elektrooonoo by janmadry madryjan

●

www.elektronikaB2B.pl

sierpień

Wywiad miesiąca: rozmowa z Robertem Radzikowskim z firmy Kradex – str. 23

Elektronik 10,00zł (w tym 5%VAT)

ISSN -1248-4030 INDEKS 340 731

MAGAZYN ELEKTRONIKI PROFESJONALNEJ ■

Elektronik

TECHNOLOGIE

8/2012

PRZEMYSŁOWA

Zabezpieczanie urządzeń PoE przed przepięciami Zasilanie urządzeń przez Ethernet eliminuje potrzebę prowadzenia oddzielnego okablowania zasilającego oraz używania dodatkowych zasilaczy. Równocześnie rośnie też niestety niebezpieczeństwo uszkodzenia urządzeń sieciowych w wyniku przepięć wywołanych przykładowo przez zjawiska atmosferyczne, wyładowania elektrostatyczne oraz w wyniku awarii zasilania. W artykule przedstawiamy charakterystykę tej metody zasilania oraz sposoby zabezpieczania urządzeń sieciowych PoE przed skutkami różnych zaburzeń. Patrz str. 52 W numerze: Cięcie, wiercenie i frezowanie materiałów w elektronice laserową obrabiarką UV ............66 Projekt open hardware and source – bezprzewodowy moduł pomiarowy SquidBee ................. 50

W ostatnich dwóch latach znacznie wzrosła liczba ujawnionych podróbek podzespołów elektronicznych, które stanowią poważne zagrożenie dla producentów elektroniki, a szczególnie dla branży wojskowej, lotniczej i kosmicznej. Do wzrostu liczby podróbek przyczynia się globalizacja łańcuchów dostaw, a fałszerze stają się coraz bardziej przebiegli. Uczestnicy łańcucha dostaw, od firm OEM do producentów kontraktowych oraz od dostawców do kupujących, ujawnili w 2011 roku na całym świecie 1363 przypadki fałszerstw. Jest to czterokrotny wzrost w stosunku do 324 przypadków w roku 2009, przy czym rok 2011 jest pierwszym, w którym liczba ta przekroczyła tysiąc, co może przekładać się na mi-

Łączna liczba ujawnionych przypadków elektroniki oraz komponentów podejrzewanych o bycie podróbkami z lat 2001–2011

liony kupionych części. Znaczny wzrost w ciągu ostatnich dwóch lat jest efektem eskalacji trendu podrabiania produktów z rynków światowych, a w ostatniej dekadzie liczba podrobionych układów scalonych wzrosła 700-krotnie. Patrz str. 14

Przełączniki, przyciski i klawiatury – raport techniczno-rynkowy Przełączniki, przyciski i klawiatury to grupa podzespołów elektromechanicznych będących elementem interfejsu użytkownika o dużej uniwersalności, spajającej w całość wiele branż i aplikacji. Ich jakość, trwałość i funkcjonalność jest źródłem stałej popularności tych elementów, silnej pozycji na rynku i dużej atrakcyjności dla firm dystrybucyjnych. Producenci elementów wkładają wiele wysiłku w doskonalenie ich konstrukcji mechanicznej, inwestują w nowe materiały i pokrycia galwaniczne styków oraz starają się o atrakcyjne wzornictwo. W efekcie tych działań w tytułowej tematyce sporo się zmienia, zarówno od strony technologii, jak i biznesu. Z tych

powodów po trzech latach przerwy powracamy w ramach raportu „Elektronika” do rynku elementów przełączających, analizując zmiany, jakie zaszły na nim w tym okresie. Patrz str. 26

Nakład 10600 egz.

ELEKTRONIKA

■

Przełączniki, przyciski i klawiatury – raport techniczno-rynkowy

AUTOMATYKA

●

■

numer 183 sierpień 2012 r.

POMIARY

●

Czterokrotny wzrost liczby podróbek podzespołów elektronicznych od 2009 roku

001_okl_08.indd 1 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Zasilanie urządzeń elektronicznych z baterii – str. 55 Pamięci FRAM w systemach komunikacji bezprzewodowej – str. 62 7/25/12 4:16 PM

637 7HFKQRORJLD %OXHWRRWK /RZ (QHUJ\ UHZROXFMRQL]XMH DSOLNDFMH +0, L DNZL]\FMÙ GDQ\FK -PYTH JVUULJ[)S\L ^WYV^HKaH UH YÙLR UV^ǃ WSH[MVYTǇ V VaUHJaLUP\ WYaLT`ZéV^`T T 6 WYaLT`ZéV^`T 637 7VKaLZW}é [LU UHSLǏ` KV WYVK\R[}^ V UPZRPT WVIVYaL TV VJ` WVIVYaL TVJ` P VMLY\QL \UPRHSU` aLZ[H^ WHYHTL[Y}^ VYHa M\URJQVUHS UVǋJP 0U UǏ` UVǋJP 0UǏÙPLYV^PL WYHJ\Qǃ VILJUPL UHK PU[LNYHJQǃ [LJOUVSVNPP ^ YHTH HJO YHTHJO R[}YLQ [LU TVK\é QLZ[ ^`RVUHU` ^ THé`JO TVIPSU`JO \Y Yaǃ \YaǃKaLUPHJO [`W\ (UKYVPK (WWSL P6: >PUKV^Z 5HKH QQL ZPǇ VUH KV [LNV KVZRVUHSL WVUPL^HǏ ^éHǋJP^H QLZ[ KSH UPLQ UPLa^`RSL ^`Ké\ǏVUH Ǐ`^V[UVǋǅ HR\T\SH [VYH H [HRǏL ZaÌRPL JaHZ` WVéǃJaLǉ 7VUHK[V RSPLUJP a IYHUǏ` WYaLT`ZéV^LQ P TLK`JaULQ Zǃ [LYHa ^ Z[HUPL ^ IHYKaV WYVZ[` ZWVZ}I \Ǐ`[RV^Hǅ HWSPRHJQǇ [`W W\ /\THU 4HJOPUL 0U[LYMHJL QHR Y}ÛPLǏ JPLZa`ǅ ZPǇ [`W\ P [ R UPLZWV[`RHUǃ KV[ǃK M\URJQVUHSUVǋJPǃ aIPLYHUPH KHU`JO 5V^` TVK\é ^ZWPLYH WVéǃJaLUPH )S\L[VV[O V UPZRPT WVIVYaL TVJ` a \YaǃKaLUPHTP P6: IYHR WV[YaLI` HWYV IH[` 4-P 7VKaLZW}é 637 QLZ[ KVZ[HYJaHU` a SPJaU`TP J`MYV^`TP P HUHSVNV^`TP ^LQǋJPHTP ^`QǋJPHTP .706 :WLJQHSUPL UH 7HǉZ[^H Ǐ`JaLUPL TVK\é TVǏL aVZ[Hǅ ^`WVZHǏVU` ^ IH[LYPǇ N\aPRV^ǃ Ja\QUPR [LTWLYH[\Y` HRJLSLYVTL[Y VYHa Ja\QUPRP ^PSNV[UVǋJP +aPǇRP aHZ[VZV^HUP\ 0(9 ,TILKKLK >VYRILUJO RSPLUJP TVNǃ Î\KV^Hǅ ^ UV^` WYVK\R[ Z^VQL ^éHZUL VWYVNYHTV^HUPL HWSPRHJ`QUL AHRYLZ TVǏSP^LNV KV Î\KV^HUPH VWYVNYHTV^HUPH VILQT\QL aHYaǃKaHUPL KVZ[ǇWLT P aHZVIHTP THZaÙ \YaǃKaLǉ RVU^LYZQǇ P aIPLYHUPL KHU` JO QHR Y}ÛPLǏ SVNPRǇ &HFK\ PRGXĎX 2/3 VWHY[` UH ZWLJ`ÄRHJQP )S\L[VV[O 3V^ ,ULYN` :PUNSL 4VKL )S\L[VV[O :THY[ VWJQL TVU[HǏ\! IH[LYPP Ja\QUPRH [LTWLYH[\Y P ^PSNV[UVǋJP HRJLSLYVTL[Y\ 7SH[MVYTH KSH HWSPRHJQP UHWPZHU`JO WYaLa RSPLU[H 0U[LYMLQZ .706 :70 0 * <(9; P ^LQǋJPH HUHSVNV^L JaHZ WYHJ` WYa` aHZPSHUP\ IH[LY`QU`T! SH[ ^LÛǇ[YaUH S\I aLÛǇ[YaUH HU[LUH WVZPHKH HWYVIH[` YHKPV^L KSH ,\YVW` <:( P 2HUHK` 9 ;;, -** 0* aNVKU` a ,4* ^ZaLSRPTP Z[HUKHYKHTP TLK`JaU`TP H [HRǏL UVYTHTP ^ aHRYLZPL ILaWPLJaLǉZ[^H THéL ^`TPHY` ¶ _ TT WYaLT`ZéV^` aHRYLZ [LTWLYH[\Y WYHJ` ^ÙVZaǃJ` VK * KV *

:, :WLaPHS ,SLJ[YVUPJ :W a V V \S :[ǇWPǉZRH 3VRHS >HYZaH^H ^^^ ZWLaPHS WS PUMV'ZWLaPHS WS ;LS -H_

002_007_08.indd 2 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 12:49 AM

002_007_08.indd 3 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 12:49 AM

Od redakcji

Prenumerata? Naprawdę warto!

Produkcja wraca do domu

ak wynika z badania rynku przeprowadzonego przez organizację IPC, na światowym rynku elektroniki zaczyna być widoczny trend przenoszenia przez fi rmy OEM swoich zakładów produkcyjnych z powrotem do macierzystych lokalizacji w krajach Europy Zachodniej i w USA. IPC nazywa to zjawisko terminem on-shoring i wskazuje, że ma ono przeciwny charakter do obserwowanego przez ostatnią dekadę przenoszenia produkcji na Daleki Wschód, które miało na celu zyskanie przewagi na rynku dzięki niskim kosztom wytwarzania (off-shoring). Migracja fabryk w rejony zasobne w tanich pracowników, o mało restrykcyjnym prawie, łagodnym podejściu do zagadnień związanych z ochroną środowiska, zawsze była ważnym celem dla wielu dużych firm OEM. Z tego samego powodu niezwykłą popularnością cieszą się obecnie na rynku fi rmy usługowe EMS świadczące usługi produkcyjne dla OEM, mające oddziały na całym świecie i korzystające obficie z ulg podatkowych i wspomnianych korzyści regionalnych. Skoro zatem zaczyna być widać odwrót, to warto zastanowić się, jakie powody są za te zmiany odpowiedzialne. Zdaniem specjalistów ankietowanych przez IPC składa się na to wiele drobnych czynników, które razem jednak stają się ważniejsze od niskiej ceny. Jako pierwsi na powrót z Chin decydują się producenci sprzętu high-tech, a więc fi rmy, dla których priorytetem jest jakość, pracujące na rzecz wojska, lotnictwa, transportu. Zdaniem ich szefów, gdy dzisiaj policzy się dokładnie koszty pracy, spedycji, zaopatrzenia, podatków i opłat infrastrukturalnych, koniecznych do uzyskania produktu o bardzo wysokiej jakości, ceny w USA i Europie Zachodniej stają się porównywalne z tymi, jakie płaci się w Chinach.

Sierpień 2012

Niestety koszty pracy w tanich krajach Dalekiego Wschodu i opłaty związane z działalnością gospodarczą przez cały czas rosną. Coraz droższe są też paliwa, co niestety znacznie wpływa na koszty zaopatrzenia i transportu gotowych wyrobów. Tymczasem produkcja w kraju, blisko klientów, daje szansę na zapewnienie dużej elastyczności wytwarzania i umożliwia najszybsze wprowadzanie produktów na rynek. Jest to też sposób na osiągnięcie wysokiej efektywności i dużej szybkości reagowania na zjawiska dziejące się na rynku. To również dobra metoda na ochronę własności intelektualnej i dokumentacji, która nie może tak

ducenci EMS, których wielu już dzisiaj ma zakłady rozproszone po całym świecie, ale zapewne w przyszłości ich strategia zakładająca głównie bycie tam, gdzie jest tanio, zmieni się na lokalizowanie blisko klienta. Zakłady oferujące proste usługi montażu będą szybko ewoluować w stronę bycia centrami doskonałości, zapewniającymi komplet dopracowanych w szczegółach usług. Taki proces już się dzieje na rynku, ale należy oczekiwać, że w przyszłości będzie się pogłębiał i wychodził poza branżę high-tech. W miarę jak elektronika będzie coraz bardziej skomplikowana i złożona, a wymagania w stosunku do producen-

Gdy dzisiaj policzy się dokładnie koszty pracy, spedycji, zaopatrzenia, podatków i opłat infrastrukturalnych koniecznych do uzyskania produktu o bardzo wysokiej jakości, ceny w USA i Europie Zachodniej stają się porównywalne z tymi, jakie płaci się w Chinach łatwo wycieknąć, jak wtedy, gdy zakład produkcyjny znajduje się na innym kontynencie i przestrzeni prawnej. W czasach kryzysu produkcja we własnym kraju jest traktowana jako akt patriotyczny i element narodowej dumy oraz działanie wspierające własny naród. Stąd firmy, które przenoszą produkcję do kraju, zyskują dodatkowo uznanie od władz i społeczeństwa, czego przykłady dostarczał ostatnio przemysł motoryzacyjny. Nawet jeśli jeszcze ceny nie wyrównały się całkowicie, to czynników przekonujących do produkcji na własnym podwórku jest na tyle dużo, że przeważają nad decyzją o charakterze wyłącznie ekonomicznym. Za zmieniającymi się potrzebami rynku będą podążać pro-

tów będą dotyczyć jakości, elastyczności, szybkości działania i reagowania oraz podobnych czynników, coraz rzadziej w jej wytwarzaniu będą podnoszone kwestie kosztów produkcji. Firmy krajowe wyczuwają ten trend i starają się w niego włączać, bo słowo „jakość” pojawia się dzisiaj przy wielu okazjach, stając się nierzadko mantrą. Niemniej trzeba pamiętać, że nie chodzi tu o ładnie brzmiący slogan, którym może się posłużyć każdy, ale o rzeczywiste usługi i produkty najwyższej jakości. To one mają konkurować z fi rmami dalekowschodnimi i są w stanie zmienić układ sił z ostatniej dekady. Robert Magdziak

Elektronik

002_007_08.indd 4 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 12:49 AM

002_007_08.indd 5 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 12:49 AM

W numerze

Przełączniki, przyciski i klawiatury – raport techniczno-rynkowy

Czterokrotny wzrost liczby podróbek od 2009 roku

OD REDAKCJI:

Produkcja wraca do domu

GOSPODARKA

Czterokrotny wzrost liczby podróbek od 2009 roku

Wzrost na rynku komunikacyjnym nakręca 10-gigabitowy Ethernet

Obroty na rynku półprzewodników w Europie bez zmian, Europa Środkowa na plusie

Różnorodność zastosowań sprzyja rozwojowi rynku komunikacji M2M

Zasilanie urządzeń elektronicznych z baterii Wraz ze wzrostem złożoności systemów wbudowanych oraz rosnącą komplikacją układów zasilania pojawia się problem optymalnego wyboru źródła energii dla urządzeń elektronicznych. Jedną z możliwości jest wyposażenie układu w baterię, która zapewni jego funkcjonalność w jak najdłuższym czasie.

Aktualności

WYWIAD MIESIĄCA

RAPORT

Zabezpieczanie urządzeń PoE przed przepięciami Zasilanie urządzeń sieciowych (m.in. punktów dostępowych, telefonów VoIP, kamer przemysłowych) tym samym kablem, którym przesyłane są dane, jest coraz popularniejsze. Wraz z wprowadzeniem nowej wersji standardu PoE (Power over Ethernet), w którym opisano tę metodę zasilania, liczba jej potencjalnych zastosowań jeszcze wzrosła.

Sierpień 2012

Konkurujemy elastycznością działania i posiadaniem własnego magazynu wyrobów katalogowych, mówi Robert Radzikowski z firmy Kradex

Przełączniki, przyciski i klawiatury – raport techniczno-rynkowy

DODAJ DO ULUBIONYCH

Biblioteka Equalizer dla mikrokontrolerów dsPIC DSC

Elektronik

002_007_08.indd 6 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 12:49 AM

19 Obroty na rynku półprzewodników w Europie bez zmian, Europa Środkowa na plusie Zgodnie z oczekiwaniami, dostawcom półprzewodników w Europie trudno jest sięgnąć pułapu obrotów notowanych w rekordowym roku 2011. Branżowe stowarzyszenie dystrybutorów i producentów DMASS poinformowało, że choć w I kw. br. obroty były czwarte najwyższe odkąd analizuje ono rynek, w ujęciu rocznym sprzedaż spadła o 15%.

Projekt open hardware and source – bezprzewodowy moduł pomiarowy SquidBee

TECHNIKA

Zabezpieczanie urządzeń PoE przed przepięciami

Zasilanie urządzeń elektronicznych z baterii – poradnik

60 62

Układy do pomiaru prądu

Discovery: odkryj tanie narzędzia dla STM32

Cięcie, wiercenie i frezowanie materiałów w elektronice laserową obrabiarką UV

Pamięci FRAM w systemach komunikacji bezprzewodowej

NOWE PODZESPOŁY

Mikrokontrolery 69 – Komunikacja 72 – Aparatura pomiarowa 73 – Moduły i systemy 78 – Układy zasilania 83 – Podzespoły czynne 88 – Elementy elektromechaniczne 90 – Optoelektronika 93 – Układy cyfrowe 96 – Przetworniki i sensory 99 – Elementy pasywne 102 – Sprzęt i narzędzia

002_007_08.indd 7 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 7:23 PM

Aktualności Samsung wyda 1,9 mld dol. na fabrykę układów logicznych

Nowy prezes Freescale zamierza zwiększyć udział firmy w rynku

Samsung planuje wydać 1,9 mld dol. na linię produkcyjną układów logicznych przeznaczonych do smartfonów i tabletów, poinformowali przedstawiciele fi rmy. Według Samsunga stosowane na niej będą technologie procesu 20 nm i 14 nm na płytkach krzemowych o średnicy 300 mm, a sama linia ma być oddana do użytku pod koniec 2013 r. Nie wiadomo jednak, czy linia powstanie w którejś z istniejących już fabryk fi rmy, czy też będzie to całkowicie nowa inwestycja w nowym miejscu. Dostosowując się do rosnącego na świecie popytu na produkty fi rmy, pod koniec 2011 r. Samsung zmienił w fabryce Giheung (na zdjęciu) profi l produkcji linii Line-14 z pamięci na układy logiczne.

Gregg Lowe, od pierwszych dni czerwca br. nowy prezes i dyrektor zarządzający Freescale Semiconducor, stwierdził, że jego głównym celem jest zwiększenie udziału Freescale w rynku i zapewnienie firmie wzrostu większego od całej branży półprzewodników. Lowe wcześniej był wiceprezesem i dyrektorem oddziału układów analogowych w Texas Instruments. Zastąpił on na stanowisku prezesa Richa Beyera, który pozostaje w zarządzie Freescale. Poproszony o podanie mocnych i słabych stron Freescale, Lowe odmówił odpowiedzi, zasłaniając się zbyt krótką pracą w fi rmie. Z pewnością jednym z większych kłopotów Freescale jest sięgające 6 mld dol. zadłużenie, a niekwestionowanym atutem mocna pozycja na rynku mikrokontrolerów.

Hitachi Cable Europe buduje w Czechach fabrykę komponentów motoryzacyjnych

Wistron, Jabil i Flextronics mogą zarobić dzięki Celestice W związku ze stopniowym wycofywaniem się Celestiki z oemowego kontraktu na dostawy zaawansowanych telefonów komórkowych dla RIM, skorzystać z okazji mogą Wistron, Jabil i Flextronics, poinformował DigiTimes. Celestica, dostawca usług produkcyjnych, ogłosiła w czerwcu br., że zamierza zakończyć kontrakt z RIM w ciągu trzech do sześciu miesięcy. Celestica produkuje dla RIM w Meksyku smartfony Blackberry Bold i Curve, uzyskując z dostawy tych urządzeń 19% przychodów. Zaplecze produkcyjne w Meksyku mają także Wistron, Jabil i Flextronics, w związku z czym oczekuje się, że właśnie te firmy przejmą kontrakt Celestiki.

Lockheed Martin podpisał dużą umowę z Arrow Electronics Lockheed Martin podpisał nową umowę strategiczną z Arrow Electronics, globalnym dystrybutorem komponentów i usług, obejmującą ponad 22 tysiące podzespołów do zaawansowanych systemów technologicznych, takich jak rakiety, satelity, systemy radarowe, myśliwce taktyczne czy bezzałogowe urządzenia do inwigilacji. Jest to największa umowa, jaką do tej pory Lockheed Martin zawarł z pojedynczym dostawcą komponentów elektronicznych. Tym samym koncern zbrojeniowy wybrał jeden centralny kanał dostaw, podczas gdy w 2011 r. współpracował z 240 dostawcami. Dzięki nowej umowie firma ma nadzieję skrócić czasy dostaw, ujednolicić wybór podzespołów oraz zwiększyć wewnętrzną wydajność i produktywność.

Sierpień 2012

Hitachi Cable Europe wybudowało w Czechach hale fabryczne i obecnie przygotowuje je do rozpoczęcia produkcji, co ma nastąpić w lutym 2012 r. Na trzech tysiącach m2 czeskiej fabryki (strefa przemysłowa Triangle w rejonie Usti) zatrudnionych zostanie około 36 pracowników. Zabudowania fabryki powstały na terenie należącym do Hitachi Automotive Systems, w ramach strategii dywersyfi kacji bazy produkcyjnej komponentów samochodowych firmy. Hitachi Cable Europe zajmuje się wytwarzaniem głównie przewodów, wiązek kablowych i produktów z miedzi.

Valeo rozwija produkcję elektroniki samochodowej na Węgrzech Valeo, producent komponentów i części samochodowych, rozpoczął rozbudowę zakładów w Veszprem na Węgrzech, gdzie powstają m.in. elektroniczne systemy wspomagania kierowcy (ADAS). Po rozbudowie produkcja w węgierskich zakładach Valeo wzrośnie w nadchodzących latach o kolejne 50%. Powstaje tam także nowy budynek działu badań i rozwoju, dzięki czemu powierzchnia biur zwiększy się dwukrotnie. W ciągu ostatnich czterech lat sprzedaż komponentów wytwarzanych w zakładach wzrosła o ponad 100%. Poza systemami wspomagania kierowcy Valeo produkuje w Veszprem komputery pokładowe oraz moduły sterujące montowane przy kolumnie kierownicy i na desce rozdzielczej.

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 8 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:02 AM

008_gospodarka_08.indd 9 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:02 AM

Aktualności SK Hynix kupił producenta kontrolerów pamięci

MediaTek złożył ofertę przejęcia konkurencyjnego MStara

SK Hynix, południowokoreański dostawca układów pamięci, kupił w czerwcu br. za nieujawnioną kwotę Link_A_Media_ Devices (LAMD). Założony w 2004 r. LAMD jest fablesowym dostawcą układów SoC przeznaczonych na rynki magazynowania danych. Po finalizacji przejęcia LAMD stanie się oddziałem SK Hyniksa wyspecjalizowanym w projektowaniu kontrolerów pamięci NAND. Układy te są stosowanie m.in. we wbudowanych kartach pamięci Flash (MMC) oraz w pamięciach półprzewodnikowych.

Mediatek, fablesowy dostawca układów konsumenckich, złożył ofertę zakupu lokalnego tajwańskiego rywala, firmy MStar, poinformował Reuters. Płacąc za akcje MStara własnymi akcjami i gotówką, MediaTek początkowo jest gotów przejąć 40 do 48% akcji firmy, a pozostałą jej część w terminie późniejszym. Według źródeł tajwańskich zarząd MStara zgodził się na zaproponowane warunki, a pełna fuzja firm ma dojść do skutku na początku 2013 r. Wartość transakcji jest wyceniana na 1,9 mld dol. MediaTek utrzymuje, że zajmuje pierwszą na świecie pozycję jako dostawca układów na konsumenckie rynki telefonów komórkowych, odtwarzaczy DVD/Blu-Ray oraz napędów dysków optycznych. W 2011 r. uzyskał łączne obroty 2,97 mld dol. Obroty MStara wyniosły 1,2 mld dol.

Debiut 32-bitowego układu ARM o ultraniskim poborze prądu Freescale rozpoczął pilotażową produkcję pierwszego na świecie mikrokontrolera z 32-bitowym procesorem ARM Cortex-M0+ o ultraniskim poborze prądu. Do jego zadań należeć będzie konwersja 8- i 16-bitowych aplikacji do statusu 32-bitów przy poborze jednej trzeciej prądu w porównaniu z procesorem 8-bitowym i zapewnieniu dwukrotnie większej wydajności od procesora 16-bitowego. Opracowując wraz z Freescale nowy Cortex M0+, dążyliśmy do stworzenia rdzenia, który pozwoliłby znacznie wydłużyć żywotność baterii urządzeń mobilnych, a jednocześnie zapewniałby szybkość obliczeniową standardowego 32-bitowego układu ARM, stwierdzili przedstawiciele ARM Holdings. Innym znanym licencjobiorcą procesora ARM Cortex-M0+ jest NXP.

Coraz więcej sprzętu AGD powstaje w Polsce Tegoroczna produkcja sprzętu AGD jest w Polsce o 4% wyższa niż w 2011 r. Firmy wciąż inwestują w jej rozwój. Fabryki sprzętu AGD, które ma w Polsce cała światowa czołówka branży, zwiększają produkcję mimo zawirowań na światowych rynkach.

Eksport sprzętu AGD z Polski

PGE nie sprzeda Exatela Zarząd Polskiej Grupy Energetycznej (PGE) zdecydował o pozostawieniu spółki Exatel w strukturze grupy kapitałowej PGE, poinformowali przedstawiciele PGE pod koniec maja br. PGE oceniła, że korzyści z pozostawienia Exatela w grupie PGE przeważają nad potencjalnym zyskiem z jego sprzedaży. Aktywa oraz know-how spółki Exatel mogą być efektywnie wykorzystane w obecnej strukturze grupy, w zakresie budowy infrastruktury i przesyłu danych, zwłaszcza na potrzeby segmentu dystrybucji energii elektrycznej, stwierdziły władze PGE. Spółki grupy PGE posiadają około 95,6% akcji spółki Exatel, która jest operatorem telekomunikacyjnym zarządzającym w Polsce siecią transmisyjną o łącznej długości ok. 20 tys. km i przepustowością sięgającą 320 Gb/s.

Sierpień 2012

Do końca maja br. z taśm zjechało 5,1 mln sztuk sprzętu, czyli 4% więcej niż rok temu. Jeszcze lepiej wyglądają dane o eksporcie. W I kw. jego wartość wzrosła o 17%, do niemal 3 mld zł. Kolejne miesiące też zapowiadają się bardzo dobrze, ponieważ w tym roku ruszą nie tylko nowe linie, ale i fabryki. Samsung Electronics, eksporter 80% swoich wyrobów z Polski, optymistycznie zapowiedział potrojenie produkcji w ciągu trzech lat, aby stać się liderem produkcji AGD w Europie. Wzrost produkcji zapowiedziały także Indesit, Electrolux i FagorMastercook. Poza pralkami i lodówkami w Polsce powstają także zmywarki, suszarki do ubrań czy płyty grzejne do kuchenek.

Główni odbiorcy za granicą

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 10 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:02 AM

008_gospodarka_08.indd 11 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 4:19 PM

Aktualności Si Power chce zbudować w Polsce przemysł fotowoltaiczny

UKE rozpoczyna konsultacje w sprawie przetargu na pięć rezerwacji częstotliwości

Podczas konferencji „Słońce uśmiecha się do Polski” zorganizowanej w Warszawie na początku czerwca br. firma Si Power oraz Central Europe Energy Partners (CEEP), stowarzyszenie polskich fi rm z branży energetycznej i paliwowej, zaprezentowali koncepcję utworzenia w Kleszczowie pod Łodzią fotowoltaicznego centrum naukowo-wdrożeniowo-produkcyjnego pod nazwą Si Power Centrum Polska. „Naszym głównym celem jest budowa pierwszego w Polsce nowoczesnego centrum wdrożeniowo-produkcyjnego pod nazwą Si Power Centrum Polska w Kleszczowie”, powiedział Jan Tekielak z Si Power. Tekielak dodał, że zamierzeniem jego firmy jest, aby elektrownie słoneczne były budowane w jak największym zakresie z elementów pochodzących z Si Power Centrum Polska w Kleszczowie, jak również od europejskich partnerów. Utworzenie centrum Si Power jest planowane w gminie Kleszczów na powierzchni około 30 ha. Zgodnie z przedstawioną prezentacją na terenie centrum mają powstać zakłady m.in. Belectric Solarkraftwerke – dewelopera elektrowni słonecznych, SMA Solar Technology – producenta inwerterów, Solarwatta – producenta modułów fotowoltaicznych oraz Jurchen Technology – producenta komponentów dla instalacji fotowoltaicznych. Wymienione firmy są partnerami i akcjonariuszami Si Power.

Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE) ogłosił pod koniec maja br. rozpoczęcie konsultacji dotyczących warunków przetargu na częstotliwości z zakresu 1729,9–1754,9 MHz oraz 1824,9–1849,9 MHz na obszarze całego kraju. Urząd planuje rozpisać przetarg na pięć oddzielnych rezerwacji częstotliwości, które obejmują po 25 dupleksowych kanałów radiowych, każdy o szerokości 200 kHz, z zakresu 1729,9–1754,9 MHz oraz 1824,9–1849,9 MHz, przeznaczonych do świadczenia usług telekomunikacyjnych w służbie ruchomej, do dnia 31 grudnia 2022 r., podano w ogłoszeniu na stronie urzędu. Według UKE najważniejszym kryterium oceny ofert będzie zachowanie warunków konkurencji. Pozostałe kryteria to wysokość opłaty za częstotliwość, wiarygodność finansowa oraz zobowiązania, np. inwestycyjne, podjęte w ramach przetargu.

Amerykański Teledyne Technologies przejmuje LeCroy Teledyne Technologies przejmie za kwotę 240 mln dol. wiodącego dostawcę oscyloskopów, generatorów i analizatorów stanów logicznych – fi rmę LeCroy. Całkowita wartość transakcji, która dodatkowo uwzględnia opcje pracownicze, prawa pracowników do udziału w zyskach firmy oraz długi, wyniesie 291 mln dol. Teledyne zajmuje się produkcją specjalistycznej aparatury dla rynku obronnego i lotniczego. Fuzja ma na celu poszerzenie oferty produktowej amerykańskiego koncernu. LeCroy został założony w 1964 r. i zatrudnia ok. 500 pracowników na całym świecie. W ubiegłym roku przychody ze sprzedaży wyniosły 178 mln dol.

Wzrost produkcji układów na Tajwanie w II kw. o 14% Według prognozy tajwańskiej agencji rządowej całkowita produkcja układów scalonych na Tajwanie w II kw. br. miała wzrosnąć w ujęciu kwartalnym o 14,3%, do wartości około 13,9 mld dol., poinformował lokalny dziennik „Taipei Times”. Raport na temat produkcji półprzewodników opracowało tajwańskie Ministerstwo Finansów, za przyczyny dobrych wyników branży uznając dużą sprzedaż smartfonów, silny popyt na telewizory LCD oraz ogólne ożywienie na rynku półprzewodników. W rozbiciu na poszczególne składniki w II kw. fabryczna produkcja układów miała na Tajwanie wzrosnąć o 16% do 7,1 mld dol., wartość projektów układów zwiększyła się o 13%, osiągając 3,4 mld dol., a pakowanie i testowanie wyniosły 2,36 mld dol. i 1,05 mld dol.

Lear przejmuje halę po Lenovo w LSSE Położona w Legnickim Polu hala, która początkowo miała zostać zagospodarowana przez chińskie Lenovo, drugiego co do wielkości producenta komputerów osobistych na świecie, trafi w ręce firmy Lear zajmującej się produkcją elementów wyposażenia wnętrz samochodów. Na terenie naszego kraju mieszczą się jeszcze trzy zakłady Leara: w Tychach, Mielcu i Jarosławiu. W sumie dają one zatrudnienie 6 tys. pracowników.

Sierpień 2012

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 12 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

008_gospodarka_08.indd 13 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

Gospodarka

Podróbki

– czterokrotny wzrost od 2009 roku

W ostatnich dwóch latach znacznie wzrosła liczba ujawnionych podróbek podzespołów elektronicznych, które stanowią poważne zagrożenie dla producentów elektroniki, a szczególnie dla branży wojskowej, lotniczej i kosmicznej. Aby temu przeciwdziałać, rząd USA zaostrzył prawo dotyczące podrobionych komponentów.

o wzrostu liczby podróbek przyczynia się globalizacja łańcuchów dostaw, a fałszerze stają się coraz bardziej przebiegli. Uczestnicy łańcucha dostaw, od firm OEM do producentów kontraktowych oraz od dostawców do kupujących, ujawnili w 2011 roku na całym świecie 1363 przypadki fałszerstw. Jest to czterokrotny wzrost od 324 przypadków w roku 2009, przy czym rok 2011 jest pierwszym, w którym licz-

ba ta przekroczyła tysiąc, co może przekładać się na miliony kupionych części. Znaczny wzrost w ciągu ostatnich dwóch lat jest efektem eskalacji trendu podrabiania produktów z rynków światowych, a w ostatniej dekadzie liczba podrobionych układów scalonych wzrosła 700-krotnie. Rysunek 1 przedstawia łączną liczbę ujawnionych przypadków elektroniki wysokiego ryzyka oraz komponentów podejrzewanych o bycie podróbkami z lat 2001–2011. Znaczna ich część

Rys. 1. Łączna liczba ujawnionych przypadków elektroniki oraz komponentów podejrzewanych o bycie podróbkami z lat 2001–2011

Sierpień 2012

została ujawniona przez amerykańskie firmy z branży wojskowej, lotniczej i kosmicznej. Mogą one jednak mieć wpływ na wszystkich producentów stosujących w swoich urządzeniach takie same elementy elektroniczne. Ponieważ każdy przypadek może dotyczyć tysięcy części oraz milionów dolarów przychodu, użycie elementów podejrzewanych o bycie podróbkami wiąże się ze znaczną odpowiedzialnością firm oraz negatywnymi skutkami finansowymi. Ponadto, zjawisko to może stanowić poważne zagrożenie dla życia ludzkiego i bezpieczeństwa kraju. Według analityków z IHS, kwestia podróbek staje się głównym problemem dla producentów elektroniki, szczególnie tych z branży wojskowej, lotniczej i kosmicznej. Problem ten trudno zignorować, gdyż liczba ujawnionych przypadków rośnie wykładniczo, a większość firm nie ma ani świadomości, ani możliwości skutecznego wykrywania podróbek i łagodzenia skutków ich użycia. Badania przeprowadzone w branży mogą pomóc innym organizacjom w ustaleniu podejrzanych czę-

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 14 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

Gospodarka ści lub dostawców. A obecnie, gdy prawodawstwo USA przenosi odpowiedzialność za podróbki na dostawców z branży wojskowej, dostęp do danych, o ujawnionych przypadkach podróbek staje się krytyczny. Części podrobione to zwykle tanie substytuty lub odzyskane komponenty, które nie spełniają surowych wymagań branży wojskowej, lotniczej i kosmicznej, prowadząc do potencjalnych uszkodzeń. Co bardziej niepokojące, uszkodzenia te mogą stanowić zagrożenie życia. Ponadto istnieją obawy, że niektóre podrobione układy scalone mogą działać jak potencjalne konie trojańskie i być zdalnie wyłączane, narażając w krytycznym momencie możliwości obronne. Koszty rozwiązania pojedynczego znalezionego przypadku mogą być bardzo duże. Rząd USA ujawnił na przykład, że komputery pokładowe rakiet antybalistycznego systemu THAAD (Terminal High Altitude Area Defense) zawierały elementy podejrzane o fałszerstwo, które mogły doprowadzić do całkowitej awarii. Koszt ich wymiany wyniósł niemal 2,7 mln dol.

Działania rządu USA Aby wesprzeć walkę z podróbkami, powołana została ustawa National Defense Authorization Act (NDAA) zawierająca zapisy dotyczące wykrywania oraz unikania podrobionych części. Nowe prawo obarcza zleceniodawców z branży obronnej odpowiedzialnością za wykrywanie i unikanie podrobionych komponentów elektronicznych oraz elementów podejrzewanych o bycie podróbkami. Ponadto muszą oni stosować środki zaradcze w postaci wszelkich wymaganych przeróbek i korekt, a także nie mogą wliczać podróbek oraz wymienionych działań w koszty. Muszą również stworzyć procedury kwalifikacyjne, dzięki którym wykorzystywane będą jedynie zaufane źródła i autoryzowani dostawcy.

Problem wszystkich producentów

ujawniony przypadek. Według IHS, typowa lista części dla produktu z branży wojskowej może zawierać nawet do dziesiątek tysięcy zamówionych elementów, z których z reguły od 0,5 do 5% pokrywa się z ujawnionymi przypadkami podróbek. Analogicznie wygląda sytuacja w przypadku wyposażenia medycznego, które – podobnie jak urządzenia wojskowe – wymaga wysokiej niezawodności. A skoro nawet jedna podróbka stanowi duże zagrożenie, to ich setki czy tysiące w przypadku typowej fi rmy muszą budzić poważne obawy. Podstawowa profi laktyka polegająca na korzystaniu z kwalifi kowanych i autoryzowanych dostawców oraz unikaniu dostawców ryzykownych przy tysiącach części oraz firm rozproszonych w łańcuchu dostaw nie jest zadaniem prostym. Ale trzeba ją traktować jako warunek konieczny do tego, aby można było zacząć myśleć o ograniczeniu fałszerstw.

Zagrożenie podróbkami jest bardziej powszechne, niż może sugerować jeden

Grzegorz Michałowski

MSC & Lattice zapraszają na darmowe seminarium „@MachXO2 Speed“

Mikrokontroler + Logika: łatwiej, szybciej i taniej niż kiedykolwiek wcześniej !!! Gotowe połączenie szeregowe – projekt w 15 minut Co można zyskać uczestnicząc? -Darmowe demonstracje techniczne -Darmowy pendrive z 10 nowymi projektami demo -Możliwość zamówienia MachXO2 Pico Development kit za jedyne $29

V-7_2012-PBIE-6142

Kto powinien uczestniczyć? Konstruktorzy poszukujący rozszerzenia zasobów mikrokontrolera o tani, elastyczny, inteligentny, wyposażony w wewnętrzny Flash blok peryferyjny bazujący na logice programowalnej, sprzęgany szeregowo przez I2C lub SPI bez użycia zasobów logiki

Rejestracja www.msc-ge.com/Seminars

Program 9:00-12:00 Overview MachXO2 Family ■ Embedded Function Block details ■ Hardened SPI Bus Interface ■ Hardened I2C Bus Interface ■ Wishbone Bus and Other Demos ■

-LunchProgram 13:30-15:00 ■ „Live software & hardware demonstrations “

MSC Vertriebs GmbH Tel. +48 32 330 54 50 · gliwice@msc-ge.com

www. msc-ge.com

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 15 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:03 AM

Aktualności Zagraj z Silabs – seminarium WG Electronics Firma WG Electronics zorganizowała 21 czerwca seminarium, na którym prezentowano ofertę fi rmy Silicon Laboratories. Szczególny nacisk położono na omówienie nowej linii Precision32 mikrokontrolerów „mixed-signal” z rdzeniem ARM Cortex-M3. Prezentowano też nowości takie jak m.in. szybkie mikrokontrolery C8051Fxxx, cyfrowe izolatory i drivery, układy czasowe i oscylatory. Seminarium prowadzili inżynierowie aplikacyjni Silicon Laboratories.

Cło na chiński sprzęt telekomunikacyjny? Komisja Europejska może nałożyć karne cło na chińskich producentów sprzętu telekomunikacyjnego – Huawei i ZTE. Chińscy producenci korzystają zdaniem KE ze wsparcia rządowego. Parlament Europejski wskazał niedawno na protekcjonizm jako jedną z przyczyn przewagi chińskich firm.

PICMG uznaje COM Express mini za standard Grupa PCI Industrial Manufacturers Group (PICMG) uznała zaproponowane przez firmę Kontron rozwiązanie COM Express mini dla komputerów modułowych o wielkości karty kredytowej (85×45 mm) za standard przemysłowy. Do momentu oficjalnego wprowadzenia rozszerzenia specyfi kacji, komputery modułowe zgodne z oficjalnym obecnie standardem „mini” były określane jako nanoETXexpress. COM Express mini stanowi uzupełnienie portfolio produktów określanych jako SFF (Small Form Factor) przeznaczonych do ultramobilnych, przenośnych urządzeń.

Moduły pamięci Alliance Memory w ofercie TME Transfer Multisort Elektronik podpisał umowę dystrybucyjną z japońskim producentem pamięci SRAM i DRAM. Dzięki porozumieniu pełne portfolio produktów Alliance Memory będzie oferowane klientom w całej Unii Europejskiej, Ukrainie, Rosji oraz państwach arabskich.

Sierpień 2012

Nowa strona internetowa CSI Z okazji jubileuszu 20-lecia działalności, CSI uruchomiła nową wersję swojej strony internetowej – www.csi.pl. Witryna zyskała nie tylko estetyczną szatę graficzną, ale wzbogacono ją o nowoczesne i korzystne rozwiązania, które pozwalają na prostszy i szybszy dostęp do materiałów na niej zawartych: ofertę, dane techniczne produktów oraz newsletter.

Polska zadebiutowała w rankingu Startup Genome W 2012 r. Polska skutecznie zadebiutowała w światowym rankingu Startup Genome, oceniającym warunki rozwoju przedsięwzięć z branży nowych technologii. Warszawa uplasowała się na 23. pozycji, przed Waszyngtonem i Montrealem. Potwierdza to szereg inwestycji dużych, globalnych firm z branży elektroniki i IT, jak np. Dolby Laboratories, Samsung, EDF czy Energy Micro, które zdecydowały się rozwijać w Polsce swoje ośrodki badawcze czy laboratoria. Obecne lata to najlepszy moment na budowanie Ranking centrów gospodarczych wysokiej pozycji Polski jako oferujących najlepsze warunki do miejsca sprzyjającego inwerozwoju nowych firm technolostycjom technologicznym, gicznych według Startup Genome bo tak naprawdę to one, Poz. Miejsce a nie stare, tradycyjne gałę1 Dolina Krzemowa zie przemysłu, mogą wpro2 Nowy Jork wadzić naszą gospodar3 Londyn kę na nowe tory. Wkrótce 4 Toronto 5 Tel Awiw sprzyjać temu będą rów6 Los Angeles nież bodźce kapitałowe, po7 Singapur nieważ w nowej perspek8 Sao Paulo tywie finansowej na lata 9 Bangalore 2014–2020 Unia ma szczo10 Moskwa drzej wspierać funduszami … 23 Warszawa wszelkie działania proinnowacyjne. Byłoby dobrze zawczasu przygotować się do jak najbardziej efektywnego wykorzystania tych pieniędzy i potencjału naszych technologicznych kadr. Już teraz warto myśleć, jak jeszcze skuteczniej kusić duże fi rmy, by lokowały u nas innowacyjne laboratoria, ośrodki badawcze, nowoczesny przemysł, podsumowała „Rzeczpospolita”. Na pierwszych miejscach rankingu Startup Genome uplasowały się Dolina Krzemowa, Nowy Jork i Londyn. Dane do rankingu pochodzą od ponad 16 tysięcy nowych fi rm oceniających środowisko biznesowe i warunki sprzyjające rozwojowi technologii i przedsiębiorczości w danej aglomeracji.

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 16 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

Gospodarka

Wzrost na rynku komunikacyjnym nakręca

10-gigabitowy Ethernet Po 3% spadku w 2011 r. rynek półprzewodników do komunikacji przewodowej w roku bieżącym ma wzrastać w umiarkowanym tempie, przewiduje firma badania rynku Linley Group w raporcie z czerwca br.

o silnym początku 2011 r. obroty układami komunikacyjnymi zmalały w II kw., kiedy dostawcy redukowali poziom zapasów, a operatorzy bezprzewodowi kończyli projekty i zwlekali z kolejnymi inwestycjami. Podczas gdy łączny rynek podzespołów do komunikacji w 2011 r. zmniejszył się w skali roku, rynek układów do technologii 10 Gigabit Ethernet (10-GbE) wzrósł o 87%, do ponad 200 mln dol., poinformował Linley Group. Dostawy wielu typów układów do kart sieciowych 10-GbE wzrosły w skali roku o 111%. Choć końcówkę roku również charakteryzował spadek obrotów, w wielu kategoriach produktów dostawcy notowali znaczne wzrosty, w związku z czym Linley Group przewiduje wzrost obrotów w roku bieżącym dla całego sektora. Wśród 20 największych dostawców układów do komunikacji, największy wzrost obrotów uzyskały MediaTek, Entropic i Semtech, poinformowali analitycy Linley Group. Liderem w dostawach procesorów na rynek komunikacyjny w 2011 r. okazał się Freescale, wyprzedzający Intela oraz trzeciego Cavium, którego obroty rosły w najszybszym tempie. Na rynku FPGA, dzięki wprowadzeniu oferty wydajnych układów w generacji 40 nm, Altera skutecznie zredukowała dystans do lidera rynku, Xilinksa, poinformo-

wał Linley Group. Czołowym dostawcą komunikacyjnych układów specjalizowanych pozostawał Broadcom, rezerwując dla swoich ASSP 33% rynku, do czego przyczyniło się ubiegłoroczne przejęcie firmy Broadlight, dostawcy produktów sieciowych i procesorów wbudowanych. Na drugim miejscu w dostawach komunikacyjnych ASSP znalazł się Marvell, który wysunął się przed Intela. Intel z kolei dobrze wypadł w środowisku Ethernetu, notując wzrosty obrotów w segmencie układów do kart 10-GbE i GbE i wchodząc dzięki przejęciu fi rmy Fulcrum na rynek przełączników (switch) 10-GbE. Intel pozostaje liderem

rynku procesorów embedded, utrzymując w nim 40% udział, na drugim zaś miejscu uplasował się Freescale. Oparty na światłowodach 10-gigabitowy Ethernet zapewnia zwiększone możliwości transmisji, elastyczność i umożliwia działanie wielu nowych aplikacji. Jednym z coraz bardziej powszechnych obecnie dla Ethernetu zastosowań jest magazynowanie danych w sieci. Według analityków Grupy Dell’Oro w obecnym roku znaczna liczba komponentów 10-GbE znajdzie zastosowanie w centrach obliczeniowych. Sprzyjać temu będą takie czynniki jak wirtualizacja serwerów czy konwergencja sieci. (MT)

Rys. 1. Prognoza wykorzystania przełączników GbE i 10-GbE w serwerach do 2015 r. według Dell’Oro Group

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 17 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:03 AM

Aktualności Microchip Technical Training 2012 Firma Gamma zorganizowała dwudniowe szkolenie dla projektantów elektroniki poświęcone produktom firmy Microchip (19–20.06). Nacisk położono na wybrane aspekty praktyczne rozwiązań, które uczestnicy na bieżąco testowali na przygotowanych zestawach testowych. Tematyka spotkań dotyczyła projektowania energooszczędnych aplikacji z mikrokontrolerami w technologii nanoWatt XLP oraz tworzenia graficznych interfejsów z wykorzystaniem Microchip Graphics Library.

Zbliża się 25. edycja targów Energetab Tegoroczne Międzynarodowe Targi Energetyczne Energetab odbędą się w dniach 11–14 września tradycyjnie na terenach ZIAD-u w Bielsku-Białej. Wystawa jest największą ekspozycją urządzeń dla branży energetycznej w Polsce – w tym roku obecnych na niej będzie około 600 dostawców. Zaprezentują oni urządzenia, aparaturę oraz systemy związane z wytwarzaniem, przesyłaniem i użytkowaniem energii elektrycznej. Jubileuszowa edycja Energetabu potrwa 4 dni, co organizatorzy uzasadniają prośbami wystawców chcących mieć na targach więcej czasu na obsługę odwiedzających ich klientów. Wystawie towarzyszyły będą konferencje, seminaria i prezentacje. Najważniejsza z konferencji, w której wezmą udział m.in. przedstawiciele rządu oraz koncernów energetycznych, dotyczyła będzie problematyki rozwoju sieci przesyłowych oraz dystrybucyjnych. Prelekcję zawierającą omówienie technicznych innowacji z zakresu eksploatacji systemów energetycznych zorganizuje z kolei SEP. Wstęp na targi jest bezpłatny, organizatorzy zachęcają do uprzedniego zarejestrowania się na stronie internetowej www.energetab.pl.

