D E P S YC H O LO O G / S E P T E M B E R 2 0 1 7
3
10
verveling: een negatieve emotie – Verveling is een negatieve emotie die sterk motiveert tot gedrag om verveling te vermijden, te verminderen of eraan te ontsnappen. Mensen verkiezen zelfs een zekere mate van pijn boven verveling. Verveling is niet triviaal en speelt mogelijk een belangrijke rol bij psychopathologie, aldus Remco Havermans, Linda Vancleef en Chantal Nederkoorn.
24
interview stefan heusinkveld – Populaire managementmodellen, daar klopt wetenschappelijk helemaal niets van. Hoe komt het dan dat ze zo razend populair zijn? Hoe worden ze gemaakt? Organisatiekundige Stefan Heusinkveld legt uit dat managementideeën feitelijk gefabriceerd worden. ‘Managers hebben reden om onzeker over hun rol te zijn, want wat wordt er precies van hen verwacht?’
36
is de peer review in crisis? – Onder de titel ‘Maatstaf in wetenschap is zelf ondermaats’ besteedde NRC Handelsblad (10/11 december 2016) aandacht aan de vermeende crisis in de peer review. De meeste personen die werden geciteerd, menen dat het systeem van peer review moet worden verbeterd of vervangen door iets anders. Volgens Klaas Sijtsma valt die crisis alleszins mee. ‘De reviewer dient een afstandelijke beoordelaar te zijn en niet een betrokken coauteur.’
Cover inhoud.indd 3
24-08-17 13:14
D E P S YC H O LO O G / S E P T E M B E R 2 0 1 7 5
rubrieken 6 9 18 22 32 33 44 52
Redactioneel
nieuws column: Denny Borsboom boeken & media junior: Christiaan Henningsen inspiratie: Gwendolyn van Kuijen bijeenkomst: Foto-impressie European Congress of Psychology forum: Pillenhulpje van de psycholoog? essay: Als lust een last wordt
colofon
De Psycholoog is het maandblad van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). De Psycholoog verschijnt elke eerste week van de maand (behalve in augustus) in een oplage van 12.600 exemplaren. Redactie: Vittorio Busato (hoofdredacteur), Jeroen van Goor (redacteur) en Geertje Kindermans (schrijvend redacteur), e-mail: redactie@psynip.nl. ISSN: 0033-3115. Redactieraad: Marrie Bekker, Sonja Borgsteede, Angélique Cramer, Miriam de Graaff, Dennis Hernaus, Sabine Hunnius, Eveline de Kam, Sarah Prins, Wouter Schoonman, Wilmar Schaufeli, Bart Schutz, Annelies Spek, Giovanni Timmermans, Marcel Veenman, Anneke Vinke, Rolf Zwaan Eindcorrectie: Else de Jonge Vormgeving: Studio Jorrit van Rijt Basisontwerp: Curve Mags And More, Henk Stoffels. Bladmanagement, advertenties en abonnementen: Performis BV, contactpersoon Geert Janus, tel.: 073-6895889, e-mail: depsycholoog@performis.nl. Uitgave en ledenadministratie: NIP-bureau, Postbus 2085, 3500 GB Utrecht. Tel. 030-8201500 (keuze 2), 9.00-17.00 uur. IBAN code: NL81INGB00003788 02, SWIFT code: INGBNL2A. www.psynip.nl, e-mail: info@psynip.nl. Coverfoto: Kristopher Roller - Unsplash Wilt u reageren op een artikel of een discussie starten naar aanleiding ervan, surf dan naar Linkedin: http://alturl.com/wz95u of op Twitter (@RedactieDP).
Cover inhoud.indd 5
eentonig
Verveling is allesbehalve triviaal, stellen Remco Havermans en collega’s. Het is een herkenbare, negatieve emotie die ontstaat bij onderprikkeling of langdurige herhaling. Experimentele studies naar de rol van verveling bij psychopathologie zijn nog niet uitgevoerd, wel lijkt ervaren verveling sterk verband te houden met psychopathologie. Doelloze eentonigheid zou daarbij een cruciale rol kunnen spelen. Eentonigheid in relaties kan tot sleur leiden. Teveel lust kan ook een last vormen, aldus Dick Trubendorffer en Klaartje Schepers in hun essay over seksverslaving. ‘Seksueel probleemgedrag kan zich uiten in uren en dagen aaneengesloten porno kijken, onderwijl overmatig masturberend, al dan niet in combinatie met middelengebruik.’ De laatste jaren melden meer mensen zich bij verslavingsklinieken met dergelijke klachten – waar, als je het mij vraagt, wellicht ultieme verveling aan ten grondslag ligt. Een geenszins saaie forumdiscussie voeren psychiater Aukelien van Nijen, gz-psycholoog Lucas Colleye en een bestuurlijke delegatie van de Studentenfractie van het NIP. Van Nijen wil niet langer afgeschilderd worden als pillenhulpje van de psycholoog en pleit voor een psychiatrische en psychologische diagnostiek. Benadrukt Colleye samenwerking in het belang van de cliënt, de studenten distantiëren zich in niet mis te verstande woorden van haar stellingname. Geïnspireerd door een recente casus uit Nature bespreekt methodoloog Klaas Sijtsma de vermeende crisis in de peer review. Volgens hem valt het met die crisis wel mee en is peer review nog immer een prima systeem. Neemt niet weg dat alternatieve beoordelingssystemen serieus moeten worden bestudeerd. Kern is evenwel dat auteurs zelf verantwoordelijk zijn voor deugdelijk werk, en dat reviewers moeten vasthouden aan hun rol van afstandelijk beoordelaar. De geinterviewde organisatiedeskundige Stefan Heusinkveld gaat in op de ‘fabricatie’ van managementideeën. De wetenschap fungeert daarbij niet zelden als kwaliteitsstempel. Die ideeën moeten ook niet te veel worden geassocieerd met de ivoren toren, vaak zijn ze door managers zelf ontwikkeld. ‘Hierdoor krijgt de manager een heldenstatus.’ Kortom, genoeg munitie voor een allesbehalve eentonige aflevering over het rijke en veelomvattende vakgebied dat de psychologie is. Als u laat weten dat u zich heeft verveeld, verwijs ik u door naar de psychiater voor een pilletje. Vittorio Busato, hoofdredacteur (vittorio.busato@psynip.nl)
24-08-17 13:14