bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 3 路 mei 2013
nee lliin n n o o s s i atti a nee G Grra azziirn g g a a m m achte op! Kijk
Wat leverde het op?
Nuchtere Groninger “Omdat je nooit moet blijven stilstaan”, vat Dick Drenth (50) uit het Groningse Beerta samen waarom hij onlangs zijn tweede loopbaantraject succesvol afrondde. Ooit begon Dick als timmerman. Dankzij zijn eerste loopbaantraject groeide hij door naar de functie calculator. Jaren later lonkten de schoolbankjes wederom. Ondertussen was Dick van werkgever veranderd en had hij Abraham gezien. Koffie en benzine Eén keer in de twee weken reed Dick daarom naar Amersfoort voor zijn opleiding tot projectleider. De liters sterke koffie hielden bijna gelijke tred met het aantal verreden liters benzine. ’s Ochtends om 4.30 uur de deur uit om tegen 17.30 uur thuis achter de aardappelen te zitten. Na het eten en de koffie stortte de studiebol op leeftijd zich daarna op zijn huiswerk. Met de bekende Groningse nuchterheid erkent Dick dat het ‘drukke dagen’ waren. Kennis maakt completer Toen Dick van werkgever veranderde, moest hij weer van vooraf aan beginnen als timmerman. Maar zijn nieuwe werkgever - restauratiebedrijf Blokzijl - had al snel door dat Dick meer in zijn mars had en zette hem in als calculator. Dick wilde meer en nam contact op met trajectadviseur Pascal Doesburg. Pascal: “Dick gaf aan dat hij regelmatig overlegde met architecten. Zo was hij erachter gekomen dat hij onvoldoende theoretische kennis had. Ik adviseerde hem de 2
opleiding Kleinschalige Projecten te volgen, aangevuld met een cursus AutoCAD.”Dick: “Ze zeggen weleens dat je het échte werk in de praktijk leert. Nou, dat is maar deels waar. De ervaring en de kneepjes van het vak leer je niet op school, maar de basiskennis waarop je verder kunt bouwen wel. Die kennis maakt je completer. Je werkt sneller en kunt dingen beter plaatsen.” “In deze moeilijke tijden sta je echt sterker als je in jezelf investeert. Denk er goed over na want studie en werk combineren is niet altijd eenvoudig. Je moet het zeker weten en er honderd procent voor gaan. Ook het thuisfront moet er mee instemmen want je bent veel tijd kwijt aan school en thuisstudie.”
Nu ben jij aan de beurt Net zo’n doorzetter als Dick? Neem dan contact op met het Loopbaantraject Bouw & Infra. Ga naar: www.loopbaantraject.nl of naar www.evc-centra.nl voor meer informatie. Daar kun je je ook aanmelden.
bouwen Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra Nr. 3 · mei 2013
nee lin nli on tiss o inee! rati G Gra azzin ga ag m erop ma acht Kijk
Inhoud Wat leverde het op? 2 Werkloos en nu? 4 Bouwreportage: Molenbedrijf Vaags 6 Groene prijs voor shovelinnovatie 10 Bijzondere beroepen: de betonboorder 12 Start nieuwbouwproject H.I. Ambacht 15 De Markthallen in Rotterdam 18 Bouwtechniek: het aanbrengen van kitvoegen 20 Bouwreportage: ondertunneling van de A2 24 Hoe verloopt een evc-traject? 28 Contactgegevens adviseurs 30
Pagina 6 Molenbedrijf Vaags
“Veel nadenk en en een beetje tim meren”
Molenbedrijf Vaags Molenbedrijf Vaags restaureert momenteel een honderd jaar oude molen in het Openluchtmuseum in Arnhem. Ouderwets ambachtelijk werk.
Molenbouwers zijn vaklui met veel ervaring. makers dan timmer Meer meubellui eigenlijk. Want de tanden van bij de afstand de grote houten tussen tandwie enkele millime ter. In het Openluc len gaat het om een htmuseum in werkt Vaags Molenw Arnhem erken uit Aalten aan het onderho vier molens. ud van
6
Tandenpoe
Gerben Vaags
tsen
controleert of de tanden van het bovenwiel vastzitten.
Innovatie in de bouwsector
7
Slimme uitvinding:
shovel werkt voor drie
Pagina 10
Het overkwam Ad Leeuwis (58). Zijn shovel heeft nu iets bijzonders: een lepelbord (voorvork) met vier lepels en daaronder een H-balk. Ad: “Begin oktober vorig jaar was ik hier de eerste. Het was nog een grote zandvlakte. Ik ging betonbuizen rijden, drie per rit. Zo’n ritje duurde soms twintig minuten. En als je dan weet dat hier 17 kilometer betonbuizen en 5 kilometer pvc-buizen de grond in moet…” Drie betonbuizen wegen 900 kg. En de shovel kan veel meer hebben. Ad ging samen met zijn vrouw puzzelen aan de keukentafel. De oplossing stond binnen enkele dagen op papier. Hij bedacht een bord met vier lepels. Het bord is ook wat breder (2,8 meter) en de lepels zijn langer (1,7 meter). Een schets was voldoende. De werkplaats van Mourik zorgde voor de rest.
Je rijdt al bijna veertig jaar dagelijks op je shovel. Je gaat werken bij de aanleg van een containerterminal op Maasvlakte 2, waar je werkgever Mourik Groot-Ammers de riolering aanlegt. Een immens terrein van honderden hectaren. Ver rijden met steeds maar drie rioolbuizen.
Dan ga je nadenken…
Groene prijs voor shovelinnovatie Shovelmachinist Ad Leeuwis bedacht samen met zijn vrouw een manier om meer rioolbuizen te kunnen verplaatsen met zijn shovel. Het leverde hem de Groene Prijs 2012 op.
Enorme besparing Vanaf de eerste dag werkt het perfect. Met het nieuwe lepelblad pakt Ad negen betonbuizen tegelijk op: een rij van vier, daarboven drie en daarop nog eens twee. Met de leverancier is afgesproken dat de betonbuizen zo worden gelost, dat Ad ze alle negen direct kan oppakken. De langere lepels hebben nog een voordeel. De buizen hoeven niet meer tot het bord op de lepels te worden geschoven. Dat geeft minder beschadigingen. ’Ads tweede vinding maakt spoorvorming in het zand ongedaan. “Onder het lepelblad hangt een balk aan twee kettingen. Als de buizen zijn gelost, laat ik op de terugweg het blad wat zakken. De balk sleept dan over de grond en strijkt de hobbels en kuilen in het zand glad. Het maakt het rijden op de shovel een stuk comfortabeler én zuiniger”, vertelt Ad. Zijn simpele, maar slimme vindingen leveren een enorme besparing op. Veel minder ritten met de shovel. Dat betekent veel tijdwinst, een brandstofbesparing van 6.400 liter gasolie en 25 ton minder CO2. Groene Prijs Voor zijn uitvindingen ontving Ad Leeuwis begin dit jaar de Groene Prijs 2012 van Mourik. “Ali B. reikte de prijs uit. Ik kreeg een prachtig bedrag en een trofee. Ik vind het vooral mooi dat mijn ideeën zo snel en zo serieus zijn opgepakt door het bedrijf. ” Meer weten? Ga naar http://www.youtube.com/watch?v=3LieGcmh2oc
10
11
Pagina 24 Maastricht
ne loper uit
rolt de groe
A2
onds
dergr gaat on
Wie via de
snelweg naar
kent de A2
Luik rijdt, kvloerse
die met gelij
erslichten
en verke kruisingen
dat voorbij.
