THÁNG 12/2023
TẠP CHÍ KIẾN TRÚC CẢNH QUAN
Kiến trúc cảnh quan có phải
là cứu cánh?
kts.phanlehoanthang@gmail.com
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
MỤC LỤC LỜI NGỎ
Lời ngỏ của biên tập
02
KIẾN TRÚC CẢNH QUAN LÀ GÌ? Khái niệm phổ quát
03
Cơ sở để thiết kế cảnh quan
04
Nhiệm vụ ngành Kiến trúc cảnh quan
04
XU HƯỚNG KIẾN TRÚC CẢNH QUAN ĐƯƠNG ĐẠI Cơ sở hạ tầng cảnh quan là gì?
05
Công viên namba park giữa lòng thành phố osaka... Công viên Namba điểm nhấn xanh của Osaka Trải nghiệm rảo bộ trên sườn đồi giữa lòng thành phố Osaka
06 06 07
TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN CỦA KIẾN TRÚC CẢNH QUAN ĐỐI VỚI VIỆT NAM Nghề Kiến trúc cảnh quan – Góc 10 nhìn từ những câu chuyện thực tiễn.
PHẦN KẾT Những điều bạn nên biết nếu muốn 12 học ngành Kiến trúc cảnh quan.
THÁNG 12/2023
1
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Thân mến...
Lời ngỏ của biên tập PHAN LÊ HOÀN THẮNG
Để hoàn thành được bài tiểu luận này, em xin chân thành cảm ơn người cô đã giảng dạy kiêm mentor trong bộ môn Kiến trúc cảnh quan - Ths.KTS. Huỳnh Thị Mai Phương - người đã giúp đỡ và trao đi những kiến thức và sự hiểu biết quý giá cho em trong quá trình học tập. Trong quá trình thực hiện bài tiểu luận này, do hiểu biết còn nhiều hạn chế nên bài làm khó tránh khỏi những thiếu sót. Em mong nhận được sự cảm thông cùng những ý kiến đóng góp của cô trong bài tiểu luận này. Em xin chân thành cảm ơn!
SVTH: PHAN LÊ HOÀN THẮNG GVHD: THS.KTS. HUỲNH THỊ MAI PHƯƠNG Lớp: KTCQ - chiều T2-5
THÁNG 12/2023
2
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Kiến trúc cảnh quan là gì? KHÁI NIỆM PHỔ QUÁT Nếu cảnh quan nhân tạo là hệ quả của các hoạt động do con người tác động vào môi trường thiên nhiên, thì kiến trúc cảnh quan là một trong những dạng hoạt động kiến trúc của con người nhằm đáp ứng các nhu cầu về thẩm mỹ, tạo lập một môi trường hài hòa bao quanh con người, có ý nghĩa sử dụng và tư tưởng nhất định. Kiến trúc cảnh quan là một môn khoa học tổng hợp liên quan đến nhiều lĩnh vực chuyên ngành khác nhau (quy hoạch không gian, quy hoạch hạ tầng kỹ thuật, kiến trúc công trình, điêu khắc, hội họa…) nhằm giải quyết những vấn đề tổ chức môi trường nghỉ ngơi – giải trí, thiết lập và cải thiện môi sinh, bảo vệ môi trường, tổ chức nghệ thuật kiến trúc. Kiến trúc cảnh quan là hoạt động định hướng của con người tác động vào môi trường nhân tạo để làm cân bằng mối quan hệ qua lại giữa các yếu tố thiên nhiên và nhân tạo, tạo nên sự tổng hòa giữa chúng. Đô thị hóa phát triển kéo theo sự gia tăng đất xây dựng, đẩy dần thiên nhiên xa rời con người, gây nên sự rối loạn sinh thái, ô nhiễm môi trường. Bởi vậy kiến trúc cảnh quan nghiên cứu tổng thể từ phạm vi vùng, miền đến giới hạn nhỏ hẹp của môi trường bao quanh con người có lợi ích cho sự sống, phù hợp sinh thái phát triển mang lại mối quan hệ tổng hòa giữa thiên nhiên – con người – kiến trúc
THÁNG 12/2023
3
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
CƠ SỞ ĐỂ THIẾT KẾ CẢNH QUAN Để thiết kế cảnh quan trong phạm vi nhỏ hẹp bao quanh con người cần phải dựa trên cơ sở của quy hoạch cảnh quan để đảm bảo sự ổn định về cấu trúc không gian, chất lượng môi trường, không gian sinh hoạt động nghỉ ngơi – giải trí và sinh hoạt của cộng đồng.
