Neer-Brabant
De opener van de lente Lente 2018 De tuinen en velden gonzen weer van het leven: zowel van mens, dier en planten. Een moment waarop je meer dan eens kan wegdromen en genieten van het warme zonnetje en de betoverende fauna en flora. De meeste groenten zijn gezaaid, de tuin staat netjes, er is tijd voor een rustgevende wandeling in de natuur… Helaas ontsieren hier en daar onnodige, slecht getimede, massale houtkap én onnatuurlijke, herfstkleurige velden (glyfosaat et al.) het zicht van wat voor velen een ontspannend gegeven zou moeten zijn. Misbruik van uitspraken van Natuurpunt rond houtkap. Hout dat hoogstwaarschijnlijk eindigt in de vorm van pellets, welke nog meer CO2 de lucht induwt… waar mogelijk nog eens geld opbrengende certificaten aan vast hangen. Het winstbejag omdat boeren te weinig geld voor hun opbrengst krijgen, omdat ze MOETEN spuiten, omdat ze misschien niet beter weten en de moed opgeven… het leven draait nog maar eens om geld en minder om gezondheid. Massale kritiek lijkt amper iets uit te halen. Echte straffen worden niet uitgedeeld en de politiek houdt zich liever met zijn eigen spelletjes bezig. Ondanks al dat deprimerende nieuws, hebben wij gezien dat het anders kan. Ons bezoek aan een biobloembollen kwekerij Huiberts heeft een warme gloed in ons hart gebracht en gaf ons nog méér moed om te blijven strijden voor een betere, ecologischere wereld voor iedereen. Het ís mogelijk om te overleven op het kweken van bio gewassen en bio hoeft écht niet duurder te zijn dan. Tot slot: Velt heeft opnieuw een heel leuk boek uit over plaagdieren. Meer hierover op de velt.be! Veel eco-plezier vanwege Jan
Heb je zin om onze geweldige bestuursploeg bij te staan? Graag een seintje naar: fransdesmedt130@gmail.com
2
Activiteiten Kalender ONZE Aankomende, lokale activiteiten
VELT-ECOTUINDAGEN zondag 03 juni van 10:00 tot 18:00 Daar dit jaar geen enkele tuin van onze afdeling deelneemt aan het ecotuinweekend, willen we andere tuinen gaan bekijken en er samen een gezellig dagje van maken. We selecteerden 5 tuinen in de regio van Tienen. We vertrekken om 10 u aan Leireken of komen rechtstreeks naar Tuin 1 tegen 11 u. Daar kunnen we, na het bezoek, onze meegebrachte picknick gebruiken. Tuin 1: De Fruitberg 21 are. Zeer veel verscheidenheid maar ook 150 fruitsoorten. Adres: Sint-Truidense weg 394, 3200 Hakendover (Tienen) Tuin 2: Volkstuinen van Grimde: moestuinen van verschillende gebruikers Tuin 3: Drakentuin 22 are: op en top een gezinstuin Tuin 4: Eddy en Nadine: vijvers, recuperatie, moestuin op hoogte Tuin 5: Gemeentehuis Outgaarden: jonge tuin met permacultuur
Meer info: http://www.velt.nu/ecotuindagen
Plaats: We carpoolen aan Leireken, oud station brouwerijstraat 47, Steenhuffel Deelname: gratis Inschrijving: fransdesmedt130@gmail. com
3
Activiteiten Kalender Wintermoestuin in! Klaar maken in de zomer Vrijdag 20 juli 2018 Eind juli hebben we de eerstelingen gerooid, erwtjes en boontjes opgesoupeerd evenals de bloemkool. Ook de uien zijn al afgerijpt. Er komt weer plaats vrij in onze groentetuin. Jos Van Hoecke, een doorwinterd moestuinlesgever, komt in de gezellige tuin van Hilde en Franky ons uitleggen en tonen wat we allemaal nog kunnen zaaien en planten om in de herfst en winter meer verse groenten te kunnen oogsten. Denk maar aan roodlof, winterpostelein, veldsla, Chinese kool, snijbiet,…
Praktisch: van 19.30 u tot 22 u Zwaluwstraat 72/1 1840 Malderen
Deelname: 3 € leden en 5 € niet leden Inschrijving: fransdesmedt130@gmail.com Lesgever: Jos Van Hoecke
Jos leert ons heel wat trucjes voor een geslaagde aanpak. Noteer ook al in je agenda: 15 feb 2019 komt Jos ook bij ons in Neer-Brabant met een voordracht over serreteelt. Hij is de auteur van het nieuwe Veltboek ‘Achter glas’.