Dan rijdt
is
bijna al het
rgronds door
verkeer onde
een gesta-
komt een
el. Bovenop
pelde tunn
groene laan
dwars
. Eind 2016
tricht gaat
door Maas
n.
met bome
e2 r bij Avenu ingsmanage (44) - omgev gestapelde Bart Grote project. “De trots op ‘zijn’ die we hier - is terecht twee buizen twee keer mag alle tunnel met a. Want hier voor Europ aande maken, is uniek de tunnel. Het doorg door regionaal en snelverkeer ste tunnel; ikt de onder ste.” verkeer gebru via de boven verkeer gaat plaatselijk
weetjes snelweg. Feiten en voor stad en se werk. totaalplan bovengrond Loper is een De begint het De Groene klaar. Dan 2018 af zijn. is in 2016 moet begin De tunnel verkeer gaat inrichting nt van het tructuur en moet een Alle infras Zo’n 80 proce de tunnel eter lang. voor kilom n 2,3 make bouw tunnel is ruimte te daar nieuw gronds. Om af is, komt chakeld de tunnel straks onder inges Als den verdwijnen. werkzoeken aat, de aantal flats lijk worden Rijkswaterst . Waar moge zijn: terug vers sen. voor chtge richt en Meers ool. Opdra enten Maast via de A2sch nwerken, rg en de geme Nedam same provincie Limbu Strukton en Ballast uitvoering. n en doet de rpen Avenue2, waari ontwo bedacht, werk op. manjaren heeft het plan t levert 2000 ht.nl. Het projec a2maastric Kijk op www.
24
25
De ondertunneling van de A2 nabij Maastricht Nog even en dan verdwijnt de A2 voorgoed onder de grond bij Maastricht. Momenteel wordt hard gewerkt aan de bouw van twee gestapelde tunnels. Dat levert prachtige beelden op. Bekijk ook het filmpje in ons digitale magazine ibouwen.
Werkloos… en nu?
“Ik wil kunnen zeggen dat ik er alles aan gedaan heb”
4
?
Werkloos… en nu “De afgelopen negen maanden heb ik al minstens vierhonderd uur vrijwilligerswerk voor de scouting gedaan!” Ron Elberse (52) ging niet thuis zitten toen hij werkloos werd. Maar natuurlijk wil hij wèl weer echt en betaald aan het werk. Via het Loopbaantraject Bouw & Infra hoopt hij zijn kansen op een baan te vergroten.
Ooit begon Ron als timmerman bij Van Mierlo Bouwmaatschappij in Maasdijk. Daar groeide hij door naar de functie van meewerkend voorman. ”Maar ja, toen kreeg ik reuma en kon ik dat werk niet meer doen. Zes jaar geleden besloot ik via het Loopbaantraject Bouw & Infra een cursus te volgen waarmee ik administratief uitvoerder kon worden: bonnen invullen, opdrachtstaten maken, bestellingen doen.” Geen plek meer Ron zag het daarna weer helemaal zitten. De afgelopen jaren werkte hij tot volle tevredenheid in deze speciaal voor hem gecreëerde functie. Helaas trof de crisis zijn werkgever en Ron kreeg te horen dat er geen plek meer voor hem was. “Dat was wel even een klap, maar ik probeer het nooit al te somber in te zien. Daar komt bij dat ik een redelijke afvloeiingsregeling kreeg. Al had ik natuurlijk liever m’n baan gehouden…” Vlak voordat hij daadwerkelijk moest stoppen, nam Ron contact op met trajectadviseur Eva Wels van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Ron: “Ik kende Eva nog van zes jaar geleden. Ik vroeg haar of ze voor mij nog mogelijkheden zag voor een vervolgstap. Daarop gingen we met elkaar in gesprek. En de conclusie was dat de functie als calculator-werkvoorbereider een goed passende zou zijn.”
Met de neus in de boeken Na een test bleek Ron inderdaad geschikt en begon hij met de cursus. “Dat is wel even wennen, weer met de neus in de boeken. Maar ik zie er niet tegenop. Het is een mooie uitdaging en ik ga er vol tegenaan. Lukt het niet om weer aan de slag te komen, dan kan ik mezelf niet verwijten dat ik er niet alles aan gedaan heb!”
"Ik probeer het nooit al te somber in te zien" Maar daar gaat Ron vooralsnog niet vanuit: “Met deze opleiding vergroot ik mijn kansen op de arbeidsmarkt. Het is mooi dat je via het Loopbaantraject Bouw & Infra jezelf kunt ontwikkelen. De begeleiding is ook heel goed: Eva Wels stuurt mij goed aan en ze haalt je uit de put als het even tegenzit. Maar het allerbelangrijkste is: het moet wel uit jezelf komen, je moet zelf de interesse en inzet tonen, anders kun je er beter niet aan beginnen!”
5
Tandenpoetsen Gerben Vaags controleert of de tanden van het bovenwiel vastzitten. 6
Molenbedrijf Vaags
“Veel nadenken en een beetje timmeren� Molenbouwers zijn vaklui met veel ervaring. Meer meubelmakers dan timmerlui eigenlijk. Want bij de afstand tussen de tanden van de grote houten tandwielen gaat het om een enkele millimeter. In het Openluchtmuseum in Arnhem werkt Vaags Molenwerken uit Aalten aan het onderhoud van vier molens.
7
Eiken en lariks “In de werkplaats hebben we een nieuw kruiwerk gemaakt en ook de houtconstructie eronder is vernieuwd”, vertelt Gerben. “Alles wordt prefab klaargemaakt en we nummeren de onderdelen. De hele staartconstructie - allemaal eiken en lariks - is vernieuwd en de spruiten in de kap zijn vervangen. Ook hebben we nieuwe stalen wieken gemaakt. Oude onderdelen maken we één op één na, maar je moet je wel steeds blijven afvragen of het destijds goed gemaakt is. Aanpassen kan, maar altijd in overleg.” Naast de molen staat de kap. Daaronder repareert Joep Huinink (26) het voeghout. “Pas toen de kap op de grond stond, zagen we dat één van de balken plaatselijk slecht was. Helemaal vervangen is niet nodig. Ik boor gaten in het hout, daar komen wapeningsstaven van fiberglas in en met epoxy gieten we alles aan elkaar. Dan is de balk weer sterk.”
Kruiwerk Met een kruiwerk kun je het wiekenkruis naar de wind richten. Er zijn buitenkruiers, binnenkruiers en zelfkruiers.