NHIỆM VỤ NGÀNH KIẾN TRÚC CẢNH QUAN Sự phát triển kiến trúc cảnh quan nhằm đáp ứng xu hướng thời đại vươn tới sự hài hòa trong dây chuyền con người – xã hội – thiên nhiên tiến tới thiết lập một môi trường bền vững cho cuộc sống con người.
THÁNG 12/2023
4
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN
Xu hướng kiến trúc cảnh quan đương đại Landscape Infastruture
KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
CƠ SỞ HẠ TẦNG CẢNH QUAN (LANDSCAPE INFASTRUCTURE) LÀ GÌ? Một thành phố có hệ thống cơ sở hạ tầng được đầu tư tốt sẽ đảm bảo hoạt động hiệu quả, trôi chảy, từ đó tối đa hóa năng lực sản xuất và ảnh hưởng trong khu vực. Có một thực tế không thể phủ nhận rằng: một khi kết hợp với kiến t rúc và cảnh quan, cơ sở hạ tầng có thể kết nối các vùng lãnh thổ một cách có ý nghĩa hơn và kích thích các hình thức tương tác mới. Khi đó nó có thể thực sự trở thành “cảnh quan”. Việc tích hợp hệ thống cơ sở hạ tầng trong khuôn khổ cảnh quan đòi hỏi người ta phải xác định lại mô hình mới cho hệ thống cũ, phù hợp hơn với các hệ thống sinh thái tự nhiên. Ngoài việc thực hiện các chức năng chính, các biến thể đa dạng của hệ thống hạ tầng cảnh quan là chất xúc tác cho quá trình hồi sinh đô thị thông qua việc tăng cường không gian mở, tạo môi trường sống, hồi sinh cộng đồng và chuyển đổi những không gian kém hấp dẫn thành những điểm đến thu hút trong đô thị. THÁNG 12/2023
5
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Ứng dụng về Cơ sở hạ tầng cảnh quan (Landscape Infastructure) CÔNG VIÊN NAMBA PARK GIỮA LÒNG THÀNH PHỐ OSAKA... Khi chúng ta nghĩ về các trung tâm mua sắm, hình ảnh tiêu biểu hiện lên trong tâm trí là những tòa nhà kín bưng hệt như những chiếc hộp được xếp chồng lên nhau, trông thật nhạt nhẽo. Công viên Namba Parks – tổ hợp trung tâm mua sắm và văn phòng tại thành phố Osaka, Nhật Bản như một cú nổ lớn, thổi bay hình ảnh những trung tâm mua sắm đầy khuôn mẫu nhàm chán đang tồn tại. Được xây dựng trên khu đất của sân bóng chày Osaka đã bị đập bỏ, là nơi luyện tập và thi đấu của những đội bóng chày chuyên nghiệp. Điểm độc đáo của nơi này đó là sự uốn lượn giống như hẻm núi lớn do những dòng nước mạnh gọt dũa hình thành nên. Cảnh quan bên ngoài hòa hợp với tòa nhà Parks Tower - tòa nhà văn phòng 30 tầng, cao 150m được xây dựng trên cùng khu đất, tạo nên một khung cảnh hiện đại và đặc sắc. Có lẽ du khách sẽ cảm thấy rất hứng thú khi đến đây.
“Đường nét thanh thoát mềm mại khiến công viên trở thành điểm đến du lịch Nhật Bản hấp dẫn và tạo điểm nhấn thú vị cho cuộc sống đô thị ồn ào.”
CÔNG VIÊN NAMBA ĐIỂM NHẤN XANH CỦA OSAKA Công viên là một khu rừng giữa đô thị cao 8 tầng ngay giữa trung tâm thành phố Osaka. Công trình được biến thành một cổng chào tiến vào của Osaka, tiếp giáp với ga tàu Namba và mở cơ hội phát triển cho khu thương mại Namba. Ngay giữa thành phố, một công trình xanh lại có thể kết hợp hài hòa với nhiều tiện ích cho cuộc sống hiện đại mà vẫn gắn liền vơi thiên nhiên.
THÁNG 12/2023
6
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Công viên được chia tách bởi các đường dốc ngoằn ngoèo lượn sóng tạo nên như các “hẻm núi” với không gian mở, tăng tính kết nối với thiên nhiên mà vẫn tạo nên các con đường lưu thông đẹp và rộng rãi. Có đến 300 loài thực vật và 70.000 cây xanh được trồng trong khu “rừng” này. Các sự kiện khác nhau được thay nhau tổ chức tại đây suốt năm bao gồm cả các tiết mục biểu diễn đường phố và ngắm đom đóm vào mùa hè. Cả công trình đón lấy những con đường rồi tăng dần đến 8 tầng lầu một cách tự nhiên mà không hề khiến người đi có cảm giác như đi lên một tòa nhà cao tầng. Phần thứ 2 của công trình được xây dựng thêm sau đó đã nâng cả khu công viên lên đến 10 tầng lầu, kéo dài khu “rừng” cùng các “hẻm núi”, mở rộng phía trên các con đường đối diện với nhà ga Namba.
