CEBUANO:WIKANG AKINGNAYON
MgaMananaliksik
LIDER:
BUSTAMANTE,KENNETH MANANALIKSIK: BENITEZ,SHERY-ANN
BUSTAMANTE,KENNETH DEGUZMAN,KATHERINE SABILE,MARZELJAIMELYN
TIVIDAD,KELLYMARTELL
TAGAPAGLATAG: SABILE,MARZELJAIMELYN
MGA NILALAMAN
KasaysayangnglalawiganngCebu, KulturangCebuanoatmgatradisyunal
napagdiriwang,atPhrasebookng WikangCebuano
BASILICADELSANTONIÑO CEBU KuhaniChristianPaulDelRosario
Angkasaysayanng lalawiganngCebu
AnglalawiganngCebuayisasamgakilalangtouristspotdito saPilipinas.Kilalaanglugarnaitodahilnanditomabi-bisitao mapupuntahanangFortSanPedro,SimalaShrine,at10,000 roses of Cebu, Isa na rin dito ang Magellan’s Cross na may mahalagang parte sa ating kasaysayan at humahawak sa tanyagnalabanannoongunangpanahon.
Bagopamanmasakopangatingbansangmgakastila,itoang sentro ng kalakalan mula sa mga karatig na bansa, noong panahon ng Rajah Humabon ang lungsod ang mahalagang sentral ng kalakalan na kung saan samu't saring mga produkto ang pinagpalit palit. Dito nakuha ang ngalan o pangalannaCebu.Angsalitangitoaynagmulasasinaunang wika ng mga taga cebu na “Sibu” na ang ibig bigyang kahulugansawikanginglesay“totrade”(2019).Kasunodsa pangyayarinitoayangpagdatingniFerdinandMagellansa bansa noong April 7, 1957, sa pagdating niya ay ipinakilala niyasamgasinaunangpilipinoangkristiyanismo.
Malapit sa Mactan Island na
isa din sa mga sikat na lugar
sa lungsod ng Cebu ngayon
naganap ang labanan nina
Lapu-Lapu at Ferdinand
Magellan, kalaunan din ay
nagwagi si Lapu-Lapu. Ilang
taon din ang lumipas bago
may dumating na mga
kasamahan ni Magellan sa bansa upang ipalaganap ang
Kristiyanismo. Doon ay
nagsimulanaangpananakop
ngmgakastilasabawatlugar
ng bansa ngunit nanatiling
sentro ang lungsod ng Cebu
mula sa pamamalakad ng mga kastila. Nanatili din ang
kalakalan dito hanggang sa dumating ang mga Amerikano.
Noong Ikalawang Digmaang
Pandaigdig halos masira na anglungsodngCebudahilsa mga hapon ngunit agad din
itongbumangonatmaslalong lumago.Maslalonglumawak ang lungsod ng dahil sa pangyayari ng ito na noong panahon ng diktaturya ng
mgaMarcosayisasilasamga nanguna laban sa pamamalakad ng dating Presidente (Mayol, 2016).
Ngayon kilala sa buong
mundoangLungsodngCebu dahil isa ito sa may pinakamagandang baybayin saPilipinasatitorinaysentro ng edukasyon dahil dito unang inilantad ang kristiyanismo.
AngkulturangCebuaykilalasamundodahilsamakukulayat masisiglangpagdiriwangrito.Angpinakasikatnilang pagdiriwangofestivalaytinatawagna"sinulog".angsinulog aylagingnangyayarisapangatlonglinggongEnero.Sapistang itoaypinupurinilaangSeñorSto.Niño.Angpistangitoay dinadayonarinngmgaforeignerdahilsa sobrangsayaat sobranggandanito.Bukoddito,maramipangpistaang
ipinagdiriwangsacebutaon-taontuladng: KadaugansaMactan,PalawodFestival, SinanggiyawFestival, atmarami pangiba.
KULTURANG CEBUANO
Ibapangmga PagdiriwangsaCebu
A.KadaugansaMactan
ItoangPiyestakungsaannagpapakitangnaganapnalabanan nina Lapu-Lapu at Ferdinand Magellan. Ang “Kadaugan” ay
salitang cebuano na ang ibig sabihin sa wikang ingles ay “TriumphoVictory”ito’ynagpapaalalasamgataosaunang pagwawagibagopamantayomasakop.