Honderd jaar oude steentjes Helemaal bovenin de molen werkt restauratiemetselaar Tonnie Garritsen (58). “Door de beweging van de wieken wordt grote kracht uitgeoefend op de romp van de molen waardoor de bovenste lagen stenen losraken. Onder het tafelement breng ik die stenen weer aan. We werken zoveel mogelijk met de bestaande, al honderd jaar oude, steentjes en anders zoeken we ze erbij. De massieve muur moet vol en zat worden gemetseld. Ik werk hier met hydraulische kalkspecie. Die hardt langzamer uit en is vijfmaal flexibeler dan cementgebonden specie. Deze kalkmortel kan beter met de bewegingen van de molen overweg.” Tekeningen Naast de molen ligt het kruiwerk. André Nibbelink (44) is bezig alles in elkaar te zetten. “Het kruiwerk is destijds nog meegekomen uit Delft en dus ook al meer dan honderd jaar oud. Voor we beginnen heb ik alles geïnspecteerd op gebreken. We maken tekeningen om de kosten te bepalen en later alles weer te kunnen monteren. Steeds maken we afwegingen tussen wat we er aan doen en wat het mag kosten.”
8
Houtslee Verderop in het park staat de houtzaagmolen. Daar werkt Jos Wikkering (17). “Ik heb de oude zaagslede gedemonteerd. Een klos was verrot en daar hebben we een nieuwe voor gemaakt.” Jos is leerling van het opleidingsbedrijf in Lichtenvoorde. “Ik heb al bij meer bedrijven gezeten. Steeds in het speciale werk. Het handmatig bewerken van hout vind ik prachtig.“ Zijn collega Peter Scheuter (31) vernieuwt delen van de stelling van deze paltrokmolen. “Ik heb de restauratieopleiding gedaan. Daar sluit dit werk goed op aan. Soms gebruik je moderne machines, dan weer de ouderwetse hakbeitel. Ik hoop de rest van mijn leven molenbouwer te kunnen blijven.”
Feiten en weetjes De Delftse stellingmolen in het Arnhemse Openluchtmuseum is een stenen korenmolen. De molen dateert uit 1685, is 27 meter hoog en heeft zes verdiepingen. Steen voor steen is de molen destijds in Delft afgebroken en in 1921 in Arnhem weer opgebouwd. Vaags Molenwerken maakt ook nieuwe molens. Die gaan naar landen als Nieuw-Zeeland, China, Taiwan en Canada.
9
Innovatie in de bouwsector
Slimme uitvinding:
shovel werkt voor drie Je rijdt al bijna veertig jaar dagelijks op je shovel. Je gaat werken bij de aanleg van een containerterminal op Maasvlakte 2, waar je werkgever Mourik Groot-Ammers de riolering aanlegt. Een immens terrein van honderden hectaren. Ver rijden met steeds maar drie rioolbuizen.
Dan ga je nadenken‌
10
Het overkwam Ad Leeuwis (58). Zijn shovel heeft nu iets bijzonders: een lepelbord (voorvork) met vier lepels en daaronder een H-balk. Ad: “Begin oktober vorig jaar was ik hier de eerste. Het was nog een grote zandvlakte. Ik ging betonbuizen rijden, drie per rit. Zo’n ritje duurde soms twintig minuten. En als je dan weet dat hier 17 kilometer betonbuizen en 5 kilometer pvc-buizen de grond in moet…” Drie betonbuizen wegen 900 kg. En de shovel kan veel meer hebben. Ad ging samen met zijn vrouw puzzelen aan de keukentafel. De oplossing stond binnen enkele dagen op papier. Hij bedacht een bord met vier lepels. Het bord is ook wat breder (2,8 meter) en de lepels zijn langer (1,7 meter). Een schets was voldoende. De werkplaats van Mourik zorgde voor de rest. Enorme besparing Vanaf de eerste dag werkt het perfect. Met het nieuwe lepelblad pakt Ad negen betonbuizen tegelijk op: een rij van vier, daarboven drie en daarop nog eens twee. Met de leverancier is afgesproken dat de betonbuizen zo worden gelost, dat Ad ze alle negen direct kan oppakken. De langere lepels hebben nog een voordeel. De buizen hoeven niet meer tot het bord op de lepels te worden geschoven. Dat geeft minder beschadigingen. ’Ads tweede vinding maakt spoorvorming in het zand ongedaan. “Onder het lepelblad hangt een balk aan twee kettingen. Als de buizen zijn gelost, laat ik op de terugweg het blad wat zakken. De balk sleept dan over de grond en strijkt de hobbels en kuilen in het zand glad. Het maakt het rijden op de shovel een stuk comfortabeler én zuiniger”, vertelt Ad. Zijn simpele, maar slimme vindingen leveren een enorme besparing op. Veel minder ritten met de shovel. Dat betekent veel tijdwinst, een brandstofbesparing van 6.400 liter gasolie en 25 ton minder CO2. Groene Prijs Voor zijn uitvindingen ontving Ad Leeuwis begin dit jaar de Groene Prijs 2012 van Mourik. “Ali B. reikte de prijs uit. Ik kreeg een prachtig bedrag en een trofee. Ik vind het vooral mooi dat mijn ideeën zo snel en zo serieus zijn opgepakt door het bedrijf. ” Meer weten? Ga naar http://www.youtube.com/watch?v=3LieGcmh2oc 11
Bijzondere Beroepen
12
Betonboorder Maikel Schouw:
“Zelfs als je een simpel gat moet boren kun je tegen de grootste problemen aanlopen” Elf jaar geleden vertrok Maikel Schouw (33) op de bonnefooi naar Curaçao. Zonder diploma. Geen idee wat hij wilde worden. Zes jaar later kwam hij terug en had hij zijn bestemming gevonden. “Ik ben daar tegen het vak van betonboorder aangelopen”, vertelt hij. “Dat was het helemaal!” Maikel Schouw praat, als ervaren betonboorder en leermeester bij De Jong Betonboringen bv uit Wormerveer, met liefde over zijn vak. “Toen er gezinsuitbreiding op komst was, zijn we teruggekeerd naar Nederland. Voor mij stond vast dat ik weer als betonboorder aan de slag wilde gaan. De vrijheid bevalt me het best. Ik werk meestal in m’n eentje en heb geen last van een baas die me vertelt hoe ik een klus moet aanpakken.” Veel moeite om werk te vinden kostte het niet. “De Jong Betonboringen was het eerste bedrijf waarmee ik belde en daar kon ik meteen beginnen. Ik had weliswaar geen opleiding, maar wel veel ervaring.”
