbywa się poprzez protokół SSL (Secure Sockets Layer), a dane przechowywane są zgodnie ze standardem szyfrowania AES 256-bit (opcja dostępna jedynie dla użytkowników komercyjnych). Administratorów ucieszy także wiadomość, że serwis ten wyposażono w opcję przydzielania uprawnień poszczególnym użytkownikom (mogą mieć oni dostęp tylko do wybranych plików) oraz udostępniania danych jedynie na określony czas.
DropBox Kolejną propozycją przechowywania danych w chmurze jest DropBox. Usługa ta współpracuje z takimi platformami, jak Windows, Mac, Linux, iPad, iPhone, BlackBerry oraz oczywiście Android. Wśród funkcji usługi DropBox znajdziemy m.in. dostęp do plików, nawet gdy urządzenie mobilne nie jest podłączone do sieci, możliwość przesyłania na serwer tylko tych fragmentów plików, które się zmianiły od ostatniej
Rodzaje chmur Rozróżniamy kilka chmur: 9 Prywatne (private cloud), będące częścią organizacji; cała infrastruktura stworzona w chmurze jest przydzielona dla jednej placówki. W przypadku szkoły lepiej zdecydować się na zewnętrzną firmę zarządzającą, niż samemu nią administrować. 9 Publiczne (public cloud), będące zewnętrznym, ogólnie dostępnym dostawcą (np. Amazon.com, Google, Microsoft itd.); taki model nazywany jest często „on demand” lub „pay as you go”, ponieważ to klient określa, jakie parametry go interesują, oraz płaci za usługę, którą zamówił. Jeśli jego potrzeby rosną, to „na żądanie” może zwiększyć zasoby w dzierżawionym przez siebie środowisku ( np. wykupić więcej mocy lub szybszy storage) i ta dodatkowa usługa zostanie dodana w locie i bez potrzeby zatrzymywania pracujących aplikacji i maszyn wirtualnych. 9 Hybrydowe (hybrid), będące połączeniem chmury prywatnej i publicznej. Pewna część aplikacji i infrastruktury danego klienta pracuje w chmurze prywatnej, a część jest umiejscowiona w przestrzeni chmury publicznej.
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
synchronizacji, oraz funkcję manualnego ustalania limitów transferowych. Oprócz specjalnej aplikacji atutem DropBoxa jest bezpieczeństwo. Serwis przechowuje kopie naszych danych do miesiąca wstecz, możliwe jest więc przywracanie utraconych danych. Ponadto każde połączenie z serwisem szyfrowane jest zgodnie ze standardem kanału SSL, a same pliki z systemem AES-256.
SugarSync SugarSync to program ułatwiający przesyłanie na serwer plików dowolnego rozmiaru. Ponadto użytkownik ma także możliwość zarządzania plikami oraz udostępniania ich (za pośrednictwem publicznych linków). SugarSync dość dobrze prezentuje się pod kątem bezpieczeństwa danych. Transfer odbywa się bowiem poprzez TLS (Transport Layer Security, czyli inaczej SSL 3.3), a same pliki zaszyfrowane są 128-bitowym standardem AES. W ofercie znajdują się m.in. takie usługi, jak udostępnianie folderów poszczególnym osobom mającym dostęp do danych czy też synchronizacja danych między wieloma komputerami i urządzeniami. Co ważne, po wykupieniu usługi, dowolna liczba użytkowników może korzystać z produktu, co jest niezwykle istotne, jeśli zechcemy stworzyć z chmury duże archiwum danych, które miałyby być dostępne dla szeregu osób o różnych uprawnieniach.
Dokumenty w sieci – korzyści dla szkół Możliwości przechowywania najważniejszych dokumentów oraz plików w chmurze jest zatem całkiem sporo. Wydaje się, że taka usługa stanie się już niebawem standardem, bowiem ma bardzo wiele atutów. Jednym z nich jest bezpieczeństwo i brak groźby przypadkowej utraty danych. Kradzież urządzenia, niespodziewany format dysku czy zmiana na nowy nie stanowią dla dokumentów w chmurze żadnego zagrożenia. W dobie, gdy coraz większa liczba informacji przechowywana jest w formie elektronicznej, cecha ta wydaje się niezwykle ważna. Oczywiście, ogromnym plusem jest także niemal natychmiastowy dostęp do plików – wystarczy tylko urządzenie z dostępem do sieci. Wszystkie te atuty sprawiają, że przechowywanie danych w chmurze stanowi bardzo ciekawą alternatywę i z pewnością jest funkcjonalnym rozwiązaniem zarówno dla edukacji, biznesu, jak i użytkownika indywidualnego.
Plusy i ograniczenia cloud computingu PLUSY: 1. WZROST MOŻLIWOŚCI Korzystając z rozwiązań dostarczanych przez dostawcę chmury, możemy wykorzystywać nowe funkcje i rozwiązania techniczne bez żmudnego przekonfigurowywania i przenoszenia aplikacji. Po wykupieniu konkretnej usługi właściwie od razu możemy korzystać z jej funkcjonalności. 2. WIĘKSZA WYDAJNOŚĆ Na wzrost wydajności wpływa dynamiczna alokacja zasobów. W przypadku gdy nasza aplikacja będzie wykazywać większe zapotrzebowanie na moc obliczeniową, od razu dynamicznie większa moc zostanie przydzielona z chmury (bez spowalniania działania i utraty wydajności). 3. NIŻSZE KOSZTY Klient płaci za usługi, z których naprawdę korzysta. W normalnych warunkach, projektując środowisko serwerowe, musimy dostarczyć taką wydajność, by nasze serwery mogły obsłużyć sprostać chwilowemu maksymalnemu obciążeniu. Korzystając z chmury, wykupujemy tylko tyle mocy (i innych zasobów), ile realnie zużywamy. Gdy w krótko trwających okresach będziemy potrzebowali dużo więcej, chmura automatycznie nam to przydzieli, a później znów zabierze, gdy szczyt obciążenia minie. Dodatkowo unikniemy kosztów związanych z utrzymaniem infrastruktury (prąd, klimatyzacja, koszty powierzchni w data center itp.). 4. OGRANICZENIE RYZYKA Chodzi tutaj o ryzyko „przeinwestowania”. Nie musimy alokować środków w dużych inwestycjach w infrastrukturę czy podpisywać długoterminowych kontraktów na wsparcie. Nie ma ryzyka, że zainwestujemy w coś, co w przyszłości okaże się niepotrzebne. 5. ŁATWA SKALOWALNOŚĆ Wymagania nasze rosną? Wówczas po prostu wykupujemy od producenta chmury dodatkowe zasoby. Nie ma problemów z instalacją nowego sprzętu, przenoszeniem ze starych struktur na nowe, nie trzeba godzić ze sobą może nie do końca kompatybilnych architektur itp. 6. ŁATWIEJSZE ZARZĄDZANIE Koniec z wieloma punktami zarządzania (storage, serwerami, systemami), bo to wszystko jest już zrobione w „chmurze” – do nas trafiają gotowe do wykorzystania zasoby. OGRANICZENIA: 1. Związane z bezpieczeństwem danych Użytkownik chmury prywatnej ma sporą kontrolę nad tym, gdzie i w jaki sposób przechowywane są jego dane. W chmurze hybrydowej lub publicznej nasze dane mogą być rozrzucone w wielu lokacjach, obejmujących kilka krajów. Niektóre przedsiębiorstwa (np. instytucje finansowe) objęte są bardzo restrykcyjnymi i narzuconymi odgórnie wymogami, dotyczącymi przechowywania i dostępu do informacji, jakie przetwarzają – umieszczenie ich gdzieś w nieokreślonej przestrzeni chmury może stanowić naruszenie tych standardów. 2. Związane z wydajnością aplikacji w chmurze Wzrost wydajności aplikacji w chmurze jest zaletą w sytuacjach, gdy nasz program jest bardziej obciążony – wówczas oprogramowanie chmury może mu dynamicznie i natychmiastowo przydzielić dodatkowe zasoby. Są jednak aplikacje, których przeniesienie do chmury może powodować problemy z szybkością działania. Aplikacje te zwykle działają w czasie rzeczywistym i wymagają bardzo szybkich odpowiedzi ze strony komponentów sprzętowych. Podczas korzystania z chmury końcowy hardware (dyski, RAM, procesory) może być od nas bardzo odległy, co spowoduje, że opóźnienia będą na tyle duże, iż nie będziemy w stanie zaspokoić potrzeb aplikacji działającej w czasie rzeczywistym. 3. Związane z dostępnością danych i aplikacji Migracja do chmury może także budzić obawy dotyczące dostępności do danych w niej umieszczonych. Normalnie przedsiębiorstwa budują swoje tzw. zasady zachowania ciągłości (bussines continuity), zawierające różne mechanizmy zabezpieczania się przed utratą danych. Począwszy od stosowania redundantnych struktur na każdym poziomie i redukowania tzw. SPOF-ów (Single Points of Failure), aż po dublowanie całych centrów obliczeniowych i rozmieszczanie ich w różnych częściach kraju, a następnie synchronizowanie i replikowanie ich zasobów. Korzystając z chmury publicznej, użytkownik końcowy nie ma takiego wglądu w strukturę i zabezpieczenia, jakim podlegają jego dane, musi pod tym względem zdać się na dostawcę danej usługi i umowę SLA (Service Level Agreement), jaką z nim podpisuje. źródło: http://metastorage.blogspot.com/2010/07/cloud-z-gowa-w-chmurach.html
Katarzyna Świątek
PC WORLD
71
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Przydatne witryny edukacyjne Internet zawiera wiele interesujących stron poświęconych edukacji. Wybraliśmy 10 z nich, które naszym zdaniem zasługują na szczególne wyróżnienie. dukacja to temat, który interesuje coraz więcej użytkowników internetu. Z roku na rok rośnie także liczba portali poświęconych temu zagadnieniu. Jeszcze kilka lat temu trudno było znaleźć naprawdę wartościową stronę w Polsce, która poświęcona byłaby edukacji. Teraz sytuacja się zmieniła, stale zwiększa się ich jakość i poziom prezentowanych treści. W naszym zestawieniu uwzględniliśmy tylko te strony, które mają polską wersję językową.