Udany kwartał dla polskiej energetyki wiatrowej Urząd Regulacji Energetyki opublikował informacje na temat wzrostu mocy elektrycznej pochodzącej z odnawialnych źródeł energii na terenie Polski. W I kw. bieżącego roku łączna moc nowych instalacji wyniosła blisko 437 MW, czyli aż 83% przyrostu osiągniętego za cały rok 2011. Największy udział w bilansie, bo ponad 350 MW, przypadł energetyce wiatrowej. Przybyło również ponad 75 MW mocy pochodzącej z elektrowni biomasowych. Nie zmienił się natomiast udział instalacji fotowoltaicznych, biogazowych i wodnych w całkowitej mocy z OZE, która obecnie wynosi niewiele ponad 3500 MW.

SK Hynix otworzył we Włoszech swoje europejskie centrum R&D Południowokoreański dostawca układów pamięci, SK Hynix, przejął włoską firmę Ideaflash w celu utworzenia w miejscu jej siedziby europejskiego centrum badawczo-rozwojowego. Cena transakcji nie została ujawniona. Ideaflash zrzesza ponad 50 doświadczonych inżynierów specjalizujących się w projektowaniu układów pamięci Flash, którzy wcześniej pracowali m.in. dla STMicroelectronics i Spansion. Założyciel włoskiej fi rmy Carla Golla został mianowany szefem nowo otwartego centrum R&D. Podobne jednostki badawczo-rozwojowe Hyniksa są zlokalizowane w Stanach Zjednoczonych, Japonii oraz Tajwanie.

Wysokie ceny twardych dysków utrzymają się do 2014 r. Ponad 100 pracowników z podtoruńskich fabryk Sharpa i Oriona straci pracę Działający w podtoruńskiej strefie ekonomicznej Orion zamierza zwolnić ponad 100 pracowników, wynika ze zgłoszenia, jakie wpłynęło do Powiatowego Urzędu Pracy w Toruniu. Kilkanaście osób już otrzymało wypowiedzenia. Z podobnymi problemami boryka się również Sharp. Japońska firma wysłała część swoich pracowników na płatny przestój, jednocześnie zapewniając, że nie planuje w najbliższym czasie przeprowadzać grupowych zwolnień. Od pewnego czasu pojawią się plotki o tym, że Sharp zamierza opuścić Pomorską Specjalną Strefę Ekonomiczną i przenieść montaż do Rzeszowa, jednak władze firmy nie potwierdzają tych doniesień. Japoński producent telewizorów jest jednym z największych inwestorów w PSSE.

Sierpień 2012

Skutki powodzi w Tajlandii, które spowodowały znaczny wzrost cen twardych dysków, będą odczuwalne jeszcze przez cały przyszły rok, prognozują analitycy IHS iSuppli. Przypomnijmy, że średnie ceny tych urządzeń poszybowały w górę prawie o 30%. Dobrą wiadomością jest natomiast to, że pod względem liczby produkowanych dysków HDD, rynek bardzo szybko powraca do stanu z 2011 r. Mimo to, z obawy przed możliwymi przerwami w dostawach, producenci komputerów PC pozawierali długoterminowe umowy, które niestety są obciążone blisko 20-procentową zwyżką. Ponadto ubiegłoroczne połączenie Samsunga i Seagate’a oraz Western Digital z Hitachi spowodowało, że obecnie aż 85% rynku znajduje się w rękach dwóch firm. „Konsolidacja rynku doprowadziła do monopolu kluczowych graczy, którzy kontrolując ceny, mogą utrzymać je na relatywnie wysokim poziomie” – przekonuje Fang Zhang z IHS iSuppli.

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 18 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

Gospodarka

Obroty na rynku półprzewodników w Europie bez zmian

Europa Środkowa na plusie Zgodnie z oczekiwaniami, dostawcom półprzewodników w Europie trudno jest sięgnąć pułapu obrotów notowanych w rekordowym roku 2011. Branżowe stowarzyszenie dystrybutorów i producentów DMASS poinformowało, że choć w I kw. br. obroty były czwarte najwyższe odkąd analizuje ono rynek, w ujęciu rocznym sprzedaż spadła o 15%.

I kw. 2012 r. firmy sprzedały półprzewodniki za sumę 1,54 mld euro, o 14% więcej w stosunku do ostatniego kwartału ubiegłego roku. DMASS analizuje rynek półprzewodników, nie wliczając do niego sektora informatycznego i komputerów osobistych. DMASS podkreśla, że rynkowa sytuacja w roku obecnym znacznie różni się od tej w 2011 r. Od początku br. dostawcy korygują stany zapasów, a klienci kupują w sposób ostrożny i przemyślany, co powoduje, że poziom zamówień jest dość umiarkowany. Przy bilansie –15% na początku roku jest niemal pewne, że cały 2012 r. będzie bardzo zbliżony pod względem obrotów firm do roku ubiegłego, stwierdziło DMASS. W podziale na poszczególne regiony w I kw. pozytywnie wyróżniła się zarówno Europa Środkowa, jak i od tej pory klasyfi kowana oddzielnie od niej Rosja, osiągające obroty wyższe odpowiednio o 6,6% i 4,4% w skali roku. W IV kw. 2011 r. rynek półprzewodników w Europie Środkowo-Wschodniej liczonej łącznie z Rosją był wart 209 mln euro. Komentując nie najgorszy wynik naszej części kontynentu, stowarzyszenie DMASS stwierdziło, że znana tendencja przenoszenia produkcji na wschód Europy utrzymuje się i wzrosty obrotów

są jego następstwem. Sprzedaż produktów wytwarzanych w Europie Środkowej w oparciu o projekty urządzeń elektronicznych rozwijane lokalnie rozwija się w wolniejszym tempie, choć także obiecująco, podsumowało DMASS. Spadki w Europie Zachodniej regionalne różniły się od 9,1% dla Półwyspu Iberyjskiego po 27,8% w Austrii. Główne państwa i obszary UE także osiągały w I kw. br. zróżnicowane spadki: sprzedaż w Niemczech skurczyła się o 18,6% do 522 mln euro, we Włoszech o 24,9% do 150 mln euro, w Wielkiej Brytanii o 15,9% do 122 mln euro, we Francji o 12,1% do 115 mln euro, a w Skandynawii łącznie z krajami nad-

bałtyckimi o 21,5% do 150 mln euro. W rozbiciu na poszczególne grupy produktów, roczny wzrost był odnotowany jedynie dla diod LED dużej jasności, optoelektroniki i pamięci DRAM. Sprzedaż innych komponentów malała w przedziale od 2,2% dla procesorów wielordzeniowych (MPU) do 27,8% dla sprzęgaczy optycznych. W największych grupach komponentów obroty w segmencie układów analogowych były niższe o 16,5% i wyniosły 436 mln euro, w segmencie MOS micro skurczyły się o 17,8% do 319 mln euro, dla układów logiki programowalnej o 10,9% do 145 mln euro oraz dla układów zasilania o 19,5% do 152 mln euro. (MT)

Rys. 1. Obroty na europejskim rynku półprzewodników w latach 2010–2012 według DMASS

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 19 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:03 AM

Gospodarka

Różnorodność zastosowań sprzyja rozwojowi

rynku komunikacji M2M

ieci M2M są przykładowo użytkowane w tzw. inteligentnych sieciach elektroenergetycznych (smart grid). Zapewniają w tym przypadku dwukierunkową komunikację między węzłami sieci, tzw. inteligentnymi licznikami (smart meters) instalowanymi u odbiorców różnych mediów, a centrum operacyjnym dostawcy energetycznego. Głównym kryterium wyboru komponentów komunikacyjnych do smart grid jest jak najniższy pobór mocy. Jest to wymagane, ponieważ liczniki, które cyklicznie łączą się z centrum zarządzania, są instalowane u użytkowników z założeniem długoletniej pracy bez konieczności wymiany ich baterii.

M2M w przemyśle i transporcie Innym przykładem zastosowania łączności M2M jest komunikacja między zakładową siecią i przenośnymi komunikatorami, którymi posługują się pracownicy na stanowiskach produkcyjnych. Za pośrednictwem tych urządzeń uzyskują oni dostęp do bazy z archiwalnymi danymi o produkcji, bieżących wskaźników pracy urządzeń i innych informacji diagnostycznych oraz o stanie magazynów. Dysponując takimi danymi, mogą

Sierpień 2012

Idea komunikacji M2M (Machine to Machine) zakłada zapewnienie łączności na odległość i w czasie rzeczywistym między stacjonarnymi lub przenośnymi urządzeniami. Dzięki ogólności definicji terminem tym określa się wiele rozwiązań, różniących się m.in. pod względem wykorzystywanej technologii łączności oraz oczekiwań ich odbiorców. oni szybciej oraz efektywniej podejmować decyzje produkcyjne. W tym wypadku priorytetem jest zagwarantowanie niezawodnej oraz szybkiej komunikacji, przy jednoczesnym zapewnieniu mobilności węzłów sieci. Możliwość przemieszczania się węzłów sieci jest też wymagana w przypadku zastosowania sieci M2M w zarządzaniu flotą pojazdów oraz w monitorowaniu przepływu towarów transportowanych do odbiorców rozproszonych terytorialnie. Często podkreśla się, że w tym zastosowaniu po raz pierwszy w ogóle wdrożono koncepcję komunikacji machine to machine. Od tego czasu wiele się jednak zmieniło, głównie w zakresie oczekiwań odbiorców. Obecnie niewystarczająca jest już informacja wyłącznie o aktualnej lokalizacji pojazdów. Wymagane są również dane przykładowo o sytuacji wokół pojazdu oraz w jego wnętrzu. Firmy transportowe chcą też mieć możliwość prze-

syłania na przykład formularzy zamówień i potwierdzeń odbioru oraz rachunków. Ma to na celu usprawnienie i lepszą kontrolę pracy dostawców oraz efektywniejsze zarządzanie stanem magazynów. W związku z tym oprócz mobilności węzłów istotne jest również zapewnienie poufności transmitowanych danych oraz zabezpieczenie ich przed dostępem osób niepowołanych.

Bezprzewodowo lub kablem W przedstawionych przykładach najlepszym rozwiązaniem jest łączność bezprzewodowa. Jeżeli nie jest to wymagane, zwykle zestawia się ze sobą wady oraz zalety komunikacji kablowej oraz bezprzewodowej, co pozwala wybrać rozwiązanie optymalne w danym przypadku. Przykładowo w wypadku budowy sieci M2M w miejscu, w którym doprowadzenie okablowania sygnałowego oraz zasilającego może być utrudnione zwykle tworzy się sieć bezprzewodo-

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 20 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

Gospodarka wą. Z kolei jeżeli w danym miejscu już istnieje rozwinięta infrastruktura, na przykład doprowadzone jest zasilanie, a instalacja dodatkowego okablowania nie stanowi problemu, ani pod względem realizacji, ani nadmiernych kosztów, wybierana jest komunikacja za pośrednictwem sieci kablowej. Prostą sprawą nie jest również wybór odpowiedniego standardu transmisji. Na przykład w wypadku łączności bezprzewodowej czasem wystarczające możliwości zapewnia komunikacja w paśmie ISM. Dotyczy to zwłaszcza sieci o małym zasięgu. Przykładem protokołów komunikacyjnych w tym paśmie są standardy z rodziny IEEE 802.xx (Wi-Fi, Bluetooth, ZigBee). Do zastosowań w przemyśle polecane są z kolei protokoły takie jak WirelessHART, ISA 100.11a lub WIA-PA. Do transmisji danych na większe odległości wykorzystuje się natomiast łączność za pośrednictwem sieci komórkowych. Dlatego komunikacja M2M od dawna już znajduje się w kręgu zainteresowań operatorów takich sieci. Wynika to również stąd, że rynek sieci komórkowych wykorzystywanych do łączności oraz transmisji danych między prywatnymi użytkownikami stopniowo ulega nasyceniu. Operatorzy zaczynają w związku z tym poszukiwać nowych rynków zbytu, które zagwarantują stały rozwój ich przedsiębiorstw także w przyszłości. Komunikacja machine to machine zapewnia pod tym względem wiele możliwości.

większe znaczenie, dlatego wymaga on błyskawicznego dostarczenia takiej informacji do jej odbiorcy. Inne dane, przykładowo archiwalne zapisy wyników pomiarów lub raporty zawierające mniej istotne treści, mogą być przesyłane dłużej, na przykład w nocy, kiedy opłata za korzystanie z sieci jest niższa. Operatorzy sieci dostrzegli już tę specyfiRys. 1. Liczba połączeń w sieciach M2M za pośrednictwem sieci komórkowych będzie systematycznie wzrastać (źródło: kę komunikacji machiBerg Insight) ne to machine i przygotowują specjalne plany taryfowe dla klientów z tej grupy. Będą się ligentnych sieci elektroenergetycznych. one znacząco różnić od oferty dla „zwy- Regulacje w zakresie ochrony środowikłych” użytkowników. ska, wprowadzone na przykład w Unii W wypadku wielu aplikacji łączność Europejskiej, nakładają bowiem na domachine to machine za pośrednictwem stawców i odbiorców energii obowiąsieci komórkowych jest jedynym roz- zek zaopatrzenia się w tzw. inteligentne wiązaniem. Niestety wciąż są też miej- liczniki. Wynika to stąd, że z założenia sca, w których pokrycie zasięgiem tych smart grid mają umożliwić efektywniejsieci jest ograniczone lub jakość trans- sze zarządzanie energią. Ma być to osiąmisji jest słaba, a transmisja niestabilna. gane m.in. dzięki temu, że za ich pośredW wypadku łączności M2M jest to nie- nictwem użytkownicy uzyskają dostęp do dopuszczalne. By wypełnić tę niszę, nie- danych o bieżącym zużyciu poszczególktórzy operatorzy oferują komunikację nych mediów oraz aktualnej taryfie. za pośrednictwem satelitów. Są nawet fi rMa to ich zachęcić do wyłączania najmy działające wyłącznie w tym segmen- bardziej energochłonnych urządzeń cie. Ze względu na zasięg łączności sa- w czasie, gdy jest to nieopłacalne, tym satelitarnej zazwyczaj jest to tańsze roz- mym skłaniając ich również do oszczęwiązanie niż budowa dodatkowej infra- dzania energii. Dzięki temu dostawcy struktury sieciowej na terenie, na któ- będą mogli uniknąć nadmiernego obrym działać ma dana sieć M2M. ciążenia sieci, a w rezultacie związaneM2M zmieni rynek sieci go z tym zagrożenia wystąpienia awarii. Przepisy kształtują rynek Ponadto w ramach smart grid prywatkomórkowych W przeciwieństwie do modelu bizne- komunikacji M2M ni użytkownicy będą mogli odsprzedaObecnie rynek komunikacji machi- wać zakładom energetycznym nadwyżsowego „zwykłych” sieci komórkowych w komunikacji M2M są jednak inne prio- ne to machine, podobnie jak to się dzie- ki energii, które uzyskają z odnawialnych rytety. Przykładowo opłaty za korzysta- je w przypadku innych, dopiero rozwi- źródeł energii, na przykład przydomonie z sieci mogą być naliczane nie na pod- jających się technologii, jest w ogrom- wych elektrowni wiatrowych lub słoneczstawie ilości transmitowanych danych, ale nym stopniu kształtowany przez regula- nych. Biorąc pod uwagę liczbę potencjalich charakteru. Przesył informacji alar- cje prawne. W wypadku sieci M2M naj- nych użytkowników tych sieci, zapewniemowej ma bowiem z punktu widzenia większy wpływ mają one na segment roz- nie łączności M2M w ramach smart grid użytkownika sieci machine to machine wiązań do komunikacji w ramach inte- ma zatem ogromny potencjał. Jeszcze innym przykładem zastosowania komunikacji M2M jest identyfi kacja Tabela 1. Przykłady wykorzystania komunikacji M2M Dziedzina Przykład zastosowania oraz śledzenie na odległość. Dotyczy to Bezprzewodowe urządzenia pomiarowe do zdalnego monitorowania stanu zdrowia zwłaszcza statków, zarówno pasażerskich, Medycyna pacjentów jak i towarowych oraz m.in. mobilnych Systemy alarmowe i monitoringu do zdalnego monitorowania budynków Bezpieczeństwo platform wiertniczych. W tym wypadku Energetyka, media Inteligentne opomiarowanie do pomiaru zużycia energii elektrycznej, wody, gazu, ciepła również wprowadzane są odpowiednie użytkowe uregulowania prawne nakładające oboW systemach automatyki przemysłowej do nadzoru nad pracą linii produkcyjnych, zdalnej Przemysł wiązek przesyłania przez takie jednostdiagnostyki oraz komunikacji między siecią zakładową i przenośnymi komunikatorami ki pływające do lądowego centrum zarząŚledzenie pojazdów, m.in. w celu ich zabezpieczenia przed kradzieżą lub wezwania Motoryzacja pomocy w razie wypadku dzania informacji o ich aktualnym połoTransport Śledzenie pojazdów, nadzór nad pracą dostawców i przepływem materiałów żeniu w określonych odstępach czasu.

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 21 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:03 AM

Aktualności W przyszłości na rozwój rynku komunikacji M2M oprócz przepisów wpłyną również wymagania zwykłych użytkowników. Analitycy prognozują, że największy efekt oczekiwania te wywrą na rozwój komunikacji machine to machine w pojazdach.

Rozwój M2M dzięki pojazdom elektrycznym Siłą napędową komunikacji machine to machine mogą się stać pojazdy elektryczne i hybrydowe. Samochody te w przyszłości mają bowiem zapewnić użytkownikom więcej możliwości w zakresie telematyki oraz dostępu do informacji i rozrywki. Według prognoz pojazdy staną się mobilnymi centrami rozrywki, możliwa będzie też ich zdalna diagnostyka, nawigacja, śledzenie na przykład skradzionych samochodów lub takie usługi jak przykładowo automatyczne wezwanie pomocy drogowej lub medycznej w razie wypadku. Transmisja danych obejmie też proces ładowania samochodu. Niektórzy prognozują, że przyjmie się model, w którym właściciele pojazdów elektrycznych będą wynajmować zasilające je baterie. Te będą z kolei zdalnie monitorowane przez firmy je użyczające w celu optymalizacji ich pracy lub wsparcia klientów w zakresie wyszukania i rezerwacji kolejki na stacji ładowania. Oprócz tego przewiduje się, że pojazdy elektryczne oraz hybrydowe będą częścią inteligentnych sieci elektroenergetycznych. Za pośrednictwem smart grid będzie można kontrolować przepływ energii w czasie ich ładowania, a także odsprzedawać nadwyżki energii pozyskanej przykładowo z ogniw słonecznych zasilających pojazdy. Przedstawione prognozy odnośnie do możliwości samochodów przyszłości to jednak na razie dosyć odległa perspektywa, której realizacja w ogromnym stopniu zależy od tego, jak rozwinie się rynek pojazdów elektrycznych. To z kolei też jest uwarunkowane przez szereg czynników, w tym wsparcie rządowe, ceny paliw, opłacalność inwestycji w zakup pojazdu elektrycznego, jego cenę oraz dostępność infrastruktury ładowania.

Podsumowanie Obecnie trudno sobie wyobrazić, w jakich jeszcze zastosowaniach w przyszłości może się sprawdzić komunikacja machine to machine, zwłaszcza biorąc pod uwagę gwałtowny rozwój rynku tych sieci, jaki nastąpił w przeciągu zaledwie kilku minionych lat. Stąd obecnie dostawcy takich rozwiązań skupiają się przede wszystkim na opracowywaniu rozwiązań charakteryzujących się elastycznością i niezawodnością. W przyszłości na rynku M2M analitycy prognozują wzrost zarówno konkurencji, jak i kooperacji między uczestnikami tego rynku. Już zresztą obecnie zawieranych jest wiele porozumień o współpracy między producentami podzespołów sieciowych, dostawcami takich gotowych rozwiązań oraz operatorami infrastruktury telekomunikacyjnej. Mają one na celu przede wszystkim zapewnienie użytkownikom dostępu do kompleksowych produktów. Obserwować można też tendencję do inwestycji, zwłaszcza po stronie operatorów sieciowych. Dlatego eksperci prognozują, że w ciągu najbliższych kilku lat idea wszechobecnej komunikacji M2M nie będzie już jedynie wizją, a stanie się rzeczywistością. Monika Jaworowska

Sierpień 2012

Targi na Tajwanie i w Hongkongu – program wsparcia dla przedsiębiorców Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości zaprasza na misję gospodarczą dla przedsiębiorstw z branży elektronicznej oraz IT/ICT. Głównym elementem misji będzie udział w Międzynarodowych Targach Elektroniki – Taitronics w Tajpej oraz Electronic Asia i Hong Kong Electronics Fair w Hongkongu. Istnieje możliwość ubiegania się o dofi nansowanie kosztów udziału w misji w ramach pomocy de minimis udzielanej przez Ministerstwo Gospodarki. Refundacja dotyczy 50% kosztów kwalifikowanych do 8000 zł na firmę, do których należą między innymi przelot, zakwaterowanie, przygotowanie materiałów informacyjnych i reklamowych. Dodatkowo istnieje możliwość dofinansowania hotelu w Hongkongu do kwoty 270 USD dla odwiedzających Hong Kong Electronics Fair po raz pierwszy. Wyjazd został zaplanowany z myślą o przedsiębior-

cach z branż: elektronicznej, IT oraz ICT. Podporządkowując program misji promocji polskich firm, ich produktów, usług, a przede wszystkim osiągnięć technologicznych, umożliwiono nawiązanie trwałej współpracy biznesowej z przedsiębiorcami tajwańskimi oraz z Hongkongu, pozyskanie nowych kontrahentów, w tym również podwykonawców, uzyskanie dostępu do będącego światowym ośrodkiem rynku produktów opartych na zaawansowanych technologiach oraz, co nie bez znaczenia, zapoznanie się z innowacyjnymi rozwiązaniami w zakresie elektroniki i telekomunikacji. Więcej informacji – warsaw.consultant @hktdc.org.

Bogart wśród grona dostawców dla motoryzacji IATF Firma EMS Bogart działająca w Specjalnej Warmińsko-Mazurskiej Strefie Ekonomicznej, została wpisana na listę fi rm spełniających szczegółowe wymagania oparte o normę automotive ISO TS 16949:2009. Firma zakresem akredytacji objęła proces projektowania urządzeń oraz produkcji zarówno elektronicznej, jak i mechanicznej CNC oraz usługi poprodukcyjne, takie jak serwis gwarancyjny i pogwarancyjny produkowanych wyrobów. Wprowadzenie zarządzania jakością oparte na bardzo wymagających normach branży automotive zostało podyktowane wymaganiami naszych klientów zagranicznych, dla których projektujemy i produkujemy sterowniki i urządzenia mikroprocesorowe. Także wiele firm zlecających nam pracę kontraktową spoza branży motoryzacyjnej docenia wprowadzone w ostatnim czasie procedury zapewniające poprawę jakości produkcji, powiedział dyrektor zarządzający Michał Cieślak.

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 22 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 7:33 PM

Wywiad

Konkurujemy elastycznością działania i posiadaniem własnego magazynu wyrobów katalogowych – mówi Robert Radzikowski z firmy Kradex ❚ Skąd wziął się pomysł, aby zająć się produkcją obudów dla elektroniki? W dużej mierze i podobnie jak w przypadku wielu innych firm był to przypadek. Firmę założył mój ojciec w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Pracował w Wojskowych Zakładach Optycznych i w pewnym momencie dostał formę wtryskową do obudowy nadającej się do elek-

troniki. Do niej została metodami chałupniczymi dorobiona pierwsza wtryskarka, bo w tamtych czasach innej możliwości pozyskania takiego sprzętu nie było. Pierwsze obudowy, które wyszły z tego zestawu, zawiezione zostały dużym fiatem na Wolumen. Ponieważ ojciec sprzedał je od ręki, zainteresował się dalszym rozwojem tej działalności. W tamtych cza-

sach nie było na rynku takich produktów i mimo ich słabszej jakości znajdowały one natychmiast nabywców. Siedziba firmy mieściła się w garażu i piwnicy domu rodzinnego i przez wiele lat Kradex rozwijał się ewolucyjnie i powoli. Z czasem pojawiała się kolejna wtryskarka, przyjmowany był kolejny pracownik, obok garażu wybudowana została na-

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 23 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:03 AM

Wywiad rzędziownia itd. Sprzedaż prowadzona była na Wolumenie, gdzie wtedy byli obecni wszyscy liczący się w krajowej elektronice, a kontakty biznesowe i informacje handlowe roznosiły się pocztą pantoflową. Z czasem znaczenie giełdy zmalało, ale marka firmy i kontakty pozostały do dzisiaj. ❚ Jaki potencjał osiągnęliście przez te lata? Ewolucyjny rozwój fi rmy na początku był bardzo powolny. Wszystkie wykorzystywane wtryskarki były przez firmę wykonywane własnymi siłami, bo na importowane maszyny nie było nas wtedy stać. Kosztowały one niewiele, ale ich wykonanie zabierało mnóstwo czasu. To samo dotyczyło form wtryskowych, które produkowaliśmy sami na bazie stali kupowanej ze złomowanych czołgów. Taki stan trwał do 1996 roku, kiedy w warunkach biznesu doczepionego do domu rodzinnego po prostu zabrakło już miejsca. Wtedy dopiero kupiliśmy nieruchomość po dawnej hucie szkła i stworzyliśmy tam nową siedzibę firmy o powierzchni około 3 tys. m 2 . Potem jeszcze w kolejnym kroku oddzieliliśmy narzędziownię od magazynu i produkcji, bo z czasem znowu stało się dla nas za ciasno. Aktualnie mamy 15 firmowych wtryskarek firmy Arburg, gdyż z czasem wymieniliśmy także park maszynowy, pozbywając się tych starych konstrukcji i zastępując je profesjonalnymi urządzeniami produkcji niemieckiej. ❚ Obudowy to bardzo szeroki zakres produktów. W czym się specjalizujecie? Specjalizujemy się w produkcji małych obudów dla elektroniki, to znaczy o masie do kilkuset gramów. W tym zakresie mieliśmy doświadczenie i znaliśmy rynek oraz klientów. To, co produkujemy w ramach tej grupy, w dużej mierze zależy od tego, czego potrzebują nasi klienci. Dlatego był też okres, kiedy wytwarzaliśmy dużo elementów do anten siatkowych. Niemniej na rynku jesteśmy znani z szerokiego asortymentu obudów katalogowych. Obejmuje on około 150 typów obudów, ale ze wszystkimi wariantami wykonania sięga aż 400 różnych produktów. Do tego dochodzi szereg akcesoriów. Są to nasze opracowania, uniwersalne, które opracowaliśmy pod kątem potrzeb producentów elektroniki. Każdego roku poszerzamy ofertę o kilka nowych projektów. W tym roku były to już cztery produkty w 11 wersjach, w ubiegłym trzy obudowy w 9 wersjach. Jest to znacząca inwestycja, biorąc pod uwagę fakt, że do każdej takiej

Sierpień 2012

Konkurujemy elastycznością działania i posiadaniem własnego magazynu wyrobów katalogowych, przez co możemy klientom natychmiast wysłać potrzebne modele. Trafiamy z tym w potrzeby rynku, bo dzisiaj mamy takie czasy, że klienci nie chcą inwestować środków we własne zapasy magazynowe i wolą na bieżąco kupować potrzebne ilości obudowy trzeba wykonać dość drogą formę wtryskową. Mamy też wiele produktów, które produkujemy dla naszych klientów na wyłączność. Nie ma ich w katalogu ani też nie są sprzedawane komuś innemu. Jest to znacząca część naszego biznesu, przynosząca nam około 30% sprzedaży. Przykładamy dużą wagę do rozwoju tej części działalności, bo tworzy ona długofalowe relacje z największymi klientami. ❚ W czym firma Kradex wyróżnia się na rynku w porównaniu z innymi podobnymi firmami? Naszych atutów upatrujemy w tym, że mamy relatywnie niskie ceny i własną narzędziownię, umożliwiającą szybko za-

mienić pomysł i projekt obudowy klienta w gotowy wyrób. Koncentracja działalności w ramach kompleksowej usługi skraca też czas realizacji zamówień. Produkcja katalogowa obudów uniwersalnych zaspokaja potrzeby wielu mniejszych firm elektronicznych, działających w mniejszej skali. Przy produkcji rzędu tysiąca sztuk rocznie koszt przygotowania form wtryskowych okazuje się dla wielu przedsiębiorstw barierą nie do przejścia i wówczas produkty katalogowe potrafią uratować wiele projektów. Wykonanie form wtryskowych jest bardzo pracochłonne, dużo kosztują też materiały i na razie nie ma innej opcji w zakresie przetwórstwa tworzyw sztucznych. Dzisiaj trudno byłoby stworzyć taką firmę, jaką jest dzisiaj Kradex. Ceny wtryskarek są wysokie i takie same dla wszystkich, to samo dotyczy form, a na dodatek konkurencja na rynku jest duża, zwłaszcza od firm z za zagranicy. Koszty wejścia na rynek w takiej branży są więc bardzo wysokie. Jest wielu klientów, którzy produkują skomplikowane urządzenia w niewielkich seriach i dla nich nie ma znaczenia, czy obudowa kosztuje 10 zł, czy 10 euro. W tym obszarze konkurencja zagraniczna jest bardzo silna. Sporo firm patrzy jednak na koszty, bo nierzadko koszt obudowy sięga kilkunastu procent ceny produkcji urządzenia. Wówczas cena jest istotna i my zyskujemy przewagę. Oczywiście na rynku dzisiaj liczy się jakość. Nie do pomyślenia jest to, aby były widoczne ślady obróbki form lub detali, wady tworzyw sztucznych i inne niedoróbki. Konkurujemy też elastycznością działania i posiadaniem własnego magazynu wyrobów katalogowych, przez co możemy klientom natychmiast wysłać potrzebne modele. Trafiamy z tym w potrzeby rynku, bo dzisiaj mamy takie czasy, że klienci nie chcą inwestować środków we własne zapasy magazynowe i wolą na bieżąco kupować potrzebne ilości. To samo dotyczy sieci dystrybucji, która stara się szybko obracać zasobami magazynowymi i unika sytuacji, gdy towar zalega na półkach. Klient, który może czekać na dostawę, może także wybrać coś z oferty produktów importowanych, stąd my musimy być w stanie realizować zamówienia natychmiast. ❚ A co z usługami modyfi kacji? Takie usługi są popularne na naszym rynku. Takie usługi my także wykonujemy. Otwory na porty, kable, zmiany w mocowaniu są standardową częścią naszej pracy i praktycznie wszystkich producentów obudów. To jest już standard.

Elektronik

008_gospodarka_08.indd 24 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:03 AM

Bilety & Rejestracja: www.electronica.de/en/2012

❚ Na jakich rynkach jesteście aktywni? Naszym obszarem działalności jest głównie Polska, ale w ostatnich latach na znaczeniu zyskuje też eksport na wschód. Panujący kryzys w Europie powoduje, że coraz częściej naszą ofertą interesują się ponadto klienci z Europy Zachodniej, bo coraz częściej i oni muszą szukać oszczędności. Ale nie zmienia to tego, że większość, czyli ponad połowa, naszych klientów pochodzi z kraju. Mamy około 2000 stałych odbiorców, którzy kupują od nas regularnie. Pozytywne jest to, że klienci z zagranicy dość szybko przekonują się, że obudowy z Polski mogą też być dobre jakościowo, jak te inne dostępne u nich na rynku. Przez to wzrost sprzedaży zagranicznej ma dość dużą dynamikę wzrostu. ❚ Czy to, że kiedyś obudowy produkcji krajowych firm były słabszej jakości, nie ciąży dzisiaj na Waszej marce? Wówczas obudowy produkowane były często z odpadowych tworzyw, bo brakowało wszystkiego i nikt nie zwracał uwagi na takie niedoskonałości. Na szczęście to było ponad 20 lat temu. Pokolenia się zmieniają i dzisiaj coraz mniej osób zna tamtą specyfikę, raczej specjaliści patrzą już na nasze aktualne możliwości. Zmieniają się też dostępne materiały. W miejsce czarnego polistyrenu stosujemy w większości ABS i podobne materiały o znacznie lepszych parametrach. Dzisiaj nie ma problemu z kupnem dobrych tworzyw sztucznych i tym samym my możemy proponować klientom produkty wysokiej jakości, z tych samych tworzyw i wykonywane na takich samych maszynach jak w tych najlepszych firmach. ❚ A jakie jest podejście klientów do wzornictwa obudów dla elektroniki. Czy ładne kształty i ciekawe aranżacje są poszukiwane? Z moich obserwacji wynika, że kwestie związane z wzornictwem są coraz częściej postrzegane jako decydujące. Klienci przesyłają nam swoje projekty i wizje, jak obudowy powinny ich zdaniem wyglądać, nierzadko projekty są iteracyjnie doszlifowywane pomiędzy nami a klientami tak, aby wszystkie niuanse i szczegóły zostały dopracowane. Niewątpliwie jest to trend, który w przyszłości będzie miał coraz większe znaczenie, bo coraz częściej okazuje się, że nie jest istotne to, jak wygląda płytka elektroniczna, która jest w środ-

008_gospodarka_08.indd 25 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

ku, ale to, jak wygląda sama obudowa. Widać to także w naszych nowych opracowaniach. Na miejsce prostopadłościennych obudów weszły opracowania o delikatnych kształtach i obłych krawędziach. Nie są one takie inżyniersko-utylitarne, ale bardziej fi nezyjne i miłe dla oka. Nie mam jeszcze pełnych danych na temat tego, jak rynek przyjął nasze ostatnie projekty tego typu, ale jeśli zostaną zaakceptowane, będziemy dalej inwestować w wzornictwo. Oczywiście takie zmiany nie zachodzą szybko, waga ceny, jakości i dostępności obudów w porównaniu do wzornictwa w selekcji dostawcy i produktu jest cały czas bezwzględnie dominująca.

¥wiat potrzebuje innowacyjnej elektroniki. Tutaj zostanie ona zaprezentowana.

❚ Jak Kradex będzie się rozwijał? Na pewno nie planujemy w przyszłości wyjścia poza obsługę elektroniki. Produkcja detali z tworzyw sztucznych to bardzo szeroka branża, co stanowi zawsze jakąś pokusę, ale mimo że elektronika jest małym rynkiem dla produktów z plastiku, my nie zamierzamy wychodzić poza tę specjalizację. Ma to zalety i wady, do których można zaliczyć większą podatność na wahania koniunktury na rynku i kryzysy, które potrafią odcisnąć na nas swoje piętno. Zaczyna nam brakować miejsca i prawdopodobnie w najbliższych latach firma przeniesie się do większej siedziby, ale plany te nie są jeszcze sprecyzowane. Będziemy dalej inwestować w rozwój parku maszynowego, ale raczej nie chcemy bazować na maszynach z Azji, bo są one wprawdzie tańsze, ale nierzadko problematyczne w serwisie. W Kradeksie czasy partyzanckiej działalności już dawno minęły i odrzucamy takie tanie okazje. Dzisiaj producent obudów musi podążać za potrzebami klientów i szybko wspierać pojawiające się oczekiwania. A są one takie, że rynek p potrzebuje obecnie obudów dobrych jakościowo, funkcjonalnych i uniwersalnych w przystępnej cenie. ❚ Jak wygląda Wasza siatka sprzedaży? Dużych klientów obsługujemy bezpośrednio z firmy. Drobniejszych odbiorców staramy się obsługiwać poprzez hurtownie i firmy handlowe z całej Polski. Ale procentowo udział firm pośredniczących w sprzedaży jest największy. Producenci elektroniki nie zawsze zaopatrują się u nas bezpośrednio, mimo że z uwagi na marże handlowe jest to najtańsza metoda kupowania. Rozmawiał Robert Magdziak

25. ¥wiatowe wiod◊ce targi komponentów, systemów i zastosowa< elektroniki Messe München 13.–16. listopada 2012 www.electronica.de

Biuro Targów Monachijskich w Polsce ul. Biała 4, 00-895 Warszawa tel. (22) 620 44 15 info@targiwmonachium.pl

7/25/12 1:03 AM

Raport

Przełączniki, przyciski i klawiatury Raport techniczno-rynkowy

Sierpień 2012

Elektronik

026_raport08_w2.indd 26 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:08 AM

Przełączniki, przyciski i klawiatury to grupa podzespołów elektromechanicznych będących elementem interfejsu użytkownika o dużej uniwersalności, spajającej w całość wiele branż i aplikacji. Ich jakość, trwałość i funkcjonalność jest źródłem stałej popularności tych elementów, silnej pozycji na rynku i dużej atrakcyjności dla firm dystrybucyjnych. Producenci tych elementów wkładają wiele wysiłku w doskonalenie ich konstrukcji mechanicznej, inwestują w nowe materiały i pokrycia galwaniczne styków oraz starają się o atrakcyjne wzornictwo. W efekcie tych działań w tytułowej tematyce sporo się zmienia, zarówno od strony technologii, jak i biznesu. Z tych powodów po trzech latach przerwy powracamy w ramach raportu „Elektronika” do rynku elementów przełączających, analizując zmiany, jakie zaszły w tym okresie i przyglądając się aktualnym zjawiskom. Spis treści Ekrany dotykowe cały czas zmieniają rynek .............. 28 Czynników sprzyjających rozwojowi rynku jest wiele .............................................................30 Przemysł i automatyka ................................................. 32 Rozwiązania profesjonalne ..........................................33 Czynniki w największym stopniu ograniczające rozwój branży................................................................33 Trendy w klawiaturach ..................................................33 Potencjał rynku elementów przełączających ............................................................34 Sektor klawiatur ............................................................36 Konkurencja na rynku .................................................. 37 Dostawcy....................................................................... 37

026_raport08_w2.indd 27 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:08 AM

Raport Ekrany dotykowe cały czas zmieniają rynek Za jeden z głównych czynników negatywnie wpływających na rynek przełączników, przycisków i klawiatur zgodnie uznaje się zjawiska charakterystyczne dla rynku elektroniki konsumenckiej, w tym ekspansję ekranów dotykowych, miniaturyzację, nowoczesne wzornictwo, które często nie opiera się na tradycyjnej płycie czołowej i podobne czynniki. Istotne jest też widoczne cały czas ograniczanie liczby rozwiązań mechanicznych w nowoczesnej elektronice, co wiąże się z chęcią zapewnienia lepszej jakości urządzeń oraz z tego, że po prostu konstruktorzy mają obecnie alternatywne rozwiązania dla tych elementów. Dzisiaj coraz trudniej znaleźć na płytce drukowanej potencjometr, liczba złączy też raczej jest ograniczana do co najwyżej dwóch, trzech, a wiele przycisków, które do niedawna wypełniały płyty czołowe, zastępuje się odpowiednikami dotykowymi. Klawiatury zastępowane są wyświetlaczami graficznymi połączonymi w funkcjonalną całość z ekranami pojemnościowymi. Z pewnością takie rozwiązania stają się coraz bardziej widoczne na rynku i mają wpływ na omawiany rynek. Korzyści z tych trendów jest wiele, bo o ile

Rys. 1. Rola jakości w elementach przełączających i jej postrzeganie przez klientów

Rys. 2. Najważniejsze parametry przełączników i klawiatur

Sierpień 2012

Contrans TI

Dacpol

Electrons

Elfa Distrelec

Elhurt

Elproma Elektronika

Eltron

AET

Abikom

●/● ○/● ●/○ ○/● ●/● ○/○ ●/○ ●/● ○/● ○/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ○/○ ●/● ●/● ○/● ●/● ●/● ○/○● ●/● /● ●/○ ○/● ● ● ●/● ●/● ●/● ○/○ ● ○ ○/● ○/○ ●/● ○/○ ●/● ○/○ ●/● ○/○ ●/● ○/○ ●/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/○ ● ○

Conrad

●/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/● ○/○ ○/○ ●/● ○/○ ○/● ○/○ ●/○ ○ ●/● ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/● ○

BMF

Typ: sterownicze / panelowe medyczne / motoryzacyjne nożne / krańcowe bezpieczeństwa / wandaloodporne morskie / miniaturowe Rodzaj: klawiszowe / przechylne kołyskowe / suwakowe mikroprzełączniki / obrotowe Właściwości: z podświetleniem / wodoszczelne z podwyższoną izolacją / z blokadą położenia dźwigni z wyprowadzoną masą na obudowie / iskrobezpieczne Typ: panelowe/ sterownicze miniaturowe / wandaloodporne nożne / bezpieczeństwa standardowe / mikroprzyciski Rodzaj: klawiaturowe / miniaturowe membranowe Właściwości: z podświetleniem / wodoszczelne z podwyższoną izolacją / iskrobezpieczne z wyprowadzoną masą na obudowie Typ: foliowe / membranowe mikroprzyciskowe / gumowe i silikonowe Rodzaj: alfanumeryczne / znakowe Właściwości: odp. na dewastację / agresywne płyny z podwyższoną szczelnością / z podświetleniem praca w szerokim zakresie temperatur / z ochroną EM Gałki / kapturki osłony / tabliczki Wykonujemy klawiatury na zamówienie

Automatech

Akces.

Klawiatury

Przyciski

Przełączniki

Nazwa firmy

AB-Micro

Tabela 1. Przegląd ofert krajowych dostawców przełączników, przycisków i klawiatur

●/● ●/○ ●/● ●/○ ○/○ ●/● ●/○ ●/● ●/○ ○/● ○/○ ●/● ●/○ ●/● ●/● ○/○ ○ ●/○ ●/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/● ○

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○ ○/● ○/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○

●/● ○/● ○/● ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○ ●/● ●/○ ○ ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ●/○ ●/○ ●/● ●/● ○

●/● ○/○ ○/● ○/○ ○/● ●/● ●/● ●/○ ●/○ ○/○ ●/○ ●/○ ●/○ ●/● ●/● ●/● ○ ●/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○

●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ●/● ●/● ○/● ○/● ●/● ● ●/● ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/● ○

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○ ○/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ●

●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ○/○ ●/● ○/● ○/○ ●/● ●/● ○

●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●

●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○ ●/● ○/○ ○ ○/○ ○/○ ●/● ●/○ ●/● ●/○ ○/● ●/● ○

●/● ○/○ ○/○ ○/● ○/○ ●/● ○/○ ○/● ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ○/○ ○/○ ●/○ ○/○ ○ ●/● ○/○ ○ ○/● ○/○ ○/○ ●/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/● ○

Elektronik

026_raport08_w2.indd 28 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

w przypadku dotykowych ekranów rezystancyjnych można było mówić o ograniczonej trwałości i sporej podatności na dewastację tych komponentów, o tyle w przypadku pojemnościowych rozwiązań dotykowych, które całą wrażliwą część konstrukcji mają schowaną pod solidną taflą szkła lub odpornym tworzywem sztucznym, trwałość mechaniczna jest już znacznie lepsza i na pewno nie gorsza niż dla solidnych przełączników mechanicznych. Poza wysoką jakością liczy się też możliwość dużej indywidualizacji produktu z opcją dotykową, możliwość wprowadzania zmian w konstrukcji interfejsu użytkownika nawet podczas okresu eksploatacji, wysoka odporność środowiskowa, prosty serwis i wiele podobnych udogodnień. Do ekranów dotykowych z wyświetlaczami graficznymi w telefonach i sprzęcie konsumenckim, aplikacjach typu POI/POS, kioskach multimedialnych w zasadzie już się przyzwyczailiśmy, niemniej technologia ta coraz szybciej trafia też do sprzętu profesjonalnego i przemysłowego i nie dotyczy jedynie komputerów panelowych i dużych wyświetlaczy będących monitorami komputerowymi. Gdyby opcje dotykowe były powiązane wyłącznie z wyświetlaczami LCD, także można by powiedzieć, że penetracja tych rozwiązań miałaby skończone możliwości. Niemniej technologie dotykowe Atmela i Microchipa pozwalają na tworzenie pojedynczych przycisków i suwaków, grup kilku elementów o indywidualnym kształcie, podświetleniu i wzorze, co otwiera drzwi do wielu innych aplikacji, także o charakterze profesjonalnym. Takie technologie i produkty widać na targach, w nowych katalogach i należy oczekiwać, że z czasem firmy będą sięgać po nie coraz chętniej. Technologia pojemnościowa nie jest trudna w zastosowaniu, bo producenci półprzewodników cały „kłopot” wkładają do środka układu scalonego, ogromną większość pracy można zro-

Eltronika

Encon

Farnell

Frontica

Horizon

Irga

Jagon

JM Elektronik

LC Elektronik

Ledex

Maritex

Masters

MBB

Microdis Electronics

Micros

MS Elektronik

Nowimex

OEM Automatic

Firma Piekarz

Tabela 1. Przegląd ofert krajowych dostawców przełączników, przycisków i klawiatur – ciąg dalszy

●/● ○/○ ●/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/○ ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○ ●/● ●/● ● ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/○ ○/○ ●/● ○

●/● ●/● ●/● ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ○

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○ ●/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/● ●

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ● ○/○ ○/○ ○ ○/● ○/○ ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○ ●/● ○/○ ○/○ ○/● ●/● ○/● ○/○ ○/○ ●

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/○ ○/● ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ●/○ ●/○ ○/○ ●/● ●/● ● ●/○ ○/○ ● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●

○/○ ●/○ ○/● ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ○/● ○/● ●/○ ●/● ●/● ○/● ●/● ●/● ● ○/● ○/○ ● ○/○ ●/○ ○/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○

○/○ ○/● ○/● ○/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ●/● ○/○ ●/● ●/● ○ ●/● ●/○ ○ ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ○/○ ○

●/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ○/● ●/● ●/● ●/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/○ ○/○ ●/● ○/● ● ●/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○

●/● ○/● ○/● ○/○ ○/● ○/○ ○/○ ●/○ ○/● ●/○ ○/○ ●/● ●/○ ○/● ●/○ ○/○ ● ●/● ○/○ ● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/○ ○

○/○ ○/● ○/● ○/○ ○/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/○ ○/○ ●/● ●/● ● ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ○/○ ○

●/● ●/● ○/● ○/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ○ ●/● ●/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○

●/● ●/● ○/● ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/○ ○/○ ●/● ●/● ○ ●/● ●/● ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/○ ○

●/● ○/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ○/○ ○/● ●/● ○/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ● ●/● ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/● ●

●/● ○/○ ○/● ●/● ○/○ ●/○ ●/● ●/● ●/● ●/○ ○/○ ●/● ○/● ○/● ●/○ ○/○ ○ ●/● ●/○ ○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●

●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ○/● ○ ○/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○

Elektronik

026_raport08_w2.indd 29 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:09 AM

Raport kich miejsc, w którymś z etapów lub bloków musi się pojawić zasilacz i przełącznik, często niejeden. Liczą się też nowe inwestycje, modernizacje starych linii produkcyjnych, urządzeń infrastruktury, obowiązki prawne związane z zapewnieniem bezpieczeństwa użytkowania lub objęcie kolejnej grupy zawodowej obowiązkiem korzystania z kasy fiskalnej itp. Z uwagi na koszty i dostępność technologii szybko rośnie w naszym otoczeniu liczba zainstalowanych automa-

Rys. 3. Najpopularniejsze typy elementów przełączających

bić we własnym zakresie, projektując odpowiednie kształty pól dotykowych na laminacie PCB, a integracja z resztą elektroniki też nie jest zbytnio kłopotliwa. Stąd pojemnościowe interfejsy dotykowe będą w najbliższych latach coraz silniej oddziaływać na rynek przycisków i klawiatur, niemniej dużym nadużyciem byłoby twierdzenie, że jesteśmy świadkami jakiejś wielkiej rewolucji. To dlatego, że przyciski pojemnościowe przeznaczone są do interfejsu użytkownika i współpracy z elektroniką, nie nadają się do przełączania zasilania, dużych napięć ani też czułych sygnałów z sensorów. Stąd ich oddziaływanie konkurencyjne kierowane jest w stronę klawiatur, mikroprzycisków membranowych, niektórych potencjometrów

i przełączników, które do tej pory trafiały na płyty czołowe elektroniki. Jest to niewielki wycinek rynku od strony wartościowej, bo akurat mikroprzyciski membranowe są tanie i dostępne w wielu fi rmach. W automatyce opcje dotykowe będą się pojawiać w produktach takich jak sterowniki, regulatory, czyli też w wybranych segmentach.