Het moet wel in één keer goed zijn en ik wil dat ze alleen al aan het gat kunnen zien dat ik geweest ben. Ik lever elke klus netjes op.” De Alkmaarder is blij dat zijn vak een keer in het zonnetje wordt gezet. “Soms denken de mensen dat we de hele dag met een klopboormachine in de weer zijn, maar zo gemakkelijk is het niet. Zelfs als je een simpel gat moet boren, kun je tegen de grootste problemen aanlopen. We worden weleens gezien als stugge types, maar dat komt omdat we in gedachten aan het uitbroeden zijn hoe we de klus het beste kunnen aanpakken.” Toch gaat er geen boor het beton in
Stugge types Soms doet Schouw wel vier klussen per dag. “De meeste klussen zijn niet zo ingewikkeld. Dan moet ik een gat boren voor een centrale verwarming of voor een afzuigkap. Maar ik raffel nooit iets af, ik ben niet van het boren en wegwezen. 13
voordat de opdrachtgever heeft getekend. “Stel dat we een leiding stuk boren, dan hebben wij het gedaan”, weet Schouw uit ervaring. Gatenkaas Dat het vak van betonboorder danig wordt onderschat, blijkt ook uit het feit dat iedereen lijkt te denken zelf wel een gaatje te kunnen boren. “Vaak worden we erbij geroepen omdat ze het zelf niet voor elkaar krijgen. Dan hebben ze lukraak ergens geboord, maar lopen dan vast omdat ze op metaal stuiten. Vervolgens proberen ze het ergens anders en mislukt het weer. Het eind van het liedje is dan dat ze ons opbellen en dan mogen wij van die gatenkaas nog iets zien te maken.” Familie Schouw werkt het meest in gebouwen, maar met regelmaat ook in de wegenbouw. “Dat is vaak wat spannender”, vindt hij. “De omstandigheden zijn dan anders. Dan werk je bijvoorbeeld ’s nachts of dichtbij voorbijrazend verkeer. Voor het boren van gaten voor een nieuwe vangrail langs de A4 werkten we onlangs op een viaduct boven de snelweg. Dan moet je geen last van hoogtevrees hebben.” De mooiste herinneringen bewaart Schouw aan de Vlaketunnel in Zeeland. “Daar was het wegdek omhoog gekomen, nadat de grondankers waren gebroken. Toen moesten we in een twee meter dik wegdek gaten boren, zodat er nieuwe grondankers geplaatst konden worden. Dat was een uitdagende klus.” Op zijn 33e heeft Schouw nog wel een paar jaartjes te gaan. Wat hem betreft blijft hij de rest van z’n arbeidzame leven betonboorder. Hij is er nog lang niet op uitgekeken en hoopt binnenkort zijn diploma Betonboorder mbo niveau 3 te halen. “Trouwens, al zou ik wat anders willen”, glimlacht hij, “dan zie ik dat niet gebeuren. De bouw is als familie, daar kom je niet zomaar vanaf.” 14
Maikel Schouw
Bouwproject op de voet gevolgd
“Alles moet tegenwoordig sneller en efficiënter” De lente is eindelijk aangebroken, maar de bouw zit nog steeds in zwaar weer. Bovendien zijn de prognoses weinig zonnig. Waar nog wel wordt gebouwd zijn de omstandigheden niet makkelijk. De concurrentie is moordend en de druk om nog sneller en efficiënter te werken is enorm. In Hendrik Ido Ambacht worden momenteel zes woningen gebouwd. Die moeten klaar zijn binnen 180 werkdagen… Orchicultura. Zo heet het bouwproject dat binnen een jaar uit de grond gestampt moet worden in Hendrik Ido Ambacht. Wat Orchicultura betekent weten ze niet en ze zijn er ook niet echt nieuwsgierig naar. Belangrijker vinden ze de bouwkundige aspecten. Hoe waterdicht zal de prefabkelder straks blijken te zijn? Dat houdt hoofduitvoerder Wim, werkvoorbereider Kevin en voorman Ronald meer bezig wanneer ze in de keet op het lege bouwterrein de fraaie brochure met alle technische ins en outs nog eens doorbladeren. Met z’n drieën zijn ze de enigen van bouwbedrijf Bot & van der Ham die van begin tot eind bij het bouwproject betrokken zijn. Ze hebben een duidelijke rolverdeling: Wim is de baas, Kevin het manusje-van-alles en Ronald de stille kracht. Als doorgewinterde collega’s zijn
ze goed op elkaar ingespeeld en het realiseren van het project lijkt ze weinig hoofdbrekens te kosten. Want het zijn bepaald niet de eerste woningen die ze neerzetten. “We zijn wel wat gewend”, zegt Ronald koeltjes. “Maar je weet natuurlijk nooit, je kunt onderweg tegen allerlei problemen aanlopen.” Klant is koning Het bouwterrein is er klaar voor. Het sloopwerk is achter de rug en aan het egaliseren van de grond wordt de laatste hand gelegd. Maar voordat de eerste paal de grond in kan loopt het werk al een paar weken vertraging op. De onzekerheid die de hele sector teistert raakt ook Orchicultura. Van de zes woningen moeten er nog twee worden verkocht. “Wat we niet verkopen, bouwen we niet. Dat is ons principe”, vertelt uitvoerder Wim, “maar dat is nu moeilijk vol te houden. Als we alleen de vier verkochte woningen bouwen wordt het wel een heel raar plaatje.” Daar komt bij dat de toekomstige bewoners van de verkochte woningen nog allerlei wensen hebben. “De klant is koning”, weet Kevin, die tot taak heeft de bewoners te begeleiden en ervoor te zorgen dat op tijd keuzes worden gemaakt. Hij heeft nog geen idee wat 15
Even voorstellen… Werkvoorbereider Kevin Verkerk (24) is de spil in de bouw van Orchicultura. Vanaf de eerste paal tot de oplevering coördineert hij de werkzaamheden. “Na m’n mts ben ik hierin gerold. Liever had ik nog een paar jaar buiten gewerkt, maar dat zat er niet in.” Hij verstaat z’n vak, maar wil er toch graag wat bijleren. “Wat precies weet ik nog niet, daar denk ik nog over na.” Kevin woont in Hei- en Boeicop en is een fanatiek karpervisser die er bij nacht en ontij op uittrekt om een vis aan de haak te slaan.
Ronald Roest (31) is als assistent-
uitvoerder en voorman de vooruitgeschoven post op de bouwplaats. Hij heeft zich in twaalf jaar trouwe dienst opgewerkt tot die positie. “Ik heb een opleiding tot timmerman en assistent-uitvoerder en heb steeds een stapje hoger kunnen maken. Daar wil ik graag mee doorgaan, ik kan nog steeds verder groeien.” Ronald woont met vrouw en twee kinderen in Ameide. Tijd voor hobby’s heeft hij nauwelijks. “Maar ik kijk graag voetbal, dat is na een dag hard werken lekker ontspannen.”