4
Activiteiten Kalender Onze veltstand van Neer-Brabant komt naar je toe
Hiernaast twee interessante activiteiten in onze regio waar we met onze veltstand aanwezig zijn.
Plantentuin Meise zondag 27 mei van 13:00 tot 17:30 Ter gelegenheid van de week van de bij gaat in de plantentuin van Meise een groot bijenfeest door. De 45 deelnemende partners geven een leuke, interessante, leerzame of speelse invulling aan dit thema, vanuit hun eigen invalshoek. Ruimer gaat het ook over de biodiversiteit. Er zijn ook standen waar je iets te drinken en/of te eten kan verkrijgen. Die zondag is de plantentuin gratis toegankelijk
Comité Jean Pain 40 jaar zondag 24 juni van 09:30 Het loont altijd de moeite om eens langs onze Veltstand te komen. Je kan er informatie verkrijgen, veltboeken kopen aan ledenprijs, antwoord krijgen op je vragen,… en voor de standhouders is het altijd gezellig en aangenaam om onze leden te zien
De voorbije 40 jaar is het Comité Jean Pain vzw uitgegroeid van een demonstratiewerf voor de verwerking van snoeihout tot een bezoekerscentrum waar naast de productie en het gebruik van diverse compost ook verscheidene kringlooptechnieken worden gedemonstreerd. Vier decennia lang was het een ontmoetingsplaats voor duizenden bezoekers, stagiairs, vrijwilligers, tuinders en compostmeester uit binnen- en buitenland, met aandacht voor de rol van organisch materiaal in de bodem en het leven in de tuin in het algemeen.
Comité Jean Pain , Holle Eikstraat, Londerzeel
5
6
Bezoek bio-bloembollenkwekerij Kwekerij Huiberts, Nederland
Goed nieuws! Velt is weer op iets aan ‘t broeden. En er is veel goesting en enthousiasme mee gemoeid! Op zaterdag 28 april mochten de lesgevers en bestuursleden mee op reis om alles te weten te komen over dit nieuwe project. Van onze afdeling gingen Jan De Bondt, Frans De Smedt en ik mee. Met de “Velt-bus” reden we naar Sint-Maartensburg in Nederland op bezoek bij John Huiberts. John heeft een biologische bloembollenkwekerij. Hijzelf benoemt zijn bollen als:
“Bollen waar je blij van wordt!” Amai! Wij zijn er écht blij van geworden! We werden er ontvangen in zijn hangar waar we onze brooddoos mochten leegeten. Boven onze hoofden vlogen zwaluwen af en aan naar tientallen nesten! Ongelooflijk wat een leven dat daar was. John en zijn team hebben enorm veel aandacht voor de bodem waar zijn bloembollen in groeien. Hij werkt met compost en groenbemesters. Het wieden en snoeien van de bloemen gebeurt manueel. In een kar met vier gemakkelijke zetels liggen de medewerkers op hun buik. In het midden zit een bestuurder die rijdt op zonneenergie en zo worden telkens vier rijen afgewerkt. Huiberts biologische bloembollen kwekerij is hectaren groot en op heel dat domein wordt niks van pesticiden of kunstmest gebruikt. En dat merk je! Toen wij daar in de velden stonden, hingen de leeuweriken boven onze hoofden te zingen! Spotters hebben in hun tellingen zelfs ontdekt dat vogels in aantallen opnieuw toenemen, dankzij hun manier van werken!