Pojemnościowe interfejsy dotykowe będą w najbliższych latach coraz silniej oddziaływać na rynek przycisków i klawiatur, niemniej dużym nadużyciem byłoby twierdzenie, że jesteśmy świadkami jakiejś wielkiej rewolucji

Czynników sprzyjających rozwojowi rynku jest wiele W dużej mierze czynnikiem napędowym dla rynku elementów elektromechanicznych i to we wszystkich kategoriach produktowych jest rozwój rynku elektroniki, automatyki i wzrost liczby rozwiązań opartych na urządzeniach elektrycznych. W każdym z ta-

Sierpień 2012

Semicon

●/● ○/○ ○/● ●/○ ○/● ●/○ ○/○ ○/● ●/● ●/● ○/● ●/● ●/○ ○/● ●/○ ●/● ● ●/● ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/● ○

●/● ○/○ ●/● ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ○ ●/● ●/● ● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ● ●/● ●/● ○ ●/● ●/○ ●/● ○/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○

●/● ●/● ○/● ●/○ ○/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○/○ ●/● ○/● ●/● ○/● ● ●/● ○/● ○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/○ ●/● ●/○ ●/● ●/● ○

●/● ●/○ ○/○ ○/○ ●/● ●/● ○/○ ●/○ ○/○ ●/○ ●/○ ●/● ○/○ ○/○ ●/● ○/● ●/● ●/● ○/● ●/● ○/● ○/○ ●/● ●/● ○/○ ○/○ ○/● ●/● ●/○ ●/○ ○/○ ○/○ ○ ○ ●/● ●/● ●/● ●/○ ○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○○ ○/○ /○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/● ●/● ○ ○

●/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/○ ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/○ ○/○ ● ○/● ●/● ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○

TME

Satori

○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ● ○/○ ○/○ ○ ●/○ ●/○ ●/● ○/● ●/● ●/● ○/○ ○/● ●

Trim-Pot

RS Components

●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ●/● ● ●/● ●/● ● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●/● ●

Steute

RAControls

●/○ ○/○ ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/○ ●/○ ●/○ ●/○ ○/○ ○/● ○/● ●/● ●/○ ○/○ ○ ●/○ ○/○ ○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/● ○

Staport

Qwerty

●/● ○/○ ○/● ●/○ ○/○ ●/● ○/○ ○/● ●/● ○/● ●/○ ●/● ○/○ ○/● ●/○ ○/○ ○ ●/● ○/○ ● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/● ●/● ○

Sitaniec

Quantum

SN Promet

Akces.

Klawiatury

Przyciski

Przełączniki

Nazwa firmy

Pokój SE

Tabela 2. Przegląd ofert krajowych dostawców przełączników, przycisków i klawiatur

○/○ ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/● ○/○ ●/● ○/● ●/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ●/● ●/● ●/○ ●/● ○/○ ●/● ●/○ ●/● ●/○ ●/● ○/○ ●/● ●/○ ●/○ ●/● ●/● ●/○ ●/● ○ ● ●/● ●/● ○/○ ●/● ○ ● ○/○ ○/○ ○/○ ○/○○ ○/○ /○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ●/○ ●/● ●/○ ●/● ○ ○

Elektronik

026_raport08_w2.indd 30 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Raport

Rys. 4. Skala wzrostu obrotów dla krajowych dostawców elementów przełączających za lata 2009–2011 w podziale na cztery przedziały procentowe

Zettler

Utech

tów sprzedaży, punktów informacyjnych, terminali itp. sprzętu. Specjaliści sygnalizują, że koszty produkcji na Dalekim Wschodzie nie są już tak niskie jak jeszcze pięć lat temu, co powoli prowadzi do powolnej zmiany układu sił, w którym rejon Europy Wschodniej zyskuje. Polska staje się lokalnym zapleczem do produkcji specjalistycznych urządzeń o wysokiej jakości i to zjawisko pozytywnie stymuluje cały rynek komponentów, nie tylko oczywiście przełączników i klawiatur. O tym, że zagadnienia związane z jakością mają coraz większe znaczenie w Polsce, przekonują też opinie specjalistów zebrane na rysunku 1. Zdaniem ponad połowy ankietowanych klienci zaopatrujący się w podzespoły elektromechaniczne coraz częściej zwracają uwagę na ich jakość, a 10% szuka głównie trwaTab. 2. Przegląd ofert łych wyrobów markowych. Procent wskazań na to, że klienci szukają wyrobów głównie najtańszych, w tym badaniu wyniósł 38%. To znacząco mniej niż 3 lata temu (56%), co pokazuje, że ○/○ ●/● ○/○ ○/○ zmiany na rynku w zakresie postrzega○/○ ○/○ nia zagadnień związanych z jakością są ○/○ ○/○ i to wcale nie takie powolne. ○/○ ○/○ W przypadku klawiatur wzrost za○/○ ○/○ ○/○ ○/● interesowania wiąże się z tym, że co○/○ ●/○ raz częściej klienci poszukują niestan○/○ ○/● dardowych, unikalnych wzorów i form ○/○ ○/○ przycisków i klawiatur, np. z indywi○/○ ○/○ ○/○ ●/● dualnym opisem lub legendą na kla○/○ ●/○ wiszach, niestandardową kolorysty○/○ ○/○ ką, podświetleniem. Za pomocą kla○/○ ●/● wiatury dość łatwo daje się spełnić ta○/○ ○/○ ○ ○ kie wymagania, co napędza sprzedaż, ○/○ ○/○ spycha do defensywy ofertę produk○/○ ○/○ tów seryjnych i sprzyja polskim pro○ ○ ducentom. Zdaniem specjalistów ry●/● ○/○ nek krajowy elementów elektromecha●/○ ○/○ ●/● ○/○ nicznych nie jest nasycony. Producenci ○/● ○/○ przycisków, przełączników dla elektro●/● ○/○ niki prześcigają się w nowym wzornic●/● ○/○ twie, materiałach itp. Branża automaty○/○ ○/○ ○/○ ○/○ ki w tym sektorze nie rozwija się aż tak ● ○ dynamicznie, ale za to w tym obszarze

026_raport08_w2.indd 31 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Raport Przemysł i automatyka

Rys. 5. Ocena pierwszej połowy 2012 roku w zakresie dostaw przełączników, przycisków i klawiatur

Rys. 6. Struktura obrotów dostawców przełączników i klawiatur – dla 25% firm sprzedaż roczna nie przekracza 100 tys. zł

Z pewnością najbardziej wartościową częścią rynku przełączników i przycisków są rozwiązania przeznaczone do zastosowań w przemyśle: w maszynach, urządzeniach technologicznych, szafach sterujących, nastawniach i do pracy jako wyłączniki bezpieczeństwa lub przyciski nożne. Produkty do takich zastosowań łączą w sobie wysoką jakość wykonania, dużą odporność na narażenia środowiskowe i mechaniczne, zapewniają bezpieczeństwo obsługi i zdolność do pracy z sygnałami o dużym poziomie mocy. Przełączniki dla przemysłu są wyraźnie większe od tych dla elektroniki, co jest konsekwencją koniecznością zapewnienia zgodności z wymienionymi kryteriami, obowiązku spełniania norm, możliwości zapewnienia ich montażu w dużych urządzeniach, podłączenia przewodów, uszczelnienia przepustów itp. Takie elementy w naturalny sposób kosztują znacznie więcej niż proste styki bez atestów do mało wymagających zastosowań i z punktu widzenia handlu są one nierzadko korzystniejsze. Jest to też grupa komponentów stabilnych, takich, które funkcjonują na rynku znacznie dłużej od tych wersji dla elektroniki. Wśród dostawców widać coraz większe przenikanie się ofert w zakresie produktów dla elektroniki i wersji przemysłowych. Wielu dystrybutorów podzespołów elektronicznych oferuje komponenty dla przemysłu i podzespoły automatyki, często firmy te wprowadzają na rynek tańsze marki dalekowschodnie. Tak poszerzane są oferty dostawców w zakresie złączy i nierzadko realizuje się rozwój omawianego rynku, gdyż te czołowe i renomowane marki są obsadzone od lat i zmian w krajobrazie dystrybucji w zasadzie nie ma. Inne materiały na tematy związane z elementami elektromechanicznymi w poprzednich numerach „Elektronika”

Rys. 7. Część obrotów jakie firmy osiągają z przełączników i klawiatur – 52% firm uzyskuje do 10% swojej sprzedaży

● Złącza sygnałowe

– EL 02/2012 ● Obudowy dla urządzeń

można wyróżnić znacznie mniej zagrożeń dla tego rynku. Taki trend potwierdzają wyniki naszej redakcyjnej ankiety, w której pytaliśmy między innymi o to, jakie cechy elementów elektromechanicznych, patrząc od strony parametrów technicznych i funkcjonalności, liczą się w największym stopniu (rys. 2). Zdecydowanie na wykresie dominu-

Sierpień 2012

je trwałość mechaniczna i elektryczna, a następnie odporność środowiskowa. Są to zagadnienia pokrewne do presji na jakość, co dodatkowo umacnia wagę danych zaprezentowanych na rysunku 1. Dobrze oceniono też wagę ergonomii i wzornictwa w elementach przełączających i klawiaturach, a także możliwość indywidualizacji tych produktów.

elektronicznych – EL 09/2011 ● Przekaźniki elektromagnetyczne – EL 03/2011 ● Przełączniki, przyciski i klawiatury – EL 10/2009 Wymienione teksty są dostępne na naszym portalu: www.elektronikab2b.pl

Elektronik

026_raport08_w2.indd 32 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Rozwiązania profesjonalne O ile przyciski i przełączniki ze sprzętu konsumenckiego znikają w zauważalnym tempie do minimalnego poziomu wyznaczanego zwykle przez pojedynczy włącznik zasilania, o tyle w sprzęcie telekomunikacyjnym, medycznym lub wojskowym ich przyszłość nie wydaje się zagrożona. W obsłudze takich rynków wyspecjalizowała się grupa kilku producentów, oferujących wersje o dużej trwałości mechanicznej i wysokiej jakości. Takie przełączniki wyraźnie wyróżniają się na rynku i często nie stanowią produktu zamkniętego, ale tworzą rozwiązania, które można sobie dopasować, łącząc różne wersje elementów przełączających, klawiszy, kapturków, podświetleń i podobnych akcesoriów. Wąską niszą rynkową są także produkty określane jako wandaloodporne, a więc o zwiększonej odporności na dewastację. Są one wykonane ze stali, ich konstrukcja jest zwarta i ciasno spasowana. Takie elementy trafiają do wind i urządzeń komunikacji, w części także do produktów AGD oraz podobnych miejsc. Specyficznym produktem są także wersje dla motoryzacji, jachtów i łodzi. Ogólnie rynek przełączników i przycisków jest od strony asortymentu bardzo szeroki, co pozwala wielu producentom funkcjonować równolegle obok siebie. Na rysunku 3 pokazane zostało znaczenie rynkowe poszczególnych grup przełączników i przycisków w podziale na typy lub obszary aplikacyjne. Najlepsze wskazania zebrały elementy standardowe, co nie jest zaskoczeniem, bo ich po prostu sprzedaje się najwięcej.

Czynniki w największym stopniu ograniczające rozwój branży Specjaliści twierdzą, że najczęściej przyczyny degradujące tempo rozwoju rynku leżą po stronie ekonomicznej: w braku kapitału, oszczędnościach wywołanych kryzysem, w wysokich cenach tych produktów, będących pochodną cen walut, kosztów metali i tworzyw. Za czynniki regresywne uznane zostały także przyzwyczajenia klientów, postępująca miniaturyzacja ograniczająca miejsce, jakie można przeznaczyć na przełączniki i klawiaturę, odchodzenie od przycisków i klawiatur na rzecz ekranów dotykowych. W dalszej kolejności podawano w ankietach częste oszczędności przy projektowaniu systemów i dużą konkurencję pomiędzy dostawcami na rynku.

Trendy w klawiaturach Mimo że ofensywa ekranów dotykowych prowadzi do ograniczenia zapotrzebowania na klawiatury i elementy przełączające, nie da się powiedzieć, że czynnik ten powoduje hamowanie rynku i regres w biznesie związanym z produkcją klawiatur oraz popytem na elementy przełączające. Przyczyną jest w dużej mierze charakter naszego rynku: niszowy, specjalistyczny, profesjonalny, a w znacznie mniejszym stopniu konsumencki z produktami powszechnego użytku. Być może, gdyby w Polsce dominowała produkcja popularnej elektroniki, byłoby inaczej, niemniej w naszych realiach klawiatura foliowa lub dobrej jakości przełączniki są podstawą wielu aplikacji i nie zapowiadają się w tym obszarze jakieś zmiany. Rynek elektroniki także rozwija się na tyle dynamicznie, że stopy procentowe charakteryzujące rozwój z nawiązką pokrywają ewentualne „straty” od technologii dotykowej. Tezę tę potwierdza również to, że na rynku krajowym działa sporo producentów klawiatur. Firmy te oferują je w wielu popularnych technologiach,

026_raport08_w2.indd 33 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Raport Małgorzata Wilkosz – specjalista ds zaopatrzenia w firmie Micros

jednej z nich najważniejsza jest bardzo wysoka jakość produktu, a pozostali uwzględniają również aspekt cenowy.

❚ Czy przełączniki i przyciski to pro-

❚ Jaka jest rola jakości w przyciskach i przełącznikach? Jakość wykonania tych elementów odgrywa dzisiaj bardzo dużą rolę. Zapewnienie dostaw przycisków i przełączników wysokiej jakości umożliwia podniesienie pozycji konkurencyjnej na rynku, zarówno dla dostawców, jak i klientów. Co więcej, dynamicznie zmieniające się rynki oraz rozwijające się technologie stawiają jakość produktu na pierwszym miejscu. Oczywiście poziom cenowy musi być również przyzwoity. Jak w każdej branży klientów można podzielić na dwie grupy – dla

mają innowacyjne rozwiązania w zakresie szczegółów technologicznych związanych z podświetleniem, zapewnieniem kompatybilności elektromagnetycznej, a nawet łączeniem w ramach całości panelu czołowego elementów stykowych ze specjalizowanymi przełącznikami do nawigacji (joysticki, trackballe). Krajowi wytwórcy doskonale wpasowali się także w potrzeby naszego rynku, co widać po zrealizowanych inwestycjach w sprzęt do druku cyfrowego, pozwalający na obsługę krótkich serii, a nawet pojedynczych

dukty, w których mało się zmienia w technologii? Jak w każdej branży przyciski i przełączniki zmieniają się technologicznie. Producenci, podążając za trendami rynkowymi, przede wszystkim miniaturyzują je. Często też pojawiają się nowe modele wzbogacone np. o niezwykle popularne podświetlenie LED czy też mające bardziej wytrzymałą obudowę wandaloodporną. Tego typu elementy cieszą się największym zainteresowaniem klientów w ostatnim okresie.

❚ Czy prostota aplikacyjna nie powoduje tego, że konstruktorzy lekceważą nieco elementy elektromechaniczne i nie poświęcają ich doborowi wystarczającej uwagi?

sztuk. To samo dotyczy dużej zdolności naszych producentów do szybkiego reagowania na zapotrzebowanie płynące z rynku, zaangażowanie w tworzenie indywidualnych projektów oraz duży nacisk na to, aby tworzone klawiatury i panele czołowe urządzeń były atrakcyjne dla oka oraz miały interesujące wzornictwo. Polskim fi rmom udało się połączyć te wszystkie cechy, jakimi charakteryzują się współczesne klawiatury, w warunkach produkcji krótkich serii oraz bez konieczności ponoszenia wysokich

Klient dba o „design”, więc konstruktorzy zmuszeni są do zwrócenia uwagi na wygląd przycisku. Gdy pytają nas o produkt, który powinien spełniać określone parametry elektryczne, zawsze przedstawiamy kilka możliwości, spośród których klient wybiera ten, który łączy w sobie określone parametry i odpowiedni wygląd.

❚ Jak wybierać dostawcę elementów elektromechanicznych? Szukając nowego dostawcy, w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na jakość produktów. Kolejnym ważnym parametrem jest żywotność przycisków i przełączników określana przez producenta. Duże znaczenie ma także asortyment, jaki oferuje nowy dostawca. Połączenie tych kilku elementów pozwala na zdobycie dobrego źródła, dzięki któremu zostanie zrealizowane zapotrzebowanie na elementy elektromechaniczne wielu klientów.

Mimo że ofensywa ekranów dotykowych prowadzi do ograniczenia zapotrzebowania na klawiatury i elementy przełączające, nie da się powiedzieć, że czynnik ten powoduje hamowanie rynku i regres w biznesie związanym z dwoma ostatnimi sektorami rynku kosztów charakterystycznych dla zamówień indywidualnych i długiego oczekiwania na prototypowanie.

Potencjał rynku elementów przełączających

Rys. 8. Ocena, jakie znaczenie na rynku klawiatur ma produkcja na zamówienie i w jakim stopniu jest ona odporna na konkurencję z Chin

Sierpień 2012

Rynek podzespołów elektromechanicznych, czyli oprócz omawianych obecnie przełączników i klawiatur także przekaźników i złączy, zwykle opisywany jest jako wartościowy dla biznesu i często stopy wzrostu dla tego sektora

Elektronik

026_raport08_w2.indd 34 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Raport

Rys. 9. W opinii 57% ankietowanych specjalistów liczba dostawców elementów przełączających na rynku krajowym rośnie

Rys. 10. Konkurencja na rynku przełączników przycisków i klawiatur oceniana jest głównie jako bardzo silna

przekraczają to, co można zaobserwować w innych grupach towarowych. Niemniej co do trendów o długofalowym charakterze sytuacja na rynku elementów przełączających jest podobna do tego, co dzieje się na całym rynku dystrybucyjnym w zakresie podzespołów elektronicznych. Elementy te są integralną częścią nowych urządzeń i instalacji, a tym samym wrażliwe na aktualną koniunkturę. W ogromnej większości są one bezpośrednio powiązane z nowo projektowanymi urządzeniami, czyli tym, co będzie niedługo wchodziło na rynek. Dlatego w naturalny sposób obroty tego sektora rynku muszą być powiązane z bieżącą sytuacją w gospodarce. W orientacji na temat kondycji branży może być pomocne zestawienie wzrostów i spadków sprzedaży dla firm uczestniczących w niniejszym raporcie w ostatnich trzech latach pokazane na rysunku 4. Niewątpliwie najistotniejsze jest to, że każdy kolejny rok, począwszy od słabego 2009, jest już lepszy. W 2009 roku co piąta firma borykała się ze spadkami w sprzedaży, dwa lata później takich firm było już czterokrotnie mniej. Przybyło za to wyraźnie przedsiębiorstw, których sprzedaż rosła w tempie nawet przekraczającym 25% rok do roku. Z pewnością jest to dowód na to, że sytuacja w krajowej elektronice w tym okresie się nieustannie poprawiała. Podobny nastrój panował w omawianym biznesie przez pierwszą połowę 2012 roku. Zgodnie z opiniami ankietowanych specjalistów, sytuacja na rynku była bardzo dobra (25% wskazań) lub dość dobra – tego zdania było 34% pytanych (rys. 5). W stosunku do 2011 roku pierwsza połowa obecnego wydaje się lepsza, niemniej wielką niewiadomą jest to, co będzie się działo po wakacjach. Piłkarskie emocje już mamy za sobą i niestety okres ten może się okazać wyrwą w obrotach dostawców, bo wiele osób oglądało mecze, zamiast siedzieć w pracy nad projektami. Ale gdyby druga połowa roku była taka sama jak pierwsza, byłoby po prostu super. Struktura obrotów dostawców przełączników i klawiatur pokazana została na rysunku 6. Trudno znaleźć na tym wykresie jakąś dominującą prawidłowość, bo 25% fi rm ma niewielką sprzedaż, do 100 tys. złotych rocznie, ale taka sama grupa może wykazać się obrotami z przedziału 1–5 mln. Lecz 32% przedsiębiorstw sprzedaje omawianych produktów za ponad 1 mln zł rocznie, co jest sygnałem, że omawiany rynek raczej jest wartościowy, zwłaszcza w porównaniu do innych popularnych podzespołów elektronicznych. Spora zasługa w tym z pewnością elementów przeznaczonych do zastosowań w przemyśle i wersji specjalistycznych, które ciągną sprzedaż w górę od strony wartościowej. Na rysunku 7 przedsta-

wiony został rozkład procentowy ilustrujący, jaką część obrotów fi rmy uzyskują ze sprzedaży omawianych w raporcie produktów. Dla połowy dostawców to działalność drobna, dająca nie więcej niż 10% obrotów, co sygnalizuje, że duża część rynku ma charakter rozproszony, czyli jest niewielkim dodatkiem do znacznie większego biznesu, jedną z wielu równoważnych pozycji w szerokiej ofercie, na przykład u dostawców katalogowych. Niemniej dla 16% dostawców jest to rdzeń biznesu i główna część aktywności. W grupie tej zawierają się w większości wyspecjalizowani producenci klawiatur i przełączników, ale w naszych krajowych realiach każdy potencjał produkcyj-

Elektronik

026_raport08_w2.indd 35 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:09 AM

Raport Tabela 3. Dane kontaktowe do firm wymienionych w tabelach 1 i 2 Nazwa firmy Siedziba Telefon E-mail Abikom

Katowice

32 201 18 66

AB-Micro AET Automatech BMF

Warszawa Ostrów Wlkp. Opacz Kol. Wierzchowisko

22 545 15 21 62 735 55 80 22 753 24 81 34 324 20 79

WWW

dominik.tabor@abikom.com.pl www.klawiatury.com.pl abmicro@abmicro.com.pl www.abmicro.com.pl biuro@aet.com.pl www.aet.com.pl biuro.warszawa@automatech.pl www.automatech.pl biuro@bmf.pl www.bmf.pl

Conrad Electronic

Kraków

12 622 98 00

bok@conrad.pl

www.conrad.pl

Contrans TI Dacpol Electrons Elfa Distrelec Elhurt Elproma Elektronika Eltron Eltronika Encon Farnell Firma Piekarz Frontica Horizon Technolog. Irga – PP Jagon - PW JM Elektronik LC Elektronik Ledex Maritex - PHP Masters MBB Microdis Electronics Micros MS Elektronik Nowimex OEM Automatic Pokój S. E. Quantum Qwerty – TE RAControls

Wrocław Piaseczno Wieruszów Warszawa Gdańsk Łomianki Wrocław Łomianki Wrocław Leeds Warszawa Łódź Gorzów W. Kraków Warszawa Gliwice Warszawa Lublin Gdynia Straszyn Warszawa Wrocław Kraków Gdynia Warszawa Warszawa Łódź Wrocław Łódź Katowice

71 325 26 21 22 703 51 00 663 137 219 22 570 56 00 58 554 08 00 22 752 76 80 71 343 97 55 22 751 97 44 71 793 64 07 00800 121 29 67 22 835 50 37 42 236 1131 95 782 12 11 12 650 74 00 22 810 20 06 32 339 69 01 22 569 53 00 81 749 66 61 58 622 89 00 58 691 06 91 22 840 15 54 71 301 04 00 12 636 95 66 58 629 24 69 22 816 85 79 22 863 27 22 42 254 79 00 71 362 63 56 42 633 32 84 32 788 77 07

contrans@contrans.pl dacpol@dacpol.com.pl info@electrons.pl obsluga.klienta@elfa.se marketing@elhurt.com.pl office@elproma.com.pl eltron@eltron.pl biuro@eltronika.pl encon@encon.pl info-pl@farnell.com sprzedaz@piekarz.pl tzalega@wp.pl biuro@horizontech.pl biuro@irga.com.pl jagon@jagon.pl sprzedaz@jm.pl lcel@lcel.com.pl sylwek@ledex.pl maritex@maritex.com.pl masters@masters.com.pl mbb@mbb.pl wroclaw@microdis.net biuro@micros.com.pl info@mselektronik.com.pl info@nowimex.com.pl info@pl.oem.se marketing@pokoj.com.pl info@quantum.com.pl qwerty@qwerty.pl biuro@racontrols.pl

www.contrans.pl www.dacpol.com.pl www.electrons.pl www.elfaelektronika.pl www.elhurt.com.pl www.elproma.com.pl www.eltron.pl www.eltronika.pl www.encon.pl www.farnell.com/pl www.piekarz.pl www.frontica.pl www.horizontech.pl www.irga.com.pl www.jagon.pl www.jm.pl www.lcel.com.pl www.ledex.pl www.maritex.com.pl www.masters.com.pl www.mbb.pl www.microdis.net www.micros.com.pl mselektronik.pl www.nowimex.com.pl www.oemautomatic.pl www.pokoj.com.pl www.quantum.com.pl www.qwerty.pl www.racontrols.pl

RS Components

Warszawa

22 307 05 48

service@rspoland.com

Satori Semicon Sitaniec Technology SN Promet Staport Steute Polska

Łódź Warszawa Zamość Sosnowiec Warszawa Warszawa

42 634 85 41 22 615 73 71 84 638 43 28 32 269 81 81 22 846 46 46 22 843 08 20

satori@satori.pl info@semicon.com.pl firma@sitaniectech.pl handel@sn-promet.com.pl staport@staport.pl info@steute.pl

TME

Łódź

42 645 55 55

dso@tme.pl

Trim-Pot Utech – ZUT Zettler Electronics

Kocmyrzów Gliwice Żary

12 387 06 01 32 232 95 42 68 479 14 37

biuro@trim-pot.com.pl utech@utech.gliwice.pl office@zettlerelectronics.pl

Główne marki przełączników Główne marki klawiatur Idemsafety, Baco, Crouzet, NSI, Indukey, Gett Mafelec General Electric

Sektor klawiatur Potencjał krajowych producentów klawiatur i doskonałe dopasowanie ich potencjału produkcyjnego i oferty do potrzeb rynku można ocenić, analizując dane na temat znaczenia rynkowego klawiatur wykonywanych na zamówienie, takich, które są indywidualnie tworzone do projektów urządzeń. Te produkty są podstawą ich biznesu i jeśli znaczenie tych wyrobów ocieniane jest wysoko, tak że wyroby te postrzegane są jako znamienne, możSierpień 2012

Key-Tek Mentor, Schlegel, Apem, Marquardt Switronic Marqurdt, Rafi

Apem, EAO Secme

Key Technology Apem, Alps, Bulgin, Omron, Mec Apem, EAO, Storm Diptronics, Knitter-Switch, Canal Tipro, MEC, Carling, Lorlin, C&K E-Call EAO, Autonics, Omron Moeller, Schneider Electric Apem, MEC, Tend Apem Siemens, Eaton, Allen-Bradley Siemens Omron, Honeywell, Apem Storm Interface, Grayhill Arcoelectric, Auspicious Frontica Horizontech Irga Jagon ECE, Diptronics Oupiin, iEi Technology LC Elektronik Zippy Zippy Innocent Key Technology, Inputel CHI Fung Panasonic Alps Alps Jietong, SAB Switches, Biwin Arcolectric, Salecom, Lorlin Schlegel Baco, Mafelec, Arcolectric Maxtech Pokój NSI, IKey, Q-Data IKey, NSI, Q-Data Qwerty Rockwell Automation ABB, Eaton, Siemens, Schnewww.rspoland.com Storm, EOZ, Apem ider www.satori.pl Satori www.semicon.com.pl Elma, Microprecision, Schurter Schurter www.sitaniectech.pl Siemens, Omron, Baco Rittal, Schrack www.sn-promet.com.pl Promet, Emas www.staport.pl Eaton, Siemens, Giovenzana www.steute.pl Steute, Grein, Astra Schurter, SCI, Canal, Arcowww.tme.pl Accord, LC Elektronik electrik trim-pot.com.pl Wellbuying, Highly, Switronic www.utech.gliwice.pl Utech www.zettlerelectronics.pl Zettler, Alps, Amrire

ny w zakresie podzespołów dla elektroniki wart jest zauważenia, bo ogólnie rynek ma charakter importowy.

Bernstein, Benedict

na przypuszczać, że podobnie jest z pozycją rynkową firm zajmujących się produkcją. Taką ocenę pokazujemy na rysunku 8. Tylko 25% głosujących jest zdania, że produkcja klawiatur na zamówienie jest domeną firm krajowych, znacznie więcej odpowiedzi (43%) padło na to, że w tym obszarze coraz silniejsza staje się konkurencja ze strony producentów dalekowschodnich. Jest to dość spora zmiana w porównaniu do podobnego badania przeprowadzonego przez nas trzy lata temu. Wówczas 50% głosujących, a więc dwukrotnie więcej, było zdania, że pozycja krajowych producentów w klawiaturach jest silna, a tylko 23% osób (20% mniej niż

Elektronik

026_raport08_w2.indd 36 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Raport teraz) oceniło potencjał firm chińskich jako wpływający na rynek. Różnice są za duże, aby przypisać je statystyce i raczej trzeba traktować je jako symptom zmian na rynku, który jeszcze bardziej ukierunkowuje pozycję naszych firm produkcyjnych, jak Qwerty, LC, Horizon, na specjalistyczne obszary i nisze.

Konkurencja na rynku Niepokojące wyniki oceny pozycji krajowych producentów klawiatur zachęcają do głębszego spojrzenia na to, jak kształtuje się konkurencja na rynku elementów przełączających. Liczba dostawców tych produktów rośnie, tak uważa 57% specjalistów (rys. 9), co może sygnalizować, że konkurencja się zaostrza. W poprzedniej edycji raportu wypełnione ankiety nadesłało 36 firm, w tym mamy 47 odpowiedzi, co także sygnalizuje, że rynek się poszerza. Zdaniem ankietowanych specjalistów konkurencja na omawianym rynku jest bardzo silna (38% wskazań) lub silna (32% odpowiedzi), tylko 3% oceniło ją jako niewielką (rys. 10). Można domniemywać, że sprzedaż elementów przełączających i klawiatur nie jest łatwym w prowadzeniu biznesem, obojętnie czy chodzi o elementy dla elektroniki, przemysłu, wyroby standardowe czy produkowane na zamówienie. Każdy z tych fi larów ma silną reprezentację po stronie dostawców, z którą trzeba się zmierzyć. Ostatni wykres z rysunku 11 uzupełnia zestawienie na temat klawiatur na zamówienie z rysunku 8, rozciągając je na wszystkie elementy przełączające, nie tylko na klawiatury wykonywane na zamówienie. Zgodnie z uzyskanymi danymi, wpływ producentów chińskich na krajowy rynek klawiatur i przełączników blisko dwie trzecie osób oceniło jako duży. Tylko 16% ankietowanych uważało, że oddziaływanie to jest słabe lub że go po prostu nie ma. Wymienione trzy wykresy oddają dość dobrze dziejące się zjawiska rynkowe, w ramach których producenci chińscy dysponują z roku na rok coraz lepszą ofertą, i pod względem asortymentu i jakości, no i oczywiście cen. Krótkie spojrzenie na rysunek 12,

Rys. 11. Zestawienie ocen, jaki wpływ na relacje na krajowym rynku przełączników i klawiatur mają producenci dalekowschodni

gdzie prezentujemy ocenę, które z kryteriów składających się na ofertę handlową ma większe, a które mniejsze znaczenie dla klientów, uświadamia, że skoro głównie liczy się cena oraz jakość i parametry techniczne, pole do manewru dla konkurencyjnych dostawców jest całkiem szerokie. Trzy lata temu w analogicznym zestawieniu cena była na drugim miejscu i z tego wynika, że teraz zdaje się mieć większe znaczenie. Coraz większe znaczenie ceny w handlu elementami przełączającymi można też odczytywać jako znak, że na rynku nie ma wyrobów jednoznacznie złych lub też nieprzeciętnie wybijających się ponad rynkową średnią, a ogromna większość producentów trzyma niezły poziom jakościowy. W takiej sytuacji klienci wybierają głównie te wyroby, które są tańsze.

Dostawcy 38 firm, dla których przegląd ofert pokazujemy w tabelach 1 i 2, można podzielić na kilka kategorii. Pierwszą grupę tworzą dostawcy przycisków i przełączników dla układów automatyki i przemysłu oraz dla energoelektroniki i innych podobnych zastosowań profesjonalnych. Takimi firmami są na przykład Automatech, AB Micro, RA Controls, Dacpol, Abikom i Encon – dostawcy Siemensa, Eltron, oferujący wyroby Schneidera i Moellera, Novimex dostarczający przyciski sterownicze przemysłowe firmy Schlegel. W tym zakresie lokują się także krajowe przedstawicielstwa producentów niemieckich, tacy jak np. Steute. Ofertę elementów przełączających dla przemysłu oraz energoelektroniki mają również krajowi producenci, tacy jak spółdzielnia Pokój, wytwarzająca przy-

Tabela 4. Plan raportów „Elektronika” na najbliższe miesiące Miesiąc

Temat raportu

Wrzesień 2012

Złącza silnoprądowe

Październik 2012

RFID – moduły, czytniki i transportery

Listopad 2012

Systemy pomiarowe

Rys. 12. Zestawienie obrazujące, które czynniki oferty handlowej są w największym stopniu brane pod uwagę przez klientów przy wyborze dostawcy podzespołów elektromechanicznych

Elektronik

026_raport08_w2.indd 37 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:09 AM

Raport

Rys. 13. Najbardziej rozpoznawalni na rynku krajowi dostawcy przełączników i przycisków

Rys. 14. Wykres chmurkowy najpopularniejszych marek zagranicznych w zakresie przycisków i przełączników

ciski, przełączniki, manipulatory, lampki, Promet, zajmujący się produkcją przycisków sterowniczych oraz Spamel, który jest producentem przycisków sterowniczych i kaset. Drugą wyraźną grupę firm w raporcie stanowią krajowi producenci klawiatur. Jest to łódzka Qwerty, zajmująca się projektowaniem i produkcją klawiatur, elewacji i tabliczek foliowych. Podobny profil ma warszawski LC Elektronik, który poza klawiaturami jest także dostawcą obudów dla elektroniki. Klawiatury i płyty czołowe produkują również Horizontech, Satori, Utech, Irga i Jagon. Oferta wymienionych firm prawie wyłącznie obejmuje wersje nastawione na indywidualne wzornictwo. Kolejny obszar aktywności tworzą firmy dystrybucyjne o szerokim profilu, dla których przełączniki i przyciski to jedna z wielu pozycji w katalogu. Przykładem może być

Rys. 15. Najbardziej rozpoznawalni na rynku krajowi producenci klawiatur

TME, Farnell, Elfa, Micros, Elhurt oraz dostawcy bardziej wyspecjalizowani jak Microdis, Maritex, JM Elektronik, Semicon oraz Ledex. Dostawcą przełączników i przycisków, których sprzedaż jest istotną częścią biznesu, są także Eltronika i Elproma. Obie firmy oferują komponenty przeznaczone dla elektroniki pochodzące od wielu markowych w tej tematyce producentów, jak np. Apem, MEC oraz także produkty odporne na dewastację. Na rysunku 13 pokazujemy wykres chmurkowy, grupujący krajowych dostawców przycisków i przełączników. W takim zestawieniu wielkość czcionki, jaką napisana jest nazwa firmy, jest proporcjonalna do liczby wystąpień w redakcyjnych ankietach. W efekcie większy napis towarzyszy fi rmom, które przez rynek kojarzone są z tytułową tematyką, dzięki czemu zestawienie może być postrzegane jako ranking marek dystrybucyjnych w tym obszarze. Oczywiście taka chmurka nie ma związku z wynikami finansowymi, ale może być odzwierciedleniem i przybliżeniem pozycji rynkowej. Na czołowych miejscach znalazły się Spamel, Promet i Pokój – producenci przełączników do zastosowań w przemyśle, automatyce i energetyce, a po stronie produktów dla elektroniki Maritex, TME, Micros i Elproma. Zgodnie z analogicznym rysunkiem 14 znane marki zagraniczne to Schneider, Moeller (marka firmy Eaton Electric) i Schurter, a w dalszej kolejności EAO i Apem. Ponownie więc czołówka należy do firm zorientowanych na zastosowania przemysłowe. Podobne zestawienie obejmujące znanych na rynku krajowych dostawców klawiatur pokazane zostało na rysunku 15. Zdecydowanie wybijają się na nim dwie firmy: LC Elektronik i Qwerty, które od lat są fi larami tego rynku. Robert Magdziak Źródłem wszystkich danych przedstawionych w tabelach oraz na wykresach są wyniki uzyskane w badaniu ankietowym przeprowadzonym wśród krajowych dostawców przycisków, przełączników i klawiatur.

Sierpień 2012

Elektronik

026_raport08_w2.indd 38 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:09 AM

Prezentacje | Raport

Kompleksowe rozwiązania dla producentów elektroniki

Mówią o nas, że nadajemy kształt elektronice Kiedy w 1988 roku powołaliśmy LC Elektronik do życia, myślą przewodnią było tworzenie indywidualnych i kompleksowych rozwiązań dla naszych klientów. Realizujemy projekty łączące klawiatury i obudowy wykonywane w wielu zaawansowanych technologiach z bogatą gamą elementów i usług dodatkowych. Aby zapewnić najwyższy poziom projektów, blisko współpracujemy z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego w Warszawie. Korzystamy ze wsparcia światowych liderów z branży. Stosujemy wyłącznie materiały i komponenty od sprawdzonych dostawców. Dla nas najważniejsza jest jakość.

Wspieramy naszych klientów Oferujemy producentom elektroniki nie tylko towary i usługi. Coraz cenniejszą wartością jest czas. Nasze rozwiązania prowadzą do ograniczenia pracochłonności przy produkcji i eliminują zbędne ogniwa w łańcuchu dostaw.

Interfejs użytkownika Nasze rozwiązania łączą w sobie wzornictwo przemysłowe, technologię i produkt, sprzyjając tworzeniu pozytywnych relacji pomiędzy operatorem i urządzeniem. W codziennej pracy nad rozwiązaniami uwzględniamy potrzeby obu kategorii naszych klientów: producenta wyrobu i jego odbiorcy – użytkownika urządzenia. Dysponujemy szeroką gamą sprawdzonych technologii produkcji klawiatur i obudów. Łączymy

i wykorzystujemy je tak, aby jak najlepiej dopasować się do indywidualnych oczekiwań odbiorców.

Integrujemy wszystko w całość Od wielu lat specjalizujemy się w integrowaniu różnych technologii i produktów. Dzięki temu tworzymy indywidualne rozwiązania dopasowane do oczekiwań odbiorców. Zajmujemy się kompleksową obsługą klientów w ściśle ze sobą powiązanych obszarach: projektowym, produktowym, usługowym i biznesowym.

Elementy specjalne Elementy specjalne stanowią dodatek wzbogacający produkt. Istotnie wpływają na decyzję wyboru przez użytkownika. Dostarczamy rozwiązania obejmujące ochronę elektromagnetyczną klawiatur, obudów i wyświetlaczy, podświetlenia, połączenia elastyczne, podgrzewanie ekranów LCD oraz niestandardowe elementy konstrukcji klawiatur i obudów. Aktywnie wspieramy klientów w spełnieniu wymogów wynikających z regulacji i norm obowiązujących na rynku Unii Europejskiej, zobowiązujących producentów do stosowania odpowiednich rozwiązań i materiałów.

cji. Naszą ofertą, obejmującą klawiatury membranowe, silikonowe, PCB, CU-flex i panele dotykowe, jesteśmy w stanie sprostać wielu oczekiwaniom. Łączymy także elementy poszczególnych technologii, tworząc kolejne rozwiązania. Dla producenta urządzenia elektronicznego przy wyborze klawiatury ważne są parametry techniczne oraz koszty uruchomienia i prowadzenia produkcji. Współpraca od początku projektu z doświadczonym poddostawcą istotnie wpływa na sukces końcowy przedsięwzięcia.

Nasze zasady Z roku na rok wszyscy stajemy się użytkownikami coraz większej liczby urządzeń elektronicznych. Przy wyborze doceniamy ich przyjazność, ergonomię i wzornictwo. Nie mniej istotna jest efektywność i jakość procesu produkcyjnego, wymagające różnych rozwiązań na poszczególnych etapach rozwoju produktu. Dlatego w naszej codziennej pracy wiele uwagi poświęcamy budowaniu rozwiązań zaspokajających najistotniejsze potrzeby definiowane z obu tych perspektyw. Od kilkunastu lat działamy zgodnie z najwyższymi standardami zarządzaniem jakością w oparciu o normę ISO 9001.

Klawiatury, fronty foliowe i płyty czołowe. Różnorodność i łączenie technologii

Zapraszamy na stronę www.lcel.com.pl

Jako jedyna firma w Polsce dostarczamy klawiatury wykonane w różnych technologiach, umożliwiając wybór najodpowiedniejszej z nich do konkretnej aplika-

LC Elektronik, ul. Pułkowa 58 01-969 Warszawa tel. 22 569 53 00, faks 22 569 53 10 lcel@lcel.com.pl, www.lcel.com.pl

Dane kontaktowe

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 39 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:16 AM

Raport | Prezentacje

Eround – przyciski i lampki tablicowe we włoskim stylu – nowe produkty firmy Pizzato w ofercie firmy INS-TOM Pizzato Elettrica – jeden z wiodących europejskich producentów wyłączników krańcowych, urządzeń bezpieczeństwa, wyłączników nożnych oraz mikrowyłączników, wprowadził niedawno do swojej oferty własną serię przycisków, przełączników i lampek do montażu tablicowego w szafach sterowniczych o nazwie Eround.

oncepcja serii Eround łączy w sobie najlepsze cechy funkcjonalne rozmaitej aparatury tablicowej oferowanej na rynku oraz wieloletnich doświadczeń fi rmy Pizzato w zakresie budowy bloków stykowych. Producent, projektując tę nową rodzinę wyrobów, postanowił połączyć doskonałe wzornictwo z funkcjonalnością oraz trwałością nieoferowaną dotychczas przez żadnego dostawcę tego typu aparatury. Wszystkie podzespoły z Eround mają stopień ochrony IP67. Większość produktów pomyślnie przeszło też test dla stopnia ochrony IP69K zgodnie z normą DIN 40050 (wyjątkiem są przyciski dwu- i trójpozycyjne, ze względu na ograniczenia konstrukcyjne). Można je więc stosować w maszynach narażonych na intensywne mycie pod wysokim ciśnieniem, w wysokiej temperaturze strumienia wody, we wszelkich warunkach, w których szczególnie istotne są wymogi czystości i higieny. W zestawieniu z największymi obecnymi producentami tego typu urządzeń seria Eround wypada w kwestii stopnia ochrony znakomicie. Wyjątkowa konstrukcja oraz zastosowane materiały pozwoliły uzyskać dużą wytrzymałość mechaniczną. Kształt elementu stykowego (patrz rys. 1) powoduje, że kontakt następuje zawsze w dwóch punktach, co wydatnie zwiększa niezawodność. Ponadto udało się uzyskać efekt samoczyszczenia styku. Standardowo styki wykonane są ze srebra, ale dostępne są także wersje pozłacane. Są one szczególnie użyteczne w aplikacjach, gdzie występują bardzo małe prądy i rezystancja styku byłaby istotna.

Sierpień 2012

Nowatorska budowa elementu stykowego pozwoliła na osiągnięcie ponadprzeciętnych wyników w testach wytrzymałościowych: • przyciski – 15 milionów cykli, • przyciski awaryjne – 300 000 cykli, • bloki stykowe – 20 milionów cykli, • przyciski dwu- i trójpozycyjne – 1 milion cykli, • przełączniki obrotowe – 1 milion cykli.

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 40 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:16 AM

Przyciski mogą pracować w zakresie temperatur od –25 do +80°C, ale dostępne są także wersje specjalne z dolnym progiem temperatury obniżonym do –40°C. Program produkcyjny serii Eround jest bardzo szeroki i kompletny – spełni oczekiwania każdego projektanta. Dostępne są: przyciski (pojedyncze, podwójne i potrójne), selektory, przełączniki kluczykowe, lampki sygnalizacyjne, wyłączniki bezpieczeństwa, obudowy plastikowe, oznaczniki i akcesoria montażowe. Przyciski występują w wersji monostabilnej oraz bistabilnej. Mogą być podświetlane oraz mieć osłonę zabezpieczającą przed przypadkowym wciśnięciem. Wersje podświetlane widoczne są pod kątem prawie 90° do powierzchni przycisku. Bloki stykowe można zestawiać ze sobą, zwielokratniając liczbę styków. Lampki sygnalizacyjne wykonano w technologii LED i dostępne są w następujących kolorach: zielony, żółty, czerwony, niebieski oraz biały. Podsumowując – seria Eround to nowy, doskonały design, dbałość o szczegóły i perfekcyjna jakość renomowanego europejskiego producenta. Firma Pizzato pokazała, że także w segmencie aparatury tablicowej jest w stanie rywalizować na rynku z uznanymi już markami. INS-TOM jako oficjalny przedstawiciel firmy Pizzato w Polsce oferuje pomoc w zakresie właściwej kompletacji i doboru urządzeń serii Eround. Udostępniamy także rysunki 2D (format dxf) oraz 3D (format STEP) ułatwiające projektowanie.

Dane kontaktowe

INS-TOM Sp. z o.o., ul. Brukowa 20 91-341 Łódź, www.instom.com.pl tel. 42 640 75 85, faks 42 640 76 22

039_prez_raportowe_08.indd 41 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:16 AM

Raport | Prezentacje

Zainspiruj się naszymi realizacjami

nterfejs użytkownika to termin, za którym kryje się wiele technologii i rozwiązań, za pomocą których realizuje się obsługę i komunikację z urządzeniem. Od tego, jaki zostanie zastosowany interfejs, często zależy sukces na rynku, pozytywne lub negatywne postrzeganie produktu, opinia użytkownika na temat stopnia zaawansowania technicznego, a nawet przyjazności sprzętu. Nic więc dziwnego, że fi rmy produkujące wszelkiego rodzaju sprzęt elektroniczny coraz częściej poświęcają wiele uwagi wyborowi tego elementu, szukają innowacyjnych rozwiązań, wykraczających poza typowe i popularne na rynku produkty, które spotyka się wszędzie.

Wiele możliwości Aktualnie na rynku dostępnych jest wiele rozwiązań interfejsu użytkownika. Najpopularniejsze rozwiązania bazują na klawiaturach i frontach foliowych (elewacjach). Coraz powszechniejsza staje się Grawerowana laserowo, przystosowana do podświetlenia nakładka silikonowa Szybka wyświetlacza o zwiększonej odporności na zarysowania

Klawiatura silikonowa

Szklana klawiatura pojemnościowa z podświetleniem

Sierpień 2012

technologia druku cyfrowego, która daje możliwość pełnej indywidualizacji, dopasowania do wymagań wzorniczych i graficznych. Klawiatury foliowe pozwalają na tworzenie dowolnego układu klawiszy, w pełni hermetyczną integrację z panelami dotykowymi (tzw. laminowanie OCA), ekranowanie elektromagnetyczne, wiele wariantów związanych z podświetleniem, co najmniej kilka opcji definiujących skok, siłę zadziałania i charakterystykę pracy klawiszy. Dość ciekawym rozwiązaniem jest technologia matrycowych paneli dotykowych. Zamiast stosować analogowe rozwiązanie rezystancyjne (np. 4-wire), można pole nad wyświetlaczem podzielić na niewidoczne dla użytkownika pola kontaktowe. Odpowiednie zaprojektowanie wyświetlanej na wyświetlaczu grafiki sprawi, że panel dotykowy będzie widziany w urządzeniu jako zwykła klawiatura, a dotyk w ściśle określonym miejscu spowoduje zwarcie odpowiednich pinów na pasku wyprowadzeniowym panelu. Liczba dostępnych opcji jest na tyle szeroka, że niewielu specjalistów ma pełną orientację w ofercie i możliwościach, jakimi dysponują producenci interfejsów. Zagadnienie to komplikuje się, gdy tradycyjne rozwiązania bazujące na folii zastą-

pimy szklanymi frontami z umieszczonymi pod spodem sensorami pojemnościowymi. Rozwiązanie to jest dostępne w postaci pojedynczych klawiszy, suwaków (tzw. sliderów) lub też pojemnościowych paneli dotykowych zintegrowanych z wyświetlaczem graficznym, obsługujących takie funkcje jak scroll, multi-touch itp.

Obejrzyj nasze wdrożenia Obojętnie czy firma poszukuje typowych i standardowych rozwiązań, od których zwykle wymaga się tylko tego, aby były najtańsze, czy też droższych wersji, za pomocą których podnosi się walory estetyczne produktu i jakość, warto przyjrzeć się wykonanym realizacjom, gdyż w wielu wypadkach są one inspirujące i przekonujące. Nie zawsze dyskusja o blaszkach, przetłoczeniach, laminowaniu lub technologii nadruku dla firm elektronicznych rozważających wybór interfejsu użytkownika jest prosta, gdyż są to zagadnienia nierzadko odległe od elektroniki i tego, czym na co dzień zajmuje się dział konstrukcyjny. Stąd często efektywniej jest pokazywać ciekawe wdrożenia, traktując je jako przykłady dostępności technologii i pomysły do wykorzystania i adaptacji w projektowanym urządzeniu.