Wim Uittenbogaard (47) uit Leerbroek maakt deel uit
van de directie van Bot & Van der Ham en is voor Orchicultura de hoofduitvoerder. Na de lts is hij geschoold tot aspirantgezel en gezel. Maar het meest heeft hij in de praktijk geleerd. Tijdens zijn dienstplicht was hij sappeur en betrokken bij de bouw van bruggen. Eenmaal bij Bot & Van der Ham in dienst kwam zijn loopbaan goed op gang. Door voortdurend bij te leren klom hij op van timmerman via voorman tot uitvoerder. Nu is hij mede-eigenaar van het bedrijf. Zijn vrije tijd draait om vissen. Hij werpt graag een hengel uit en als ze niet bijten heeft hij thuis altijd nog z’n koikarpers. 16
hem daarbij te wachten staat. “Ik heb ze nog niet gesproken, maar ik heb gehoord dat sommigen een extra uitbouw willen. Dat betekent dat we de plannen moeten aanpassen en opnieuw een vergunning moeten aanvragen. Dan ben je zo weer vijf weken verder. Ook tijdens het bouwen kunnen ze nog met allerlei wensen komen. Hier een muurtje weg, daar een muurtje erbij. Dat zullen we moeten afwachten.” De eerste fase van de bouw is de lastigste, daar zijn de drie collega’s het snel over eens. “Het opstarten is het meeste werk”, vindt Ronald. “In het begin is het aftasten hoe de bouwplaats er precies uit komt te zien,
Bouwproject op de voet gevolgd
dat is lastig werken”, vult Wim aan. “Pas als alles z’n plek heeft, de kraan is geïnstalleerd en het bouwwater is in orde, hebben we de structuur te pakken en kunnen we flink doorwerken. Dat moet ook wel, want het moet tegenwoordig steeds sneller en efficiënter. Alles bij elkaar hebben we maar 180 werkdagen.” Faillissementen De grootste onzekerheid is het voortbestaan van alle leveranciers en onderaannemers die door Bot & Van der Ham worden ingeschakeld. Wim: “Faillissementen zijn aan de orde van de dag. Je
Meer informatie over het project Orchicultura is te vinden op www.bot-vdham.nl. De brochure met alle bouwtekeningen staat onder ‘Projectontwikkeling.’
bestelt bijvoorbeeld kozijnen, maar dan moet je maar afwachten of de leverancier ondertussen niet omvalt. Als dat gebeurt loopt de planning in de war.” Over hun eigen toekomst maken ze zich nog niet al te grote zorgen. Voor de komende acht maanden hebben ze nog genoeg te doen, mede dankzij het werk aan Orchicultura . “Veel verder vooruit kijken lukt tegenwoordig niet”, stelt Wim. “Daarna zien we wel weer verder.”
17
18
De robijn van Rotterdam
Vlak achter de Hoogstraat in Rotterdam, op nog geen 300 meter van de Koopgoot, wordt hard gewerkt aan de bouw van een overdekte markthal met de voor de hand liggende naam De Markthal. Maar die naam is misleidend, want De Markthal wordt allesbehalve een gewone markthal. Integendeel, het wordt een spectaculair ogend gebouw dat alleen al vanwege de prachtige architectuur de moeite van een bezoek waard is. De hal van het gebouw bestaat uit een grote boog die op de begane grond circa 70 meter breed is en 117 meter lang (de maat van een voetbalveld). De hoogte van
de hal bedraagt ongeveer 40 meter. In de boog zijn 228 appartementen opgenomen. De onder de hal gelegen parkeergarage biedt ruimte aan 1.200 parkeerplaatsen. In de markthal komen ongeveer 100 units waar groente, vlees en andere verse voedingsmiddelen worden verkocht. Aan de buitenzijde van de markthal komen ambachtelijke foodwinkels, horecagelegenheden en een supermarkt. De Markthal is medio 2014 klaar. Dan is Rotterdam - na oplevering van wolkenkrabber De Rotterdam -opnieuw een architectonisch juweeltje rijker. Nu nog een keertje landskampioen worden. 19
HET AANBRENGEN EN AFWERKEN VAN KITVOEGEN Vorm van afwaterende sanitaire voegen tegellijm
Sanitaire voeg in douchehoek,
wandtegel 5
kimstrook
methode 1: eerst vloertegels dan wandtegels (zijaanzicht)
sanitaire voeg
vloertegel
specie gew. betonvloer tegellijm
Sanitaire voeg in douchehoek,
wandtegel 5
kimstrook
methode 2: eerst wandtegels dan vloertegels (zijaanzicht)
sanitaire voeg
vloertegel
specie gew. betonvloer tegellijm wandtegel kimstrook sanitaire voeg
20
tekeningen: saba.nl
Sanitaire voeg in douchehoek: aansluiting wandtegels (bovenaanzicht)
De eerste gespecialiseerde kitverwerkers of applicateurs verschenen veertig jaar geleden op de bouwplaats. Daarvóór werden lelijke spleten en scheuren weggewerkt met aftimmerlatjes. Tegenwoordig doet de professionele kitverwerker veel meer dan alleen het cosmetische werk. Het aanbrengen van allerlei soorten kitvoegen is een onmisbaar onderdeel geworden van elk bouwproject. Er zijn speciale kitvoegen voor de bescherming van constructies tegen het binnendringen van water, voor het afdichten van luchtlekken in de gebouwschil, voor het verhinderen van uitbreiding van brand, voor het tegenhouden van schadelijke stoffen die de bodem kunnen verontreinigen en voor het opvangen van krimp, uitzetting en trillingen in bouwconstructies. Volgens een schatting van branchevereniging Nederlandse Kitverwerkende Bedrijven (NVK) zijn er in Nederland in totaal 600 kitverwerkers actief, waarvan ruim 400 in loondienst zijn bij 35 gespecialiseerde bedrijven. Een vakkundige kitverwerker heeft een uitgebreide kennis van specifieke kitproducten en van de verwerkingsmethoden. Beginnende kitverwerkers leren het vak op het werk van ervaren collega’s. Een reguliere vakopleiding is er (nog) niet. Bij grote projecten werkt de kitspecialist vaak al in de bestekfase nauw samen met de leverancier van de kitproducten om het juiste product en de juiste werkwijze te vinden. Doel: het leveren van een optimale en gegarandeerde kwaliteit van de verschillende kitvoegen. Twee kitspecialisten van het Rotterdamse bedrijf Zwapex Afdichtingstechnieken b.v. waren dit voorjaar op twee plaatsen bezig met het aanbrengen van dilatatievoegen (vangt uitzetten en krimpen van materialen op), sanitaire voegen, visuele voegen en brandwerende kitvoegen.