7
En wat is nu het nieuwe PROJECT van Velt? Wel, Velt gaat - net zoals de zadenactie - een bio bloembollenactie doen, want er is ontdekt dat bio bloembollen heel belangrijk zijn voor de gezondheid van onze bijen. Gangbaar geteelde bloembollen worden behandeld met neonicotinoïden. Elk voorjaar, als de bollen bloeien, komt dat gif tot in de bloem en onze bijen sterven daarvan. Wetenschappers zagen echter dat als een bij kan kiezen tussen een bloem mét of zonder die neonicotinoïden, ze die mét kiest! Ze raakt er als het ware aan verslaafd zoals mensen aan de nicotine uit een sigaret. Daarom is het belangrijk om zoveel mogelijk bloemen aan te bieden zonder gif. Om dit grootse project te laten slagen, is er wel wat tijd nodig. Daarom zal de verkoop van de bio bloembollen pas opgestart worden in het najaar van 2019. In het voorjaar van 2019 zullen er wel al verschillende toontuinen zijn waar je kan gaan kijken wat er allemaal in het aanbod zit. Zo zullen in onze regio in september bij Comité Jean Pain bio bloembollen aangeplant worden als smaakmaker.
8
Wij zien het in ieder geval al helemaal zitten!
Kijk ook even op: http://www.huibertsbloembollen.nl/
Er zijn zo’n schattige, oersterke tulpjes bij. En een combinatie van twee soorten narcisjes die zes weken bloei garanderen ... We houden jullie op de hoogte!
En wist je dat tulpenblaadjes ook lekker kunnen zijn? Geschreven door: Hilde
9
Biodiversiteit en je bord
Wetenschapscafé over bestuivers, klimaat, milieu en voedselzekerheid - Een verslag Met een 50 tal geïnteresseerden zaten we samen voor het wetenschapscafé van de plantentuin, dat voor het eerst aldaar werd georganiseerd. We begonnen met een belangrijk citaat : “als de bij van de aardbodem verdwijnt, heeft de mens nog maar 4 jaar te leven”. Van wie dit citaat is, kan niemand ons met zekerheid zeggen.. en gelukkig is het niet waar. De discussie hierover was het uitgangspunt van de rest van de avond. De doctoraatsstudente Jolien Smessaert van de KU Leuven beet de spits af met haar lezing over “bestuivende insecten en de Belgische appel -en perenteelt”. Zij vertelde over haar boomgaard en al de testen die ze in het kader van haar studie uitprobeert. De peren, de appelen en de aardbeien vormen de top drie van de belangrijkste geteelde vruchten in België. De bestuivende insecten zijn vooral de honingbijen, de solitaire bijen en de hommels. Uit haar onderzoek is gebleken dat bestuiving door insecten van de peren en appelbomen wel degelijk een invloed heeft op de vruchtkwaliteit, de vorm, de grootte en het aantal pitten. Door het traject van de bijen te volgen, zijn ze tot de conclusie gekomen dat de bijen het liefst op de appelbomen vliegen en die verkiezen boven de perenbomen. De nectar van de appel blijkt een suikerconcentratie te hebben van 40% terwijl die van de peren maar 10% is. Ze had drankjes klaargemaakt voor alle aanwezigen met de verschillende suikerconcentratie waardoor we letterlijk konden proeven waarom de bijen een voorkeur hebben voor de appelbomen. Ze wist ons ook te vertellen dat elke bij een geur achter laat bij de bezochte bloem en dat de andere bijen dan ruiken dat er al een soortgenoot de nectar is komen halen. Gelukkig is er na elke uren opnieuw nectar en kan de bloem opnieuw bezocht worden.