B.PalawodFestival
Angsalitang“Palawod”salitangcebuanonaangibigsabihin sawikanginglesay“togoouttofish”.Ang‘streetdancing’ay ang pinakaimportanteng parte ng piyesta kung saan ipinapakita ang tradisyonal na ritwal ng mga taga bantayanon.
C.SinanggiyawFestival
Ang salitang “Sinanggiyaw” ay nanggaling sa dalawang
salitangcebuanona“Sinanggi”naangibigbigyangkahulugan sa wikang ingles ay “abundance of harvested agricultural products of our farmers” at “Sayaw” na ang ibig sabihin sa wikanginglesay“Dance”.Angpiyestanaitoaynagpapakita ng mga paraan nila ng pagaani sa pamamagitan ng ‘street dancing’.
MAALIPAYON
GINIGUGMATIKAUNSAY
DALOBUNTANAMPING
KUGINANBAKAKON
NASUKOGANUMBUNTAG
UDTOGABIIADLAWADLAWSUDANBANHAW
BALAYTIILMANGAONTA
S N D A
DAGHANGSALAMAT
DIKSYUNARYONG CEBUANO U
ANGWIKANG Cebuano
AngCebuanoayisangmatulainnawikanakilalarinbilang Binisaya, Bisayan, Sebuano, Sugbuanon, Sugbuhanon, Visayan, na isang pangunahing lengguwahe sa mga Isla ng Visayan (binubuo ng Negros Oriental, Cebu, Bohol), at mga partengMindanaosaPilipinas.
Dahil ito'y matulaing wika, mas madali itong aralin at matutunanglalonakungikawaypamilyarsaEspanyol.
Ang Karaniwang pagkakamali sa pagbigkas nito ay ang doblengpatinig.Itoaytinatawagna"Glottalstops"kungsaan ihihinto muna ang pagbigkas sa isang parte ng salita, bago ipagpatuloy. Isang halimbawa nito ay ang "Maayong Gabii".
Karamihan ay ibibigkas ito ng "Mai-yong Gabi" ngunit sa Cebuanoaybinibigkasitobilang"Ma-ayongGabi-i".Saating nakikita, kung ang patinig ay doble, kailangan muna natin humintosapagbigkas.
At narito ang mga salita at pangkaraniwang parirala sa dialektongCebuanoatangparaanngkanilangpagpapantig.
M G A S A L I T A a t P a r i r a l a
1.Maipayon(ma•i•pa•yon)-maasiyahin
2.Dalo(da•lo)-madamotohindi
mapagbigay.
3.Buotan(bu•o•tan)-mabait
4.Amping(am•ping)-Ingat
5.Kugihan(ku•gi•han)-masipag
6.Bakakon(ba•ka•kon)-sinungaling
7.Nasuko(na•su•ko)-taonggalito nagagalit.
8.Gahum(ga•hum)-kapangyarihan
9.Buntag(bun•tag)-umaga
10.Udto(ud•to)-tanghali
11.Gabii(ga•bi•i)-gabi
12.Adlaw-adlaw(ad•lawad•law)-arawaraw
13.Sudan(sud•an)-ulam
14.Banhaw(ban•haw)-muling
pagkabuhay
15.Balay(ba•lay)-bahayotirahan
16.Tiil(ti•il)-paa
17.Mangaonta(ma•nga•onta)-Kaintayo
18.Unsayimongngalan?(un•sayi•mong nga•lan?)-Anoangiyongpangalan?