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 42 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:16 AM

Prezentacje | Raport Pomoc i współpraca Kompleksowa i fachowa pomoc przy wdrażaniu nowych produktów to jeden z głównych czynników, które zapewniły nam sukces i grono stałych klientów. Współpracujemy z producentami kas i drukarek fiskalnych, sterowników mikroprocesorowych, wag elektronicznych, aparatury medycznej czy aparatury pomiarowej. Nasi odbiorcy to często liderzy w swoich branżach oczekujący od dostawcy najwyższej możliwej jakości oraz kompleksowej oferty i wsparcia na każdym etapie realizowanego wdrożenia. O naszym rozwoju decydują głównie klienci oczekujący coraz bardziej zaawansowanych rozwiązań. Dlatego dużą wagę przywiązujemy do rozwoju paneli dotykowych, paneli pojemnościowych, klawiatur membranowych oraz sposobów na ich podświetlenie. Do perfekcji opanowaliśmy także technologię laminowania paneli dotykowych w klawiaturach i frontach foliowych. W Horizon Technologies dbamy o najdrobniejsze szczegóły i naprawdę pomagamy już na etapie rozmów koncepcyjnych, na długo przed wdrożeniem. Uczestniczymy w spotkaniach i rozmowach nad założeniami technicznymi projektów i wspieramy dyskusje na temat wyboru interfejsu do komunikacji człowieka z urządzeniem. Przedstawiamy wszelkie za i przeciw, możemy coś podpowiedzieć, doradzić, bo pytań jest zawsze więcej niż odpowiedzi. Dzięki temu nasi klienci na każdym etapie mają pewność, że np. projektowana obudowa będzie przystosowana do wybranej technologii interfejsu.

Rezystancyjny panel dotykowy z przylaminowanym frontem dekoracyjnym

Wszystko ma znaczenie Od początku istnienia firmy przestrzegamy żelaznej zasady, żeby nigdy nie podążać na skróty. Pracując nad wdrożeniem każdej klawiatury, jesteśmy świadomi, że nawet najmniejszy szczegół może mieć decydujący wpływ na powodzenie całego projektu. Zastosowanie innego materiału, drobna zmiana konstrukcyjna czy modyfi kacja projektu mogą wpłynąć na jakość całego produktu i jego sukces. Nasi klienci często zdziwieni są liczbą szczegółowych pytań dotyczących urządzenia, do którego należy opracować interfejs użytkownika. Dokładna wiedza o produkcie i środowisku jego pracy jest jednak niezbędnie potrzebna do prawidłowego wyboru technologii. Nie chodzi przy tym tylko o wiadomości stricte techniczne. Ta wiedza, doświadczenie oraz profesjonalny proces produkcji pozwalają nam dołożyć wszelkich starań, aby dostarczane interfejsy były technologicznie „uszyte na miarę”. Przemysław Piątkowski

Klawiatura membranowa z przylaminowanym od spodu panelem dotykowym Laminowanie panelu na całym obszarze okna przy użyciu optycznie czystego kleju

Dane kontaktowe

Horizon Technologies Sp. z o.o. www.horizontech.pl, biuro@horizontech.pl

Szklany panel frontowy z przylaminowanym od spodu panelem pojemnościowym Szkło hartowane 3 mm z fazowaniem i polerowaniem krawędzi

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 43 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:16 AM

Raport | Prezentacje

Elementy przełączające w ofercie firmy Micros Asortyment przycisków i przełączników oferowany przez firmę Micros kierowany jest na rynek do co najmniej kilku różnych obszarów ich zastosowań. Pierwszą kategorię tworzą elementy do pracy w przemyśle, co obejmuje wersje sterownicze, panelowe, krańcowe, bezpieczeństwa i podobne.

elementach dla przemysłu producenci kładą większy nacisk na zapewnienie trwałości mechanicznej, wysokiej odporności środowiskowej (duży współczynnik IP) oraz na ergonomię. Wysiłek wkładany jest w to, aby elementy te wyglądały atrakcyjnie od strony wzornictwa i funkcjonalności. Druga grupa zawiera komponenty do urządzeń o charakterze profesjonalnym, gdzie są one montowane na pulpitach jachtów, samochodów, wind, domofonów i w AGD. Ich wykorzystanie obejmuje także, w przypadku wersji wandaloodpornych, zastosowania w automatach, parkometrach, windach, różnych miejscach użyteczności publicznej i pojazdach szynowych. Trzecią ważną grupą są elementy dla elektroniki, przeznaczone do montażu na panelach czołowych urządzeń, w otworach obudowy i na płytkach drukowanych. W zakresie przycisków i przełączników największa siła Microsu kryje się w asortymencie, a dokładniej w kompromisowym połączeniu oferty i cen. Kryterium to jest ważne dlatego, że asortyment elementów elektromechanicznych dostępny na rynku jest ogromny i nie jest możliwe, aby jeden dostawca miał w sprzedaży wszystkie funkcjonujące typy. Konieczna jest specjalizacja, która najczęściej realizuje się poprzez powiązanie firmy dystrybucyjnej z kilkoma wiodącymi producentami tych elementów. Przełączniki i przyciski są niewątpliwie przykładem produktów, które dzisiaj wytwarza się głównie na Dalekim Wschodzie. Obojętnie, czy chodzi o markowy wyrób wysokiej jakości do zastosowań w przemyśle, czy też o komponent przeznaczony

do tanich wyrobów o ograniczonej trwałości, jest on produkowany tam, gdzie są mniejsze koszty pracy oraz gdzie jest lepszy dostęp do chłonnych rynków lokalnych. Stąd Micros proponuje klientom przełączniki firmy SAB Switches, dalekowschodniego producenta przełączników dip-switch, zadajników kodu, w wersjach do montażu przewlekanego i SMT, słynącego z bardzo wysokiej jakości produktów. SAB jest też znanym na rynku dostawcą przycisków TACT switch w wersji hermetycznej (IP68), z podświetleniem, klawiszem, o małej wysokości i innych podobnych wersjach przeznaczonych do zastosowań specjalnych. Drugim producentem przełączników z którym współpracuje Micros, jest Ningbo JieTong Electronics. Ta chińska firma powstała w 1994 roku i specjalizuje się w produkcji wszelkiego rodzaju przełączników do zastosowań w elektronice. Wiele lat obecności na rynku uczyniły z tego wytwórcy producenta elementów o wysokiej jakości, potwierdzonej certyfi katami i uznaniami oraz dobrymi opiniami od klientów i firm dystrybucyjnych z całego świata. Wśród szerokiej gamy produktów tego producenta znajdują się: • przełączniki samochodowe kołyskowe • przełączniki z wbudowanym bezpiecznikiem • przełączniki klawiszowe do montażu w płycie czołowej, w tym wersje z podświetleniem • popularne przełączniki dźwigniowe typu KN, MTS i SMTS do montażu w płycie czołowej • mikroprzełączniki o dużej żywotności

• przełączniki obrotowe i hebelkowe • szeroka gama przycisków. Popularne komponenty dla elektroniki w ofercie firmy Micros to głównie elementy do montażu w otworze na płytach czołowych i ściankach obudowy. Charakteryzują się one estetycznym wykonaniem, dużą różnorodnością kolorystyczną i szeroką ofertę akcesoriów. Drugą grupę stanowią przyciski membranowe TACT switch, które przeznaczone są do montażu na płytkach drukowanych. Oferta Microsa zawiera ponad 100 różnych typów tych elementów, dzięki czemu zawsze konstruktor dobierze sobie potrzebny element. Przykładowe komponenty pokazujemy na zdjęciach. Szczególnie polecamy przyciski wandaloodporne w obudowach metalowych o różnym stopniu ochrony (IP65, IP67). Cechują się dużą wytrzymałością mechaniczną i elektryczną, a ich żywotność wynosi nawet 200 tys. cykli. Podzespoły te produkowane są w wersjach do lutowania oraz ze złączami śrubowymi. Omawiane przyciski mogą być chromowane lub wykonane ze stali nierdzewnej, mieć przycisk płaski lub wypukły. Na specjalne zamówienie dostarczamy elementy z określonymi oznaczeniami – np.: start, stop, itp. Podążając za trendami rynkowymi, oferujemy także przyciski w wersjach z podświetleniem LED, które mogą być wykonane dla różnych wersji napięcia nominalnego. Zapraszamy do zapoznania się z całym asortymentem przycisków i przełączników, dostępnych na www.micros.com.pl Dane kontaktowe

Micros Sp. j. W. Kędra i J. Lic ul. E. Godlewskiego 38 30-198 Kraków, www.micros.com.pl tel. 12 636 95 66, faks 12 636 93 99

Sierpień 2012

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 44 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 5:09 PM

Prezentacje | Raport

Przełączniki i przyciski dla elektroniki i automatyki kupuj u Piekarza

ofercie fi rmy Piekarz znaleźć można wiele typów przełączników i przycisków dla elektroniki i automatyki. Grupa tych produktów liczy kilkaset różnych grup towarowych i stale jest rozszerzana, czego przykładem może być bliska współpraca z renomowanym producentem podzespołów elektromechanicznych – brytyjską firmą Arcoelectric.

Przełączniki Arcoelectric Oferta tego producenta obejmuje głównie przełączniki do płyt czołowych, które montowane są poprzez przykręcenie lub wciśnięcie w otwór. Elementy te dostępne są w wielu opcjach wykonania, w tym z prostokątnym lub okrągłym klawiszem w opcji z podświetleniem lub bez podświetlenia, pojedynczym lub podwójnym zestawem styków. Poza przełącznikami kołyskowymi w ofercie są klasyczne przełączniki z klawiszem naciskanym i elementy dźwigniowe, także do montażu na płytach czołowych urządzeń elektroniki i automatyki. Głównym przeznaczeniem tych elementów jest załączanie zasilania, stąd obciążalności styków sięgają 10 A przy znamionowym napięciu sieci. Poza zwykłymi wykonaniami włącz-wyłącz, dostępne są także wykonania przełączające.

ki suwakowe, do montażu przewlekanego i z oczkami do przewodów oraz przełączniki obrotowe. W ofercie znaleźć można także isostaty i kontaktrony. Ważną grupę produktów stanowią popularne mikroprzyciski membranowe (TACT) przystosowane do montażu THT i SMD na płytkach drukowanych. Są one dostępne w kilku rozmiarach i kształtach (kwadratowe i prostokątne) i wszystkich wariantach wykonania różniących się długością dźwigni oraz opcją montażu (kątowe, proste, z dźwignią okrągłą i o przekroju kwadratowym pod klawisz itp.). Dla mikroprzycisków w ofercie fi rmy Piekarz dostępne są kapturki i klawisze, dające możli-

wość wyprowadzenia dźwigni przycisku na panel. Oddzielną grupę mikroprzycisków stanowią wersje typu joystick zawierające cztery styki do wyboru kierunku i pole centralne do zatwierdzania, a także enkodery i impulsatory przeznaczone do realizacji potencjometrów i obwodów regulacji i nastaw w układach cyfrowych.

Przyciski i przełączniki dla automatyki i przemysłu Przełączniki dla elektroniki Oferta elementów przełączających dla elektroniki obejmuje wiele typowych elementów takich jak zadajniki kodu BCD w wersji na płytkę drukowaną i płytę czołową, przełączniki DIP. Są też przełączni-

Duża grupę produktów elektromechanicznych w ofercie firmy Piekarz stanowią wersje do zastosowań przemysłowych. Najbardziej popularną grupą są mikroprzełączniki o wysokiej trwałości i dużej zdolności łączeniowej przeznaczone do współpracy z elementami mechanicznymi takimi jak wały obrotowe, taśmy pro-

dukcyjne i podobne. Mikroprzełączniki dostępne są w wersjach z dźwignią z kółkiem, kulką lub suwakiem, w trzech różnych wersjach wielkości wykonania i wielu różnych opcjach w zakresie długości dźwigni, kąta jej mocowania w stosunku do obudowy przycisku, mocowania przycisku i wyprowadzeń. Pełna oferta liczy kilkadziesiąt różnych wersji. Drugą ważną grupę stanowią przełączniki panelowe tajwańskiej firmy Auspicious, przeznaczone do montażu na płytach czołowych urządzeń i służące do załączania i uruchamiania ich pracy. Występują one w wersji z klawiszem grzybkowym, klawiszem krytym i obrotowym. Oferta dla przemysłu to także przełączniki nożne, stacyjki i wersje w obudowach przeznaczone do montażu na ścianach hal produkcyjnych charakteryzujące się dużą odpornością mechaniczną i środowiskową oraz zapewniające wysokie bezpieczeństwo obsługi. Ostatnią interesującą grupę produktów w ofercie stanowią przełączniki wandaloodporne, wykonane z wysoko wytrzymałej stali, które mają konstrukcję zwartą mechanicznie i odporną środowiskowo. Są one przeznaczone do montażu na płytach czołowych w urządzeniach narażonych na dewastację. Dokładną ofertę prezentujemy na www.piekarz.pl Dane kontaktowe

Firma Piekarz U.Z. Piekarz Sp. J. ul. Przy Agorze 28 lok. U1 01-930 Warszawa tel. 22 835 50 37, 835 50 41 faks 22 213 92 82, www.piekarz.pl

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 45 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:16 AM

Raport | Prezentacje

Po przełączniki przyjdź do Elpromy! Firma Elproma Elektronika jest obecna na rynku od 1992 roku. Naszym klientom oferujemy wysokiej jakości podzespoły elektroniczne wytwarzane w Europie, USA i w Azji. Elproma już blisko 15 lat jest głównym dostawcą przełączników i złączy na rynku polskim, a od 5 lat producentem urządzeń do bezprzewodowej transmisji danych GPRS/GSM. Seria Multimec 5E i 5G to nowa generacja istniejącej do tej pory serii przycisków 3A, 3C, 3E, 3F, 4A i 4F. Przyciski Multimec tak samo jak cała rodzina elementów produkowanych przez MEC, są dostępne w wersji do montażu przewlekanego jak i SMD. Są niezwykle trwałe, charakteryzują się stopniem ochrony IP67, a ich żywotność to aż 10 mln cykli!

osiadamy szeroką i kompleksową ofertę, pozwalającą swobodnie dopasować wybrane elementy do potrzeb projektu, oszczędzając tym samym licznych kłopotów z adaptowaniem rozwiązań do tego, co oferuje rynek podzespołów azjatyckich w Polsce.

ła specjalną linię kapturków transparentnych lub wykonanych z matowego białego materiału. Oprócz możliwości doboru wysokości klawisza, MEC oferuje również możliwość wykonania legend. W ostatnim czasie firma MEC wprowadziła nowe rozwiązanie dodatkowego uszczelnienia przełącznika. Rozwiązanie doskonale nadaje się do aplikacji, gdzie występują trudne warunki środowiskowe. Cały przełącznik pokryty jest gumową nakładką, co daje możliwość dodatkowej ochrony. Element przeznaczony jest do zastosowań zewnętrznych, jest odporny na kurz i wilgoć.

Mikroprzyciski Coraz większą popularnością wśród polskich producentów cieszą się mikroprzyciski podświetlane diodami LED. Właśnie w tej gałęzi podzespołów bardzo ciekawą ofertę prezentuje duńska fi rma MEC, której Elproma jest jedynym dostawcą na rynku polskim. Seria podzespołów Illumec to nowej generacji przyciski dostępne w wielu kolorach podświetlenia LED: zielonym, czerwonym, żółtym, niebieskim oraz w wersji dwukolorowej. Dzięki nowej dwukolorowej diodzie LED inżynierowie mają większe możliwości, aby stworzyć przyjazne i wysoce zintegrowane panele przednie urządzeń elektronicznych.

Sierpień 2012

Szeroka gama kolorów, a także wysoka różnorodność kształtów klawiszy, dają konstruktorom i projektantom możliwość wykonania niezwykle estetycznego interfejsu użytkownika oraz atrakcyjnej obudowy, co zresztą coraz częściej staje się kluczowe w projekcie. Przy wykorzystaniu elementów firmy MEC jedynym ograniczeniem dla konstruktorów jest tylko wyobraźnia. Na szczególną uwagę zasługuje nowa wersja kwadratowych klawiszy z serii 1K, 1KB, 1KC o wielkości 14,3×14,3 mm, które mogą być stosowane razem z ramką na panelu przednim. Dla przełączników podświetlanych firma MEC stworzy-

Moduły sterujące Za ciekawe od strony funkcjonalności rozwiązaniami w grupie przycisków MEC mogą być gotowe moduły Navimec oraz Controlmec, służące do sterowania urządzeniami. Moduł Navimec składa się z 5 przełączników i klawiszy dostępnych w dowolnej konfiguracji kolorystycznej, w tym także w wersji podświetlanej, co tworzy wysoce estetyczny wygląd. Dla projektantów i kon-

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 46 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:16 AM

Prezentacje | Raport struktorów otwiera to nowe i wcześniej niewyobrażalne możliwości. Linia produktów Navimec spełnia funkcję joysticka, służącego do nawigacji w górę-dół, prawolewo, a także oferuje funkcję „centrum” używaną głównie jako klawisz Enter. Z kolei Controlmec to nowa wersja modułu będącego rozszerzeniem systemu Navimec, przeznaczona do zastosowań zewnętrznych. Atutem tego modułu jest jego wodo- i pyłoszczelność, co tworzy go bardzo atrakcyjnym w szerokiej gamie zastosowań. Zaawansowana technika uszczelnienia wykorzystywana jest w celu zapewnienia maksymalnej niezawodności, nawet w najbardziej wymagających aplikacjach.

Produkty fi rmy MEC dzięki swojej jakości i różnorodności zapewniają nieograniczone pole manewru dla inżynierów. Wszystkie przełączniki mają budowę modułową i zostały zaprojektowane tak, aby móc je dopasować do różnego rodzaju aplikacji.

Przyciski pod folię Obecnie firma MEC wypuściła nową serię nakładek 1GAS/1GCS przeznaczonych do montażu pod folią. W porównaniu do standardowych paneli membranowych zapewniają one niezwykle wytrzymałe i ekonomiczne od strony kosztów rozwiązanie. Przyciski te charakteryzują się zwiększoną niezawodnością, zwiększoną trwałością produktów oraz ze względu na większą powierzchnię klawisza i zapewniają lepsze czucie dotyku. Nowe kapturki występują w 9. standardowych wersjach kolorystycznych: niebieski, zielony, żółty, biały, czerwony, czarny, przezroczysty i matowy biały, które to mogą zapewnić doskonałe oświetlenie. Na koniec warto wspomnieć, że firma MEC wprowadził również na rynek przycisk zop-

tymalizowane do pracy pod folią, z możliwością podświetlenia aż czterema diodami LED montowanymi bezpośrednio na płytce PCB. Ze względu na dużą powierzchnię kapsułki, a co za tym idzie dużą powierzchnię nacisku, idealnie nadaje się do urządzeń, w których klawiatura foliowa jest bardzo często używana. Kapturki mają regulowaną wysokość pomiędzy 17,5–22,5 mm. Dzięki temu przyciski Folimec stanowią świetną alternatywę dla klawiatur membranowych. Dane kontaktowe

Elproma, 05-092 Łomianki ul. Szymanowskiego 13 tel. 22 751 76 80 office@elproma.com.pl www.elproma.com.pl

Przyciski serii Multimec • • • • •

szeroki wybór przycisków o różnych kształtach duża wytrzymałość: min. 10 mln cykli wysoka odporność na środowisko: IP67 możliwość montażu SMD lub TH wielokolorowe podświetlenie LED

ul. Szymanowskiego 13, 05-092 Łomianki tel. 22 751-76-80, www.elproma.com.pl mail: office@elproma.com.pl

039_prez_raportowe_08.indd 47 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:16 AM

Artykuł firmowy

Przekaźniki miniaturowe w ofercie Relpolu Firma Relpol od wielu lat specjalizuje się w produkcji przekaźników elektromagnetycznych: miniaturowych, przemysłowych, instalacyjnych, interfejsowych oraz przekaźników czasowych i przekaźników programowalnych. Nasza oferta skierowana jest, praktycznie, do każdej gałęzi przemysłu, elektroniki, telekomunikacji – do wielu rodzajów zastosowań, zapewniając przekaźniki o przemyślanej konstrukcji i niezawodnym działaniu.

rzekaźnik elektromagnetyczny to zapewne jeden z najstarszych podzespołów elektrycznych. O jego ciągłej popularności decyduje duża odporność na chwilowe przeciążenia, przepięcia i stany nieustalone, możliwość komutacji sygnałów o dużej mocy, zarówno przy wysokim napięciu, jak i dużym natężeniu prądu. Dzisiaj rozwój rynku przekaźników w dużej mierze determinują zastosowania przemysłowe. Tak jest niezmiennie od lat i nie widać w tym obszarze istotnych zmian. Przemysł jest dużym odbiorcą tych elementów, gdyż wykorzystuje je w wielu miejscach instalacji, w urządzeniach i maszynach oraz jako komponenty układów automatyki przemysłowej i energetycznej. Z kolei w zakresie elektroniki przekaźniki podlegają miniaturyzacji po to, aby zajmowały jak najmniej miejsca na płytkach drukowanych. Przykładem są przekaźniki typu RM96, dostępne w wersjach z jednym zestykiem przełącznym (1P), jednym zestykiem zwiernym (1Z) lub jednym zestykiem rozwiernym (1R). Możliwe jest zamawianie przekaźników ze stykami wykonanymi ze stopów: AgSnO2 , AgSnO2/Au 3 μm lub AgCdO.

Styki złocone mają zastosowanie przy załączaniu małych obciążeń z napięciem obwodu powyżej 5 V, prądem powyżej 2 mA, mocą powyżej 0,05 W. Przekaźniki są dostępne w obudowach o wysokości jedynie 16 mm i podstawie 30 mm×10 mm. Przeznaczone do montażu THT na płytkach drukowanych lub do zamontowania w gniazdach wtykowych zapinanych na Tabela 1. Przekaźniki miniaturowe RM96 firmy Relpol Liczba i rodzaj zestyków 1P, 1Z, 1R szynie 35 mm (tylko przekaźniki z zestykiem przeMateriał styków AgSnO2, AgSnO2/Au 3 μm, AgCdO łącznym 1P), do których dostępne są modułu seMaksymalne napięcie zestyków AC 440 V rii M – sygnalizacyjne/przeciwprzepięciowe z LED AC1 8 A/250 VAC i diodą D. Obudowa komponentu charakteryzuZnamionowy prąd obciążenia w kategorii DC1 8 A/24 VDC je się dużą odpornością środowiskową – w zależObciążalność prądowa trwała zestyku 8A ności od wersji jej szczelność IP wynosi 40 lub 67. Maksymalna moc łączeniowa w kategorii AC1 2000 VA Mimo małych wymiarów elementy te mają wysoDane cewki ką zdolność obciążeniową. Znamionowy prąd obNapięcia znamionowe DC 5…48 V Znamionowy pobór mocy DC 0,22...0,3 W ciążenia wynosi 8 A przy 250 VAC , a maksymalna Dane izolacji moc łączeniowa sięga 2 kVA. Maksymalny prąd zaNapięcie probiercze łączania wynosi 15 A, co oznacza, że elementy te 4000 VAC – pomiędzy cewką a stykami są odporne na udary prądowe powstające podczas – przerwy zestykowej 1000 VAC załączania obciążeń o charakterze reaktancyjnym. Pozostałe dane Dzięki temu przekaźniki RM96 można traktować 5 Trwałość łączeniowa w kategorii AC1 >10 8 A, 250 VAC jako elementy uniwersalne wykonawcze, zdolne do Trwałość mechaniczna (cykle) >2×107 sterowania większością popularnych urządzeń, taTemperatura otoczenia pracy –40…+80°C Gniazda ES 32, EC32 kich jak silniki, oświetlenie, grzejniki i inne poAkcesoria do gniazd Moduły sygnalizacyjne/przeciwprzepięciowe, obejmy dobne urządzenia.

Sierpień 2012

Elektronik

039_prez_raportowe_08.indd 48 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 7:26 PM

Cewki przekaźników RM96 przeznaczone są do zasilania prądem stałym. Dostępne są w 7 wersjach dla napięć znamionowych od 5 V do 48 V (5, 6, 9, 12, 18, 24 i 48 V). Roboczy zakres napięcia zasilania cewek przekaźników jest stosunkowo szeroki, np. dla temperatury otoczenia +20°C określany jest w zakresie od 0,7 Un do 2,25 Un – przy braku obciążenia na stykach i przy temperaturze cewki równej temperaturze otoczenia. Roboczy zakres napięcia zasilania cewki zmniejsza się wraz ze wzrostem obciążenia styków, wzrostem temperatury otoczenia i przy cewce nagrzanej napięciem zasilania. Szeroki zakres napięcia zasilania oznacza, że przekaźniki są odporne na wahania napięć zasilających i mogą one być zasilane nie tylko ze źródeł o niskiej rezystancji wewnętrznej, co ułatwia ich zastosowanie i poprawia pewność działania w warunkach stanów nieustalonych. Przekaźniki miniaturowe z serii RM96 zawierają cewkę o obniżonym poborze mocy, pobierającą od 0,22 do 0,3 W. Jest to znacząco mniej w porównaniu do starszych elementów. Mały pobór mocy to efekt dopracowanej konstrukcji mechanicznej i dużej precyzji wykonania elementu o niewielkich oporach mechanicznych. Nie tylko pozwala to oszczędzać energię, ale także daje możliwość ciasnego upakowania wielu przekaźników w obudowie oraz umożliwia pracę w szerokim zakresie temperatur. Cewki o niskim poborze mocy wydzielają mniej ciepła i mają mniejszy wpływ na samonagrzewanie się przekaźników. Przerwa izolacyjna pomiędzy cewką a stykami dla RM96 wynosi 8 mm. To duża wartość, pozwalająca traktować te elementy jako mające wystarczającą separację dla obwodów elektrycznych znajdujących się na różnych potencjałach i wskazującą, że producent poświęcił wiele uwagi jakości izolacji i jej wzmocnieniu. Potwierdza to także wysoka wartość napięcia probierczego dla tego obwodu wynosząca aż 4 kV. Zakres temperatur pracy wynosi od –40°C do +80°C, a więc jest szeroki i dopasowany do wymagań przemysłowych. Trwałość mechaniczna przekaźników wynosi 2×107 cykli, a elektryczna przy obciążeniu znamionowym 10 5 łączeń. Oznacza to, że przekaźniki typu RM96 to konstrukcje bezawaryjne. Przekaźniki R M96 mają wszystkie niezbędne uznania i certyfi katy bezpieczeństwa i są zgodne z wymaganiami dyrektywy RoHS. Wybrane parametry przekaźników typu RM96 zamieszczono w tabeli 1. Dane kontaktowe

Relpol SA, dział sprzedaży: tel. 68 47 90 822, 850 sprzedaz@relpol.com.pl

039_prez_raportowe_08.indd 49 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:16 AM

Dodaj do ulubionych

Biblioteka Equalizer dla mikrokontrolerów dsPIC DSC

wyniku operacji przeprowadzanych na sygnale audio w czasie jego przetwarzania w urządzeniach do łączności głosowej może on ulec zniekształceniom. Dochodzi do tego zwykle w następstwie nieregularnego wzmacniania lub tłumienia jego składowych o określonej częstotliwości. Dlatego przykładowo w telefonach komórkowych, telefonach stacjonarnych, interkomach i systemach telekonferencyjnych konieczne jest stosowanie korekcji. Polega ona na odpowiednim kształtowaniu charakterystyki widmowej sygnału w celu skompensowania zmian zachodzących w niej w trakcie obróbki. Implementację tego mechanizmu może ułatwić biblioteka funkcji dla mikrokontrolerów z rodzin dsPIC33F oraz dsPIC33E, udostępniona przez fi rmę Microchip na stronie www.microchip.com/Soft wareLib.aspx. Można ją pobrać bezpłatnie, po wcześniejszej również darmowej rejestracji. Po rozpakowaniu pliku archiwum z biblioteką i jej zainstalowaniu na dysku tworzony jest katalog EQ v2.0, który zawiera cztery podkatalogi: h, lib, docs oraz demo. W tym ostatnim znajdują się materiały użyteczne w procesie testowania możliwości biblioteki. W pierwszych dwóch folderach znaleźć można natomiast plik nagłówkowy eq_api.h oraz pliki bibliotek dla obu typów mikrokontrolerów: eqlibv2_33E.a oraz eqlibv2_33F.a. W katalogu docs zamieszczono z kolei podręcznik użytkownika biblioteki pt. „dsPIC DSC Equalizer Library User Guide”.

Biblioteka Equalizer w praktyce Algorytm korekcji, który zaimplementowano w omawianej bibliotece, ilustruje rysunek 1. Na wstępie z sygnału wejściowego wydzielane są składowe o określonych częstotliwościach (31, 62, 125, 250, 500, 1000, 2000 oraz 4000 Hz), które są następnie odpowiednio wzmacniane (dopuszczalny jest współczyn-

Rys. 1. Idea algorytmu korekcji sygnału audio

nik wzmocnienia z zakresu od 0 do –18 dB). Kolejnym krokiem jest zsumowanie tych przebiegów i ich ostateczne wzmocnienie (o wartości w przedziale od 0 do 12 dB). By dany projekt uzupełnić o funkcje z biblioteki Equalizer, najpierw należy do niego dołączyć plik biblioteki oraz plik nagłówkowy eq_api.h. Następnie trzeba zarezerwować pamięć na zmienne stanu algorytmu korekcji oraz utworzyć tablicę wzmocnień dla poszczególnych pasm częstotliwości. Kolejnym krokiem jest inicjacja algorytmu korekcji dla każdego kanału audio z wykorzystaniem funkcji EQ_init(). Potem należy określić współczynnik wzmocnienia całego sygnału w każdym kanale za pomocą funkcji EQ_setMasterGain() oraz wprowadzić współczynniki wzmocnienia dla poszczególnych pasm częstotliwości sygnału. Do realizacji tego ostatniego zadania służy funkcja EQ_setGain(). By wreszcie zastosować korekcję dla danego sygnału, należy wywołać funkcję EQ_apply(). Oprócz wymienionych funkcji przydatne są również metody do odczytu aktualnych wartości współczynników wzmocnienia, cząstkowych – EQ_getGain() oraz całkowitego – EQ_getMasterGain(). Monika Jaworowska

http://www.microchip.com/Soft wareLib.aspx

Projekt open hardware and source – bezprzewodowy moduł pomiarowy SquidBee

quidBee to bezprzewodowy moduł pomiarowy parametrów środowiskowych. Projekt tego urządzenia obejmujący szczegóły konstrukcji oraz oprogramowanie został zamieszczony na stronie http://www.libelium.com/squidbee/. Urządzenie zostało udostępnione zgodnie z koncepcją open hardware, która zakłada, że każdy może zapoznać się z dokumentacją techniczną, ma prawo ją analizować i zmieniać stosownie do swoich potrzeb, a następnie rów-

Sierpień 2012

nież udostępniać ją innym. Szczegóły konstrukcyjne urządzenia są zatem dostępne w analogicznym trybie jak kod źródłowy w przypadku oprogramowania open source. SquidBee mierzy rozmaite parametry środowiskowe, w tym temperaturę, wilgotność, natężenie światła, ciśnienie, a nawet wykrywa ruch, a wyniki pomiarów przesyła bezprzewodowo w technologii ZigBee. Pomiary wykonywane są cyklicznie, a w dzielących jest przedziałach czasu sensor pracuje w trybie

Elektronik

050_DDU_08.indd 50 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:18 AM

Dodaj do ulubionych

ZZZ.elfaelektronika.pl (OHNWURQLND ] FDïHJR ĂZLDWD

ElektronikaB2B.pl sleep. Moduł można też uzupełnić o dodatkowe sensory. Dwa zasadnicze komponenty SquidBee to płyta główna Arduino oraz moduł do bezprzewodowej transmisji danych pomiarowych XBee. Moduł pomiarowy SquidBee zasilany jest napięciem 9 V, ma dwanaście wejść/wyjść cyfrowych, sześć wejść/wyjść analogowych, analogowe wyjście PWM oraz porty USB do komunikacji z PC (moduł jest kompatybilny z urządzeniami z systemem operacyjnym Windows, Linux oraz komputerami Mac). SquidBee może pracować w sieciach czujników w topologiach peer to peer, point to point, point to multipoint oraz mesh. Sam moduł można skonfigurować do pełnienia jednej z dwóch funkcji: pomiaru oraz jako odbiornik podłączany do portu USB komputera. Wszelkie komponenty niezbędne do budowy modułu można zamówić na stronie http://www.cooking-hacks.com/index.php/shop/diy/squidbee-mote-from-scratch.html. Na stronie internetowej projektu zamieszczono informacje na temat samej konstrukcji, jak i możliwości jej rozbudowy. W sekcji Downloads znaleźć można m.in. schematy modułu pomiarowego oraz jego komponentów, odnośniki do kompilatora Arudino oraz karty katalogowe SquidBee oraz XBee. W zakładce Hardware w sekcji Sensors prezentowane są z kolei wskazówki projektowe, na przykład odnośnie do realizacji odczytu wartości napięć, uzupełniania projektu o kolejne czujniki analogowe różnego typu, w tym m.in. akcelerometr, sensor ultradźwiękowy lub moduł GPS. W sekcji Power znajduje się odnośnik do artykułu opisującego możliwość zasilania modułu SquidBee energią słoneczną, natomiast w zakładce Soft ware zamieszczono wskazówki oraz gotowe kody programów implementujących w module konkretne funkcjonalności. Przykładowo scharakteryzowano tu proces ładowania nowego programu (Loading a new program to SquidBee), dodanie możliwości pracy w trybie sleep (Save power in SquidBee – sleep mode), wskazówki odnośnie do przeliczeń wyników pomiarów napięć z czujników na odpowiadające im wartości wielkości fizycznych (Getting the actual value), wskazówki na temat ustawiania parametrów modułu komunikacyjnego XBee oraz realizacji transmisji danych pomiarowych. Monika Jaworowska

Portal branżowy dla elektroników

Zaprenumeruj codzienny newsletter z branżowymi informacjami

ElektronikaB2B.pl/newsletter

http://www.libelium.com/squidbee

Elektronik

050_DDU_08.indd 51 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:18 AM

Technika

Zabezpieczanie

urządzeń PoE przed przepięciami Zasilanie urządzeń sieciowych (m.in. punktów dostępowych, telefonów VoIP, kamer przemysłowych) tym samym kablem, którym przesyłane są dane, jest coraz popularniejsze. Wraz z wprowadzeniem nowej wersji standardu PoE (Power over Ethernet), w którym opisano tę metodę zasilania, liczba jej potencjalnych zastosowań jeszcze wzrosła. Uzyskano to dzięki zwiększeniu mocy zasilaczy z 15,4 W (PoE) do 30 W (PoE+).

asilanie urządzeń przez Ethernet ma kilka zalet. Na przykład eliminuje potrzebę prowadzenia oddzielnego okablowania zasilającego oraz używania dodatkowych zasilaczy. Uzyskuje się również większą elastyczność w zakresie rozmieszczenia urządzeń sieciowych, bo nie jest już to ograniczone dostępnością gniazdka zasilającego oraz odległością od niego. W efekcie rozszerza się zasięg terytorialny sieci. Równocześnie rośnie też niestety niebezpieczeństwo uszkodzenia urządzeń sieciowych w wyniku przepięć wywołanych przykładowo przez zjawiska atmosferyczne, wyładowania elektrostatyczne oraz w wyniku awarii zasilania, na przykład w związku ze zwarciem linii energetycznych. W artykule przedstawimy charakterystykę tej meto-

Sierpień 2012

dy zasilania oraz sposoby zabezpieczania urządzeń sieciowych PoE przed skutkami różnych zaburzeń.

Power over Ethernet W standardzie PoE wyróżniono dwa rodzaje urządzeń. Są to tzw. PSE (Power Supply Equipment), czyli specjalnie zaprojektowane urządzenia sieciowe pełniące funkcję zasilaczy. Drugą grupę stanowią urządzenia zasilane, tzw. PD (Powered Devices). Napięcie zasilające jest do nich doprowadzane z PSE kablem sygnałowym, dlatego odbiorniki nie muszą mieć dodatkowego przewodu zasilającego. Często jednak PD są uzupełniane o dodatkowy port umożliwiający połączenie z zewnętrznym zasilaniem na wypadek awarii zasilania podstawowego. Pierwsza wersja specyfi kacji Power over Ethernet

(IEEE 802.af) zakładała ograniczenie poboru mocy przez PD do 12,95 W (350 mA), co odpowiada mocy wyjściowej PSE o wartości 15,4 W (400 mA) na port z uwzględnieniem strat w okablowaniu. W standardzie PoE+ (IEEE 802.at) maksymalną moc zwiększono do 30 W (600 mA), natomiast pobór mocy przez odbiorniki został ograniczony do 25,5 W.

Okablowanie w sieciach PoE i PoE+ Zwiększenie poziomów mocy zasilających urządzenia w standardzie PoE+ wymusiło konkretne zmiany konstrukcyjne. Wymagało to przede wszystkim ograniczenia strat rezystancji. Dlatego w PoE+ używane jest okablowanie kategorii 5e oraz kategorii 6, które charakteryzuje się niższą rezystancją (12,5 Ω na długości 100 m) niż okablowanie używa-

Elektronik

052_tech_poe_08.indd 52 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:23 AM

Rys. 1. Zasilanie przez kabel ethernetowy może być przesyłane na jeden z dwóch sposobów: a) za pomocą dwóch par przewodów transmitujących dane (1/2 i 3/6) oraz b) za pomocą dwóch nieużywanych par przewodów (4/5 i 7/8)

ne do zasilania urządzeń PoE (20 Ω na długości 100 m). Niektórzy producenci oferują zasilacze o jeszcze wyższych poziomach mocy. Dostępne są m.in. PSE o mocy od 60 W do nawet 90 W na port, wkrótce zaś do sprzedaży mają zostać wprowadzone zasilacze o mocy 200 W. Takie urządzenia pozwalają eliminować ograniczenia wynikające z fi zycznych właściwości okablowania. Jednym z nich jest zapewnienie odpowiedniej separacji przewodów w wiązce, co zwiększa efektywność rozpraszania ciepła. Urządzania takie nie są jednak zgodne ze standardami IEEE 802.3 af ani IEEE 802.3 at.

Dla efektywności tej metody zasilania oraz zapewnienia bezpieczeństwa urządzeń sieciowych kluczowe jest, by moc zasilacza dostosowana była do zakresów mocy dopuszczalnych w odbiorniku. W przeciwnym wypadku PD mógłby zostać zniszczony. W związku z tym w standardzie PoE przewidziano procedurę, w ramach której tuż po podłączeniu PSE i PD wymieniają się odpowiednimi informacjami. Polega to na tym, że PSE przesyła do odbiornika ciąg impulsów i na tej podstawie określa jego impedancję. Pozwala to zakwalifikować odbiornik do jednej z pięciu klas o różnej mocy.

PoE w praktyce

Ochrona urządzeń PoE

Zasilanie przez kabel ethernetowy może być przesyłane na jeden z dwóch sposobów. W pierwszym z nich energia jest dostarczana za pośrednictwem dwóch par przewodów kabla sieciowego, służących równocześnie do transmisji danych (1/2 oraz 3/6). W drugim przypadku wykorzystywane są dwie wolne pary przewodów (4/5 oraz 7/8). Obie metody przedstawiono na rysunku 1.

Celem ochrony przeciwprzepięciowej jest zagwarantowanie kontynuacji pracy zarówno zasilacza, jak i odbiornika PoE w razie wystąpienia przepięcia lub innego zaburzenia w sieci zasilającej przez określony w odpowiednich normach czas. Wybór układu zabezpieczeń zależy m.in. od szybkości transmisji danych w konkretnej sieci. Należy poza tym przestrzegać kilku zasad. Między

052_tech_poe_08.indd 53 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:23 AM

Technika innymi napięcie progowe komponentów zapewniających ochronę przeciwprzepięciową powinno być większe niż jakiekolwiek napięcie, które może wystąpić na wejściu odbiornika. W ten sposób zapobiega się m.in. sytuacji, w której element zabezpieczający przed przepięciem załączy się w trakcie procedury testowania odbiornika przez zasilacz. W przypadku urządzeń niekompatybilnych ze standardem PoE, w których napięcia są wyższe, urządzenia ochronne należy dobierać indywidualnie. Działanie kompo-

nentu ochronnego nie powinno być również zależne od polaryzacji napięcia. Z tego powodu często stosowane są dwukierunkowe tyrystory. Oprócz tego używane są też inne komponenty, na przykład bezpieczniki oraz termistory PTC. Zaletą tych ostatnich jest zdolność do regeneracji do stanu sprzed załączenia zabezpieczenia. Niestety termistory PTC są nieodpowiednie w przypadku transmisji o większych prędkościach, przykładowo 100/1000 Base-T ze względu na ich rezy-

Rys. 2. Przykłady systemów zabezpieczeń urządzeń sieciowych PoE pracujących a) wewnątrz i b) na zewnątrz budynków

Sierpień 2012

stancję oraz histerezę charakterystyki regeneracji. Wybór rodzaju ochrony jest również uzależniony od tego, wystąpienia jakich zagrożeń w danym przypadku można się spodziewać. Przykład 1 Przykładowo w wypadku, gdy urządzenia sieciowe PoE są zainstalowane wewnątrz budynku lub są w niewielkim stopniu narażone na wystąpienie zaburzeń napięcia zasilania, można zastosować system zabezpieczeń jak na rysunku 2a. Jego częścią są dwa zestawy przeciwprzepięciowych diod Zenera zainstalowanych między złączem RJ-45 oraz głównym układem komunikacyjnym. Jeżeli do urządzenia dotrze przepięcie, załączy się zestaw diod TVS1, dzięki czemu prąd zaburzenia nie uszkodzi wrażliwego układu. Dodatkowym zabezpieczeniem jest drugi zestaw diod (TVS2). Ich zadaniem jest odcięcie ewentualnego przepięcia sprzęgniętego przez transformatory. Aby zwiększyć skuteczność tego systemu zabezpieczeń, diody mogą ochraniać każdy z przewodów pary albo pojedynczy zestaw diod może zabezpieczać parę przewodów, jak w konfiguracji na rysunku 2a. Częścią przedstawionego systemu ochrony są również bezpieczniki (F1–F4). Przykład 2 Inny przykład systemu zabezpieczeń przeciwprzepięciowych i ochrony przed przeciążeniami dla urządzeń PoE w sieciach 10, 100 i 1000 Base-T przedstawiono na rysunku 2b (w sieciach 10/100 Base-T takiej ochrony wymagają tylko dwie pary przewodów). W tym przypadku zastosowano zarówno bezpieczniki (F1–F8), zestaw diod przeciwprzepięciowych (TVS3), jak i komponenty ochronne z dwukierunkowymi tyrystorami (U1–U4). Te ostatnie zabezpieczają przed przepięciem, natomiast bezpieczniki na przewodach sygnałowych zapewniają wymaganą ochronę przed przeciążeniem. Za transformatorem sprzęgającym zastosowano dodatkowe zabezpieczenie w postaci zestawu diod Zenera. Ten system zabezpieczeń jest zalecany w wypadku urządzeń PoE pracujących na zewnątrz i w związku z tym narażonych zarówno na zaburzenia od wyładowań atmosferycznych, jak i tych powstających w wyniku awarii zasilania. Monika Jaworowska

Elektronik

052_tech_poe_08.indd 54 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:23 AM

Technika

Zasilanie urządzeń elektronicznych z baterii – poradnik Wraz ze wzrostem złożoności systemów wbudowanych oraz rosnącą komplikacją układów zasilania pojawia się problem optymalnego wyboru źródła energii dla urządzeń elektronicznych. Jedną z możliwości jest wyposażenie układu w baterię, która zapewni jego funkcjonalność w jak najdłuższym czasie. Konstruktorzy napotykają jednakże wiele sprzecznych kryteriów, jakie należy brać pod uwagę. Znajomość wad i zalet poszczególnych rodzajów ogniw powinna być pomocna w podjęciu trafnej decyzji.

ybór optymalnego rozwiązania wymaga rozważenia szeregu czynników, takich jak: nominalne napięcie, pojemność, gęstość energii, utrata pojemności w funkcji czasu czy możliwość pracy z układami zasilanych prądem impulsowym. Napięcie nominalne, mierzone między zaciskami baterii, jest istotnym kryterium pozwalającym na właściwą pracę urządzenia. Nie można również zapominać, że rozładowanie ogniwa pociąga za sobą spadek napięcia. Może ono spowodować, że urządzenie nie będzie w stanie prawidłowo funkcjonować pomimo pozostałej w baterii energii. Skróci to czas eksploatacji układu, co z punktu widze-

nia konsumentów nie jest zjawiskiem korzystnym. Bateria wytwarza energię elektryczną dzięki przemianom chemicznym zachodzącym w jej wnętrzu. Niektóre z tych reakcji są bardziej efektywne od innych i wpływają na gęstość energii (stosunek zgromadzonej energii do masy ogniwa), co znajduje przełożenie w rozmiarach i masie. Nietrudno zauważyć, że zwiększanie gęstości energii pozwala produkować mniejsze i lżejsze baterie, ale najczęściej pociąga to za sobą wzrost kosztów. Konieczne staje się znalezienie kompromisu pomiędzy ceną a wymiarami i masą. Nawet w nieużywanych bateriach zachodzą reakcje chemiczne powodujące stopniową utratę pojemności, która

jest zależna od wykorzystanej technologii i użytych materiałów. Przykładowo ogniwa alkaliczne zachowują swoją przydatność do pracy przez około 10 lat, podczas gdy dla baterii litowych okres ten wynosi nawet 15 lat. Jeszcze lepsze pod tym względem okazują się ogniwa litowo-chlorkowo-tionylowe zdolne przechować energię elektryczną nawet przez 20 lat. Okres ten jest uzależniony również od warunków użytkowania, na które składa się temperatura otoczenia oraz charakter dołączonego obciążenia – impulsowy pobór prądu skraca żywotność ogniwa. Czynniki te również muszą zostać uwzględnione, aby dobrać baterię, która najlepiej poradzi sobie w docelowej aplikacji.

Elektronik

055_tech_baterie_08.indd 55 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:25 AM

Technika

Rys. 1. Napięcie baterii alkalicznej rozładowywanej stałym prądem 0,1A w funkcji czasu

Kolejnym, znaczącym czynnikiem jest impedancja wewnętrzna mająca szczególne znaczenie, gdy pobór prądu przez urządzenie jest duży lub ma charakter impulsowy. Przykład stanowią choćby inteligentne liczniki mediów pozostające przez większość czasu w trybie uśpienia lub o obniżonej aktywności i pobierające znikomy prąd. Podczas komunikacji drogą radiową, będącą następstwem zdalnego odczytu, pobór prądu wzrasta. Ogniwa o wysokiej impedancji nie będą w stanie prawidłowo zasilać tego typu urządzeń. Problem można rozwiązać poprzez zastosowanie równolegle dołączonego kondensatora gromadzącego energię, gdy nadajnik jest wyłączony i oddającego ją podczas zwiększonego zapotrzebowania. To najprostsze wyjście pociąga za sobą konieczność właściwego doboru pojemności kondensatora, jego wymiarów, charakterystyki ładowania czy upływności ładunku. Warto uwzględnić czynniki związane z ochroną środowiska w kontekście obowiązujących i przyszłych regulacji prawnych. Stosowane baterie nie mogą być toksyczne ani zawierać niebezpiecznych związków. Łatwość recyklingu całego urządzenia stanowi krok w stronę „zielonej elektroniki” i może stanowić znaczący argument za wyborem takiego, a nie innego urządzenia.

