Jinghpaw Laika, N NAN HPUNG by jinghpawkasa

N NAN HPUNG 62

w w w. j i n g h p a w k a s a . o r g 61

1. Dai dumsu lӑgaw mӑli tu nga ai. 2. Hkai pyek ӑ du gaw grai gӑlu ai. 3. Gӑbu gӑra shiga na jang tsun dan rit yaw. 4. Shi ӑ lӑbu grai mӑza mat sӑlu ai.

N NAN HPUNG

HTI LAIKA - DAW SHI LĂHKAWNG Hkauna mam ni tsit lӑli tsawm wa sai. Hkauna mӑsha ni grai myit pyaw nga ma ai. Mam mӑngai ngai na gӑde nna sai. Mam law law lu shu la na myit mӑda nga ma ai.

Bai Nam la ӑ nrung gӑlu ai hte mӑgaw nga lu ai. Shi ӑ ninghka mun mung shӑya nga ai. Bai Nam shan hpe shӑdu sha yang mu la ai law. Bai Nam shan mӑnu hpu la ai rai. 60

KA LAJANG AI GINJAW HPAJI DAP

-a

WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT ASUYA GINJAW HPAJI DAP

K + ӑ + b + u = Kabu

NUM HTET GA Jinghpaw Hti Laika Nnan Hpung hpe Wunpawng Mungdan Shnglawt Asuya, Ginjaw Hpaji Dap kawn shale da ai Laika Buk Kanu hpe bai gram lajang da ai lam re. N dai zawn bai gram lajang da ai a yaw shada lam gaw Maigan Mungdan shara shagu de du nga ai anhte a Kashu Kasha ni tinang a Jinghpaw Laika hpe sharin la lu na hte Jinghpaw Laika hpe manu shadan chye wa na matu re. N dai laika buk hta kata na Laika ni hpe gaw gram ai lam n nga ai sha, Maigan Mungdan kaba ni de du nga ai anhte a Kashu Kasha ni Jinghpaw Laika sharin la ai lam hta grau tang du na matu htuk manu ai sumla ni hpe sha galai bang da ai. Laika Buk hta shut shai ai lam ni nga wa yang mung Laika Buk hpe bai gram ai JINGHPAW KASA a mara she rai na re. Wunpawng Myu Sha ni yawng tinang a Laili Laika hpe manu shadan jai lang chye wa lu u ga.

G + ӑ + r + a = Gara

Gӑgu

Dӑ ju

Gӑde

Gӑlu

Gӑlai

Gӑlaw

Kӑba

Kӑbu

Kӑdai

Kӑji

Lӑbu

Lӑdi

Lӑgu

Lӑngai

Mӑda

Mӑli

Mӑya

Mӑyoi

Sӑra

Mӑri

Shӑlai

Sӑngau

Lӑbu

Dӑ gaw

Lӑdi

Mӑli

JINGHPAW KASA September 28, 2012 www.jinghpawkasa.org

Mӑti 4

Kӑmu 59

Ta ka kӑji ka shӑman na mӑtu:-

Aa Ă Ee Ē Uu Aiai Auau

È Ii Oo Awaw Oioi

Chychy

Mm Hphp Shsh Ww

Hkhk

Hkyhky

Ngng

Hpyhpy Tt

Nyny Rr

Tsts Yy

Gygy

Amam Bum, Yawng Myit hkrum.

Ss Htht

E hkau wa, Kӑnang sa na. 58

1. SHI JAU JAU RAWT NNA GAT SA WA SAI. 2. HPAWT DE HKAUNA SHAWT SA GA. 3. NANG GRAI PAWT NA HPE TSANG LA AI. 4. DAI NAI HPE GAWT LA NNA NTA DE LA WA U.

HTI LAIKA - DAW SHI LĂNGAI

I ya yi, Shӑba si di.

HTU LUM GAW RAWT AI HTE MAN MYIT NGA AI. MAM DANG MI HTU JAT U YAW. HPAWT NI MAM TING GA SAW NA RÈ. SHI A NAM PAN SUN TSING SHAWT KAU RA NU AI.

SHAT MAI SUN NA CHYINGHKRANG GRAI TSAWM WA SAI. GAT DE GUN DUT YANG GUMHPRAW LAW LAW TAM LA LU NA RÈ AI.