19.DaghangSalamat(dag•hangsa•la•mat)MaramingSalamat
20.Gihigugmataka/tika(gi•hi•gug•mata•ka /ti•ka)-MahalKitaoIniibigkita
Sanggunian
Adalid, A. (2022, February 15). Sinulog festival in Cebu: Ultimate Travel Guide (Philippines) I am Aileen Retrieved August 22, 2022, from https://iamaileen com/sinulog-festival-cebu-philippines/
BongVideos Production (n d ) Bird's Eye View of Beach [Online Image] Canva Retrieved from https://www canva com/photos/MADyRNYi2l8bird-s-eye-view-of-beach/
Cebuano Language - Structure, Writing, & Alphabet. (n.d.). MustGo Travel. Retrieved August 22, 2022, from https://www.mustgo.com/worldlanguages/cebuano/
Cebuano Phrasebook. (n.d.). Wiki Voyage. Retrieved August 19, 2022, from https://en.wikivoyage.org/wiki/Cebuano phrasebook
Del Rosario, C. (n.d.). Concrete Church. [Online Image]. Canva. Retrieved from https://www.canva.com/photos/MADGvyDyBYk-concretechurch/
Del Rosario, C. (n.d.). Statue of Woman. [Online Image]. Canva. Retrieved from https://www.canva.com/photos/MADGv63Ki8k-statue-ofwoman/
Del Rosario, C. (n.d.). White Concrete Outdoor Foutain. [Online Image]. Canva. Retrieved from https://www.canva.com/photos/MADGv0Djh0Uwhite-concrete-outdoor-fountain/
Encyclopaedia Britannica, inc. (n.d.). Cebu City | Facts, History, & Points of Interest. Britannica. Retrieved August 21, 2022, from https://www.britannica.com/place/Cebu-City
Fernando, C. (2020, September 10). 8 biggest festivals in Cebu you shouldn't miss. ZenRooms Blogs. Retrieved August 22, 2022, from https://www.zenrooms.com/blog/festivals-in-cebu/#Sinulog-Festival History of Cebu: Philippines Cebu Island History (2019, April 30) Cebu City Tour Retrieved August 20, 2022, from https://www cebucitytour com/about-cebu/history/
Jescario (2014, January 20) Sinulog Festical Cebu City [Online Image] Wikipedia. Retrieved from https://en.wikipedia.org/wiki/Cebuano people#/media/File:Sinulog 2014 11.JPG
Kadaugan sa Mactan Festival. (n.d.). Travelling Cebu. Retrieved August 22, 2022, from https://www.travelingcebu.com/kadaugan-sa-mactan.html
Mayol, A. (2016, December 1). Cebuanos honor 7 martyrs, 8 survivors of martial law. INQUIRER. Retrieved August 21, 2022, from https://newsinfo.inquirer.net/849558/cebuanos-honor-7-martyrs-8survivors-of-martial-law
Negroni, C. (n.d.). The Azure Kawasan Waterfall In Cebu The Maining Attraction On T. [Online Image]. Canva. Retrieved from https://www.canva.com/photos/MADmnPPv4uY-the-azure-kawasanwaterfall-in-cebu-the-maining-attraction-on-t/
Ponpon, J. (n.d.). Cebu-Cordova Bridge. [Online Image]. Canva. Retrieved from https://www.canva.com/photos/MAEsTikHMl8-cebucordova-bridge/
Ryosukekun. (n.d.) Magellan's Cross in Cebu Island. [Online Image]. Canva. Retrieved from https://www.canva.com/photos/MAEQeomDU8Amagellan-s-cross-in-cebu-island/
Sinanggiyaw Festival in Dumanjug. (n.d.). Travelling Cebu. Retrieved August 22, 2022, from https://www.travelingcebu.com/sinanggiyawfestival.html
The History of Cebu. (n.d.). The Cebu Iland. Retrieved August 20, 2022, from https://i-lands.co.jp/project/cebu/english/history/
Traditional Festivals in Cebu City (2018, March 26) Hotel Fortuna Retrieved August 22, 2022, from https://thehotelfortuna com/cebu-citytraditional-festivals/
CEBUANO:WIKANG AKINGNAYON
ISANGZINENA
NAGLALAMANNGMGA
IMPORMASYONTUNGKOL
SALALAWIGANNGCEBU
MGANILALAMAN:
KASAYSAYANGNGCEBU
KULTURANGCEBUANO
IBAPANGMGA
PAGDIRIWANGSACEBU
DIKSYUNARYONGCEBUANO