Technologie produkcji baterii Od długiego czasu baterie znajdują zastosowanie we współczesnej elektro-

toczne określenie ogniwa guzikowe). Stosowane są przede wszystkim w urządzeniach elektronicznych o znikomym zużyciu energii, a poszczególne ich rodzaje mają oznaczenie najczęściej zaczynające się od liter CR bądź BR. W tego typu aplikacjach głównym założeniem jest bardzo niskie zużycie energii, aby bateria musiała być wymieRys. 2. Napięcie baterii cynkowo-węglowej obciążonej niana jak najrzadziej, idealimpedancją 39 Ω w funkcji czasu nie nigdy w czasie życia produktu. Ogniwa tego typu nice, jednakże nie powstała do tej pory mają elektrody wykonane z litu i monotechnologia ich wytwarzania, która by- fluorku węgla (BR) lub dwutlenku manłaby pozbawiona wad. Ich różnorodność ganu (CR). Wykonanie katody z innewynika z materiałów, jakie zostały uży- go materiału wpłynęło na zmniejszenie te do wytworzenia elektrod oraz związ- wewnętrznej impedancji, dzięki czemu ków chemicznych zapewniających po- ogniwa CR lepiej sprawdzają się w ukławstawanie reakcji uwalniających ener- dach cechujących się impulsowym pogię elektryczną. Jednym z najpopular- borem prądu. Wadą okazuje się jednak niejszych rodzajów baterii są baterie al- gorsza charakterystyka temperaturokaliczne powszechnie spotykane w przewa i wzrost prądu samorozładowania. nośnym sprzęcie. Mają one elektrody wy- Wśród najważniejszych zalet należy wykonane z cynku oraz dwutlenku manga- mienić małą utratę pojemności wskutek nu i jako elektrolit stosowany jest alka- samorozładowania oraz dobrą charakliczny (zasadowy) roztwór wodorotlenku terystyką temperaturową. Nominalna potasu. Napięcie nominalne wynosi 1,5 V wartość napięcia wynosi 3 V i obniża się i stopniowo spada do około 0,9 V podczas do 2,2 V w końcowej fazie rozładowania utraty pojemności (rysunek 1). baterii. Charakterystykę dla popularnej Obok baterii alkalicznych popularne są baterii CR2032 przedstawiono na rysunrównież ogniwa cynkowo-węglowe prze- ku 3. Stosunkowo nowym rodzajem baznaczonych przede wszystkim do mniej terii są baterie litowo-chlorkowo-tionywymagających urządzeń. Z mniejszą po- lowe, zwracające uwagę przede wszystjemnością jest związana także niższa cena, ale znajduje to swoje odzwierciedlenie w krótszej żywotności. Podobnie do alkalicznych odpowiedników nominalne napięcie wynosi 1,5 V i sukcesywnie obniża się do poziomu 0,9 V w trakcie rozładowywania – rysunek 2. Osobną grupę baterii stanowią ogniwa litowe i często mające postać pła- Rys. 3. Charakterystyka rozładowania baterii skich i okrągłych „pastylek” (stąd po- litowej CR2032

Tabela 1. Popularne rodzaje baterii Bateria

Anoda

Katoda

Napięcie nominalne

Gęstość energii (MJ/kg)

Uwagi

Alkaliczne

Cynk

MnO2

1,5 V

0,5

Długi czas przechowywania, odpowiednie do aplikacji o średnim i dużym poborze prądu

Cynkowo-węglowe

Cynk

Pręt węglowy otoczony MnO2

1,5 V

0,13

Litowe (BR)

Lit

Monofluorek węgla

3,0 V

1,3

Litowe (CR)

Lit

MnO2

3,0 V

1,0

Lit

Chlorek tionylu

3,6 V

1,04

Cynk

Tlen

1,4 V

1,69

Litowo-chlorkowo-tionylowe Cynkowo-powietrzne

Sierpień 2012

Ekonomiczne ogniwa do aplikacji o niskim poborze prądu Praca w szerokim zakresie temperatur, wysoka impedancja wewnętrzna i mały prąd impulsowy Większy, dopuszczalny prąd impulsowy niż dla BR, napięcie w fazie rozładowania bliskie nominalnemu Niski współczynnik utraty pojemności na skutek samorozładowania, bardzo długa żywotność do 20 lat Wysoki współczynnik gęstości energii, krótka żywotność

Elektronik

055_tech_baterie_08.indd 56 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:25 AM

Technika ności, nawet gdy ogni- lowoltów. Wartość taka jest praktycznie wo nie jest użytkowane niemożliwa do uzyskania w wyniku sze(rzędu paru miesięcy). regowego łączenia ogniw. Współczesna Nowe baterie są wypo- elektronika radzi sobie z tym problemem, sażone w zabezpiecze- stosując różnego rodzaju przetwornice nie w postaci naklej- DC-DC. Typowa aplikacja przetwornicy ki odcinającej dopływ jest prosta dzięki zintegrowaniu większopowietrza, dzięki cze- ści elementów wewnątrz struktury ukłamu utrata pojemno- du scalonego. Elementy tego typu często ści zachodzi znacznie mają wejście monitorujące baterię, aby wolnej i okres prze- określić moment jej całkowitego rozładochowywania wydłu- wania oraz wejście sterujące umożliwiająża się nawet do kil- ce ich wyłączenie, aby oszczędzać energię, Rys. 4. Charakterystyka rozładowania baterii litowo-chlorkowoku lat. Zabezpieczenie gdy wyższe napięcie nie jest potrzebne. -tionylowej jest usuwane dopiero Kolejny kluczowy czynnik stanowi poprzed umieszczeniem jemność znajdująca swoje przełożenie kim znikomym prądem samorozładowa- ogniwa w urządzeniu. Zestawienie para- w żywotności układu. Jednym z przynia, pozwalającym zachować okres przy- metrów poszczególnych rodzajów baterii kładów są aparaty słuchowe wykorzydatności nawet do 20 lat. Ponadto płaska zawarto w tabeli 1. stujące baterie cynkowo-powietrzne. Ich charakterystyka rozładowania pozwala duża gęstość energii (1,69 MJ/kg) umożprzyjąć, że napięcie będzie praktycznie Projektowanie liwia działanie urządzenia przez miesiąc, stałe przez cały czas. Jest to szczególnie Jednym z najważniejszych aspektów a ponadto ogniwa tego typu radzą sobie istotne przy zasilaniu podzespołów ce- związanych z wyborem baterii jest jej na- z prądem impulsowym. Pojemność batechujących się wąskim zakresem napięcia pięcie nominalne, które musi być wystar- rii przeznaczonych do aparatów słuchopracy. Ogniwa wytwarzane w tej techno- czające do zasilenia podzespołów elektro- wych zawiera się najczęściej w granicach logii są znacząco droższe niż litowe od- nicznych z jakich zbudowane jest urzą- 90–650 mAh zależnie od typu i rozmiapowiedniki, stąd są przeznaczone główru. Ograniczony czas pranie do najbardziej wymagających aplikacy ogniwa po zerwaniu nacji obejmujących liczniki mediów, rozklejki zabezpieczającej jest wiązania przemysłowych czy militarw tym przypadku akceptowalny, a okresowa wymiana nych. Baterie litowo-chlorkowo-tionybaterii mieści się w zakresie lowe nie są powszechnie spotykane na rynku konsumenckim i pozostają w duczynności eksploatacyjnych. żej mierze zarezerwowane dla producenNapięcie nominalne baterii tów OEM. Napięcie nominalne wynosi cynkowo-powietrznych wy3,6 V i po rozładowaniu ogniwa obniża nosi jedynie 1,4 V, więc apasię do około 2,0 V. Na rysunku 4 pokazaraty słuchowe muszą być tak no charakterystykę rozładowania takiezaprojektowane, aby bezproblemowo pracowały w tago ogniwa. Zwrócić należy uwagę na zależność napięcia nominalnego od tempe- Rys. 5. Charakterystyka temperaturowa baterii litowokich warunkach. -chlorkowo-tionylowej ratury, co przedstawiono na rysunku 5. Pojemność baterii wyraWysoki współczynnik gęstości energii żona w mAh determinuje mają baterie cynkowo-powietrzne, dzię- dzenie. Z niektórych ogniw urządzenia czas zasilania urządzenia prądem o okreki czemu przy wymiarach porównywal- mogą być zasilane bezpośrednio, gdyż ślonym natężeniu. Oczywiste jest, że nych z innymi ogniwami oferują zna- napięcie nominalne przekracza minimal- większa pojemność wydłuża ten czas i jest cząco większą pojemność. Powszechnie ną wartość podawaną przez producen- pożądana, aby urządzenie mogło pracospotykane są w aparatach słuchowych, ta. Najgorzej pod tym względem wypa- wać jak najdłużej bez wymiany baterii. ale znajdują również zastosowanie dają baterie alkaliczne oraz cynkowo-wę- Całkowita energia zgromadzona w ogniw przenośnych kamerach czy systemach glowe, których napięcie nonawigacji wykorzystywanych przez ma- minalne wynosi tylko 1,5 V rynarkę oraz koleje. Napięcie nominal- i często nie wystarcza do zane baterii cynkowo-powietrznej wyno- silenia np. mikrokontrolesi 1,4 V i obniża się do 0,9 V w końco- ra. Problem ten można obejść wej fazie rozładowania (rys. 6). Katoda łącząc szeregowo kilka ogniw, wykonana jest ze sproszkowanego cyn- co w rezultacie podniesie naku, natomiast anodę stanowi tlen zawar- pięcie wyjściowe, ale nie zaty w powietrzu. Dopływ tlenu wyzwala wsze jest to satysfakcjonująreakcje chemiczne w ogniwie i powoduje ce rozwiązanie. Najbardziej wytwarzanie energii elektrycznej. Taka skrajnym przykładem są pakonstrukcja ma oczywistą wadę w po- ralizatory elektryczne dające Rys. 6. Charakterystyka rozładowania baterii cynkowostaci stosunkowo szybkiej utraty pojem- na wyjściu kilkadziesiąt ki- -powietrznej

Elektronik

055_tech_baterie_08.indd 57 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:25 AM

Technika

Rys. 7. Zależność poboru prądu od napięcia i częstotliwości taktowania w układzie ATmega88P

wie jest uzależniona zarówno od napięcia nominalnego, jak i pojemności. W sytuacji, gdy wykorzystane są układy do przekształcania energii (przetwornice napięcia step-down/step-up), łatwiej porównać możliwości poszczególnych ogniw po przeliczeniu pojemności na energię wyrażoną w dżulach. Wykorzystuje się do tego następujący wzór: E=C·VT·3,6 [J] gdzie: E – energia wyrażona w [J], VT – napięcie nominalne [V], C – pojemność w [mAh]. Warto wiedzieć, że energię zużywaną przez pracujący układ wyraża wzór: E=I·U·t [J] gdzie: I – prąd pobierany przez urządzenie, U – napięcie zasilania (napięcie ogniwa), t – czas, przez jaki dany prąd jest pobierany. Na podstawie powyższych wzorów można łatwo zauważyć, że wydłużenie czasu pracy układu pobierającego do pracy stałą energię można osiągnąć poprzez zwiększenie pojemności C bądź napięcia nominalnego VT. Dokładniejsza analiza tych prostych wzorów pozwala po-

nadto stwierdzić, że nawet bez zwiększania pojemności czy napięcia nominalnego można wydłużyć czas działania urządzenia, obniżając napięcie zasilania, np. za pomocą przetwornicy step-down (musi mieć ona dużą sprawność, aby zyski były większe od strat). Dolną granicę będzie stanowić najniższe napięcie pozwalające na poprawną pracę wszystkich elementów urządzenia. Niekiedy takie postępowanie jest utrudnione, gdyż część podzespołów nie może być zasilana bardzo niskim napięciem. Warto wtedy rozważyć dynamiczną zmianę napięcia, które będzie zależne od wymagań aktywnych w danym momencie podzespołów. Warto prześledzić ten schemat postępowania na przykładzie prostego czujnika chroniącego mieszkanie przed zalaniem wodą. Przyjmując, że czujnik taki wyposażony jest w mikrokontroler, moduł komunikacji radiowej (nadajnik i odbiornik) oraz brzęczyk, będzie on w stanie informować o zdarzeniach (zalanie podłogi, rozładowanie baterii) oraz odbierać komunikaty od stacji bazowej. Protokół komunikacji powinien być starannie do-

Tabela 2. Szacunkowe zużycie energii w urządzeniu zasilanym baterią litową (stałe napięcie zasilania 3 V) Tryb pracy Czas trwania Pobór prądu Zużyw. energia Uśpienie ~59,96 s 0,6 μA 107,93 μJ Przetwarzanie 0,1 ms 4 mA 1,20 μJ Komunikacja z układem nadrzędnym 15 ms 27 mA 1,26 mJ (transmisja) Komunikacja z układem nadrzędnym 30 ms 18 mA 1,62 mJ (odbiór) Tabela 3. Szacunkowe zużycie energii w urządzeniu zasilanym baterią alkaliczną (zmienne napięcie zasilania – przetwornica DC-DC) Czas Straty Zużywana Tryb pracy Napięcie Pobór prądu trwania przetwornicy energia Uśpienie ~59,96 s 0,6 μA 1,5 V 0% 53,96 μJ Przetwarzanie 0,1 ms 4 mA 1,8 V 10% 0,79 μJ Komunikacja z układem 15 ms 27 mA 3V 10% 1,34 mJ nadrzędnym – TX Komunikacja z układem 30 ms 18 mA 1,8 V 10% 1,07 mJ nadrzędnym – RX

Sierpień 2012

brany, aby zminimalizować liczbę przesyłanych komunikatów. Pozwoli to utrzymywać mikrokontroler w stanie uśpienia przez większość czasu i ograniczy zużycie prądu przed nadajnik. W przedstawionej, przykładowej aplikacji można wyróżnić cztery fazy pracy: • tryb uśpienia – wszystkie podzespoły są nieaktywne, podtrzymywana jest zawartości pamięci RAM, do czego wymagane jest niskie napięcie (od 0,9 V dla niektórych mikrokontrolerów – w praktyce napięcie nominalne ogniwa), aktywny pozostaje zegar czasu rzeczywistego (całość może być zasilana z jednej baterii alkalicznej), • tryb nadawania – okresowo do modułu nadrzędnego wysyłane będą komunikaty o stanie czujnika oraz baterii, do pracy nadajnika niezbędne jest napięcie 3 V, • tryb odbioru – ze stacji bazowej odbierane będą polecenia sterujące i komunikaty, w tym przypadku niezbędne jest napięcie 1,8 V, • tryb przetwarzania – mikrokontroler jest okresowo wybudzany, aby sprawdzić stan czujnika i napięcie baterii, wykonać niezbędne obliczenia, po czym ponownie jest ustawiany w tryb uśpienia; w tej fazie operacji wystarczające będzie napięcie 1,8 V. Założono, że fazy nadawania, odbioru oraz przetwarzania będą wykonywane raz na minutę, a przez pozostały czas układ będzie uśpiony. Zasilanie z baterii może być zrealizowane dwojako: • poprzez użycie baterii litowej o napięciu nominalnym 3 V, co zapewni właściwy poziom napięcia w każdym ze stanów pracy układu, • z wykorzystaniem baterii alkalicznej i przetwornicy DC-DC – napięcie będzie podwyższane adekwatnie do potrzeb. Oczywiste jest, że przetwornica wprowadza straty podczas przetwarzania ener-

Elektronik

055_tech_baterie_08.indd 58 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:25 AM

Technika gii, które można oszacować na 10%. W tabeli 2 zgromadzono dane dla układu zasilanego z baterii litowej, podczas gdy tabela 3 zawiera dane dla baterii alkalicznej i przetwornicy. Na podstawie zawartych tam informacji obliczono zużycie energii dla każdego stanu pracy i całkowite zużycie energii. Zakładając, że bateria litowa 3 V będzie miała pojemność 620 mAh, a alkaliczna 1,5 V pojemność 1125 mAh, można obliczyć czas pracy czujnika. W pierwszym przypadku urządzenie będzie funkcjonowało około 4,3 roku, a w drugim okres ten wydłuży się do 4,6 roku (około 7%). Warto zauważyć, że dynamiczna zmiana napięcia zasilania umożliwia zwiększenie efektywności zużycia energii o około 16%, a ponadto umożliwia użycie tańszych baterii alkalicznych. Końcowe wyniki są uzależnione w znaczącym stopniu od czasu, przez jaki mikrokontroler pozostaje uśpiony. Oczywiste jest, że im jest on dłuższy,

Rys. 8. Schemat blokowy mikrokontrolera C8051F930 produkowanego przez Silicon Labs

tym dłuższy będzie czas eksploatacji baterii. Warto zauważyć, że wydłużenie fazy

Mikrokontrolery niskonapięciowe Powszechnie spotykane na rynku mikrokontrolery wymagają napięcia od 1,8 V do prawidłowej i niezawodnej pracy. Na tym tle ciekawostkę stanowią rozwiązania wyłamujące się z tego trendu – układy zdolne rozpocząć pracę już przy napięciu rzędu 0,7 V. Układów takich nie ma za wiele, a jednym z przykładów jest ATtiny43U produkowany przez firmę Atmel. Bazuje on na dobrze w Polsce znanym 8-bitowym rdzeniu AVR. Projektanci mają do dyspozycji 4 KB pamięci Flash, 64 B pamięci EEPROM oraz 256 B pamięci RAM. Ponadto producent wyposażył mikrokontroler w typowe układy peryferyjne: przetwornik A/C, 8-bitowe liczniki, interfejs szeregowy oraz watchdog. Zasoby nie są duże, ale nie należą także do najmniejszych i powinny być wystarczające do realizacji nawet nieco bardziej złożonych aplikacji. Możliwość zasilania już od 0,7 V ATtiny43U zawdzięcza zintegrowanej przetwornicy podwyższającej napięcie, która do pracy wymaga paru elementów dyskretnych (cewki, diody i kondensatorów). Przetwornica jest niezależna od oprogramowania, chociaż programista ma możliwość wpływania na jej działanie. Kiedy napięcie baterii jest większe od ustalonego progu (minimalnie jest to 1,0 V), przetwornica rozpoczyna zasilanie mikrokontrolera. Gdy napięcie ogniwa spadnie poniżej ustalonego progu (typowo 0,5 V), następuje wyłączenie przetwornicy. Przetwornik A/C może zostać wykorzystany do monitorowania stanu baterii i przerwania pracy po stwierdzeniu jej zużycia. Warto dodać, że przetwornica może zostać wyłączona i zasilanie będzie odbywało się bezpośrednio z baterii. Inną propozycją są układy produkowane przez Silicon Labs na bazie zmodyfikowanego rdzenia 8051, którego wydajność dochodzi do 25 MIPS. Przedstawicielem tej rodziny jest C8051F930 z zasobami pozwalającymi zrealizować nawet złożone aplikacje. Warto wymienić 64 KB pamięci programu, 4 KB pamięci RAM, przetwornik A/C, komparatory port UART, SPI, SMBus, liczniki, zegar RTC czy generatory PWM. Schemat blokowy układu pokazano na rysunku 8. Najważniejszą jednak zaletą jest możliwość zasilania napięciem z zakresu 0,9–3,6 V. Zintegrowana przetwornica ma dwie warte odnotowania cechy: możliwość zasilania zewnętrznych podzespołów (do 65 mW) i programową regulację napięcia wyjściowego w zakresie 1,8 – 3,3 V. Ponadto w strukturze układu znajduje się zintegrowana dioda Schottky’ego, więc użycie przetwornicy wymaga jedynie dołączenia cewki i kondensatorów filtrujących.

przetwarzania i/lub odbioru danych z toru radiowego spowoduje wzrost efektywności rozwiązania opartego na baterii alkalicznej oraz przetwornicy napięcia – zużycie prądu, a co za tym idzie i energii, jest niższe, niż miałoby to miejsce dla baterii litowej. Ponadto przetwornica pozwala wytworzyć napięcie 3,3 V przydatne, gdy trzeba uzyskać większą moc nadajnika albo stosować podzespoły wymagające takiego napięcia. Warto również wspomnieć, że w sporej części przypadków obniżenie napięcia powoduje zmniejszenie poboru prądu przez mikrokontroler (a co za tym idzie – również energii). Zależność tę dobrze ilustruje wykres z rysunku 7 zaczerpnięty z dokumentacji układu ATmega88P.

Podsumowanie Duża różnorodność baterii spotykanych na rynku stanowi niezaprzeczalny dowód na brak rozwiązania idealnego. Każde z ogniw ma wady i zalety, spośród których należy wybrać kompromisowe rozwiązanie najlepiej spełniające wymogi projektowanego urządzenia. Wśród kryteriów, jakie należy wziąć pod uwagę, można wymienić: napięcie nominalne, pojemność, wymiary, masę, utratę pojemności w funkcji czasu, impedancję wewnętrzną czy cenę. Wybór staje się jeszcze bardziej złożony, gdy trzeba wziąć pod uwagę ogniwa o napięciu nominalnym wyższym od napięcia minimalnego podanego przez producenta podzespołów. W takiej sytuacji warte rozważenia stają się przetwornice napięcia, które mogą pozwolić znacznie efektywniej wykorzystać energię zgromadzoną w ogniwach. Jakub Borzdyński

Elektronik

055_tech_baterie_08.indd 59 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:25 AM

Artykuł firmowy

Układy do pomiaru prądu z analogowymi wzmacniaczami izolacyjnymi i czujnikami Halla

Sprzęgacze optyczne są dziś spotykane niemal we wszystkich gałęziach przemysłu. Od czasu ich wynalezienia 25 lat temu znajdują zastosowanie tam, gdzie konieczne jest zapewnienie izolacji galwanicznej obwodów, eliminacji zaburzeń przenikających z pętli masy i ochrony przed wszelkimi innymi źródłami interferencji EMI. W artykule zaprezentowane zostaną cechy analogowych wzmacniaczy izolacyjnych. Omówimy różnice pomiędzy nimi a konkurencyjnymi technologiami pomiaru prądu w układach napędowych bazującymi na transformatorach prądowych i czujnikach Halla.

najprostszej wersji sprzęgacz optyczny zawiera wejściową diodę emisyjną LED i wyjściowy fotodetektor, rozdzielone barierą o dużej wytrzymałości dielektrycznej. Początkowo sprzęgacze optyczne, uznawane za elementy silnie nieliniowe, znajdowały zastosowanie wyłącznie w układach cyfrowych. Ich adaptacja w aplikacjach analogowych wymagała stosowania specjalnych zabiegów układowych. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele typów sprzęgaczy nadających się bezpośrednio do zastosowań w układach liniowych, których przykładami mogą być HCPL-7851, HCPL-785K i HCPL-7850 produkcji Avago

Technologies. Hermetyczny analogowy wzmacniacz izolacyjny HCPL-7851 może być stosowany do pomiaru prądów i napięć. Stanowi doskonały zamiennik dla transformatorów prądowych i czujników Halla pracujących w układzie z otwartą i zamkniętą pętlą. Jego struktura obejmuje wejściowy modulator delta-sigma, przetwornik A/C, układ nadawczy z diodą LED, fotodetektor, przetwornik C/A i filtr wyjściowy. W trakcie pracy układu modulator delta-sigma przekształca analogowy sygnał wejściowy na strumień bitów, który po zakodowaniu jest przesyłany przez barierę optyczną do detektora. Tam sygnał jest dekodowany i zamieniany z powrotem na postać analogową.

optyczna bariera izolacyjna

Rys. 1. Układ pomiaru prądu silnika na bazie wzmacniacza izolacyjnego HCPL-7851

Sierpień 2012

Hermetyczny analogowy wzmacniacz izolacyjny ze sprzężeniem optycznym HCPL-7851 może być wykorzystany do pomiaru prądów szyny zasilającej, prądów fazowych AC, napięcia na szynie, temperatury (napięcia z czujnika temperatury umieszczonego na radiatorze) oraz do pomiaru siły elektromotorycznej silników. Charakteryzuje się pasmem 40 kHz. Zaimplementowany w jego strukturze ekran zapewnia odporność na skoki wejściowego napięcia sumacyjnego (CMR) równe 5 kV/μs przy VCM=1100 V, co jest cechą niezbędną w przypadku zastosowań w nowoczesnych układach napędowych. Maksymalna nieliniowość wynosząca 0,8% jest gwarantowana w militarnym przedziale temperatur pracy od –55 do +125°C oraz w pełnym zakresie napięć wejściowych ±200 mV. HCPL-7851 zapewnia duże napięcie izolacji między wejściem i wyjściem. Na rysunku 1 przedstawiono typowy schemat aplikacyjny HCPL-7851 w układzie pomiaru prądu fazowego silnika. Sygnał wejściowy jest tu próbkowany na zaciskach precyzyjnego rezystora szeregowego o małej indukcyjności pasożytniczej, małym współczynniku temperatu-

Elektronik

060_firm_future.indd 60 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:27 AM

Artykuł firmowy Prąd mierzony

rowym i małej rezystancji. Umieszczony na wejściu wzmacniacza fi ltr dolnoprzepustowy RC (39 Ω / 0,01 μF) jest fi ltrem antyaliasingowym zapobiegającym przedostawaniu się do modulatora szumów w.cz. Podłączony do wyjścia HCPL-7851 wzmacniacz różnicowy ma za zadanie wygenerować napięcie analogowe asymetryczne, akceptowane przez przetworniki A/C i mikrokontrolery. Pełni ponadto funkcję fi ltru dolnoprzepustowego usuwającego składowe w.cz. generowane przez chopper.

Rdzeń magnetyczny z uzwojeniami

Sensor półprzewodnikowy

Metody pomiaru prądu w układach napędowych W układach napędowych istnieje konieczność pomiaru prądu fazowego silnika, prądów szyny zasilającej oraz innych parametrów, takich jak napięcie i temperatura. Zazwyczaj wszystkie te pomiary wymagają zastosowania bariery izolacyjnej. Istnieją trzy typy elementów wykorzystywanych do izolacji układu pomiarowego: • transformator prądowy, • czujniki prądu wykorzystujące efekt Halla, • czujniki analogowe z izolacją optyczną. Każdy z nich ma swoje wady i zalety. Zadaniem projektanta jest wybór rozwiązania, które zapewni równocześnie minimalizację kosztów i powierzchni płytki drukowanej, dużą niezawodność oraz dużą dokładność i liniowość pomiaru.

Prąd wyjściowy

Rys. 3. Czujnik Halla z zamkniętą pętlą sprzężenia zwrotnego

Transformator prądowy W transformatorze prądowym wykorzystywane jest zjawisko wytwarzania pola magnetycznego proporcjonalnego do natężenia prądu płynącego przez przewodnik, zgodnie z prawem Ampère'a. Pole magnetyczne generowane przez uzwojenie pierwotne wskutek sprzężenia magnetycznego obu uzwojeń generuje proporcjonalny prąd płynący w uzwojeniu wtórnym, którego natężenie zależy od przekładni transformatora. Do pomiaru prądu wystarcza tu zwykły wzmacniacz operacyjny. Przykład układu pomiarowego z transformatorem prądowym przedstawiono na rysunku 2.

Prąd fazy A

Prąd fazy B

Prąd fazy C

Transformator prądowy

Najważniejszą zaletą układu pomiarowego z transformatorem prądowym jest duża liniowość i niezawodność. Ponadto, sprzężenie prądowe zapewnia dużą odporność na szumy w porównaniu z układami ze sprzężeniem napięciowym. Do wad należą duże wymiary transformatorów oraz możliwość pomiaru natężenia wyłącznie prądów zmiennych.

Czujnik Halla Czujniki Halla bazują na efekcie odkrytym przez Edwarda H. Halla w 1879 roku. Zjawisko to polega na powstaniu siły oddziałującej na elektrony płynące w przewodniku znajdującym się w polu magnetycznym, powodującej ich dryft w kierunku jednego z brzegów przewodnika. W konsekwencji między przeciwległymi brzegami przewodnika w płaszczyźnie prostopadłej do linii sił pola magnetycznego powstaje różnica potencjałów zwana napięciem Halla, które zwiększa się liniowo wraz ze wzrostem natężenia prądu. W układach pomiarowych stosuje się dwa rodzaje czujników Halla: z otwartą pętlą i z zamkniętą pętlą sprzężenia. Nie wymagają one jakiegokolwiek kontaktu elektrycznego z obwodem badanym.Typowy czujnik Halla zawiera rdzeń magnetyczny koncentrujący pole mierzone przez sensor. Czujniki z otwartą pętlą generują napięcie proporcjonalne do natężenia pola magnetycznego, a więc do mierzonego prądu. cd. na str. 63 Dane kontaktowe

Rys. 2. Wykorzystanie transformatora prądowego do pomiaru prądu silnika

Future Electronics, Kłopotowskiego 22 03-717 Warszawa, tel. 22 590 72 02 www.futureelectronics.com info-PL-future@futureelectronics.com

Elektronik

060_firm_future.indd 61 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:27 AM

Artykuł firmowy

Pamięci FRAM w systemach komunikacji bezprzewodowej Niski pobór mocy to termin, który w branży półprzewodnikowej pojawia się bardzo często i wydaje się, że zagadnienie to ma duży wpływ na kierunek i tempo rozwoju branży elektroniki. Niektórzy specjaliści są nawet zdania, że zapewnienie stałego postępu w zakresie coraz niższego poboru mocy jest obecnie ważniejsze niż wzrost integracji układów scalonych wynikający z prawa Moore’a.

agadnienia wiążące się z niskim poborem mocy są w największym stopniu widoczne i ważne w sektorze komunikacji bezprzewodowej. Wiele urządzeń służących do tego celu zasilanych jest z baterii, co w naturalny sposób ogranicza wiele ich parametrów związanych z zasięgiem, czasem pracy, wymiarami i innymi podobnymi czynnikami. Jedną z technologii, która może w najbliższej przyszłości przynieść w tym obszarze zmiany jakościowe, jest tzw. uniwersalna pamięć. Terminem tym określa się układy pamięciowe, które mogą równie efektywnie być używane do przechowywania kodu programu oraz danych. Aktualnie podstawowym nośnikiem dla pamięci programu jest Flash, głównie z uwagi na właściwości nieulotne. Pamięci SRAM i DRAM wykorzystywane są zwykle do przechowywania danych podczas działania programu, ponieważ są znacznie szybsze w działaniu i pobierają mniejszą moc. Zatem pamięć uniwersalna powinna w jednym typie technologicznym łączyć najlepsze cechy obu tych rozwiązań. Jednym z faworytów w tym wyścigu technologicznym jest pamięć FRAM (Ferroelektryczna pamięć RAM), rozwijana i integrowana przez fi rmę Texas

Sierpień 2012

Instruments w mikrokontrolerach o niskim poborze mocy. Człon RAM w nazwie sugeruje, że jest to pamięć o swobodnym dostępnie do danych, pozwalająca zaadresować dowolny bit zarówno do odczytu, jak i zapisu i niewymagająca specjalnych zabiegów podczas zapisu, tak jak pamięci EEPROM, np. dodatkowego wyższego napięcia zasilania, specjalnego protokołu itp. Innymi słowy pamięć FRAM ma takie parametry jak SRAM, ale dane nie giną po wyłączeniu zasilania. Jest to efekt wykorzystania materiału ferroelektrycznego, specjalnej ceramiki charakteryzującej się efektem ferroelektrycznym, co nie oznacza oczywiście, że pamięć ta jest podatna na zewnętrzne pole magnetyczne. Na koniec trzeba przypomnieć, że FRAM nie ma ograniczonej liczby zapisów, które są gwarantowane, bo zapis odbywa się poprzez ustawienie jednego z dwóch stanów stabilnych kryształu ferromagnetycznego zamiast z natury destrukcyjnej propagacji elektronów przez dielektryk. Pamięć FRAM wymaga do pracy mniejszej mocy niż Flash. Te układy programuje się przy 12 V, co wymaga wbudowania pompy ładunku podwyższającej napięcie, FRAM zaś przy 1,5 V. Podczas programowania pamięci Flash układ jest wyłączony z działania i podporządkowany tylko tej operacji, co więcej, zapis odbywa się w blokach. W przypadku FRAM można zapisywać pojedyncze bity i to bez blokowania normalnego działania układu. Efektem jest około 250 razy mniejszy pobór mocy w przeliczeniu na pojedynczy bit pomiędzy FRAM a EEPROM. Oprócz niskiego poboru mocy pamięć FRAM charakteryzuje się dużą szybkością przesyłania danych. MSP430 z wbudowaną pamięcią FRAM jest w stanie osiągnąć czas dostępu rzędu 50 ns, zapewniając szybkości transmisji do 1400 kB/s.

Aplikacje bezprzewodowe Specjaliści oceniają, że w użyciu jest pół miliarda urządzeń komunikacji bezprzewodowej, a strumień transmitowanych

Elektronik

062_firm_farnell_08_w2.indd 62 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:28 AM

Artykuł firmowy przez nie danych rośnie w tempie 26% rocznie. Prognozy mówią też o tym, że liczba sprzętu z wbudowaną komunikacją bezprzewodową będzie się co roku podwajać przez najbliższe 5 lat. Tak imponujący wzrost musi być stymulowany wieloma czynnikami związanymi z rozwojem technologii, m.in. postępującą integracją komponentów. To dlatego, że podstawowy układ komunikacyjny zawierający mikrokontroler, pamięć i transceiver ma kosztować mniej niż 1 dolara i pułap ten osiągniemy w ciągu najbliższych pięciu lat. Bariery do osiągnięcia tego ambitnego celu kryją się w niepełnej jeszcze integracji rozwiązań komunikacji bezprzewodowej, który powinien obejmować całość sprzętową układu transmisji i antenę. Drugą barierą jest ograniczona pojemność baterii zasilających, determinujących czas działania i parametry toru radiowego. Konieczność wymiany baterii zwiększa też koszt eksploatacji systemu.

Elastyczność i bezpieczeństwo Oparcie części sprzętowej systemu bezprzewodowego na pamięci FRAM przede wszystkim jest w stanie znacząco obniżyć pobór mocy w porównaniu do układów realizowanych z wykorzystaniem Flash i EEPROM. Możliwość połączenia w jednym układzie danych kodu programu też jest tu dodatkowym wsparciem dla oszczędności. Wiele urządzeń zapewnia dzisiaj możliwość uaktualnienia firmware'u poprzez łącze radiowe. Gdy zapis takich danych ma odbywać się w pamięci Flash, zwykle muszą być w urządzeniu dwa takie układy po to, aby procesor mógł nadzorować cały proces, co jest niepotrzebnym nadmiarem. Inaczej ryzyko utraty stabilności i kontroli systemu staje się zbyt duże, gdyż nawet drobne zakłócenie działania procedury zapisu nowych danych może zakończyć aktualizację niepowodzeniem i niemożliwością ponownego uruchomienia systemu. Dodatkowo zapis kilkunastu kilobajtów trwający kilkadziesiąt milisekund zużywa tyle energii, ile mniej więcej jest potrzebne do działania bezprzewodowego czujnika przez miesiąc. Zatem aktualizacja oprogramowania jest niezwykle kosztowna energetycznie w przypadku korzystania z pamięci Flash. Oczywiście zastąpienie kilku układów pamięciowych jednym, plus ewentualna integracja z mikrokontrolerem, są w stanie przyczynić się do znacznej obniżki kosztów realizacji. Użycie FRAM może też rozwiązać problemy z coraz większą wymianą danych. Skoro transmitowanych jest coraz więcej danych, to technologie, które umożliwiają ograniczenie poboru mocy, są w stanie utrzymać w ryzach konstrukcję układową urządzenia komunikacyjnego lub zapobiec obniżeniu czasu

Rys. 1. Zapotrzebowanie na energię pamięci FRAM jest 250× mniejsze niż urządzeń z pamięcią Flash, przy założeniu równych szybkości (12 kB/s)

pracy lub konieczności powiększenia pojemności baterii i tym samym rozmiaru. Pamięć FRAM zintegrowana z mikrokontrolerem i transceiverem komunikacyjnym ma też szansę stać się uniwersalną platformą, za pomocą której będzie można realizować różne urządzenia o dość dużym spektrum aplikacyjnym. Taka platforma, której parametry pozwalają zastosować ją do różnych celów, może być wytwarzana w dużej skali i tym samym taniej w porównaniu do innych rozwiązań.

Bezpieczeństwo i niezawodność W przypadku systemów embedded, aplikacji smart grid i innych systemów, w których duże znaczenie ma bezpieczeństwo i pewność działania oraz odporność na ataki, pamięć FRAM wydaje się lepszym rozwiązaniem od rozwiązań tradycyjnych. Ma ona wbudowane funkcje bezpiecznego zapisu danych, jest odporna na wiele technik włamań za pomocą otwierania obudowy układu i fi zycznego odczytu komórka po komórce. System bezprzewodowy bazujący na FRAM nie wymaga często wymiany baterii przez cały czas eksploatacji, stąd można układ zalać żywicą epoksydową, dodatkowo utrudniając reverse-engineering. Jacob Borgeson, Texas Instruments Dane adresowe

Farnell element 14, www.farnell.com/pl, info-pl@farnell.com bezpłatna infolinia: 00800 121 29 67

cd. ze str. 61

Ich wadą jest histereza rdzenia powodująca występowanie offsetu zera. Wadę tę wyeliminowano w czujnikach z zamkniętą pętlą, generujących prąd przechodzący przez uzwojenie sprzężenia zwrotnego, powodujący wyzerowanie indukcji początkowej. Czujniki Halla z zamkniętą pętlą zapewniają lepszą liniowość i większą szybkość działania, ale są droższe od czujników z otwartą pętlą. Zaletą czujników Halla w stosunku do transformatorów prądowych jest możliwość pomiaru natężenia prądu zarówno zmiennego, jak i stałego przy zapewnieniu izolacji galwanicznej.

Podsumowanie Podejmując decyzję o wyborze czujnika Halla bądź optoizolatora, należy wziąć pod uwagę kilka czynników, takich jak

napięcie izolacji, liniowość, off set zera, pasmo, zakres temperatur pracy czy koszt. Optoizolatory zapewniają najlepszą liniowość. Są szybsze od czujników Halla z otwartą pętlą i porównywalne lub wolniejsze od czujników Halla z zamkniętą pętlą. Czułość temperaturowa wzmacniaczy izolacyjnych zależy od współczynnika temperaturowego (zazwyczaj bardzo małego) wejściowego rezystora pomiarowego. Oba typy czujników Halla cechuje natomiast większa czułość temperaturowa z uwagi na zastosowany w nich rdzeń magnetyczny. Ogólnie, wzmacniacze izolacyjne są elementami bardziej zaawansowanymi, precyzyjnymi i liniowymi od obu typów czujników Halla. Są przy tym tańsze, mniejsze i mogą być montowane w technologii SMT.

Elektronik

062_firm_farnell_08_w2.indd 63 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:28 AM

Technika

Discovery:

odkryj tanie narzędzia dla STM32 Mikrokontrolery STM32 firmy STMicroelectronics podbiły serca szerokich rzesz konstruktorów swoimi zaletami, ale wydatnie pomogły im w tym tanie narzędzia ewaluacyjne: seria zestawów Discovery. Rodzina STM32 w ekspresowym skrócie Mikrokontrolery STM32F0 są wyposażone w rdzeń Cortex-M0 taktowany z maksymalną częstotliwością 48 MHz. Są to układy przeznaczone do stosowania w aplikacjach „okupowanych” dotychczas przez mikrokontrolery 8- i 16-bitowe, w których istotne jest zapewnienie niewielkiego poboru mocy, dużej mocy obliczeniowej, a także przenośności oprogramowania w ramach rodziny Cortex-M. Prędkość wykonywania przez mikrokontrolery STM32F0 programu wynosi maksymalnie 38 DMIPS. Wyposażono je we wszystkie standardowe peryferie komunikacyjne, 9 timerów uniwersalnych w tym wyspecjalizowany timer do stero-

Fot. 1. Zestaw STM32F0Discovery

Sierpień 2012

wania silników elektrycznych, 12-bitowe przetworniki ADC i DAC (STM32F051), a także interfejs multimedialny HDMICEC (STM32F051). Mikrokontrolery STM32F0 są oferowane w obudowach LQFP48/64 oraz UFQFPN32. Mikrokontrolery STM32F1 wyposażono w rdzeń Cortex-M3 taktowany z maksymalną częstotliwością od 24 do 72 MHz. W ramach rodziny F1 producent oferuje pięć linii mikrokontrolerów, różniących się docelowymi obszarami aplikacyjnymi i wynikającymi z tego różnicami w wyposażeniu: • Value Line STM32F100 – 24 MHz CPU wyposażone w timery do sterowania silnikami elektrycznymi i interfejs HDMI-CEC, • Access Line STM32F101 – 36 MHz CPU, uniwersalne mikrokontrolery z pamięcią Flash do 1 MB, • USB Access Line STM32F102 – 48 MHz CPU, uniwersalne mikrokontrolery z interfejsem USB FS, • Per formance Line STM32F103 – 72 MHz CPU, mikrokontrolery z pamięcią Flash o pojemności do 1 MB, timerami do sterowania silników elektrycznych, wbudowanymi interfejsami USB oraz CAN, • Connectivity Line STM32F105/107 – 72 MHz CPU, mikrokontrolery dla aplikacji zorientowanych na komunikację, wyposażone w interfejsy Ethernet MAC, CAN oraz USB 2.0 OTG. Mikrokontrolery STM32F1 charakteryzują się bogatym wyposażeniem peryferyjnym, a także – podobnie jak inne rodziny STM32 – łatwymi w montażu obudowami: LQFP48/64/100/144 oraz VFQFPN36, a także nieco bardziej wyrafinowanymi LFBGA100/144. Mikrokontrolery STM32L1 wyposażono w rdzeń Cortex-M3 taktowany z maksymalną częstotliwością 32 MHz. W ramach rodziny L1 producent oferuje trzy linie mikrokontrolerów o różnym wyposażeniu, najważniejszymi różnicami pomiędzy nimi są: • kontroler segmentowego LCD z wbudowanym mikrokontrolerem STM32L152 i L162,

• blok kryptograficzny wbudowany wyłącznie w mikrokontrolery STM32L162. Mikrokontrolery z serii STM32L1 zajmują w rodzinie STM32 miejsce szczególne: są przeznaczone do stosowania w aplikacjach wymagających zminimalizowania poboru mocy, co producentowi udało się uzyskać m.in. poprzez zastosowanie specjalnych bloków peryferyjnych (platforma EnergyLite). W mikrokontrolery STM32L1 producent wbudował – poza standardowymi pamięciami – także pamięć EEPROM, która może służyć do przechowywania lokalnych danych, którym należy zapewnić nieulotność. Mikrokontrolery STM32F2 wyposażono w rdzeń Cortex-M3 taktowany z maksymalną częstotliwością 120 MHz. Są to układy o dużej mocy obliczeniowej, wyposażone w szybkie peryferie komunikacyjne, pamięci o dużej pojemności, zmodyfi kowanej architekturze bazującej na nowej, warstwowej konfiguracji magistrali AHB, wyposażone w zaawansowane interfejsy multimedialne i kryptograficzne. Mikrokontrolery STM32F2 wyposażono w interfejsy USB-OTG FS i HS – ten ostatni współpracuje z zewnętrznym interfejsem PHY (z wykorzystaniem ULPI).

Fot. 2. Zestaw STM32VLDiscovery

Elektronik

064_tech_st_08.indd 64 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:30 AM

Technika Jesienią 2012 roku są spodziewane kolejne w ofercie STMicroelectronics mikrokontrolery z rdzeniem Cortx-M4F – STM32F3. Zastosowana do ich produkcji technologia umożliwi taktowanie CPU sygnałem o maksymalnej częstotliwości wynoszącej 72 MHz (90 DMIPS), planowana maksymalna pojemność pamięci Flash wyniesie 256 kB, a SRAM do 48 kB. Podrodzina STM32F3 ma być mocniejszą obliczeniowo i lepiej wyposażoną alternatywą dla mikrokontrolerów STM32F1, przy czym producent zamierza zachować pełną zgodność mechaniczną i elektryczną pomiędzy mikrokontrolerami z obydwu podrodzin, montowanych w takich samych obudowach. Mikrokontrolery STM32F4 wyposażono w rdzeń Cortex-M4F (zintegrowany z koprocesorem zmiennoprzecinkowym FPU) taktowany z maksymalną częstotliwością 168 MHz. Są to układy o dużej mocy obliczeniowej, wyposażone w szybkie peryferie komunikacyjne, pamięci o dużej pojemności, zmodyfi kowanej architekturze bazującej na nowej, warstwowej konfiguracji magistrali AHB, wyposażone w zaawansowane interfejsy multimedialne i kryptograficzne. Mikrokontrolery STM32F4 wyposażono w interfejsy USB-OTG FS i HS – ten ostatni współpracuje z zewnętrznym interfejsem PHY (z wykorzystaniem ULPI).

Discovery i narzędzia dla programistów Programy dla mikrokontrolerów STM32 można pisać, wykorzystując wszystkie popularne komercyjne środowiska programistyczne: ARM-MDK firmy Keil/ARM, TrueSTUDIO firmy Atollic, Embedded Workbench fi rmy IAR, CrossWorks firmy Rowley, VXtoolset firmy Tasking (Altium), Ride firmy Raisonance i większość innych pakietów bazujących na kompilatorze ARM-GCC. Większość środowisk programistycznych jest dostępna w wersjach bezpłatnych (o zmniejszonych możliwościach funkcjo-

Fot. 3. Zestaw STM32L-Discovery

nalnych i ograniczeniach licencyjnych), które w zupełności wystarczają do realizacji projektów na zestawach Discovery. Dla wszystkich podrodzin STM32 producent udostępnił bezpłatnie na swojej stronie biblioteki Standard Peripherals Library, które są funkcjonalnym uzupełnieniem bibliotek CMSIS. Z myślą o konstruktorach i programistach, a także początkujących elektronikach, którzy zamierzają poznać możliwości mikrokontrolerów STM32, ich producent oferuje bardzo tanie i przy tym dobrze wyposażone zestawy ewaluacyjne o wspólnej nazwie Discovery. Na fotografi i 1 pokazano zestaw STM32F0Discovery (dla mikrokontrolerów STM32F0), który w rodzinie Discovery charakteryzuje się – wraz z zamieszczonym na fotografi i 2 zestawem STM32VLDiscovery (dla mikrokontrolerów STM32F100) – najskromniejszym wyposażeniem peryferyjnym. Na fotografii 3 widać wyposażony w wyświetlacz LCD i bezstykowy nastawnik suwakowy zestaw o nazwie STM32L-Discovery, którego sercem jest mikrokontroler z se-

Tabela. Zestawienie najważniejszych cech rdzeni Cortex-M stosowanych w mikrokontrolerach STM32 STM32F1, STM32F2 STM32F3 Rodzina STM32F0 STM32W i STM32L STM32F4 Cortex-M3 Cortex-M4F Rdzeń Cortex-M0 Lista instrukcji Thumb-2 Thumb-2 Thumb-2 Architektura ARMv6-M ARMv7-M ARMv7-ME FPU – – + DSP – – + MPU – + + Wydajność 0,84 1,25 1,25 DMIPS/MHz

rii STM32L. Najbogatszym wyposażeniem wśród zestawów Discovery charakteryzuje się STM32F4Discovery (fotografia 4), w którym poza standardowymi dla wszystkich zestawów diodami LED i mikroprzełącznikami, producent zastosował także 3-osiowy akcelerometr LIS302DL, mikrofon MEMS z wyjściem cyfrowym MP45DT02, a także konwerter audio C/A (CS43L22, wbudowany interfejs I2S), zintegrowany ze wzmacniaczem mocy pracującym w klasie D. Każdy zestaw Discovery wyposażono w programator-debugger USB zgodny z ST-Link/V2, który od strony mikrokontrolera obsługuje interfejsy JTAG lub SWD. Ogromną zaletą prezentowanych zestawów są wyprowadzone na standardowe gold-piny, o wygodnym rastrze 2,54 mm, wszystkie linie GPIO mikrokontrolerów, dzięki czemu nie ma konieczności wyposażania się w zaawansowany sprzęt do lutowania – nawet zaawansowane projekty z mikrokontrolerami STM32 można budować, korzystając ze standardowych bread-boardów.

Nie tylko Discovery Zestawy Discovery są przeznaczone przede wszystkim dla początkujących. Firma STMicroelectronics, mając na uwadze potrzeby bardziej wymagających konstruktorów, dla wszystkich podrodzin mikrokontrolerów STM32 opracowała i oferuje także „większe” zestawy, charakteryzujące się bogatszym niż Discovery wyposażeniem, ale także wyższą ceną. Najbardziej interesujące spośród nich przedstawimy w kolejnych wydaniach miesięcznika. Piotr Zbysiński

Fot. 4. Zestaw STM32F4Discovery

Elektronik

064_tech_st_08.indd 65 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:30 AM

Artykuł firmowy

Cięcie, wiercenie i frezowanie materiałów w elektronice laserową obrabiarką UV Coraz częściej krótki czas wykonania prototypu i projektowania staje się decydującym czynnikiem do tego, aby innowacyjny produkt pojawił się w odpowiednim momencie na rynku. Okres, jaki mija od zakończenia projektu płytki drukowanej pierwszego prototypu do momentu, kiedy wszystkie niezbędne poprawki są naniesione w oprogramowaniu i dysponujemy działającą wersją finalną, zwykle liczy się w dniach lub nawet tygodniach. Za pomocą laserowych obrabiarek daje się go skrócić do minimum, do godzin, a nawet minut. Prototypowanie całkowicie wewnątrz firmy Mozaiki połączeń w obwodach drukowanych stają się coraz bardziej skomplikowane i przygotowanie serii produkcyjnej wymaga wykonania coraz większej liczby wersji prototypowych urządzenia. Z tego powodu wykonywanie płytek prototypowych w ramach fi rmy, bez konieczności korzystania z ofert zakładów produkujących PCB, jest w stanie przynieść obniżkę kosztów i zapewnić bły-

Rys. 1. Obrabiarka laserowa wykorzystuje lasery pracujące w zakresie ultrafioletu i podczerwieni, które są ogniskowane na małej powierzchni. Długości fali są tak dobierane, aby większość wydzielającego się ciepła była pochłaniana przez materiał, powodując odparowanie oświetlanego miejsca

Sierpień 2012

skawiczną realizację projektu. Laserowe obrabiarki wykorzystywane do takich zastosowań nie wymagają narzędzi i dodatkowego osprzętu lub maskowania. Obrabiany laminat jest utrzymywany na stole roboczym za pomocą przyssawek podciśnieniowych, co czyni cały proces tanim i stabilnym, jeśli chodzi o parametry Rys. 2. Głowica laserowa w ProtoLaser U3 jakościowe. Oprócz typowego laminatu szklano-epoksydo- ścieżek. Na materiałach ceramicznych wego pokrytego miedzią za pomocą ma- możliwe jest osiągnięcie jeszcze większej szyny można obrabiać także elementy precyzji 50 μm grubości ścieżek z odstęz tworzyw sztucznych (w tym lamina- pem 25 μm. System jest więc w stanie ty elastyczne) oraz ceramikę. Laser jest tworzyć aplikacje o precyzyjnej geomewyjątkowo precyzyjny w stosunku do trii, powtarzalnie i bezpiecznie dla włarozwiązań mechanicznych i pozwala na sności intelektualnej, która nie wydostauzyskanie bardzo cienkich i blisko poło- je się poza fi rmę. żonych siebie ścieżek, charakterystycznych dla technologii określanej jako ul- Laserowe urządzenie tra-fi ne. Urządzenie ProtoLaser U3 jest wielofunkcyjne w stanie tworzyć ścieżki o szerokości od Z uwagi na długość fali lasera wykorzy70 μm i odległości między ścieżkami od stywaną przy pracy (pasmo UV), urzą30 μm na laminacie FR4 z folią miedzia- dzenie ma charakter uniwersalnego naną o grubości 18 μm. Minimalna średni- rzędzia, które może prototypować, ale ca otworów to 0,4 mm. Urządzenie pra- także produkować płytki w niewielkich cuje z jednakową szybkością podczas seriach, efektywnie pod względem koszusuwania dużych obszarów miedzi oraz tów. Można je także wykorzystać do obtworzenia mozaiki ciasno upakowanych róbki materiałów, rozdzielania warstw

Elektronik

066_firm_spezial.indd 66 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:32 AM

Artykuł firmowy

Rys. 6. Drążenie w materiale przewodzącym, np. warstwie cyny chemicznej Rys. 4. Złoto na ceramice, czyli obwód mikrofalowy

wód drukowany. ProtoLaser U3 przecina ceramikę LTCC, wierci otwory i wykonuje przelotki oraz frezuje laminat FR4.