E
Zadane.pl (www.zadane.pl) Jest to portal społecznościowy zawierający szkolne zadania i ich rozwiązania. Umożliwia wzajemną pomoc i współpracę – użytkownicy zgłaszają zadania, których nie potrafią sami rozwiązać, i oczekują odpowiedzi. Osoby, które te odpowiedzi przyślą, otrzymają punkty. Mogą następnie zamieszczać swoje zadania na stronie, określając, ile punktów otrzyma inny użytkownik za rozwiązanie zadania. Każdy nowy użytkownik na starcie dostaje 17 punktów. Uczestnicząc w akcjach organizowanych przez zespół Zadane.pl, można zyskać dodatkowe punkty. Rola portalu sprowadza się jednak głównie do wymiany. Uczniowie są motywowani do udzielania odpowiedzi w tematach, które dobrze rozumieją i dzięki temu mogą liczyć na pomoc przy zadaniach, z którymi sami mają trudności. Każdy użytkownik zdobywa także statusy w danej dziedzinie – od początkującego do geniusza. Serwis istnieje od 2009 roku i cieszy się coraz większą popularnością wśród uczniów.
OMIKRON (www.fizyka.edu.pl) Serwis OMIKRON w całości poświęcony jest zagadnieniom związanym z fizyką.
72
PC WORLD
Nauczyciel.pl to portal zarówno dla prowadzących lekcje, jak i dla uczniów.
Znajdziemy w nim więc wszelkie niezbędne wzory wykorzystywane do obliczeń w różnych dziedzinach tej nauki, tabele – np. oporności poszczególnych metali. Oprócz tego można poznać prawa i zasady fizyki czy informacje na temat olimpiady fizycznej. Strona zawiera także forum, na którym to możemy rozwiązać swoje wszelkie problemy, jakie napotykamy, ucząc się fizyki w szkole. OMIKRON zawiera także kilka artykułów naukowych oraz księgę gości.
miotami z zakresu szkół średnich i licealiści mają być głównym odbiorcą serwisu Naukowy.pl. Mogą się tam dowiedzieć, jak przygotować prezentację maturalną z języka polskiego czy poznać przykładowe arkusze egzaminacyjne z wybranych przedmiotów. Każda dziedzina nauki reprezentowana jest także na forum, gdzie uczniowie mogą uzyskać pomoc w rozwiązaniu zadań matematycznych porady, jak napisać wypracowanie.
Naukowy.pl (www.naukowy.pl)
Nieznana historia (www.nieznanahistoria.pl)
Serwis ten jest jednym z najstarszych na polskim rynku – istnieje od 1999 roku. Celem portalu jest prezentowanie najnowszych artykułów oraz doniesień ze świata nauki. Naukowy.pl to także zbiór kompendiów i forum dyskusyjne. Na stronie są informacje związane ze wszystkimi przed-
Podstawowym celem serwisu jest zainteresowanie hgistorią przez zamieszczanie informacji o ciekawych wydarzeniach historycznych, o których nie ma mowy w podstawowych podręcznikach. Przy każdej notce proponowana jest literatura głębiej traktująca wybrane zagadnienie.
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Z portalu można się dowiedzieć na przykład, kto i dlaczego kolonizował Grenlandię czy też poznać historię klocków lego. Blog Nieznana historia zawiera także kilkadziesiąt recenzji książek historycznych.
Wszechnica Sejmowa (edukacja.sejm.gov.pl) Jest to serwis zawierający podstawowe informacje na temat Sejmu oraz historii polskiego parlamentaryzmu. Są w nim więc przystępne informacje o posłach, ich prawach i obowiązkach. Można także poznać zaplecze organizacyjne i techniczne Sejmu. Ponadto w witrynie znajdują się aktualne informacje o Sejmie Dzieci i Młodzieży i innych przedsięwzięciach edukacyjnych. Strona Wszechnicy Sejmowej zawiera także ciekawostki na temat Sejmu oraz przedstawia informacje o olimpiadzie historycznej. Serwis przyda się w szczególności wszystkim maturzystom, którzy planują zdawać egzamin z WOS-u lub historii.
Nauczyciel.pl (www.nauczyciel.pl) Wbrew nazwie jest to serwis przeznaczony nie tylko dla nauczycieli, ale także dla uczniów. Nauczyciel.pl to baza zasobów, w których każdy może znaleźć pomoce na zajęcia lekcyjne. Zawiera opracowane lekcje nauczycielskie, które ułatwią pracę osobom debiutującym w tym zawodzie. Teoria połączona jest w nich z krótkimi animacjami i filmami, co ułatwia zapamiętanie ważnych informacji przez skojarzenia. Różnorodne zasoby portalu pozwalają na dokładne zapoznanie uczniów, nawet z bardzo skomplikowanymi i trudnymi zagadnieniami, dzięki czemu łatwiejsze staje się ich zrozumienie. Portal Nauczyciel. pl ma także ofertę dla samych uczniów - materiały omawiane na lekcjach przez nauczycieli, pozwalające utrwalić wiedzę w domu. Serwis prowadzi także dla nauczycieli szkolenia na temat wykorzystania oprogramowania edukacyjnego na lekcjach.
Język-polski.pl (jezyk-polski.pl) To wortal, który kompleksowo traktuje zagadnienia maturalne z języka polskiego. Zawiera informacje, jak przygotować prezentację na egzamin ustny, jak konstruować maturalne wypracowanie czy też wszelkie informacje o lekturach szkolnych,
MegaMatma to kompleksowy zbiór wszystkich zagadnień matematycznych na różnych szczeblach edukacji.
pisarzach oraz epokach literackich. Jest tu również forum, na którym można znaleźć osoby udzielające korepetycji z języka polskiego czy rozwiązujące problemy związane z tym przedmiotem nauczania. Język-polski.pl oferuje ponadto kursy oraz testy z polskiego i organizuje konkurs „Maraton maturalny z języka polskiego”.
Geomatura (www.geomatura.pl) To największy serwis edukacyjny poświęcony geografii, przeznaczony głównie dla osób zdających maturę z tego przedmiotu. Zawiera: kompendium przedmaturalne, przykładowe arkusze egzaminacyjne, artykuły geograficzne, szczególnie przydatne osobom zdającym egzaminy z geografii na poziomie rozszerzonym, czy też mapy konturowe. Geomatura proponuje także opracowania poszczególnych lekcji. Właściciele serwisu postanowili udostępniać jego zasoby za abonamentową opłatą. Na szczęście nie jest ona wysoka, biorąc pod uwagę mnogość wartościowych materiałów – roczna subskrypcja kosztuje niespełna 20 zł.
MegaMatma (www.megamatma.pl) Jest to portal, który do zagadnień związanych z nauczaniem matematyki podchodzi kompleksowo. Znajdziemy w nim więc i materiały przydatne dla uczniów, jak
i dydaktykę, z której będą mogli skorzystać nauczyciele. MegaMatma to zadania matematyczne przystosowane dla uczniów zarówno podstawówek, jak i gimnazjów czy szkół średnich. Serwis zawiera także dział przeznaczony dla studentów. Do stworzenia portalu zainspirowała autorów decyzja o obowiązku zdawania na maturze egzaminu z matematyki. Dostęp do wszystkich działów MegaMatmy jest płatny, a roczny abonament kosztuje 149 zł.