U la goi, Ninghtoi htoi. SHAWT RAWT 6

BA HKRI SI NINGHPANG KAW TSING NI HPE A TSAI AWAI SHAWT KAU SU YAW. 57

JĂHTUK HTI - DAW SHI LĂNGAI D+U+T=DUT HK+R+U+T=HKRUT P+R+U+T=PRUT - UT

- AWT

DUT

BAWT

GUT

GAWT

LUT

LAWT

MUT

MAWT

PUT

PAWT

RUT

HPAWT

SUT

SHAWT

Bum shӑgawng, Anhtē Kӑhtawng.

B A SUT

MAWT

SHAWT

LUT

RAWT 56

Dum su nga, Leng dun na. 7

HTI LAIKA - DAW SHI DAI U NI HPE U SHAT GAT JAW DAT MU. MA NAW HTE TANG NENG HPUN RET DAW NGA MA AI. MAM YI DE U BYIT NI PYEN BANG WA SAI. HPAWT DE JAU JAU GAWN SA SU.

Gumra gawt, Hpӑga rawt. JAWNG SA NA ATEN DU SAI.

SHAT TIN TIN HKYEN SHA MU. HPAWT DE JAU JAU GAT SA GA I? NAWKYU SHAT MAI HTE BUNG SAP SI DI GUN GA. GUMHPRAW LOI LI SA TAM LA NA MYIT AI.

Hē hē hē, Manyi krē. 8

NANG GAW NAI LOI MI GAWT GUN U YAW. SHAT MAI GRAI TAW AI ATEN RÈ.

JĂHTUK HTI - DAW SHI -T GAT

JAT

KAT

LAT

MAT

NAT

CHYAT HKAT

HPAT

SHAT

HTAT

YAT

JET

LET

RET

SET

TSET

ZET

KYET

HKYET PYET

GRET

KRET

HKRET

BYIT

GYIT

SIT

SHIT

YIT

SHAT BAN

RIT

WAN HKRET

Hē hē hē, Manyi krē. ZING RET 54

Jawng de sa, Laika ka.

HPAJET

UBYIT

Kӑnu Kӑwa, Hkungga ga. 9

CHYEJU MĂRANG Lӑmu è mu mu, Mӑrang è htu htu, Mӑrang htu jang hka ing na,

Lӑmu mu, Mӑrang htu.

Hkum pup shu ni ngoi shaga.

Lӑnam ta dai ten hta, Kanbau makan hpe shӑja, Mӑrang htu ai lӑman ta, Hkauna gӑlaw ai dai du hkra.

Shӑning shӑgu htu ai hprang,

Maw daw leng, Jawn yang zeng. 10

Chyeju jaw ai dai mӑrang.

1. LUNG PU Ē TSAP YUP NGA AI. 2. BAW CHYAWP GAM JAW NA DA. 3. DAI NAM PAN HKRAW NYIP TAW NGA AI.

HTI LAIKA - DAW JĂHKU BAWK LA SHAN GAP DA SAI DA. MAM YI SHANG AI SHAN NGA WU LA RE. DAI SHAN NGA SHAN HPE JINGHKU NI YAWNG RAP RA HKRA LU SHA MA AI.

Nawng kӑta, Nga grai nga.

JINGHKU NI YAWNG CHYEJU GRAI DUM MA AI RAI. NU WA NI A SHINGNIP Ē PYAW PYAW NGA LAI WA LU SAI . TSAWM TSAWM HTAP HTAP BU HPUN LU AI. HKRU HKRU HPRING HPRING LU LU, LU SHA AI. NU YAN WA HPE CHYEJU BAI HTANG NA NNGAI LAW. KĂNU KĂWA A GA MĂDAT MĂRA, TENG MAN LAM HTA HKAN SA. 52

Pu pu wa, Si abya. 11

JĂHTUK HTI - DAW JĂHKU G + A + P = GAP B + R + A + P = BRAP

HK + A + P = HKAP HK + Y + A + P = HKYAP -P

Rudi mӑsha, Wunpawng ama.