Wszystkie urządzenia LPKF Rys. 3. Urządzenie ProtoLaser U3 ma niewielkie wymiary, co pozwala je użytkować w dowolnym miejscu w firmie

i tworzenia mikrodetali poprzez operacje w głąb powierzchni. Jest to możliwe dzięki precyzyjnym ogniskowaniu promienia laserowego wzdłuż osi Z. Duża energia promieniowania zapewnia szybkie działanie urządzenia i precyzyjne wykonywanie łuków. Wszystkie dostępne na rynku materiały mogą być obrabiane za pomocą ProtoLaser U3, w przypadku nowych opracowań lub zastosowań nietypowych w obróbce mechanicznej (cięcie, drążenie) parametry absorpcyjne materiału można zaprogramować.

Urządzenia z serii ProtoLaser ProtoLaser S to pierwsze urządzenie firmy LPKF pracujące w zakresie bliskiej podczerwieni i przeznaczone do wykonywania płytek prototypowych na laminatach oraz drążenia mikrodetali. Z kolei ProtoLaser U (laser UV) wykonuje takie same operacje, ale dodatkowo pozwala na separowanie materiałów wielowarstwowych oraz ma możliwość pracy na materiałach przezroczystych, np. szkle ITO. Najnowsze urządzenie ProtoLaser U3 to narzędzie wielozadaniowe łączące w sobie systemy S i U w jedną całość. Pozwala obrabiać praktycznie wszystkie dostępne materiały i ma możliwość obróbki laminatów, z których drogą usuwania nadmiarowej miedzi tworzy się ob-

ProtoLasers dostarczane są z oprogramowaniem CAM, które przetwarza pliki wynikowe z wszystkich popularnych programów EDA/CAD na zoptymalizowane dane sterujące. Maksymalna wielkość obrabianego laminatu może wynosić 229×305 mm. Większość procesu produkcji wykonywana jest całkowicie automatycznie, łącznie z lokalizacją detalu, odczytem znaczników na rogach i przytrzymywaniem przedmiotu za pomocą podciśnienia. Są też presety do najpopularniejszych operacji oraz asystent prowadzący użytkownika krok po kroku przez proces przygotowywania pracy. Dane można zapamiętywać i przywoływać je w formie gotowej do produkcji, co powoduje, że przygotowanie działania jest bardzo szybkie. Dzięki temu można realizować produkcję w małej skali. Praca omawianych urządzeń została zoptymalizowana pod kątem zastosowań w laboratoriach badawczych i instytutach naukowych. Stąd mają niewielkie wymiary umożliwiające pracę w pomieszczeniach biurowych i przeniesienie przez

Rys. 7. Demonstracja rozdzielczości i dokładności działania – laminat FR4 z 18 μm warstwą miedzi i wykonane pola kontaktowe o wymiarach 100×100 μm

typowe drzwi. Do takiego zastosowania sprzętu predysponuje też szeroki zakres materiałów, które można stosować: ceramika zwykła i LTCC, FR4 z różnymi grubościami podłoża i miedzi, folie metalowe i laminaty sztywno-giętkie. Doskonałe ogniskowanie lasera pozwala na osiągnięcie czystych brzegów, gdyż materiał odparowuje bez pozostawiania resztek. W przypadku laminatu moc lasera jest dobierana automatycznie tak, aby usuwana była tylko miedź bez naruszania struktury podłoża. To samo dotyczy drążenia materiałów poprzez usuwanie kolejnych warstw metalicznych lub organicznych w głąb materiału. Pozwala to na usuwanie maski lutowniczej lub warstw ochronnych. Umożliwia to także obrabianie materiałów kruchych, które łatwo pękają podczas obróbki mechanicznej, na przykład ceramiki i szkła. Jakość procesów obróbki laserowej przewyższa znacznie to, co daje się osiągnąć za pomocą rozwiązań mechanicznych, dzięki czemu poprawie ulega jakość procesów technologicznych. Dane kontaktowe

Rys. 5. Precyzyjne mikrootwory i przelotki w laminacie FR4

SE Spezial-Electronic Polska tel. 22 840 91 10, info@spezial.pl www.spezial.pl

Elektronik

066_firm_spezial.indd 67 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:32 AM

Elektronik

poleca

Nowe produkty | Mikrokontrolery Co miesiąc wybieramy dla Państwa najciekawsze nowości rynkowe – zapraszamy do zapoznania się z informacjami zamieszczonymi w odpowiednich działach. Redakcja

Mikrokontroler ARM Cortex-M0 do zastosowań w miernikach energii elektrycznej Toshiba wprowadza do oferty nowy 32-bitowy mikrokontroler RISC z rdzeniem ARM Cortex-M0 zoptymalizowany do zastosowań w miernikach energii elektrycznej. TMPM061 pozwala zastąpić tradycyjne rozwiązania wykorzystujące 2 odrębne układy scalone: głowicę analogową (AFE) i mikroprocesor. Poza jednostką obliczeniową zawiera blok DSP do wyznaczania mocy biernej, czynnej i pozornej oraz zespół bloków pozwalających zminimalizować liczbę elementów współpracujących. Są to m.in. 3-kanałowy 24-bitowy przetwornik A/C delta-sigma, 10-bitowy przetwornik A/C i zegar RTC z kompensacją temperaturową. Przetwornik delta-sigma umożliwia równoczesne próbkowanie wejść z maksymalną częstotliwością 6 kHz i zapewnia współczynnik SINAD wystarczający do zastosowań w miernikach energii elektrycznej. Do komunikacji z układami zewnętrznymi służy m.in. szyna I2C i 5-żyłowy interfejs GPIO z możliwością konfiguracji do pracy w trybie UART lub synchronicznym. Struktura wewnętrzna TMPM061 obejmuje ponadto:

068_newsy08.indd 68 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

• • • • • • •

do 128 KB pamięci Flash ROM, 8 KB pamięci RAM, 9-kanałowy 16-bitowy timer, kontroler wyświetlacza LCD, czujnik temperatury, detektor napięcia, watchdog. TMPM061FWFG jest produkowany w obudowie LQFP100. Pracuje z napięciem zasilania od 1,8 do 3,6 V. Udostępnia 4 oszczędnościowe tryby pracy: Idle, Slow, Sleep i Stop, zapewniające możliwie najmniejszy pobór mocy w zależności od stopnia wykorzystania wewnętrznych zasobów. Rozpoczęcie masowej produkcji układu przewidziano na grudzień br. www.toshiba-components.com

7/25/12 1:41 AM

Komunikacja | Nowe

produkty

Prosty w zastosowaniu moduł WiFi z interfejsem UART

Pierwszy na rynku demodulator TV z obsługą wszystkich standardów DVB

WizFi210 to prosty w zastosowaniu moduł WiFi z interfejsem UART umożliwiający rozszerzenie praktycznie dowolnego urządzenia mikroprocesorowego o możliwość komunikacji bezprzewodowej w standardzie IEEE 802.11b/g/n. Komunikuje się z hostem za pomocą standardowych komend AT. Stanowi doskonałe rozwiązanie dla projektantów nieposiadających większego doświadczenia w projektowaniu układów radiowych, a ponadto eliminuje konieczność testowania i certyfi kacji urządzeń pod kątem zgodności ze standardem. Może pracować z wewnętrzną lub zewnętrzną anteną. W ofercie WIZnet dostępna jest też rozszerzona wersja modułu o oznaczeniu WizFi220 wyposażona w dodatkowy wzmacniacz mocy zwiększający zasięg transmisji. Obie wersje mogą bezpośrednio współpracować z telefonami z systemem operacyjnym Android oraz z iPhone'em/iPadem. Pozostałe dane techniczne: • moc wyjściowa: 8 dBm, • czas startu: <20 ms, • modulacja: DSSS, CCK, • szybkości transmisji: 11, 5,5, 2 lub 1 Mb/s, • obsługiwane protokoły: UDP, TCP/IP (IPv4), DHCP, ARP, DNS, HTTP/HTTPS klient/serwer, • pobór prądu: 135 mA (nadawanie), 125 mA (odbiór), 34 μA (standby), • protokoły ochrony danych: WEP, WPA/WPA2–PSK, Enterprise (EAP-FAST, EAP-TLS, EAP-TTLS, PEAP), • interfejs I/O: UART, SPI, I2C, Wake, Alarm, zestaw linii GPIO, • zakres temperatur pracy: –40...+85°C, • wymiary: 32×23,5×3 mm.

Si2169 to pierwszy na rynku demodulator DVB do dekoderów, odbiorników TV i nagrywarek DVD/Blu-ray, obsługujący standardy telewizji naziemnej, kablowej i satelitarnej DVB-T, DVB-S, DVB-C, DVB-T2 i DVB-S2. Pod względem rozkładu wyprowadzeń jest kompatybilny z wcześniejszą wersją Si2168 (DVBT2/T/C) dla systemów telewizji rozsiewczej i kablowej. W systemach telewizji naziemnej deklasuje inne demodulatory DVB-T2, zapewniając bardzo dobre parametry odbioru i pełną kompatybilność ze specyfi kacjami NorDig 2.2.1 i D-Book 7. Wyróżnia się bardzo krótkim czasem synchronizacji kanałów w warunkach silnych odbić sygnałów.

www.wiznet.co.kr

Szerokopasmowe sprzęgacze kierunkowe 700…2700 MHz w obudowach 0402 AVX wprowadza do oferty serię szerokopasmowych sprzęgaczy kierunkowych CP0402 produkowanych w obudowach SMD typu 0402 (1,00×0,58×0,38 mm). Są to sprzęgacze produkowane w technologii cienkowarstwowej charakteryzujące się dużą czułością (20 dB) i stabilnym współczynnikiem sprzężenia (24 ±2 dB) w szerokim zakresie częstotliwości pracy od 700 MHz do 2,7 GHz. Rozpraszają moc do 3 W. Mogą znaleźć zastosowanie w systemach komunikacji mobilnej, odbiornikach satelitarnych TV, odbiornikach GPS czy sieciach WLAN. Są przewidziane do pracy w przemysłowym zakresie temperatur.

Si2169 pozwala maksymalnie zmniejszyć stopień złożoności, koszt i pobór mocy głowicy wejściowej. Pobiera jedynie 450 mW mocy w najbardziej obciążającym trybie DVB-T2. Wraz z polecanymi przez producenta tunerami serii Si2176/56/46 umożliwia realizację kompletnego systemu front-end od anteny po procesor pasma podstawowego. Jest produkowany w obudowie QFN-48 o powierzchni 7×7 mm. Cena hurtowa wynosi 9,94 USD przy zamówieniach 10 tys. sztuk. W ofercie Silicon Laboratories dostępne są dwa zestawy ewaluacyjne ułatwiające projektowanie głowic odbiorczych na bazie nowych demodulatorów: DVB-T2/T/C/S/S2 Si2169 EVB z tunerem hybrydowym Si2176 oraz DVB-T2/T/C Si2168 EVB z tunerem cyfrowym Si2146. www.silabs.com

www.avx.com

Elektronik

068_newsy08.indd 69 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:41 AM

Nowe produkty | Komunikacja Przemysłowy adapter Ethernet – Bluetooth 2.1+EDR

Szerokopasmowy demodulator I/Q z optymalizacją IIP2 i redukcją offsetu DC

Nowy adapter Ethernet – Bluetooth o symbolu RBE231 opracowany przez firmę connectBlue – eliminuje konieczność instalacji kabli sieciowych w systemach przemysłowych, transportowych i akwizycji danych. Jest zamiennikiem wcześniejszej wersji RBEPA wprowadzonej na rynek w 2008 roku, zapewniającej większą prędkość transmisji i zasięg zwiększony do 1000 m. Charakteryzuje się odporną mechanicznie konstrukcją i stopniem ochrony IP65 zapewniającym odporność na wilgoć i kurz. Dzięki obsłudze mechanizmu transmisji AFH (Adaptive Frequency Hopping) i trybu Low Emission może koegzystować z pracującymi w pobliżu sieciami WLAN. Konfiguracja modelu RBE231 jest prosta i intuicyjna dzięki zaimplementowanemu trybowi SMART; może się odbywać z poziomu dowolnej przeglądarki internetowej. Obecna wersja Bluetooth 2.1 + EDR może być dostosowana do obsługi standardu 3.0 poprzez aktualizację oprogramowania firmware. Pozostałe cechy RBE231: • wsparcie dla profili Generic Access Profile (GAP) i Personal Area Networking Profile (PANU i NAP), • interfejs Ethernet 10/100Base-T z automatycznym wykrywaniem przeplotu (MDI/MDI-X), • wbudowana antena, • zgodność z normami EMC oraz standardami bezpieczeństwa i medycznymi, • możliwość konfiguracji w celach optymalizacyjnych przez Profinet, • zakres temperatur pracy od –30 do +65°C, • wymiary 91×66×36,2 mm (OEM: 81×60×20 mm), • zasilanie 9...30 VDC (OEM: 3,3 VDC), • zgodność ze standardami radiowymi obowiązującymi na terenie Europy, USA i Kanady (R&TTE, FCC, IC).

Szerokopasmowy demodulator I/Q z bezpośrednią konwersją LTC5584 został zaprojektowany do zastosowań w odbiornikach, w których sygnał w.cz. jest konwertowany bezpośrednio do składowych I i Q pasma podstawowego. Wyróżnia się bardzo dobrą liniowością potwierdzoną dużymi wartościami współczynników IIP3 (31 dBm) i IIP2 (70 dBm). Ponadto, zapewnia szerokość pasma demodulacji powyżej 530 MHz przy nierównomierności nieprzekraczającej 0,5 dB, umożliwiającą zastosowania w odbiornikach LTE Multimode, LTE Advanced i PDP. Zakres częstotliwości pracy od 30 MHz do 1,4 GHz pokrywa pasma VHF i UHF oraz LTE 450/700 MHz. Układ może być też stosowany w pasmach 10...30 MHz i 1,4...2,0 GHz przy nieco gorszych parametrach dynamicznych.

SE Spezial-Electronic, tel. 22 840 91 10, www.spezial.pl

Struktura wewnętrzna LTC5584 obejmuje m.in. zrównoważone mieszacze I i Q, wzmacniacze buforujące LO i precyzyjny szerokopasmowy przesuwnik fazy składowych I/Q. Układ oferuje dwie unikalne funkcje kalibracyjne sterowane sygnałami zewnętrznymi za pośrednictwem przetworników C/A. Funkcja optymalizacji IIP2 pozwala projektantowi zwiększyć ten współczynnik z typowej wartości 70 dBm do ponad 80 dBm. Funkcja redukcji offsetu pozwala z kolei wyeliminować składowe DC na wyjściach I i Q. Bardzo małe współczynniki niedopasowania amplitudy i fazy kanałów I/Q (odpowiednio 0,02 dB i 0,25° na częstotliwości 450 MHz) zapewniają skuteczne tłumienie sygnału lustrzanego na poziomie 52 dB. LTC5584 jest zamykany w obudowie QFN-24. Może pracować w zakresie temperatur otoczenia od –40°C do +105°C. Przy napięciu zasilającym +5 V pobiera około 200 mA prądu w stanie aktywnym i 11 μA w trybie shutdown. Dzięki krótkim czasom włączania i wyłączania (200 ns, 800 ns) może być stosowany w odbiornikach pracujących w trybie Burst. Ceny hurtowe zaczynają się od 5,65 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.linear.com

Zaprenumeruj codzienny newsletter z branżowymi informacjami

ElektronikaB2B.pl/newsletter 70

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 70 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:41 AM

Podwójny transceiver LIN 2.2 do modułów komunikujących się z kilkoma podsieciami TJA1022 jest podwójnym transceiverem LIN 2.2 łączącym kontroler LIN master/slave z szyną fi zyczną. Został opracowany do zastosowań w modułach samochodowych komunikujących się z kilkoma podsieciami. Zawiera rezystory dopasowujące, zabezpieczenie podnapięciowe i zabezpieczenie ESD do ±8 kV pozwalające wyeliminować zewnętrzne diody zabezpieczające. Zapewnia kompatybilność ze standardami LIN 2.0, LIN 2.1, LIN 2.2, SAE J2602 i K-Line. Pracuje z maksymalną szybkością transmisji 20 kBd. Wejście jest kompatybilne z układami cyfrowymi zasilanymi napięciem 3,3 i 5 V. Pozostałe cechy: • bardzo niski poziom emisji elektromagnetycznej, • mały pobór mocy w trybie uśpienia + możliwość wybudzenia impulsem z szyny LIN, • pasywność linii przy braku zasilania, • kompatybilność z wymogami specyfikacji AEC-Q100 grade 1. TJA1027 jest dostarczany w obudowach SO14 i HVSON14 (3,0 ×4,5 mm). Pod względem rozkładu wyprowadzeń jest kompatybilny z wcześniejszymi układami TJA1020, TJA1021 i TJA1027, a pod względem programowym z TJA1027.

UC3

Xmega 8 bit - jak równy z równym z 16 bit

M3/M4

32 bit - oszałamiające możliwości

32 bit - najpopularniejszy w klasie

Drukarki termiczne

Wi-Fi

www.nxp.com

LCD Półprzewodnikowe mikrofalowe wzmacniacze mocy na pasmo 1...2,5 GHz Firma AR RF/Microwave Instrumentation oferuje serię półprzewodnikowych mikrofalowych wzmacniaczy mocy na pasmo 1...2,5 GHz stanowiących alternatywę dla wzmacniaczy z falą bieżącą (TWTA). Są one produkowane na trzy poziomy mocy wyjściowej: 100 W (model 100S1G2z5), 250 W (250S1G2z5) i 500 W (500S1G2z5). Wszystkie pokrywają ten sam zakres częstotliwości od 1 do 2,5 GHz. Pod względem rozmiarów i ceny są porównywalne ze wzmacniaczami TWTA, natomiast cechują się lepszą liniowością, niższym poziomem szumów i większą tolerancją wyjścia na niedopasowanie impedancji. Dostarczają 100% mocy znamionowej do każdego obciążenia. Zawierają zabezpieczenie przed przesterowaniem wejścia i zabezpieczenie termiczne. Parametry pracy mogą być regulowane pokrętłami na przednim panelu lub zdalnie za pomocą interfejsów GPIB/IEEE-488, RS-232, USB i Ethernet.

ZigBee

Panele dotykowe

CDMA, GSM, UMTS

Serial EE/Flash/ Układy kryptograficzne

www.uei.com.pl JM elektronik sp. z o.o., ul. Karolinki 58, 44-100 Gliwice, tel.: 32 339-69-00, fax: 32 339-69-09, e-mail: jm@jm.pl, www.jm.pl

068_newsy08.indd 71 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:41 AM

Nowe produkty | Aparatura pomiarowa Najszybsze na rynku detektory mocy dla portu USB

20-bitowy rejestrator danych z portem USB i wewnętrznym buforem o pojemności 8 MS

Agilent prezentuje serię najszybszych na rynku detektorów mocy średniej i szczytowej, współpracujących z portem USB. Detektory U2020 X-series występują w dwóch wersjach, U2021XA na pasmo od 50 MHz do 18 GHz i U2022XA na

LOG Storm to szybki rejestrator danych z szyn transmisyjnych o maksymalnej szerokości 20 bitów, komunikujący się z komputerem za pomocą kabla USB. W odróżnieniu od typowych analizatorów stanów logicznych daje możliwość reje-

pasmo od 50 MHz do 40 GHz. Oferują szybkość pomiarową wynoszącą >3500 odczytów na sekundę w trybie free run. Przy pomiarach mocy szczytowej i średniej zapewniają szerokość zakresu dynamicznego odpowiednio –30...+20 dBm i –35...+20 dBm. Zawierają wbudowane funkcje zerowania i kalibracji, zapewniające dużą przepustowość w zastosowaniach produkcyjnych. Ponadto, udostępniają funkcję trigger-in umożliwiającą precyzyjne wyzwalanie na słabych sygnałach o amplitudzie zbliżonej do poziomu podłogi szumowej. Jest to szczególnie istotne podczas analizy złożonych sygnałów o bardzo małej mocy. Najważniejsze zalety detektorów U2020 X-series to duża szybkość wykonywania pomiarów i łatwość obsługi. Są to urządzenia przenośne, nadające się znakomicie np. do serwisowania stacji bazowych. Nie wymagają współpracy ze stacjonarnym miernikiem mocy ani podłączania odrębnego źródła zasilającego. Wraz z oprogramowaniem N1918A umożliwiają analizę złożonych sygnałów impulsowych, podobnie jak w przypadku standardowego miernika mocy.

stracji danych w bardzo długim okresie obejmującym godziny, a nawet dni, co pomaga w wyszukiwaniu nieregularnych zaburzeń występujących rzadko. Możliwość fi ltracji danych pozwala gromadzić jedynie określone przez użytkownika sekwencje sygnałów. Dzięki wbudowanej pamięci buforowej o pojemności 8 MS możliwe jest rejestrowanie szybkich sekwencji sygnałów z maksymalną częstotliwością próbkowania 100 MHz, co pozwala ominąć wąskie gardło, jakim jest szyba USB zapewniająca maksymalną szybkość transmisji rzędu 20 MB/s. W zestawie z rejestratorem LOG Storm producent dostarcza graficzny interfejs użytkownika dla systemów operacyjnych Windows XP/7 w wersjach 32- i 64-bitowych oraz interfejs API do tworzenia oprogramowania w językach C/C++.

www.agilent.com

www.byteparadigm.com

2-kanałowe oscyloskopy cyfrowe 50–150 MHz w cenie od 790 USD Nowa rodzina tanich oscyloskopów cyfrowych 1000B obejmuje 4 modele produkowane na pasmo od 50 do 150 MHz. Są to oscyloskopy 2-kanałowe opracowane do zastosowań serwisowych i edukacyjnych, których ceny zaczynają się nawet o 30% niżej od najtańszych modeli z dotychczasowej oferty. Przykładowy model DSO1052B o paśmie 50 MHz jest dostępny w cenie 790 USD. Oscyloskopy 1000B wyposażono w funkcje niespotykane w innych przyrządach tej klasy. Można tu wymienić wyraźny, kolorowy ekran LCD o szerokim kącie widzenia, 6-krotnie większą wewnętrzną pamięć o pojemności 16 K punktów na kanał oraz dużą szybkość próbkowania (1 GS/s) zapewniającą dokładne odwzorowanie przebiegów. Ponadto wszystkie oscyloskopy rodziny 1000B udostępniają 23 pomiary automatyczne, funkcję testowania masek (go/not go) oraz

tryb sekwencyjny pozwalający na identyfi kację trudno obserwowalnych anomalii poprzez wielokrotną (do 100 cykli) rejestrację i odtwarzanie fragmentów przebiegu.

www.agilent.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 72 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:41 AM

Moduły i komputery | Nowe Autonomiczny moduł pomiarowy z czujnikami temperatury i przyspieszenia oraz interfejsem Bluetooth 4.0 OLP425 jest autonomicznym modułem pomiarowym wyposażonym w czujniki temperatury i przyspieszenia, komunikującym się z urządzeniem host za pośrednictwem interfejsu Bluetooth 4.0. Wraz z dostarczanym przez producenta pakietem SDK stanowi platformę do opracowywania aplikacji użytkownika. Jest produkowany w postaci modułu o powierzchni 22 ×15 mm z opcjonalnym gniazdem baterii zegarkowej CR1620/ CR1632 lub z przylutowaną baterią, której żywotność producent określa na 1...10 lat. Nie wymaga instalacji żadnych dodatkowych komponentów. Bazuje na układzie SoC CC2540 produkcji Texas Instruments z wbudowanym transceiverem Bluetooth, mikrokontrolerem 8051 oraz pamięciami Flash i RAM. Może być wyposażony w czujnik temperatury TMP-112 (Texas Instruments) i czujnik przyspieszenia LIS3DH (STMicroelectronics) oraz inne typy czujników, dla których przygotowano 4 specjalne punkty lutownicze through hole. Interfejs sprzętowy obejmuje 18 linii GPIO, 4 wejścia analogowe, interfejsy I2C/SPI/UART i 2 diody LED. Producent dostarcza pakiet przykładowych aplikacji demonstrujących sposób uzyskania dostępu do diod LED oraz czujników temperatury i przyspieszenia. Pozostałe cechy: • dokładność czujnika temperatury: 0,5°C w zakresie 0...+65°C (1,0°C w zakresie –40...+125°C), • zakres pomiarowy czujnika przyspieszenia: ±2, ±4, ±8, ±16 g FS, • 2 niezależnie programowane generatory przerwań do wykrywania ruchu i spadku swobodnego, • zgodność z normami radiowymi obowiązującymi na terenie Europy, USA i Kanady (R&TTE, FCC, IC), • zgodność z normami EMC, bezpieczeństwa i medycznymi, • antena wewnętrzna lub zewnętrzna, • zakres temperatur pracy od –40°C do +85°C, • moc wyjściowa: +3 dBm (bez anteny), • zasięg: 200 m przy bezpośredniej widoczności anten. SE Spezial-Electronic, tel. 22 840 9110, www.spezial.pl

Miniaturowy odbiornik GPS z wbudowaną anteną chipową Fastrax UC530 to miniaturowy odbiornik GPS z wbudowaną anteną chipową dostarczany w postaci modułu zmontowanego na płytce drukowanej o powierzchni 14×9,6 mm i grubości 1,95 mm. Oprócz małych wymiarów jego zaletą jest bardzo duża czułość wynosząca –165 dBm w trybie śledzenia i –148 dBm w trybie zimnego startu oraz mały pobór mocy wynoszący typowo 45 mW. Tryb oszczędnościowy AlwaysLocate zapewnia długi czas pracy na baterii dzięki uaktywnianiu odbiornika jedynie na krótkie okresy niezbędne do śledzenia bieżącej pozycji. W zależności od aktualnej prędkości przemieszczania się odbiornika i środowiska pracy pozwala to zmniejszyć średni pobór mocy do zaledwie 3 mW. Fastrax UC530 pracuje z napięciem zasilania

produkty

Gigabitowe switche do szafy Rack 19 cali Gigabitowy switch firmy Moxa (IKS-G6824-20GSFP4GTXSFP-HV-HV) został wyposażony w 24 porty, z czego 20 portów to sloty na moduły SFP, natomiast dalsze 4 to porty typu combo, a więc dające możliwość wykorzystania modułów SFP bądź popularnej skrętki – gniazda typu RJ45. W zależności od zastosowanych modułów można uzyskać komunikację poprzez światłowód wielomodowy lub jednomodowy na dystansie do 120 km. Cechą szczególną rozwiązań tej rodziny jest brak elementów ruchomych typu wentylatory, co pozwala wydłużyć czas bezawaryjnej pracy urządzenia. W zależności od wersji urządzenie może pracować w temperaturze od 0 do 60°C bądź od –40°C do 75°C. Wszystkie modele mają redundantne zasilanie 230 VAC .

Jest to urządzenie warstwy trzeciej, możliwe jest więc wykorzystanie routingu statycznego oraz dynamicznego (RIP w wersji pierwszej i drugiej oraz OSPF). Możliwe jest również wykorzystanie protokołu VRRP (redundancja routerów). Ma także wszystkie funkcje switchy warstwy drugiej, możliwość budowy połączeń redundantnych, poprzez protokół RSTP, Turbo Ring, Turbo Chain, zegar urządzenia może być synchronizowany poprzez wykorzystanie protokołu SNTP bądź IEEE 1588 PTP (stosowany m.in. w energetyce). Switch ma funkcje monitorowania ruchu sieciowego, umożliwia podział sieci na odrębne VLAN-y, zgodnie z protokołem IEEE 802.1Q bądź w oparciu o numer portu, obsługę ruchu typu multicast oraz wiele innych opcji. Konfiguracja urządzenia może odbywać się poprzez przeglądarkę WWW, sesję telnet bądź połączenie szeregowe RS232. Dostępna jest również możliwość konfiguracji poprzez linię komend (CLI). Do zarządzania całą siecią można wykorzystać aplikację Moxa MxView. Switch nadaje się doskonale do aplikacji wymagających dużych przepustowości typu systemy monitoringu wizyjnego, jednoczesna transmisja obrazu i dźwięku, jako switch centralny dużych sieci przemysłowych, itp. Elmark Automatyka, tel. 22 541 84 65, www.elmark.com.pl

z zakresu 3,0…4,3 V, dzięki czemu może być podłączony bezpośrednio do baterii litowej bez dodatkowych regulatorów. Został w całości wykonany w technologii SMT zapewniającej niski koszt produkcji. Opcjonalnie może współpracować z anteną zewnętrzną. System EASY (Embedded Assist System) redukuje czas tzw. gorącego startu nawet do 90% dzięki autonomicznemu wyznaczaniu przez układ efemeryd satelitów na najbliższe 3 dni. Maksymalna częstotliwość odświeżania danych nawigacyjnych wynosi 10 Hz. Fastrax UC530 może pracować w zakresie temperatur otoczenia od –40 do +85°C. www.fastraxgps.com

Elektronik

068_newsy08.indd 73 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Moduły i komputery Wysokowydajny komputer do aplikacji embedded Seria komputerów Tank iEi Technology obejmuje urządzenia o podwyższonej odporności na czynniki środowiskowe. W grupie tej pojawił się model 720-Q67, dający możliwość wyboru procesora odpowiedniego do wymagań aplikacji: Celeron G530T, Pentium G630T, i3-2100T, i5-2390T oraz i7-2600S dla bardzo wydajnych aplikacji. Proponowane procesory oparte są na nowej konstrukcji Sandy Bridge, która zawiera także procesor graficzny Intel HD Graphics. Dzięki temu silnik graficzny bez problemu obsługuje DirectX10.1, OpenGL 3.0, Full MPEG2, WMV(VC-1) czy H.264 (AVC). Efekty pracy części graficznej procesora mogą być prezentowane za pośrednictwem interfejsów VGA o maks. rozdzielczości 2048×1536@75 Hz oraz HDMI o maks. rozdzielczości 1920×1200 @ 60 Hz (Full HD). Masywna obudowa wykonana w sporej części z aluminium pełni funkcję radiatora. Mimo znacznej mocy obliczeniowej cały komputer jest chłodzony pasywnie. Na płycie komputera wbudowano 2 GB DDR3 SO-DIMM z zegarem 1333 MHz, a możliwość rozbudowania pamięci daje dodatkowy slot mogący obsłużyć maksymalnie 8 GB RAM. Opcjonalnie Tank-720-Q67 może być wyposażony w dwie 4-kanałowe karty przechwytujące materiał multimedialny. W kartach zaimplementowany jest kodek H.264, co pozwala na sprzętowe kompresowanie i dekompresowanie dźwięku i obrazu Full HD w czasie rzeczywistym, nie obciążając przy tym procesora. Kolejną ważną opcją jest dwuzakresowa karta WiFi IEEE 802.11a/b/g/n z systemem an-

ten 3×3 MIMO. Potencjał karty pozwala uzyskać transfer na poziomie 450 Mbps. W komputerze zamontowano także interfejs SATA 6 Gbps oraz 3 porty rozszerzeń PCIe Mini. Sprawną i szybką komunikację sieciową (zarówno światłowodową, jak i gigabitowy LAN) zapewniają również 2 podwójne porty Combo LAN (SFP/RJ-45), kontrolowane przez moduły Intel 82583V oraz Intel 82579 PHY, wspierający system iATM7.0. Aby umożliwić większą zdalną kontrolę nad elektroniką obsługiwaną przez komputer, niektóre interfejsy szeregowe realizowane są przez gniazda RJ-45. W związku z powyższym do dyspozycji jest w sumie 6 portów RS-232, z czego 4 na złączach DB-9, a 2 na złączach RJ-45. Ponadto komputer dysponuje dwoma portami RS-422/485, także na złączach RJ-45. Warto wspomnieć, że 2 spośród 4 portów RS-232 i CAN są izolowane. Komputer ma możliwość działania w szerokim zakresie temperatury pracy od –20°C do 50°C i odporność na wstrząsy (5 g, 11 ms) i wibracje (MIL-STD-810F 514.5C-2). JM elektronik tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

Referencyjna płyta nośna Mini-ITX dla komputerów modułowych COM Express Kontron wprowadza na rynek referencyjną płytę bazową Mini-ITX dla komputerów COM Express z rozkładem wyprowadzeń „type 6”. Została zaprojektowana specjalnie pod kątem prac prototypowych i zapewnia obsługę wszystkich interfejsów, których dostępność jest wymagana w małych i przenośnych urządzeniach. Płyta umożliwia zainstalowanie na niej wszystkich komputerów modułowych COM Express z rozkładem wyprowadzeń „type 6” w standardzie „compact” (95×95 mm) lub „basic” (125×95 mm). Oprócz standardowego, wbudowanego interfejsu LVDS stosowanego do sterowania wewnętrznych urzą-

dzeń wyświetlających, płyta obsługuje również trzy interfejsy DDI. Interfejsy te służą do obsługi portów DisplayPort, HDMI oraz DVI-I, który umożliwia również przesyłanie analogowych sygnałów VGA. Aby umożliwić opracowywanie produktów multimedialnych, na płycie znajduje się również kodek audio Realtek HD z cyfrowym i optycznym wejściem/wyjściem SPDIF oraz złączami audio-jack dla standardu 5.1. Wewnętrzne dyski twarde i dyski SSD mogą zostać zainstalowane z wykorzystaniem trzech złączy SATA, napędy zewnętrzne są dołączane za pomocą portu eSATA. Urządzenia rozszerzające, których użycie jest zależne od danego zastosowania, mogą zostać dołączone za pomocą slotu PCI Express x4, jednego złącza Express Card z USB i jednego slotu Mini PCI Express z obsługą USB i karty SIM. Dzięki tej funkcjonalności tworzenie rozwiązań związanych z obsługą GSM, UMTS lub – w przyszłości – LTE – staje się prostsze. Oprócz dwóch portów USB 2.0 dostępne są również dwa porty USB 3.0, które zapewniają obsługę superszybkich urządzeń peryferyjnych, takich jak kamery HD innych dostawców lub nośniki danych. Połączenie LAN jest obsługiwane poprzez złącze RJ45, co umożliwia dołączenie płyty do sieci 10/100/1000 Mb/s. Dostępne są również dwa interfejsy COM, GPIO oraz system do sterowania wentylatorem. Zasilanie jest dostarczane albo poprzez standardowe złącze zasilania ATX, albo poprzez złącza Smart Battery, co umożliwia tworzenie mobilnych urządzeń zasilanych z baterii. Kontron East Europe, tel. 22 389 84 50, www.kontron.pl

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 74 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Komputery modułowe COM Express w 14 wariantach z procesorami Intel Core trzeciej generacji Kontron wprowadza na rynek 14 nowych wersji komputerów modułowych COM Express Basic z procesorami Intel Core i zintegrowaną grafi ką Intel GMA HD 4000 iGFX. Zapewniają one wysoki poziom wydajności przetwarzania grafi ki, obsługę trzech niezależnych urządzeń wyświetlających, USB 3.0 i mają szybką magistralę PCI-Express Gen 3.0. Są przeznaczone do urządzeń medycznych i aplikacji digital signage, w których konieczne jest efektywne zbalansowanie wydajności, poboru mocy i kosztów. Komputery modułowe zbudowane w oparciu o trzecią generację procesorów Intel Core zapewniają wydajność obliczeniową większą nawet o 20% i możliwość wykorzystania zintegrowanej karty grafi ki HD z większą o 30% wydajnością. Najnowsze komputery modułowe COM Express firmy Kontron są dostępne z rozkładem wyprowadzeń „type 6” i „type 2”. Zbudowane są w oparciu o chipset Intel QM77 Express i umożliwiają wykorzystanie siedmiu procesorów aż do czterordzeniowego i7 3615QE 2,3 GHz z 16 GB RAM DDR3. Komputery mogą być wyposażone w maksymalnie cztery interfejsy USB 3.0, jeden port Gigabit Ethernet jak również cztery porty SATA (2×SATA 3 i 2×SATA2). Zintegrowany układ obsługi grafiki zapewnia obsługę 3D Blu-ray, AVC/H.264, VC1 i WMV9 oraz OpenGL 3.1 i DirectX 11, dzięki czemu możliwe jest wykorzystanie znaczącej wydajności przetwarzania grafi ki w rozwiązaniach wbudowanych. Szeroki zakres standardowych interfejsów – począwszy od VGA i SDVO aż po najnowsze złącza, takie jak HDMI, DVI, DisplayPort i eDP, umożliwia dołączenie i niezależne sterowanie trzech urządzeń wyświetlających. Szeroki zakres napięcia zasilania (od 8,5 do 20 VDC) jest w pełni zgodny z zaleceniami standardu Open Pluggable Standard (OPS) definiującego nowoczesne, cyfrowe nośniki reklamowe. Kontron, tel. 22 389 84 50, www.kontron.pl

068_newsy08.indd 75 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Moduły i komputery Moduły M2M z obsługą języka Java

Przemysłowa płyta główna formatu Mini ITX

TC65i/EGS5 to czterozakresowe (850/900/1800/1900 MHz) moduły GSM/GPRS firmy Cinterion oparte na technologii 2G, z pełnym wsparciem głosowym oraz możliwością szybkiej transmisji danych dzięki GPRS klasy 12. Sercem modułów jest otwarta platforma programowa oparta na Java Virtual Machine, działająca na wbudowanym procesorze ARM9. Moduły te, wykorzystując oprogramowanie Java w połączeniu z wewnętrznymi zasobami, czyli technologią GSM/GPRS, stosem TCP/IP, szeregiem interfejsów przemysłowych (szeregowy, I2C, SPI, USB, GPIO), detekcją zaniku sygnału GSM (Jamming Detection) oraz przetwornikami analogowo-cyfrowymi i cyfrowo-analogowymi, potrafią stworzyć aplikacje dostosowaną do indywidualnych potrzeb klienta, umożliwiają obniżenie całkowitych kosztów projektu i przyspieszenie jego wdrożenia na rynek. Moduły te również mają, jak wszystkie urządzenia Cinteriona FTA (Full Type Approval), co umożliwia korzystanie z niego na całym świecie. Podstawową różnicą między TC65i a EGS5 jest sposób montażu. TC65i jest montowany za pomocą 80-pinowego złącza B2B (wymiary 34×35×3,3 mm), a EGS5 jest modułem montowanym powierzchniowo (LGA). Dla najbardziej wymagających użytkowników Cinterion wprowadził najnowszą serię tych modułów odpowiednio TC65i-X oraz EGS5-X, które mają znacznie zwiększone zasoby pamięci wewnętrznej (1,7 MB RAM, 8 MB Flash) oraz umożliwiają zdalną aktualizację firmware'u (FOTA). Urządzenia pracują w temperaturze od –40°C do +75 ... +85°C.

IEI Technology poszerzyła ofertę komputerów jednopłytkowych o modele oparte o chipsety Intel 6. generacji. Przykładem takiego produktu jest Kino-AH612, bazujący na chipsecie H61 oraz procesorze Sandy Bridge, zgodnym z podstawką LGA1155 (Intel Core i7/i5/i3/Pentium/Celeron). Konstrukcja płyty pozwala na zastosowanie procesora, którego TDP nie przekracza 95 W. Platformę sprzętową uzupełnia do 16 GB niebuforowanej pamięci RAM DDR 3 SODIMM. W tym przypadku silnik graficzny za implementowany jest w samym procesorze i obsługuje standardy DX10.1 i OpenGL 3.0. Uż y t k ow n i k ma do dyspozycji 2 wyjścia wideo – VGA i DVI-D. Sta nda rdowe są kontrolery Ethernetu – Realtek RTL8111E oraz dźwięku – Realtek ALC662. Producent wyposażył płytę we wszystkie najpotrzebniejsze interfejsy, z których należy wymienić 8× USB 2.0, 5× RS-232, 4× SATA 3 Gbps, RS-422/485, PS2KB/MS oraz 8 wyprowadzeń GPIO. Możliwości rozbudowy daje też slot PCIe ×4. Kino-AH612 może pracować w temperaturze od –10 do 60°C.

JM elektronik, tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

Komputery SBC z mikroprocesorami 2-rdzeniowymi trzeciej generacji Core i7-3555LE i Core i7-3517UE

Niskoprofilowy komputer przemysłowy do zastosowań w transporcie

Trzy najnowsze komputery jednopłytkowe firmy GE Intelligent Platforms, SBC625, XVR15 i XCR15 obok wersji z mikroprocesorami 4-rdzeniowymi Core i7-3615QE są odtąd produkowane także w tańszych wersjach z mikroprocesorami 2-rdzeniowymi trzeciej generacji Core i7-3555LE i Core i7-3517UE. Zapewnia to użytkownikom dodatkowe pole manewru przy doborze komputera do wymogów konkretnej aplikacji. SBC625, XVR15 i XCR15 to komputery o dużej mocy obliczeniowej, wydajnym przetwarzaniu grafi ki i szerokim paśmie I/O mogące znaleźć zastosowanie w aplikacjach przemysłowych, lotniczych i wojskowych. Są przystosowane do montażu w systemach odpowiednio 6U VPX, CompactPCI i VME. Występują w 5 wersjach zabudowy od podstawowej z chłodzeniem powietrznym do wersji rugged z chłodzeniem przez przewodzenie. Zawierają do 16 GB pamięci DDR3, dysk SSD o pojemności 16 GB oraz interfejsy m.in. Gigabit Ethernet, SATA, USB 3.0, DVI, VGA i audio. Do rozbudowy przeznaczono 2 sloty XMC/PMC. SBC625, XVR15 i XCR15 mogą pracować pod kontrolą systemów operacyjnych m.in. Windows 7, Open Linux, Wind River Linux i VxWorks.

Firma VarTech Systems prezentuje najnowszy komputer przemysłowy w wersji ultra-slim, cechujący się odpornością na niekorzystne warunki środowiskowe i narażenia mechaniczne oraz wieloma dostępnymi opcjami montażu. PowerCube Mobile, przystosowany do zastosowań w pojazdach, jest zamykany w obudowie aluminiowej o powierzchni 320×216 mm i grubości 52 mm. Zawiera łatwy do wymiany dysk SATA, dostępny od frontu obudowy. Opcjonalnie może być wyposażony w napęd SSD i moduł komunikacyjny WiFi. Zapewnia współczynnik MTBF na poziomie 100 tys. godzin. Pracuje w szerokim zakresie temperatur otoczenia od 0 do +60°C. Wyposażenie PowerCube Mobile obejmuje: • mikroprocesor Intel Core i5 (opcjonalnie również i3 lub i7), • chipset Intel QM67 PCH, • kontroler grafiki Intel HD Graphics 2000/3000, • 4 GB pamięci DDR3 1333 MHz (maks. 16 GB), • dysk SATA 500 GB (maks. 1 TB), • porty 2×Gigabit Ethernet (z obsługą Wake-on-LAN), 4×RS232, 2×PS2, VGA, HDMI, DisplayPort i audio. PowerCube Mobile pracuje pod kontrolą systemu operacyjnego Windows 7 w wersji 32- lub 64-bitowej.

www.ge.com

www.vartechsystems.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 76 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Artykuł firmowy

MDO4000

– oscyloskop sygnałów o mieszanych dziedzinach, łączący funkcje oscyloskopu i analizatora widma Modele oscyloskopów z serii MDO4000 to pierwsze przyrządy z zintegrowaną funkcją analizatora widma, które stanowią unikatowe rozwiązanie pozwalające na zaoszczędzenie dni lub nawet tygodni pracy przy usuwaniu usterek.

ożliwości oscyloskopów z serii MDO4000 wykraczają istotnie poza funkcje typowego analizatora – umożliwiają rejestrowanie skorelowanych czasowo sygnałów analogowych, cyfrowych i radiowych w 4 kanałach analogowych, 16 cyfrowych i 1 radiowym. Zakres radiowych częstotliwości wejściowych sięga do 6 GHz i zapewnia rejestrowanie pasma o szerokości ≥1 GHz dla wszystkich częstotliwości środkowych — to jest 100 razy szerzej niż typowe analizatory widma. Użytkownicy mogą obserwować jednocześnie na tym samym ekranie dekodowane sygnały pochodzące z nawet 4 magistral szeregowych i/lub równoległych. Dzięki korelacji czasowej między tymi dziedzinami sygnału inżynierowie mogą teraz wykonywać precyzyjne pomiary zależności czasowych oraz badać opóźnienia między wysłaniem polecenia a reakcją układu równocześnie ze zmianą w widmie częstotliwości radiowych. Na przykład analiza widma w momencie włączania generatora sterowanego napięciem (VCO), pętli synchronizacji fazowej (PLL) albo pomiar charakterystyki przejściowej sygnału przy rozpraszaniu widma częstotliwości radiowej stają się teraz prostymi zadaniami. Znajdowanie źródła sporadycznych, zależnych od stanu urządzenia zakłóceń elektromagnetycznych (EMI) nigdy nie było łatwiejsze dzięki oferowanej przez serię MDO4000 możliwości pełnej analizy pracy układu pod kątem zdarzeń skorelowanych czasowo w obu dziedzinach (czas i częstotliwość). Przy użyciu dotychczas dostępnych przyrządów pomiarowych było to po prostu niemożliwe.