THÁNG 12/2023
TRẢI NGHIỆM RẢO BỘ TRÊN SƯỜN ĐỒI GIỮA LÒNG THÀNH PHỐ OSAKA “Tòa nhà xanh” được chia tách bởi các đường dốc ngoằn ngoèo uốn lượn, tạo cảm rác như đường đèo ôm núi với các không gian mở. Những con đường đầy cây xanh khiến du khách cảm tưởng đang rảo bộ trong một khu rừng nhiệt đới, chính vì vậy mà càng tăng tính kết nối với thiên nhiên của công viên này. Kết nối đầy nhịp nhàng với các con phố, lối vào Namba Park như đưa mọi người vào giữa một không gian xanh được bao trùm bởi các lùm cây. Cây xanh và dây hoa dại mọc treo khắp từ tầng 8 trải thảm xanh mướt xuống dưới. Giữa khu phức hợp 9 tầng là một giếng trời cỡ lớn, đưa cả bầu trời xanh và nắng vào trong, từ phía dưới tầng 1, du khách cảm tưởng đang được ngắm bầu trời Osaka qua một ống kính viễn vọng cỡ lớn. Chuyến du lịch Nhật Bản của du khach sẽ càng hoàn hảo hơn nếu đến Namba vào một ngày nắng đẹp khi thảm thực vật ở đây thực sự đang đầy sức sống.
7
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN
NAMBA PARK
OSAKA LANDSCAPE INFASTRUCTURE
KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
THÁNG 12/2023
8
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
“Việc kết hợp với không gian xanh là khu phức hợp văn hóa giải trí, công viên Namba đã biến những thứ không thể thành có thể, đó là được hưởng thụ không gian xanh mát ngoài trời – giữa lòng thành phố - nhưng vẫn có thể ngắm nhìn cả thành phố đang di chuyển.” Namba Park mang đặc trưng đúng như tên gọi "Park - công viên" của nó. Ở đây có các khu vườn trồng các loại cây và hoa dại kéo dài liên tục từ tầng 1 đến tầng 9 ở từng bậc thang. Nhiều loài chim và côn trùng kéo đến đây theo từng mùa, tạo thành một nơi nghỉ ngơi lý tưởng cho cư dân thành phố.
THÁNG 12/2023
Với mục đích là tạo ra một khu vui chơi cho thành phố, tạo ra một môi trường trong lành nhằm mục đích bảo tồn hệ sinh thái, giảm nhẹ các hiện tượng đảo nhiệt đô thị, tạo hiệu quả trong hạn chế nhiệt độ tăng cao…vì vậy trên diện tích khoảng 101.500 này cây xanh chiếm gần một nửa. Công viên nhận được nhiều giải thưởng trong và ngoài nước, năm 2012 đã được công nhận là công viên quốc gia đẹp nhất thế giới với giải thưởng "TRAVEL+LEISURE" của Mỹ. Khi mua sắm ở đây có lẽ bạn cũng sẽ cảm giác bất ngờ với môi trường thiên nhiên mà không nghĩ rằng sẽ có trong thành phố.
㎡
9
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Tiềm năng phát triển của kiến trúc cảnh quan đối với Việt Nam
NGHỀ KIẾN TRÚC CẢNH QUAN – GÓC NHÌN TỪ NHỮNG CÂU CHUYỆN THỰC TIỄN. Trên thực tế, Kiến trúc cảnh quan là một ngành đang phát triển ở Việt Nam, có vai trò và vị thế lớn trong các công trình kiến trúc, không gian đô thị và đóng góp không nhỏ vào chất lượng cuộc sống con người. Chia sẻ về hệ sinh thái trong Kiến trúc cảnh quan, KTS. Nguyễn Chí Thành – Giám đốc công ty PALM Landscape đã mang đến một cái nhìn toàn cảnh về khái niệm hệ sinh thái, các yếu tố cấu thành, từ đó tiến hành nghiên cứu sâu hơn về hệ sinh thái thành phố cũng như những vấn đề đô thị – “những mối lo” đối với sinh thái thành phố. Theo KTS, để cân bằng lại hệ sinh thái cho thành phố, các không gian xanh sẽ đóng vai trò không thể thiếu. Một góc nhìn khác từ trải nghiệm người dùng, được Ths. KTS. Thái Lan Anh nhấn mạnh đến việc nghiên cứu tiếp cận sẽ quyết định rất lớn đến sự thành công của dự án: “Trải nghiệm của người sử dụng sẽ hoàn toàn tác động và quyết định đến thiết kế. Với các dự án quy mô lớn, việc nghiên cứu dự án cần thực hiện đầy đủ và bài bản, do đó, chúng tôi sẽ tiếp cận từ các vấn đề vĩ mô như khi tiếp cận một đồ án thiết kế đô thị và thiết kế quy hoạch, sau đó từng bước rút gọn lại cho phù hợp với cách thiết kế cảnh quan.”