10
In de einddiscussie en vragenronde werd door één van de aanwezigen wel de opmerking gemaakt, dat de perentelers de groeihormonen verkiezen boven de bestuiving door de bijen. Piet Stoffelen, onderzoeker in de plantentuin zelf, gaf de tweede uiteenzetting en die ging over “bestuiving, klimaat, biodiversiteit en de toekomst van de koffie”. Hier heb ik uit onthouden dat de voornaamste koffie de Arabica koffie is én dat die 60 à 70 % van de wereldproductie uit maakt. Deze wordt gekweekt in de hooglanden en is bedreigd door de opwarming van de aarde. Gedurende de laatste jaren is men al 30-40 m hoger op de berg moeten gaan kweken omwille van het klimaat. De berg is natuurlijk eindig. Hoe hoger men komt, hoe armer de grond. In die zin, voorspelt men schaarste van koffie tegen 2050. De Arabica koffieplanten zijn zelf bestuivend, hebben in principe geen bijen nodig maar de bijen kunnen de productie wel verhogen met 20 à 50 % door hun bestuiving. Gelukkig is er een alternatief namelijk de Robusta koffie, maar die bloemen moet bestoven worden en hiervoor zijn de bijen dan weer onontbeerlijk. We hebben allemaal ook de twee soorten koffies kunnen proeven waarbij de Arabica koffie favoriet was bij de meeste aanwezigen. Een boeiende uiteenzetting, waarbij het belang aan alternatieven en onderzoek van nieuwe soorten tot uiting kwamen. Het team in de plantentuin blijkt wereldfaam te hebben op het vlak van research naar nieuwe koffieteelten. Anne Ronse, eveneens onderzoeker in de plantentuin, mocht de laatste lezing voor haar rekening nemen en die ging over “bijen, bedreigingen en bescherming”. Er zijn blijkbaar 20 000 verschillende soorten bijen wereldwijd waarvan er 384 soorten in België leven. Er is een achteruitgang van het bijenaantal door o.a. het dalende aantal bloemen, door de toenemende bemesting, de luchtvervuiling… Vooral de solitaire bijen zorgen voor de bestuiving, de honingbijen doen dit ook maar in mindere mate. Er werd dan ook een warme oproep gedaan om zoveel mogelijk zorg te dragen voor heel de bijenpopulatie. Insectenhotels, bloemenweiden en bloeiende planten in de tuin zijn dé manieren om de populatie in stand te houden. Ik ben er van overtuigd dat we als Velt leden hierin een verschil kunnen maken. Het was een boeiende en interactieve avond, vlot aaneengepraat door de wetenschapsmedewerker Jutta Kleber. We houden jullie zeker op de hoogte zodra zij een nieuw wetenschapscafé organiseren en hopen dan met een talrijke Velt delegatie aanwezig te kunnen zijn. Veerle Smet
11
Vragen van de leden Vraag 1: Rupsen op bomen en struiken Al een tijdje was ik ongerust omdat mijn prachtige treurwilg haast even veel blaadjes verloor dan er bijgroeiden. Gisteren stelde ik vast er talloze kleine zwarte beestjes zitten op alle takken en blaadjes! Hebt u enig idee wat het is en wat ik kan doen? Of hebt u eventueel een naam en adres van iemand die raad kan geven? Antwoord van Frans De Smedt: Op de foto (zie hiernaast) die je doorstuurde kan ik duidelijk zien dat het de larve van een soort wilgenhaantjes is die de bladeren kaal vreet. Ook de volwassen haantjes doen dat. Het zijn blauwglanzende kevertjes. De larven lijken een beetje op de larve van het Lieve-Heers- beestje. Ik heb wat op het internet gezocht en ook vele andere tuiniers zien dit jaar deze aantasting massaal voorkomen. Het zou te wijten zijn aan het zeer goede weer in de vroege lente. Er bestaat ook een elzenhaantje. Dat komt ook vooral voor in droge zomers op elzen. Ze vreten gaten in de bladeren. Daardoor gaat de zwarte els minder water verdampen en helpt hem zo om een droge periode door te komen. Ik weet niet of dit hetzelfde is voor de vraat door het wilgenhaantje. Maar in de natuur is er altijd een evenwicht tussen belager en belaagde. Na een tijd herstelt de aangetaste plant zich.