Kitverwerker Marco Doorn: “Mijn ambitie is om vakwerk af te leveren”
Ongeziene meters Kitverwerker Marco Doorn (36) uit Melissant (Goeree-Overflakkee) is in zijn element als hij met de kitspuit de fijne afwerking verzorgt van een bijna voltooid bouwwerk. Daarin is niets veranderd sinds hij 18 jaar geleden aan de slag ging bij afdichtingsbedrijf Zwapex. Doorn: “Ik zat op de opleiding voor plaatwerker op de scheepswerf van Verolme. Het ging al slecht in de staalbouw voordat ik mijn vakdiploma zou halen. Ik schakelde over op een voor mij onbekend vak.” Voor kitverwerker bestond toen geen vakop leiding. Nu nog steeds niet. Kitten leer je op de bouwplaats, van professionele kitverwerkers. “Het duurt ongeveer drie jaar voordat je weet welke kitsoort geschikt is voor welk doel en voordat je de verschillende werkmethoden in de vingers hebt. Na drie jaar werd ik gelijk voorman. Dan kun je zelfstandig een opdracht tot een goed einde brengen.” Doorn vindt dat het specialis tische werk van hem en zijn beroepsgenoten op de bouw vaak wordt onderschat. “Onlangs had ik bijvoorbeeld netjes een aansluiting tussen een wand en een kozijn afgekit. Toen zag ik in dezelfde ruimte nog vier van die lelijke naden. Ik meldde dat bij de uitvoerder en die zei: ‘Laat maar zitten’. De volgende dag kwam hij terug met de vraag of ik de overige naden net zo netjes wilde afwerken als die eerste naad…”
Kitverwerkers Marco Doorn (l) en Marc Leijdens ‘on the job’
21
Het aanbrengen en afw Van een bestaand parkeerdek is de afwatering onvoldoende. De dilataties tussen de betonplaten zijn niet waterkerend meer. De kitverwerkers verwijderen eerst de oude voegvulling. Dan slijpen ze de voegranden schoon om een goede hechting voor de nieuwe kitvoeg mogelijk te maken. Ze maken de voegen schoon en stofvrij en bestrijken de vellingkanten met primer. Dan brengen ze een rugvulling van PE-schuim aan. Die begrenst de diepte van de kitvoeg.
De applicateur vult zijn accuspuit met een kitsoort die geschikt is voor het maken van een (flexibele) en waterkerende voeg tussen beton en beton. De kracht waarmee de kit uit de spuitmond komt, kan hij instellen. Direct na het aanbrengen, maakt een van de kitverwerkers de kitvoeg nat met zeepwater en strijkt de voeg vervolgens strak en vlak met een extra brede voegspijker. Daarna veegt hij met een natte vinger zorgvuldig het voegoppervlak glad en sluitend langs de vellingkanten.
Voor het waterdicht, schimmelwerend en hygiĂŤnisch afwerken van naden in keukens, badkamers en toiletten, bestaan verschillende, specifieke kitsoorten. De voeg tussen het kunststof keukenblad en keramische tegels werkt de kitverwerker af met een universele siliconenkit. Om wendbaarder te zijn gebruikt hij daarvoor de (kleinere) handmatige kitspuit. De kitvoeg moet afwaterend worden uitgevoerd (zie tekeningen op pagina 20). De voeg moet overal 7 mm breed bij 7 mm diep zijn.
Voordat hij de naad tussen tegelwerk en een hangend toilet gaat afkitten, test de kitverwerker eerst de ophanging. Als blijkt dat de naad tussen tegelwand en toilet teveel speling vertoont, heeft kitten (nog) geen zin. Sanitaire voegen bij keramische wastafels, urinoirs, bidets en hangende toiletten, hebben een waterkerende en een hygiĂŤnische functie. De kitvoegen moeten daarom ook bestand zijn tegen sterke schoonmaakmiddelen.
22
werken van kitvoegen De professionele kitverwerker constateert dat zijn voorgangers in het bouwproces een lelijke spleet hebben achter gelaten. De naad tussen een aftimmerlat en een binnenwand verloopt van een breedte van 3 mm tot 10 mm. Een te diepe en te dikke kitvoeg in het brede gedeelte zou niet flexibel genoeg zijn. De kitverwerker past daarom een rugvulling toe bij het breedste deel van de spleet. Bij dit seriewerk pakt de kitverwerker liever de accuspuit.
Bij de ‘visuele voegen’ gaat het in hoofdzaak om een keurig afgewerkt uiterlijk van bouwkundige details. Dit is nog altijd handwerk. De kitverwerker heeft daarbij de beschikking over diverse voegspijkers voor verschillende voegbreedtes en enkele zelfgemaakte houten spatels. Bij het afstrijken van de voeg, vangt hij de overtollige kit op. Alle restproducten worden verzameld en uiteindelijk door gecertificeerd afvalverwerkingsbedrijf opgehaald.
Trappenhuizen in woongebouwen zijn vluchtroutes bij brand. Daarom gelden voor de brandwerendheid van trappenhuizen extra scherpe eisen. De applicateur brengt eerst een rugvulling aan om de diepte van de voeg te begrenzen. Ook voorkomt hij daarmee dat de kitvoeg zou hechten aan de onderzijde van de trap. Een kitvoeg die hecht aan drie zijden (driepuntshechting) is niet flexibel genoeg om de werking van de betonnen bouwdelen te volgen. Die zou gaan scheuren.
Met de speciale brandwerende kit voor dilatatievoegen tussen twee steenachtige materialen, krijgt de afdichting een brandwerendheid van 60 minuten. De voegmaat (breedte x diepte) moet over de volle lengte dezelfde zijn om de vereiste kwaliteit te halen. Dat vraagt van de applicateur een vaardigheid die vergelijkbaar is met die van een lasser: onder wisselende omstandigheden en in lastige lichaamshoudingen een voeg aanbrengen. Strak als een streep.
23
Maastricht rolt de groene loper uit
A2
gaat
Feiten en weetjes De Groene Loper is een totaalplan voor stad en snelweg. De tunnel is in 2016 klaar. Dan begint het bovengrondse werk. Alle infrastructuur en inrichting moet begin 2018 af zijn. De tunnel is 2,3 kilometer lang. Zo’n 80 procent van het verkeer gaat straks ondergronds. Om ruimte te maken voor de tunnel moet een aantal flats verdwijnen. Als de tunnel af is, komt daar nieuwbouw voor terug. Waar mogelijk worden werkzoekenden ingeschakeld via de A2school. Opdrachtgevers zijn: Rijkswaterstaat, de provincie Limburg en de gemeenten Maastricht en Meerssen. Avenue2, waarin Strukton en Ballast Nedam samenwerken, heeft het plan bedacht, ontworpen en doet de uitvoering. Het project levert 2000 manjaren werk op. Kijk op www.a2maastricht.nl. 24
ondergronds Wie via de snelweg naar Luik rijdt, kent de A2 die met gelijkvloerse kruisingen en verkeerslichten dwars door Maastricht gaat. Eind 2016 is dat voorbij. Dan rijdt bijna al het verkeer ondergronds door een gestapelde tunnel. Bovenop komt een groene laan met bomen. Bart Grote (44) - omgevingsmanager bij Avenue2 - is terecht trots op ‘zijn’ project. “De gestapelde tunnel met twee keer twee buizen die we hier maken, is uniek voor Europa. Want hier mag alle snelverkeer door de tunnel. Het doorgaande verkeer gebruikt de onderste tunnel; regionaal en plaatselijk verkeer gaat via de bovenste.”