Edukacja domowa (www.edukacjadomowa.pl) Od 2009 roku dzięki specjalnej ustawie na wniosek rodziców dyrektor publicznego lub niepublicznego przedszkola, szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej, do której dziecko zostało przyjęte, może zezwolić na jego naukę w domu, realizowaną przez rodziców. Jest to rozwiązanie często praktykowane w Stanach Zjednoczonych. Wówczas to rodzice odpowiadają za rozwój i naukę swojego dziecka. Warunkiem jest realizacja minimów programowych. Serwis Edukacja domowa to zbiór artykułów i pomocy naukowych dla rodziców chcących, aby ich dziecko uczyło się w domu. Zawiera więc przykładowe zajęcia, czy też pomocne programy. Portal prowadzony jest przez Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie. Karol Jaskuła
PC WORLD
73
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Szkolenia pracowników w nowoczesnej szkole W teorii i praktyce zarządzania ogromną wagę przywiązuje się do rozwoju kompetencji pracowników. Ma to swoje odzwierciedlenie w strukturze wielu instytucji biznesowych, gdzie często są wydzielone i wysoko ulokowane w strukturze specjalne komórki organizacyjne, odpowiedzialne za szkolenia i rozwój pracowników. Szkoły to jednak nie korporacje biznesowe – trudno sobie wyobrazić, aby nawet w największej funkcjonowały stanowiska osób odpowiedzialnych wyłącznie za szkolenia nauczycieli lub pracowników administracji. Jednak ze względu na szczególną rolę społeczną placówek oświatowych, znaczenie szkoleń pracowników jest jeszcze większe niż w przedsiębiorstwach. Znaczenie to dodatkowo rośnie, kiedy mamy do czynienia ze szkołą, w której obecne są nowoczesne technologie informatyczne. ostatnich latach dzięki programom rządowym, projektom Unii Europejskiej, a przede wszystkim dzięki zaangażowaniu i zaradności dyrektorów szkół i przedstawicieli organów prowadzących, w polskich szkołach pojawiła się znacząca ilość sprzętu komputerowego. Oczywiście placówki oświatowe znacznie się różnią poziomem wyposażenia w nowoczesny sprzęt. Bez trudu można znaleźć szkołę, w której komputery są wyłącznie w pracowni informatycznej, jak i placówkę, w której każdy nauczyciel korzysta z komputera przenośnego i w każdej pracowni znajduje się nowoczesny sprzęt multimedialny. Niewątpliwie ilość nowoczesnego sprzętu w placówkach oświatowych będzie dalej rosła – wymusza to sam postęp technologiczny, ale nie bez znaczenie są kwestie społeczne. Spowodowany czynnikami demograficznymi spadek liczby dzieci powoduje, szkoły muszą walczyć o przetrwanie, konkurując między sobą o nowych uczniów. Argumentem, który ma zaważyć na wyborze przez rodziców i ich dzieci tej, a nie innej szkoły, jest często jej wyposażenie w nowoczesne technologie. Czy jednak tylko nowoczesny sprzęt decyduje, że mamy już do czynienia z nowoczesną szkołą?
W
Sprzęt to za mało Od ponad dwudziestu lat możemy obserwować unowocześnianie polskiej oświaty z wykorzystaniem technologii informatycznych. W wielu wypadkach proces ten zakończył się sukcesem – nowoczesny sprzęt jest efektywnie wykorzystywany i wielu nauczycieli, niekoniecznie informatyków, nie wyobraża sobie już swojej pracy bez możliwości wykorzystywania komputera z dostępem do internetu. Nie brak jednak przy-
74
PC WORLD
Młodzież czuje się pośród komputerów jak w przysłowiowym domu. Źródło: Gamma-Ray Productions / Flickr
padków szkół, w których zakupiony sprzęt stoi niewykorzystany, a zakrojone na szeroką skalę wdrożenia systemów zakończyły się niepowodzeniem – np. trzeba się było wycofywać z podjętej wcześniej decyzji wprowadzenia nowoczesnego dziennika elektronicznego. Co różnicuje te sytuacje? W wielu wypadkach problem polega na położeniu akcentów wyłącznie na zakup nowego sprzętu i nowych systemów informatycznych. To oczywiście jeszcze nie gwarantuje, że będziemy mieli do czynienia z nowoczesną szkołą. Mowa jest tutaj o niewłaściwym utożsamianiu procesu informatyzacji szkoły, czyli racjonalnym, efektywnym wykorzystaniu technik informatycznych przy realizowaniu celów i zadań szkoły, z komputeryzacją, czyli wyposażeniem szkoły w sprzęt i oprogramowanie.
A same komputery, nawet te najnowocześniejsze, zadań szkoły samodzielnie nie zrealizują. Są one jedynie w stanie pomóc pracownikom, poprzez odciążenie ich od żmudnych, powtarzalnych zajęć (np. w szkolnej księgowości czy sekretariacie) oraz usprawnić i przyspieszyć komunikację (np. przez systemy rekrutacji elektronicznej czy wspomniane już elektroniczne dzienniki). Sam sprzęt to za mało – to człowiek – czy to uczeń, nauczyciel, czy pracownik szkolnej administracji, musi być w centrum realizowanego procesu informatyzacji. Rozwiązanie informatyczne powinno być dopasowane do konkretnych potrzeb użytkownika. On sam natomiast musi zostać wyposażony w niezbędną wiedzę i umiejętności umożliwiające efektywne wykorzystanie nowego narzędzia informatycznego. Bez roz-
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
woju kompetencji pracownikĂłw szkoĹ&#x201A;y trudno mĂłwiÄ&#x2021; o udanej informatyzacji w oĹ&#x203A;wiacie. To skuteczne, efektywne szkolenia pedagogĂłw i pracownikĂłw administracji majÄ&#x2026; szanse dopeĹ&#x201A;niÄ&#x2021; komputeryzacji i sprawiÄ&#x2021;, Ĺźe znaczne wydatki na infrastrukturÄ&#x2122; informatycznÄ&#x2026; przyniosÄ&#x2026; oczekiwane efekty.
PrzykĹ&#x201A;ady mniej oczywistych obszarĂłw tematycznych szkoleĹ&#x201E;, ktĂłre mogÄ&#x2026; mieÄ&#x2021; zastosowanie w nowoczesnej szkole t " ENJOJTUSPXBOJF CF[QJFD[FĹ&#x160;TUXFN JOGPSNBDKJ X T[LPMF [ VX[HMÄşEOJFOJFN XZNPHĂ&#x2DC;X 4ZTUFNV *OGPSNBDKJ 0Ĺ&#x201D;XJBUPXFK t 0DISPOB JOGPSNBDKJ X QSBDZ OBVD[ZDJFMB t 0DISPOB OBVD[ZDJFMJ QS[FE OBSVT[FOJFN JDI EĂ&#x2DC;CS PTPCJTUZDI X *OUFSOFDJF
Planowanie szkoleĹ&#x201E; w placĂłwkach oĹ&#x203A;wiatowych Trudno przeceniÄ&#x2021; rolÄ&#x2122; dobrych szkoleĹ&#x201E; w tworzeniu nowoczesnej szkoĹ&#x201A;y. Zanim jednak sprĂłbujemy odpowiedzieÄ&#x2021; na pytanie, co to znaczy dobre szkolenie, warto poĹ&#x203A;wiÄ&#x2122;ciÄ&#x2021; kilka sĹ&#x201A;Ăłw na temat ich doboru do konkretnej sytuacji placĂłwki oĹ&#x203A;wiatowej. Ze wzglÄ&#x2122;du na ogromnÄ&#x2026; rolÄ&#x2122; szkoleĹ&#x201E; kluczowÄ&#x2026; kwestiÄ&#x2026; jest ich dopasowanie do konkretnych potrzeb pracownikĂłw. W duĹźych ďŹ rmach komercyjnych sÄ&#x2026; stosowane wyraďŹ nowane metody, majÄ&#x2026;ce na celu szczegĂłĹ&#x201A;owe rozpoznanie potrzeb szkoleniowych personelu. W tym celu przeprowadzane sÄ&#x2026; analizy potrzeb szkoleniowych â&#x20AC;&#x201C; ktĂłre wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie zinterpretowane dajÄ&#x2026; odpowiedĹş na pytanie, jakie szkolenia przyniosÄ&#x2026; najlepsze efekty danej ďŹ rmie. W placĂłwkach oĹ&#x203A;wiatowych, ze wzglÄ&#x2122;dĂłw budĹźetowych, trudno sobie wyobraziÄ&#x2021; zastosowanie takich skomplikowanych i drogich narzÄ&#x2122;dzi â&#x20AC;&#x201C; kwestia doboru szkoleĹ&#x201E; zazwyczaj jest rozstrzygana w gabinecie dyrektora. To najczÄ&#x2122;Ĺ&#x203A;ciej szef jednostki zamawia szkolenia grupowe