W innych zastosowaniach seria MDO4000 pozwala projektantom analizować widmo częstotliwości radiowych sygnału w wybranym momencie dużego przedziału czasu. Dzięki temu można obserwować fluktuacje widma w czasie lub jego zmiany wynikłe ze zmian stanu urządzenia. Przesuwając w dziedzinie czasu wskaźnik „Spectrum Time”, można wyświetlać widmo częstotliwości radiowych dla każdego punktu czasowego w zarejestrowanym przebiegu sygnału i jednocześnie obserwować stan magistral analogowych, cyfrowych i/lub zdekodowanych w tym samym momencie. W podobny sposób można użyć przebiegów sygnałów radiowych w dziedzinie czasu do pokazania, jak zmieniają się w czasie amplituda, częstotliwość lub faza wejściowego sygnału radiowego. Dzięki temu bardzo łatwo scharakteryzować przeskoki częstotliwości, czasy ustalania oraz zależności czasowe między charakterystycznymi punktami sygnału radiowego odniesione do innych elementów i zdarzeń w systemie. Przebiegi sygnałów radiowych w dziedzinie czasu są przedstawiane w tym samym oknie, co przebiegi zdekodowane z magistrali szeregowej/równoległej, cyfrowej i analogowej. Zapewnia to natychmiastowy wgląd w działanie badanego urządzenia. Dane kontaktowe

Tespol, tel. 71 783 63 60, www.tespol.com.pl

Elektronik

068_newsy08.indd 77 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Układy zasilania Konwerter DC-DC step-down o szerokim zakresie napięć wejściowych od 3,4 do 42 V Kolejny konwerter DC-DC step-down w ofercie fi rmy Linear Technology, LT8610, wyróżnia się szerokim zakresem napięć wejściowych od 3,4 do 42 V. Jego drugą zaletą jest energooszczędna praca, o czym świadczy sprawność sięgająca 96% i mały prąd spoczynkowy uzyskiwany w trybie Burst, poniżej 2,5 μA. Szeroki zakres napięć wejściowych i temperatur złącza (–40...+150°C w przypadku wersji LT8610HMSE) pozwalają na zastosowania w elektronice samochodowej i przemysłowej. LT8610 zawiera wbudowane tranzystory przełączające MOSFET, umożliwiające pracę z ciągłym prądem wyjściowym do 2,5 A. Napięcie wyjściowe może być programowane dzielnikiem rezystorowym w zakresie od 0,97 V. Częstotliwość przełączania może być zarówno ustalona przez wbudowany generator, jak i synchronizowana sygnałem zewnętrznym z zakresu

od 0,2 do 2,2 MHz. Topologia LT8610 pozwala na pracę z minimalną różnicą napięć między wejściem i wyjściem, już od 200 mV @ 1 A. LT8610 jest produkowany w obudowie MSOP-16. Cena hurtowa wynosi w zależności od wybranej opcji termicznej od 3,55 do 4,16 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. Układ jest też dostępny w wersji o oznaczeniu LT8611 charakteryzującej się identyczną funkcjonalnością oraz wbudowanym dodatkowo obwodem kontroli prądu wyjściowego. www.linear.com

Modułowe przetwornice DC-DC 15 W o dużej sprawności i gęstości mocy

6-watowe przetwornice DC-DC o szerokim zakresie napięć wejściowych

XP Power wprowadziła do sprzedaży dwie nowe serie modułowych przetwornic DC-DC o mocy znamionowej 15 W produkowanych w metalowych obudowach DIP o wymiarach 31,8 ×20,3×10,2 mm. Obie serie, JCG15 i JTF15, zapewniają dużą gęstość mocy do 37,5 W/cal3 i sprawność do 91%, pozwalając zaoszczędzić miejsce na płytce drukowanej i zmniejszyć ilość w ydzielanego ciepła. Występują w wersjach jedno- i dwuwyjściowych o zaprogramowanych fabrycznie napięciach 3,3, 5,1, 12 i 15 V oraz ±5, ±12 i ±15 V. Zapewniają izolację między wejściem, wyjściem i obudową na poziomie 1600 V. Zawierają wejście Remote On/Off, zabezpieczenie nadnapięciowe i zabezpieczenie przed zwarciem wyjścia. Są objęte 3-letnią gwarancją. Obie serie różnią się zakresem napięć wejściowych i dopuszczalnym zakresem temperatur pracy. Przetwornice JCG15 cechują się zakresem napięć wejściowych 2:1. Są produkowane na napięcia znamionowe 12, 14 i 28 V (9…18 V, 18…36 V i 36…75 V). Pracują w zakresie temperatur od –40 do +100°C. Przetwornice JTF15 są produkowane na dwa zakresy napięć wejściowych 4:1, 9…36 V i 18…75 V. Pracują w zakresie temperatur od –40 do +105°C.

Firma Minimax wprowadza na rynek serię modułowych przetwornic DC-DC o mocy znamionowej 6 W zamykanych w obudowach o wymiarach 22,0×20,3×10,2 mm. Przetwornice MSGWI06 są polecane do zastosowań w urządzeniach przenośnych i stacjonarnych o małym dostępnym miejscu do zabudowy. Pracują w dwóch szerokich zakresach napięć wejściowych: 9...36 i 18...75 VDC. Dostępne są w wersjach o pojedynczym napięciu wyjściowym 3,3, 5,0, 12, 15 i 24 V oraz podwójnym ±5, ±12 i ±15 V. Zapewniają kompatybilność z międzynarodowymi normami w zakresie EMC

www.xppower.com

www.minmaxpower.com

Sierpień 2012

i bezpieczeństwa użytkowania EN55022 Class A i EN61000. Do standardowego wyposażenia należy linia Remote On/Off oraz zabezpieczenie przed przeciążeniem i zwarciem. Ceny przetwornic DC-DC serii MSGWI06 zaczynają się od 11 USD przy zamówieniach OEM. Pozostałe dane techniczne: • MTBF: min. 350 tys. godzin, • maksymalne wyjściowe napięcie szumów: 150 mVP-P, • dokładność napięcia wyjściowego: typ. ±1% przy połowie obciążenia, • izolacja wejście-wyjście: 1500 VDC, • sprawność: 76...83%, • dopuszczalny zakres temperatur pracy: od –40 do +85°C.

Elektronik

068_newsy08.indd 78 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Dwufazowy kontroler DC-DC Boost o zakresie temperatur pracy złącza –55...+150°C Dwufazowy kontroler DC-DC Boost LTC3787 jest obecnie dostępny w wersjach H- i MP-grade o dopuszczalnym zakresie temperatur pracy złącza od odpowiednio –40°C i –55°C do +150°C. Układ ten pracuje w zakresie napięć wejściowych od 4,5 do 38, przy czym po poprawnym zainicjowaniu akceptuje obniżenie napięcia wejściowego nawet do 2,5 V. Wydajne wewnętrzne układy sterowania bramek o małej rezystancji wyjściowej pozwalają na współpracę z tranzystorami MOSFET niższej klasy.

LTC3787 umożliwia podbicie napięcia wejściowego do maksymalnie 60 V. Zapewnia sprawność sięgającą 97% (V IN=12 V, VOUT=24 V @ 10 A), co eliminuje konieczność instalacji radiatorów w układach małej i średniej mocy. Charakteryzuje się małym poborem prądu w stanie spoczynkowym, wynoszącym typowo 135 μA. Wyjście synchronizacyjne pozwala na współpracę kilku identycznych kontrolerów w konfiguracji maksymalnie 12-fazowej przy dopuszczalnym zakresie częstotliwości taktowania od 50 do 900 kHz. LTC3787 jest zamykany w obudowie QFN-28. Ceny hurtowe wersji H-grade i MP-grade wynoszą odpowiednio 4,88 i 12,39 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.linear.com

Kontraktowa produkcja elektroniczna • Montaż elektroniczny • Obwody drukowane • Obróbka przewodów

• ISO 9001 • Zgodność z normami IPC • UL ZPMV2 class V-0

www.printor.pl adres Szczecińska 59A 91-222 Łódź

telefon tel. 42 652 32 28 tel. 42 652 79 44

068_newsy08.indd 79 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

faks 42 652 60 21 e-mail biuro@printor.pl

7/25/12 1:42 AM

• Chciałbyś być na bieżąco ze wszystkim, co dzieje się w branży? • Potrzebujesz dobrego i kompetentnego źródła informacji dla Twojego biznesu? • Nie masz czasu stale śledzić wszystkich informacji, które trafiają do Twojej skrzynki pocztowej ani też nie dajesz rady czytać wszystkiego na wielu portalach?

3- i 5-amperowe przetwornice DC-DC POL w obudowach SIP Najnowsze 3- i 5-amperowe przetwornice DC-DC POL firmy Murata są dostarczane w obudowach SIP-5 o wymiarach 22,9× 10,2×7,1 mm. Seria Okami OKX obejmuje 4 rodzaje nieizolowanych przetwornic jednowyjściowych o nominalnym napięciu wejściowym 5 i 12 V. Mogą one stanowić zamienniki dla innych modu-

• Wolałbyś dostawać tylko to, co jest najważniejsze bez nieistotnych i bezwartościowych treści? • Chciałbyś mieć możliwość bycia częścią naszej społeczności inżynierskiej?

Powinieneś zaprenumerować

„Elektronika” Jeśli zawodowo lub hobbystycznie zajmujesz się elektroniką, damy Ci prenumeratę za pół ceny – 12 miesięcy za jedyne 60 zł! Wymaganą kwotę 60 zł można zapłacić przelewem, kartą lub uiścić przy odbiorze pierwszego egzemplarza. Aby zaprenumerować „Elektronika” w tej cenie, wypełnij formularz na stronie internetowej: www.elektronikaB2B.pl/prenumerata. Jeśli masz pytania, skontaktuj się z Działem Prenumeraty: tel. 22 257 84 22, mail prenumerata@avt.pl.

łów kompatybilnych ze standardem DOSA. Zapewniają sprawność sięgającą 94,5%. Współpracują z obciążeniami o charakterze pojemnościowym do 1000 μF. Napięcie wyjściowe może być programowane od 0,75 do 3,63 V w przypadku wersji o napięciu wejściowym 5 V oraz do 5 V w przypadku wersji 12-woltowych. Wszystkie modele zawierają zabezpieczenie podnapięciowe, zwarciowe, nadprądowe i termiczne oraz wejście Remote On/Off. Dopuszczalny zakres temperatur pracy rozciąga się od –40 do +85°C. www.murata.eu

Miniaturowe konwertery DC-DC 400 mA z wbudowaną cewką Firma Torex wprowadziła do sprzedaży dwa miniaturowe konwertery DC-DC step-down produkowane w obudowach USP-10B03 o wymiarach 2,5×2,15×1,05 mm. Dzięki wbudowanej cewce, XCL208 i XCL209 pozwalają nie tylko ograniczyć wymaganą powierzchnię PCB, ale również zmniejszyć po-

„Elektronik” – to głos inżyniera elektronika w Polsce!

ziom generowanych zaburzeń EMI. Oba układy pracują z napięciem wejściowym z zakresu od 1,8 do 6,0 V. Zapewniają wydajność prądową 400 mA. Umożliwiają skokową regulację napięcia wyjściowego w zakresie od 0,8 do 4,0 V w krokach co 50 mV lub płynną (od 0,8 V do VIN) za pomocą dzielnika rezystorowego. Generują napięcie wyjściowe stabilizowane z dokładnością ±2,0% przy bardzo małej wartości tętnień, poniżej 10 mVP-P. Oba układy różnią się trybem pracy. XCL208 pracuje ze stałą częstotliwością PWM, natomiast XCL209 automatycznie przełącza się między trybami PWM i PFM, zapewniając dużą sprawność energetyczną w szerokim zakresie obciążeń. www.torex.co.jp

068_newsy08.indd 80 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Układy zasilania | Nowe

produkty

Kontrolery mocy do zasilaczy impulsowych offline o dużej sprawności Kontrolery mocy serii FSL206MRx, opracowane przez Fairchild Semiconductor, stanowią rozszerzenie rodziny elementów FPS Green Mode do energooszczędnych układów zasilania. Zostały zaprojektowane do zastosowań w zasilaczach impulsowych typu offline, od których wymagana jest bardzo duża sprawność energetyczna i niezawodność oraz małe wymiary. Struktura tych układów obejmuje modulator PWM, tranzystor przełączający SenseFET, regulator napięcia, wysokonapięciowy układ startowy i komplet obwodów zabezpieczających. Dzięki dużej skali integracji wymagane jest minimum elementów współpracujących. W szczególności, wbudowany regulator napięcia pozwala na realizację zasilacza z transformatorem bez dodatkowego uzwojenia polaryzacyjnego. Gotowy zasilacz zrealizowany na bazie kontrolerów FSL206MRx przy pracy z napięciem wejściowym 265 VAC pozwala uzyskać w trybie Burst bardzo małe straty mocy na poziomie 150 mW (w konfiguracji bez uzwojenia polaryzacyjnego) lub 25 mW (z uzwojeniem polaryzacyjnym). Ważniejsze parametry: • napięcie przebicia tranzystora: 650 V, • częstotliwość pracy: stała 67 kHz, • pobór prądu w stanie spoczynkowym: 300 μA, • modulacja częstotliwości redukująca poziom zaburzeń EMI, • zabezpieczenie podnapięciowe, nadnapięciowe, nadprądowe i termiczne z autorestartem,

• wbudowany układ startowy zapobiegający nasycaniu się rdzenia transformatora, • odseparowane wyprowadzenia nisko- i wysokonapięciowe. Realizację zasilaczy na bazie kontrolerów FSL206MRx ułatwia opracowana przez Fairchild aplikacja Power Supply WebDesigner dostępna na firmowym serwerze, umożliwiająca optymalizację parametrów zasilacza bez konieczności tworzenia prototypu. Obecnie w ofercie Fairchild dostępne są 3 typy kontrolerów nowej serii: FSL206MRL (LSOP-8), FSL206MRN (DIP-8) i FSL206MRBN (DIP-8, opcja pracy w trybie Burst), których ceny hurtowe wynoszą odpowiednio 0,56, 0,48 i 0,56 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.fairchildsemi.com

„Przetestowaliśmy narzędzia wszystkich wiodących dostawców oprogramowania EDA, w poszukiwaniu idealnego rozwiązania, które pozwoli dostarczać projekty naszym klientom tak szybko, jak to tylko możliwe. Dzięki uniwersalności, elastyczności i łatwości użycia, system Altium był bezkonkurencyjny.”

Phil Gibson Wiceprezes National Semiconductor

Wielofunkcyjne urządzenie kontrolno-pomiarowe, konfigurowalne przez użytkownika: analizator stanów logicznych - 32-kanały, 200 MS/s, wiele trybów wyzwalania częstotliwościomierz / okresomierz - 2-kanały, pomiar od 1 Hz do 250 MHz obsługa przez USB lub zdalna (TCP/IP), rozbudowany GUI oraz konsola polska konstrukcja i produkcja, otwarta architektura, pełna dokumentacja ul. Przybyły 2, 43-300 Bielsko-Biała, tel. 33 499 59 00, 499 59 12 eda@evatronix.com.pl, www.evatronix.com.pl/eda

068_newsy08.indd 81 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Układy zasilania Zaawansowany konwerter DC-DC do systemów zasilania z szyną pośrednią 12 V Ericsson Power Modules prezentuje pierwszy z serii zaawansowanych konwerterów mocy rodziny Frida II przeznaczony do zastosowań w systemach zasilających z szyną pośrednią dla sprzętu IT. BMR456 jest produkowany w dwóch wersjach dla różnych zakresów napięć wejściowych (36–75 V i 40–60 V), którym odpowiada maksymalna moc oddawana do obciążenia odpowiednio 420 i 468 W. Umożliwia dostrajanie napięcia wyjściowego w szerokim zakresie od 4,0 do 13,2 V za pomocą komend przesyłanych przez szynę PMBus. Zapewnia dokładność stabilizacji napięcia wyjściowego ±2% w całym dopuszczalnym zakresie napięć wejściowych. BMR456 zawiera wbudowany 32-bitowy mikroprocesor ARM pracujący pod kontrolą opracowanego przez Ericsson oprogramowania Frida II, którego zadaniem jest zapewnienie optymalnych parametrów pracy modułu w stanach nieustalonych (włączanie zasilania, przełączanie w tryb shutdown, przepięcia na linii zasilającej), zapewnienie precyzyjnej stabilizacji napięcia wyjściowego i najwyższej sprawności we wszystkich warunkach pracy. Przykładowo, przepięcia wejściowe o szybkości narastania do 0,5 V/μs nie powodują wahań napięcia wyjściowego większych niż ±10% wartości znamionowej. Sprawność energetyczna BMR456 sięga 96,5%, a jej wykres jest płaski w szerokim zakresie obciążeń od 14 do 100%.

• • • • • • •

Pozostałe cechy: izolacja między wejściem i wyjściem na poziomie 2250 VDC, monitorowanie napięcia wyjściowego (Remote Sense), wyjście sygnalizacyjne Power Good, zabezpieczenie termiczne, nadprądowe i nadnapięciowe, MTBF równy 2,9 miliona godzin, możliwość montażu w technologii THT i SMT, wymiary 57,9×36,8×11,3 mm (quarter-brick). www.ericsson.com/powermodules

Zasilacz serwerowy 2500 W o sprawności klasy 80 Plus Platinum

Zasilacze do pracy równoległej

Nowy zasilacz serwerowy HFE2500-48 opracowany przez firmę TDK-Lambda uzyskał certyfi kat sprawności 80 PLUS na poziomie Platinum. Jego sprawność wynosi >92% przy obciążeniu 20%, 94% przy obciążeniu 50% i >92% przy obciążeniu 100%, a współczynnik mocy 0,97 przy obciążeniu 50%. Zasilacze serii HFE2500 znajdują zastosowanie w centrach danych, systemach sieciowych, stacjach bazowych i automatyce przemysłowej. Pracują w uniwersalnym zakresie napięć wejściowych od 85 do 264 VAC i występują w wersjach o napięciu wyjściowym 12, 24 i 48 V. Zawierają aktywny układ korekcji PFC. W standardowej szafie 19” możliwy jest montaż do 4 jednostek połączonych równolegle w sekcji o wysokości 1U, co daje maksymalną moc wyjściową 9,5 kW. W takiej konfiguracji wyjściowe tranzystory ORing MOSFET zapewniają automatyczne odłączenie wyjścia zasilacza od obciążenia i wyjść pozostałych zasilaczy w razie wystąpienia awarii. W przypadku aplikacji o jeszcze większych wymaganiach energetycznych możliwe jest łączenie dwóch wcześniej opisanych sekcji 19”/1U w konfiguracji szeregowej lub równoległej 2U, co daje moc wyjściową 19 kW. Popularną opcją serii HFE2500 jest wbudowany mikrokontroler do programowania, monitorowania i raportowania statusu zasilacza za pośrednictwem interfejsów I2C/PMBus. Standardowe wyposażenie obejmuje 2 wentylatory o zmiennej prędkości obrotowej umożliwiające pracę w zakresie temperatur otoczenia od –10 do +70°C. Zasilacze serii HFE2500 spełniają wymogi międzynarodowych norm w zakresie bezpieczeństwa użytkowania (UL/EN60950-1) i kompatybilności elektromagnetycznej (EN55022, FCC class B). Ceny zaczynają się od 689 USD przy zamówieniach 100 sztuk.

Firma Mean Well oferuje grupę zasilaczy przystosowanych do pracy równoległej. Mają one wbudowaną aktywny korektor PFC i mogą być wykorzystywane jako pojedyncze moduły zasilające lub w systemie pracy równoległej 3+1. Takie rozwiązanie pozwala zwiększyć sumaryczną moc do 2 kW w PSP-500 oraz 2,4 kW w PSP-600. Napięcie wejściowe mieści się w zakresie 90–264 VAC oraz 127–370 VDC. Na wyjściu natomiast dostępne są napięcia 5, 12, 13,5, 15, 24, 27 i 48 V. Istnieje możliwość regulacji napięcia wyjściowego za pomocą trymera w zakresie ±10%. Zasilacze wyposażone są w zabezpieczenia przepięciowe, przeciążeniowe, przeciwzwarciowe, termiczne. Mają dodatkowe funkcje takie jak zdalne włączanie/wyłączanie, kompensacja spadku napięcia w obwodzie wyjściowym oraz dodatkowe wyjście sygnalizujące poprawność pracy, które ułatwiają korzystanie z tych urządzeń. Zasilacze wykonane są w solidnej metalowej obudowie wyposażonej w wentylator. Niewielkie gabaryty w stosunku do mocy oraz wygodny układ wyprowadzeń znacznie ułatwiają prace instalacyjne. Przeznaczone są do zasilania w przemyśle, automatyce, elektronice i telekomunikacji. Urządzenia objęte są 3-letnią gwarancją, pracują w zakresie temperatur –10...+60°C i są zgodne z wieloma normami i certyfi katami.

www.tdk-lambda.com

Elmark Automatyka, tel. 22 541 84 65, www.elmark.com.pl

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 82 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Zabezpieczenie nadprądowe dla sieci Ethernet Nowy element zabezpieczenia nadprądowego FP0030 fi rmy Supertex został zaprojektowany do ochrony portów sieci Ethernet. W normalnych warunkach pracy funkcjonuje jako przełącznik NC o typowej rezystancji wewnętrznej 4,5 Ω. Gdy różnica napięć na jego zaciskach osiąga graniczną wartość ±1,5 V, rozłącza obwód, pozwalając na przepływ prądu o natężeniu ograniczonym do około 700 μA. Wytrzymuje w tym stanie maksymalną różnicę napięć do ±20 V. FP0030 może być też wykorzystywany w charakterze szybkiego resetowalnego bezpiecznika chroniącego przed zwarciem linii zasilania, którego typowe czasy włączania i wyłączania wynoszą odpowiednio 1,0 μs i 30 ns. Jest zamykany w 3-wyprowadzeniowej obudowie SOT23. Cena hurtowa wynosi 0,38 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.supertex.com

Małostratne 1200-woltowe tranzystory IGBT do grzejników indukcyjnych i falowników

InGaAs

nie tylko na GAs!

Zakres spektralny 0,8÷2,6 ŝm

NGTB15N120, NGTB20N120 i NGTB25N120 to tranzystory IGBT o napięciu przebicia 1200 V zaprojektowane do układów konwersji mocy, przede wszystkim w falownikach i grzejnikach indukcyjnych. Zostały wykonane w technologii deep trench oraz poddane procesom obróbki zapewniającym bardzo mały poziom strat przy wyłączaniu i niskie napięcie przewodzenia. Występują w wersjach o dopuszczalnym natężeniu prądu 15, 20 i 25 A. Zawierają szybką wewnętrzną diodę zapewniającą łagodny przebieg charakterystyki regeneracji. Wszystkie są zamykane w obudowach TO-247. Diody NGTB15N120IHLWG, NGTB20N120IHLWG i NGTB25N120IHLWG, zoptymalizowane do zastosowań w grzejnikach indukcyjnych są oferowane w cenach hurtowych odpowiednio 1,50, 1,80 i 2,00 USD przy zamówieniach 2500 sztuk. Ceny diod NGTB15N120LWG, NGTB20N120LWG i NGTB25N120LWG przystosowanych do układów napędowych wynoszą odpowiednio 1,75, 2,10 i 2,35 USD. www.onsemi.com

P H O T O N

I S

O U R

B U S I N E S S

www.sales.hamamatsu.com Telefon: +48 22 646 00 16, jbaszak@hamamatsu.de 068_newsy08.indd 83 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Podzespoły czynne Układ kondycjonowania sygnałów z 16-bitowym przetwornikiem A/C ZSSC3026 to kolejny układ do kondycjonowania sygnałów w ofercie ZMDI, przystosowany do współpracy z mostkowymi czujnikami rezystancyjnymi w aplikacjach przemysłowych i medycznych. Zapewnia odporność na wyładowania ESD do 4 kV i temperatury z zakresu od –40 do +110°C. Ze względu na małe wymiary i mały pobór mocy nadaje się idealnie do zastosowań w urządzeniach bateryjnych. Struktura wewnętrzna ZSSC3026 obejmuje dwa główne bloki: 16-bitowego przetwornika A/C oraz 18-bitowego procesora DSP realizującego funkcje linearyzacji charakterystyki i kalibracji, pozwalającego uzyskać stabilny i precyzyjny sygnał wyjściowy przy minimum elementów współpracujących. Współczynniki kalibracyjne są przechowywane w wewnętrznej pamięci nieulotnej, a wbudowany konwerter DC-DC z przełączanymi pojemnościami zapewnia jej zasilanie w trybie zapisu bez potrzeby stosowania dodatkowego źródła zewnętrznego. Ważniejsze cechy: • zakres napięć zasilania: 1,8...3,6 V, • pobór prądu: <1 mA w stanie aktywnym i <100 nA w trybie standby, • PSR: do 90 dB, • cyfrowa kompensacja offsetu, nieliniowości, czułości, temperatury przez wewnętrzny DSP, • wzmacniacz programowany ułatwiający współpracę z różnymi typami czujników,

• wbudowany czujnik temperatury z kompensacją, • cyfrowa kompensacja indywidualnego offsetu sensora (1. i 2. rzędu), • cyfrowa kompensacja dryftu temperaturowego wzmocnienia i offsetu (1. i 2. rzędu), • inteligentny układ zarządzania poborem mocy, • interfejs I2C/SPI, • błąd pomiaru mniejszy niż ±0,1% FSO (–40...+110°C) dla typowych rodzajów czujników. ZSSC3026 jest dostarczany w obudowie PQFN i w postaci nieobudowanej struktury. Cena hurtowa obu wersji wynosi odpowiednio 3,13 USD (min. 1000 sztuk) i 0,95 USD (min. 20 tys. sztuk).

Spezial, tel. 22 840 91 10, www.spezial.pl

Ultraprecyzyjne wzmacniacze operacyjne o wejściowym napięciu niezrównoważenia do 8 μV MCP6V11 i MCP6V31 to ultraprecyzyjne wzmacniacze operacyjne wyposażone w układ stabilizacji typu chopper, niewykazujące szumów 1/f. Wyróżniają się niskim napięciem zasilania (od 1,6 V dla MCP6V11), maksymalnym wejściowym napięciem niezrównoważenia wynoszącym 8 μV i małym dryftem napięcia niezrównoważenia w funkcji czasu i temperatury (maks. ±50 nV/°C). Zostały opracowane do zastosowań w układach kondycjonowania sygnałów przenośnych urządzeń medycznych

i mierników przemysłowych o dużej dokładności. Są odporne na tętnienia napięcia zasilającego i wejściowe napięcia sumacyjne (PSRR i CMRR sięgają 120 dB). MCP6V11 jest wzmacniaczem o paśmie 80 kHz, pobierającym w stanie spoczynku typowo 7,5 μA prądu ze źródła zasilającego. MCP6V31 charakteryzuje się pasmem 300 kHz i poborem prądu 23 μA. Oba układy są produkowane w procesie CMOS i zamykane w dwóch typach miniaturowych obudów, SOT-23-5 i SC-70-5. Ceny hurtowe MCP6V11 i MCP6V31 zaczynają się odpowiednio od 0,82 i 0,81 USD przy zamówieniach 5000 sztuk. www.microchip.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 84 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Tranzystory MOSFET w obudowach 2×2 mm z elektrodami na bokach NXP rozszerza ofertę miniaturowych n-kanałowych tranzystorów MOSFET o dwa nowe modele zamykane w obudowach 2×2×0,6 mm z elektrodami przedłużonymi na boczne powierzchnie obudowy. Umożliwiają one wizualną inspekcję kontaktów po przylutowaniu i zapewniają lepszą stabilność mechaniczną od tradycyjnych wersji z elektrodami wykonywanymi wyłącznie od spodu obudowy. PMPB11EN i PMPB20EN to pierwsze dwa elementy nowej serii mającej docelowo obejmować ponad 20 typów tranzystorów zamykanych w obudowach DFN2020MD-6 (SOT1220). Charakteryzują się napięciem przebicia 30 V, dopuszczalnym prądem drenu powyżej 10 A i małą rezystancją R DS(on) wynoszącą odpowiednio 12 i 16,5 mΩ @ VGS=10 V. Pomimo 8-krotnie mniejszej powierzchni od standardu SO-8 zapewniają porównywalną rezystancję termiczną. www.nxp.com

Hybrydowy, izolowany sterownik n-kanałowych tranzystorów IGBT Firma MicroPower wprowadziła do oferty hybrydowy, izolowany sterownik n-kanałowych tranzystorów IGBT o oznaczeniu IGD962, dostarczany w postaci modułu SIP o wymiarach 51×25 ×10 mm. Jest on rekomendowany do współpracy z oferowanymi przez firmę tranzystorami IGBT o napięciu znamionowym 600, 1200 i 1700 V oraz o dopuszczalnym prądzie wyjściowym odpowiednio 600, 400 i 200 A. Zawiera sprzęgacz optyczny zapewniający odporność na skoki wejściowego napięcia sumacyjnego do 30 kV/μs oraz napięcie izolacji 3750 V. Może być sterowany bezpośrednio z wyjść 5-woltowych układów TTL. Pracuje z podwójnym, niesymetrycznym napięciem zasilania (VCC=15 V, VEE=10 V) w zakresie częstotliwości przełączania do 20 kHz i w zakresie temperatur otoczenia od –20 do +70°C. Generuje maksymalny prąd wyjściowy ±5 A. Jest zabezpieczony przed zwarciem wyjścia. www.micropowerdirect.com

ElektronikaB2B.pl Portal branżowy dla elektroników

068_newsy08.indd 85 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Podzespoły czynne Przełączniki zabezpieczające przed odwrotnym przepływem prądu polaryzacji Odwrotny przepływ prądu polaryzacji jest często występującym błędem spowodowanym nieuwagą użytkownika, niewłaściwym włożeniem baterii do urządzenia, błędną polaryzacją wynikającą z zastosowania zasilacza sieciowego innego producenta, zaburzeniami występującymi w instalacjach samochodowych, przełączaniem indukcyjnym itp. Firma Fairchild opracowała dwa typy elementów zabezpieczających przed odwrotną polaryzacją prądu: FR014H5JZ przystosowany do montażu w ukła-

dzie high-side i FR011L5J do montażu w układzie low-side. Pod względem funkcjonalnym są to niskorezystancyjne przełączniki, których zadaniem jest szybkie odcięcie bloku zasilającego od układu zabezpieczanego. Zapewniają parametry niemożliwe do uzyskania w podobnych układach zabezpieczających realizowanych na bazie diod. Oba są produkowane w miniaturowych 3-wyjściowych obudowach MLP. Charakteryzują się dopuszczalnym napięciem pracy 30 V i rezystancją wewnętrzną odpowiednio 14 i 11 mΩ. FR014H5JZ pracujący z normalną polaryzacją generuje spadek napięcia na poziomie 21 mV @ 5 V i straty mocy 32 mW przy prądzie przewodzenia 1,5 A. Dla FR011L5J wartości te wynoszą 17 mV i 25 mW. Po odwróceniu polaryzacji oba elementy rozpraszają moc nieprzekraczającą 20 μW @ V R=16 V. Wykazują czas reakcji na poziomie nanosekund. www.fairchild.com

Szerokopasmowe wzmacniacze programowalne do systemów komunikacji bezprzewodowej

Zintegrowane sterowniki diod LED niewymagające komponentów współpracujących

BGA7204 i BGA7210 to szerokopasmowe wzmacniacze programowalne o bardzo małych szumach i bardzo dobrej liniowości, zaprojektowane do zastosowań w systemach komunikacji bezprzewodowej. Ich zadaniem jest kompensowanie wahań m.in. temperatury, zapewniając stały poziom sygnału doprowadzonego do wzmacniacza mocy. Oba układy zawierają 6-bitowy interfejs do cyfrowej regulacji wzmocnienia w zakresie 31,5 dB ze skokiem co 0,5 dB. BGA7210 jest jedynym dostępnym obecnie wzmacniaczem programowalnym o zakresie częstotliwości pracy do 4 GHz, niewymagającym zewnętrznego obwodu dopasowującego. Ważniejsze cechy: • pasmo: 0,4...2,8 GHz dla BGA7204; 0,7...3,8 GHz dla BGA7210, • OIP3: 38 dBm dla BGA7204; 39 dBm dla BGA7210 (35 dBm @ 2,2...2,8 GHz), • współczynnik szumów: 7 dB dla BGA7204; 6,5 dB dla BGA7210 (przy maksymalnym wzmocnieniu), • zabezpieczenie ESD: 2 kV HBM dla BGA7204; 4 kV HBM dla BGA7210, • P1dB: 21 dBm (23 dBm @ 2,2...2,8 GHz), • zakres regulacji: 31,5 dB w krokach co 0,5 dB, • tryb power-save. Ceny hurtowe BGA7204 i BGA7210 wynoszą odpowiednio 3,30 i 4,05 USD przy zamówieniach powyżej 1500 sztuk. www.nxp.com

Sierpień 2012

Zintegrowane sterowniki diod LED TPS92550 i TPS92551 w odróżnieniu od innych podobnych układów nie wymagają ani komponentów współpracujących, ani specjalnego projektu płytki drukowanej. Zawierają przetwornicę DC-DC typu Buck o wydajności prądowej 450 mA ze wszystkimi niezbędnymi elementami pasywnymi. Różnią się zakresem napięć wejściowych i maksymalną mocą dostarczaną do obciążenia. Mogą sterować łańcu-

chem do 10 diod LED w przypadku TPS92550 i do 16 diod LED w przypadku TPS92551. Maksymalna moc dostarczana do obciążenia wynosi odpowiednio 14 i 23 W, a zakresy napięć wejściowych 4,5...36 V i 4,5...60 V. Jasność diod LED może być regulowana poprzez zmianę natężenia prądu wyjściowego w zakresie od 300 do 450 mA. Oba układy są produkowane w identycznych 7-nóżkowych obudowach TO-PMOD o wymiarach 10,16×9,85×4.57 mm. Ceny hurtowe TPS92550 i TPS92551 wynoszą odpowiednio 5,00 i 5,50 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.ti.com

Elektronik

068_newsy08.indd 86 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 5:21 PM

Niskoszumowe oscylatory VCXO z wyjściem sinusoidalnym 50...125 MHz Firma Crystek Crystals wprowadza do sprzedaży serię oscylatorów VCXO z wyjściem sinusoidalnym o oznaczeniach CVSS-945, produkowanych w 5 wersjach o standardo-

wych częstotliwościach pracy 50, 80, 100, 122,88 i 125 MHz. Charakteryzują się one niskim poziomem podłogi szumowej równym –172,9 dBc/Hz przy offsecie 1 MHz i zakresem dostrajania częstotliwości wynoszącym minimum ±20 ppm. Zapewniają moc wyjściową +5 dBm @ 50 Ω i poziom harmonicznych poniżej –25 dBc. Pobierają mniej niż 30 mA prądu przy napięciu zasilającym 5,0 V. Wszystkie wersje są produkowane w obudowach SMD o powierzchni 14×9 mm na dwa zakresy temperatur: 0...+70°C i –40...+85°C. www.crystek.com

Kondensatory programowane cyfrowo do strojenia odbiorników Firma Peregrine Semiconductor rozszerza ofertę kondensatorów programowanych cyfrowo o dwa nowe modele, PE64101 i PE64102. Są to elementy o pojemności regulowanej z 5-bitową rozdzielczością, zaprojektowane do zastosowań głównie w układach strojenia odbiorników pracujących w paśmie od 100 do 3000 MHz. Charakteryzują się małą powierzchnią obudowy (2×2 mm) i małym poborem prądu wynoszącym w stanie aktywnym i standby odpowiednio 75 i 45 μA. Zapewniają współczynnik IIP3 równy 60 dBm w szerokim zakresie regulacji pojemności. Są sterowane za pośrednictwem interfejsu SPI. Wyprowadzenia sygnałowe są zabezpieczone przed wyładowaniami ESD do 2 kV HBM. PE64101 umożliwia regulację pojemności w zakresie 1,88...14 pF z krokiem 391 fF. PE64102 umożliwia regulację pojemności w zakresie 1,38...5,9 pF z krokiem 146 fF. Ceny hurtowe tych układów wynoszą odpowiednio 0,74 i 0,66 USD przy zamówieniach 10 tys. sztuk. www.psemi.com

068_newsy08.indd 87 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Podzespoły elektromechaniczne Tani pyłoodporny przełącznik SPDT o wymiarach 12,8×6,5×6,0 mm

Niskoprofilowe gniazdo kart SIM o grubości 1,4 mm

Nowy miniaturowy przełącznik SPDT firmy Omron Components, D2FD, o stopniu ochrony IP6× został opracowany z myślą o zastosowaniach w miejscach silnie zapylonych, niew ymagających jednak wodoszczelnej konstrukcji. Jest dostępny w znacznie niższej cenie od podobnych przełączników wodoszczelnych. Występuje w 12 wersjach różniących się: • rodzajem terminali (do lutowania przewodów lub do montażu na płytkach drukowanych), • rodzajem elementu wzbudzającego (przycisk, 2 rodzaje dźwigni), • obciążalnością (0,1 i 2,0 A @ 125 VAC/30 VDC). Przełączniki D2FD są produkowane w gumowych obudowach o wymiarach 12,8×6,5×6,0 mm. Pracują w dopuszczalnym zakresie temperatur od –20 do +70°C. Ich niezawodność jest na poziomie 30 i 100 tys. cykli dla wersji o obciążalności odpowiednio 2,0 i 0,1 A.

Firma Yamaichi Electronics opracowała nowy typ gniazda kart SIM o niskoprofi lowej konstrukcji, przeznaczonego do zastosowań w urządzeniach przenośnych o dużej gęstości upakowania podzespołów. Jego grubość po zamontowaniu na płytce drukowanej wynosi zaledwie 1,4 mm. Dodatkową zaletą modelu FMS006-5100-0 są pozłacane kontakty o dwóch punktach styku, zapewniające pewny kontakt także w przypadku narażeń na udary i wibracje. Korpus wykonano z wysokotemperaturowego tworzywa umożliwiającego pracę w zakresie temperatur od –25 do +85°C. Producent deklaruje niezawodność na poziomie 5000 cykli mechanicznych.

www.omron.eu

Złącza IDC do kabli o średnicach od 0,32 do 1,63 mm

www.yamaichi.de

Sprężynujące zaciski uziemiające do montażu SMT Firma Harwin rozszerzyła linię produktów EZ-BoardWare o 9 nowych typów zacisków uziemiających do ochrony EMI/ RFI, przystosowanych do montażu w technologii SMT. Elementy te zwiększają ochronę przed zaburzeniami elektromagnetycznymi, a równocześnie nie komplikują procesu montażu poprzez wprowadzenie dodatkowego procesu technolo-

AVX Corporation prezentuje nową rodzinę złączy typu IDC (Insulation Displacement Connectors) służących do łączenia przewodów z płytką drukowaną. Są to złącza o jednoczęściowej, niskoprofilowej konstrukcji, produkowane dla kabli litych i splo-

tek o średnicach 14...28 AWG (od 0,32 do 1,63 mm). Stanowią tańszą alternatywę dla dwuczęściowych złączy 26...28AWG o większych gabarytach. Zawierają kontakty z brązu fosforowego. Opcjonalne nakładki z tworzywa sztucznego zapewniają odporność połączenia na silne wibracje. Zakres zastosowań obejmuje montaż wszelkiego rodzaju elementów z wyprowadzeniami drutowymi: czujników, głośników, przełączników, diod LED i modułów bateryjnych. Dopuszczalny prąd przewodzenia wynosi 6 A, a dopuszczalny zakres temperatur otoczenia od –40 do +125°C.

gicznego. Są lutowane w piecu przepływowym wraz z innymi elementami SMD. Występują w 9 wersjach różniących się wysokością wynoszącą od 1,7 do 7,0 mm. Charakteryzują się dużą siłą sprężystości zapewniającą minimalną rezystancję między masą na płytce PCB i innymi komponentami (płytki PCB, głośniki, wentylatory, ekrany itp.), nawet poddanymi wibracjom. Występują w wersjach o różnych wykończeniach, m.in. cynowanych i pozłacanych.

www.avx.com

www.harwin.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 88 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Podzespoły elektromechaniczne | Nowe

produkty

Zagniatane złącza do montażu przewodów o średnicach 0,008–0,013 mm

Pionowe złącza płytka-płytka na szeroki zakres temperatur pracy

Rodzina złączy Datamate fi rmy Harwin powiększyła się o nowe wersje złączy zagniatanych o rozstawie wyprowadzeń 2 mm, umożliwiających obsadzanie przewodów o bardzo małych średnicach 28, 30 i 32 AWG (0,008–0,013 mm). Wcześniej

System niskoprofi lowych złącza płytka-płytka 9159 fi rmy AVX został opracowany dla potrzeb systemów oświetleniowych wymagających przewodzenia dużych prądów w środowiskach narażonych na działanie wysokich temperatur. Złącza te prze-

oferowane były wersje do montażu przewodów o średnicy 22 AWG i większej (0,025 mm). Nowe złącza Datamate zostały zaprojektowane do zastosowań w aplikacjach, w których najważniejszymi kryteriami jest duża niezawodność i mała masa zastosowanych komponentów (np. w urządzeniach przenośnych i elektronice lotniczej). Cechują się rezystancją kontaktu <0,25 mΩ, dopuszczalnym prądem przewodzenia 3,3 A i trwałością 500 cykli mechanicznych. Są przewidziane do pracy w zakresie temperatur otoczenia od –55 do +125°C.

szły 1000-godzinny test w temperaturze otoczenia +125°C, podczas gdy inne podobne elementy są testowane tylko w zakresie do +105°C. Zawierają kontakty wykonywane ze stopu miedziowo-berylowego powlekanego warstwą złota. Oferta złączy 9159 została obecnie rozszerzona o gniazda pionowe przeznaczone do montażu płytek drukowanych. Występują one w wersjach zawierających od 2 do 6 kontaktów i charakteryzują się dopuszczalnym ciągłym prądem przewodzenia 5 A. Mogą być stosowane w zakresie temperatur od –40 do +125°C.

www.harwin.co.uk

www.avx.com

KIMTRONICS INC

Kanadyjski dostawca elementów elektronicznych dla renomowanych polskich producentów elektroniki oferuje: • kompleksowe dostawy komponentów nietypowych, trudniej dostępnych i wojskowych • skracanie terminów realizacji zamówień • gwarancje jakości dostarczanego towaru Kimtronics Inc. 100, Perrot Blvd. Suite C L'Ile-Perrot, Québec Canada, J7V 3G1

Obsługa klientów w języku polskim, angielskim lub francuskim. george@kimtronics.ca www.kimtronics.ca

tel. 001-514-425-1222 faks 001-514-425-0973

Zapraszamy Państwa do współpracy! 068_newsy08.indd 89 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Optoelektronika Transreflektywne wyświetlacze TFT 2,2”...5,0” czytelne w świetle słonecznym

18-bitowy koder optyczny o długości cyklu 1 μs

Firma Phoenix Display wprowadza do oferty nową linię wyświetlaczy TFT przeznaczonych do zastosowań w urządzeniach pracujących na zewnątrz budynków. Są one produkowane w wersjach standardowych o przekątnych od 2,2” do 5,0” oraz na in-

iC-LNB to najnowszy wielokanałowy koder optoelektroniczny opracowany przez firmę iC Haus, charakteryzujący się rozdzielczością do 18 bitów i czasem cyklu około 1 μs. Jest koderem wielokanałowym, znajdującym zastosowanie w absolutnych i inkrementalnych systemach pomiaru przesunięcia liniowego i kątowego. Zawiera zespół fotodiod, wzmacniaczy, komparatorów, kompletny blok kondycjonowania sygnału i interfejs wyjściowy. Skanuje 11-bitowy kod binarny równocześnie z sygnałem analogowym, zapewniając maksymalną 18-bitową rozdzielczość pomiaru położenia uzyskaną na drodze interpolacji. Wbudowana matryca czujników może współpracować z taśmami kodowymi o szerokości już od 5,2 mm.

dywidualne zamówienia. Dzięki transreflektywnej konstrukcji zapewniają doskonałą czytelność obrazu w różnych warunkach oświetleniowych, w tym również w bezpośrednim świetle słonecznym. Jasność matrycy wynosi od 80 do 160 cd/m2 w zależności od jej rozmiaru. Opcjonalnym wyposażeniem jest rezystancyjny ekran dotykowy. Obecna oferta obejmuje następujące modele: • 2,2” 320×240 (QVGA) PDI0220BMG, • 2,8” 320×240 (QVGA) PDI0283BUG, • 3,2” 320×240 (QVGA) PDI0320DUG-T (z rezystancyjnym panelem dotykowym), • 3,2” 320×240 (QVGA) PDI0320DUG, • 3,5” 320×240 (QVGA) PDI0350BMG-1, • 3,5” 320×240 (QVGA) PDI0350BMG-T (z rezystancyjnym panelem dotykowym), • 5,0” 800×480 (WVGA) PDI0500JVG-T (z rezystancyjnym panelem dotykowym). Ceny przykładowej wersji o przekątnej 2,2” wynoszą od 16,20 do 23,00 USD w zależności od wielkości zamówienia. www.phoenixdisplay.com

Szybkie sprzęgacze optyczne 5 Mb/s do pracy w zakresie temperatur –40...+125°°C

iC-LNB zawiera układ kompensacji amplitudy i offsetu do korekcji sygnałów zbieranych z toru analogowego. Umożliwia wyprowadzanie wyników pomiaru w formacie szeregowym (za pomocą szybkich wewnętrznych rejestrów przesuwnych) oraz równoległym (do 16 bitów). Pracuje z maksymalną częstotliwością taktowania 16 MHz, co skraca czas cyklu poniżej 1 μs. Pozwala uzyskać maksymalną rozdzielczość 18 bitów przy prędkości obrotowej do 3000 rpm, 17 bitów przy 6000 rpm i 16 bitów przy 12 tys. rpm. Dopuszczalny zakres temperatur pracy tego układu wynosi od –40 do +110°C. iC-LNB jest produkowany w dwóch typach obudów: optoBGA (8×7 mm) i optoQFN (7×5 mm). www.ichaus.com

TLP2355 i TLP2358 to kolejne szybkie sprzęgacze optyczne opracowane przez firmę Toshiba, przewidziane do pracy w szerokim zakresie temperatur otoczenia od –40 do +125°C. Mogą być stosowane w aplikacjach przemysłowych wymagających transmisji sygnałów z szybkością do 5 Mb/s. Różnią się konfiguracją wyjścia (odpowiednio nieodwracająca i odwracająca). Oba sprzęgacze są zamykane w obudowach SO6 o wymiarach 7,0×3,7×2,1 mm. Pomimo małych rozmiarów zapewniają izolację min. 3750 V rms i zawierają wewnętrzną klatkę Faradaya zapewniającą odporność na wejściowe impulsy sumacyjne o szybkości narastania napięcia ±20 V/μs. Pozostałe parametry: • zakres napięć zasilania: 3...20 V, • prąd wejściowy: 1,6 mA, • prąd zasilania: 3 mA, • czas propagacji: maks. 250 ns. www.toshiba-components.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 90 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Optoelektronika | Nowe

produkty

Wyświetlacze graficzne do pracy w niekorzystnych warunkach oświetleniowych Firma Electronic Assembly rozwija rodzinę wyświetlaczy graficznych EA DIP122-5 z podświetleniami LED. Ich wykonanie predystynuje je do użycia w pomieszczeniach zamkniętych i na wolnym powietrzu, w przypadku pracy w warunkach bezpośredniego oświetlenia słonecznego. Wyświetlacze te są oferowane w 3 wersjach kolorystycznych jako: pomarańczowo-bursztynowe z ciemnymi znakami, żółto-zielone z ciemnymi znakami i z białymi znakami na niebieskim tle. Wszystkie wersje kolorystyczne oferują możliwość pracy w rozszerzonym zakresie temperatur –20°C ... +70°C. Są wyposażone w układy automatycznej kompensacji temperaturowej. Dzięki temu wyeliminowano konieczność ustawiania kontrastu w czasie pracy wyświetlacza. Wyświetlacze graficzne z rodziny EA DIP122-5 oferują obraz o rozdzielczości 122×32 punkty. Każdy z 2 wbudowanych kontrolerów (typu PT6250 lub zamienników) odpowiada za wysterowanie 61 kolumn obrazu. Wszystkie wyświetlacze używają typowej 8-bitowej, mikroprocesorowej magistrali danych do komunikacji ze światem zewnętrznym. Do zasila-

nia potrzebne jest napięcie stałe = +5 V i napięcie ujemne –4 V, potrzebne dla regulacji kontrastu. Dla podpięcia do osobno wyprowadzonego obwodu zasilania podświetlenia LED potrzebne jest źródło napięciowe z szeregowo wpiętym rezystorem ograniczającym pobierany prąd lub źródło stałoprądowe. Rozkład wyprowadzeń pozwala używać ich zamiennie z wersjami znakowymi 1×8, 2×16 i 4×20 znaków. www.system.pl

Elektronik

068_newsy08.indd 91 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Optoelektronika Sprzęgacze optyczne z optotriakiem w obudowach SOP-4

Sterownik diod LED do aplikacji o dużej dynamice jasności

Vishay Intertechnology rozszerza ofertę podzespołów optoelektronicznych o dwie serie sprzęgaczy z optotriakiem zamykanych w obudowach SOP-4 o mniejszej o 2/3 powierzchni od wcześniejszych wersji w obudowach DIP-6. Serie VOM160 i VOM305x obejmują sprzęgacze typu non-zero crossing różniące się natężeniem prądu sterującego diodę LED: 5 mA (VOM160NT/VOM3053T), 7 mA (VOM160PT) i 10 mA (VOM160RT/VOM3052T). Wszystkie zapewniają napięcie blo-

Firma Supertex zaprezentowała nowy kontroler PWM do zasilaczy LED z wbudowanym mechanizmem usprawniającym pracę przy sterowaniu sygnałem PWM o bardzo krótkim czasie otwarcia HV9964. Wspólną bolączką kontrolerów PWM do sieciowych zasilaczy LED średnich mocy jest niewystarczająca precyzja regulacji sygnału przy wysterowaniu bardzo krótkim impulsem sterującym PWM. Narzuca to kompromis pomiędzy częstotliwością sterującego sygnału PWM a zakresem regulacji jasności. Niska częstotliwość PWM pozwala na regulację jasności w szerszym zakresie, jednak wnosi ryzyko pojawienia się zauważalnego pulsowania światła ( flicker). Bezpieczna częstotliwość to z kolei znaczna redukcja dynamiki jasności. Wszystko z powodu nieliniowej odpowiedzi kontrolera w dolnym zakresie PWM – zaniżania wartości prądu lub skokowej reakcji (patrz ilustracja poniżej).