25
Het project bestaat uit drie delen. De bouw aan de noordkant bij De Geusselt is het meest ingewikkeld. Hier zijn betontimmerlieden en vlechters druk bezig met maatwerk voor de uitgangen van de tunnel. Aan de zuidkant bij Europaplein zijn de tunnelmonden al bijna af. Aan beide zijden worden waterkelders gemaakt voor de afvoer van regenwater. Tunnelbouw is eenvoudig “We hebben de constructie bewust eenvoudig gehouden, want we werken in een stedelijke omgeving”, vertelt Bart Grote. “Het werk moet snel en efficiënt kunnen worden uitgevoerd. We bouwen de gestapelde tunnel stap voor stap op. Eerst verleggen we de weg. Dan graven we 25 meter diepe verticale sleuven. Tijdens het graven vullen we de sleuven met een mengsel van cement, betoniet (een kleiachtig materiaal) en water. Dat mengsel zorgt ervoor dat de sleuf niet instort. In de sleuf worden de damwanden afgehangen. Daarna graven we de grond uit de bouwkuip. Stalen stempels, dertig meter lang en twintig ton zwaar, voorkomen dat de damwanden naar elkaar toe worden gedrukt.” Bouwtrein Er gaat een soort ‘bouwtrein’ door Maastricht. Achter elkaar worden vloer, wanden en dak gemaakt. Elke week 24 meter, 108 weken lang. Behalve bij de tunneluitgangen zijn de wanden steeds hetzelfde. De vloer varieert in breedte. Dat
26
komt door bochten in de tunnel en de noodzakelijke zichtlengte voor het verkeer. Alles wordt ter plaatse gestort. Er worden weinig prefab onderdelen gebruikt omdat er naast de bouwkuip weinig ruimte is om te hijsen. Halverwege het traject werkt Charles de Grefte (41) als kraanmachinist bij Kruispunt Scharnerweg. “Hier ligt al een dakconstructie. We graven onder het dak door om een verbinding te maken voor de bouwweg. De achterkant is dicht, dus we graven in een besloten ruimte. Daar komt veel bij kijken wat betreft ventilatie en verse lucht. Ook de CO2 van het autoverkeer slaat in de tunnel.”
Handwerk Om de A2-tunnel te kunnen bouwen, zijn heel wat kabels, leidingen en rioleringen verlegd. Dat is het werk van een vakman gww, zoals Martin Loi (26). Hij maakt nu de fundering van een tijdelijke brug. “Rioleringen leggen vind ik het mooiste. Ik werk hier al vier jaar en hoop te blijven tot de afronding van het bouwproject. Straks alles bovenop aanleggen, is ook prachtig werk.” Martin werkt samen met Bjorn Schoeters (33). “We hebben hier de kering gemaakt voor de brug. Zand aanbrengen, verdichten en menggranulaat er overheen. Dan de betonnen elementen plaatsen. Een uitzetter heeft de hoogte gegeven en alles wordt nog eens goed gecontroleerd. Het blijft tenslotte handwerk.”
A2
Tegelijkertijd met deze papieren editie van Bouwen, verschijnt een digitale versie: ibouwen. Speciaal voor de lancering van n zziieen e e g ibouwen heeft een onbemand, radiografisch g tt jjee ! e e o o m bestuurbaar vliegtuigje (drone) filmopnames n! D been Diitt mh bb heeb gemaakt van de werkzaamheden. Schrijf je in voor ibouwen en bekijk de spectaculaire filmbeelden. 27
EVC-adviseurs hebben plezier in werk
“Leuk als deelnemers elkaar gaan motiveren” Evc-adviseurs Paul Frankenhuizen en Jos Hermans begeleiden samen veertien werknemers monteur gas, water en warmte van Visser & Smit Hanab bij hun evc-traject. Elke maand komen ze naar Heteren om te overleggen, te adviseren en te helpen bij verschillende vraagstukken.
Karim Deris Asl “Bedrijven móeten proberen hun personeel te blijven scholen”, vertelt Jos Hermans van EVC Centra Bouw & Infra. “De eisen worden steeds strenger en zeker in de wereld van de onder-
28
grondse infrastructuur moeten werknemers meer diploma's en certificaten hebben. Daarom is het voor zowel bedrijven als werknemers een belangrijk traject. Als een monteur van Visser & Smith Hanab bijvoorbeeld een gasleiding moeten aanboren die onder druk staat, moet hij daar een certificaat of diploma voor hebben.” Jos en Paul begeleiden met vier collega's in heel Nederland EVC-trajecten Bouw & Infra. Paul: “We zijn niet alleen adviseur, maar hebben ook een coachende en begeleidende rol en daarnaast zijn we proces assessor. We begeleiden jaarlijks zo'n zeshonderd deelnemers.” Beoordeling De adviseurs zijn betrokken bij het hele traject. Jos: “We doen het intakegesprek samen met de
werknemer en een deskundige. Vervolgens vult de kandidaat in drie maanden een portfolio met bewijzen van werk dat hij kan verrichten. We hebben drie keer een begeleidingsgesprek met hem. Aan het eind van de rit levert hij de map in bij één van ons en wij schakelen vervolgens een inhoudsassessor in. Die beoordeelt of de monteur deskundig is. Tot slot is er een eindgesprek met één van ons en de inhoudsdeskundige. Bij een voldoende beoordeling heeft de kandidaat recht op een certificaat of zelfs een diploma. Het is erg leuk om zoveel verschillende mensen van het begin tot het einde te begeleiden.” Groepsdynamiek Het EVC-traject duurt ongeveer een half jaar. Bij Visser & Smit Hanab nemen veel monteurs deel aan het project. Paul: “Gemiddeld hebben we twee tot drie deelnemers per bedrijf, maar nu zijn het er veertien. Jos en ik hebben de groepen gesplitst. 's Ochtends om acht uur beginnen de eerste twee groepen en om tien uur volgen er nog twee groepen. Het begeleiden is het leukst. Vooral als de deelnemers elkaar gaan motiveren. Daarnaast vind ik de groepsdynamiek altijd erg interessant. Bij Visser & Smit Hanab is de sfeer ook nog eens erg goed.”
Kevin Baars Geen school Deelnemer Karim Deris Asl is monteur Warmte en meewerkend voorman. “Ik zit nu 24 jaar in het vak, werkte de afgelopen tien jaar in de stadsverwarming en zit sinds twee jaar bij Visser & Smit Hanab. In de toekomst worden de eisen steeds strenger en aangezien ik me graag blijf ontwikkelen greep ik meteen de kans om dit traject te doen. Ik wil meer diploma's Stadsverwarming halen. Het is een mooi traject, het bevalt me goed.” Collega Kevin Baars is monteur Warmte. “Ik doe eigenlijk van alles: isoleren, uitgraven, aanleggen, aansluiten. Dit is een mooie kans en een relatief makkelijke manier om er een diploma bij te halen. Ik wil graag leiding gaan geven en het is mooi dat dat kan zonder naar school te hoeven.”