dla wiÄ&#x2122;kszej liczby pracownikĂłw w siedzibie szkoĹ&#x201A;y bÄ&#x2026;dĹş deleguje poszczegĂłlnych pracownikĂłw na szkolenia zewnÄ&#x2122;trzne. Jednak problemy organizacyjne i budĹźetowe nie tylko nie powinny ograniczaÄ&#x2021; starannoĹ&#x203A;ci przy doborze wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwych form rozwoju kompetencji pracownikĂłw, lecz wrÄ&#x2122;cz przeciwnie â&#x20AC;&#x201C; powinny skĹ&#x201A;aniaÄ&#x2021; do jeszcze wiÄ&#x2122;kszej starannoĹ&#x203A;ci przy wyborze wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwego rozwiÄ&#x2026;zania. Dodatkowym zagadnieniem, wymagajÄ&#x2026;cym uwzglÄ&#x2122;dnienia przy planowaniu szkoleĹ&#x201E;, jest wybĂłr optymalnego czasu ich realizacji. Problem ten w wiÄ&#x2122;kszym stopniu dotyczy pracownikĂłw pedagogicznych â&#x20AC;&#x201C; ze wzglÄ&#x2122;du na charakter ich pracy, a dokĹ&#x201A;adnie Ĺ&#x203A;ciĹ&#x203A;le okreĹ&#x203A;lony rytm roku szkolnego. MoĹźliwoĹ&#x203A;Ä&#x2021; zarezerwowania czasu nauczycieli nawet na najcenniejsze szkolenie jest mocno ograniczona. W praktyce dyrektor ma do dyspozycji tylko kilka dni w roku, takich jak koniec wakacji, jeszcze przed rozpoczÄ&#x2122;ciem roku szkolnego, czy ewentualnie ferie zimowe. CzÄ&#x2122;sto wiÄ&#x2122;c szkolenia pedagogĂłw muszÄ&#x2026; byÄ&#x2021; organizowane w zwyczajne dni, ale po zakoĹ&#x201E;czeniu zajÄ&#x2122;Ä&#x2021; dydaktycznych, w godzinach popoĹ&#x201A;udniowo-wieczornych. PomijajÄ&#x2026;c juĹź
t *OUFSOFU X QSBDZ OBVD[ZDJFMB t 1 SPNPDKB T[LPÂ&#x2019;Z X JOUFSOFDJF [ VX[HMÄşEOJFOJFN QPSUBMJ TQPÂ&#x2019;FD[OPĹ&#x201D;DJPXZDI t /BE[Ă&#x2DC;S EZSFLUPSB OBE QSBDÄŻ T[LPMOFHP BENJOJTUSBUPSB TZTUFNĂ&#x2DC;X JOGPSNBUZD[OZDI t 1 SF[FOUBDKF NVMUJNFEJBMOF X XBST[UBDJF QSBDZ OBVD[ZDJFMB
zrozumiaĹ&#x201A;y brak entuzjazmu samych szkolonych dla przedĹ&#x201A;uĹźania im dnia pracy, moĹźna siÄ&#x2122; zastanawiaÄ&#x2021; nad skutecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; takiego doskonalenia zawodowego. MenedĹźerowie w ďŹ rmach komercyjnych nie wydawaliby pieniÄ&#x2122;dzy na szkolenie pracownikĂłw zmÄ&#x2122;czonych i nastawionych negatywnie do tego przedsiÄ&#x2122;wziÄ&#x2122;cia â&#x20AC;&#x201C; w szkoĹ&#x201A;ach to niestety czÄ&#x2122;sta koniecznoĹ&#x203A;Ä&#x2021;.
Nowe potrzeby UwzglÄ&#x2122;dniajÄ&#x2026;c te uwarunkowania, warto z jeszcze wiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; starannoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; planowaÄ&#x2021; szkolenia dla pracownikĂłw oĹ&#x203A;wiaty. Nie wolno traciÄ&#x2021; czasu pracownikĂłw i budĹźetowych pieniÄ&#x2122;dzy na nieefektywne, Ĺşle dobrane szkolenia. A kiedy szkolenie jest dobrze dobrane? MoĹźna powiedzieÄ&#x2021;, Ĺźe wtedy, gdy odpowiada realnym potrzebom pracownikĂłw i ma zwiÄ&#x2026;zek ich zadaniami i obowiÄ&#x2026;zkami, ale to nie wyczer-
puje zagadnienia. MoĹźna bowiem spotkaÄ&#x2021; opinie, Ĺźe po latach funkcjonowania przepisĂłw dotyczÄ&#x2026;cych awansu zawodowego nauczycieli â&#x20AC;&#x201C; zwĹ&#x201A;aszcza w dziedzinie technik komputerowych â&#x20AC;&#x201C; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;ciwie nie ma juĹź nowych potrzeb szkoleniowych. Nie ma wÄ&#x2026;tpliwoĹ&#x203A;ci, Ĺźe zgodnie z zapisami rozporzÄ&#x2026;dzania wiÄ&#x2122;kszoĹ&#x203A;Ä&#x2021; pedagogĂłw â&#x20AC;&#x17E;wykorzystuje w pracy technologie informacyjne i komunikacyjneâ&#x20AC;?. Mimo to nawet dla najbardziej doĹ&#x203A;wiadczonych nauczycieli dyplomowanych moĹźna znaleĹşÄ&#x2021; interesujÄ&#x2026;ce tematy szkoleniowe. Nowoczesna szkoĹ&#x201A;a, a wiÄ&#x2122;c rĂłwnieĹź jej pracownicy nieustannie starajÄ&#x2026; siÄ&#x2122; nadÄ&#x2026;ĹźyÄ&#x2021; za postÄ&#x2122;pem technologicznym i rosnÄ&#x2026;cymi oczekiwaniami uczniĂłw. Uczniowie, od najmĹ&#x201A;odszych lat wychowywani z komputerem, w naturalny sposĂłb absorbujÄ&#x2026; nowoczesne technologie i tego samego oczekujÄ&#x2026; od swojej szkoĹ&#x201A;y. Jeszcze niedawno mogĹ&#x201A;o siÄ&#x2122; wydawaÄ&#x2021;,
Naszpikowanie sal elektronikÄ&#x2026; to dopiero poczÄ&#x2026;tek dĹ&#x201A;ugiej drogi do ciekawych, multimedialnych zajÄ&#x2122;Ä&#x2021;. ĹšrĂłdĹ&#x201A;o: earlyarts / Flickr
PC WORLD
75
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
Nauczyciele, którzy do tej pory posługiwali się tyko tradycyjnymi środkami dydaktycznymi powinni być szkoleni w inny sposób niż pedagodzy, którzy już chętnie i sprawnie korzystają z nowoczesnych technologii. Źródło: archer10 (Dennis) / Flickr że starania o zinformatyzowanie szkoły odniosły sukces – nastąpiła jednak rewolucja internetowa i związany z nią ogromny rozwój komunikacji i technologii mobilnych. Niektórzy twierdzą, że obecnie mamy do czynienia z uczniem ery internetowej, dla którego dostępność wiedzy, między innymi dzięki urządzeniom mobilnym, nie stanowi problemu. Ma on natomiast kłopoty z krytycznym podejściem do dostępnych treści – i zdaje się, że tego jedynie szkoła może nauczyć. Pewne jest więc to, że potrzeb szkoleniowych nie zabraknie, choć mogą być mniej oczywiste niż jeszcze kilka lat temu. Byłoby bardzo niekorzystne dla szkoły, gdyby nauczyciele się nie rozwijali, tzn. albo nie brali udziału w żadnych szkoleniach, albo mieli do dyspozycji tylko zestaw treści dawno już poznanych. Zmiany technologiczne i związane z nimi zmiany społeczne z pewnością wymagają nowego podejścia do szkoleń pracowników oświaty.
kach oświatowych nowy system informacji oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej. Wiele samorządów decyduje się na wdrożenie elektronicznych arkuszy organizacyjnych, a niemała liczba szkół początek nowego roku szkolnego wykorzysta na wprowadzenie dziennika elektronicznego. To wszystko wymaga przeprowadzenia szkoleń wdrożeniowych dla pracowników. Jednak nie warto powtarzać schematów mających zastosowanie jeszcze kilka lat temu. Większość osób, czy to członków rady pedagogicznej, czy pracowników szkolnej administracji,
nie potrzebuje już długotrwałych szkoleń w stylu „jak wykonać dwukrotne kliknięcie w danym programie” – znanych im z ostatnich lat. Nie można zapomnieć, że wielu pracowników szkół to ludzie młodzi wiekiem lub młodzi duchem, którzy po wcześniejszych doświadczeniach z systemami informatycznymi uczą się nowych rozwiązań bardzo szybko i operują nimi wręcz intuicyjnie. W trosce o wspomnianą już oszczędność czasu i środków finansowych warto organizować tego rodzaju szkolenia wdrożeniowe w odpowiednio zorganizowanych grupach uczestników, adekwatnie do ich potrzeb. Bardziej doświadczonych informatycznie pracowników zapewne zadowoli krótki instruktaż, natomiast osoby potrzebujące więcej czasu na oswojenie się z nowym systemem, będą zadowolone z bardziej bezpośredniego kontaktu ze specjalistą prowadzącym szkolenie. Wszyscy nauczyciele doskonale wiedzą, co robi zdolny uczeń, gdy się nudzi na nieciekawej dla niego lekcji. Nie warto sprawdzać, czy te samy zasady dotyczą nauczycieli na szkoleniach nieodpowiednio dopasowanych do ich potrzeb.