12
Hetzelfde fenomeen doet zich ieder jaar voor op mijn kardinaalsmutsen (zie foto). Ook die worden soms gans kaalgevreten maar dan door de rupsen van de kardinaalsmutsstippelmot. De struik herstelt zich steeds opnieuw. Insecten hebben de voorkeur voor ĂŠĂŠn soort plant. Indien deze planten door hun vraat zouden uitsterven dan gaan zij er ook aan. Vogels zullen je wel helpen. Maar een aantasting op zulk een grote schaal, kan je volgens mij best bestrijden door met een krachtige waterstraal zoveel mogelijk rupsen weg te spuiten.
13
Vragen van de leden Vraag 2: Welke luis is dit
De takken van mijn druiven zitten vol met deze beestjes. (zie foto) Zijn ze schadelijk en wat zou ik er dan kunnen tegen doen? Antwoord van Frans De Smedt: Het is de schildluis of dopluis. Ze zuigen het sap uit de plant die erdoor sterk verzwakt wordt als de luis massaal voorkomt. Als de luis in rust is, merk je ze bijna niet. Ze zit verstopt onder een bruin dop of schild. Hierdoor is het een zeer moeilijk te bestrijden insect. Het enige wat je dan kan doen is de dopjes van de takken schrapen met een houten latje. Je kan ze ook aanstrijken met petroleum of alcohol. Het beste tijdstip om ze te bestrijden is tijdens de maand juni. Dan komen de larven uit het ei en is hun schild nog week. Dan kan je een biologisch product gebruiken op basis van zachte zeep. Maar dit is niet selectief en kan dus ook andere insecten doden. Een ervaren tuinier die ik raadpleegde zei: ‘Hiertegen is er maar één oplossing: de aangetaste plant rooien en verbranden’.
14
Vragen van de leden Vraag 3: MIX 3 Ik heb ‘mix 3’ in mijn serre gebruikt voor mijn veldsla. Die is kort na het toedienen van mix 3 bezweken. Ik heb het product even opgezocht op internet en het lijkt mij gewoon een 'kunstmeststof ' te zijn. Dit product werd aangeraden door een veltlesgever. Antwoord van Frans De Smedt: Vermits ik deze producten niet ken , heb ik de vraag doorgestuurd naar Geert Gommers, veltspecialist over bestrijdingsmiddelen en hulpstoffen. Hieronder het antwoord van Geert: Er zijn twee varianten van mix 3. Hieronder de link naar hun technische fiches. De Eco-Mix 3 is toegelaten in bio. De Mix 3 niet, dat is een klassieke kunstmeststof. • DCM Mix 3 - NPK 9-3-6, een kunstmeststof - https://file.dcm-info.com/PRO/fiche/BENL/MIX%203_MG_BENL.pdf • DCM Eco-Mix 3 - NK 12-3, een organische meststof toegelaten in bio - https://file.dcm-info.com/PRO/fiche/BENL/ECOMIX%203_MG_BENL.pdf Beide hebben een hoog gehalte aan stikstof, N. De Eco-Mix kan door een ecologische tuinier in sommige gevallen gebruikt worden als bijbemesting voor een snelle opkweek. Voor een rechtstreekse zaai in vollegrond van veldsla is het overbodig. Veldsla is immers niet veeleisend wat bemesting betreft. Deze groente heeft ruimschoots genoeg met de bemesting die de voorgaande teelt heeft gehad. Veldsla is ook zoutgevoelig. In een serre, waar zwaar bemeste teelten zoals tomaten en komkommers staan, kun je daar problemen mee krijgen. Het toedienen van een mix 3 zal deze situatie enkel maar verergeren. Conclusie: voor veldsla is het gebruik van deze DCM-producten af te raden, zowel de kunstmest als de organische versie.’