29
Regio noordoost
Neemct conta op
Omscholen naar een andere functie? De trajectadviseur van het Loopbaantraject Bouw & Infra begeleidt je daarbij. Marleen Slotboom Leeuwarden (06) 100 793 15 m.slotboom@ loopbaantrajectbouw.nl
Yvonne Aaltink Enschede (06) 100 805 18 y.aaltink@ loopbaantrajectbouw.nl
Regio noordwest
Pascal Doesburg Hoogezand (06) 100 779 86 p.doesburg@ loopbaantrajectbouw.nl
Annemiek Nieborg Holten (06) 100 771 97 a.nieborg@ loopbaantrajectbouw.nl
Jolanda Snoek Heerhugowaard (06) 511 620 87 j.snoek@ loopbaantrajectbouw.nl
Annechien Bakker Amersfoort (06) 303 834 09 a.bakker@ loopbaantrajectbouw.nl
Elise Burger Den Haag (06) 100 808 66 e.burger@ loopbaantrajectbouw.nl
Dick Groot Koerkamp Goes (06) 100 772 65 d.grootkoerkamp@ loopbaantrajectbouw.nl
Jan van Eldik Ruinen (06) 100 782 62 j.vaneldik@ loopbaantrajectbouw.nl
Linda Geels Doetinchem (06) 100 772 84 l.geels@ loopbaantrajectbouw.nl
Edith ManjĂŠ Heerhugowaard (06) 514 368 28 e.manje@ loopbaantrajectbouw.nl
Marloes Blok Nieuwegein (06) 100 773 39 m.blok@ loopbaantrajectbouw.nl
Eva Wels Schiedam (06) 100 774 43 e.wels@ loopbaantrajectbouw.nl
Frank Kuijper Bergen op Zoom (06) 100 774 93 f.kuijper@ loopbaantrajectbouw.nl
Henk ten Oever Hardenberg (06) 512 355 37 h.tenoever@ loopbaantrajectbouw.nl
Frans Seelen Gehele regio (06) 100 780 31 f.seelen@ loopbaantrajectbouw.nl
Gerard van Nieuwkoop Hoofddorp (06) 100 776 25 g.vannieuwkoop@ loopbaantrajectbouw.nl
Martine Groot Gehele regio (06) 536 652 17 m.groot@ loopbaantrajectbouw.nl
Howard Chan Jon Chu Dordrecht (06) 539 611 27 h.chanjonchu@ loopbaantrajectbouw.nl
Sharon van Leest Rosmalen (06) 100 773 59 s.vanleest@ loopbaantrajectbouw.nl
Marlies Vermeulen Diemen (06) 100 793 74 m.vermeulen@ loopbaantrajectbouw.nl
Maaike Kerklingh Midden Nederland (06) 100 791 97 m.kerklingh@ loopbaantrajectbouw.nl
Mirjam Klaasen Tilburg (06) 100 803 50 m.klaasen@ loopbaantrajectbouw.nl
Franklin Everts Zwolle (06) 100 775 50 f.everts@ loopbaantrajectbouw.nl
30
Regio zuidwest
noordoost noordwest zuidwest
Kijk op www.loopbaantrajectbouw.nl en www.evc-centra.nl voor meer informatie
Ervaringscertificaat of diploma halen? De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra ondersteunt.
Regio zuidoost
De evc-adviseurs
evc-adviseurs
Titus Coehorst Nijmegen (06) 100 784 91 t.coehorst@ loopbaantrajectbouw.nl
Karin Gradussen Veldhoven (06) 100 791 94 k.gradussen@ loopbaantrajectbouw.nl
Ad Vermonden Noord-Nederland (06) 514 178 03 a.vermonden@ evc-centra.nl
Paul Frankenhuizen Midden-Nederland (06) 128 448 59 p.frankenhuizen@ evc-centra.nl
Hein Vrancken Zuidoost-Nederland (06) 514 178 34 h.vrancken@ evc-centra.nl
Jan Zuidema Oss (06) 100 784 67 j.zuidema@ loopbaantrajectbouw.nl
Jack Akkermans Sittard/Nuth (06) 100 781 73 j.akkermans@ loopbaantrajectbouw.nl
Metha van der Haar Oost-Nederland (06) 534 122 24 m.vanderhaar@ evc-centra.nl
Jos Hermans West-Nederland (06) 511 957 48 j.hermans@ evc-centra.nl
Claudia Klarenbeek Zuidwest-Nederland (06) 533 620 71 c.klarenbeek@ evc-centra.nl
Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, (0341) 499 378 info@loopbaantrajectbouw.nl www.loopbaantrajectbouw.nl Het Loopbaantraject Bouw & Infra en de EVC-centra Bouw & Infra zijn zelfstandige onderdelen van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en ontwikkelen van personeel in de bouwen infrasector. Kijk op www.fundeon.nl.
Erwin van Peppen Gehele regio (06) 514 233 48 e.vanpeppen@ loopbaantrajectbouw.nl
Pascal Segers Horst (06) 100 809 74 p.segers@ loopbaantrajectbouw.nl
zuidoost
Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, (0341) 499 211 evc@fundeon.nl www.evc-centra.nl
Bouwen is het magazine over loopbaanontwikkeling en ontwikkelingen in vaktechniek. Vijf keer per jaar wordt dit tijdschrift gratis toegestuurd aan werknemers en werkgevers voor wie de cao voor de Bouwnijverheid geldt. Bouwen wordt gemaakt in opdracht van het Loopbaantraject Bouw & Infra. Uitgever: Fundeon, kennis- en adviescentrum voor de bouw en infra. Redactieraad: Erik Huijsman, Betsie Brink, Franklin Everts, Metha van der Haar, Pieter Kastermans, Frans Kokke, Michiel Mons en Dick Singerling. Tekst: Jan Bos, Erik Huijsman, Louis Jongeleen, Tessa Klooster, Martin Laning, Jos Vlak, Ed Zeelt. Fotografie: De Beeldredaktie, Jan de Groot, Chris Pennarts. Vormgeving: Click Communicatie, Utrecht. Druk: Senefelder Misset. Oplage: 180.000 exemplaren. Contact met de redactie: Fundeon, afdeling Communicatie, telefoon (0341) 499 306, E-mail bouwen@fundeon.nl. Correspondentie: Loopbaantraject Bouw & Infra, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, telefoon (0341) 499 378, E-mail info@loopbaantrajectbouw.nl. Website: www.fundeon.nl. Adreswijzigingen: Het Magazine Bouwen wordt verstuurd naar iedere werknemer die onder de cao voor de Bouwnijverheid valt. De adressen worden beschikbaar gesteld door de organisatie die verantwoordelijk is voor die cao-registratie. Indien uw adressering onjuist is, dan kunt u via uw werkgever laten controleren of uw juiste adresgegevens beschikbaar zijn gesteld aan Cordares.
Colofon
Colofon
Pascale Wismans Mierlo (06) 100 803 25 p.wismans@ loopbaantrajectbouw.nl
31
is hét gratis online magazine voor iedereen die in de bouw en infra werkt! • Vlieg over het gat aan de A2 • Ontdek de vaktrots van een betonreparateur • Lees over het loopbaantraject van dj Sonny
Wil je ibouwen automatisch ontvangen?
Schrijf je in op ibouwen.nl ibouwen verschijnt op 30 mei