Tylko dobre szkolenia są potrzebne Oczywiście szkolenia zamawiane na potrzeby pracowników oświaty muszą być najwyższej jakości, ale jak to osiągnąć? Nie ma najmniejszej wątpliwości, że nauczyciele, czyli specjaliści od nauczania, bez kłopotu ocenią skuteczność szkolenia, w którym już wzięli udział. Choćby dzięki znajomości zagadnień ewaluacji przedstawiciele tej grupy zawodowej będą potrafili ocenić, czy zrealizowany kurs był dla nich
Potrzeby szkoleniowe pracowników szkół są zróżnicowane Potrzeby szkoleniowe w sektorze edukacji wynikają nie tylko ze sprowokowanych nowymi technologiami przekształceń społecznych. Zmieniające się przepisy prawa, nowe wymagania organów prowadzących czy wreszcie wspomniana już potrzeba konkurencyjności szkół powodują, że w placówkach wdrażane są nowe rozwiązania informatyczne. W najbliższych miesiącach pojawi się we wszystkich jednost-
76
PC WORLD
Bez dopasowanych szkoleń informatyzacja szkoły jest skazana na porażkę. Źródło: Małopolski Instytut Kultury / Flickr
OPROGRAMOWANIE I INTERNET
ZamawiajÄ&#x2026;c szkolenie, warto zwrĂłciÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; na: t S FLPNFOEBDKF GJSNZ SFBMJ[VKÄŻDFK T[LPMFOJF [ JOOZDI QPEPCOZDI KFEOPTUFL PĹ&#x201D;XJBUPXZDI t EPĹ&#x201D;XJBED[FOJF BVUPSZUFU [BXPEPXZ PTĂ&#x2DC;C QSPXBE[ÄŻDZDI T[LPMFOJF t XZTQFDKBMJ[PXBOJF GJSNZ X [BLSFTJF PCTÂ&#x2019;VHJ QMBDĂ&#x2DC;XFL PĹ&#x201D;XJBUPXZDI t [ BJOUFSFTPXBOJF GJSNZ OBT[ZNJ TQFDZGJD[OZNJ QPUS[FCBNJ T[LPMFOJPXZNJ t T LÂ&#x2019;POOPĹ&#x201D;Ä° GJSNZ EP EPQSBDPXBOJB QSPHSBNV T[LPMFOJB EP QPUS[FC T[LPÂ&#x2019;Z
Dobre szkolenia powinny wyposaĹźyÄ&#x2021; nauczycieli w kompetencje pozwalajÄ&#x2026;ce efektywnie wykorzystywaÄ&#x2021; sprzÄ&#x2122;t z nowoczesnej sali lekcyjnej. poĹźyteczny, czy okazaĹ&#x201A; siÄ&#x2122; formÄ&#x2026; sympatycznego, ale bezproduktywnego spÄ&#x2122;dzania czasu. Jednak ocena po zrealizowaniu szkolenia jest juĹź za późna â&#x20AC;&#x201C; Ĺ&#x203A;rodki ďŹ nansowe zostaĹ&#x201A;y wydane, cenny czas zuĹźyty. OczywiĹ&#x203A;cie z takich doĹ&#x203A;wiadczeĹ&#x201E; moĹźna wyciÄ&#x2026;gaÄ&#x2021; wnioski na przyszĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; i ostrzegaÄ&#x2021; przedstawicieli innych placĂłwek oĹ&#x203A;wiatowych, Ĺźe zamawianie takiego szkolenia grozi oczywistymi stratami. Takie rekomendacje majÄ&#x2026; ogromne znaczenie i zdecydowanie warto bazowaÄ&#x2021; na doĹ&#x203A;wiadczeniu innych placĂłwek we wspĂłĹ&#x201A;pracy z ďŹ rmami szkoleniowymi. Taki swoisty system obiegu informacji miÄ&#x2122;dzy dyrektorami szkĂłĹ&#x201A; prowadzi do pozytywnej selekcji instytucji szkoleniowych â&#x20AC;&#x201C; tylko zbierajÄ&#x2026;ce pozytywne rekomendacje majÄ&#x2026; szanse przetrwaÄ&#x2021;. Z tego samego mechanizmu chcÄ&#x2026; korzystaÄ&#x2021; twĂłrcy internetowych systemĂłw aukcyjnych. Ale co poczÄ&#x2026;Ä&#x2021;, gdy nie moĹźna skorzystaÄ&#x2021; z opinii przedstawicieli innych jednostek oĹ&#x203A;wiatowych? W takiej sytuacji zamĂłwienie szkolenia realizowanego bezpoĹ&#x203A;rednio w szkole bÄ&#x2026;dĹş delegowanie pracownikĂłw na szkolenia zewnÄ&#x2122;trzne bÄ&#x2122;dzie siÄ&#x2122; wiÄ&#x2026;zaĹ&#x201A;o z pewnym ryzykiem i koniecznoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; obdarzania zaufaniem ďŹ rmy szkoleniowej. Warto jednak robiÄ&#x2021; to w myĹ&#x203A;l zasady â&#x20AC;&#x17E;ufam, ale sprawdzamâ&#x20AC;?, bo czÄ&#x2122;sto sÄ&#x2026; to decyzje dotyczÄ&#x2026;ce znaczÄ&#x2026;cych Ĺ&#x203A;rodkĂłw finansowych. Jeszcze przed zĹ&#x201A;oĹźeniem zamĂłwienia moĹźna sprawdziÄ&#x2021;, czy ďŹ rma oferujÄ&#x2026;ca szkolenie specjalizuje siÄ&#x2122; w obsĹ&#x201A;udze szkĂłĹ&#x201A;. PlacĂłwki oĹ&#x203A;wiatowe sÄ&#x2026; tak specyďŹ czne, Ĺźe nawet najwiÄ&#x2122;ksze doĹ&#x203A;wiadczenie zdobyte w obsĹ&#x201A;udze ďŹ rm komercyjnych czy we wspĂłĹ&#x201A;pracy z innymi nieoĹ&#x203A;wiatowymi podmiotami moĹźe siÄ&#x2122; tu w ogĂłle nie przydaÄ&#x2021;. Przed za-
mĂłwieniem szkolenia moĹźna rĂłwnieĹź sprawdziÄ&#x2021;, czy prowadzÄ&#x2026;cy sÄ&#x2026; skĹ&#x201A;onni dopasowaÄ&#x2021; program kursu do konkretnych potrzeb szkoĹ&#x201A;y. Jak powiedzieliĹ&#x203A;my, tylko szkolenia speĹ&#x201A;niajÄ&#x2026;ce realne potrzeby majÄ&#x2026; szanse daÄ&#x2021; pozytywne efekty. Trudno ich oczekiwaÄ&#x2021;, gdy ďŹ rma oferujÄ&#x2026;ca szkolenie w ogĂłle nie jest zainteresowana sytuacjÄ&#x2026; danej placĂłwki. Wielu szkoleniowcĂłw, zapewne chcÄ&#x2026;c zminimalizowaÄ&#x2021; swĂłj wysiĹ&#x201A;ek, stosuje zasadÄ&#x2122; â&#x20AC;&#x17E;zdartej pĹ&#x201A;ytyâ&#x20AC;?, czyli niezaleĹźnie od potrzeb uczestnikĂłw zawsze powtarza ten sam przekaz, ktĂłremu towarzyszÄ&#x2026; takie same materiaĹ&#x201A;y szkoleniowe. A przecieĹź nawet wdroĹźenie tego samego dziennika elektronicznego w róşnych placĂłwkach moĹźe wyglÄ&#x2026;daÄ&#x2021; caĹ&#x201A;kiem inaczej. PomijajÄ&#x2026;c juĹź kwestiÄ&#x2122; wiedzy i umiejÄ&#x2122;tnoĹ&#x203A;ci uczestnikĂłw szkolenia, w jednostkach funkcjonujÄ&#x2026;cych w mocno zinternetyzowanym Ĺ&#x203A;rodowisku lokalnym kluczowy dla nauczycieli bÄ&#x2122;dzie moduĹ&#x201A; umoĹźliwiajÄ&#x2026;cy komunikacjÄ&#x2122; z rodzicami uczniĂłw, a z kolei w szkole, w ktĂłrej niewielu opiekunĂłw ma dostÄ&#x2122;p do internetu, waĹźniejsze bÄ&#x2122;dÄ&#x2026; caĹ&#x201A;kiem inne kwestie. MoĹźe z czasem doczekamy siÄ&#x2122; standardu funkcjonujÄ&#x2026;cego juĹź w ďŹ rmach komercyjnych, gdzie kontraktowanie szkolenia obejmuje rĂłwnieĹź poznanie potrzeb jego przyszĹ&#x201A;ych uczestnikĂłw, a programy i materiaĹ&#x201A;y szkoleniowe sÄ&#x2026; opracowywane dla konkretnego klienta. Pozostaje nam kwestia szkoleĹ&#x201E; bÄ&#x2122;dÄ&#x2026;cych elementem wiÄ&#x2122;kszego, kompleksowego zamĂłwienia. Niejednokrotnie organizatorzy szkoleĹ&#x201E; umieszczajÄ&#x2026; je w ofertach obok dostaw nowoczesnego sprzÄ&#x2122;tu i systemĂłw informatycznych. JuĹź to moĹźe sugerowaÄ&#x2021;, Ĺźe szkolenia sÄ&#x2026; traktowane po macoszemu, jako mniej znaczÄ&#x2026;cy dodatek.