Tabela. Sprzęgacze optyczne z optotriakiem Progowy Prąd współczynnik Oznaczenie wyzwalania dV/dt (V/μs) IFT (mA) VOM3053T 5 1500 VOM3052T 10 VOM160NT 5 VOM160PT 7 500 VOM160RT 10

Maks. napięcie w stanie off VDRM (V)

Napięcie izolacji VISO (VRMS)

600

3750

kowania na poziomie 600 VAC pozwalające na zastosowania w aplikacjach wysokonapięciowych. W urządzeniach AGD i biurowych pełnią one funkcję przełączników sterujących pracą silników i zaworów elektromagnetycznych m.in. w lodówkach, pralkach czy ekspresach do kawy. W zastosowaniach przemysłowych mogą sterować pracą triaków i innych elementów przełączających dużej mocy.

W układzie HV9964 zaimplementowano mechanizm, którego zadaniem jest przedłużenie czasu pracy kontrolera, tak żeby wynik energetyczny na wyjściu osiągnął zamierzoną wartość (patrz ilustracja poniżej).

VOM3052T i VOM3053T wyróżniają się dużą odpornością na skoki wejściowego napięcia sumacyjnego (1500 V/μs). Cecha ta pozwala na stosowanie ich w aplikacjach o dużym poziomie zaburzeń elektromagnetycznych, gdzie istnieje niebezpieczeństwo włączenia np. tyrystora przypadkowym przepięciem o stromym zboczu przy braku właściwego sygnału wyzwalającego na wejściu. www.vishay.com

ElektronikaB2B.pl Portal branżowy dla elektroników

Kontroler ma wyście sterujące klucza szeregowego, którego zadaniem jest odłączanie obciążenia. Pozwala to bardzo precyzyjnie określić moment zaniku prądu diody LED. Ewentualne nadwyżki energii zgromadzone w cewce roboczej kierowane są do pojemności blokującej. Układ HV9964 pracuje przy napięciu zasilania z zakresu 9–40 V. Dostępny jest w obudowie SO-16. Contrans TI, tel. 71 325 26 21, www.contrans.com.pl

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 92 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Szybkie transceivery CAN SN65HVD255 i SN65HVD256 o maksymalnej prędkości transmisji >1 Mb/s Szybkie transceivery SN65HVD255 i SN65HVD256 zaprojektowane do zastosowań na szynach CAN wyróżniają się maksymalną prędkością transmisji przekraczającą 1 Mb/s oraz większą liczbą funkcji zabezpieczających w stosunku do układów konkurencyjnych. Zawierają zabezpieczenie termiczne, zabezpieczenie

podnapięciowe na linii zasilania, zabezpieczenie przed wyładowaniami ESD do ±12 kV (HBM) na liniach danych oraz funkcję time-out zabezpieczającą przed zablokowaniem komunikacji sieciowej w przypadku uszkodzenia transceivera. Są odporne na napięcia szyny z zakresu od –27 do +40 V. Mogą znaleźć zastosowanie w elektronice samochodowej, a ponadto w automatyce budynków i automatyce przemysłowej. Współpracują z mikrokontrolerami zasilanymi napięciem 3,3 i 5 V. Zapewniają kompaty-

bilność ze specyfi kacją warstwy fizycznej CAN ISO1189-2. Przy braku zasilania wyprowadzenia sygnałowe przechodzą w tryb wysokiej impedancji, zapewniając normalną komunikację pomiędzy pozostałymi układami dołączonymi do szyny transmisyjnej. SN65HVD256 zawiera dodatkową linię zasilającą VRXD umożliwiającą pracę z napięciem wyjściowym linii RXD innym niż VCC. SN65HVD255 i SN65HVD256 mogą pracować w zakresie temperatur od –40 do+125°C. Są produkowane w obudowach SOIC-8. Ceny hurtowe zaczynają się od 0,50 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. Dostępny jest zestaw ewaluacyjny SN65HVD255DEVM w cenie 49 USD. www.ti.com

068_newsy08.indd 93 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Układy cyfrowe Superwytrzymałe oscylatory zegarowe na pasmo od 320 kHz do 50 MHz Superwytrzymałe oscylatory zegarowe serii LHAT zostały zaprojektowane do pracy w najbardziej ekstremalnych warunkach występujących m.in. w lotnictwie i przemyśle wy-

z wyprowadzeniami z kowaru powlekanymi warstwą złota. Są produkowane na zakres częstotliwości wyjściowych od 320 kHz do 50 MHz w dwóch klasach stabilności: ±100 ppm (+25...+150°C) i ±175 ppm (+25...+200°C). Mogą pracować w zakresie temperatur otoczenia od –50 do +200°C. www.iqdfrequencyproducts.com

Transceiver Fast Ethernet do zastosowań w elektronice samochodowej

dobywczym. Wyróżniają się odpornością w szczególności na silne udary do 30 tys. g (0,3 ms) i wibracje do 20 g (10...2000 Hz). Oscylatory LHAT są produkowane w podwójnie uszczelnionych, ceramicznych obudowach o wymiarach 7×5 mm

www.tstronic.eu

CENTRUM EKOLOGICZNEGO MONTAŻU PODZESPOŁÓW ELEKTRONICZNYCH

LAN88730 to transceiver warstwy fizycznej IEEE 802.3 10BASE-T / 802.3u 100BASE-TX zaprojektowany do zastosowań w elektronice samochodowej. Wysoką jakość wykonania tego układu potwierdza opracowany przez SMSC proces technologiczny TrueAuto, którego parametry w zakresie niezawodności wykraczają poza wymogi standardu AEC-Q100. LAN88730 stanowi bramkę łączącą elektronikę samochodu i urządzenia zewnętrzne, np. komputer PC czy tester diagnostyczny. Zawiera interfejs MII/RMII do komunikacji z kontrolerem MAC zapewniający kompatybilność z układami zasilanymi napięciem od 1,6 do 3,6 V. Występuje w wersjach o dwóch dopuszczalnych zakresach temperatur pracy: –40...+85°C (ozn. LAN88730AM) i –40...+105°C (LAN88730BM). Jest produkowany w obudowie QFN-32 o powierzchni 5×5 mm. Pozostałe cechy: • obsługa trybów half- i full-duplex, • funkcja autonegocjacji, • automatyczne wykrywanie połączeń prostych/skrosowanych (Auto-MDIX), • elastyczny układ zarządzania poborem mocy. www.smsc-ais.com

• Kontraktowy montaż układów elektronicznych • Profesjonalne doradztwo • Najwyższa jakość realizowanej usługi

• Pełna, kompleksowa obsługa logistyczna zamówień Sprawdź, jakie rozwiązania w zakresie kontraktowego montażu elektronicznego możemy Tobie zaoferować

Zapraszamy do współpracy „TECHNO-SERVICE” S.A. Centrum Ekologicznego Montażu Podzespołów Elektronicznych TSTRONIC 83-011 Gdańsk, ul. Benzynowa 19, tel.: +48 58 322 28 71, faks: +48 58 322 28 30, e-mail: office@tstronic.eu

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 94 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Układy cyfrowe | Nowe

produkty

Kontroler modemu PLC z głowicą analogową i jednostką obliczeniową ARM Cortex M0 Firma ON Semiconductor opracowała nowy typ modemu do transmisji danych po sieci energetycznej (PLC – power line carrier) oznaczonego symbolem NCN49597. Jest to układ typu SoC obejmujący głowicę analogową i 32-bitową jednostkę obliczeniową ARM Cortex M0. Pracuje z modulacją S-FSK (Spread Frequency Shift Keying), zapewniając maksymalną szybkość transmisji 4800 bps. Pomimo pełnej zgodności z dominującym obecnie standardem IEC61334-5-1 może być też stosowany we własnych implementacjach użytkownika. Zapewnia kompatybilność pod względem rozkładu wyprowadzeń z wcześniejszą wersją AMIS-49587, przy czym wprowadzono w nim kilka nowych funkcjonalności, m.in. możliwość reprogramowania w terenie, inteligentnej synchronizacji i automatycznego wykrywania szybkości transmisji, zwiększających niezawodność łącza i ułatwiających implementację. NCN49597 obsługuje zakresy częstotliwości Cenelec A do D. Może być zasilany napięciem stałym lub zmiennym 50/60 Hz. Zawiera 10 linii GPIO do dowolnego wykorzystania przez użytkownika, np. do podłączenia wyświetlacza LCD czy czujników. Jest zamykany w obudowie QFN-52 (8×8×1 mm). Funkcjonuje poprawnie w rozszerzonym zakresie temperatur od –40 do +125°C. Ceny hurtowe zaczynają się od 4,99 USD przy zamówieniach 2500 sztuk.

ON Semiconductor oferuje również zestaw referencyjny PLC Communication Reference Design Kit z 2-amperowym sterownikiem linii NCS5650 klasy A/B wyposażonym w fi ltr dolnoprzepustowy 4. rzędu i ogranicznik prądowy programowany pojedynczym rezystorem. www.onsemi.com

Energooszczędny most USB 2.0 – UART EZ-USB CY7C64225 jest pierwszym układem w ramach nowej serii mostów zapewniających transmisję danych między portem USB 2.0 i innymi rodzajami interfejsów szeregowych. Umożliwia podłączenie dowolnego urządzenia z interfejsem UART do portu USB 2.0 full-speed. Nie wymaga od projektanta tworzenia oprogramowania firmware. Zaletą CY7C64225 jest bardzo mały

pobór prądu, wynoszący 6 μA w trybie sleep oraz wbudowane funkcje zarządzania mocą umożliwiające m.in. zdalną aktywację z portu USB czy pobór zasilania z szyny lub ze źródła zewnętrznego. Wbudowany generator sygnału zegarowego pozwala wyeliminować zewnętrzny rezonator kwarcowy. 128 bajtów wewnętrznej pamięci EEPROM przewidziano do dowolnego wykorzystania przez użytkownika. CY7C64225 jest zamykany w obudowie SSOP-28. Producent dostarcza oprogramowanie umożliwiające przeprowadzenie konfiguracji układu przez port USB oraz sterowniki VCP (Virtual COM Port) dla systemów operacyjnych Windows XP/Vista/7 w wersjach 32- i 64-bitowych. www.cypress.com/go/USB-UART

Elektronik

068_newsy08.indd 95 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Przetworniki i sensory Magnetyczny czujnik przesunięcia liniowego i kątowego MLX90364 do elektroniki samochodowej MLX90364 Triaxis to magnetyczny czujnik absolutny przesunięcia liniowego i kątowego, niewymagający montażu na płytce drukowanej przed umieszczeniem go w module pomiarowym. Został zrealizowany w technice Dual Mold Package z oddzielnymi sekcjami sensora i kondensatorów odprzęgających,

stałe układy linii Triaxis, również MLX90364 jest czuły na pole magnetyczne równoległe i prostopadłe do powierzchni struktury, co pozwala na pomiar przesunięcia liniowego i kątowego współpracującego elementu magnetycznego. Umożliwia wybór rodzaju interfejsu: analogowy proporcjonalny lub z modulacją PWM. Zawiera zabezpieczenie podnapięciowe i nadnapięciowe oraz układ autodiagnostyki. Każdy egzemplarz zawiera unikalny 48-bitowy identyfi kator. MLX90364 spełnia wymogi norm samochodowych AEC-Q100 i AEC-Q200. Przeszedł ekstremalne testy walidacyjne, polegające m.in. na długotrwałym narażeniu na pracę w temperaturze +170°C. W chwili obecnej opracowywana jest kolejna wersją czujnika, zapewniająca zgodność z wymogami standardu SENT-SAE J2716. www.melexis.com

zapewniających zgodność z wymogami samochodowych standardów EMC i ESD. Taka konstrukcja minimalizuje liczbę połączeń i komponentów wewnątrz modułu pomiarowego, zapewniając większą odporność na wibracje i zmiany temperatury. Struktura sensora jest identyczna z zastosowaną w poprzedniej wersji układu MLX90365 zamykanego w standardowych obudowach SOIC-8 i TSSOP-16. W drugiej strukturze znajdują się 4 identyczne kondensatory 100 nF/X8R przystosowane do pracy w zakresie temperatur od −40 do +150°C. Podobnie jak pozo-

Izolowane przetworniki A/C do monitorowania parametrów sieci zasilającej Specjalizowane izolowane przetworniki A/C serii Si890x zostały zaprojektowane do zastosowań w falownikach instalacji solarnych, zasilaczach impulsowych i UPS oraz wszędzie tam, gdzie niezbędne jest monitorowanie parametrów sieci zasilającej i zapewnienie izolacji galwanicznej pomiędzy czujnikiem w obwodzie wysokonapięciowym a resztą układu pomiarowego. Pozwalają zastąpić równoważny obwód pomiarowy, składający się z transformatora prądowego ze współpracującymi elementami pasywnymi i przetwornikiem, rozwiązaniem wymagającym znacznie mniejszej przestrzeni montażowej. Zapewniają 10-bitową rozdzielczość, napięcie pracy do 1200 V i izolację na poziomie 2,5 lub 5 kV. Są zgodne z wymogami standardów bezpieczeństwa IEC 60950-1, 61010-1 i 60601-1. Uzyskały certyfikację UL, CSA i VDE.

Obecnie w ramach rodziny Si890x produkowane są trzy typy układów udostępniające interfejsy szeregowe UART, I2C i SPI. Wszystkie zawierają 3-kanałowy multiplekser umożliwiający monitorowanie 3 sygnałów wejściowych. Producent oferuje zestaw ewaluacyjny Si890XPWR-KIT z kontrolerem umożliwiającym szybkie podłączenie przyrządu do sieci zasilającej i obserwację przebiegów na ekranie oscyloskopu oraz wyprowadzanie danych na interfejsie szeregowym. Przetworniki Si890x są oferowane w cenie hurtowej 1,65 USD przy zamówieniach powyżej 10 tys. sztuk. Cena zestawu Si890XPWR-KIT wynosi 149 USD. www.silabs.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 96 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Przetworniki i sensory | Nowe

produkty

Czujniki przepływu powietrza o zakresach pomiarowych od 10 do 2000 sccm

Tani czujnik wilgotności i temperatury do urządzeń produkowanych w dużych seriach

Firma Posifa Microsystems specjalizująca się w produkcji czujników MEMS opracowała nową linię czujników przepływu powietrza PMF2000 odpornych na awarie wywołane skokami ciśnienia, wilgocią i zanieczyszczeniami. Wyróżniają się one dużą czułością przy bardzo małych wartościach przepływu. Są produkowane na 5 zakresów pomiarowych od 0…10 sccm do 0…2000 sccm. Służą do realizacji pomiarów jedno- i dwukierunkowych, zapewniając dokładność na poziomie 2% FS. Zostały wykalibrowane fabrycznie i skompensowane do pracy w zakresie temperatur od 0 do +50°C. Zawierają liniowe wyjście analogowe o zakresie napięć wyjściowych od 1 do 5 V. Bardzo mały dryft zera, poniżej 0,5% FS na rok, pozwala na wymianę czujników zainstalowanych w systemie bez konieczności przeprowadzania kalibracji. Zakres zastosowań obejmuje przede wszystkim elektronikę medyczną (respiratory, wentylatory, nebulizery, urządzenia dozujące, koncentratory tlenu), a także systemy monitorowania środowiska, detektory wycieku gazów i systemy HVAC. Ceny hurtowe czujników PMF2000 zaczynają się od 45,18 USD.

SHT20 to najnowszy czujnik wilgotności i temperatury stanowiący rozszerzenie rodziny SHT2x, zaprojektowany do zastosowań w urządzeniach produkowanych w dużych seriach, gdzie jednym z najbardziej istotnych kryteriów jest cena podzespołów. Pomimo niższej ceny oferuje te same cechy, co układy poprzednich serii: bardzo dobrą stabilność długoterminową, pełną kalibrację oraz wbudowany interfejs analogowy i cyfrowy. Może być przełączany w tryb uśpienia, w którym pobór mocy zmniejsza się z ok. 0,9 mW do maksymalnie 0,5 μW. Ponadto, dostępny jest tryb oszczędnościowy (uśredniania 8-bitowego), w którym pobór prądu wynosi typowo 3,2 μW. SHT 20 jest zamykany w obudowie SMD o wymiarach 3,0×3,0×1,1 mm. Ważniejsze dane techniczne: • zakres pomiaru wilgotności: 0...100% RH, • zakres pomiaru temperatury: –40...+120°C, • dokładność pomiaru wilgotności: typ. ±3% RH w podzakresie 20...80% RH, • dokładność pomiaru temperatury: typ. ±0,3°C w podzakresie +5...+60°C, • dryft długoterminowy: <0,5% RH na rok oraz <0,04°C / rok, • czas odpowiedzi: typ. 8 s. www.sensirion.com

www.posifamicrosystems.com

Czujniki magnetostrykcyjne do zastosowań pod wodą przy ciśnieniu <15 barów Czujniki magnetostrykcyjne nowej serii Posichron PCST27 są przeznaczone do precyzyjnego pomiaru przesunięcia np. cylindrów hydraulicznych w środowisku wodnym przy ciśnieniu nie przekraczającym 15 barów. Ze względu na bezkontaktową metodą pomiaru, obudowę ze stali nierdzewnej zapewniającej odporność na korozję ze strony wody morskiej oraz odporność na udary i wibracje, zapewniają dużą niezawodność nawet po latach pracy spędzonych w ekstremalnie niekorzystnym środowisku. Zawierają magnetostrykcyjną prowadnicę i ruchomy magnes pozwalający określić przesunięcie względem cylindra z bardzo dużą precyzją i powtarzalnością przy nieliniowości nieprzekraczającej ±0,02 FS. Występują w wersjach o zakresie pomiarowym od 0...100 do 0...5750 mm. Mogą zawierać wyjście napięciowe 0,5...10 V, prądowe 4...20 mA, impulsowe (start/stop) lub SSI. www.asm-sensor.com

Elektronik

068_newsy08.indd 97 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Przetworniki i sensory Zintegrowany czujnik zbliżeniowy i oświetlenia zewnętrznego o 16-bitowej rozdzielczości VCNL4020 jest zintegrowanym czujnikiem zbliżeniowym i oświetlenia zewnętrznego, produkowanym w niskoprofi lowej obudowie LLP o powierzchni 4,8×2,3 mm. Został zaprojektowany do zastosowań w urządzeniach przenośnych, gdzie pełni funkcję elementu automatycznie regulującego jasność ekranu w zależności od natężenia światła zewnętrznego oraz blokuje ekran dotykowy i wygasza podświetlenie po zbliżeniu telefonu do ucha. Struktura wewnętrzna VCNL4020 obejmuje emiter IR, fotodiodę PIN, czujnik oświetlenia zewnętrznego, 16-bitowy przetwornik A/C i układ przetwarzania sygnałów. Do komunikacji z mikroprocesorem host przewidziano interfejs I 2C i linię przerwania. Zaletą VCNL4020 w stosunku do innych podobnych elementów jest bardzo mała grubość obudowy równa 0,8 mm. Ponadto, 16-bitowa rozdzielczość pozwala na usytuowanie układu na dowolnej głębokości pod powierzchnią szklanego panelu, nawet do 10 mm (podobne układy o rozdzielczości 8, 10 i 12 bitów muszą być usytuowane nie głębiej niż 1,5 mm pod powierzchnią panelu i w odpowiednio dużej odległości od innych komponentów). Komunikacja z wykorzystaniem linii przerwania eliminuje konieczność ciągłej wymiany danych z mikroprocesorem w trybie

Schemat aplikacyjny VCNL4020

Architektura wewnętrzna VCNL4020

tzw. odpytywania (polling). Programowalne natężenie prądu diody LED (od 10 do 200 mA w krokach co 10 mA) pozwala regulować zakres pomiaru czujnika zbliżeniowego do maksymalnie 200 mm, natomiast w razie konieczności uzyskania jeszcze większego zakresu pomiaru niezbędne jest zastosowanie emitera zewnętrznego, którego sterownik jest wbudowany w strukturze układu. Wyniki testów konfiguracji z dwoma zewnętrznymi emiterami wykazały maksymalny zakres pomiaru równy 1 m. Wbudowany w VCNL4020 emiter pracuje na dominującej długości fali 892 nm. Dzięki zastosowaniu modulacji jest niewrażliwy na oświetlenie zewnętrzne. Czujnik światła zewnętrznego charakteryzuje się zakresem pomiarowym od 0,25 luksów do 16 tys. luksów i charakterystyką widmową zbliżoną do charakterystyki ludzkiego oka. Zawiera fi ltr migotania na częstotliwości 100 i 120 Hz. VCNL4020 cechuje się poborem prądu na poziomie 1,5 μA. Jest zasilany napięciem 2,5...3,6 V, natomiast dopuszczalny zakres napięć układów zewnętrznych współpracujących z szyną I2C wynosi od 1,7 do 5,0 V. Dopuszczalny zakres temperatur pracy to –25...+85°C. www.vishay.com

Przemysłowy 3-osiowy żyroskop MEMS o wymiarach 4×4×0,9 mm MPU-3300 to przemysłowy 3-osiowy żyroskop wykonany w technologii MEMS i zamknięty w miniaturowej obudowie QFN o wymiarach 4×4×0,9 mm. Jego najważniejsze zalety to niższa cena i mniejsze wymiary od podobnych żyroskopów innych producentów (w tym również jednoosiowych). Pobór mocy na poziomie <10 mW pozwala na zastosowania w urządzeniach bateryjnych. MPU-3300 zapewnia zakres pomiarowy ±450 dps. Jego struktura obejmuje żyrosensor, czujnik temperatury, zespół 16-bitowych przetworników A/C, blok kondycjonowania sygnałów, zespół rejestrów pomiarowych i konfiguracyjnych, pamięć FIFO oraz dwa interfejsy szeregowe: I2C/SPI slave

do transmisji danych i pomocniczy I2C master do współpracy z zewnętrznymi czujnikami przyspieszenia. Pamięć FIFO pozwala odciążyć mikrokontroler systemowy od konieczności ciągłej komunikacji z czujnikiem; umożliwia cykliczne odczyty zawartości rejestrów w trybie burst, pomiędzy którymi mikrokontroler może być przełączany w tryb uśpienia. Z kolei pomocniczy interfejs I2C master umożliwia komunikację z zewnętrznymi czujnikami przyspieszenia bez interwencji mikrokontrolera. MPU-3300 został opracowany do zastosowań w urządzeniach narażonych na działanie ekstremalnych temperatur (–40...+105°C) i udarów mechanicznych (do 10 tys. g). Przykłady zastosowań to lotnictwo, robotyka, systemy nawigacyjne pojazdów przemysłowych i rolniczych, systemy stabilizacji platform i anten itp. Cena hurtowa MPU-3300 wynosi 35 USD przy zamówieniach 1000 sztuk. www.invensense.com

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 98 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Prenumerata cyfrowa

Potencjometr panelowy zÂ przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznikiem do aplikacji militarnych, przemysĹ&#x201A;owych iÂ audio Ele

GI LO

cze

0 zĂŻ

ktro

.pl nu m

10 0

rwi

t\m

1c ze

w.e le

ktr

w. e le

ww 2B

aB2

B.p

oni O

ik a B er 18

Elek E

ktr

6/20 1

nik

P16S to pierwszy wÂ ofercie firmy Vishay Sfernice potencjometr panelowy zÂ pokrÄ&#x2122;tĹ&#x201A;em, zawierajÄ&#x2026;cy element rezystancyjny iÂ przeĹ&#x201A;Ä&#x2026;cznik. Jest przystosowany do montaĹźu wÂ otworach oÂ Ĺ&#x203A;rednicy 10 mm iÂ gruboĹ&#x203A;ci do 3 mm. ZostaĹ&#x201A; zaprojektowany do zastosowaĹ&#x201E; wÂ profesjonalnym sprzÄ&#x2122;cie audio oraz urzÄ&#x2026;dzeniach przemysĹ&#x201A;owych iÂ wojskowych (sprzÄ&#x2122;t komunikacyjny, regulatory wÂ kokpitach, gogle noktowizyjne).

9$7

D Cze wa w sĹ&#x201A;aw ywi iÂ A ady: lek Ale san ksa der nd Bil er K zÂ fi afk rm a z y Q Â firm ISS uan IND N -12 EK 48-4 tum y Glyn S3 40 030 â&#x20AC;&#x201C; st 731 r. 2 3 iÂ 32

c2 0

r w ie

6Â&#x2019;

GRV

DMR

G /

GLR

WDZ F\

TR .X ON UHF U]DUE IK HS HLW Prz I y WĂ&#x161; Ofe F] kĂłw glob PR Q na p alnym ns \ u D wa O y ozio Kil OF L w w W d S UXG k aS mie zroĹ&#x203A; um z e R nie a tyg c p k ES TM o QH GSD dos nÄ&#x2122;Ĺ&#x201A;a rag m 1% we ie bra wo wĹ&#x203A;rĂłd dni te 32F taw d Ĺ&#x201A;u n Ĺź y at y bar Ĺ&#x201A;a Ĺ&#x201A;a JO W F k m w c g U c dz pĂł zn Ăł iele ]DV XMĂ&#x2C6; I rz e i n onstr u po n NA paĹ&#x201E; w urzÄ&#x2026; o dob ych HS iSu Ĺ&#x201A;przew an F k r o iu ro forma uktor rusze \ r A a s p d a o d Ăł Q kon mer pli w dni czy rynk tw UE zeĹ&#x201E; i LN L ne k ont r ziny cja oÂ w w y Â 2 y a Â HP d S w mie nawet ch Eu utknÄ&#x2122; techno ycja k a nĂłw 011Â r. d zi Â rd z o l e r y TM32 posze EJ L n r lÄ&#x2122; c Ĺ&#x201A; lo o H i o k k e p eĹ&#x201E; na mie nie Ĺźy w ie fi wÂ p gii. yd F oÂ p ju Ĺź STM Cor w y p o oÂ miN r a P r u c m a Ă&#x2C6; kie naw y m zyszĹ&#x201A;y je siÄ&#x2122; Ĺ&#x201A;apce odcz k ich 32 tex- s a Ĺź do pew a d a o e

12 r. O

tron ora z

NRP S

oF0 ne M ku? y stag t okre jÄ&#x2026; siÄ&#x2122; d rozwĂł dczuÄ&#x2021; zadĹ&#x201A;u s gdy kon produ , Ĺźe p ), ter 0 (ro a w yc Okaz nacja s rozk obrze, j gosp niepe Ĺźenia, nej troler kcji t o wa k z jes w w d o u y t r cze h zwo je siÄ&#x2122; otyka itu. C a wiele darcz noĹ&#x203A;Ä&#x2021; sy m pod ro na leĹź a fiÄ&#x2026; m acjach , c y nyc h pre lnieĹ&#x201E; Ĺźe od takĹźe o siÄ&#x2122; je zÂ nich , nieofic bolem d zi ny Ä&#x2026;ce do i k ro h, c feru wie n d p p i n r r , e j o w je re lu p zepr mie ak d zema a lnyc STM ozna kolej Â jÄ&#x2122;z duk rzed owa ckie zieje h c go dz siÄ&#x2122; yku cjÄ&#x2122; k ro y jnyc mate 32F3. czone , j nie czasu biorcĂł ania m rynw y kontro h w y riaĹ&#x201A;Ăłw Z nie mie w n p os l cki pracy wÂ N asooÂ p a Ĺźo er y S i k a , infor 3o m rĂśw i T Ĺź okr zatru emnan SR A ojem ne wÂ M32F e m i e Ĺ&#x203A; la d n i ie z n p - O â&#x20AC;&#x17E;Ku atru do M oÂ oĹ&#x203A; c i a miÄ&#x2122; 3 bÄ&#x2122;d term oĹ&#x203A;w i Gnie rz a Ä&#x2026; 40 Ä&#x2021; Ĺ&#x201A; d a Ä&#x2026; e rbe in nia le s jasn tlen k B . cz ne o 2 F l a s wbN t a h 5 j po nad now itâ&#x20AC;?. Ni 6 iem szy oĹ&#x203A;ci to ie baz jem k B , cze m ujÄ&#x2026; bc i iern i prze e jest j cK e n d c e t oĹ&#x203A; c ib8 ron j ro en z e n to r jĹ&#x203A;ci ych PD S$ a i Wrz i z o Â n k m w i. D zy t W ajba diod VWr ijaj ocy we u ozwiÄ&#x2026; Int y n em i Ä&#x2026; a um pro woln zani WHF a spo wnie ody L cych rdziej ch L KQ tix C e d ukc ieni e dos wsp ED rze da r siÄ&#x2122; obi ED ROR hro 6\ e i J y c : k w e i s d Â p P m era o e, jny ek cu uĹź ys ro ele XODF LD ELD aLit ch. d pro onaĹ&#x201A;e, ĂŻ\F â&#x20AC;&#x201C; ene dukta wÂ tym jÄ&#x2026; kilk ej mo torĂłw jÄ&#x2026;cych okiej ] Q k tron MD XN blem K / now r c DU ] PD ĂŻD ic a (' Wrz u Ă&#x161; G z ny G ĂśZ log gii ele mi po zainte a waĹźn y wpi rynku iÂ naj .... ch ]LD V i Wr z ... 5 s PL o 8 now Ä&#x2122; iÂ och ktrycz walaj resow ych tr ujÄ&#x2026; si elek(( nline Ä&#x2122; a Ä&#x2026; 6LP e n gdy oczes ronÄ&#x2122; Ĺ&#x203A; ej, or cymi nie te ndĂłw i po L 6 LP n c a r z Ĺź w o h z o m ... 6 dow wzr pĹ&#x201A;a dziÄ&#x2122;k Ĺ&#x203A;ci, nie nolo Â go4 c j j o i Ĺźe t iÄ&#x2021; dod i temu akÄ&#x2026; na ska. Is st nac szyÄ&#x2021; z giami u wie ak atr atkow wielu znacz totna je isku n Ĺźycie o a e pi lu fi akc k n yjn eni lientĂł e sÄ&#x2026; st teĹź Â ekorm c ec w je te p dys y se Ä&#x2026;dze r kto tr y .N st w odu ha r buc i yjn jest o c wiÄ&#x2122;c Â stani kty, ych e c , kt zkiem dziwn zaĂłre e zajm w gĹ&#x201A;o go, w te ujÄ&#x2026; i siÄ&#x2122; e k mat y tÄ&#x2026; om kÄ&#x2026;. wra ponen Do d cam tĂłw iod L yp o tr sk Ĺ&#x201A;ada ED d z ec h la jÄ&#x2026;cych uĹźej m tach si o prz Ä&#x2122; na to cy iÂ i n erw y. oĹ&#x203A;wie nych tlen PD Wrz ie

A IK ON

0A TO

UW W

DSR

Âą U

Z ]

QWy

RQH \FK

LODM Ä&#x2026;F

\QN

R U

F]Q

HFK QL

.UD ]DV MRZL LODM GR Ă&#x2C6;F\ VWD FK ZF\ Äź U DS GLRG RUW /( WH FK ' L N QLF RP ]QR SR U\ QHQ QN RZ WĂśZ \

1DN

ĂŻDG

]

Cechuje siÄ&#x2122; szczelnÄ&#x2026; konstrukcjÄ&#x2026;, szerokim zakresem temperatur pracy od â&#x20AC;&#x201C;40 do +125Â°C, odpornoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; na udary iÂ wibracje odpowiednio do 50 iÂ 10 g oraz wytrzymaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; dielektrycznÄ&#x2026; na poziomie 2,5 kV rms. Jest produkowany wÂ wersjach zÂ elementem rezystancyjnym cermetowym (ozn. P16S) 6ie ci S rz lub zÂ przewodzÄ&#x2026;cego plastiku (ozn. PA16S) oÂ charakterysty=Q eP\ Dc z V ce liniowej lub logarytmicznej. TrwaĹ&#x201A;oĹ&#x203A;Ä&#x2021; mechanicznÄ&#x2026; produ- eQie eIĂŻRwe w R V c e N W \ w bVW D QG \OR cent okreĹ&#x203A;la na 50 tys. cykli. Q D V N eM O RS

www.vishay.com

Najmniejszy na Ĺ&#x203A;wiecie MLCC oÂ pojemnoĹ&#x203A;ci 2,2 ÎźF Firma Samsung Electro-Mechanics opracowaĹ&#x201A;a najmniejszy kondensator MLCC oÂ pojemnoĹ&#x203A;ci 2,2 ÎźF wÂ obudowie 0603, ktĂłry pracuje przy napiÄ&#x2122;ciu 6,3 V. To dlatego, Ĺźe zapotrzebowanie rynku na kondensatory wÂ obudowie 0603 gwaĹ&#x201A;townie wzrasta. Dotychczas najwiÄ&#x2122;kszÄ&#x2026; dostÄ&#x2122;pnÄ&#x2026; pojemnoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; byĹ&#x201A;a wartoĹ&#x203A;Ä&#x2021; 1 ÎźF przy napiÄ&#x2122;ciu 6,3 V. WÂ wyniku ponad rocznych badaĹ&#x201E; naukowcĂłw zÂ fi rmy Samsung sytuacja ta zmieniĹ&#x201A;a siÄ&#x2122;. Samsung jako pierwszy producent na Ĺ&#x203A;wiecie wprowadziĹ&#x201A; do oferty kondensator SMD oÂ pojemnoĹ&#x203A;ci 2,2 ÎźF / 6,3 V. Elhurt, tel. 58 554 08 00, www.elhurt.com.pl

> Skorzystaj z nowych moĹźliwoĹ&#x203A;ci dostÄ&#x2122;pu do informacji branĹźowej i zaprenumeruj cyfrowÄ&#x2026; wersjÄ&#x2122; magazynu â&#x20AC;&#x17E;Elektronikâ&#x20AC;? VWr

> Wydanie cyfrowe jest BEZPĹ ATNE, a prenumerata cyfrowa nie koĹ&#x201E;czy wysyĹ&#x201A;ania tradycyjnej wersji VWr papierowej magazynu

ic r X c zE\ E Gzie \ Ir Rw iWĂśw EWKe w eJ R Äź bRce rCA TÄź Q VWr ie M D NRÄ&#x201A; ci

> Jest to teĹź szansa na doprowadzenie do porzÄ&#x2026;dku swojego archiwum czasopism, gdyĹź na dysku zmieszczÄ&#x2026; siÄ&#x2122; wszystkie wydania > Aby skorzystaÄ&#x2021; z bezpĹ&#x201A;atnej prenumeraty, wystarczy wypeĹ&#x201A;niÄ&#x2021; formularz na stronie www.elektronikaB2B.pl/prenumerata > NastÄ&#x2122;pnie raz w miesiÄ&#x2026;cu bÄ&#x2122;dziesz otrzymywaĹ&#x201A; e-mailem unikalny link do pliku PDF zawierajÄ&#x2026;cego kompletne i peĹ&#x201A;ne wydanie, identyczne jak papierowe, ale z moĹźliwoĹ&#x203A;ciÄ&#x2026; wyszukiwania informacji i zapisania pliku na dysku

www.elektronikab2b.pl 068_newsy08.indd 99 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Nowe produkty | Elementy pasywne 10-amperowa dioda SiC w obudowie DPak

Dwukierunkowy, symetryczny ochronnik ESD o wymiarach 1,0×0,6×0,38 mm

Firma SemiSouth podwaja dopuszczalny prąd przewodzenia diod z węglika krzemu (SiC) produkowanych w obudowach DPak (TO-252). Najnowsza dioda SDB10S120 o napięciu przebicia 1200 V może pracować z dopuszczalnym prądem przewodzenia 10 A. Charakteryzuje się dodatnim współczynnikiem temperaturowym umożliwiającym łączenie kilku elementów w kon-

Vishay wprowadza do oferty dwukierunkowy, symetryczny ochronnik ESD o symbolu VCUT07B1-HD1, produkowany w miniaturowej obudowie LLP1006-2L o wymiarach 1,0×0,6×0,38 mm. Jest to element zabezpieczający pojedynczą linię sygnałową przed wyładowaniami elektrostatycznymi, cha-

figuracji równoległej, charakterystyką przełączania niezależną od temperatury, dopuszczalną temperaturą pracy złącza +175°C i całkowitym ładunkiem równym 40 nC. Wykazuje zerowe napięcie przewodzenia w fazie regeneracji i zerowy prąd wsteczny regeneracji. Znajduje zastosowanie w falownikach, zasilaczach impulsowych, układach korekcji PFC, grzejnikach indukcyjnych i układach napędowych. Cena hurtowa SDB10S120 wynosi 8,66 USD przy zamówieniach 1000 sztuk.

rakteryzujący się małą pojemnością wewnętrzną równą 14 pF. Przy napięciu pracy do ±7 V układ zapewnia dużą impedancję i przewodzi prąd upływu o natężeniu poniżej 0,1 μA. Po osiągnięciu napięcia przebicia na poziomie 7,3 V zaczyna przewodzić prąd (1 mA), którego natężenie osiąga maksymalną wartość 4 A dla VC=15 V. VCUT07B1-HD1 charakteryzuje się bardzo małą indukcyjnością wyprowadzeń, dzięki czemu powoduje minimalne oscylacje. Jest odporny na impulsy ESD do ±30 kV.

www.semisouth.com

www.vishay.com

3-fazowy filtr zasilania o niskim prądzie upływu

Głośniki Ø15...32 mm do montażu na płytkach drukowanych

3-fazowe fi ltry zasilania z serii DTRF firmy Premo przeznaczone są do aplikacji związanych z elektroniką medyczną oraz aparaturą pomiarową. Ich cechą szczególną jest niski prąd upływu poniżej 0,4 mA (modele LL) lub poniżej 2,5mA dla wersji

Firma CUI oferuje serię głośników produkowanych w plastikowych obudowach o średnicy od 15 do 31,8 mm, wyposażonych w mylarową membranę o dużej trwałości i wyprowadzenia do bezpośredniego montażu na płytce drukowanej.

o większym tłumieniu (wersje NL). Dostępnych jest kilka wersji dla trzech wartości prądu nominalnego: 20, 30 i 50 A (520 VAC). Metalowa obudowa z zaciskami typu „terminal block” może być opcjonalnie wyposażona w zaczep do montażu na szynie DIN. Urządzenia pracują w zakresie temperatur od –25º C do +85º C, zapewniając jakość izolacji powyżej 2 kV i mają certyfi kat UL.

Seria CVS obejmuje obecnie 4 modele różniące się poborem mocy (od 0,1 do maksymalnie 0,5 W), ciśnieniem akustycznym (73...85 dB @ 1 m) i pasmem (od 4 do 20 kHz). Wszystkie charakteryzują się impedancją 8 Ω i dopuszczalnym zakresem temperatur pracy od –20 do +55°C. Ceny hurtowe zaczynają się od 2,32 USD przy zamówieniach 100 sztuk.

JM elektronik tel. 32 339 69 00, www.jm.pl

www.cui.com

100

Sierpień 2012

Elektronik

068_newsy08.indd 100 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

Elementy pasywne | Nowe Wielowarstwowe anteny ceramiczne na pasma 868 i 915 MHz Firma Vishay Vitramon opracowała 4 nowe anteny ceramiczne MLCC do montażu powierzchniowego przystosowane do transmisji sygnałów cyfrowych

produkty

obudów: 35×5×1,2 mm i 15,5×10,5×1,2 mm. Pracują w zakresie temperatur otoczenia od –40 do +85°C. Typowe zastosowania to medyczne systemy telemetryczne, przyrządy pomiarowe, automatyka przemysłowa, systemy alarmowe i automatyki budyn-

Elektronik Magazyn Elektroniki Profesjonalnej Numer 8 (183) sierpień 2012 r. REDAKCJA MAGAZYNU Redaktor naczelny Robert Magdziak tel. 22 257 84 96 r.magdziak@elektronik.com.pl Zastępcy red. nacz. Zbigniew Piątek z.piatek@elektronik.com.pl Tomasz Daniluk t.daniluk@elektronik.com.pl Współpracownicy: Monika Jaworowska, Grzegorz Michałowski, Krzysztof Pochwalski, Jakub Borzdyński, Marcin Tronowicz, Agnieszka Grabowska

DTP Beata Głowacka-Woźniak ADRES REDAKCJI Redakcja magazynu Elektronik, ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa DZIAŁ MARKETINGU I REKLAMY Menedżer magazynu Bożena Krzykawska tel. 22 257 84 42, faks 22 257 84 67 tel. kom. 501 047 583 b.krzykawska@elektronikaB2B.pl

w pasmach 868 Hz (VJ5301M868MXBSR, VJ5601M868MXBSR) i 915 MHz (VJ5301M915MXBSR, VJ5601M915MXBSR). Są one produkowane w dwóch rozmiarach

ków oraz systemy RFID o długim zasięgu. Nowe anteny mogą być lutowane wraz z innymi elementami w procesie przepływowym. www.vishay.com

Miniaturowe i lekkie złącza militarne serii Trinity MKJ Firma ITT posiada w ofercie miniaturowe i lekkie złącza militarne serii Trinity MKJ charakteryzujące się mniejszą nawet o 70% masą oraz o 50% powierzchnią od innych serii złączy militarnych o podobnych parametrach elektrycznych i podobnej wytrzymałości. Złącza Trinity MKJ zapewniają żywotność mechaniczną 2000 cykli. Występują w wersji z mocowaniem gwintowanym, bagnetowym i wsuwanym push/pull. Wytrzymują udary mechaniczne do 300 g, wibracje do 20 g i temperatury otoczenia z zakresu –55...+150°C. Są produkowane ze stopu aluminium lub stali nierdzewnej. Zawierają od 3 kontaktów rozmiaru 12 do 85 kontaktów rozmiaru 23 przystosowanych do obsadzania kabli o średnicach 22...28 AWG (0,32...0,64 mm). Uszczelki fluorosilikonowe zapewniają wytrzymałość na ekstremalne warunki pracy. Złącza MKJ1, zapewniają-

Zespół marketingu i reklamy Maja Gilewska tel. 22 257 84 71 maja.gilewska@avt.pl Katarzyna Gugała tel. 22 257 84 64 k.gugala@elektronikaB2B.pl Grzegorz Krzykawski tel. 22 257 84 60 g.krzykawski@elektronikaB2B.pl Andrzej Tumański tel. 22 257 84 63 a.tumanski@elektronikaB2B.pl

ce najwyższą wytrzymałość mechaniczną, zawierają podwójne mocowanie gwintowane typu double start zapobiegające przypadkowemu zniszczeniu gwintu. Do ich skręcenia wystarcza 1,5 obrotu. Złącza MKJ3 zawierają mocowanie bagnetowe wymagające przekręce-

Katarzyna Wiśniewska tel. 22 257 84 65 k.wisniewska@elektronikaB2B.pl

SERWIS INTERNETOWY http://www.elektronikaB2B.pl Redaktor prowadzący Michał Pieniążek mpieniazek@elektronikaB2B.pl Koordynator pionu serwisów automatyki i elektroniki Katarzyna Wiśniewska k.wisniewska@elektronikaB2B.pl

WYDAWNICTWO AVT-Korporacja spółka z o.o. ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 99, faks 22 257 84 00 Dyrektor wydawnictwa prof. Wiesław Marciniak DZIAŁ PRENUMERATY ul. Leszczynowa 11, 03-197 Warszawa tel. 22 257 84 22, faks 22 257 84 67 prenumerata@avt.pl

nia wtyku o 1/4 obrotu. Najszybsze łączenie/rozłączanie zapewniają złącza MKJ4 z mocowaniem wtykowym typu push/ pull. Do zastosowań codziennych, w których najważniejszym kryterium jest mała masa i rozmiar złącza, polecane są wersje MKJ0 z pojedynczym gwintem UN.

Wszystkie wymienione produkty i nazwy podajemy wyłącznie w celach identyfikacyjnych i mogą one być zastrzeżonymi znakami odpowiednich właścicieli. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo do adiustacji, doboru tytułów i dokonywania skrótów w nadsyłanych materiałach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.

www.ittcannon.com

AVT-Korporacja jest członkiem Izby Wydawców Prasy

Elektronik

068_newsy08.indd 101 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

Sierpień 2012

101

7/25/12 1:42 AM

Indeks reklam EL 8/2012

AET ..............................................94 Astat .......................................insert Bornico ........................................84 Conrad Electronic ................1, 103 Elfa Distrelec ...........................1, 51

Nowe produkty | Sprzęt i narzędzia Nowe narzędzie online do projektowania wielowyjściowych układów zasilania Oferta narzędzi online Webench firmy Texas Instruments powiększyła się o kolejny moduł Webench System Power

Elhurt ...........................................27 Elmax...........................................75 Elmark Automatyka ...............96, 97 Elpin ............................................51 Elproma .......................................46 Eltron ......................................1, 31 Evatronix .....................................81 Farnell..................................62, 104 Feryster .......................................69 Firma Piekarz ..............................45 FlowCAD .....................................75 Future Electronics .......................60 Hamamatsu .................................83 Horizon Technologies ...........35, 42 INS-TOM......................................40 Irga ..............................................38 JM elektronik ...............................71 Kimtronics ...................................89 Koma Laser SMT.........................51 Lastenic .......................................36

Architect wspomagający projektowanie wielowyjściowych systemów zasilania DC-DC do urządzeń zawierających układy FPGA i mikrokontrolery. Webench System Power Architect jest pierwszym tego typu narzędziem online udostępniającym opcje projektowania systemów zasilania z izolacją i funkcjonalnością hot-swap. Zawiera wbudowaną bazę danych 190 układów FPGA i 268 mikrokontrole-

LC Elektronik ...............................39

rów najważniejszych producentów, takich jak Altera, Actel, Atmel, Lattice, Freescale, Texas Instruments i Xilinx, dzięki czemu użytkownik nie musi podawać listy napięć, wymaganych prądów zasilania czy sekwencji załączania wejść dla poszczególnych układów. Na bazie zadanych przez użytkownika parametrów tworzony jest projekt kompletnego systemu z tzw. szyną pośrednią, od szyny zasilającej doprowadzonej do złącza karty po najmniejsze regulatory point-of-load. W oparciu o wbudowaną bazę komponentów obejmującą kontrolery hot-swap i izolowane przetwornice DC-DC o różnych topologiach, Webench dokonuje optymalizacji projektu pod kątem uzyskania największej sprawności, najmniejszej powierzchni PCB lub najniższej ceny komponentów. Generuje kompletny schemat ideowy systemu zasilającego, listę podzespołów i listę parametrów pracy. Przeprowadza symulację elektryczną (napięcia i prądy w poszczególnych węzłach w stanie ustalonym i nieustalonym) i termiczną. Do dyspozycji projektanta dostępne są ponadto opcje dodatkowych filtrów, regulatorów LDO i zewnętrznej synchronizacji. www.ti.com/webench

Maszczyk.....................................70 Micros..........................................44 MSC.............................................15 Neopta Electronics......................51 PB Technik ....................................3 Printor ..........................................79 Qwerty .........................................29 Relpol ..........................................48 RS Components.....................insert SE Spezial-Electronic..............2, 66 Semicon ................................33, 79 Softcom .......................................75 STMicroelectronics ...........1, 11, 51 Targi Energetab ...........................68 Targi Monachijskie ......................25 Techno-Service............................94 Tespol ....................................77, 91 TME ...............................................7 Uni System ....................................5 WObit ..........................................53

102

Sierpień 2012

Kabel debuggingowy i hub USB dla modułów Raspberry Pi Firma FTDI specjalizująca się w produkcji różnego typu interfejsów współpracujących z portem USB opracowała dwa specjalizowane narzędzia dla modułów Raspberry Pi, kabel debuggingowy USB – UART i moduł USB Hub pozwalający zwiększyć liczbę dostępnych interfejsów. Kabel debuggingowy TTL-232R-RPi, łączący port szeregowy modułu z portem USB 2.0, umożliwia analizę działania aplikacji z poziomu komputera PC. Pracuje z poziomami napięć TTL 3,3 V. Zapewnia szybkość transmisji od 300 bps do 3 Mbps. Został wykonany na bazie układu interfejsowego FT232RQ, również produkcji FTDI. Zapewnia zgodność ze wszystkimi wymogami protokołów i sygnalizacji USB. Jest oferowany w cenie 9,8 GBP. Drugie z nowych narzędzi, RPi Hub

Module, umożliwia rozszerzenie modułu Raspberry Pi o dodatkowe interfejsy UART, USB, SPI, I2C, JTAG i GPIO. Bazuje na układzie kontrolera GL850G. Zapewnia prędkość transmisji od 300 bps do 12 Mbps w trybie asynchronicznym oraz do 30 Mbps w trybie synchronicznym. Wymiary płytki wynoszą 33×65 mm. Cena RPi Hub Module wynosi 22,25 GBP. www.ftdichip.com

Elektronik

068_newsy08.indd 102 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 1:42 AM

www.conrad.pl

Zamówienia telefoniczne 801 005 133* lub (12) 376 00 22 www.conrad.pl Zamówienia telefoniczne 801 005 133* lub (12) 376 00 22

*koszt połączenia wg stawek operatora

068_newsy08.indd 103 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

za połączenie lokalne *koszt *koszt jak zajakpołączenie lokalne

7/25/12 1:42 AM

068_newsy08.indd 104 Process CyanProcess CyanProcess MagentaProcess MagentaProcess YellowProcess YellowProcess Black

7/25/12 5:04 PM