15
Eco kokerellen Door Karen van Ortiga
Ik wilde geen suiker gebruiken maar wel zorgen dat de cake heerlijk natuurlijk zoet zou smaken. Vandaar appelsap, dat ook bijzonder goed is in combinatie met de zoete smaak van de vlierbloesems.
Vlierbloesem cake IngrediĂŤnten (2 kleine cakes of 1 grote): -
4 schermen vlierbloesems 70 gram amandelmeel (witte amandelen gewoon vermalen) 120 gram speltbloem 2-3 eieren 120 gram ghee (of gewone boter) snuifje zout +- 100 ml appelsap 1 lepel natriumbicarbonaat.
Werkwijze: Schud de vlierbloesemschermen even uit en haal dan de bloemetjes van de steeltjes. Meng alle meelsoorten bij elkaar. Voeg er snuifje zout aan toe en meng dit onder het meel. Meng de vlierbloesems er onder. Doe dan de eieren en boter bij het mengsel. Roer door. Maak het deeg vochtiger door appelsap toe te voegen. Roer door tot je glad beslag krijgt. Voeg eventueel nog wat extra appelsap toe. Meng op het laatste de natriumbicarbonaat door het mengsel. Breng over in een met bakpapier beklede bakvorm. Zet in voorverwarmde oven van 160-170 graden gedurende 30-40 minuten. Controleer of de cake gaar is door er met een tandenstoker in te prikken. Die moet er droog uitkomen. Alternatief: maak cake met vlierbloesemsiroop. Gebruik zo’n 50-75 ml siroop al naar gelang je het heel zoet wilt. In dat geval hoef je geen appelsap meer te gebruiken.
16
Vlierbloesem siroop IngrediĂŤnten:
Werkwijze:
-
Schud de schermen bloemen uit, niet wassen. Haal de bloemen van de stelen. Doe water en suiker in een kookpot en laat aan de kook komen. Laat afkoelen. Voeg hierbij de bloemen en het citroensap. Laat afgedekt trekken in de koelkast gedurende 2 dagen.
30 schermen vlierbloesem 1 liter water 1 kg ruwe rietsuiker Sap van 2 citroenen
Nadien zeven en bottelen.
Rabarber Limonade IngrediĂŤnten:
Werkwijze:
-
Snijd de rabarber in stukjes. Stop de rabarberstukjes in een potje samen met de grof gesneden kruiden en vries ze in. Haal de volgende dag uit de vriezer en laat het sap er uitlopen. Pers het de stukken eens goed uit met een neteldoek.
-
1200 gram rabarber 4 citroenen 500 gram suiker 2 flinke lepels vloeibare honing 1300 ml water Paar blaadjes citroenmelisse & munt
Pers de citroenen. Doe het rabarber sap in een kookpot. Voeg de citroen toe en de suiker. Laat het geheel zachtjes aan de kook komen. Laat vervolgens 10 minuten afkoelen. Voeg de honing toe, roer goed door het sap en doe vervolgens in een glazen fles. Dit sap kan je probleemloos een aantal maanden bewaren in de koelkast. Je kan het ook onmiddellijk verwerken tot limonade die je dan een aantal dagen kan bewaren. Leng het rabarber sap aan met water in een verhouding van 1 deel sap met 2 tot 3 delen water.
17
Meer over ons
De vrijwilligers met een hart & passie voor de natuur
https://www.facebook.com/veltneerbrabant/
Onze website http://beweegt.velt.be/neerbrabant
Websites van onze vrijwilligers https://groengenot.wordpress.com/ http://www.ortiga.be https://jansmoestuin.wordpress.com/ http://www.comitejeanpain.be/
18 Disclaimer: onze nieuwsbrief bevat talrijke foto’s van Google, waarvoor dank aan de originele eigenaars