t B EFLXBUOPĹ&#x201D;Ä° NBUFSJBÂ&#x2019;Ă&#x2DC;X T[LPMFOJPXZDI EP T[LPMOFK TZUVBDKJ
A przecieĹź konkurencyjne oferty zazwyczaj róşniÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wĹ&#x201A;aĹ&#x203A;nie jakoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; kursĂłw wdroĹźeniowych. Z powodĂłw oczywistych proponowany sprzÄ&#x2122;t ma zazwyczaj zbliĹźone parametry, nieznaczne sÄ&#x2026; teĹź róşnice w funkcjonalnoĹ&#x203A;ci proponowanych systemĂłw. Tymczasem szkolenia oferowane â&#x20AC;&#x17E;w pakiecieâ&#x20AC;? czÄ&#x2122;sto dzieli przepaĹ&#x203A;Ä&#x2021;. Warto wiÄ&#x2122;c zwracaÄ&#x2021; uwagÄ&#x2122; rĂłwnieĹź na te elementy, bo cóş sÄ&#x2026; warte nawet najlepszy sprzÄ&#x2122;t i najlepsze oprogramowanie, jeĹ&#x203A;li nikt nie potraďŹ skutecznie, w peĹ&#x201A;ni funkcjonalnie ich wykorzystaÄ&#x2021;? Sebastian KÄ&#x2122;pka menedĹźer projektĂłw szkoleniowych i doradczych ďŹ rmy EDUKOMPETENCJE sebastian.kepka@edukompetencje.pl
Autor artykuĹ&#x201A;u jest ekspertem oĹ&#x203A;wiatowym, doĹ&#x203A;wiadczonym szkoleniowcem, twĂłrcÄ&#x2026; publikacji o tematyce edukacyjnej. W ďŹ rmie EDUKOMPETENCJE odpowiada za opracowywanie, nadzĂłr nad realizacjÄ&#x2026; i ewaluacje projektĂłw szkoleniowych i doradczych. www.edukompetencje.pl biuro@edukompetencje.pl ul. Sitnika 3/7 01-410 Warszawa tel/fax: 22 253 36 03
PC WORLD
77
WARSZTATY
Efektywne wyszukiwanie w Google’u O tym, że wyszukiwanie z Google’em jest proste, wie każdy, kto chociaż raz odwiedził stronę www.google.pl. To jednak dopiero początek – wyszukiwarka kryje wiele zaawansowanych funkcji i narzędzi. Dowiedz się, jak ich używać, aby zawsze znaleźć to, czego szukasz.
G
oogle to obecnie nie jedna wyszukiwarka, a zbiór wielu specjalistycznych serwisów wyszukiwawczych.
Mało kto potrafi zliczyć wszystkie, a jeszcze trudniej znaleźć przewodnik, który tłumaczyłby tajniki każdego z nich. Tymczasem umiejętne
ich wykorzystanie potrafi dać doskonałe efekty. Trzeba tylko wiedzieć, gdzie szukać. Paweł Goc, Jakub Kuchnio
Szukanie zaawansowane
1
Po rozwinięciu menu kryjącego się pod ikoną koła zębatego w prawym górnym rogu strony www.google.pl użytkownik uzyskuje dostęp do opcji Szukanie zaawansowane. Formularz wyszukiwania zaawansowanego (go.pcworld. pl/5650a) pozwala na sformułowanie podobnych zapytań, jak przy stosowaniu operatorów logicznych (patrz ramka), tyle że jest łatwiejszy w użyciu. Użytkownik nie musi znać składni operatorów logicznych. Wystarczy, że wpisze pytania w odpowiednie rubryki. Poza stronami WWW można także wyszukiwać określone rodzaje plików umieszczonych na serwerach. Przydaje się to, gdy trzeba znaleźć instrukcję obsługi lub fragment książki. Jeżeli ważna jest data publikacji treści, można wyeliminować z wyników materiały starsze niż opublikowane przez ostatni rok, miesiąc, tydzień lub nawet ograniczyć poszukiwa-
nia do plików powstałych w ciągu ostatnich 24 godzin. Przydatna bywa także opcja filtrowania według kraju pochodzenia. 1 Niekiedy można z góry założyć, że poszukiwana treść będzie osadzona w dokumencie w określonym miejscu: tytule, adresie, tekście lub odsyłaczu. Warto to uwzględnić, konstruując zapytanie. Można także podać konkretny adres i zlecić wyszukiwarce operowanie tylko w jego obrębie. Przydaje się to zwłaszcza na stronach internetowych, które nie mają wyszukiwarki. Można też postąpić na odwrót i wykluczyć z wyników konkretne adresy URL. Formularz zaawansowanego wyszukiwania pozwala ograniczać wyniki do materiałów opublikowanych na określonej licencji lub pozbawionych kontrowersyjnych treści. Chodzi o tzw. filtr rodzinny, który stara się usunąć z wyników materiały o charakterze jednoznacznie seksualnym. Takie filtry zazwyczaj
nie są w pełni skuteczne, ale eliminują najbardziej drastyczne treści. Wyszukiwanie zaawansowane zostało wyposażone w przydatną opcję znajdowania stron podobnych do wskazanej przez użytkownika. Może to mieć zastosowanie wtedy, gdy nie znajdujesz pożądanych informacji w portalu tematycznym, który często odwiedzasz. W polu Znajdź strony podobne do tej: (dostępne po kliknięciu przycisku Data, prawa do użytkowania, region i inne dane) wpisz więc jego nazwę, a w ciągu kilku chwil otrzymasz informacje o adresach witryn konkurencyjnych. Bardziej zaawansowanych użytkowników zainteresuje opcja wyszukiwania witryn zawierających odnośniki do wskazanej strony. Funkcja okaże się z pewnością użyteczna podczas sprawdzania, które serwisy umieściły na swoich łamach linki do zasobów publikowanych np. w twoim prywatnym blogu.
1 78
PC WORLD
WARSZTATY
Wyszukiwarka grafik
Operatory logiczne
Google doskonale radzi sobie z wyszukiwaniem grafik. Służy do tego serwis images.google.pl (wystarczy kliknąć przycisk Grafika na górnym pasku wyszukiwarki). Nie potrafi jeszcze w pełni rozpoznawać treści zdjęć i rysunków, ale wskaże pliki, którym towarzyszy poprawny opis. Funkcja Zaawansowane wyszukiwanie grafiki pomoże ci określić w przybliżeniu, czego szukasz. Jedną z dostępnych opcji jest wyszukiwanie typu obrazka. Do wyboru masz m.in.: znajdowanie fotografii zawierających twarz, obiekty clip art., tradycyjne zdjęcia czy grafiki wektorowe. 1 Ponadto każdy plik graficzny da się określić trzema parametrami: format (JPG, GIF, PNG, BMP, SVG lub WEBP), waga i rozmiar (w pio-
Prawdziwą władzę nad wyszukiwarką Google dają tzw. operatory logiczne. W dużym uproszczeniu są to dodatkowe wytyczne dopisane do zapytania, które precyzują, czego szukasz. Sztuka posługiwania się operatorami polega przede wszystkim na umiejętnym dopasowaniu ich do pytania. Oto krótki zestaw operatorów wyszukiwarki Google i przykłady ich zastosowań.
2
1 nie i poziomie). Tak jak w wypadku tekstu, możesz ograniczyć zakres poszukiwań do określonej domeny, licencji lub odfiltrować grafiki zawierające treści dla dorosłych.
Wyszukiwarka wideo Serwis Google Video (video.google. pl) był swego czasu konkurencją dla YouTube’a, potem został przekształcony w wyszukiwarkę wideo obejmującą wiele stron internetowych. Formularz zaawansowanego wyszukiwania (go.pcworld.pl/9263b) zawiera kilka specyficznych rubryk. Po pierwsze, możesz zawęzić zasięg poszukiwań wyłącznie do filmów zawierających (bądź też nie) określone
3
słowa kluczowe czy frazy. Zakres można ponadto zredukować do filmów pochodzących z określonych stron WWW lub trwających nie dłużej, niż podany czas. Ponadto przydatne bywa określenie języka, w jakim zostało nakręcone wideo, obecności napisów (opcja pomocna dla osób niedosłyszących) lub też odfiltrowanie wyników w taki sposób, by pochodziły tylko z wybranej witryny (lub też ze wszystkich innych witryn poza wskazaną).