DAP

CHYIP

GUP

KAWP

GAP

GYIP

CHYUP

HKAWP

KAP

KYIP

HPKUP

SHAWP

JAP

PYIP

HPRUP

TAWP

TSAP

PRIP

YUP

WAWP

SHAP

RIP

ZUP

YAWP

TSAP

GAP

SHANG HKAWP

San seng lam, Yawng hkan tam. SAWP 12

SIN WAWP 51

1. SHI Ă MYING GAW BAWK TAWNG RE 2. HKA NAWNG Ē TAU KAWK HPUM NGA AI. 3. SAN MAI NGA MYEK SA WA SA. 4. SHI Ă NGA ULOI BRAK HKAWM MAT SAI.

HTI LAIKA - DAW MĂTSAT

Tē tē tu, Shinglang gӑlu.

DAI NGA ULOI HPE HKAU NA HTU NA BIK RAM SAI. DAI NGA ULOI NI BRAK HKAWM NGA MA AI. HKA HKAWNG HPE HTAWK KAU NNA NGA LAW LAW HTAWK SHAW LA MAI AI.

BAWK MAI N-GU JIK MI LU WA AI. HPU BAWK JAW AI N BAW N-GU RE. SHAN HTĒ HKA HTUNG KRAWK HTU NGA MA AI. HKA HTAWK KAU NNA NLUNG HTE GAW KAU MA AI.

Wa htan shawt, Nai pawt gawt. 13

JĂHTUK HTI - DAW MĂTSAT B + A + K= BAK

Yambu hta, Mӑrang ja.

-AK

-EK

-IK

-UK

-AWK

BAK

BEK

JIK

KRUK

KRAWK

DAK

GEK

LIK

HKRUK

HPRAWK

GRAK

BYEK

TIK

SHUK

SHAWK

BYAK

HPREK

HTIK

YUK

ZAWK

PUK DUN U

Zau nyi U-mat, Prang yang gat. 14

G + R + A + K = GRAK

TAU KAWK

LAW TAWK

HKAI PYEK

HKAI PAWK

1. BAN MUN JAWNG DE SA WA AI. 2. LUM HKAWNG GAW GAWDIN HTAWNG KUNG AI. 3. LAIKA HTI CHYĒ SAI DA. 4. BUM KAW NNA JAN PRU WA RA AI.

HTI LAIKA - DAW SANIT

Yambu hta, Mӑrang ja.

JAWNG LUNG AI NI SHA LAIKA CHYĒ WA LU AI. NANG SENG JAWNG N SA AI GRAI NA MAT SAI. LUNG DIN HTAWNG HKRA LA NNA YUNG NU SAI PRU SAI.

WUNPAWNG MUNGDAN GAW ANHTĒ Ă MUNGDAN RÈ. JA LUNG SENG HTE HPRING AI MUNGDAN RÈ. GUMHPRAW MUNG ANHTĒ Ă MUNGDAN HTA GRAI SAWNG NGA AI. HPRI GANG MUNG NAW RAWNG NGA AI. 48

BUM

BAN PA

BAU MAWNG

JĂHTUK HTI - DAW SĂNIT B + A + N = BAN

DUMSU

-AN

-EN

-ING

-UNG

-AWNG

BAN

JEN

DING

BUNG

HKAWNG

DAN

LEN

GING

DUNG

HPAWNG

JAN

NEN

JING

KUNG

SHAWNG

MAN

REN

NING

LUNG

TSAWNG

NAN

SEN

RING

MUNG

HTAWNG

HKA HTUNG

DUM BAU

LUNG PU

JAN

DUM BA MAM DAN 16

HPUN DU 47

HTI LAIKA - DAW KRU

U WA REM SHA GA. GUMHPRAW LAW LAW LU TAM LA AI.

GUMRA

YAW BAWM Ă U GRAI LAW WA SAI. DAI DAU Ă WA SUM SHI RAI SAI.

HKA YAWM N MAI LU AI. KA-NI LU AI NI GRAI JAM JAU MA AI. KA-NI HPRAW LU AI NI A LOI SHA SI WA LU AI. KA-NI GAW SI DU WA A U SHOI SUMRI RAI NGA AI.

GUP CHYAWP

GUP BAN

TSA, HKA YAWM NI HPE JA JA KOI GAM GA.