THÁNG 12/2023
10
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Phần kết
DÀNH TẶNG ĐỘC GIẢ THÁNG 12/2023
11
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Những điều bạn nên biết nếu muốn học ngành Kiến trúc cảnh quan. Việc tìm ra cho mình một khuynh hướng nghề nghiệp cho tương lai là một điều khá khó khăn. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn quan tâm đến kiến trúc cảnh quan, một lĩnh vực liên ngành mới với các cơ hội mở. Việc kiểm tra 5 khía cạnh dưới đây có thể cung cấp cho bạn một sự hiểu biết sâu sắc hơn về lĩnh vực này, những phẩm chất cần thiết để nghiên cứu kiến trúc cảnh quan và triển vọng nghề nghiệp đang chờ đón bạn.
THÁNG 12/2023
12
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
1) Hãy chắc chắn rằng bạn có động lực đúng đắn Cá nhân chọn chuyên ngành của họ vì rất nhiều lý do. Khi bạn chọn nghề nghiệp, hãy tự hỏi “Công việc gì mà tôi sẽ vui mừng để làm ngay cả khi tôi không được nhận lương cho công việc đó?” Nếu kiến t rúc cảnh quan là câu trả lời, thì bạn đang đi đúng hướng rồi đó. 2) Tìm hiểu về lĩnh vực này Để có một cái nhìn toàn diện về kiến trúc cảnh quan, tìm trên internet và tạp chí để cập nhật những thông tin trên toàn thế giới về lĩnh vực này. Trong khi các đồ án năm cuối là một màn trình diễn khá đáng kể, không có gì giúp bạn gần gũi với cách làm việc trong thế giới thực hơn các dự án tại nơi làm việc. Gặp các chuyên gia làm việc trong lĩnh vực này. Để ý dự án của họ và hỏi dò họ về phương pháp làm việc. 3) Nghiên cứu thị trường, cơ hội việc làm Tìm hiểu những gì đang chờ đợi bạn trong thế giới thực ngay trước khi bắt đầu việc học của bạn. Nếu quốc gia nơi bạn muốn làm việc không có cơ hội tuyệt vời cho các kiến t rúc sư cảnh quan, bạn cần phải nhận thức nó và chuẩn bị.
THÁNG 12/2023
13
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Tố chất của một người làm nghề Kiến trúc cảnh quan... 4) Bạn có những phẩm chất gì trong nghề? Ngành thiết kế là ngành tiên quyết để tạo ra những sản phẩm, những công trình và rõ ràng nó định hình hình thức, đường nét cũng như mọi thứ. Nhưng có một số phẩm chất cần thiết để thành công trong lĩnh vực này. Chúng bao gồm sự chăm chỉ, kiên nhẫn, nhạy cảm và tỉ mỉ đến từng chi tiết. Bạn phải có khả năng làm việc trong một nhóm thiết kến một đội liên ngành và sẵn sàng bỏ ra hàng giờ dài để phát họa trên giấy cũng như vẽ máy tính. Nếu bạn không có nó bây giờ thì điều quan trọng là bạn phải sẵn sàng để có được nó. THÁNG 12/2023
5) Chú ý đến các không gian xung quanh bạn Nếu bạn muốn dành cuộc sống của bạn để thiết kế không gian, bước đầu bạn cũng có thể bắt đầu chú ý nhiều hơn đến cách các không gian chúng được định hình, sắp xếp, hay nói đúng hơn là được thiết kế. Quan sát cách mọi người sử dụng một nơi nào đó (có thể là một quảng trường, một công viên, sân vườn hoặc bất cứ điều gì khác về cảnh quan). Cố gắng hiểu không gian, tính chất và các vật liệu,... sử dụng để tạo ra nó.
14
TẠP CHÍ KIÊN TRÚC CẢNH QUAN KIẾN TRÚC CẢNH QUAN CÓ PHẢI LÀ CỨU CÁNH?
Lời tạm biệt TÁC GIẢ PHAN LÊ HOÀN THẮNG
THÁNG 12/2023
15