Pozostałe wyszukiwarki Serwis Google Książki (menu Więcej | Książki) to jeden z najbardziej ambitnych projektów Google’a. Pracownicy firmy systematycznie skanują kolejne książki i czasopisma, które trafiają w postaci cyfrowej do internetu. Możesz przeszukiwać ich zawartość, ale nie wszystkie przejrzysz online – zależy to od praw autorskich do danej publikacji. Użytkownicy mogą wyszukiwać określonych publikacji według takich zmiennych, jak autor, tytuł, wydawnictwo, data druku czy język. W szczególnych wypadkach kryterium wyszukiwania może być też numer ISBN lub ISSN. Zaawansowana wyszukiwarka wchodząca w skład serwisu Google Grupy dyskusyjne (go.pcworld.pl/44f65) w dużej części powiela ustawienia wyszukiwarki treści stron WWW. Możesz wybrać język prze-
4
szukiwanych grup dyskusyjnych, a także określić autora oraz maksymalny „wiek” publikowanych wiadomości. Chcąc ograniczyć wyniki do zasobów Usenetu, należy przełączyć domyślny zakres poszukiwań oraz podać nazwę grupy dyskusyjnej do przeszukania. Jeżeli potrzebujesz konkretnej wiadomości, wystarczy podać jej identyfikator. Serwis Google News (go.pcworld.pl/ a47ff) prezentuje natomiast aktualności z największych portali informacyjnych. Oprócz opcji przeglądania informacji na bieżąco masz do dyspozycji doskonałą wyszukiwarkę zasobów archiwalnych. Zaawansowane ustawienia wyszukiwania umożliwiają wskazanie konkretnego źródła i ustawienie jego częstotliwości czy też wskazanie obszaru tematycznego (sport, rozrywka czy gospodarka).
cache: – pokazuje wersję strony zapisaną w pamięci podręcznej wyszukiwarki Google (np.: cache:www.google.com). link: – strony zawierające odnośniki do wskazanej witryny (np.: link:www.google. com). related: – pokazuje strony zbliżone tematycznie (np.: related:www.google. com) . info: – pokazuje opis strony, jakim dysponuje wyszukiwarka (np.: info:www. google.com). site: – pokazuje wyniki zapytania ograniczone do jednej domeny lub adresu (np.: pomoc site:www.google.com lub pomoc site:pl). allintitle: – pokazuje strony zawierające w tytule szukaną frazę (np.: allintitle:seo google). intitle: – pokazuje strony zawierające w tytule określony wyraz (np.: wyszukiwarka intitle:optymalizacja). allinurl: – pokazuje strony zawierające szukaną frazę w adresie URL. Interpunkcja jest ignorowana (np.: allinurl:seo google) . inurl: – pokazuje strony zawierające szukany wyraz w adresie URL (np.: inurl:seo google). allintext: – pokazuje strony zawierające szukaną frazę w tekście (np.: allintext:pozycjonowanie google). intext: – pokazuje strony zawierające szukany wyraz lub wyrazy w tekście (np.: intext:seo google). allinanchor: – pokazuje strony zawierające odnośniki z szukaną frazą (np.: llinanchor:seo google) inanchor: – pokazuje strony zawierające odnośniki z szukanym wyrazem (np.: inanchor:seo google). filetype: – pokazuje listę plików w określonym formacie zawierających szukaną frazę (np.: pozycjonowanie filetype:PDF). define: – pokazuje definicje określonych wyrażeń (np.: define:seo). numrange: – pokazuje strony zawierające liczby z podanego zakresu (np.: numrange:900-999).
PC WORLD
79
WARSZTAT
Domowe studio filmowe Marzy ci się stworzenie studia filmowego w twojej szkole? Do tego celu znakomicie nadaje się niedoceniany Windows Live Movie Maker 2011. Ten bezpłatny program Microsoftu nie sprawi kłopotów nawet początkującym filmowcom. indows Live Movie Maker 2011 w zupełności wystarcza do szkolnych zastosowań wideo. Za jego pomocą szybko i sprawnie zmontujesz film z dowolnych dostępnych materiałów. Movie Maker 2011 jest prosty w użyciu, ale równocześnie zapewnia spore możliwości edycji. Wydaje się
W
idealnym wyborem dla początkujących. Dzięki naszym wskazówkom poznasz ogólną obsługę programu, dowiesz się jak edytować zarówno wideo, jak i audio, oraz poznasz możliwości aplikacji w zakresie efektów specjalnych. Aplikacja jest bezpłatna i stanowi część pakietu Windows Live Essentials. W jego skład
wchodzą takie programy, jak Messenger, Poczta, Writer czy Live Mesh. Nie musisz instalować ich wszystkich. Wystarczy, że odwiedzisz stronę (http://go.pcworld. pl/86107), pobierzesz niewielki instalator i zdecydujesz, który z programów chcesz zainstalować. Marcin Jaskólski
2 Interfejs i obsługa
1
Windows Live Movie Maker 2011 umożliwia obróbkę i skład gotowych filmów, tworzenie tak zwanych pokazów slajdów ze zdjęć czy bezpośrednie nagrywanie materiału wideo za pomocą podłączonej do komputera kamery internetowej. 1. Interfejs programu został tak uproszczony, by nie sprawiał problemu nawet początkującym użytkownikom, chociaż oczywiście jego obsługa wymaga pewnej wiedzy. Na górze znajduje się menu z opcjami. Po lewej stronie jest okno podglądu materiału wideo (należy pamiętać, że podgląd nie przedstawia rzeczywistej jakości filmu), natomiast po prawej – okno edycji, zawierające elementy składające się na nasz film 1 . Okno podglądu jest zaopatrzone w przyciski rozpoczęcia odtwarzania oraz przewijania. Szybkość odtwarzania filmu w podglądzie zależy w głównej mierze od szybkości twardego dysku – nie należy się martwić, jeśli odtwarzanie nie jest płynne: wynika to z ograniczonych możliwości komputera. Jeśli masz z tym problem,
1
80
PC WORLD
najlepszą opcją obejrzenia dzieła jest zapisanie go w pliku. Wygląd interfejsu można modyfikować wedle naszych potrzeb. Wielkość okna podglądu oraz okna z danymi można płynnie regulować, przesuwając w bok linię między oknem podglądu a miniatur. Dodatkowo można zdecydować o rozmiarach miniatur edytowanych materiałów. Wystarczy otworzyć menu Widok, kliknąć ikonę Rozmiar miniatury i wybrać potrzebną opcję. 2. Materiały, z których będzie się składał film, importowane są w najprostszy możliwy sposób – przez przeniesienie plików z danymi i upuszczenie ich w oknie edycji programu po prawej stronie. Można również wykorzystać opcje z menu Strona główna – Dodaj wideo i zdjęcia, Dodaj muzykę oraz Plik wideo z kamery internetowej. Wystarczy kliknąć opcję i wybrać odpowiedni plik. Można również skorzystać z opcji Importuj z urządzenia, dostępnej w rozwijanym menu. Pozwoli to zgrać zdjęcia lub filmy z kamery czy aparatu fotograficznego. Podczas pracy projekt zapiszesz za pomocą opcji Zapisz projekt/Zapisz projekt jako. Należy pamiętać, by podczas pracy nie kasować ani nie przenosić żadnych
materiałów składowych, które powinny pozostać w swoich pierwotnych katalogach. 3. Gdy film jest gotowy, można go zapisać w pliku za pomocą opcji Zapisz film na górnym pasku bądź bezpośrednio z programu Movie Maker 2011 wrzucić go na YouTube’a, Facebooka czy SkyDrive’a (opcja Udostępnij). Identyczną funkcję pełni opcja Publikuj w rozwijanym menu. Dodatkowo film można nagrać na płycie (Nagraj dysk DVD) bądź wysłać e-mailem (Poczta e-mail). W prawym górnym rogu okna programu widnieje opcja Zaloguj się, która pozwala na logowanie na koncie Windows Live i łatwiejszy eksport materiałów wideo. Filmy zapisywane w pliku mogą mieć różne parametry (np. rozdzielczość: 720p, 1080p itp.) jednak zgranie materiału możliwe jest wyłącznie w formacie Windows Media Video (WMV). Można tworzyć własne profile zapisywanego pliku wideo, w których określasz między innymi jego rozdzielczość oraz bitrate 2 .