NAM HPAM LU SHA TUT KOI MᾹJA. 46

GUMRA

HKA RUM

BUM

JAWNG

KUM SHU

HTUM

1. GAM BA U LOI TAM SA SAI. 2. LAM DAM NNA NTA N LU PRU WA AI. 3. DAI HKA RUM NGOI WU LA AI.

JOI

JAN

4. MAM BUM GA SA MA AI. 5. GA SA AI NI GRAI LAW LA MA AI.

CHYĒHTI CHYĒ KA a a e i o u aw oi g h j

e e, ngai hti chye ai, chye ka sai, b d, lung pa mai sau hta, k, mӑtsing lu hkra tut shӑja.

(Shӑrin shӑga ga hkan sa, chye chyang kung hpan na)

KUMSHU

JĂHTUK HTI - DAW KRU D + A + M = DAM -AM

-EM

DAM

NEM

GAM

REM

KAM LAM

G + A + M =GAM -IM

-UM

-AWM

BUM

BAWM

DIM

DUM

DAWM

SEM

RIM

GUM

GAWM

TEM

SIM

KUM

PAWM

MAM

TIM

LUM

RAWM

NAM

ZIM

NUM

SAWM

RUM

TAWM

YAM 44

KĂNU

KĂWA

HTI LAIKA - DAW MĂNGA

LAM

SHI HPRAW AI NBA NGAI MI LU AI. DAI NBA HTA WA SAU BYAW HKRA SAI. NA Ᾱ WA HPE HPRAW HKRA HTU KAU U. SHI HKRAI NTA Ē HKRAW HKRAW RAI NGA AI.

HPRAW TU MAISAU HTE KA DA AI. LAIKA TSI NAU BRA NNA LAIKA N MAI HTI AI. GRAU GRA PA Ē HKUNA HTU MA AI.

LANG DA

LĂNGU

NGA HKRAW SA SA YA MU. HKRI MAI HTE HPRAW MAI GA LAW AI NAU HPYAU SAI. HKA SHI NA NGA NI HKRAU SI MAT MA SAI.

JĂHTUK HTI - DAW MĂNGA B + Y = BY B + Y + AU = BYAU

HK + R + AW = HKRAW

BY-

HK-

HPR-

BYAI

HKRAI

HPRAI

BYAU

HKRAU

HPRAU

BYAW

HKRAW

HPRAW

BYOI

HKROI

HPROI

HKRU

HPRAW

MĂRANG

HKRU

1. DAI HKAUNA GRAI HKRAW MAT SAI. 2. NYE Ᾱ NU BAW HPRAW HKRA NGA AI.

MAWDAW

MĂJAP SI

3. HPU BA HKRAI SHA HKRU HKRA SHA KAU AI. 4. NAU WA HPYAU WA SAI LAW. 42

HTI LAIKA - DAW MĂLI

NAI

HKAUNA PA DE HKA PRI RAI SAI. JA PRI HKAUNA HKAI SAI. NA BRA BAW AI LA NI SA LA NGA MA AI. LA HTOI HKAUNA HTU KRI NGA AI.

SHI HPRI JU JU LA NU AI.

NAW KYU

TSI HTU TSI CHYA YA AI. HKA DI BU HTAW LA NA SA WA SAI. GRAI LI AI HTE GRAI TSAW AI RÈ.

JĂHTUK HTI - DAW MĂLI B+R=BR G+R=GR K+R=KR HK+R=HKR P+R=PR M+Y=MY P+R+I=PRI

PH+R=PHR K+R+I=KRI

B+R+I=BRI HK+R+U=HKRU

G+R+E=GRE HP+R+I=HPRI

BR-

GR-

KR-

PR-

BRA

GRA

KRA

PRE

BRE

GRE

KRE

PRE

BRI

GRI

KRI

PRI

BRU

GRU

KRU

PRU

KRU

PRU

1. MA PRI HKAUNA HKAI AI.

PĂLAM LA

KRI

PRANG TAI

PĂLAWNG

2. DAI NI POI BRA NA RAI SAI. 3. LU HTOI N-GU GRE MA SAI DA. 40

1. 2. 3. 4.

U LA GOI AI. DAI BAU BAI NOI DA SU. DAI JOI LA WA NU. WA SAU JOI MI LA WA U YAW.