WARSZTAT
2 Edycja wideo Microsoft zdecydował się na uproszczenie edycji materiałów wideo, co oznacza odejście od klasycznego modelu „linii czasu”, znanego z profesjonalnych programów do obróbki wideo, na rzecz „scenopisu obrazkowego”. Jest to mocno uproszczona wersja linii czasu, która nakłada na użytkownika spore ograniczenia, jednak dzięki temu obsługa jest prosta i nie zgubisz się w gąszczu opcji i możliwości. Aby uzyskać lepszy podgląd danego klipu w scenopisie obrazkowym, możesz go „rozwijać” suwakiem w prawym dolnym rogu ekranu. Ikona obok służy do zmiany wielkości miniatur i dubluje opcje z menu Widok/Rozmiar miniatury. 1. Wczytany materiał wideo (jeden lub wiele klipów) pojawi się w prawym panelu w postaci miniaturki czy miniaturek i będzie można rozpocząć jego edycję. Klipy można w dowolny sposób 1 przycinać, dzielić jeden materiał na wiele części, dodawać przejścia między scenami i inne efekty specjalne. Warto zauważyć, że po wycięciu fragmentu klipu program automatycznie dopasowuje go do pozostałych elementów, tworząc integralną całość. Kolejność materiałów w scenopisie obrazkowym
2
można dowolnie zmieniać, przesuwając je myszą w żądane miejsce 1 . 2. Aby edytować wybrany fragment materiału, należy wybrać go kliknięciem z okna edycji, a następnie skorzystać z menu Edycja. Możesz podzielić edytowany fragment na dwie części za pomocą opcji Podziel podział nastąpi w miejscu zaznaczenia) bądź opcji Narzędzie Przycinania 2 . Znacznikiem w oknie edycji ustawisz punkt początkowy i końcowy, możesz też wprowadzić wartości
ręcznie (dane w sekundach). Wycięty materiał nie znika bezpowrotnie, jest tylko ukrywany. W każdej chwili możliwa jest korekta bądź przywrócenie początkowych ustawień klipu. W menu Edycja znajduje się też narzędzie do przyśpieszenia bądź spowolnienia odtwarzania filmu, co pozwala na uzyskanie naprawdę widowiskowych rezultatów. 3. Interesującą opcją są Motywy autofilmu, dostępne w menu Strona główna. Jednym kliknięciem dodasz do materiału zróżnicowane animowane czołówki z tytułem filmu (należy jedynie pamiętać, aby podać nazwę za pomocą opcji Tytuł, dostępnej w tym samym menu). 4. Nie zapomnij ustawić współczynnika proporcji filmu w menu Projekt. Program umożliwia nam utworzenie wideo w proporcjach 16:9 (panoramiczny standard dla filmów) oraz 4:3 (klasyczny „kwadratowy” ekran).
2
Efekty wizualne i animacje Movie Maker 2011 oferuje dwa rodzaje efektów: przejścia między poszczególnymi elementami filmu (klipami), do których dostęp otrzymasz, otwierając menu Animacje, oraz filtry nakładane na dany fragment filmu (menu Efekty wizualne).
3 1
1. Po wejściu do menu Animacje wybierzesz interesujący cię efekt. Można ustawić czas trwania efektu, jak też wybrać sceny, w których będzie zastosowany. Liczba przejść (animacji) przed pierwszym klipem filmu jest ograniczona jedynie do kilku. Program umożliwia wykorzystanie znacznie większej ich ilości (ponad 70) podczas pracy z pozostałymi klipami 1 . 2. Efekty wizualne przypisujesz dla edytowanego fragmentu materiału (klipu). Mogą to być: rozmycie, sepia, rozjaśnienie lub przyciemnienie, obrót o 180 stopni czy regulacja jasności materiału filmowego. Podobnie jak w wypadku przejść, wystarczy najechać
kursorem myszy na dany efekt, by uzyskać jego podgląd. Co ważne, istnieje możliwość nakładaniu kilku efektów równocześnie. Aby wykorzystać jeden efekt dla wszystkich klipów, wystarczy skorzystać z opcji Zastosuj do wszystkich 2 .
PC WORLD
81
WARSZTAT
1 Dźwięk Twórcy Movie Makera zdecydowali się zamplementować jedynie podstawowe narzędzia do edycji dźwięku, więc brakuje pełnej kontroli nad ścieżką audio dzieła. Jednakże dostępne możliwości należy uznać za wystarczające. Możesz jednocześnie wykorzystywać podkład z zapisanego materiału wideo oraz oddzielną ścieżkę muzyczną. Program rozpoznaje wiele formatów dźwięku. Ścieżka dźwiękowa pojawia się w scenopisie obrazkowym nad klipami wideo i jest wyróżniona zielonym tłem. 1. Masz możliwość wyboru początku i końca odtwarzania dźwięku. Najprościej zrobić to, prze-
4
suwając myszą ścieżkę dźwiękową w oknie edycji. Zwróć uwagę na opcje wzmacniania i wyciszania dźwięku, które znajdziesz po lewej stronie menu. Te parametry możesz ustawić jako Wolno / Średnio / Szybko 1 . 2. Jedną z ciekawszych jest opcja automatycznego dopasowania filmu do muzyki (Projekt | Dopasuj do muzyki). Po jej użyciu program automatycznie skróci film do czasu trwania podkładu i co najważ-
niejsze - zrobi to „inteligentnie”, wybierając do usuwania elementy, w których wykryje najmniejsze zmiany. Oczywiście nie należy liczyć na to, że za każdym razem operacja ta zostanie przeprowadzana zgodnie z oczekiwaniami. W tym samym menu znajduje się opcja Miks Audio, która pozwoli regulację głośności tła dźwiękowego filmu i oddzielnej ścieżki dźwiękowej (np. wczytanej do projektu muzyki w formacie MP3).
2 Napisy 1. Każdy z klipów, które składają się na całość materiału, można odpowiednio nazwać (Strona Główna | Tytuł) i stworzyć odpowiednie czołówki. Dzięki opcji Podpis wstawisz napisy w dowolnym miejscu i czasie, natomiast Napisy pozwolą dodać np. napisy końcowe z podziałem na reżysera, obsadę i lokalizację. Dodane napisy pojawiają się w scenopisie obrazkowym pod klipami wideo i są wyróżnione pomarańczowym tłem 1.
5
2. Wybierając opcję Tytuł, Podpis bądź Napisy, automatycznie przejdziesz do menu Narzędzia tekstowe / Formatowanie. Znajdziesz tam opcje wyboru czcionki oraz formatowania tekstu 2 .
1
Do złudzenia przypomina to Worda czy inne edytory tekstu i nikt nie powinien mieć najmniejszych problemów z obsługą. Podczas edycji podpisy są widoczne na ekranie podglądu i myszą możesz je dowolnie przemieszczać oraz zmieniać ich rozmiar. Twórcy programu udostępnili również opcje przezroczystości, wyboru koloru tła, czasu rozpoczęcia wyświetlania napisów oraz czasu wyświetlania tekstu. Również tutaj nie mogło zabraknąć całej gamy efektów animujących napisy. Podobnie jak w wypadku animacji, można zobaczyć ich podgląd, nakierowując kursor myszy na dany efekt.
Na potrzeby ilustracyjne wykorzystano film Big Buck Bunny autorstwa Blender Foundation i Creative Commons Netherland
Windows Live Movie Maker 2011 – obsługiwane formaty Wideo: Windows Media Video (WMV), Windows Media (ASF i WM), AVCHD (M2TS i M2T), Apple QuickTime (MOV, QT), DV-AVI (AVI), pliki programów TV nagranych za pomocą oprogramowania Microsoft (DVR-MSi WTV), MPEG-4 (MP4, MOV, M4V, 3GP, 3G2, K3G), MPEG-2 (MPEG, MPG, MPE, M1V, MP2, MPV2, MOD i VOB), MPEG-1 (M1V) oraz Motion JPEG (AVI, MOV). Obrazy: JPEG (JPG, JPEG, JFIF, JPE), TIFF (TIF, TIFF), GIF, pliki map bitowych Windows (BMP, DIB, RLE), pliki ikon (ICO, ICON), PNG i WDP.
82
PC WORLD
Audio: Windows Media Audio (ASF, WM, WMA), PCM (AIF, AIFF, WAV), AAC (M4A) oraz MP3. Niektóre formaty do działania z programem Windows Live Movie Maker 2011 mogą wymagać zainstalowania kodeków (zestawu koderów czy dekoderów, np. K-Lite). W programie nie można używać plików wideo i audio chronionych funkcją zarządzania prawami cyfrowymi (DRM).
Zbierz całą kolekcję!
A W A T DOS TIS! GRA
Najlepsze programy wyselekcjonowane przez ekspertów miesięcznika PC World
więcej na: www.pcworld.pl/kolekcja
Nauka z Apple Kompletne rozwi zania dla nauczania w XXI wieku
+( .$-0 ))% "',)"+.# +(1/"# # $+ -0/'( i umo %"/" # /" 1 '" )+ $-0 1' 1" ki .'$ #(& $-2+0 ! '" 1' # 1" ,1 '" 1" "' 1" # )(' -( '" 1/0$% atwo wdro 0 # do )+( + &. ' . 1 '" " 0 ," ' -( 1 0 .# ,1 1( 10,1 .$ # w zupe '" '(/0& wietle. Ju /" % ,1$2 ,$(+10,- ( 1 ' ,1 ( ( /" 1 '" / -0& 1 $+ ," % '" ! /" 1 # ,- - + 1 / 1 ," . ) %
*,"&.& ) 3
1 1 "' 3 % (#,$ (%,$" ( - % /// & *,"&.& )% 3 .$ # & *,"&.& )%