HTI LAIKA - DAW MĂSUM

HKA RUM MAWDAW NGOI NGA AI. YAW SAU A MAWDAW RAI NGA AI. MAWDAW KAW RAI LAW LAW HTAW NA MA AI. DOI BU MAWDAW GAU CHYE SAI.

RI LĂHKAW

RU 24

KAW SI AI NA LA SAI. N-GU LOI MI NAW HKOI YA E. JAU JAU SA HKOI LA U LE. TSAWRA AI LAI NGA RA GA AI. 39

JĂHTUK HTI - DAW MĂSUM N + AW = NAW

R + OI = ROI

- AW

- OI

BAW

DOI

DAW

GOI

MAW

NOI

NAW

ROI

RAW

SOI

YAW

SHOI

JOI

NOI

SANGHPAW LI

SOI

SINAT

SĂGU BAW

MAWDAW 38

TINGSE

MĂRE, LAM, JAWNG, N’TA SAN SENG RA, JAWNG MA NI NAN SHĂKUT RA.

TAU BA SI

TAU KAWK 26

1. 2. 3. 4.

DAI BAU LA WA SU. MA TU A BAU RÈ. LU RA È MA BA DA U. SHI JAU JAU SA WA SAI RAI.

HTI LAIKA - DAW LĂHKAWNG

WAN

LA MAI NAU MAU AI. YI DE LAU LAU SA SU. NAI HKAI RA AI. HKAINU NI TU WA SA.

LÈ DE SA YU GA. SHI LAIKA KA NGA AI. LAIKA HTI CHYĒ SAI DA. RAU SHA LAIKA HTI NGA MU.

WA KĂNU

WOI 27

JĂHTUK HTI - DAW LĂHKAWNG

YA GYI

B + E = BE

R + E = RE

D + AI = DAI

B + AU = BAU

-E

- AI

- AU

MAI

LAU

NAI

MAU

PAI

JAU

RAI

RAU

SAI

TAI

WAU

BAU

LAIKA

MAISAU

YAMBU

NAI 28

WAU 35

1. MA LU MA BA, MA LA HKA JA 2. HTU BU RI RI, U YI DI DI

HTI LAIKA - DAW LĂNGAI LU RA SA WA RA AI.

ZEN DAU

U NI HPE SA YU AI. U YI DI DI AI. U DI SHA YU GA.

MA LA SA GA. HKI BA LA AI. YU SA WA RA AI. YU NA TU AI.

ZAW SI

ZAU NYI 29

JĂHTUK HTI NA - DAW LĂNGAI MᾹHKU KᾹNU NI (SNR) NINGSENG KᾹNU NI.

A U

AI AU AW

O OI.

GA KᾹNU (SHR) LAIKA KᾹNU.

CHY

HKY

NGA

NY P HPA

S W

T Y

H J L

B + A = BA.

D + E = DE.

-A

-E

-I

-U

M HPY

HT Z

U DI 30

DI BU

U YI 33

NINGNAN HPUNG JINGHPAW HTI LAIKA HKRANG KA SHᾹRIN AI LAM. 1. MĂHKRET LĂNGAI HTE GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI

I 2. MĂHKRET LĂHKAWNG HTE GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI

3. MĂHKRET MĂSUM HTE GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI

4. MĂHKRET MĂLI HTE GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI

5. MĂHKRET MĂNGA HTE GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI

6. KĂWAN NNA GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI O C G S 7. HKRET DING HTE HKRET GAW LĂHKAWNG YAN HTE KA LU AI LAIKA KᾹNU NI

8. LĂHKAWNG HKAWNG KĂYEP NNA GĂLAW LU AI LAIKA KĂNU NI

AU AW GY

OI HK NG KY TS

NY HP HT

9. MĂSUM SUM KĂYEP NNA KA AI LAIKA KĂNU NI

CHY

HKY

HPY

* Ndai laika kӑnu ni mӑhkra hte hpe shingna kӑji ni hte gӑlaw mӑdun dan nhtawm jawng ma ni hpe bai gӑlaw shӑngun mat wa na rai. 32

Jawng ma ni hpe ka shãrin ai shãloi laika hkum kãba kãba ni lãngai hte lãngai hpe ndan pãla hte mãdun da ai hte mãren ka shãrin mat wa na 31